Wzorzec: badane odmiany z wyjątkiem odmian nieoplewionych: Polar*, Maczo*, Siwek * i Nagus*.

Transkrypt

1 WYNIKI PLONOWANIA ODMIAN ZBÓŻ JARYCH I OZIMYCH W DOŚWIADCZENIACH POREJESTROWYCH W POKAZOWYM GOSPODARSTWIE EKOLOGICZNYM W CHWAŁOWICACH CENTRUM DORADZTWA ROLNICZEGO W RADOMIU Wstęp W latach 2009/ w Pokazowym Gospodarstwie Ekologicznym w Chwałowicach działającym przy Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu kontynuowano kolejny rok doświadczenia plonowania zbóż z zastosowaniem uprawy metodami ekologicznymi. W doświadczeniu wykorzystano, podobnie jak w latach poprzednich odmiany dostępne w doborze Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego dla woj. mazowieckiego. W tym okresie przebadano łącznie: 16 odmian owsa ( w tym 4 odmiany owsa nagoziarnistego), 24 jęczmienia jarego, 18 żyta ozimego i 21 pszenżyta ozimego. Doświadczenie prowadzono na glebie klasy IIIa, o ph - 6,2 i wysokiej zasobności w fosfor, potas i magnez. Przedplonami dla zbóż jarych w tym okresie były rośliny strączkowe lub motylkowate, natomiast dla zbóż ozimych okopowe ( tylko w r. rośliny motylkowate). Doświadczenia prowadzono w 4 powtórzeniach, na jednym poziomie agrotechnicznym. W uprawie były stosowane typowe zabiegi typu: orka zimowa ( podorywka), orka siewna, bronowanie, agregatownie, siew, bronowanie posiewne, oraz 2-3 krotne bronowania odchwaszczające. Zabiegów ochrony roślin w tym okresie nie stosowano. Poniżej przedstawione wyniki dla poszczególnych odmian są uzyskane zgodnie z metodyką przyjętą dla Porejestrowego Doświadczalnictwa Odmianowego. Korzystając z n/w informacji pamiętać należy wyniki pochodzą z jednego punktu doświadczalnego (brak porównania podobnych wyników w innych warunkach). 1

2 Tabela 1 OWIES. Plon ziarna odmian ( % wzorca). Lata zbioru,2010,2009 Lp. Odmiana ** wzorzec dt/ha 68,4 40,6 56,2 49,1 55,1 63,8 1 Skorpion Haker Bingo Arden Zuch Krezus Breton Deresz Gniady Berdysz Cwał Koneser Polar* Maczo* Nagus* Siwek* Liczba doświadczeń Wzorzec: badane odmiany z wyjątkiem odmian nieoplewionych: Polar*, Maczo*, Siwek * i Nagus*. ** Plonowanie w stosunku do średniego plonowania ( 63,8 dt/ha )dla województwa mazowieckiego za lata. 2

3 Tabela 2 OWIES. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian ( odchylenia od wzorca). Rok zbioru, 2010, 2009 Lp. Odmiana Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) wzorzec 97,8 92,0 96,6 94,8 95,5 29,6 1 Bingo 4,2 7,5 8,2 5,8 6,6 13,2 2 Deresz -1,5-0,5-2,1-1,0-1,4-1,2 3 Zuch 6,5-2,0 2,4 2,3 2,3 0,5 4 Krezus -1,5-7,2-2,1-4,4-3,6 3,8 5 Arden -0,5 9,5 4,5-2,7 6 Haker 4,0-1,7 1,1-2,7 7 Maczo -7,0-8,0-7,5 - -9,2 8 Siwek -4,3 0,3-2, ,2 9 Nagus 0, Skorpion 3, Gniady -4,7-3, ,1 12 Cwał 6,8 6, ,8 13 Berdysz -1,0-0, ,8 14 Breton -6, Koneser 0,3 3, ,3 16 Polar -9,1 - - Liczba doświadczeń

4 Tabela 1 JĘCZMIEŃ JARY. Plon ziarna odmian ( % wzorca). Lata zbioru, 2010, 2009 Lp. Odmiana * ** wzorzec dt/ha 61,9 44,2 42,6 53,1 49,6 64,0 73,5 1 Iron Basic Goodluck Natasia Olof Afrodite Suweren Aliciana Skarb Stratus Conchita Henrike Kormoran Skald Tocada Blask Frontier Signora Bordo Rufus Mercada Atico Beatrix Victoriana Marthe Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany. * Plonowanie w stosunku do średniego plonowania na poziomie a1( 64,0 dt/ha ) dla województwa mazowieckiego za lata. ** Plonowanie w stosunku do średniego plonowania na poziomie a2 ( 73,5 dt/ha ) dla województwa mazowieckiego za lata. 4

5 Tabela 2 JĘCZMIEN JARY. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian ( odchylenia od wzorca). Rok zbioru, 2010, 2009 Lp. Odmiana Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) wzorzec 66,2 61,7 65,9 64,0 64,6 50,4 1 Skarb 1,3 0,6 7,9 1 3,3 3,3 2 Stratus 6,6 1,3 0,9 4 2,9 1,2 3 Kormoran 4,3-1,4 4,6 1,5 2,5-2,5 4 Tocada -0,9-2,4 0,9-1,7-0,8 1,9 5 Skald -3,2-0,2 1,4-1,7-0,7-1,4 6 Conchita -0,7-0,7-4,6-0,7-2 3,3 7 Blask -6,7-4,9 1,9-5,8-3,2-7,9 8 Frontier -10,9-9,4-14,4-10,2-11,6 2,1 9 Afrodite 5,1 3,3-4, Olof -3,9 1,8 - -1,1-5,2 11 Suweren 7,8 6,3-7,1 - -1,8 12 Aliciana 3,1-3,4 - -0,2-3,7 13 Bordo 3,3 1,1-2,2 - -5,1 14 Henrike 4,6 5,6-5,1-2,1 15 Iron -3, Basic -1, Goodluck 0, Natasia -5, Mercada - -4,4-0, ,2 20 Rufus - 4,6 2, ,1 21 Signora - -3, Atico - 5,1 8, ,4 23 Beatrix - -2, Victoriana - -2,2 0, ,2 25 Marthe - -3, Liczba doświadczeń

6 Tabela 3 JĘCZMIEŃ JARY. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby ( odchylenia od wzorca). Rok zbioru:, Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak Rdza jęczmienia Plamistość siatkowa Wzorzec (skala9 0 ) 8,9 8,5 9,0 8,9 7,4 7,3 1 Blask 3-0,2-0,1 0,0-0,2-0,5 0,3 2 Conchita 3 0,1 0,0 0,0 0,1 1,0 0,4 3 Stratus 3 0,1 0,1 0,0-0,3 0,7 0,4 4 Frontier 3 0,1 0,2 0,0 0,1-1,0-0,2 5 Tocada 3 0,1-0,6 0,0-0,5 0,4-0,2 6 Skald 3 0,1-0,3 0,0 0,1 0,4-0,1 7 Skarb 3-0,2-0,4 0,0-0,1-1,0-0,2 8 Kormoran 3 0,1 0,0 0,0 0,1 0,9-0,3 9 Aliciana 2 0,1-0,0 - -1,0-10 Suweren 2 0,1-0,0-0,4-11 Bordo 2 0,1-0,0 - -0,5-12 Henrike 2-0,9-0,0-0,0-13 Afrodite 2-0,2-0,0-0,9-14 Olof 2 0,1-0,0-0,0-15 Mercada Atico Rufus Victoriana Beatrix Marthe Signora Natasia 1 0,1-0,0-0,0-23 Goodluck 1 0,1-0,0-0,5-24 Iron 1 0,1-0,0-0,0-25 Basic 1 0,1-0,0-0,0-6

7 Tabela 1 ŻYTO OZIME. Plon ziarna odmian ( % wzorca). Lata zbioru,2010,2009 Lp. Odmiana * ** wzorzec dt/ha 72,1 48,3 64,5 60,2 61,6 76,7 94,7 1 SU Skaltio Visello F Picasso F Placido F Stanko Brasetto F Balistic F Palazzo F Gonello F Minello F Dańkowskie Amber Bellami F Gradan F Dańkowskie Diament Bosmo Herakles Domir Rostockie Stach F Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany. * Plonowanie w stosunku do średniego plonowania na poziomie a1( 76,7 dt/ha ) dla województwa mazowieckiego za lata. ** Plonowanie w stosunku do średniego plonowania na poziomie a2 ( 94,7 dt/ha ) dla województwa mazowieckiego za lata. 7

8 Tabela 2 ŻYTO OZIME. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian ( odchylenia od wzorca). Rok zbioru,2010,2009 Lp. Odmiana Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) 2010 wzorzec 133,6 129,5 131,3 131,6 131,5 33,9 1 Minello F1-4,3-4,8-2,5-4,6-3,9 5,4 2 Visello F1-4,3-7, Stanko 6,2 7, Balistic F1-7, ,8-8,7-8,4-2 5 Gradan F1-1,6-2,8-5 -2,2-3,1-1,3 6 Dańkowskie Diament 7,2 2,5 3,5 4,8 4,4 1,3 7 Bosmo 19, , ,2-1,8 8 Brasetto F1-12,3-5,8 - -9,1-2,2 9 Palazzo F1 3, ,4-0,9 10 Gonello F1-7, ,9 - -1,7 11 SU Skaltio -4, Dańkowskie Amber 6, Picasso F , Placido F , Bellami F1 - -5,3-11, ,8 16 Domir - 2 4, ,3 17 Rostockie - 21,2 15, ,7 18 Herakles , Stach F1-3,2-1,1 1,2-0,7 Liczba doświadczeń

9 Tabela 3 ŻYTO OZIME. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby ( odchylenia od wzorca). Rok zbioru:, Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak Rdza brunatna Rynchosporioza Wzorzec (skala9 0 ) 7,9 8,1 7,2 7,4 7,4 7,3 1 Bosmo 3 0,2 0,0 0,9 0,8-0,3-0,2 2 Dańk. Diament 3 0,2 0,1-0,6-0,1-0,3 0,2 3 Minello F1 3 0,0-0,2 0,3 0,2 0,1 0,4 4 Gradan F1 3-0,2-0,4-1,5-1,0 0,7 0,2 5 Balistic F1 3-0,9-0,7 0,0 0,1-1,0-0,6 6 Brasetto F1 2 0,1-0,4-0,4-7 Gonello F1 2 0,5 - -0,1 - -0,2-8 Palazzo F1 2-0,7 - -0,1-0,7-9 Stanko 2 0,2-0,4 - -0,9-10 Visello F1 2 0,5 - -0,3-0,0-11 Rostockie Bellami F Domir Picasso F Herakles Placido F Stach F Dańk. Amber 1 0,1-0,7 - -0,4-19 SU Skaltio 1 0,2 - -0,1-0,6-9

10 Tabela 1 PSZENŻYTO OZIME. Plon ziarna odmian ( % wzorca). Lata zbioru,2010, * ** Lp. Odmiana wzorzec dt/ha 58,0 53,3 60,4 55,7 57,2 78,4 98,8 1 Algoso Cyrkon Pawo Fredro Tulus Cerber Leontino Pizarro Todan Moderato Trismart Elpaso Grenado Borwo Trigold Witon Atletico Alekto Baltiko Pigmej Gniewko Liczba doświadczeń Wzorzec: wszystkie badane odmiany. * Plonowanie w stosunku do średniego plonowania na poziomie a1( 78,4 dt/ha ) dla województwa mazowieckiego za lata. ** Plonowanie w stosunku do średniego plonowania na poziomie a2 ( 98,8 dt/ha ) dla województwa mazowieckiego za lata. 10

11 Tabela 2 PSZENŻYTO OZIME. Ważniejsze właściwości rolniczo-użytkowe odmian ( odchylenia od wzorca). Rok zbioru,2010,2009 Lp. Odmiana Wysokość roślin (cm) Masa 1000 ziarn (g) wzorzec 99,0 93,6 100,8 96,3 97,8 46,6 1 Algoso 10,8 12,9 8,2 11,9 10,6 3,2 2 Grenado -16,5-16,3-16,3-16,4-16,4-5,7 3 Pawo 11 11,2 4,2 11,1 8,8 1,6 4 Trismart 11 7, Borwo -4,2-7,1-8,8-5,6-6,7-2 6 Witon 2,3 3,9 1,2 3,1 2,5-7,7 7 Tulus 7 1,9 4,5-3,4 8 Atletico -6,5-13,8-10,2-0 9 Gniewko -8-10,3-9,1 - -1,9 10 Baltiko -7,7-21,6-14,7 - -3,9 11 Cyrkon -4, Fredro Cerber -5, Elpaso 2, Moderato 21,4 13, Todan 16,4 8, ,5 17 Pizarro 19,2 5, ,8 18 Alekto -12,6-15, ,4 19 Trigold 2,9-1, Leontino 8,9 2, Pigmej -16,6-7, ,7 Liczba dośw

12 Tabela 3 PSZENŻYTO OZIME. Porażenie odmian przez ważniejsze choroby ( odchylenia od wzorca). Rok zbioru:, Lp. Odmiana Liczba lat badań Mączniak Rdza brunatna Septorioza liści Wzorzec (skala9 0 ) 7,8 8,0 7,9 8,1 7,0 7,4 1 Algoso 3 0,5 0,0 0,0-0,3 0,3 0,1 2 Borwo 3-0,9-0,3-0,3 0,2 0,1 0,4 3 Pawo 3 0,9 0,4 0,1 0,0 0,1 0,7 4 Witon 3 0,0 0,2 0,1-0,1 0,6 0,5 5 Grenado 3 0,3 0,1 0,1-0,5 0,4 0,2 6 Baltiko 2 0,0-0,1-0,4-7 Gniewko 2-1,2-0,1-0,3-8 Atletico 2-0,3-0,1-0,3-9 Tulus 2 0,8-0,1 - -0,4-10 Trismart 2-0,3-0,0 - -1,1-11 Moderato Todan Alekto Leontino Pigmej Pizarro Trigold Cerber 1 0,0-0,1 - -0,8-19 Cyrkon 1 1,1-0,1 - -0,3-20 Elpaso 1-1,4 - -0,4-0,0-21 Fredro 1 0,7-0,1 - -0,4-12

13 Ogólne uwagi (podsumowanie doświadczeń ) OWIES Na podstawie uzyskanych danych z plonowania odmian owsa zwyczajnego w latach, do uprawy w gospodarstwach ekologicznych najlepiej nadawałyby się 3 odmiany tj. odm. Bingo, Haker i Arden.( Bingo -3 lata badań, Haker i Arden 2 lata badań). Należy stwierdzić, iż pewne cechy odmianowe potwierdziły swoją przydatność w tego typu uprawie. Np. wysokość, a co za tym idzie większa konkurencyjność wobec chwastów była dla tych odmian cechą dominującą (wszystkie wybrane odmiany były wyższe niż średnia). Również średnia odporność na choroby wyglądała bardzo podobnie, za wyjątkiem odmiany Bingo ( nieco poniżej średniej odporności). JĘCZMIEŃ JARY W przypadku odmian jęczmienia najlepiej plonowały odmiany: Skarb i Stratus 3 lata badań oraz Olof, Afrodite, Suweren i Aliciana -2 lata badań. Podobnie, jak w przypadku owsa, w większości są to odmiany wyższe niż średnia, jednak nie wyróżniające się szczególnie wyższą odpornością na choroby ( nawet poniżej średniej). Zasada doboru odmian o większej odporności na choroby grzybowe, głównie występujące na liściach do uprawy metodami ekologicznymi w tym przypadku nie została całkowicie potwierdzona. ŻYTO OZIME Jeżeli chodzi o odmiany żyta ozimego, to podobnie jak w uprawie konwencjonalnej dominowały odmiany mieszańcowe, trójliniowe, pomimo iż były najniższe i poniżej średniej odporności na choroby. Jednak ich bardzo dobra plenność i wykorzystanie dobrego stanowiska (doświadczenie prowadzone na glebie klasy IIIa i zasobnej) miały decydujący wpływ na uzyskiwanie wyższych plonów, niż odmiany populacyjne. Najlepiej zaplonowały odmiany: Balistic 3 lata badań oraz Stanko, Brasetto, Palazzo i Gonello 2 lata badań. Gospodarstwa ekologiczne w doborze odmian muszą pamiętać jednak o tym (szczególnie w przypadku żyta czy owsa), iż są to gatunki uprawiane przeważnie na słabszych glebach. Tu należy brać pod uwagę odmiany o małych wymaganiach glebowych, a dobrych zdolnościach pobierania składników pokarmowych. PSZENŻYTO OZIME W plonowaniu odmian pszenżyta ozimego w ekologicznym systemie uprawy dominowały odmiany tradycyjne, wysokie. Pomimo zróżnicowanej średniej odporności na choroby, wykorzystując swoją przewagę w zdolności do konkurowania z chwastami niż odmiany krótkosłome plonowały znacznie lepiej. Na uwagę w doborze przydatnej odmiany dla ekologii zasługuje odmiana Algoso w 3 latach badań najlepiej plonująca, a także odmiany: Pawo, Tulus 2 ostatnie lata badań. Opr. Tomasz Stachowicz Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Radomiu 13

14 14