Struktura zespołów w zooplanktonu skorupiakowego oraz ocena aktualnej trofii jeziora Wigry

Transkrypt

1 Struktura zespołów w zooplanktonu skorupiakowego oraz ocena aktualnej trofii jeziora Wigry Maciej Karpowicz Andrzej Górniak Adam Cudowski Uniwersytet w Białymstoku Zakład Hydrobiologii

2 Cel badań -aktualna struktura gatunkowa zooplanktonu skorupiakowego zasiedlającego pelagial jeziora Wigry na tle ponad 100 lat obserwacji - czy utrzymuje się obserwowana w latach tendencja spowolnienia tempa eutrofizacji jeziora Wigry?

3 Teren badań

4 wszystkie osobniki Crustacea oznaczono do gatunku, dodatkowo zmierzono po 10 osobników każdego gatunku w celu wyliczenia średniej biomasy na podstawie zależności długość/ciężar wg. Vinberga(1979) wykorzystano wzory regresji do obliczania stanu trofii jezior na podstawie struktury zooplanktonu (Karabin, Ejsmont-Karabin, 1985) -fosfor całkowity próba niesączona, po mineralizacji UV i zbuforowaniu, metoda spektrofotometryczna molibdenianowo wanadowa - azot ogólny - metoda Kjeldahla - chlorofil a spektrofotometryczna, ekstrakcja sączka GF/C z gorącym etanolem -widzialność przy pomocy krążka Secchi ego

5 Gatunki zooplanktonu skorupiakowego Rodziny: Cercopagidea Gatunki: Bythotrephes longimanus Podgromada: Rząd: Leptodadoridae Leptodora kindtii Phyllopoda (liścionogi) Cladocera (wioślarki) Sididae Diaphanosoma brachyurum Gromada: Bosminidae Eubosmina ceregoni Eubosmina crassicornis Bosmina longirostris Crustacea (skorupiaki) Chydoridae Chydorus sphaericus Daphnidae D. cucullata D. cristata D. hyalina D. longispina Podgromada: Copepoda (widłonogi) Rzędy: Cyclopoida (oczliki) Calanoida Mesocyclops leuckerti Thermocyclops ointhonoides Thermocyclops crassus Metacyclops gracilis Eudiaptomus gracilis Eudiaptomus graciloides Eurytermora lacustris Heterocope appendiculata Acantodiaptomus denticornis Microcyclops sp. Cyclops scutifer Cyclops vicinus Diacyclops biscupidatus

6 os./dm 3 1. Zatoka Zadworze 2. Ploso Północne 3. Zatoka Hańczańska 4. Ploso Szyja 5. Ploso Południowe 6. Zatoka Uklejowa E- epilimnion, M-metalimnion, H-hypolimnion

7 D. longispina Daphnia cucullata D. cristata D. hyalina Leptodora kindtii Bythotrephes longimanus Eubosmina crassicornis Diaphanosoma brachyurum Chydorus spchearicus

8 rząd Calanoida reprezentowany był przez 5 gatunków stwierdzono występowanie nowego dla Wigier gatunku Acantodiaptomus denticornis Wierzejski spotkano 2 rzadkie już dla Polski gatunki skorupiaków: Heterocope appendiculata i Eurytermora lacustris Acantodiaptomus denticornis Wierzejski 75-80% liczebności Calanoida stanowi Eudiaptomus gracilis Eudiaptomus gracilis

9 Cyclops Metacyclops Microcyclops Mesocyclops Thermocyclops Diacyclops Thermocyclops crassus Cyclops scutifer Thermocyclops ointhonoides Mesocyclops leuckarti Mesocyclops leuckarti

10 Wskaźniki stanu trofii oparte na strukturze zespołów w skorupiaków 1. WST CCB Udział % Cyclopoida w biomasie całkowitej skorupiaków WST CCB = 20,93 CCB 0,278 % w 2. WST BR Stosunek biomasy Cyclopoida : Cladocera WST BR = 62,18 BR 0,215 : 3. Udział gatunków wskaźnikowych wysokiej trofii w liczebności wszystkich gatunków wskaźnikowych WST IS WST IS = 39,1 e 0,0043 IS.

11 WST CCB CCB (%) WST BR BR WST IB WST śr 1 - Zatoka Zadworze 45, ,8 0,24 44,4 45 (m-e) 2 - Ploso Północne ,3 0,34 47,8 49 (m-e) 3 - Zatoka Hańczańska ,5 0,54 49,3 52 (m-e) 4 - Ploso Szyja 39, ,7 0,11 42,9 40 (m) 5 Ploso Południowe ,6 0,42 47,6 48 (m-e) 6 - Zatoka Uklejowa 51, ,52 49,8 52 (m-e) WST < 45 mezotrofia WST mezo-eutrofia WST eutrofia WST > 65 hypertrofia

12 TSI (Trophic State Index) Carlsona Średnie TSI : 58, ,2 51,3 53,9 53,1 TSI chl stężenie chlorofilu a TSI SD widzialność krążka Secchi ego TSI TP - stężenie całkowite fosforu TSI TN - stężenie azotu całkowitego TSI < 40 oligotrofia TSI mezotrofia TSI mezo -eutrofia TSI eutrofia

13 1. Zooplanktonowe oraz fizykochemiczne wskaźniki trofii wskazywały na umiarkowaną żyzność (mezoeutrofia) jeziora. 2. Przeprowadzone analizy potwierdzają obserwowaną w ostatnich latach tendencję spowolnienia lub nawet zahamowania tempa eutrofizacji północnej części Wigier. Ponadto wyniki z 2007 roku mogą wskazywać na przyspieszenie procesu eutrofizacji części południowej. 3. Duże bogactwo gatunkowe zooplanktonu skorupiakowego (24 gatunki) oraz występowanie rzadkich dla Polskich wód : Heterocope appendiculata i Eurytemora lacustris, można zaliczyć do szczególnych walorów jeziora.

14