POZIOM TROFII NAJWIĘKSZYCH JEZIOR POMORZA ZACHODNIEGO W OSTATNIM 30. LECIU

Transkrypt

1 dr hab. Jacek Kubiak prof. nadzw. Zakład Hydrochemii i Ochrony Wód Akademia Rolnicza w Szczecinie POZIOM TROFII NAJWIĘKSZYCH JEZIOR POMORZA ZACHODNIEGO W OSTATNIM 30. LECIU

2 ANALIZA BADAŃ ZWIĄZANYCH Z OCENĄ STANU EKOLOGICZNEGO WÓD

3 Wprowadzenie Badania jezior prowadzone przez Zakład Hydrochemii i Ochrony Wód Akademii Rolniczej w Szczecinie Od 1970 roku

4 Akweny badane 1. BADANIA JEZIOR POŁOśONYCH NA OBSZARACH CHRONIONYCH: - WoliŃski Park Narodowy - IŃSKI PARK KRAJOBRAZOWY - CEDYŃSKI PARK KRAJOBRAZOWY - SzczeciŃski park krajobrazowy 2. BADANIA JEZIOR W POSZCZEGÓLNYCH ZLEWNIACH - Zlewnia rzeki PŁoni - Zlewnia rzeki tywy - Zlewnia rzeki rurzycy - Zlewnia rzeki grzybnicy 3. BADANIA JEZIOR PRZYMORSKICH

5 Wprowadzenie Publikacja podsumowujaca badania Największe dimiktyczne jeziora Pomorza Zachodniego. Poziom trofii, podatność na degradację oraz tempo eutrofizacji.

6 Cel badań Poznanie warunków hydrochemicznych a takŝe tempa oraz kierunku zmian trofii celem podjęcie właściwych działań ochronnych i cofnięcie lub ograniczenia skutków eutrofizacji

7 Największe dimiktyczne jeziora Pomorza Zachodniego. Poziom trofii, podatność na degradację oraz tempo eutrofizacji. 12 największych (>100 ha) stratyfikowanych jezior Pomorza Zach. (badania w latach ; w cyklach 3-4. letnich, co najmniej w okresie homotermii wiosennej i heterotermii letniej) Badaniami objęte zostały akweny: - na Pojezierzu Ińskim w zlewni górnej Iny, (jeziora: Ińsko DuŜe, Wisala, Ińsko Małe oraz Krzemień) - - na Pojezierzu Myśliborskim (w jego części zachodniej jeziora: Morzycko, Narost i Jelenin oraz w części wschodniej, znajdujące się w zlewni rzeki Myśli, (jeziora Wądół, Lipiańskie Północne, Będzin, Chłop DuŜy i Chłop Mały).

8 Okres i częstotliwość badań Lp Jezioro Okres badań Wielokr. 1 Będzin Chłop DuŜy Chłop Mały Ińsko DuŜe Ińsko Małe Jelenin Krzemień Morzycko Narost Wądół Wisala Woświn

9 Metody Badania hydrochemiczne zgodnie z ogólnie przyjętymi metodami Badano naturalną podatność jezior na eutrofizację wg. Bajkiewicz-Grabowskiej oraz Kudelskiej i współautorów Określano rolę zlewni w dostarczaniu materii do jezior oraz tempo ich eutrofizacji wg. Bajkiewicz-Grabowskiej

10 Metody analiza poziomu trofii Vollenweider 1989, opierającej się na: procentowowym natlenieniu w szczycie heteromtermii letniej wód warstwy przydennej, średnich rocznych i maksymalnych wartościach z pomiarów: widzialności krąŝka Secchiego [SD], zawartości w wodach przypowierzchniowych fosforu całkowitego i chlorofilu a, Zdanowskiego [1983], Zaliczenie jeziora do określonej klasy troficznej, następowało na podstawie badań stęŝenia fosforu całkowitego azotu i chlorofilu w wodach powierzchniowych oraz przezroczystość wody w lecie. Przy ocenie trofii badanych zbiorników tą metodą uwzględniano jedynie wskaźniki hydrochemiczne. Carlsona [1977], tj. według wskaźników stanu trofii jezior [WST]. Wskaźniki te obliczano, na podstawie letnich pomiarów w wodach powierzchniowych zawartości fosforu całkowitego, chlorofilu a oraz widzialności krąŝka Secchiego. Wartości WST w zakresie przyjmuje się w tej metodzie, za graniczne dla mezoeutrofii

11 Porównanie podatności na degradację badanych jezior, tempo ich eutrofizacji oraz rola zlewni z typem mieszania mas wodnych Trofia Jezioro Carlson Kajak (1983), Zdanow ski OECD - Vollenw eider aktywność zlewni podatności jeziora Tempo eutrofizacji Typ mieszania Ińsko DuŜe ME MZ/ME MZ odporne Umiarkowane Brady /Eumiksja Chłop DuŜy mało odporne Niskie Brady /Eumiksja Jelenin mało odporne Niskie Eumiksja Morzycko odporne Umiarkowane Brady Woświn odporne Umiarkowane Eumiksja Krzemień odporne Umiarkowane Eumiksja Chłop Mały /MZ mało podatne Umiarkowane Eumiksja Narost /MZ podatne Szybkie Eumiksja Wisala podatne Szybkie Tachym. Ińsko Małe podatne Szybkie Tachym. Wądół /HE /HE podatne Szybkie Tachym. Będzin /HE HE/ b. podatne Szybkie Tachym.

12 Wnioski Określenie warunków hydrochemicznych, tempa oraz kierunku zmian trofii pozwala na racjonalne gospodarowanie badanymi jeziorami oraz podejmowanie właściwych działań ochronnych w celu cofnięcie lub ograniczenia skutków eutrofizacji

13 Zamierzone cele dodatkowe Przedfstwaienie bazy danych na temat polskich jezior z terenu Pomorza Zachodniego

14 Dziękuję za uwagę