UPRAWA ODMIAN ODPORNYCH W INTEGROWANEJ OCHRONIE ROŚLIN

Transkrypt

1 WARMIŃSKO-MAZURSKI OŚRODEK DORADZTWA ROLNICZEGO W OLSZTYNIE UPRAWA ODMIAN ODPORNYCH W INTEGROWANEJ OCHRONIE ROŚLIN Olsztyn, 2015 r.

2 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie Agnieszka Sołtysiak Uprawa odmian odpornych w integrowanej ochronie roślin Olsztyn, 2015 r.

3 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn, tel./fax (89) , , sekretariat@w-modr.pl, W-MODR Oddział w Olecku ul. Kolejowa 31, Olecko tel. (87) , , fax (87) olecko.sekretariat@w-modr.pl Dyrektor W-MODR mgr inż. Zygmunt Kiersz Zastępca Dyrektora W-MODR inż. Antoni Parfinowicz Zastępca Dyrektora W-MODR mgr inż. Zdzisław Kamiński Druk: Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn tel./fax , redakcja@w-modr.pl, Nakład: 300 egz.

4 Uprawa odmian odpornych w integrowanej ochronie roślin Uprawa odmian odpornych jest jednym z najlepszych i najtańszych sposobów sposób ochrony roślin przed agrofagami. Odgrywa również ważna rolę w nowoczesnych systemach uprawy i ochrony roślin, miedzy innymi z uwagi na zmniejszoną potrzebę stosowania środków ochrony roślin. Od 1 stycznie 2014 roku weszły w życie zasady integrowanej ochrony roślin, które mają na celu ograniczenie stosowania środków ochrony roślin w uprawach polowych, dlatego wykorzystanie do uprawy odmian odpornych lub tolerancyjnych jest podstawową drogą do wprowadzenia tych zasad w produkcji roślinnej. Głównym zadaniem hodowli odpornościowej jest wytwarzanie odmian roślin zabezpieczających genetycznie przed działaniem różnych, niekorzystnych czynników środowiska. Szkodniki roślin uprawnych odstraszane są różnymi sposobami. Najczęściej odporność związana jest z ich budową, szybkością wzrostu lub składem biochemicznym jest to tzw. odporność bierna. Przykłady są następujące: q ścisłe i zwarte przyleganie pochew liściowych do źdźbeł (utrudnia zasiedlenie przez mszyce i wciornastki), q odmiany krótkosłome, q pokrycie woskami powierzchniowymi liści flagowych i kłosów (utrudnia zasiedlenie przez mszyce), q brak owłosienia u niektórych odmian pszenicy hamuje składanie jaj przez pryszczarka heskiego q silny rozwój tkanki mechanicznej w pochwach liściowych (grubsze zewnętrzne ściany komórkowe skórki zmniejszają uszkodzenia ploniarki zbożówki), q odmiany szybko rosnące w pierwszych fazach rozwojowych - nie ulegają uszkodzeniu przez ploniarkę zbożówkę q zawartość związków pokarmowych (stymulują lub hamują żerowanie szkodników). Innym rodzajem wrodzonej odporności na szkodniki to tzw. odporność czynna polegająca na tym, że roślina hamuje rozwój enzymów trawiennych wydzielanych przez szkodniki o aparacie gębowym kłując-ssącym np.: mszyce i wciornastki. Odporności odmiany na agrofagi jest ważną cechą przy produkcji nasion do celów piekarniczych. Jeżeli decydujemy się na uprawę odmiany podatnej na choroby kłosa, musimy pamiętać, że w produkcji na cele piekarnicze i paszowe należy starannie dobrać ochronę fungicydową kłosa. Choroba ta może spowodować obniżenie plonu oraz wzrost zawartości mikotoksyn w ziarnie. W przypadku jęczmienia w pierwszej kolejności powinna być brana pod uwagę odporność na wirusa żółtej mozaiki, zwłaszcza gdy będzie wysiewany na stanowiska zagrożonych jego występowaniem. 4 W-MODR w Olsztynie 2015 r.

5 Uprawa odmian odpornych w integrowanej ochronie roślin Przy ograniczaniu stosowania środków ochrony roślin należy brać pod uwagę cechy odporności lub lepsze właściwości tolerancyjne odmian np.: q Odmiany o małej podatności na wczesne porażenie przez choroby liści mają przewagę na stanowiskach po przedplonach, które charakteryzują się małą presją infekcyjną np.: burak cukrowy. W takich warunkach można zrezygnować z wczesnego zabiegu fungicydowego bez narażenia na utratę plonu. Przy uprawie takich odmian pszenicy zaleca się przy wczesnym zwalczaniu chorób obniżenie dawki fungicydu. q Odmiany o małej podatności na choroby liści i kłosów możliwa jest rezygnacja z późnego zabiegu fungicydowego, który opóźnia dojrzewanie roślin. q Odmiany odporne na wyleganie, na które nie zawsze jest konieczność stosowania regulatorów wzrostu. Jeżeli jednak z nich korzystamy nie należy stosować ich intensywnie. Mogą one powodować opóźnienie rozwoju roślin, a przede wszystkim kłoszenie. q Odmiany o małej podatności na choroby podstawy źdźbła w mniejszym stopniu narażone są na niebezpieczeństwo ograniczenia transportu wody w kłosie i uszkodzenie systemu chłodzącego rośliny z powodu wysokich temperatur. Kierując się wyborem odmiany powinnyśmy zwrócić uwagę nie tylko na plonowanie, ale przede wszystkim na mrozoodporność i odporność na choroby i szkodniki. Aby prawidłowo dobrać odmianę do swoich warunków klimatyczno-glebowych należy korzystać z listy zalecanych do uprawy odmian na województwo warmińsko-mazurski (lista zalecanych odmian na rok 2015 zamieszczono poniżej). W Polsce jednostką prowadzącą Krajowy Rejestr Odmian, tzn. listy zarejestrowanych i dopuszczonych do obrotu na terenie RP jest Centralny Ośrodek Badań Odmian Roślin Uprawnych (COBORU). Dzięki doświadczeniom terenowym prowadzonym przez Stacje Doświadczalne W-MODR w Olsztynie 2015 r. 5

6 Uprawa odmian odpornych w integrowanej ochronie roślin (COBORU), możemy brać pod uwagę wyniki badań odmian w rejonie, w którym planowana jest produkcja. Co roku, w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDOiR) sporządzana jest lista zalecanych odmian na dany obszar. W wyniku działalności upowszechnieniowej doradcy i specjaliści Warmińsko-Mazurskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Olsztynie zakładają demonstracje na polach uprawnych rolników współpracujących z Warmińsko-Mazurskim Ośrodkiem Doradztwa Rolniczego w Olsztynie. Dzięki temu rolnicy i doradcy W-MODR mają możliwość zapoznania się z efektami zastosowanych metod i środków produkcji w poszczególnych uprawach. Aby upowszechnić wyniki przeprowadzonych demonstracji, w sezonie wegetacyjnym roślin na poletkach przeprowadzane są szkolenia praktyczne, w których uczestniczą zainteresowani rolnicy, doradcy i specjaliści W-MODR w Olsztynie. Aktualny wykaz odmian roślin uprawnych zalecanych do uprawy w województwie warmińsko-mazurskim Lista zalecanych do uprawy odmian na obszarze województwa warmińsko-mazurskiego na rok 2015 (LZO 2015) została sporządzona w oparciu o wieloletnie wyniki doświadczeń odmianowych prowadzonych w ramach Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego i Rolniczego (PDIiR). Odmiany umieszczone na LZO 2015 wykazały w ostatnich latach dużą przydatność do uprawy w warunkach naszego województwa i zasługują na znaczący udział w uprawie. Stwierdzona w czasie badań duża wartość tych odmian daje większą gwarancję uzyskania lepszych efektów gospodarowania niż uprawa innych odmian dotychczas badanych w naszym województwie. 6 W-MODR w Olsztynie 2015 r.

7 Uprawa odmian odpornych w integrowanej ochronie roślin Odmiana Okres Badań w PDOiR (od roku) Pszenica ozima grupa A Rok włączenia do LOZ Askalon Natula Skagen Linus Sailor Arkadia Patras Praktik grupa B Mulan KWS Ozon Jantarka Platin grupa C Markiza Jęczmień ozimy Lomerit Souleyka Antonella KWS Meridian Henriette Titus Pszenżyto ozime Algoso Pizarro Tulus Fredro Agostino Borowik Amorozo Subito Twingo Odmiana Dańkowskie Diament Okres Badań w PDOiR (od roku) Żyto ozime Rok włączenia do LOZ Domir Brasetto F Palazzo F Dańkowskie Amber Horyzo SU Drive F SU Allawi F SU Stakkato F Pszenica jara grupa A Tybelt Kandela Ostka Smolicka Arabella Izera KWS Torridon Struna Jęczmień jary KWS Olof Iron Natasia Ella KWS Atrika Oberek Olimpic (br) Soldo Owies Krezus Bingo Siwek (nagi) Haker Komfort W-MODR w Olsztynie 2015 r. 7

8 Uprawa odmian odpornych w integrowanej ochronie roślin Odmiana Okres Badań w PDOiR (od roku) Owies Rok włączenia do LOZ Krezus Bingo Siwek (nagi) Haker Komfort Rzepak ozimy odmiana populacyjna Monolit Sherlock Pamela Lohana odmiany mieszańcowe Visby Rohan NK Technic Maraton Rumba SY Carlo Tores DK Exstorm Marcopolos Mercedes * Minerva * SY Cassidy SY Kolumb PR46W24 (CCA) *Odmiany wstępnie rekomendowane na podstawie wyników z doświadczeń PDOiR w woj. Warmińsko-mazurskim po jednym roku i w oparciu o 2- letnie wyniki badań WGO w procesie rejestracyjnym Odmiana Okres Badań w PDOiR (od roku) Ziemniak bardzo wczesny Rok włączenia do LOZ Denar Lord Miłek Ziemniak wczesny Gwiazda Michalina Owacja Vineta Ziemniak średnowczesny Ametyst Finezja Tajfun Tetyda Oberon Ziemniak średnopóźny i późny Jelly Mondeo W-MODR w Olsztynie 2015 r.

9 Adresy Powiatowych Zespołów Doradztwa Rolniczego: Bartoszyce, ul. Hubalczyków 2, tel. (89) Braniewo, ul. Kościuszki 118, tel. (55) Działdowo, Lidzbark, ul. Jeleńska 6 lok. 13/2, tel. (23) Elbląg, ul. Grunwaldzka 2, tel. (55) Pasłęk, ul. Bankowa 25, tel. (55) Ełk, ul. Suwalska 84, tel. (87) Giżycko, ul. Przemysłowa 2, tel. (87) Gołdap, ul. Wolności 20, tel. (87) Iława, ul. Lubawska 3, tel. (89) Lubawa, ul. Gdańska 26, tel. (89) Kętrzyn, ul. Pocztowa 13, tel. (89) Lidzbark Warmiński, ul. Krasickiego 1, tel. (89) Mrągowo, ul. Kormoranów 1, tel. (89) Nowe Miasto Lubawskie, ul. Jagiellońska 24d, tel. (56) Nidzica, ul. Słowackiego 17, tel. (89) Olecko, ul. Kolejowa 31, tel. (87) Olsztyn Biskupiec, ul. Niepodległości 1, tel. (89) Ostróda, ul. Składowa 2, tel. (89) Morąg, ul. Dworcowa 13, tel. (89) Pisz, ul. Wojska Polskiego 33, tel. (87) Szczytno, ul. Kościuszki 1/6, tel. (89) Węgorzewo, ul. Kraszewskiego 40, tel. (87)

10 Warmińsko-Mazurski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Olsztynie ul. Jagiellońska 91, Olsztyn tel , , sekretariat@w-modr.pl