Program nauczania j zyka angielskiego w przedszkolu

Transkrypt

1 Barbara Czekaƒska Izabela Lipiƒska Program nauczania j zyka angielskiego w przedszkolu Numer dopuszczenia: DKOS /07 Barbara Czekaƒska nauczyciel j zyka angielskiego w przedszkolu w Warszawie; d ugoletni sta pracy w szkole podstawowej oraz w przedszkolu. Absolwentka Podyplomowego Studium Metodyki Nauczania J zyków Obcych na Wydziale Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego oraz Studium Podyplomowego Edukacji Poczàtkowej i Reedukacji UW. Interesuje si zastosowaniem piosenek, bajek, wierszyków, zabaw i innych technik w nauczaniu j zyka angielskiego. Izabela Lipiƒska Nauczyciel dyplomowany j zyka angielskiego z 20 letnim sta em. Obecnie uczy w gimnazjum w Warszawie. Absolwentka Studium Podyplomowego Edukacji Poczàtkowej i Reedukacji UW. Szczególnie interesuje si stosowaniem metod aktywizujàcych w nauczaniu j zyków obcych i zintegrowanym nauczaniem przedmiotowo-j zykowym.

2 SPIS TREÂCI 1. Opis programu Specyfikacja programu Za o enia programowe Wprowadzenie Za o enie wszechstronnego rozwoju dzieci i integracji treêci programowych Warunki realizacji programu Adresaci programu Czas realizacji programu Kwalifikacje nauczyciela Miejsce pracy Grupa j zykowa Charakterystyka grup wiekowych Cele nauczania Cele ogólne SprawnoÊci j zykowe TreÊci nauczania Rozk ady materia u Przyk adowy rozk ad materia u (Hippo and Friends Starter) Przyk adowy rozk ad materia u (Hippo and Friends 1) Przyk adowy rozk ad materia u (Hippo and Friends 2) Wskazówki metodyczne pomocne w realizacji programu Wst p Wybrane techniki pracy z dzieçmi w wieku przedszkolnym Wst pna faza zaj ç U ycie j zyka polskiego na zaj ciach J zyk stosowany na zaj ciach Przyk adowy scenariusz zaj ç Obserwacja i rejestrowanie efektów nauczania (monitorowanie) Uwagi dotyczàce kontaktów z rodzicami Uwagi koƒcowe Przydatne strony internetowe Bibliografia

3 1. OPIS PROGRAMU 1.1 Specyfikacja programu Prezentowany program przeznaczony jest do realizacji w nauczaniu j zyka angielskiego dzieci w wieku przedszkolnym (3-6 lat). Program jest zgodny z za o eniami podstawy programowej wychowania przedszkolnego zatwierdzonej przez Ministerstwo Edukacji Narodowej dnia 26 lutego (Dz. U. z dnia 9 maja 2002) Za o enia programowe Wprowadzenie ZnajomoÊç j zyków obcych we wspó czesnym Êwiecie jest ju nie tylko koniecznoêcià, lecz nawet normà, do której zaczyna si przywiàzywaç coraz wi kszà wag. Kwestia wieloj zycznoêci, rozumianej jako wymóg obecnych czasów, kiedy znajomoêç jednego j zyka obcego jest uwa ana za niewystarczajàcà, powoduje dynamiczny wzrost zainteresowania naukà j zyków obcych, tak e dzieci. Dzieci w wieku przedszkolnym posiadajà coraz bogatsze doêwiadczenia yciowe, poniewa wchodzà ju w inne, nowe grupy spo eczne. Efektem tych zmian jest rozszerzenie ich zainteresowaƒ poza najbli sze otoczenie. Ostatnio proces ten jest szybszy, gdy wzrasta rola Êrodków masowego przekazu, a zw aszcza telewizji oraz komputerów. W ten sposób dziecko staje si obywatelem Êwiata, jednak najpierw musi pokonaç barier j zykowà. Nauka j zyka obcego wp ywa na rozwój intelektualny oraz uzmys awia dziecku, e istniejà jeszcze inne j zyki, którymi mo na si porozumiewaç. Obecnie dzieci rozpoczynajà nauk j zyka obcego, g ównie angielskiego, ju w wieku przedszkolnym. Ma e dziecko, jeszcze przed rozpocz ciem nauki, zna ju wiele angielskich s ów, poniewa s yszy je w yciu codziennym w radiu, telewizji, filmach, piosenkach, programach komputerowych. Zaczyna w sposób naturalny traktowaç obecnoêç angielskich s ów wokó siebie. Dla niego nie sà to ju obce s owa, poniewa uczy si ich w sposób zupe nie nieêwiadomy. W pierwszych szeêciu latach dziecko przyswaja ogromne iloêci faktów oraz informacji, które sà póêniej przechowywane w pami ci. Poprzez dostarczanie dziecku odpowiednich informacji mo na wp ywaç na jego rozwój. Ma e dziecko potrafi opanowaç jeden lub wi cej j zyków obcych przed ukoƒczeniem 3-go roku ycia pomimo z o onoêci tego procesu. Nauka j zyka w okresie przedszkolnym bardzo silnie stymuluje rozwój ogólnej inteligencji dziecka. Im dziecko jest m odsze, tym atwiej i naturalniej przychodzi mu przyswajanie j zyka obcego. Rozpoczynajàc nauk j zyka obcego we wczesnym dzieciƒstwie dziecko szybciej zaakceptuje go, co u atwi mu sukcesy w szkole. Nauczanie j zyka angielskiego w przedszkolach jest coraz powszechniejsze w wielu placówkach przedszkolnych. A to dzi ki przekonaniu, e im wczeêniej maluchy rozpocznà nauk j zyka, tym wi ksze majà szanse na jego opanowanie, a co za tym idzie, na lepszà przysz oêç. Rodzice sà przekonani, e posy ajàc swoje pociechy na lekcje j zyka angielskiego ju w przedszkolu przygotowujà je do lepszego startu zawodowego na europejskim rynku pracy, na którym nieodzowna jest znajomoêç kilku j zyków. Poza tym, badania psychologiczne wskazujà, e jest to najlepszy okres na zafascynowanie dziecka j zykami obcymi, bowiem dzieci do piàtego roku ycia dysponujà du ymi zdolnoêciami do naêladownictwa. Wprowadzenie j zyka angielskiego do programu nauczania daje równie mo liwoêç jego integracji z nauczaniem przedszkolnym zarówno pod wzgl dem treêci nauczania, jak i metod pracy. Du y wp yw na popularyzowanie si nauczania j zyka obcego w przedszkolach ma fakt wprowadzenia nauczania j zyków w klasach I-III. Program, który macie Paƒstwo przed sobà, ma za zadanie pomóc w doborze materia ów dydaktycznych, a tak e zaplanowaniu zaj ç w oparciu o rozk ad nauczania. Program zawiera zestawienia sprawnoêci, funkcji i sytuacji oraz tematów, co umo liwi nauczycielowi po àczyç treêci z programem nauczania przedszkolnego. Zawarte w nim wskazówki mo na modyfikowaç w zale noêci od indywidualnych potrzeb nauczyciela. Rozk ad materia u zosta napisany, aby u atwiç Paƒstwu planowanie i organizacj pracy z podr cznikiem oraz aby zwróciç uwag na kluczowe zagadnienia dydaktyczne. W celu jak najefektywniejszego wspierania rozwoju intelektualnego i emocjonalnego u dzieci, przedstawione w Programie metody nauczania sà dostosowane do form aktywnoêci typowych dla dzieci w wieku przedszkolnym. 3

4 Zawarte tu treêci programowe sà realizowane przede wszystkim poprzez formy zaj ç, które podtrzymujà i wykorzystujà naturalnà ciekawoêç dziecka. Aby przedszkolaki ch tnie uczestniczy y w zaj ciach j zykowych, tematy oraz materia y do ich nauczania powinny byç zwiàzane z otaczajàcà je rzeczywistoêcià oraz odpowiadaç poziomowi rozwoju ich psychiki. Dzieci najszybciej uczà si poprzez zabawy, gry oraz czynnoêci, w których wykorzystuje si muzyk, s owo i ruch. Celem nauki j zyka angielskiego jest umo liwienie dzieciom nawiàzania komunikacji werbalnej poprzez uczestnictwo w zabawach s owno ruchowych. Metody i techniki przedstawione w niniejszym Programie polegajà przede wszystkim na àczeniu produkcji j zykowej z czynnoêciami motorycznymi. Za o eniem niniejszej koncepcji jest nauczanie wielop aszczyznowe, pozwalajàce dziecku uczyç si j zyka aktywnie, wykorzystujàc wszystkie zmys y. Potrzeba zabawy jest jednà z podstawowych potrzeb tej grupy wiekowej i musi zostaç zaspokojona tak e w czasie zaj ç j zykowych. Wiek przedszkolny jest zatem doskona ym okresem do bezstresowego i zabawowego przyswajania j zyka obcego. Przedszkolne nauczanie j zyka angielskiego pozwala uzmys owiç dziecku ró norodnoêç kulturowà i j zykowà otaczajàcego Êwiata. Dzi ki naturalnym zdolnoêciom i otwartoêci na Êwiat dêwi ków, wcze- Ênie rozpocz ta nauka j zyka angielskiego pozwala przedszkolakom sprawnie nabyç umiej tnoêci komunikacyjne. Proces uczenia si j zyka obcego jest indywidualny i zale y od wielu czynników: wymiaru godzin, liczebnoêci grupy, w której odbywa si nauka, celów i treêci zaj ç. Motywacja odgrywa ogromnà rol w procesie nauczania. Dzieci charakteryzuje potrzeba sterowania w asnà aktywnoêcià i podejmowania dzia aƒ dopiero wtedy, gdy poczujà si do tego gotowe. Program w swoim za o eniu eliminuje poj cie niepowodzenia w nauczaniu j zyka obcego poprzez prawo do zachowania ciszy i pope nienia b du. Przedszkolaki przyswajajà wiedz w sposób naturalny na tych samych zasadach, na jakich uczà si j zyka ojczystego. Dzieci najpierw os uchujà si z brzmieniem nowych s ów, uczà si je rozumieç, a potem za ich pomocà komunikowaç. Nauczyciel korzystajàcy z Programu powinien pami taç, e poczàtkowo dzieci rozumiejà wi cej ni potrafià powiedzieç. Majà jednak,,prawo do ciszy, które zosta o sformu owane przez wielu metodyków nauczania ma ych dzieci i zyska o rekomendacj Rady Europy. Maluchy ch onà wszystko, co si wokó nich dzieje. Nale y jednak zdawaç sobie spraw z tego, e dzieci nie od razu b dà mówi y po angielsku. Jedne b dà powtarza y s ówka, Êpiewa y piosenki ju po pierwszych zaj ciach w przedszkolu, inne po kilku miesiàcach. Najm odsze w tej grupie wiekowej 3,4-latki posiadajà doskona à umiej tnoêç przechowywania wiedzy i tylko od nich zale- y, kiedy si tà wiedzà pochwalà. Poprzez zapewnienie dzieciom atmosfery akceptacji i ró norodnych form zaj ç, które zosta y przedstawione w niniejszym Programie, nauczyciel stwarza wielokrotnie okazj do osiàgni cia sukcesu, tym samym podnoszàc motywacj dzieci do nauki. Poprzez ciàg e chwalenie i zach canie, dodaje im pewnoêci w podejmowaniu ryzyka przy wykonywaniu nowych nieznanych dzia aƒ Za o enie wszechstronnego rozwoju dzieci i integracji treêci programowych Program zak ada po o enie nacisku na ogólny rozwój dziecka, pobudzenie do myêlenia, dzia ania, ekspresji, samodzielnoêci, ale jednoczeênie pracy w grupie, a tak e na rozwój ÊwiadomoÊci kulturowej. Za o eniem programu jest otwartoêç na odmiennoêç oraz kszta towanie tolerancji wobec innych narodów. Bardzo wa nà sprawà w nauczaniu dzieci w wieku przedszkolnym jest ÊwiadomoÊç, e dzieci spostrzegajà Êwiat ca oêciowo. Nauczanie integralne stwarza uczniom mo liwoêç tworzenia spójnego obrazu Êwiata i pozwala nauczycielowi na lepsze poznanie dziecka w ró nych sytuacjach. Integracja polega mi dzy innymi na korelowaniu treêci, metod i form pracy w obr bie ca ego procesu nauczania. Uczenie si j zyka angielskiego w wieku 3-6 lat jest w pewnym sensie zbli one do przyswajania j zyka ojczystego, kiedy to dziecko najpierw os uchuje si z j zykiem, a dopiero póêniej zaczyna si nim pos ugiwaç. TreÊci nauczania programu sà tak dobrane, aby odpowiada y poziomowi intelektualnemu i emocjonalnemu oraz zainteresowaniom dzieci i zosta y uporzàdkowane w obr bie bloków tematycznych, gdy dzieci szybciej kojarzà s owa, funkcje i struktury z okreêlonym tematem. Zakres tematów dotyczy bezpoêredniego otoczenia dzieci i ich yciowych do- Êwiadczeƒ. Dzi ki temu program nauczania j zyka angielskiego mo na dopasowaç do programu nauczania przedszkolnego. Struktury j zykowe i s ownictwo wprowadzone sà spiralnie, to znaczy, e co pewien czas te same treêci sà powtarzane i rozszerzane o nowe elementy, podobnie jak treêci nauczania przedszkolnego Warunki realizacji za o eƒ programowych Adresaci Programu Program skierowany jest do nauczycieli j zyka angielskiego w przedszkolach publicznych i niepublicznych. Mowa jest tu o nauczycielach j zyka angielskiego prowadzàcych zaj cia dodatkowe, zazwyczaj za- 4

5 trudnianych przez firmy zewn trzne lub dyrektora placówki. Kierujemy ten Program równie do nauczycieli nauczania przedszkolnego uczàcych jednoczeênie j zyka angielskiego. Wa nym odbiorcà programu sà rodzice, którzy coraz cz Êciej posy ajàc swoje dziecko na zaj cia z j zyka angielskiego chcà aktywnie uczestniczyç w jego edukacji Czas realizacji programu Niniejszy program jest przewidziany na 2 4 lekcje tygodniowo. Idealnà sytuacjà by oby, gdyby lekcje z j zyka odbywa y si codziennie, by zapewniç p ynnoêç i korelacj z programem wychowania przedszkolnego. W zale noêci od intensywnoêci zaj ç, treêci zawarte w programie mo na realizowaç od roku do trzech lat. OczywiÊcie sà to tylko propozycje i nauczyciel sam mo e je modyfikowaç w zale no- Êci od potrzeb dzieci oraz placówki. Coraz cz Êciej pojawiajà si przedszkola publiczne, gdzie nauka j zyka odbywa si w zwi kszonym wymiarze lekcji, lub przedszkola, w których zaj cia z j zyka angielskiego sà cz Êcià programu przedszkolnego. D ugoêç zaj ç z j zyka obcego w du ej mierze jest uzale niona od mo liwoêci dzieci. Maluchy szybko si nudzà, zniech cajà, nie potrafià si skoncentrowaç na d u szy czas. I tak w grupie 3-4-latków nie powinny one trwaç d u ej ni minut. W grupie 5-latków, oko o minut, a w grupie 6-latków 30 minut. Bioràc pod uwag mo liwoêci percepcyjne dzieci w tym wieku nale y pami taç o tym, eby poszczególne çwiczenia oraz zadania by y krótkie. Niezb dna jest równie cz sta zmiana rodzaju aktywnoêci dzieci, cz ste powtórki i utrwalanie ju raz wprowadzonych treêci. Nauczyciel musi pami taç o powracaniu do wczeêniej zrealizowanego w toku zaj ç materia u oraz dbaç o du à ró norodnoêç bodêców s u àcych podtrzymaniu uwagi u dzieci, takich jak çwiczenia typu TPR, gry ruchowe, kolorowanie obrazków w ksià kach ucznia Kwalifikacje nauczyciela Nauczaniem dzieci w wieku przedszkolnym powinien zajmowaç si nauczyciel posiadajàcy kwalifikacje do nauczania j zyka angielskiego oraz do nauczania w placówkach przedszkolnych ( 4 oraz 11ust. 3 i 4 rozporzàdzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 10 wrzeênia 2002 roku w sprawie szczegó owych kwalifikacji wymaganych od nauczycieli oraz okreêlenia szkó i wypadków, w których mo na zatrudniç nauczycieli nie majàcych wy szego wykszta cenia lub ukoƒczonego zak adu kszta cenia nauczycieli Dz. U. nr 155, poz. 1288) Miejsce pracy Zazwyczaj zaj cia j zykowe w przedszkolach odbywajà si w sali, w której dzieci majà zaj cia przewidziane programem wychowania przedszkolnego, w sali gimnastycznej lub w innych wolnych pomieszczeniach przedszkolnych. Je eli zaj cia odbywajà si w sali przedszkolnej, nauczyciel ma do dyspozycji ró ne zabawki, którymi dzieci bawià si codziennie oraz przedmioty wykorzystywane w procesie wychowania przedszkolnego, które mogà zostaç zastosowane do prezentacji materia u j zykowego. Je eli zaj cia majà odbywaç si w sali gimnastycznej lub w innych pomieszczeniach, nauczyciel powinien sam zatroszczyç si o przedmioty, które b dà mu potrzebne do przeprowadzenia zaj ç. W zwiàzku z tym nauczyciel powinien zaopatrzyç si w: kolorowe plakaty z ilustracjami historyjek (story posters), które do- àczone sà do pakietu dla nauczyciela, karty obrazkowe (flashcards), maskotki, kasety audio / CD do àczone do podr cznika, magnetofon i zestaw kaset z piosenkami i wierszykami, a tak e podr cznik dla nauczyciela i zestawy çwiczeƒ do kopiowania (photocopiable extras). Dobrze jest te zadbaç o to, by dzieci mia y w asne segregatory lub teczki, w których b dà przechowywaç karty pracy (worksheets) wycinane z podr cznika oraz inne swoje prace tworzone podczas zaj ç j zykowych. Warto równie znaleêç miejsce w przedszkolu, gdzie b dà eksponowane prace plastyczne dzieci oraz informacje dla rodziców dotyczàce realizowanego programu Grupa j zykowa Zasadniczym warunkiem efektywnoêci nauczania j zyka jest ma a grupa dzieci. Jak pokazuje praktyka grupy z o one z osób sà optymalne. Je eli grupy przedszkolne sà liczniejsze, wskazany jest ich podzia, gdy prowadzenie zaj ç w du ej grupie jest trudniejsze dla nauczyciela i mniej efektywne dla dzieci. 5

6 Charakterystyka grup wiekowych Dzieci w okresie przedszkolnym nie stanowià spójnej grupy pod wzgl dem rozwojowym. Ich rozwój przebiega nierównomiernie i skokowo. Cz sto si zdarza, e w jednej grupie znajdujà si dzieci o bardzo zró nicowanym poziomie emocjonalnym i intelektualnym. Wszystkie procesy poznawcze u dzieci w wieku przedszkolnym sà w fazie intensywnego rozwoju, a podstawowe funkcje psychiczne nie sà jeszcze w pe ni rozwini te i ukszta towane. MyÊlenie, mowa i spostrze enia zwiàzane sà silnie z dzia aniem. Dzieci w wieku przedszkolnym (ogólna charakterystyka): postrzegajà Êwiat ca oêciowo, majà naturalnà ciekawoêç otaczajàcego je Êwiata, potrafià skoncentrowaç si i skupiç uwag jedynie przez krótki czas, szybko si uczà, ale te szybko zapominajà, majà dobrze rozwini tà wyobraêni, sà bardzo wra liwe na krytyk, uczà si g ównie poprzez dzia anie i ruch, szybko si anga ujà w ró ne dzia ania i równie szybko je porzucajà, majà sta à potrzeb zabawy i fizycznej aktywnoêci, reagujà spontanicznie i emocjonalnie. Dzieci 3-letnie sà w fazie intensywnego poznawania i tworzenia w asnej to samoêci. Preferujà zabawy równoleg e, w samotnoêci, a jeêli bawià si z innymi, to przez krótki czas. Trzylatki nie planujà wspólnych dzia aƒ, ich rozwój spo eczny jest dopiero w poczàtkowej fazie. Na prze omie trzeciego i czwartego roku ycia zaczyna si pojawiaç dzia anie zespo owe, rozwijajà si wi zi, kontakty spo eczne z rówie- Ênikami i innymi ludêmi. Dzieci 3-letnie charakteryzuje: niski poziom autoidentyfikacji, wysoka emocjonalnoêç, niski poziom kompetencji j zykowej, niski poziom rozwoju poznawczego i s abe rozumienie poj ç czasu i przestrzeni. Dzieci 4-letnie charakteryzuje: ywotnoêç i ruchliwoêç, trudnoêci z koncentracjà uwagi, wra liwoêç na krytyk, dobra pami ç mechaniczna, szybkoêç uczenia si nowych treêci i szybkoêç zapominania, niski poziom rozwoju fizycznego i ruchowego, zw aszcza w zakresie precyzyjnych ruchów ràk i palców. Dzieci 5-letnie: majà w dalszym ciàgu problemy z koncentracjà, posiadajà szerszy zasób s ownictwa, majà wi kszà umiej tnoêç myêlenia, charakteryzujà si du à potrzebà odnoszenia sukcesu, zyskania akceptacji, charakteryzujà si lepszà koordynacjà ruchowà. Dzieci 6-letnie: majà du à potrzeb niezale noêci i decydowania o sobie, potrafià koncentrowaç si przez d u szy czas, lepiej funkcjonujà w grupie rówieêniczej, potrafià lepiej kontrolowaç emocje, sà bardziej samodzielne, sà dobrze rozwini te manualnie, posiadajà dobrze rozwini ty zmys orientacji w otoczeniu oraz pewien zasób wiedzy ogólnej o Êwiecie, majà na tyle rozwini te zdolnoêci komunikacyjne, e mogà porozumiewaç si w sposób zrozumia y dla rozmówcy (zarówno doros ego jak i rówieênika). 6

7 2. CELE NAUCZANIA 2.1. Cele ogólne Nauczanie j zyka angielskiego w wieku przedszkolnym ma na celu przede wszystkim motywowanie, zach canie, stwarzanie sytuacji sprzyjajàcych odkrywaniu Êwiata, jak i wykorzystywanie naturalnych predyspozycji dziecka do rozwijania umiej tnoêci j zykowych. Program, który Paƒstwu proponujemy, jest zgodny z za o eniami podstawy programowej wychowania przedszkolnego, która za g ówny cel stawia wspomaganie i ukierunkowanie rozwoju dziecka zgodnie z jego wrodzonym potencja em i mo liwoêciami rozwojowymi w relacjach ze Êrodowiskiem spo eczno kulturalnym i przyrodniczym. Ponadto Program zak ada: stopniowe poznawanie podstaw materia u j zykowego, który b dzie stanowi baz do dalszej nauki, motywowanie do nauki j zyka obcego, rozwój kompetencji komunikacyjnej, która ma pozwoliç dziecku zaspokoiç ciekawoêç i wytworzyç potrzeb komunikowania si, wdra anie dzieci do pracy w grupie, umacnianie wiary dziecka we w asne si y i w mo liwoêci osiàgania za o onych celów, rozwijanie wra liwoêci estetycznej i moralnej dziecka oraz jego indywidualnych zdolnoêci twórczych. G ównym celem rozwijania umiej tnoêci j zykowych jest wi c kszta towanie osobowoêci, tolerancji i kultury dziecka, pog bianie jego wiedzy o otaczajàcym go Êwiecie oraz wspieranie rozwoju poznawczego i emocjonalnego dziecka SprawnoÊci j zykowe Program uwzgl dnia rozwój wszystkich sprawnoêci j zykowych, jednak e ze wzgl du na wiek dzieci (3 6 lat) i brak u nich pe nej gotowoêci do podj cia nauki pisania i czytania, szczególnà uwag kieruje przede wszystkim na sprawnoêç s uchania i rozumienia, a w drugiej kolejnoêci na sprawnoêç mówienia. Chocia dzieci 6-letnie zaczynajà ju pisaç i czytaç w j zyku ojczystym, to uczenie tych sprawnoêci w j zyku obcym na tym etapie nie jest jeszcze zalecane. SPRAWNOÂå S UCHANIA uwra liwienie na melodyk j zyka angielskiego, rozumienie instrukcji i reagowanie na classroom language, rozumienie krótkich poleceƒ nauczyciela, rozumienie nagranych poleceƒ i dialogów, reagowanie na polecenia i odpowiadanie na pytania, rozpoznawanie poznanych s ów, piosenek i rymowanek, rozumienie nazw zabawek, cz onków rodziny i przedmiotów z najbli szego otoczenia, kolorów, zwierzàt, Êrodków lokomocji, cz Êci cia a, produktów spo ywczych, zawodów, pór roku. SPRAWNOÂå MÓWIENIA imitowanie poprawnej wymowy s ów i zwrotów, recytowanie krótkich tekstów piosenek i rymowanek, odgrywanie scenek sytuacyjnych, dialogów, historyjek obrazkowych, podawanie nazw ludzi, zabawek, cz onków rodziny, przedmiotów z najbli szego otoczenia, kolorów, zwierzàt, Êrodków lokomocji, cz Êci cia a, produktów spo ywczych, zawodów, pór roku, odpowiadanie pojedynczymi wyrazami na proste pytania, budowanie prostych i krótkich wypowiedzi dotyczàcych siebie, rodziny, zabawek, itp. SPRAWNOÂCI W KONTEKÂCIE J ZYKA PISANEGO odtwarzanie prostych motywów graficznych: linii poziomych i pionowych, kropek, kó, odwzorowywanie, samodzielne rysowanie, pos ugiwanie si ma ymi przedmiotami, umiej tnoêç wycinania, umiej tnoêç sk adania kartki, umiej tnoêç prawid owego trzymania kredki. 7

8 2.3 TreÊci nauczania Grupy leksykalne: ja, moja rodzina, moje zabawki, moje przedszkole, przybory szkolne, kolory, liczebniki 1-10, cz Êci cia a, ubiory, po ywienie, Êwi ta i tradycje, pory roku, pogoda, czynnoêci okreêlajàce ruch, czynnoêci wykonywane regularnie, Êrodki transportu, zawody, miejsca: park, ogród, czas wolny, wakacje, Êwiat wokó nas: góry, morze, wieê, zwierz ta (domowe, hodowlane, dzikie). Kategorie gramatyczne: Na etapie nauczania przedszkolnego nie uczy si gramatyki bezpoêrednio. Dzieci przyswajajà jà przez odtwarzanie gotowych wzorców, tak jak to si dzieje w nauce j zyka ojczystego, nie ma potrzeby uczenia ich formalnych regu gramatycznych. Rzeczowniki: Rzeczowniki pospolite: dog Imiona: Patrick Liczba mnoga: regularna: pencils, nieregularna: leaves Rzeczowniki policzalne: cherries Rzeczowniki niepoliczalne: cheese Forma dzier awcza: This is my brother s frog. Czasowniki: Czasowniki leksykalne: go, play Czasowniki specjalne (operatory): am, are, is, have, has, do, can, will, shall Czasowniki z partyku à: get up, put on Polecenia: Come and look! Konstrukcje: There is/there are Formy przytaczane w zdaniach, piosenkach, historyjkach i zabawach: We play in the sea.; I like the sun.; What do you want to be when you grow up? When I grow up I want to be a pilot.; The holidays have finished.; Hippo is reading. Przymiotniki: OkreÊlajàce kolor: blue, yellow OkreÊlajàce kszta t: round OkreÊlajàce stan: happy, sad OkreÊlajàce wielkoêç: little Liczebniki: Liczebniki g ówne:

9 Przys ówki: Okoliczniki stopnia: lots of, very much Okoliczniki sposobu: slowly, fast Zaimki: osobowe w formie podmiotu: I, you, he, she, it, we, they dzier awcze: my, your wskazujace: this, that pytajne: what, where, when Przyimki: in, on Przedimki: a, an, the Spójniki: and, but Sytuacje i funkcje komunikacyjne: Przywitanie, po egnanie: Hello Hippo!, Goodbye Hippo!, See you soon! Przedstawianie siebie i innych: I m a sheep. This is my family. Rozmawianie o umiej tnoêciach: I can jump! Nazywanie cz Êci cia a: I can nod my little head! Sk adanie propozycji: Let s buy four bananas. Liczenie i u ycie liczb: 1-10 Sk adanie podzi kowaƒ: Thank you, Hippo. Zadawanie pytaƒ i odpowiadanie na nie: What s that?, I don t know.; Do you say moo?, Where is Cat? Opisywanie miejsca: Let s have a picnic in the garden. Identyfikowanie zabawek i zwierzàt: I can see the train., I m a cow. Nazywanie zawodów: I m a pilot. Rozmawianie o jedzeniu: Bread for me and cheese for you., I like bread and cheese. Wyra anie preferencji i upodobaƒ: I like cherries and apples. Wyra anie sugestii i propozycji: Will you play? Wyra anie ch ci i niech ci: I want to swing with you., I don t want to swing with you. Wyra anie zachwytu: What a wonderful picnic! Rozpoznawanie typów pogody: It s windy., It s sunny. Wyra anie proêby: Can you help me? Wyra anie uczuç: Monkey is sad., I m so happy! Rozmawianie o czynnoêciach: Hippo is reading., Monkey is climbing a tree. Sk adanie yczeƒ Êwiàtecznych: Happy Easter., Merry Christmas. Wykonywanie i wydawanie prostych poleceƒ: Come and look! 3. ROZK ADY MATERIA U 3.1. Przyk adowy rozk ad materia u nauczania j zyka angielskiego w przedszkolu (podr cznik Hippo and Friends starter) Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze Pozdrowienia Greetings Powitania, po egnania; odpowiedê na pozdrowienie. Hello Hippo! Goodbye Hippo! Hippo says hello! Monkey says goodbye! Dog says woof. Cat says miaow. hippo, monkey, dog, cat, hello, goodbye Zainteresowanie naukà j zyka angielskiego. Nabywanie umiej tnoêci stosowania zwrotów grzecznoêciowych podczas zabaw z rówieênikami. 9

10 Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze Cia o i czynnoêci Body and actions Mówienie o umiej tnoêciach. Nazywanie niektórych cz Êci cia a. Pytanie o umiej tnoêci. I can jump! I can clap! I can nod my little head! I can clap my hands. Can Cat jump? Yes./No. Cat can jump. Look! jump, clap, nod, head, hands, feet Kszta towanie nawyków zdrowego stylu ycia i higieny osobistej. Liczby 1-5 Numbers 1-5 Liczenie do pi ciu. OkreÊlanie miejsca. I can count to five! Hippo, Monkey, Dog and Cat are in the garden. one, two, three, four, five Wzbogacenie wiedzy o otaczajàcym Êwiecie. Opisywanie umiej tnoêci po àczone z liczeniem. I can clap five. I can skip five. I can jump five. I can nod five. Kolory Colours Rozpoznawanie i nazywanie kolorów. OkreÊlenie stosunków iloêciowych. Sk adanie propozycji. Wyra anie opinii. Wyra anie zachwytu. I can see red/blue, yellow. I can see a rainbow. Red/blue/yellow/ paint. Lots of paint. Let s paint a hippo/ a monkey/a dog/ a cat! Let s paint a rainbow! I know! What a beautiful rainbow! red, blue, yellow, rainbow, paint Tworzenie okazji do relaksu i wspólnej zabawy. Wyzwalanie twórczej aktywnoêci ruchowej, umys owej i plastycznej. Zabawki Toys Rozpoznawanie i nazywanie zabawek. Formu owanie pytania: Gdzie jest? Zwroty j zyka potocznego: O rany! Spójrz. Dzi kuj. OkreÊlanie, co zwierz ta robià w danej chwili. I can see the train/ doll/teddy/ball. Where is my doll/ my teddy/my ball/ my train? Oh dear. Look! Thank you. Hippo, Monkey, Dog and Cat are playing. train, ball, doll, teddy Rozpoznawanie znaczenia i warto- Êci posiadanych rzeczy. Prze ywanie rado- Êci podczas zabaw w grupie. Uczenie si niesienia pomocy innym. Transport Transport Rozpoznawanie i nazywanie Êrodków transportu. Opis autobusu, samochodu. Wyra enie stanu posiadania. Wyra enie ruchu. The bus has wheels. The car has wheels. The wheels go round. bus, car, train, boat Wytworzenie mi ej atmosfery w grupie. Uczenie si wspó pracy w zespole. 10

11 Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze Podawanie czasu trwania czynnoêci. Nauka piosenki o autobusie. åwiczenia ruchowe typu TPR po àczone z wydawaniem poleceƒ. Round and round all day. I m a bus/a car/ a boat. I go splish splash on the water. Come on. Przestrzeganie regu zabawy. Zwierz ta hodowlane Farm animals Nazywanie i naêladowanie zwierzàt hodowlanych. OkreÊlanie miejsca. Pytanie typu: Co to jest? i udzielanie odpowiedzi. What can you hear in the farmyard? I can hear the cow/ sheep/duck. The cow goes moo. The sheep goes baa. The duck goes quack. Hippo, Monkey, Dog and Cat are in the farmyard. What s that? I don t know. cow, sheep, duck, farmyard Uczenie zasad wspó dzia ania w grupie. Doskonalenie sprawnoêci ruchowej poprzez zach canie do odgrywania treêci opowiadania. Uczenie szacunku do zwierzàt. Zadawanie pytaƒ. Odgrywanie scenek sytuacyjnych. Do you say moo? I m a sheep/a duck/ a cow. I say baa/quack/moo/. Halloween Halloween Poznawanie s ownictwa zwiàzanego ze Êwi tem Halloween. Wyra enie uczuç zadowolenia i radoêci. Halloween party. Halloween party with treats. Halloween party with sweets. Happy Halloween. Hippo is very happy. Happy Halloween, Halloween party, sweets Kszta towanie tolerancji dla innych kultur. Inspirowanie i motywowanie do samodzielnego wykonania zadaƒ oraz podejmowania decyzji. Bo e Narodzenie Christmas Poznanie s ownictwa zwiàzanego ze Âwi tami Bo ego Narodzenia. Nauka piosenki o choince. åwiczenia ruchowe TPR po àczone z wydawaniem poleceƒ. Take my hand. Come with me. Come and dance. Come and hop with me around the Christmas tree. Christmas tree, star, present, angel Rozwijanie inwencji twórczej poprzez improwizacj ruchowà i s ownà. Wielkanoc Easter Poznanie s ownictwa zwiàzanego ze Âwi tami Wielkanocnymi. Nauka sk adania yczeƒ Êwiàtecznych. Happy Easter. Happy Easter to you! Happy Easter, Easter egg UÊwiadomienie dzieciom symboliki jajka jako odradzajàcego si ycia. 11

12 3.2. Przyk adowy rozk ad materia u nauczania j zyka angielskiego w przedszkolu (podr cznik Hippo and Friends 1) Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze Pozdrowienia Greetings Przywitanie, po egnanie. Odpowiedzi na pozdrowienia. Mówienie o umiej tnoêciach. Hello Hippo! Goodbye Hippo! Hello to you. I can say hello! You can say goodbye! hippo, monkey, dog, cat, hello, goodbye Zainteresowanie naukà j zyka angielskiego. Nabywanie umiej tnoêci stosowania zwrotów grzeczno- Êciowych podczas zabaw z rówieênikami. Kszta towanie nawyku pozdrawiania si. Szko a School OkreÊlanie stanu posiadania. Nazywanie przyborów szkolnych. OkreÊlanie iloêci. Oferowanie pomocy. Dzi kowanie. I have ten pencils in my bag. Numbers We can help. Thank you Hippo. pencil, crayon, pen, book Nabywanie nowych umiej tnoêci. Wzbogacenie wiedzy o otaczajàcym Êwiecie. Rozumienie znaczenia udzielania pomocy. Cz Êci twarzy A face Opisywanie przedmiotów i okreêlanie ich cech. Nazywanie cz Êci twarzy i mówienie, do czego s u à. Zapraszanie do wspó pracy. The moon is round. It has a nose. How do you make a face? It has two eyes to see. It has a mouth to smile. Come and try with me. Let s smile at the moon. eyes, nose, mouth, face, moon, see, smile, smile back Kszta towanie nawyków zdrowego stylu ycia i higieny osobistej. Dom The house Opisywanie przedmiotów i okreêlanie ich cech. Rozpoznawanie cz Êci domu. OkreÊlanie przynale noêci. Formu owanie pytania Gdzie jest? Our little house has a roof. This is Hippo s little house. Where is Cat? house, roof door, window, little Rozpoznawanie znaczenia i wartoêci posiadanych rzeczy. Prze ywanie rado- Êci i zadowolenia podczas zabaw w grupie. Kszta towanie pozytywnego nastawienia do innych. Rodzina The family Rozpoznawanie, przedstawianie i wskazywanie cz onków rodziny. OkreÊlanie przynale noêci. Formu owanie pytania Gdzie jest? This is my sister. This is my brother s frog. Where is Grandma? daddy, mummy, sister, brother, grandma Uczenie si niesienia pomocy innym. 12

13 Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze Pogoda The weather Rozpoznawanie i nazywanie typów pogody. OkreÊlanie cech rzeczy. Wyra anie upodobaƒ pogodowych. It s windy. It s sunny. It s raining. It s snowing The sun is hot. I like the sun a lot. Dog likes the weather when it s snowing. sun, sunny, windy, raining, snowing UÊwiadamianie zmian zachodzàcych w przyrodzie. Kszta towanie umiej tnoêci dostosowania ubioru do warunków pogodowych. Wiosna i kolory Spring and colours Rozpoznawanie i nazywanie kolorów. Wyra anie uczucia zachwytu. I m a red flower. We all have green leaves. The flowers are lovely. red, blue, yellow, orange, purple, green, flower, leaves Stwarzanie okazji do relaksu i wspólnej zabawy. Wyzwalanie twórczej aktywnoêci ruchowej, umys owej i artystycznej. Dzikie zwierz ta Wild animals Rozpoznawanie i nazywanie yjàcych dziko zwierzàt. Opisywanie czynnoêci. Pytanie o to samoêç. Udzielanie pochwa. The tortoise walks slowly. I walk fast. What am I? Are you an elephant? Yes, I am. Clever Dog! tortoise, elephant, crocodile, lion, slowly, fast, clever Kszta towanie wyobraêni i fantazji. Wzbudzanie szacunku do zwierzàt. ywnoêç Food Rozpoznawanie i nazywanie owoców. Powtarzanie liczb. OkreÊlanie iloêci. Proponowanie zrobienia zakupów. Mówienie o czynnoêciach. One apple. Two oranges. Lots of bananas. Let s buy four bananas. Monkey counts his bananas. apple, orange, banana, pear, count, buy Kszta towanie umiej tnoêci dzielenia si. Wakacje Holidays Poznanie s ownictwa zwiàzanego z wakacjami. Opisywanie cech. Mówienie o czynnoêciach. Sk adanie propozycji. The sea is blue. The sand is yellow like the sun. We play in the sea. We play on the sand. Let s play in the sand with our buckets. sea, seaside, sand, sky, bucket, spade, fish Kszta towanie nawyków bezpiecznej zabawy. Prze ywanie rado- Êci i zadowolenia podczas zabaw w grupie. Halloween Halloween Poznanie s ownictwa zwiàzanego ze Êwi tem Halloween. Pytanie o czynnoêci wykonywane w danej chwili. Halloween party. Happy Halloween. Funny mouth/nose/ eyes. What is Hippo making? Happy Halloween, Halloween party, sweets, pumpkin, funny, surprise Kszta towanie tolerancji wobec innych kultur. Inspirowanie i motywowanie do samodzielnego wykonywania zadaƒ oraz podejmowania decyzji. 13

14 Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze Bo e Narodzenie Christmas Utrwalanie s ownictwa zwiàzanego ze Âwi tami Bo ego Narodzenia. Nauka piosenki o choince. Wydawanie poleceƒ po àczone z çwiczeniami ruchowymi TPR. Christmas tree, Merry Christmas. tree, star, present, angel Rozwijanie inwencji twórczej i kreatywnoêci poprzez improwizacj ruchowà i s ownà. Wielkanoc Easter Utrwalanie s ownictwa zwiàzanego ze Âwi tami Wielkanocnymi. Sk adanie yczeƒ Êwiàtecznych. Happy Easter. Happy Easter to you! Happy Easter, Easter egg, rabbit, hop UÊwiadomienie dzieciom symboliki jajka jako odradzajàcego si ycia Przyk adowy rozk ad materia u nauczania j zyka angielskiego w przedszkolu (podr cznik Hippo and Friends 2) Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze Pozdrowienia Greetings Powitania i po egnania. Sk adanie propozycji. Hi!, Hello!, Goodbye, See you soon! Let s sing today! hippo, monkey, dog, cat, hi, hello, goodbye Kszta towanie w a- Êciwych zachowaƒ w sytuacjach spo- ecznych. Kszta towanie wiary we w asne mo liwoêci j zykowe. Szko a School Opisywanie zdarzeƒ. OkreÊlanie, co ludzie robià w tej chwili. OkreÊlanie posiadania i przynale noêci. Wyra anie ch ci. The holidays have finished. Hippo is going to school. I have my bag and my pencil and my crayons and my book. I want to be world class. school, bag, pencils, crayons, book Kszta towanie spostrzegawczoêci oraz myêlenia przyczynowo- -skutkowego. Rozwijanie samodzielnoêci i wiary we w asne mo liwoêci. Kszta towanie w a- Êciwego zachowania si w grupie. Ubrania i czynnoêci codzienne Clothes and routines Wydawanie poleceƒ. Mówienie o czynnoêciach codziennych. Opisywanie i rozpoznawanie ubraƒ. Rozumienie i stosowanie zwrotów codziennej komunikacji. Get up in the morning. Put on your socks/ shirt/trousers/ jumper. Get dressed. Put your jumper/trousers on. I can t find my red sock. What s the matter? Don t worry, I can help. I can see your red sock. Where? trousers, shirt, jumper, socks, shoes Rozwijanie umiej tnoêci wspó pracy z innymi. UÊwiadomienie znaczenia ubraƒ dla ochrony cia a przed zimnem. 14

15 Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze Jesieƒ Autumn Opisywanie pogody. OkreÊlanie pór roku. OkreÊlanie umiej tnoêci. Opisywanie miejsca. Rozmawianie o tym, co ludzie robià w danej chwili. Wyra anie propozycji. It s raining. It s autumn. What can we do? We can jump. Hippo, Monkey, Dog and Cat are in the garden. What are you doing? I m/we re counting the leaves. I can help. autumn, tree, leaves, rain, umbrella, wellies UÊwiadomienie dzieciom koniecznoêci doboru odzie y w zale no- Êci od warunków atmosferycznych. Moja rodzina My family Przedstawianie siebie i innych osób. Nazywanie cz onków rodziny. OkreÊlanie stosunków interpersonalnych. Wyra anie uczuç. Wyra anie sugestii, propozycji i reagowanie na nie. Zwroty codziennej komunikacji. This is my family. There is daddy/ mummy/grandma/ brother/sister/ grandpa. I love them/every one. We have lots of fun. Will you play? Sorry, we re busy. We can t play. I can help. Thank you. mummy, daddy, brother, sister, grandma, grandpa UÊwiadomienie pokrewieƒstwa mi dzy cz onkami najbli szej rodziny. Kszta towanie wi zi rodzinnych. Karnawa Carnival Informowanie o swoich planach. Wyra anie stanu posiadania. Opisywanie zwyczajów zwiàzanych z karnawa em. Opisywanie miejsca. Opisywanie fikcyjnych postaci. Przedstawianie siebie i innych. I shall be a pirate. I have a dog/a flag. It s carnival time. Hippo, Monkey, Dog and Cat are at a party. Look at me. I m a fairy/a pirate/ a clown/a princess. pirate, clown, witch, princess, fairy Rozwijanie aktywnoêci twórczej. Kszta towanie zmys u obserwacji. Stwarzanie radosnej atmosfery i pozytywnych relacji w grupie. Zadawanie pytaƒ i udzielanie odpowiedzi. Potwierdzanie i zaprzeczanie. Cat, are you a witch? No./Yes. Transport i zawody Transport and professions Przedstawianie osób i opisywanie rzeczy. Rozpoznawanie i nazywanie zawodów. Rozpoznawanie ró nicy pomi dzy wyrazami góra i dó. Udzielanie informacji na temat po o enia. Nazywanie i rozpoznawanie niektórych Êrodków lokomocji. Klasyfikowanie pojazdów wed ug sposobów poruszania si. I m a pilot. I fly up/down. There are two wings on my little aeroplane. There is a tail on my aeroplane. When I grow up I want to be a pilot. I want to fly/to go/ to drive/to sleep. pilot, doctor, police officer, aeroplane, ambulance, police car Rozwijanie, kszta towanie zasad wspó dzia ania w sytuacjach zabawowo-zadaniowych. Rozwijanie wyobraêni i fantazji. Rozwijanie zmys u orientacji przestrzennej, koordynacji i sprawnoêci ruchowych. 15

16 Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze OkreÊlanie sposobów poruszania si pojazdów wyrazy dêwi konaêladowcze. Zadawanie pytaƒ dotyczàcych planów na przysz oêç i informowanie o swoich planach. Brrmm, Nee, Naw What do you want to be when you grow up? Jedzenie Food Opisywanie miejsca i sposobu sp dzania wolnego czasu. OkreÊlanie iloêci. Rozpoznawanie ró nych artyku ów ywnoêciowych. Let s have a picnic in the garden. Lots of good things to eat! Bread for me and cheese for you. bread, cheese, cake, salad, cherries Kszta towanie upodobaƒ kulinarnych. Uczenie pewnoêci siebie. Wyra anie preferencji, upodobaƒ. Wyra anie zachwytu. I like bread and cheese. I like cherries and apples. What a wonderful picnic! Zwierz ta Animals Wyra anie ch ci i niech ci zrobienia czegoê. Zadawanie pytaƒ. Opisywanie samopoczucia i podawanie przyczyny. I want to swing with you. I don t want to swing with you. Does the monkey swing with you? You don t want to swing with me. Monkey is sad. Monkey can t find Hippo. monkey, tiger, snake, crocodile, giraffe Rozwijanie w aêciwego post powania wobec zwierzàt. Kszta towanie prawid owych postaw moralnych/potrzeby pomagania innym. Pytanie o miejsce pobytu innych osób. Wyra anie proêby i udzielanie odpowiedzi. Wyra anie radoêci. Where are you? Can you help me? We can t help you. I m so happy! Wakacje Holidays Identyfikowanie pór roku. Rozmawianie o pogodzie. Udzielanie prostych informacji o miejscach (wieê, pla a, góry). Podawanie informacji o tym, co ludzie robià w danej chwili. It s summer. It s hot. Hippo, Monkey, Dog and Cat are in the country. Hippo is reading. Monkey is climbing a tree. Dog is jumping. Cat is sleeping. sea, swim, shell, mountains, climb, country, walk Uwra liwianie dzieci na Êrodowisko naturalne. Rozwijanie inwencji twórczej poprzez improwizacj ruchowà i s ownà. 16

17 Tematyka SprawnoÊci, sytuacje i funkcje komunikacyjne Przyk adowe struktury j zykowe S ownictwo Aspekty wychowawcze Halloween Halloween Nazywanie postaci i przedmiotów zwiàzanych ze Êwi tem Halloween. magic witch/cat/ broom/hat/wand/star witch, broom, cat, wand Stwarzanie pozytywnej atmosfery w grupie. Wykonywanie poleceƒ. Come and look! Âwi ta Bo ego Narodzenia Christmas Opisywanie elementów ubioru. Nazywanie ró nych cz Êci cia a. OkreÊlenie stanu posiadania. Sk adane yczeƒ Êwiàtecznych i noworocznych. Father Christmas all in red. Father Christmas from his feet to his head. Father Christmas has a present for you. Merry Christmas! Father Christmas, present Kszta towanie tolerancji wobec innych kultur. Inspirowanie i motywowanie do samodzielnego wykonywania zadaƒ oraz podejmowania decyzji. Âwi ta Wielkanocne Easter Nazywanie przedmiotów i zwierzàt zwiàzanych z Wielkanocà. Sk adanie yczeƒ Êwiàtecznych. Easter egg Happy Easter. Happy Easter, Easter egg Rozwijanie inwencji twórczej poprzez improwizacj ruchowà i s ownà. 4. Wskazówki metodyczne pomocne w realizacji programu 4.1. Wst p W nauczaniu j zyka angielskiego dzieci w wieku przedszkolnym bardzo wa ne jest czynne wykorzystanie ich naturalnego i swobodnego podejêcia do przyswajania j zyka. W tym wieku dzieci zapami tujà nowo poznane s owa, powtarzajàc je g oêno i uczà si poprzez ruch, doznania wzrokowe i s uchowe, lubià Êpiewaç piosenki. W nauce wykorzystujà wszystkie zmys y oraz naturalnà ruchliwoêç. Niezb dne jest wiec stosowanie form pracy ukierunkowanych na rozwijanie aktywnoêci dziecka przy jednoczesnym dostosowaniu ich do indywidualnych potrzeb i zainteresowaƒ dzieci. Zaj cia dla przedszkolaków nie mogà przypominaç lekcji dla doros ych. Najbardziej odpowiednia i skuteczna metoda przekazywania dzieciom podstaw obcego j zyka to zabawa. Celem zabaw stosowanych w nauczaniu dzieci jest àczenie produkcji j zykowej z czynnoêciami motorycznymi. Nauczyciel uczàcy dzieci przedszkolne musi mieç ÊwiadomoÊç, jakie sà ich mo liwoêci. Dzieci szybko si uczà, ale równie szybko zapominajà. Potrafià skoncentrowaç si na krótki czas, majà wiele naturalnej ciekawoêci, jednak szybko si nudzà i zniech cajà. Za o eniem nauczania j zyka na tym poziomie powinno byç wi c uczenie poprzez dzia anie, co w przypadku dzieci przedszkolnych oznacza w aênie zabaw. Potraktujà one wówczas nauk jak dobrà rozrywk i b dà ch tnie do niej wracaç. Zabawy powinny byç zró nicowane i sprawiaç dzieciom radoêç. Uczàc dzieci j zyka obcego nauczyciel powinien przestrzegaç pewnych zasad, które okreêlajà sposób realizacji celów kszta cenia. Zasada poglàdowoêci nauczania zak ada bezpoêrednie poznawanie rzeczywistoêci, oparte na obserwacji. JeÊli tylko jest to mo liwe, nauczyciel powinien wspomagaç si konkretnymi przedmiotami, ilustracjami, kartami obrazkowymi (flashcards). Zasada przyst pnoêci polega na uwzgl dnianiu w procesie kszta cenia w aêciwoêci rozwoju psychofizycznego dzieci. Przy doborze materia u, metod i technik nauczania nale y braç pod uwag ich przyst pnoêç dla uczniów. Przestrzeganie zasady stopniowania trudnoêci jest koniecznym warunkiem efektywnego prowadzenia procesu kszta cenia. Nale y zawsze zaczynaç od najprostszych s ów czy zwrotów. Ponadto wprowadzane s ownictwo powinno byç bliskie dzieciom i dotyczyç ich samych. Dzieci zdobywajà informacje o otaczajàcym Êwiecie dzi ki kontaktom z rodzicami, poprzez media, ksià ki, wydarzenia i innych ludzi. Ta wiedza to doskona a baza dla nauczyciela chcàcego zainteresowaç dzieci j zykiem obcym. 17

18 Nie mniej istotna jest ró norodnoêç Êrodków dydaktycznych. Nale y pami taç, aby co kilka minut zmieniaç rodzaj wykonywanego çwiczenia. Pozwala to utrzymaç uwag dzieci na odpowiednim poziomie. åwiczenia wymagajàce aktywnoêci fizycznej powinny przeplataç si z zadaniami wymagajàcymi skupienia. Jeden rodzaj aktywnoêci nie powinien trwaç zbyt d ugo, aby dzieci mia y ochot do niego powróciç za jakiê czas. Nie na ka dej lekcji wprowadzany jest nowy materia. Czas, w jakim dzieci przyswajajà wiedz jest bardzo zró nicowany, równie przebieg procesu uczenia si nie jest jednakowy u wszystkich dzieci, nawet w przypadku czynnoêci zupe nie prostych. Zale y on w znacznym stopniu od cech indywidualnych, stopnia trudnoêci zadania, a tak e od stosunku dziecka do przyswajanego materia u oraz osoby ten materia prezentujàcej. Tempo nauczania powinno byç wi c dostosowane do indywidualnych mo liwoêci uczniów. Dzieci ró nià si pod wzgl dem stosowanych strategii pami ciowych i sà w stanie z powodzeniem wykorzystywaç strategie powtarzania nowego materia u z wykorzystaniem metod aktywizujàcych. Podczas poznawania nowego materia u dzieci poczàtkowo osiàgajà znajomoêç biernà s ownictwa, rozumiejà je, ale same go nie u ywajà. W kolejnym etapie, zale nie od indywidualnych mo liwoêci, dzieci osiàgajà znajomoêç czynnà s ownictwa, które rozumiejà i stosujà. Z regu y zakres s ownictwa biernego jest szerszy ni czynnego. Nowy temat musi byç powtarzany, a si utrwali w pami ci uczniów. Powtórzenia obejmujà materia z ostatnich zaj ç, przeplatany s ownictwem poznanym wczeêniej. Powtarzanie odbywa si tak e podczas ró nego rodzaju gier czy zabaw, które urozmaicajà zaj cia Wybrane techniki pracy z dzieçmi w wieku przedszkolnym Omawiane poni ej techniki w wi kszoêci zosta y zaprezentowane w przyk adowym scenariuszu zaj ç (str. 22). Piosenki Wykorzystanie piosenek w sposób naturalny mo e stanowiç rdzeƒ nauczania dzieci j zyka obcego. Piosenki sà noênikiem nowych struktur zdaniowych, wyrabiajà u dzieci pami ç mechanicznà i wspomagajà opanowanie mowy, uczàc j zyka komunikacji przydatnego w codziennym yciu. Oto inne powody, dla których piosenki sà wa ne w nauczaniu j zyka angielskiego dzieci w wieku przedszkolnym: U ycie piosenek stanowi analogi do doêwiadczeƒ uczenia si przez dzieci ich ojczystego j zyka. Po àczenie s ów z nastrojowà lub rytmicznà muzykà znacznie u atwia ich zapami tywanie. Nieregularna pozycja akcentowanej sylaby w j zyku angielskim mo e byç z powodzeniem zapami tana w dobrze skomponowanej piosence. Struktura zdania mo e byç zapami tana w sposób naturalny poprzez powiàzanie jej z frazami muzycznymi. Piosenki z aktywnoêcià ruchowà maksymalizujà efekt równoczesnego uczenia si poprzez doznania wzrokowe, s uchowe, werbalne i ruchowe. Piosenki sà idealnym sposobem uczenia si i umo liwiajà zachowanie w pami ci podstawy drugiego j zyka. Piosenki, których nauczyliêmy si w dzieciƒstwie pozostajà w nas a do doros oêci. Jak uczyç z wykorzystaniem piosenek Nauczyciel powinien demonstrowaç ruch zwiàzany z piosenkà. Dzieci zwykle najpierw b dà go na- Êladowaç, potem w àczà si ze s owami. Jest to naturalne. Dzieci skuteczniej zapami tajà s owa piosenki, jeêli b dzie ona po àczona z ruchem. Nauczyciel sam powinien w àczaç si w Êpiewanie piosenek. To bardzo wa ne, aby dzieci widzia- y, e muzyka równie nauczycielowi sprawia przyjemnoêç, co zach ci je do uczestnictwa w Êpiewaniu piosenek. Powtarzanie jest kluczem do sukcesu w pracy z piosenkami. Im wi cej dzieci s uchajà i w àczajà si do Êpiewania piosenek, tym lepiej nauczà si ich. Tak jak w przypadku wielu innych czynnoêci w tym wieku, dzieci mogà byç jedynie zach cane, nigdy zmuszane do uczestniczenia w piosenkach. Zanim niektóre dzieci nabiorà wystarczajàco du o pewnoêci siebie, aby aktywnie w àczyç si w Êpiewanie piosenek, b dà s ucha y i przyswaja y je, nawet jeêli niektórym z nich zajmie to nieco wi cej czasu. Jest bardzo wa ne, aby daç dzieciom czas na oswojenie si z nowym tekstem lub nowà piosenkà, które pojawiajà si w kolejnych rozdzia ach podr cznika. Z czasem b dà one swobodnie i ch tnie w àczaç si, najpierw poprzez aktywnoêç ruchowà, potem stopniowo Êpiewajàc s owa piosenki. Piosenki mogà stanowiç t o muzyczne dla gier i zaj ç przy stolikach, podczas wszelkich çwiczeƒ. 18

19 ZaÊpiewanie ulubionej piosenki mo e byç z czasem nagrodà za dobre wykonanie pracy. Dzieci zacznà nuciç melodie w czasie zabawy, a tak e w domu. NieÊwiadomie utrwalajà wtedy s ownictwo a ich otwartoêç na u ycie s ów, które sà im znane wzrasta. Historyjki Historyjki majà ogromne znaczenie w edukacji dzieci, równie w nauczaniu j zyka angielskiego. Dzieci uwielbiajà historyjki. Uczenie za pomocà historyjek, podobnie jak w przypadku piosenek, stanowi analogi do doêwiadczeƒ uczenia si przez dzieci ich ojczystego j zyka. S uchanie historyjek jest dla dzieci znajome i przyjemne, czujà si wtedy swobodnie. W sytuacji wolnej od stresu przyswajanie j zyka pot guje si. Historyjki dostarczajà równie kontekstu u atwiajàcego dzieciom zrozumienie znaczenia i zastosowania nowych s ów, sà te doskona ym Êrodkiem pozwalajàcym przyswajaç j zyk dzi ki powtórzeniom. Ta technika jest dla dzieci interesujàca i przyczynia si do zapami tywania ca ych konstrukcji zdaniowych oraz s ownictwa w formie zabawy. Odpowiednio zilustrowane, sà atwiej zapami tywane i odtwarzane przez dzieci w ró nych sytuacjach zadaniowych. Historyjki mogà byç podstawà podczas przygotowania przedstawienia z udzia em dzieci. Jak uczyç z wykorzystaniem historyjek Wa ne jest stworzenie w aêciwej atmosfery i wyciszenie dzieci przed wprowadzeniem historyjki. Z tego powodu dobrze jest wypracowaç dzia ania rutynowe np. zaczynaç t cz Êç zaj ç s owami: Listen., Look., Are you ready?, Good. Nauczyciel mo e sam czytaç historyjki lub skorzystaç z p yty CD. Mo na czytaç historyjki na jednych zaj ciach, a na innych, dla odmiany, u yç p yty CD. W przypadku samodzielnego czytania przez nauczyciela, trzeba pami taç o takim u yciu g osu (z efektami dramatycznymi), aby opowiadanie by o atrakcyjne. Nale y pos u yç si plakatem, je eli jest do àczony do historyjki (np. w podr czniku Hippo and Friends), aby przedstawiç kolejnoêç zdarzeƒ. Mo na pociàç plakat na cztery cz Êci i zafoliowaç je, aby uzyskaç oddzielne karty. Powtarzamy historyjk. Powtórzenie nie jest nudne, jeêli zrobimy to w sposób urozmaicony. Odgrywanie historyjki, robienie przerw tak, aby dzieci uzupe nia y luki oraz celowe robienie b dów, aby dzieci je poprawi y sà zabawnymi formami powtórzeƒ. Kiedy dzieci zapoznajà si z historyjkà i b dà mog y aktywnie w niej uczestniczyç, ich pewnoêç siebie wzroênie. Zach camy dzieci do w àczania si, ale nigdy nie zmuszamy tych, które nie wykazujà jeszcze takiej gotowoêci. Respektujemy potrzeb dziecka do pozostania w ciszy i prawo do pope nienia b du podczas mówienia. Dzi ki temu ka de dziecko mo e osiàgnàç sukces na swojà miar, adne dziecko nie doêwiadczy niepowodzenia. U ywanie pacynki U ycie pacynki jest bardzo pomocne w celu nawiàzania efektywnego kontaktu z dzieçmi oraz stworzenia poczucia tajemniczoêci i podniecenia w prezentacji s ownictwa. Pozwala równie w jednakowy sposób rozpoczynaç i koƒczyç ka dà lekcj. Rutynowe dzia ania sà wa nym elementem zaj ç, dajàcym dzieciom ramy uczenia si. Pacynka jest niezastàpiona przy przedstawianiu historyjki. Mo e byç u ywana zawsze kiedy nauczyciel uzna, e mog aby byç pomocna w procesie nauczania. Jednà z technik wykorzystania pacynki jest pos ugiwanie si nià wy àcznie wtedy, gdy nauczyciel mówi po angielsku. W przypadku gdy zachodzi chwilowa koniecznoêç u ycia j zyka ojczystego, nauczyciel chowa pacynk za plecami. U ywanie kart obrazkowych (flashcards) Karty obrazkowe sà niezastàpionà pomocà dydaktycznà w pracy z ma ymi dzieçmi (patrz: zasada poglàdowoêci). Powinny byç u ywane do prezentowania nowego s ownictwa. Mo na umieêciç je na Êcianie lub pod odze, aby powtarzaç s ownictwo. Stosuje si je w wielu çwiczeniach dodatkowych. Mo na te bawiç si nimi z dzieçmi w zgadywanki np. nauczyciel próbuje zgadnàç, co jest na karcie, którà widzà dzieci np. It s a car. Dzieci muszà zrozumieç, co mówi nauczyciel i zareagowaç Yes!/No!. Nast pnie dzieci mogà kolejno odgadywaç przedmioty z kart. Gry Gry i zabawy mo na stosowaç w ró nych fazach zaj ç. Na poczàtku lekcji lub po çwiczeniach statycznych, wymagajàcych koncentracji, najlepiej zastosowaç gry i zabawy pobudzajàce: zabawy ruchowe 19

20 z bieganiem, skakaniem, orientacyjno-porzàdkowe, zgadywanki, gry zach cajàce do mówienia. Na zakoƒczenie zaj ç zalecane sà zabawy uspokajajàce, opierajàce si na s uchaniu (np. g uchy telefon), gry planszowe typu memory, prace plastyczno-techniczne. Tego rodzaju zabawy sprzyjajà rozwijaniu umiej tnoêci koncentracji, relaksujà, dajà mo liwoêç odpoczynku du ym grupom mi Êniowym. Poni ej przedstawiamy przyk ady gier wykorzystanych w podr czniku Hippo and Friends. Snap to gra, w której dwóch lub wi cej graczy k adzie po kolei kart na stole. Je eli dwie kolejne karty sà takie same, dzieci krzyczà Snap! Pierwsze dziecko, które krzykn o, zabiera stos kart. Zwyci zcà jest dziecko z najwi kszà liczbà kart, kiedy jeden z graczy pozby si swoich kart. Pelmanism to gra pami ciowa. Dzieci majà identyczne karty obrazkowe, które tasuje si i uk ada na stole ilustracjà do do u. Ka de dziecko po kolei odkrywa dwie karty i nazywa przedmioty na obu kartach. Je eli dziecko odwróci dwie takie same karty, zatrzymuje je i odkrywa dwie kolejne. Je eli karty nie sà jednakowe, odk ada je na stó i kolejka przechodzi na nast pne dziecko. Zwyci a dziecko, które zbierze najwi kszà iloêç kart. Zabawy ruchowe (Total Physical Response) Dzieci w okresie przedszkolnym sà bardzo ruchliwe i uczà si wielu rzeczy na raz. Zasadà metod stosowanych w nauczaniu dzieci jest jak najcz stsze àczenie produkcji j zykowej z czynnoêciami motorycznymi. Metoda reagowania ca ym cia em (TPR Total Physical Response) opiera si na rozumieniu i wykonywaniu poleceƒ wydawanych przez nauczyciela; zak ada, e uczniowie pokazujà zrozumienie poleceƒ nauczyciela ruchem, gestem, a nauczyciel wspomaga swoje polecenia j zykiem cia a. Dzieci uczà si w wi kszym stopniu poprzez fizyczne reakcje ni dzi ki werbalnemu powtarzaniu. Metoda ta s u y rozwijaniu sprawnoêci s uchania i jest przydatna w nauczaniu tej grupy wiekowej, poniewa wykorzystuje ruch w nauce j zyka oraz zak ada, e nauczanie ma byç dla dzieci wy àcznie przyjemnoêcià (wykluczenie sytuacji rodzàcych stres). Ju od pierwszych zaj ç nale y przyzwyczajaç dzieci do prawid owych reakcji na podstawowe polecenia wydawane przez nauczyciela. Dzieci uczà si s uchajàc wydawanych w j zyku angielskim poleceƒ, obserwujà ich realizacj, a nast pnie reagujà na te polecenia poprzez wykonanie odpowiedniej czynnoêci ruchowej. Wykorzystanie naklejek, zabawy plastyczne i techniki multimedialne Zabawy z wykorzystaniem naklejek sà bardzo przez dzieci lubiane, poniewa sà rodzajem zabawy plastycznej. Poprzez przyklejanie naklejek np. pod dyktando nauczyciela, dzieci utrwalajà poznane s ownictwo, a wypowiadajàc samodzielnie po angielsku nazw przedmiotu z naklejki, zapami tujà brzmienie tego s owa w po àczeniu z jego obrazem graficznym. W wielu podr cznikach przeznaczonych dla dzieci w wieku przedszkolnym (np. Hippo and Friends) zamieszczone sà çwiczenia z wykorzystaniem naklejek. Niewàtpliwym czynnikiem uatrakcyjniajàcym zaj cia j zykowe sà techniki multimedialne (programy komputerowe, Internet, video). Gry i zabawy komputerowe stanowià atrakcyjnà dla dziecka form utrwalania materia u j zykowego opracowanego na zaj ciach i pobudzajà jego motywacj wewn trznà; obraz w po àczeniu z dêwi kiem znacznie poszerza mo liwoêci przyswajania j zyka. Równie stosowanie materia ów autentycznych lub publikowanych w j zyku angielskim mo e byç czynnikiem motywujàcym Wst pna faza zaj ç Poczàtek lekcji jest doskona à okazjà do wprowadzenia i utrwalenia pewnych zachowaƒ pomocnych we wst pnej fazie zaj ç (gromadzenie dzieci przed zaj ciami). Poj cia takie jak kolory, pory roku, dni tygodnia czy pogoda mogà byç wykorzystywane przez ca y rok. Zaletà krótkiego czasu tej wst pnej fazy jest to, e wszystkie dzieci, niezale nie od zdolnoêci, zyskujà powtarzajàc dzia ania rutynowe. Dzi ki tym ciàg ym powtórzeniom nawet mniej zdolne dzieci majà szans zab ysnàç. W wyniku tego dzieci zyskujà pewnoêç siebie, a to z kolei ma ogromne znaczenie w procesie uczenia si. Oto niektóre pomys y, które mo na zastosowaç na zaj ciach: Ko o pogody przygotowane np. wed ug szablonu ze strony 90. Teacher s Book Hippo and Friends 1. Trzeba je wyciàç, pokolorowaç i zafoliowaç. W czasie gromadzenia dzieci, nauczyciel wskazuje na obrazki na kole i pyta: Is it sunny/raining/cloudy? 20

21 Ko o pór roku szablon ze strony 91 (j. w.). eby wprowadziç dni tygodnia nauczyciel mo e przygotowaç kolorowà, zafoliowanà dla ochrony, tabel z innym kolorem dla ka dego dnia. Tabel dni tygodnia umieszczamy na Êcianie albo przynosimy na kolejne zaj cia. Wycinamy paski z materia u w tych samych kolorach, co na tabeli. Ewentualnie u ywamy kolorowych naklejek. Na poczàtku ka dej lekcji pytamy dzieci: What day is it today? Potem mówimy: Yes, today it s (Monday). (Monday) is a (red) day. Pokazujemy dzieciom paski materia u lub naklejki i prosimy jedno z nich, eby da o czerwony pasek lub naklejk. Dziecko zawiàzuje pasek materia u na pacynce lub nakleja nalepk na pacynce U ycie j zyka polskiego na zaj ciach Nie da si ca kowicie wykluczyç ojczystego j zyka na zaj ciach z ma ymi dzieçmi jako, e majà one wiele fizycznych i emocjonalnych potrzeb, które trzeba uwzgl dniç w procesie nauczania. Jest wa ne, aby trafiç w ich zainteresowania i wyobraêni oraz wprowadzaç je w Êwiat j zyka angielskiego stopniowo i powoli, w ich tempie. Nale y u ywaç j zyka klasowego, aby zbudowaç pul u ywanego w poleceniach s ownictwa, do którego dzieci si przyzwyczajà J zyk stosowany na zaj ciach Wst pna faza zaj ç Sit/Stand in the circle, please. Let s sing a song! What day is it today? What colour is it? What s the weather like? Is it spring, summer, autumn or winter? Prezentacja s ownictwa i piosenek: What s in the bag? What s this? Point to the... Czas na piosenk : Let s sing a song! Join in. Do the actions. Prezentowanie arkusza pracy: Look at the picture. What is it? Who is it? How many.? Use the stickers. Count and write. Draw a line. Colour. Fold and stick. Find, circle and write. Count. Write the number in the box. Look and colour. Colour by numbers. Join the dots. Trace over the dots. Find and count. 21

22 Listen and match. Count and match. Circle the odd one out. Powrót do stolika: Go to your table, please. Czas na historyjk : Listen. Look. Are you ready? Who wants to be...? Hands up. Hands down. Czas na rozmow : Which one s missing? Bring me the... åwiczenia dodatkowe: Throw the dice. It s your turn. It s my turn. 1,2,3... Touch the... Nagradzanie: Very good! Well done! Excellent! Fantastic! That s lovely Przyk adowy scenariusz zaj ç (opracowany na przyk adzie podr cznika Hippo and Friends 1, wyd. Cambridge University Press, 2006) UNIT 7: Wild animals Lesson 4: Say and learn Na zaj ciach dziecko: utrwali nazwy dzikich zwierzàt, utrwali piosenk : The tortoise, nauczy si rapowanej rymowanki, powtórzy historyjk z poprzedniej lekcji, utrwali s ownictwo: kolory, cz Êci cia a, liczby, wykona çwiczenie typu matching, Techniki pracy: TPR: listen and do the actions/point at the picture, piosenka ilustrowana ruchem, dopasowywanie obrazków cz Êci cia a do zwierzàt, rapowa rymowanka, gra memory, zabawa ruchowa Mr Crocodile, can we cross the river? Pomoce dydaktyczne: Podr cznik Hippo and Friends 1, str , nagranie na CD (Êcie ka 02, 16, 17), poster nr 7 do historyjki, pacynka Hippo, karty obrazkowe (flashcards), 22

23 J zyk czynny: Nazwy dzikich zwierzàt (tortoise, elephant, crocodile, lion), Kolory: (orange, purple, green, red), Liczby: (1-5), Pytania: What am I?, Can we cross the river?, Przys ówki: slowly, fast. J zyk bierny: What colour is it? Only if you have... red. Close/Open your eyes. Which one s missing? Are you ready? Draw a line to match. Can you bring me the crocodile, please? It s time to say goodbye. Etapy zaj ç: Rozgrzewka j zykowa Nauczyciel zak ada na d oƒ pacynk Hippo i odtwarza nagranie z p yty CD. Razem z dzieçmi Êpiewa piosenk : I can say hello, You can say hello. I can say hello to you, You can say hello to me. Hello, hello to you. Nast pnie nauczyciel prosi dzieci o zaêpiewanie piosenki z poprzednich zaj ç z çwiczeniami TPR dzieci Êpiewajàc naêladujà sposób poruszania si ó wia: The tortoise walks slowly, slowly, slowly, The tortoise walks slowly, (dzieci idà powoli) But I walk fast! (dzieci idà szybko). Nauczyciel rozk ada na pod odze karty obrazkowe ze znanymi dzieciom zwierz tami (tortoise, elephant, crocodile, lion). Mówi: Close your eyes! Chowa jednà kart za siebie i mówi: Open your eyes! Which one s missing? Dzieci otwierajà oczy i zgadujà, którego zwierzàtka brakuje. Nauczyciel powtarza to çwiczenie w celu utrwalenia nazw wszystkich zwierzàt. Nast pnie nauczyciel odtwarza nagranie historyjki z poprzedniej lekcji (CD Êcie ka 17) zatrzymujàc p yt przy kluczowych s owach. Prosi poszczególne dzieci, aby wskaza y zwierz ta na plakacie. Prezentacja praca z podr cznikiem Nauczyciel wskazuje dzieciom stron 59 w Hippo and Friends 1. Pokazuje zwierz ta w pierwszej kolumnie i pyta: What s this?, What colour is the (lion)?, How many animals are there? Nast pnie pokazuje obrazki w drugiej kolumnie i prosi, aby dzieci po àczy y zwierz ta z odpowiednià parà nóg: Draw a line to match. Dzieci àczà obrazki obu kolumn. Po zakoƒczonej pracy dzieci jeszcze raz powtarzajà nazwy zwierzàt. 23