Biomanipulacja szansą na poprawę efektywności działań ochronnych w gospodarce rybacko-wędkarskiej Tomasz Heese

Transkrypt

1 Biomanipulacja szansą na poprawę efektywności działań ochronnych w gospodarce rybacko-wędkarskiej Tomasz Heese Katedra Biologii Środowiskowej Politechnika Koszalińska

2 Powierzchnia 295,1 ha Objętość 16,1 mln m 3 Maksymalna głębokość 11,8 m (12,62 m) Głębokość średnia 5,4 m Linia brzegowa 15,9 km Długość jeziora 5,5 km Szerokość 0,8 km Rozkład temperatury w 2005 roku IV V VI VII VIII IX X

3 III V VI VII VIII 2007

4

5 Zastosowana metoda rekultywacji: 2004 badania szczegółowe warunków fizyko-chemicznych i biologicznych oraz opracowanie koncepcji rekultywacji 2005 posadowienie dwóch areatorów pulweryzacyjnych z dodatkowym dozownikiem koagulantu, oraz przeprowadzono zabiegu mobilnej aeracji z dozowaniem siarczanu żelaza (III) [Fe 2 (SO 4 ) 3 ] 2005 wprowadzenie gospodarki rybacko-wędkarskiej z zastosowaniem zasad biomanipulacji coroczny zabieg koagulacji w ilości 9 kg PIX 112/ha na rok w trzech dawkach w zależności od sytuacji limnologicznej ochrona zlewni bezpośredniej terenów zurbanizowanych poprzez zabezpieczenie kolektorów burzowych separatorami 2010 brak zarybień z przyczyn formalno prawnych związanych z zmianą użytkownika rybackiego 2011 zarybienia zgodne z harmonogramem

6

7

8

9

10 Tabela 1. Profil temperaturowo-tlenowy wód Jeziora Trzesiecko na stanowisku 1 w dniu 16 stycznia Profil temperaturowo-tlenowy wód Jeziora Trzesiecko na stanowisku 1 w dniu 16 stycznia Głębokość (m) Temperatura ( C) Tlen (mgo 2 dm -3 ) Tlen (% O 2 ) uwagi T-01 N , E głębokość 12 m 0 0,7 11,83 82,1 0,5 1,8 11,21 87,4 1 2,2 11,94 86,4 2 2,2 11,91 86,2 3 2,3 11,49 83,5 4 2,3 11,67 84,7 5 2,4 11,22 81,6 6 2,5 10,55 77,0 Pokrywa lodowa 20 cm 7 2,7 9,91 72,7 8 3,0 8,54 63,2 9 3,3 6,21 46,3 10 3,2 7,42 55,1 11 3,2 6,56 48,8 12 3,8 0,29 2,2

11 Strategia rekultywacji jezior obejmuje 7 następujących po sobie etapów: 1. diagnoza problemu i ustalenie celów rekultywacji, 2. zblokowanie zabiegów rekultywacji z mechanizmami determinującymi przechodzenie jeziora w kolejne stany stabilne, 3. redukcja ładunków nutrietów, 4. biomanipulacja, 5. rekolonizacja lub nasadzenia makrofitów zanurzonych, 6. regulacja zespołu ichtiofauny (gospodarka rybackowędkarska), 7. monitoring postępu rekultywacji

12 LITORAL LITORAL JEZIORA PŁYTKIE współczynnik Pe/Ve [m 2 /m 3 ] 0,3 LITORAL LITORAL JEZIORA GŁĘBOKIE współczynnik Pe/Ve [m 2 /m 3 ] 0,15

13 JEZIORA PŁYTKIE

14 JEZIORA GŁĘBOKIE

15 Harmonogram zarybień dla Jeziora Trzesiecko i koszty Gatunek Uwagi Szczupak obsada w szt. Letni* koszt w zł Obsada w szt Letni* Koszt w zł Obsada w szt Letni* Koszt w zł Obsada w szt Letni* Koszt w zł możliwa zamiana na wylęg Sandacz Węgorz Sum Miętus Jaź Lin Karaś letni letni jesien kroczek kroczek letni letni jesien kroczek kroczek letni letni letni jesien kroczek kroczek letni letni letni jesien jesien kroczek kroczek zależne od postępów rekultywacji Razem * - zalecany podchowany wylęg od 3 cm

16

17 krąp 3,31% leszcz 11,38% okoń 43,75% płoć 24,41% sandacz 7,69% szczupak 9,46% 2009 jazgarz 0,03% krąp 2,41% leszcz 10,33% lin 1,83% okoń 55,89% płoć 16,74% sandacz 3,23% szczupak 8,33% węgorz 0,88% wzdręga 0,32% 2010 krąp 1,46% leszcz 13,24% lin 6,32% okoń 39,83% płoć 13,32% sandacz 10,04% szczupak 15,58% wzdręga 0,21% 2011 jazgarz 0,01% krąp 2,26% leszcz 11,61% lin 3,07% okoń 47,47% płoć 17,14% sandacz 6,66% szczupak 11,20% węgorz 0,37% wzdręga 0,21% RAZEM Udział % w biomasie

18

19

20 Keratella quadrata Kellicottia longispina Bosmina coregoni thersites Daphnia cucullata

21 Spotkano na pancerzach widłonoga Eudiaptomus gracilis nowy w zasadzie nieznany i nie podawany z wód słodkich gatunek zwierzęcia. Informacje z Włoch wskazują ze może to być Ellobiopsis sp. gatunek o słabo poznanej przynależności systematycznej, nieznanym cyklu rozwojowy i podobny do znanego z wód morskich

22 Różne typy Ceratium hirundinella obecne w Jeziorze Trzesiecko Asterionella formosa z wygiętymi okrywami

23

24

25 W jeziorach płytkich mamy duży udział litoralu (stref płytkowodnych) w stosunku do objętości wody i znaczący potencjał, w procesie rekultywacji, makrofitów zanurzonych. Głębokie jeziora o niskim udziale litoralu wymagają regulacji zespołami pelagicznymi co jest znacznie trudniejsze.

26 Należy pamiętać, że biomanipulacja nie jest panaceum na eutrofizację i może w skali wielolecia nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Biomanipulację ichtiofauną należy traktować jako zabieg wspomagający ochronę jezior, a działania te winny być uzasadnione ekonomicznie tworząc tzw. usługi ekosystemowe.

27 Dziękuję za uwagę