PROGRAM SZCZEGÓŁOWY WYKŁADÓW

Transkrypt

1 PROGRAM SZCZEGÓŁOWY WYKŁADÓW i ĆWICZEŃ Z PRZEDMIOTU: DIAGNOSTYKA MIKROBIOLOGICZNA DLA STUDENTÓW III ROKU ANALITYKI MEDYCZNEJ, WYDZIAŁ LEKARSKO-BIOTECHNOLOGICZNY I MEDYCYNY LABORATORYJNEJ PUM ROK AKADEMICKI 2017/2018 Semestr 1 (zimowy) Zalecane podręczniki (najnowsze wydania): Murray P. R., Rosenthal K.S., Pfaller M.A.: Mikrobiologia. red. A.Przondo-Mordarska, G.Martirosian, A. Szkaradkiewicz Heczko P. B., Wróblewska M., Pietrzyk A.: Mikrobiologia lekarska - PZWL. Diagnostyka bakteriologiczna E. Szewczyk Antybiotykoterapia praktyczna D. Dzierżanowska - Zakażenia szpitalne D. Dzierżanowska, J. Jeljaszewicz W1: Podstawy bakteriologii W2: Metody hodowli i identyfikacji bakterii W3: Podstawy mykologii. Charakterystyka, diagnostyka i chemioterapia zakażeń grzybiczych W4: Podstawy wirusologii. Charakterystyka, diagnostyka i chemioterapia zakażeń wirusowych W5: Podstawy diagnostyki zakażeń bakteryjnych. Epidemiologia zakażeń. Mikrobiota człowieka W6: Chemioterapia zakażeń bakteryjnych. Lekooporność bakterii W7: Metody dekontaminacji w środowisku szpitalnym W8: Prezentacje studentów T1. Podstawy bakteriologii Morfologia komórki bakteryjnej: kształt, wymiary, budowa, struktury powierzchniowe i wewnątrz-komórkowe. Funkcje poszczególnych elementów budowy komórki. Morfologia ściany komórkowej prątka. Drobnoustroje z defektywną ścianą komórkową: mykoplazmy, protoplasty, sferoplasty, formy L. Zasady klasyfikacji bakterii: ziarniaki, pałeczki, laseczki, bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne. Metody badania morfologii bakterii z wykorzystaniem technik mikroskopowych: preparat przyżyciowy, barwiony, bezpośredni, z hodowli. Metody barwienia: barwienie pozytywne proste i złożone, barwienie negatywne, pozytywno-negatywne, barwienie specjalne (metoda Grama, Ziehl-Neelsena, Neissera, Giemsy, Lőfflera). Zastosowanie różnych typów mikroskopów w mikrobiologii. Binominalne nazewnictwo i systematyka bakterii. Klasyfikacja bakterii Gram-dodatnich: ziarniaki: Staphylococcus, Streptococcus, Enterococcus, Peptostreptococcus; laseczki: Bacillus, Clostridium; pałeczki: Corynebacterium, Listeria, Lactobacillus, Propionibacterium; promieniowce: Actinomyces, Nocardia, Streptomyces. Prątki: Mycobacterium. Klasyfikacja bakterii Gram-ujemnych: ziarniaki: Neisseria, Veilonella; pałeczki: rodzina Enterobacteriaceae, Pseudomonas, Acinetobacter; Vibrio, Campylobacter, Helicobacter, Haemophilus, Bordetella, Gardnerella, Legionella, Bacteroides, Fusobacterium; krętki Treponema, Borrelia. Riketsje. Chlamydie. P1a. Część praktyczna Film. Higieniczne mycie rąk Omówienie zasad BHP obowiązujących w pracowni mikrobiologicznej. Ćwiczenie techniki higienicznego mycia rąk. Omówienie podstawowych zasad wykonywania i barwienia preparatów. Wykonanie i oglądanie preparatów przyżyciowych kropla wisząca. Wykonanie preparatów barwionych z hodowli płynnej i hodowli stałej wybranymi metodami: Grama, Ziehl - Neelsena, Lőfflera, Neissera, pozytywno-negatywną. Oglądanie przykładowych preparatów bezpośrednich z ropy, plwociny, krwi, z wymazu z pochwy. Badanie ruchu bakterii posiew na podłoża półpłynne i stałe. P1b. Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T1, P1, W1 Omówienie podstawowych zasad techniki mikroskopii immersyjnej Ocena mikroskopowa preparatów wykonanych na P1a z wykorzystaniem techniki mikroskopii immersyjnej. Mikroskopowa identyfikacja bakterii w preparatach własnych ocena wielkości, kształtu i barwliwości bakterii oraz techniki barwienia. Różnicowanie bakterii w preparatach własnych i pokazowych Odczytanie zdolności ruchu bakterii. T2. Metody hodowli i identyfikacji bakterii Fizjologia i metabolizm drobnoustrojów. Skład chemiczny komórki bakteryjnej. Wymagania wzrostowe drobnoustrojów: odżywcze (autotrofy, heterotrofy, chemolitotrofy, chemoorganotrofy); tlenowe (bezwzględne tlenowce, względne beztlenowce, bezwzględne beztlenowce, mikroaerofile/kapnofile); temperaturowe (psychrofile, mezofile, termofile), ph, potencjału oksydoredukcyjnego. Metody hodowli różnych grup bakterii: bezkomórkowe podłoża sztuczne (większość bakterii), namnażanie w hodowlach komórkowych, żywych komórkach (riketsje i chlamydie, prątek trądu). Klasyfikacja podłóż do hodowli drobnoustrojów podział ze względu na skład chemiczny (naturalne, półsyntetyczne, syntetyczne) konsystencję (płynne, półpłynne, stałe), zawartość składników odżywczych (minimalne, pełne, wzbogacone) zastosowanie (transportowe, transportowo-wzrostowe, namnażające, wybiórczo-namnażające, różnicujące, wybiórczo-różnicujące, do oceny lekowrażliwości, chromogenne). Kontrola jakości podłoży mikrobiologicznych (kontrola wstępna, ogólna, szczegółowa). Różnicowanie bakterii z 1

2 wykorzystaniem rodzaju wzrostu na podłożach płynnych (zmętnienie), charakterystyki wzrostu na podłożach stałych (kolonie), wymagań wzrostowych. Sposoby hodowli bakterii mikroaerofilnych, kapnofilnych i beztlenowych 2 - podłoże tioglikolanowe (tioglikolan, cysteina), eksykator (płomień pochłaniajacy O 2 ), anaerostat (GasPack) Metody identyfikacji bakterii - podłoża selektywne, chromogenne, proste testy biochemiczne, szeregi biochemiczne, systemy automatyczne(vitek 2 Compact, spektrometr masowy MALDI-TOF), systemy oparte o wykrywanie materiału genetycznego. Rozmnażanie drobnoustrojów cykl komórkowy bakterii, wykładnicze tempo wzrostu - czas podwojenia (szybkośc wzrostu, skład podłoża, czynniki środowiskowe) kinetyka wzrostu bakterii (fazy wzrostu hodowli bakteryjnej), szybkość wzrostu poszczególnych drobnoustrojów na podłożach sztucznych. P2a. Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T2, P2, W2. Film. Zasady przygotowywania podłoży sztucznych - demonstracja szkła i pożywek Omówienie wykorzystanie podłoży w rutynowej diagnostyce mikrobiologicznej. Przegląd różnorodnych podłoży do hodowli drobnoustrojów przed posiewem i po posiewie. Ocena makroskopowa wzrostu bakterii na podłożach stałych i płynnych (morfologia kolonii, zapach). Demonstracja narzędzi/zestawów do hodowli bakterii beztlenowych anaerostat, eksykator, Gaspack Ćwiczenie techniki posiewu redukcyjnego przez posiew bakterii na podłoża stałe. Wykonanie prostych testów biochemicznych wykrywanie indolu i malonianu Wykonanie szeregu biochemicznego API Przygotowanie próbek do identyfikacji systemem automatycznym Vitek2 Compact P2b. Część praktyczna Wykonanie prostych testów biochemicznych: KOH, katalaza, oksydaza dla bakterii wyrosłych w posiewach (P2a) Odczytanie testów z P2a - wykrywanie indolu i malonianu. Odczytanie szeregu biochemicznego API metodą manualną. Odczyt raportu z automatycznego systemu identyfikacyjnego VITEK 2 Compact Identyfikacja mykoplaz odczyt testów Mycoplasma Duo; Mycoplasma IT 2 Identyfikacja drobnoustrojów na podłożach chromogennych. T3a. Podstawy mykologii. Morfologia komórki grzybiczej (eukariotycznej) kształt, wymiary, budowa, struktury powierzchniowe i wewnątrz-komórkowe. Podstawowe cechy różnicujące komórkę Procaryota i Eucaryota. Praktyczna klasyfikacja grzybów grzyby drożdżopodobne (Candida, Cryptococcus, Malassezia, Trichosporon, Geotrichum), grzyby pleśniowe (Aspergillus, Penicillium), dermatofity (Trichophyton, Microsporum, Epidermophyton), grzyby dimorficzne (Blastomyces, Histoplasma); znajomość najważniejszych rodzajów i gatunków w każdej grupie. Występowanie grzybów w mikrobiocie człowieka. Czynniki jatrogenne i niejatrogenne predysponujące do rozwoju grzybic. Zakażenia wywoływane przez najważniejsze rodzaje grzybów (Candida, Cryptococcus, Malassezia, Aspergillus, dermatofity, grzyby dimorficzne). P3a Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T3a, P3a, W3(podstawy mykologii) Ocena morfologii kolonii grzybów drożdżopodobnych i pleśniowych na podłożu Sabourauda Ocena morfologii grzybów pleśniowych w hodowli szkiełkowej Ocena morfologii strzępek grzybów pleśniowych i dermatofitów w preparatach barwionych laktofenolem Wykonanie preparatu barwionego met. Grama z grzybów Candida spp. wyrosłych na podłożu Sabourauda Obserwacja morfologii dermatofitów na podłożu zabarwienie rewersu i awersu. Wykonanie testów identyfikujących grzyby: test filamentacji, Candifast i Vitek YST. T3b Diagnostyka zakażeń grzybiczych. Charakterystyka zakażeń grzybiczych. Cel i znaczenie badania mykologicznego. Ogólne wskazania i zasady diagnostyki mykologicznej (rodzaj materiału, optymalny okres pobierania, przechowywanie, transport materiałów, temperatura transportu, czas transportu). Schemat badania mykologicznego: preparat bezpośredni (blastospory, formy inwazyjne), hodowla (podłoże Sabourauda), identyfikacja (cechy morfologiczne i biochemiczne), metody badania lekowrażliwości grzybów (antymykogram). Diagnostyka serologiczna inwazyjnych grzybic, metody genetyczne, testy skórne. Punkty uchwytu dla leków przeciwgrzybiczych w komórce grzyba. Podstawowe grupy leków przeciwgrzybiczych: mechanizmy działania, przykłady leków z danej grupy, zastosowanie poszczególnych grup leków, wpływ leków na wyniki badań mikrobiologicznych. Mykotoksyny. Odporność w zakażeniach grzybiczych. P3b Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T3b i P3b, W3( charakterystyka zakażeń grzybiczych, diagnostyka i chemioterapia) Obserwacja preparatów bezpośrednich od pacjentów z kandydozą (blastospory, formy inwazyjne). Odczyt testu filamentacji identyfikacja C. albicans Odczyt testu Candifast identyfikacja gatunku grzyba Odczyt raportu z identyfikacji automatycznej grzybów systemem Vitek 2 Comapact Omówienie zasad badania lekowrażliwości grzybów. Odczyt lekowrażliwości grzybów drożdżopodobnych metodą Candifast i E-test Demonstracja testu do oznaczania antygenów rozpuszczalnych Mn i Gm w surowicy pacjenta metodą ELISA (analiza wyników badań) Oznaczanie DNA Aspergillus i Pneumocystis jirovecii metodą real-time PCR w materiale z dróg oddechowych (analiza wyników badań).. 2

3 T4a. Podstawy wirusologii. Charakterystyka wirusów (wielkość, budowa, symetria). Właściwości i udział poszczególnych struktur wirusów w patomechanizmie zakażenia oraz w diagnostyce wirusów. Fazy replikacji wirusów, wpływ typu replikacji na przebieg zakażenia wirusowego. Definicje: wirion, wirus defektywny, tropizm, latencja wirusa. Bakteriofagi, mykofagi. Liza i lizogenia. Priony. Metody hodowli wirusów (hodowle komórkowe, zarodki ptasie, wrażliwe zwierzęta). Hodowle komórkowe stosowane do namnażania wirusów: rodzaje (pierwotne, półciągłe, ciągłe), źródła komórek (embrionalne, nowotworowe, dojrzałe). Metody wykrywania namnożonych wirusów w komórkach i hodowlach komórkowych: efekt cytopatyczny, metoda łysinkowa, odczyny (hemaglutynacji, hemadsorpcji, neutralizacji). Przykłady wirusów wykrywanych omawianymi metodami. Taksonomia wirusów. Klasyfikacja wirusów: dsdna: Herpesviridae (HHV-1- HHV8), Adenoviridae (Human adenovirus -HAdV), Polyomaviridae (BKPyV, JCPyV); Papillomaviridae (HPV); Poxviridae: (Vaccinia virus,variola virus, Molluscum contagiosum virus (MCV), Hepadnaviridae (Hepatitis B virus HBV);ssDNA: Parvoviridae (B19 virus - B19V); dsrna: Reoviridae (Rotavirus); ssrna(-): Orthomyxoviridae (Influenza A, B,C);Paramyxoviridae (Human parainfluenza virus Measles virus, Mumps virus, Human respiratory syncytial virus RSV), Rabdoviridae (Rabies virus); Filoviridae (Zaire Ebola Virus, Marburg virus); Bunyaviridae (Hantaan virus, Sin Nombre virus, Rift Valley fever virus ); Arenaviridae (Lassa virus, Hepatitis delta virus HDV); Picornaviridae (enterowiruses: Coxackie, Echo Polio), Rhinovirus, Hepatitis A virus HAV; Calciviridae (Norovirus (Norwalk virus), Sapporo virus SV); Astroviridae Human astrovirus ); ssrna(+): Coronaviridae (Coronavirus, SARS; Togaviridae (Rubella virus ; Flaviviridae (Tick-borne encephalitis virus Yellow fever virus, Dengue virus, West Nile virus, Hepatitis C virus HCV; Hepeviridae: Hepatitis E virus HEV, Retroviridae with DNA intermediate in lifecycle (HIV-1, HIV-2,HTLV) P4a. Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T4a, P4a, W4 (podstawy wirusologii) Film. HPV, HBV Omówienie zasad i demonstracja narzędzi do prowadzenia hodowli komórkowych Demonstracja przykładowych efektów cytopatycznych: łysinki, komórki syncytialne, wakuolizacja komórek Wykrywanie wirusów odczynem hemaglutynacji szkiełkowej Ustalenie miana wirusa za pomocą odczynu hemaglutynacji probówkowej. Wykonanie i odczyt testu immunochromatograficznego na obecność wirusa grypy typu A -i B T4b. Diagnostyka zakażeń wirusowych. Charakterystyka zakażeń wirusowych. Cel i znaczenie badania wirusologicznego. Ogólne wskazania i zasady diagnostyki wirusologicznej (rodzaj materiału, optymalny okres pobierania, przechowywanie, transport materiałów, temperatura transportu, czas transportu). Opracowanie materiału w pracowni wirusologicznej namnażanie na wrażliwych żywych komórkach, liniach komórkowych, identyfikacja wirusa (mikroskopowa, odczynami serologicznymi). Metody bezpośrednie wykrywania wirusów: wykrywanie całego wirusa lub jego fragmentów (mikroskop elektronowy,), wykrywanie antygenów wirusowych, wykrywanie materiału genetycznego. Metody pośrednie wykrywania wirusów: oznaczenie miana swoistych przeciwciał przeciwwirusowych w surowicy (odczyn wiązania dopełniacza, odczyn neutralizacji, odczyn zahamowania hemaglutynacji, hemadsorbcji, metoda immunofluorescencji pośredniej, metoda immunoenzymatyczna, radioimmunoenzymatyczna). Zastosowanie metod wykrywania na konkretnych przykładach wirusów Zastosowanie biologii molekularnej w diagnostyce wirusologicznej. Epidemiologia i diagnostyka zakażeń WZW, HIV, grypy, wścieklizny. Podstawowe grupy leków przeciwwirusowych: mechanizmy działania, przykłady leków z danej grupy, zastosowanie poszczególnych grup leków. Odporność w zakażeniach wirusowych. P4b. Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T4b, P4b, W4 (charakterystyka zakażeń wirusowych, diagnostyka i chemioterapia) Film: Zakażenia HIV. Wykrycie swoistych przeciwciał przeciw grypie, odrze, śwince odczynem zahamowania hemaglutynacji. Wykrycie HBsAg metodą ELISA demonstracja mikropłytki. Wykrycie DNA wirusa CMV i BK w surowicy pacjenta za pomocą metody Real-time PCR przegląd wyników Analiza fazy zakażenia wirusowego na podstawie wyników oznaczania swoistych przeciwciał klasy IgM i IgG przeciwko wirusowi EBV z użyciem technologii Luminex Map. Genotypowanie wirusa HPV metodą hybrydyzacji in situ. T5a. Podstawy diagnostyki zakażeń bakteryjnych Cel i znaczenie badania bakteriologicznego. Zasady pobierania, przechowywania i transportu materiałów do badań bakteriologicznych (czas pobrania, rodzaj próbki i jej ilość, techniki pobrania, procedura pobrania, czas i temperatura transportu). Wypełnienie skierowania na badanie bakteriologiczne. Etapy badania bakteriologicznego (mikroskopia, hodowla, identyfikacja, antybiogram). Opracowanie materiału w pracowni bakteriologicznej: preparat przyżyciowy, preparat bezpośredni barwiony; posiew na odpowiednie podłoża bakteriologiczne, tlenowe/beztlenowe warunki inkubacji; identyfikacja wyhodowanych drobnoustrojów (preparat z hodowli, ocena morfologii kolonii, badanie cech biochemicznych, badanie serologiczne, typowanie fagowe, genotypowanie); oznaczenie wrażliwości na antybiotyki (wykrywanie mechanizmów oporności). Błędy przedlaboratoryjne, błędy laboratoryjne i ich wpływ na jakość wyniku i konieczność powtórzenia badania. Interpretacja wyniku badania bakteriologicznego (mikrobiota, nosicielstwo, czynnik etiologiczny zakażenia) Diagnostyka bezpośrednia: badanie mikroskopowe, wykrycie antygenu, materiału genetycznego w badanej próbce Pośrednia diagnostyka (badanie serologiczne)- oznaczanie miana przeciwciał w badanej surowicy. Współpraca między mikrobiologiem a odbiorcą wyniku (lekarzem). P5a Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T5a, P5a, W5 (podstawy diagnostyki zakażeń bakteryjnych) Demonstracja wymazówek, podłoży transportowych, podłoży płynnych do hodowli materiałów jałowych i innych narzędzi do pobierania materiałów do badań mikrobiologicznych Omówienie i wypełnienie skierowania na badanie bakteriologiczne. Analiza schematu badania bakteriologicznego (badanie ropy): preparat bezpośredni, posiew, identyfikacja, antybiogram. Obserwacja preparatów bezpośrednich z różnych materiałów klinicznych Pobieranie wymazów z nosa, gardła, ucha, skóry oraz ich posiew na podłoża sztuczne 3

4 T5b. Mikrobiota człowieka i epidemiologia zakażeń. Formy współżycia między drobnoustrojami: synergizm, antagonizm, obojętność przykłady. Współżycie drobnoustrojów z organizmem człowieka: symbioza, komensalizm, saprofityzm, oportunizm, pasożytnictwo, nosicielstwo, antybioza. Mikrobiota (dawniej: flora fizjologiczna) w ontocenozach człowieka. Znaczenie mikrobioty. Terminy związane z chorobotwórczością (zjadliwością, wirulencją) drobnoustrojów -zakaźność, inwazyjność, toksyczność. Czynniki wirulencji drobnoustrojów: struktury powierzchniowe (fimbrie, otoczki, adhezyny), toksyny (egzo-, endo-, neuro-,enterotoksyny), enzymy. Terminy związane epidemiologią chorób infekcyjnych: adhezja, kolonizacja, kontaminacja, inwazja, ewazja, zakażenie (ostre, przewlekłe, oportunistyczne, miejscowe, układowe, uogólnione, bezobjawowe, objawowe, latentne, mieszane, pierwotne, reinfekcja, superinfekcja, szpitalne, pozaszpitalne, endogenne, egzogenne, wrodzone, nabyte), antroponoza, antropozoonoza, zoonoza, sapronoza, bakteriemia, sepsa, intoksykacja, zarażenie, rezerwuar zarazka, źródło zakażenia, wrota zakażenia, okres wylegania, epidemia, endemia, pandemia, współczynnik zachorowalności, wskaźniki: zapadalność, chorobowość, umieralność, śmiertelność. P5b Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T5b, P5b, W5 (mikrobiota człowieka i epidemiologia zakażeń) Analiza posiewów wykonanych z materiałów pobranych z miejsc kolonizacji człowieka (P5a) Charakterystyka wzrostu drobnoustrojów na podłożach sztucznych. Wstępna identyfikacja wyhodowanych drobnoustrojów (preparat z hodowli, test katalazy, test CF). Obserwacja form współżycia drobnoustrojów z organizmem ludzkim w posiewach własnych. Demonstracja i interpretacja posiewu z mamką. Demonstracja współżycia bakterii tlenowych z bakteriami beztlenowymi. T6. Podstawy chemioterapii zakażeń bakteryjnych Ogólna charakterystyka chemioterapeutyków i antybiotyków. Grupy : beta-laktamy, aminoglikozydy, chinolony, tetracykliny, makrolidy, linkozamidy, glikopeptydy, inne. Sposób działania (bakteriobójczy, bakteriostatyczny), zakres działania (wąski, szeroki), mechanizm działania (hamowanie syntezy ściany komórkowej, uszkodzenie błony cytoplazmatycznej, blokowanie syntezy białek, blokowanie syntezy DNA, konkurencyjne wnikanie w łańcuch metaboliczny). Uboczne działanie antybiotyków alergiczne, toksyczne, biologiczne, efekt poantybiotykowy. Metody badania wrażliwości bakterii na antybiotyki in vitro (antybiogram): metoda jakościowa (dyfuzyjno-krążkowa), metody ilościowe (metoda kolejnych rozcieńczeń w podłożu stałym i płynnym, E-testy). Znaczenie kliniczne MIC i MBC. Interpretacja wrażliwości bakterii na antybiotyki - aktualne rekomendacje EUCAST. Leki aktywne wobec prątków gruźlicy, beztlenowców, bakterii atypowych. P6a Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T6, P6, W6 (chemioterapia zakażeń bakteryjnych) Omówienie zasad wykonywania antybiogramów. Formularz antybiogramu. Wykonanie antybiogramu metodą dyfuzyjno-krążkową. Odczyt i interpretacja wyników antybiogramu wykonanego metodą dyfuzyjno-krążkową: określenie kategorii wrażliwości SIR (rekomendacje EUCAST) Odczyt i interpretacja wyników antybiogramu wykonanego metodą E-test: określenie wartości MIC. P6b. Część praktyczna Odczyt własnego antybiogramu wykonanego na P6a Odczyt lekowrażliwości prątków Odczyt lekowrażliwości bakterii atypowych Mycoplasma/Ureaplasma testem Mycoplasma DUO. Odczyt wrażliwości bakterii beztlenowych na leki metodą E-test (oznaczenie wartości MIC). T7a. Mechanizmy i metody badania lekooporności bakterii Aktualne problemy antybiotykoterapii narastanie oporności, zmienność czynników etiologicznych zakażeń. Mechanizmy powstawania oporności bakterii na antybiotyki - oporność naturalna, nabyta: chromosomalna (mutacje), związana z genetycznymi elementami mobilnymi (plazmidy, transpozony, fagi) - koniugacja, transdukcja, transformacja, selekcja szczepów opornych. Fenotypowa ekspresja oporności na antybiotyki - synteza enzymu degradującego, modyfikacja miejsca docelowego działania, zaburzenie barier przepuszczalności, ominięcie ogniwa zablokowanego przez enzym, wypływ antybiotyku. Mechanizmy oporności na poszczególne grupy antybiotyków i chemioterapeutyków (β-laktamy, glikopeptydy, aminoglikozydy, makrolidy, linkozaminy, streptograminy, fluorochinolony). Mechanizmy oporności występujące u klinicznie ważnych patogenów: Staphylococcus spp., Streptococcus pneumoniae, Streptococcus pyogenes, Enterococcus, Haemophilus influenzae, E. coli, Klebsiella, Proteus, Pseudomonas, Acinetobacter. Wskazania i zasady racjonalnej terapii: terapia empiryczna, terapia celowana, terapia deeskalacyjna. P7a Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T7a, P7a, W6 (lekooporność bakterii) Film: MRSA. Odczyt i interpretacja kliniczna mechanizmów oporności występujących u bakterii Gram- dodatnich: MLSB, MRSA, VISA, HLAR, VRE. Odczyt i interpretacja kliniczna mechanizmów oporności występujących u bakterii Gram- ujemnych: ESBL i AmpC, KPC (New Dehli), MBL Przesiewowe wykrywanie mechanizmów oporności MRSA, VRE, ESBL z wykorzystaniem podłoży chromogennych. Wykrywanie CPE (karbapenemaz) na podłożu CARBA Kontrola poprawności higienicznego mycia rąk poprzez wykonanie posiewów odciskowych palców rąk brudnych (przed higienicznym myciem rąk), po myciu i po dezynfekcji. Wykonanie badania czystości powietrza metoda sedymentacyjną- 30 minutowa ekspozycja podłoży agarowych Wykonanie badania czystości powierzchni z użyciem wymazów oraz metodą odciskową z użyciem podłoży typu Count-Tact. Posiew Sporal-u na podłoże płynne 4

5 T7b. Metody dekontaminacji w środowisku szpitalnym. Sanityzacja, dezynfekcja, sterylizacja definicja, praktyczne zastosowanie. Dezynfekcja: fizyczna ( termiczna: pasteryzacja, tyndalizacja, dekoktacja), chemiczna (kwasy, zasady, alkohole, aldehydy, związki chloru i jodu, pochodne fenolowe, związki utleniające, związki metali ciężkich, barwniki), promieniowanie UV. Zasady doboru preparatów dezynfekcyjnych. Sterylizacja: wysokotemperaturowa (suche gorące powietrze, para wodna w nadciśnieniu- autoklaw, spalanie, wyżarzanie), niskotemperaturowa (gazowa tlenkiem etylenu lub formaldehydem, fumigacja), promieniowanie gamma, chemiczna (aldehydy, chlorowce, nadboran potasowy), mechaniczna (filtry), plazmowa. Kontrola procesu sterylizacji: wskaźniki fizyczne, chemiczne, biologiczne. Metody badania bakteryjnego zanieczyszczenia powietrza ( metoda opadowa, in. sedymentacyjna samoistna i z wymuszonym obiegiem). Metody badania bakteryjnego zanieczyszczenia powierzchni, sprzętu (wymazy, podłoża typu Count-Tact); przydatność metod w praktyce (wady i zalety). P7b. Część praktyczna Sprawdzian wiedzy z zakresu T7b, P7b, W7 Film. Zwalczanie zakażeń szpitalnych. Omówienie zasad dezynfekcji i sterylizacji w laboratorium mikrobiologicznym. Obserwacja wskaźników chemicznych kontrolujących proces sterylizacji. Biologiczna kontrola sterylizacji interpretacja wyniku hodowli Sporal-u Kontrola poprawności higienicznego mycia rąk odczyt wyników z P7a Badanie czystości powierzchni analiza wyników posiewów na podłożu agar z krwią i podłożu typu Count-Tact, ocena jakościowa i ilościowa zanieczyszczenia powierzchni, wstępna identyfikacja wyhodowanych drobnoustrojów. Badanie czystości powietrza metodą sedymentacyjną- odczyt zanieczyszczenia powietrza z użyciem wzoru Omjelańskiego Prezentacja zasady działania promieniowania UV (na podłożach sztucznych) Demonstracja aparatury do sterylizacji (filtry, autoklaw). 5