ZAKRES TOWAROZNAWSTWA

Transkrypt

1 ZAKRES TOWAROZNAWSTWA

2 1. Istota i cel i zakres towaroznawstwa - towaroznawstwo jako nauka interdyscyplinarna; 2. Podział towaroznawstwa - towaroznawstwo przemysłowe i spożywcze; 3. Towary - właściwości, klasyfikacje, zasady znakowania, analiza cyklu życia, gospodarka opakowalnicza; 4. Jakość towarów - cechy jakościowe, czynniki determinujące jakość, badanie, ocena i kontrola jakości; 5. Konsument jako punkt wyjścia dla kształtowania i analizy jakości towarów - badanie oczekiwań i zachowań klientów zewnętrznych i wewnętrznych, prawa i obowiązki konsumenta oraz sprzedawcy, polityka ochrony konsumenta Unii Europejskiej, gwarancje i procedury reklamacyjne;

3 6. Systemy zarządzania jakością; 7. Normalizacja i certyfikacja - systemy normalizacji i certyfikacji w Unii Europejskiej, normy - budowa, klasyfikacja i numeracja, organizacje normalizacyjne; 8. Logistyka, transport i magazynowanie towarów, znakowanie; 9. Nowe trendy w towaroznawstwie - społeczna odpowiedzialność biznesu jako narzędzie różnicowania towarów na rynku.

4

5 POJĘCIE I ZAKRES TOWAROZNAWSTWA Towaroznawstwo - dogłębne znawstwo, czyli znajomośd towarów. Towary - różnego rodzaju dobra, które są na ogół dostępne na rynku i zaspokajają większośd różnorodnych potrzeb człowieka.

6 POJĘCIE I ZAKRES TOWAROZNAWSTWA Jak definiowad towaroznawstwo? - różnorodnośd problematyki towaroznawczej interdyscyplinarnośd; - bardzo szybki rozwój - coraz to nowe obszary; - z jednej strony rozległa dziedzina wiedzy i nauki, a z drugiej - bardzo ważna wiedza praktyczna.

7 DEFINICJA TOWAROZNAWSTWA Ogólna definicja towaroznawstwa: Nauka, obejmująca ogół wiadomości o towarach. Według Mieczysława Mysony: Towaroznawstwo jest rozległą dziedziną wiedzy, której przedmiotem poznania jest towar. W szerszym ujęciu Towaroznawstwo definiowane jest jako: Nauka o właściwościach towarów, metodach ich badania i oceny, czynnikach, zjawiskach i procesach rzutujących na ich jakość i wartość użytkową, właściwym kształtowaniu jakości produktów w sferach przedprodukcyjnej, produkcji i poprodukcyjnej.

8

9 ZNACZENIE I ROZWÓJ NAUKI O TOWARACH Okres poprzedzający rewolucje przemysłową - towaroznawstwo encyklopedyczne - gromadzenie możliwie szerokiej wiedzy o towarach; Podboje krajów zamorskich i tworzenie kolonii - napływ do Europy nowych nieznanych wcześniej surowców i towarów - towaroznawstwo surowcowe - badanie i ocena przydatności przewożonych surowców; Rewolucja przemysłowa - towaroznawstwo technologiczne - powiązania towaroznawstwa z technologią produkcji;

10 ZNACZENIE I ROZWÓJ NAUKI O TOWARACH Rewolucja naukowo-techniczna - zmiany sposobu patrzenia i podchodzenia do rozwiązywania zagadnień dotyczących jakości towaru, a także zagadnień logistycznych i ekologicznych; Okres gospodarki rynkowej: dynamiczny rozwój koncepcji marketingowych, nowoczesne systemy zarządzania - zarządzanie jakością, szybki rozwój produkcji towarowej i jej gwałtowna dywersyfikacja; Nowoczesne towaroznawstwo strategiczne - ujmujące wiedzę o towarach nie opisowo, lecz problemowo i procesowo, z uwzględnieniem jego kompleksowości zależnie od wyzwań czasu i stawianych przed nim zadań.

11

12 Współcześnie towaroznawstwo - nauka o jakości Współcześnie towaroznawstwo w coraz większym stopniu postrzegane jest przede wszystkim jako nauka o jakości. W tym ujęciu dotyczy ono: - jakości z perspektywy konsumenta, - projektowania jakości - punkt widzenia producenta, - zarządzania jakością i oceny jakości produktów, - zmian relacji konsument producent. W towaroznawstwie oczekiwania konsumentów wyrażane są poprzez zdefiniowanie parametrów jakościowych i technologicznych.

13 Współczesne towaroznawstwo jest też ściśle związane z marketingiem i sprzedażą. Poprzez znajomość natury wyrobów i analizę rynku pozwala: - określić nowe trendy ciągłego, jakościowego rozwoju produktu; - umożliwia wgląd i ingerencję we wszystkie możliwe typy relacji pomiędzy towarem, a konsumentem, producentem i handlowcem.

14

15

16

17 DLACZEGO TOWAROZNAWSTWO JEST TAK WAŻNE WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE?

18 Od początku 21 stulecia rozwój cywilizacji doprowadził do pokrycia powierzchni całej planety Ziemia śmieciami. W roku 2105 ludnośd ewakuowano na luksusowe kosmiczne liniowce pasażerskie Aksjomaty, na których życie miało byd łatwe, przyjemne, nie wymagające wysiłku. Roboty klasy WALL-E miały wszystko posprzątad i w ciągu pięciu lat uczynid Ziemię zdatną do życia. Plan upadł, kiedy Ziemię uznano za zbyt zatrutą i ludzkośd musiała pozostad w kosmosie na kolejne siedem stuleci. Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013

19 Jak daleko jesteśmy od takiej wizji świata? Film animowany Wall-e Pixar Animation Studios i Walt Disney Pictures 2008 Czy wygodniej, łatwiej, szybciej zawsze oznacza lepiej? Co zrobid, aby taka wizja świata pozostała jedynie bajkową fikcją? Jaka jest rola towaroznawstwa w pokonywaniu wyzwao współczesnego świata?

20

21 Aby wizja świata z filmów fantastycznych pozostała fikcją, musimy umieć ocenić jakość ogromnej ilości otaczających nas towarów i wybrać te dobre, zdrowe i bezpieczne. Kluczowa staje się więc umiejętność oceny, a następnie wyboru tych produktów, które: - spełniają oczekiwania konsumentów; - są uzasadnione ekonomicznie - z punktu widzenia producentów; - nie szkodzą długofalowym interesom społecznym i środowiskowym.

22 W ustawie Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku zapisano definicję zrównoważonego rozwoju.

23 Zgodnie z art. 3 pkt 13 ustawy o ochronie środowiska ochrona polega, przede wszystkim na: racjonalnym kształtowaniu środowiska i gospodarowaniu jego zasobami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju; przeciwdziałaniu zanieczyszczeniom; przywracaniu elementów przyrodniczych do stanu właściwego.

24 ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ - to rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych w celu: zagwarantowania możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń.

25 Sfera społeczna 3. Sfera środowiskowa 2. Sfera gospodarcza 4. Ekorozwój

26 Główne zasady rozwoju zrównoważonego 1. Stała ochrona środowiska przyrodniczego w różnorodności flory i fauny; 2. Zachowanie równowagi ekosystemów, jaką jest homeostaza, w samoodtwarzaniu się zasobów odnawialnych; 3. Efektywne użytkowanie zasobów nieodnawialnych i dążenie do ich zastępowania zasobami odnawialnymi;

27 4. Eliminowanie w działalności gospodarczej substancji niebezpiecznych i toksycznych; 5. Przy wprowadzaniu limitów w korzystaniu ze środowiska, zapewnienie podmiotom gospodarczym możliwości uczestniczenia w uczciwej konkurencji na rynku produktów; 6. Uspołecznienie procesów podejmowania decyzji dotyczących, zwłaszcza lokalnego środowiska zgodnie z Ustawą o dostępie do informacji o środowisku.

28 7. Zapewnienie społeczeństwu poczucia bezpieczeństwa ekologicznego w zachowaniu zdrowia fizycznego, psychicznego, społecznego i tworzeniu warunków do kultywowania oraz rozwoju więzi rodzinnych i lokalnych.

29 Zrównoważony rozwój to rozwój, który zaspokaja potrzeby teraźniejszości, bez narażania na szwank zdolności przyszłych pokoleń do zaspokajania ich własnych potrzeb.

30 Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013

31 Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013 Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013 Źródło: na podstawie M. Koszewska, Łódź 2013

33 DLACZEGO TOWAROZNAWSTWO JEST TAK WAŻNE WE WSPÓŁCZESNYM ŚWIECIE? Wyzwaniem staje się poszukiwanie, ocena i wybór alternatywnych rozwiązań - produktów Alternatywą dla konwencjonalnych materiałów polimerowych są biodegradowalne materiały polimerowe, które ulegają całkowitemu rozkładowi pod wpływem naturalnych czynników fizycznych, chemicznych oraz biologicznych, np. działania mikroorganizmów (grzyby, bakterie), czy organizmów wyższych (owady), a ich produkty rozkładu ulegają samozniszczeniu. Są więc zagospodarowane przez przyrodę i nie zagrażają środowisku. Znanymi polimerami termoplastycznymi, które ulegają całkowitej biodegradacji w warunkach naturalnych, są poliestry alifatyczne np. tzw. kwas mlekowy.

36

37

39 W społeczeństwie konsumpcyjnym najważniejszymi zasadami są zarabianie pieniędzy i wydawanie pieniędzy. Wpływa to na kształtowanie się nowych wzorów zachowań oraz zmiany stylu życia. Konsumpcja wyznacza pozycję społeczną, a posiadane przedmioty kształtują obraz i wizerunek jednostek.

40 DEKONSUMPCJA - świadome ograniczanie spożycia (ograniczanie osiągniętego poziomu konsumpcji, przy wzroście świadomości prozdrowotnej i prośrodowiskowej). Ograniczenie ilościowe konsumpcji: na rzecz zwiększenia aspiracji jakościowych z powodu znużenia i rozczarowania wysokim poziomem konsumpcji - świadomością potrzeby jej racjonalizacji. Obniżeniem się rangi konsumpcji w systemie wartości człowieka człowiek nie żyje, aby konsumować ale konsumuje aby żyć.

42 Szybkie jedzenie - Wolne Szybka moda/zakupy - Przemyślane

43 Makdonaldyzacja społeczeństwa

44 Cena cywilizacyjnego postępu Szybko żyjemy, jemy w biegu i ekspresowo tyjemy. Polacy już tyją i chorują w amerykańskim stylu. Szybka żywność (Fast food ) kusi dostępnością, ale szkodzi bylejakością.

45 Fast food - szybka żywność Fenomen: smakuje identycznie w każdym zakątku świata. Jedzenie Fast foodów uzależnia, m.in. ze względu na dużą ilość cukrów i tłuszczu, powoduje wydzielanie hormonów szczęścia (endorfiny). Przyzwyczajamy się do charakterystycznego smaku, do tzw. pustych kalorii.

46

47

48 Towar i sposoby jego definiowania Wszystkie ruchome, realnie istniejące dobra materialne, posiadające wartość wymienną, a więc i cenę, które z tego powodu są lub mogłyby stać się przedmiotem handlu Towar jest to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży. Dzięki swym właściwościom jest użyteczny, gdyż zaspokaja potrzeby materialne i niematerialne człowieka. Towar musi mieć odpowiednią postać handlową i cenę; posiada wartość i wartość użytkową. J. Holzl

49 Towar wartość użytkowa i wymienna Wartość użytkowa - zdolność zaspokajania potrzeb; Wartość wymienna - wyrażona w pieniądzu czyli cena; Wartość wymienna towaru jest pochodną jego wartości użytkowej

51

52 Dobro w sensie zbliżonym do pojęcia towar Dobra powszechnego użytku produkty nabywane często, zazwyczaj pod wpływem nawyku lub impulsu np. pieczywo, cukier, mąka, środki higieny osobistej itp.. Dobra trwałego użytku produkty, które mogą być używane wielokrotnie, charakteryzują się długim okresem użytkowania, wysoką ceną jednostkową i małą częstotliwością zakupu.

53

54 Podział produktów konsumpcyjnych ze względu na częstotliwość zakupów: 1. produkty częstego zakupu, czyli produkty nabywane często, bez namysłu i porównywania ich z innymi ofertami, przeważnie są dość tanie i szeroko dostępne (promocja). 2. produkty wybieralne są kupowane rzadziej i w ich zakup konsumenci wkładają więcej wysiłku i czasu, aby porównać różne dostępne oferty. Przykładem jest odzież, samochody. 3. produkty specjalne, będą to dobra o unikalnych cechach, o silnej identyfikacji marki, przy ich zakupie konsumenci muszą podjąć dodatkowy wysiłek. Na przykład szczególne marki samochodów. 4. produkty niepostrzegane, produkty których konsument nie zna albo po prostu nie myśli o ich zakupie. Są to głównie innowacje na rynku.

55 Wprowadzania towaru

56

59 WYRÓB A TOWAR Wyrób to końcowy efekt określonego procesu produkcyjnego. Proces - zbiór zadań wzajemnie powiązanych lub wzajemnie oddziałujących, które przekształcają wejścia w wyjścia. W tym sensie wyrobem jest każda usługa np. transport, wytwór intelektualny np. program komputerowy, przedmiot materialny np. (krzesło, stół), a także materiały przetworzone (np. paliwa). Wyrób materialny przeznaczony do sprzedaży staje się towarem.

60 Wyrób - asortyment towarowy Pojęcie wyrób jest niekiedy używane zamiennie z pojęciem produkt, np.: Wyroby chemii gospodarczej Wyroby czekoladopodobne Wyroby jubilerskie Wyroby włókiennicze Wyroby ceramiczne Wyroby gumowe Wyroby żeliwne Wyroby dziewiarskie

61 Wyroby a artykuły Artykuł w odniesieniu do towarów to określenie wskazujące na ich rodzaj - typ, Pojęcie to używane jest w odniesieniu do towarów w zestawach asortymentowych. Pojawia się często w katalogach i ofertach handlowych, jak również w oznaczaniu towarów kodami kreskowymi, np.: Artykuły przemysłowe Artykuły poligraficzne Artykuły higieniczne itd..

62

63 Dyferencjacja, dywersyfikacja, uniwersalizacja towarów Dyferencjacja (tac. Differentia - różnica) - proces, czynność lub rezultat różnicowania. Dyferencjacja produktu - jego różnicowanie zarówno pod względem fizycznym (faktycznym), jak i pozornym mające podłoże psychiczne wyłącznie w wyobraźni kupującego, np. poprzez opakowanie, promocje, usługi, miejsce zakupu itd.

64 Dyferencjacja, dywersyfikacja, uniwersalizacja towarów Dywersyfikacja (łac. diversus) - mający różny kierunek, w różne strony skierowany - czynność lub proces prowadzący do wzrostu. Różnorodności produktów lub zakładów produkcyjnych. Dywersyfikacja to jedna ze strategii asortymentyzacji

65 Dyferencjacja, dywersyfikacja, uniwersalizacja towarów Uniwersalizacja - to strategia asortymentacji odnosząca się przede wszystkim do obiektów wielkopowierzchniowych, które poprzez bardzo rozbudowaną ofertę asortymentową i unifikacje tej oferty starają się zaspokajać możliwie największą liczbę potrzeb i kierują ją do jak największego grona odbiorców.

66 Łączenie towarów posiadających wspólne cechy w grupy, wprowadza ład w obrocie handlowym i ułatwia tworzenie zestawów asortymentowych. Asortyment - celowo dobrany zestaw wyrobów wykazujący określone cechy wspólne wynikające, bądź z podobieństwa użytych surowców, procesu technologicznego, sposobu wykończenia, bądź przydatności do zaspokajania określonych potrzeb.

67 UWAGA Asortyment stanowi zawsze zestaw towarów, a nie pojedynczy towar!! Asortyment produkcyjny - zestaw towarów wytwarzanych przez zakład produkcyjny. Powstaje w wyniku działalności prowadzonej przez jednego producenta i jest bardziej jednorodny, jest najczęściej ograniczony pod względem ilości odmian i rodzajów towarów ze względu na możliwości produkcyjne wytwórcy. Asortyment handlowy - zestaw towarów oferowanych do sprzedaży przez jednostkę handlową - jest celowo dobierany, kompletowany w taki sposób, aby najpełniej zaspokoić potrzeby klientów jednostki handlowej. Asortyment ten tworzą najczęściej towary pochodzące od różnych producentów, dzięki temu klient może dokonywać wyboru pomiędzy zróżnicowanymi towarami. Asortyment branżowy - zestaw towarów określonej branży. Poszczególne elementy składające się na asortyment to sortymenty

68 Asortyment handlowy składa się z towarów tworzących: branżę towarową, grupę towarową, podgrupę towarową, artykuły. Branża towarowa - to ogół towarów zaspokajających te same potrzeby, pochodzących z tej samej gałęzi produkcji, na ogół wytworzonych z tych samych surowców np.: branża spożywcza, branża odzieżowa, branża przemysłu mięsnego.

69

70 Artykuł - to najmniejszy element asortymentu handlowego. Artykuły różnią się pomiędzy sobą: rodzajem, modelami, fasonami, odmianami, gatunkiem, rozmiarem, kolorem, marką. Artykuły łączy jednak wspólne przeznaczenie lub rodzaj zastosowanego surowca np. artykuły papiernicze, kosmetyczne, higieniczne. Artykuł, jakim są np. peleryny może występować w różnych kolorach, rozmiarach, fasonach, gatunku, z różnych surowców włókienniczych od różnych producentów.

71 Asortyment Ilość rodzajów produktów oferowanych w placówce handlowej stanowi o szerokości asortymentu: szeroki i wąski. Liczba typów produktów w ramach jednego rodzaju produktu charakteryzuje głębokość asortymentu: głęboki i płytki.

72 Klasyfikacja towarów Kryteria klasyfikacji towarów: 1. specyfika zaspokajania potrzeb: - konsumpcyjne (zaspokajanie indywidualnych potrzeb jednostki), - przemysłowe (potrzeby przedsiębiorstw). 2. pochodzenie: krajowe i zagraniczne. 3. funkcje, jakie spełniają w procesie produkcyjnym: - surowce i materiały, - półfabrykaty czyli wyroby częściowo przetworzone, - wyroby gotowe. 4. sposób użytkowania: - przemysłowe, powszechnego użytku (pralki), - zaopatrzenia technicznego (maszyny), - spożywcze.

73 5. właściwości: - towary w różnych gałęziach przemysłu (przemysł spożywczy, hutniczy, papierniczy...); 6. sposobu dokonywania zakupu: - nabywane bez większego zastanowienia, - wymagające większego zastanowienia, - warte dokonania wysiłku w celu ich pozyskania; 7. udziału człowieka w procesie wytwarzania: - kopaliny czyli produkty, które powstały w skorupie ziemskiej bez udziału człowieka (rudy, węgiel, gaz ziemny, ropa naftowa), - towary do otrzymania których człowiek wykorzystuje rośliny i zwierzęta (płody rolne, produkty zwierzęce), - towary, w których udział człowieka jest decydujący (jedwab sztuczny, komputery); 8. wielkości dostaw: - drobnica lub towary masowe, - hurt lub detal.

74 Obecnie w obrocie towarowym stosuje się indeksy materiałowe, które służą uszczegółowieniu klasyfikacji i usprawnieniu obrotu towarowego. Dzięki indeksom materiałowym łatwiej zamawiać towary, realizować dostawę i rozliczenie zgodnie z życzeniem klienta. Dość powszechną praktyką stosowaną przez producentów jest publikowanie katalogów wyrobów, w których każdy towar oznaczony jest indeksem. Klienci posługując się tylko indeksami towarowymi, mogą określić rodzaj, gatunek, jakość, kolor, rozmiar towaru, jaki chcą zamówić. Takie oznaczanie i klasyfikowanie towarów niezwykle usprawnia obrót towarowy.

75 ZAKRES PKWiU 2008 Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług (PKWiU 2008) jest klasyfikacją produktów pochodzenia krajowego oraz z importu, przy czym: pod pojęciem produktów rozumie się wyroby i usługi; pod pojęciem wyrobów rozumie się surowce, półfabrykaty, wyroby finalne oraz zespoły i części tych wyrobów - o ile występują w obrocie, pod pojęciem usług rozumie się: wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność o charakterze produkcyjnym, tzn. usługi dla celów produkcji, nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych, wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności, przeznaczone dla celów konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej.

76 Zharmonizowany system klasyfikacji - klasyfikacja celna Wykorzystywany głównie do klasyfikacji narodowej produktów i gromadzenia statystyk dotyczących globalnego handlu. Na numer HS składa się 6 cyfr.

78 Czym jest kod kreskowy? Kod kreskowy jest swego rodzaju identyfikatorem, pozwalającym na szybkie otrzymanie potrzebnych danych. Rzadko sam w sobie zawiera istotną dla jego użytkownika informację. Dane zawarte w samym kodzie kreskowym są tylko ciągiem znaków, któremu w odpowiedniej bazie danych przyporządkowane są pewne Informacje.

79

80

81