Holistyczny cel ogólny. Wymagania szczegółowe 1. Przewidywane osiągnięcia doświadczenia uczniów w obszarach rozwojowych. lekcja 1.

Transkrypt

1 temat: Taki jak on. Odkrywanie swoich zalet, nauka akceptacji siebie i innych. Doskonalenie sprawności językowych z wykorzystaniem tekstów literackich i zabaw angażujących wszystkie sfery osobowości dziecka lekcja 1.5 Holistyczny cel ogólny Wsparcie całościowego rozwoju dziecka poprzez doświadczenie czytania tekstów literackich i zabaw zachęcających do eksploracji świata zwierząt, aktywności językowej, matematycznej, plastycznej, muzycznej i ruchowej Wymagania szczegółowe 1 Uczeń rozumie proste teksty literackie wspierane obrazkami, gestami, rekwizytami i inne teksty kultury, o ile otrzymuje dodatkowe wyjaśnienia; rozumie złożone polecenia; korzysta z obrazkowych słowników i encyklopedii; czyta na głos i cicho proste, krótkie teksty; czyta na głos prawidłowo akcentując wyrazy; zna wszystkie litery i odpowiadające im głoski; dzieli wyraz na sylaby; przepisuje wyrazy i proste zdania; uczestniczy w rozmowie, wyraża w prosty sposób własne zdanie; pisze małe i wielkie litery, dostrzega różnicę miedzy literą i głoską; dba o poprawność graficzną polskich liter. Przewidywane osiągnięcia doświadczenia uczniów w obszarach rozwojowych Dzieci ćwiczą oczy, kreślą linie na wyznaczonej przestrzeni, poruszają się w rytm muzyki, kreślą, biegają, skaczą, wycinają, konstruują, ćwiczą płynność ruchów ręki, kreślą literę t ; akceptują siebie, pomagają sobie wzajemnie, dostosowują się do reguł obowiązujących w zabawie, uczą się opóźnionej gratyfikacji, uczą się współdziałania w parze, uczą się poprawnego kontaktu fizycznego; wyrażają radość, zaciekawienie, zadowolenie, o uczą się empatii i odzwierciedlania emocji, doświadczają poczucia sprawstwa, akceptują odroczona gratyfikację; rozwój fizyczny rozwój społeczny rozwój emocjonalny 1 Wynikające z podstawy programowej dla dzieci uczących się języka polskiego poza Polską. 43

2 rozwój poznawczy rozmawiają o akceptacji siebie i innych, o zazdrości, odpowiadają na pytania, przeliczają, wykonują działania matematyczne po polsku, opisują ilustrację, doskonalą umiejętność rozumienia i mówienia po polsku, używają przyimków, planują precyzyjne ruchy w ograniczonej przestrzeni, głoskują słowa, wysłuchują głoskę t w różnych pozycjach, komponują tygryska z elementów, czytają proste zdania, odgrywają role, dzielą się informacjami na temat tygrysów, odkodowują ilustrację Materiały dydaktyczne Sprytny Ołówek. Cz. 1, s , kilka arkuszy papieru flipchartowego (do wycięcia piżamki koszulki i spodenek) kredki pastelowe, nożyczki, klej, odtwarzacz muzyki, sznurek w kłębku, sznurek pocięty na kawałki o długości ok. 3 metrów, jeden kawałek dla 2 osób. PLANOWANE SYTUACJE EDUKACYJNE I ICH FUNKCJE Funkcje: integracja grupy, ćwiczenie używania imion w formie wołacza, ćwiczenia manualne, w zwijaniu i rozwijaniu sznurka, podniesienie energii grupy 1. Zabawa powitalna Pajęczyna Dzieci stoją w kręgu. Nauczyciel stoi wśród nich z kłębkiem sznurka. Rzuca lekko rozwinięty sznurek do wybranego dziecka i mówi formułę powitania: Dzień dobry Aniu! Dziecko, które złapało kłębek, postępuje tak samo jak nauczyciel, wita wybrane dziecko, ale nie wypuszcza z ręki sznurka. W ten sposób tworzy się pajęczyna. Kiedy wszystkie dzieci będą połączone sznurkiem, zabawa toczy się dalej, tyle że teraz ostatnia osoba powitana zwija sznurek i odrzuca kłębek do osoby, od której go dostała, witając ją. integracja grupy, ćwiczenia w rozumieniu ze słuchu, mówieniu (instruowanie), ćwiczenie integracji sensorycznej, koordynacji, wyrażanie zdziwienia, zniecierpliwienia, akceptacji, nauka radzenia sobie z emocjami, ruch całego ciała, utworzenie par do kolejnego działania 2. Zabawa ruchowa Kto znajdzie tygryska? Nauczyciel podnosi równo złożone sznurki (ok. 3 4 m, jeden dla 2 osób), trzymając je w połowie długości. Każde dziecko chwyta jeden koniec sznurka i usiłuje odgadnąć, kto trzyma drugi koniec. Jedno z dzieci ma na plecach przypiętą kartkę z napisem tygrysek. Zadaniem dzieci jest porozdzielanie sznurków w taki sposób, by ich nie wypuścić z dłoni. Podczas rozplątywania mają sobie podpowiadać, np. niżej, wyżej, pod, nad, teraz ty Po rozplątaniu sznurków okaże się, kto znalazł tygryska. Zabawę można powtórzyć kilka razy. ćwiczenia w rozumieniu ze słuchu, mówieniu, przygotowanie kredek do kolejnej zabawy, odkrywanie podobieństwa w ubarwieniu tygrysa i jesiennych liści 3. Rozmowa kierowana Kolory jesieni Nauczyciel prowokuje dzieci do odkrywania kolorystyki jesieni przez zaproszenie do rozmowy o tygrysku, który chowa się w jesiennym parku, lesie Dlaczego tak trudno odnaleźć tygryska? Dzieci nazywają kolory, które dominują w jesiennej przyrodzie. Wybierają dwie kredki w jesiennych kolorach pomarańczową i brązową. 44 Lekcje z Ołówkiem, Małgorzata Małyska

3 4. Kinezjologiczna zabawa dydaktyczna Tygryski i listki Dzieci siadają przy stolikach naprzeciwko siebie, zachowując parę utworzoną w trakcie poszukiwania tygryska. Między dziećmi siedzącymi w parze jest przyklejony za pomocą taśmy lakierniczej papier (kartka A4) w taki sposób, że dzieci mają przed sobą dłuższy bok kartki. Każda para dostaje dwa kawałeczki kredki pastelowej (pomarańczową i brązową). Dzieci kreślą pionowe kreski raz jedną, raz drugą kredką. Robią to na zmianę, przy czym dziecko, które nie kreśli, przytrzymuje koledze papier. Dzieci rozcinają pokolorowaną kartkę na pół. Nauczyciel demonstruje sposób, w jaki można wyciąć jesienne listki. Można z dziećmi skomponować jesienne drzewo, układać liście kasztanowca Dzieci ponownie, w tych samych parach, kreślą linie na papierze A4, ale tym razem papier jest ułożony w taki sposób, że dzieci mają przed sobą krótszy bok kartki. Wykreślane linie są już dłuższe, wymaga to od dziecka bardziej precyzyjnych i dłuższych ruchów ręki. Na odwrocie przypiętych kartek nauczyciel przykleja (wcześniej) papierowe kółeczko i półkole zetknięte ze sobą. Dzieci odkrywają to podczas kreślenia. Nazywają wyłaniające się kształty. Próbują odgadnąć, co ukryło się w jesiennych liściach. Nauczyciel wydobywa zwierzątko, dzieci odgadują jego nazwę. Dzieci wycinają swoje tygryski, dzieląc się nożyczkami, pomagając sobie wzajemnie. 23 wspieranie holistycznego rozwoju dzieci, przygotowanie do pracy z tekstem literackim, zwiększenie poziomu integracji sensorycznej 1, trening rozumienia ze słuchu i mówienia po polsku (Tak przygotowana karta pracy 2 jest powodem do przeżywania radości, dumy, zadowolenia i jest materiałem dydaktycznym do ćwiczeń w mówieniu i rozumieniu ze słuchu. Można dzięki niej ćwiczyć także liczenie po polsku, nazywanie kolorów, emocji itp.) 5. Zabawa matematyczna Brykające tygryski Dzieci układają tygryski na wspólnym dużym papierze zgodnie z opowiadaniem nauczyciela (np. Jeden tygrysek wygrzebał się spod liści, drugi leżał w pokrzywach, dwa tygryski huśtały się na pajęczynie 4 ). Dzieci liczą tygryski, operują liczebnikami głównymi i porządkowymi. przygotowanie do pracy z tekstem literackim, matematyzowanie po polsku, trening rozumienia ze słuchu i mówienia po polsku 2 Ćwiczenia systemu Edukacja Przez Ruch prowadzą do zwiększenia poziomu integracji sensorycznej, która jest procesem organizującym docierające do ciała informacje pochodzące z różnych zmysłów. Mózg te informacje rozpoznaje, organizuje, rejestruje i przekazuje bodziec do tzw. efektorów. Zebrane informacje mogą być wykorzystywane w celowym działaniu. [Porównaj: D. Dziamska, Edukacja przez ruch na języku polskim poza Polską scenariusze zajęć do pracy z uczniami w wieku 6-9 lat, ORPEG PCN, Lublin 2016]. 3 Karta pracy w systemie EPR, to plastyczno-techniczna impresja utworzona przez dzieci w trakcie ćwiczeń i zabaw systemu, przeznaczona jako środek dydaktyczny do realizacji treści kształcenia z zakresu wszystkich obszarów rozwojowych.[por. j.w.]. 4 W zabawie tygryskami należy posługiwać się słownictwem z wiersza J. Papuzińskiej Tygryski, Sprytny Ołówek. Cz. 1, str

4 Nauczyciel, po przyklejeniu tygrysów, może rozwiesić piżamę na sznurku i opowiedzieć historię o tym, jak przemieszczały się tygryski, np. Na prawym rękawie były 3 tygryski, na lewym dwa Ile razem tygrysków było na koszulce? 3 tygryski z koszulki przeskoczyły na spodnie 6. Zabawa relaksacyjna Tygrysek urwisek ćwiczenia relaksacyjne, uwrażliwiające na dotyk innej osoby, nauka empatii, odczuwanie radości i przyjemności z bliskiego kontaktu, tworzenie dobrych relacji, powtarzanie trudnych słów (wyżej, niżej, złazi, włazi) Dzieci siedzą w kręgu na podłodze, jedno za drugim. Każde dziecko ma przed sobą plecy kolegi i na nich wykonuje ruch wspinania się i schodzenia tygryska, wspólnie z nauczycielem skandując (śpiewając) rymowankę. Nauczyciel moduluje głos (zmienia jego wysokość, barwę lub siłę), dzieci naśladują i dopasowują do niego wykonywane ruchy. Ty-grys wła-zi co-raz wy-żej, po-tem zła-zi co-raz ni-żej. Po wykonaniu masażu dzieci odwracają się w drugą stronę i teraz mogą masować tę osobę, która je przed chwilą masowała Zabawy z tekstem literackim J. Papuzińskiej Tygryski ćwiczenia w rozumieniu ze słuchu, mówieniu i czytaniu, ćwiczenia słownikowe, ćwiczenia świadomości językowej, nauka czytania Dzieci słuchają, przy zamkniętych książkach, wiersza czytanego przez nauczyciela. Nauczyciel ponownie czyta wiersz, dzieci śledzą tekst w swoich książkach, podążając wzrokiem. Wspólne opowiadanie przygody zgubionego tygryska. Wykorzystanie słów z wiersza w odpowiedzi na pytanie: Gdzie nie było tygryska? (na kwiatku, na pajęczej nitce, na latawcu ). Kilkakrotne, wspólne przeczytanie pierwszej zwrotki wiersza (do słów skaczą i psocą ) Zabawa fabularyzowana z elementami dramy Ołówkowe studio filmowe ćwiczenia w rozumieniu ze słuchu, mówieniu i czytaniu, nauka czytania w aspekcie krytyczno-twórczym przez udział w rozmowie na temat akceptacji siebie i innych, przygotowanie do wystąpień publicznych, rozbudzanie wyobraźni i kreatywności, nauka empatii, wzbudzanie motywacji wewnętrznej, przygotowanie do odbioru tekstów kultury, nauka samodzielnego uczenia się, wyzwalanie radości, nauka w atmosferze zabawy Zabawa może przebiegać podobnie jak na poprzednich zajęciach. Ołówek wymyślił swoją wersję przygód zaginionego tygryska. Dzieci próbują opowiadać film na podstawie pojedynczych kadrów. Zaznaczanie miejsc, w których ukrył się na planie filmowym miś Uf. Wysłuchanie opowiadania czytanego przez nauczyciela (do słów: wykrzyknęli jednocześnie ). W czasie słuchania dzieci powinny mieć otwarte książki. Mogą podążać wzrokiem za tekstem czytanym przez nauczyciela lub znajdować na ilustracjach stosowne miejsca. Nauczyciel powinien czytać wyraziście i powoli. Wspólne czytanie zakończenia opowiadania. Naśladowanie sposobu mówienia robota (czytanie sylabami na jednym tonie). Rozmowa o akceptowaniu siebie, swojego wyglądu, stroju, zazdrości 46 Lekcje z Ołówkiem, Małgorzata Małyska

5 Wprawki aktorskie ćwiczenia w czytaniu sylabami. Czytanie dymków na ilustracjach. Ćwiczenia dramowe. Wyznaczenie aktorów i ról. Zastosowanie techniki stop klatka. Ustawienie wyznaczonych osób w sytuacji zbliżonej do przedstawionej na wybranej ilustracji. Wczuwanie się w role tygryska i kotka. Nazywanie emocji. Wymyślanie monologów i dialogów (np. rozmowa kota i tygryska, rozmowa bohaterów z kimś wymyślonym spoza kadru ). Praca nad ożywieniem wybranego kadru. Improwizowanie tego, co mogło się wówczas wydarzyć Scenkę można wielokrotnie powtarzać, ćwiczyć dialogi, zmieniać odtwórców ról. Można także nagrać ją i wspólnie z dziećmi odtwarzać, wskazując dobre momenty (poprawne wypowiedzi) i te, które wymagają ćwiczeń. 9. Zabawa ruchowa Brykające tygryski Dzieci ustawiają się w rzędach (po 3 osoby w rzędzie), zapamiętują swoje miejsce i wyobrażają sobie, że są tygryskami na dziecięcej piżamce. Stoją w bezruchu. Kiedy nikt nie widzi (sygnałem będzie włączenie muzyki), tygryski zaczynają psocić, brykać, poruszać się w dowolny sposób, kiedy muzyka ucichnie, tygryski muszą jak najszybciej wrócić na swoje miejsce. 10. Trening czytania i pisania w języku polskim Nauczyciel czyta zdania umieszczone pod ilustracjami w książce, dzieci szukają tygrysków ukrytych na ilustracji, używając przyimków (na, nad, pod, obok, w ) str. 29. Dzieci ćwiczą czytanie zdań zamieszczonych pod ilustracją. Starają się ćwiczyć samodzielnie. Nauczyciel wspiera każde dziecko, poświęca więcej uwagi tym dzieciom, które mają problemy z samodzielnym czytaniem. Na zakończenie ćwiczenia dzieci rozcinają samodzielnie rozsypankę wyrazową i wklejają do zeszytów. Układają obrazek pocięty na części i także wklejają do zeszytu. Dzieci śpiewają na melodię dowolnej, znanej piosenki, wraz z ptakami (str. 31). Nauczyciel zwraca uwagę dzieci na to, że tym razem na drzewie siedzi niebieski ptak, a w górze fruwa zielony... Zaśpiewają, jeśli w miejscu kropek pojawi się literka z otwartego okna. Dzieci mogą śpiewać z zielonym ptakiem, a potem z niebieskim. Mogą śpiewać tak jak w chórze, np. na melodię piosenki Wlazł kotek, zmieniając litery z okien, np.: (a) ma ma ma ma ma ma ma ma ma ta ta ta ta ta ta ta ta ta am am am am am am am am am at at at at at at at at at ćwiczenia w rozumieniu ze słuchu, ilustrowanie ruchem poznanej historyjki, okazja do ruchu, do przeżywania emocji, ćwiczenia refleksu, uwagi i współdziałania w grupie 29 doskonalenie umiejętności czytania i pisania w aspekcie technicznym (czytanie globalne, czytanie sylabami, synteza pojedynczych liter, ćwiczenia w kreśleniu liter, odkrywanie sposobu tworzenia sylaby), semantycznym i krytyczno- -twórczym (słuchanie ze zrozumieniem, rozmowy na temat tekstów, interpretacja ilustracji, ćwiczenie spostrzegawczości, ćwiczenie budowania wypowiedzi z poprawnym użyciem przyimków), ćwiczenia praksji ręki (planowania ruchów ręką) przygotowujące do płynnego pisania, nauka samodzielnego uczenia się 31 47

6 32 33 Dzieci słuchają, czytanych przez nauczyciela, ciekawostek o tygrysach. Dzielą się swoją wiedzą na temat tych zwierząt. Zastanawiają się nad odpowiedzią na pytanie, gdzie żyją tygrysy na wolności? Dzieci, wspólnie z nauczycielem, czytają wyrazy umieszczone w książce na str. 32, głoskują je i wpisują literę t. Czytają wyrazy, w których t występuje w nagłosie (na początku), w śródgłosie (w środku) i w wygłosie (na końcu słowa). Dzieci wodzą palcem po wzorze (str. 33), zapamiętując sposób rysowania tygryska bez odrywania ręki. Ćwiczą rysowanie tygryska w powietrzu, palcem na stoliku, na plecach kolegi, aż wreszcie w zeszycie. Podejmują próby podpisania obrazka, odwzorowując litery składające się na wyraz tygrys. Dzieci ćwiczą kreślenie litery t, w liniaturze lub na gładkim papierze (zgodnie z potrzebą rozpoznana przez nauczyciela). Dzieci, wspólnie z nauczycielem odszukują na planszy (str. 33) zakodowane miejsca i łączą je ze sobą, rysując linie ołówkiem. Po odkryciu kształtu głowy kota (tygrysa), dorysowują oczy, nos i wąsy, według własnego pomysłu. 33 trening czytania, nauka alfabetu, nauka i utrwalenie nazw polskich liter 11. Alfabet, czyli uporządkowane litery Dzieci rozmawiają o tym, jak nazywa się litera występująca w alfabecie po literze t. Nauczyciel zachęca do policzenia, ile liter dzieli a i t, o i t, e i t. 12. Praca domowa Trening czyni mistrza nauka systematyczności, wdrażanie do samodzielnej pracy, nauka odpowiedzialności za swoje osiągnięcia, doświadczenie sukcesu w nauce, obserwacja w miarę trenowania własnych postępów w tempie czytania (coraz dłuższe teksty, a czas potrzebny na ich przeczytanie z pewnością będzie się skracał) 32 Wykonanie ćwiczeń zaproponowanych w książce Trening z Ołówkiem. Codzienne ćwiczenie czytania na krótkim fragmencie tekstu umieszczonym w książce. Sprawdzanie czasu potrzebnego na przeczytanie tego fragmentu w każdym dniu tygodnia. Zapisanie (początkowo z pomocą osoby dorosłej) wyników codziennego treningu. Znalezienie (wykreślenie, zaznaczenie) wyrazów, które były czytane (zapamiętywane) w czasie lekcji (Sprytny Ołówek. Cz. 1, s. 32). Podczas wykonywania ćwiczenia dziecko może (a początkowo nawet powinno) posiłkować się książką. Zaprojektowanie scenki zatrzymanej klatki filmu według własnego pomysłu i wymyślenie krótkiego dialogu (lub monologu). 48 Lekcje z Ołówkiem, Małgorzata Małyska

7 Wiatr porwał tygryski. Tu tygrysek i tam tygrysek. 49