LEPSZA SZKOŁA - nowoczesne narzędzie badające postępy ucznia

Transkrypt

1 Katarzyna Czyżów Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe Regionalne i lokalne diagnozy edukacyjne LEPSZA SZKOŁA - nowoczesne narzędzie badające postępy ucznia Projekt to dobre dodatkowe i - jak się okazuje - pomocne i niezbędne narzędzie w corocznym harmonogramie zadań w ramach realizacji podstaw programowych i w przygotowania do egzaminu zewnętrznego (wypowiedź uczestnika programu, ankieta anonimowa). O projekcie LEPSZA SZKOŁA to nowoczesny projekt edukacyjny, który powstał z inicjatywy Gdańskiej Fundacji Rozwoju im. Adama Mysiora we współpracy z Gdańskim Wydawnictwem Oświatowym. Od 2007 roku Wydawnictwo samodzielnie sprawuje pieczę nad projektem, którego celem jest wspieranie nauczycieli pracujących z podręcznikami GWO w weryfikacji wiedzy uczniów, badaniu efektywności nauczania oraz określaniu stopnia przygotowań do egzaminów zewnętrznych. Wykres 1. Wzrost liczby uczniów w poszczególnych edycjach projektu LEPSZA SZKOŁA Wykres 2. Wzrost liczby nauczycieli w poszczególnych edycjach projektu LEPSZA SZKOŁA 313

2 314 XVIII Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej, Wrocław 2012 Pierwszy program projektu - Wielki sprawdzian - został uruchomiony w 2001 roku. Wzięło w nim udział 107 nauczycieli i 2499 uczniów. Ubiegłoroczna edycja LEPSZEJ SZKOŁY (2011/2012) to już 32 programy, nauczycieli i uczniów. W ciągu 10 lat z projektu skorzystało 80 tysięcy nauczycieli i 6 milionów uczniów. Rys historyczny Pierwszy program projektu - Wielki sprawdzian - został przygotowany dla nauczycieli języka polskiego korzystających z serii podręczników Między nami. Uczestnicy otrzymywali pocztą komplety następujących materiałów: wydrukowane testy (do przeprowadzenia po każdym rozdziale podręcznika), klucze odpowiedzi, kartoteki i karty wyników. Najważniejszą częścią karty wyników była tabela, do której nauczyciel musiał wpisać każdy otrzymany przez ucznia punkt lub zaznaczyć brak punktu. Karta była następnie odsyłana pocztą do Fundacji. Tu dane z tabel były wprowadzane do bazy danych i analizowane. Wyniki analiz Fundacja publikowała na stronie internetowej w postaci wyników zbiorczych. Pomysł jest bardzo dobry. Uczniowie piszą jednakowe zewnętrzne testy. Jako nauczyciele i uczniowie możemy określić stan wiedzy, jaki uczniowie posiadają, jak ich wyniki wyglądają na tle województwa i ogólnokrajowym (wypowiedź uczestnika programu, ankieta anonimowa). Ta formuła programu została wysoko oceniona przez jego uczestników. Szczególnie ważnym aspektem okazała się możliwość porównywania osiągnięć klasy z wynikami większej populacji. Dlatego każdy z kolejnych 31 programów LEPSZEJ SZKOŁY był konstruowany na podobnej zasadzie: wszyscy uczniowie rozwiązują jednakowy test, a nauczyciele porównują wyniki swoich podopiecznych z osiągnięciami uczniów z całej Polski. Bardzo przydatna forma diagnozy zewnętrznej, zwłaszcza że na podstawie raportu można ustalić słabe i mocne strony uczniów z badanego zakresu materiału (wypowiedź uczestnika programu, ankieta anonimowa). Zmiany w projekcie zawsze były inspirowane przez jego uczestników. Nauczyciele dostrzegli korzyści, jakie płyną z wykorzystywania wyników zbiorczych w pracy z uczniami i w kontaktach z rodzicami i coraz silniej naciskali na to, by dostęp do wyników był jak najszybszy. Jednocześnie liczba uczestników programów rosła w tak szybkim tempie, że wpisywanie do bazy danych wyników wszystkich testów trwało coraz dłużej - to opóźniało termin publikacji analiz. Potrzebne były gruntowne zmiany. LEPSZA SZKOŁA dziś W roku 2005 LEPSZA SZKOŁA na dobre rozgościła się w internecie. Uruchomiono stronę internetową co stworzyło zupełnie nowe możliwości. Nauczyciele, zamiast czekać na przesyłki pocztowe z materiałami, zaczęli pobierać testy, kartoteki i klucze odpowiedzi bezpośrednio ze strony. Umożliwiono im również dostęp do panelu, za pomocą którego sami mogli wpisywać wyniki testów. Konieczność samodzielnego wpisywania wyników została zrekompensowana krótkim czasem oczekiwania na raporty. Sposób prezentowania wyników zbiorczych zostały bardzo udoskonalony, mają one formę wnikliwych, zindywidualizowanych raportów.

3 Regionalne i lokalne diagnozy edukacyjne Tegoroczny wynik próbnego sprawdzianu klas szóstych w mojej obecnej klasie pozytywnie zaskoczył dyrekcję szkoły. Jestem głęboko przekonana, że to zasługa przystąpienia do projektu LEPSZA SZKOŁA, wnikliwych analiz, które nauczyciel otrzymuje przy niewielkim wysiłku własnym. Bardzo dziękuję za tego typu fachową pomoc! :) (wypowiedź uczestnika programu, ankieta anonimowa). Wciąż uruchamiamy nowe programy, które są odpowiedzią na potrzeby nauczycieli uczących różnych przedmiotów na różnych poziomach nauczania. Tak powstały programy 1 : Test na wejście - test diagnozujący, który bada gotowość klasy do rozpoczęcia nauki w nowym roku szkolnym, Próbny sprawdzian w klasie szóstej, Próbny egzaminy (gimnazjum), Próbna matura. Nauczyciele poszczególnych przedmiotów potrzebują w ciągu roku szkolnego różnej liczby testów, programy mają zatem różne konstrukcje. W wypadku programów, które mają dużą liczbę testów oraz w przypadku próbnych egzaminów, stworzyliśmy możliwość zakupienia wydrukowanych testów. W roku szkolnym 2010/11 została uruchomiona zupełnie nowa platforma internetowa, która oddaje w ręce użytkowników administrowanie własnym kontem, możliwość dodawania klas do poszczególnych programów oraz możliwość pobierania materiałów (testów, kartotek z kluczem odpowiedzi) i generowania raportów. Procedury związane z uczestnictwem w programach ulegają stałym uproszczeniom, choć stale zapewniają dostęp do testów wyłącznie nauczycielom. Standaryzowane testy Do przygotowania testów są angażowani doświadczeni nauczyciele, którzy korzystają z pomocy redakcji i specjalistów od pomiaru dydaktycznego. Wszystkie testy w ramach LEPSZEJ SZKOŁY są standaryzowane. Nauczyciele otrzymują rzetelne i miarodajne materiały, spójne z tym, co określa podstawa programowa. Ze szczególną starannością są dobierane zadania do testów - dbamy o ich czytelność, zróżnicowany poziom i dostosowanie do możliwości uczniów oraz zachowanie właściwych proporcji zadań zamkniętych i otwartych. Testy wszechstronnie sprawdzają wiedzę i umiejętności uczniów, skłaniają nauczycieli do systematycznych powtórek, a co za tym idzie - do usystematyzowania i ugruntowania wiedzy uczniów. Do każdego testu dołączona jest kartoteka, która zawiera między innymi informacje o sprawdzanych umiejętnościach i sposobie przyznawania punktów za poszczególne zadania oraz klucz odpowiedzi. Raporty Niepodważalnym atutem raportów jest reprezentatywność, gdyż liczba uczniów, z którymi każdy pojedynczy uczeń może się porównać, przekracza w niektórych programach 100 tys. Nauczyciel może pobrać następujące raporty: 1 Szczegółowy wykaz programów obowiązujących w roku szkolnym 2012/2013 znajduje się w tabeli nr 3 na końcu referatu. 315

4 XVIII Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej, Wrocław Raport ogólnopolski, czyli graficzne i liczbowe zestawienie przedstawiające: liczbę szkół oraz liczbę uczniów, którzy pisali test, procentowy rozkład wyników całej populacji oraz parametry tego rozkładu (punktowa i procentowa średnia ogólnopolska, liczba wyników zerowych, procent wyników maksymalnych, modalna, mediana, odchylenie standardowe), wyniki punktowe i procentowe w poszczególnych województwach z informacją o liczbie szkół i liczbie uczniów piszących test w danym województwie, średni wynik punktowy i procentowy szkoły na tle województwa i Polski, rozkład średnich wyników szkół w skali staninowej. Wykres 3. Przykładowy rozkład wyników ogólnopolskich jednego z testów z języka polskiego oraz parametry tego rozkładu 2. Raport klasy, czyli graficzne i liczbowe zestawienie przedstawiające: rozkład łatwości zadań dla całej Polski, konkretnej szkoły oraz konkretnej klasy, współczynniki łatwości dla poszczególnych zadań testu oraz wykaz sprawdzanych umiejętności w tych zadaniach, wyniki punktowe poszczególnych uczniów w klasie oraz wyniki klasy na tle Polski, rozkład średnich wyników klas i uczniów w skali staninowej z informacją, w których grupach staninowych: niskich (1-3), średnich (4-6) czy wysokich (7-9) znajdują się poszczególni uczniowie danej klasy. 316

5 Regionalne i lokalne diagnozy edukacyjne Wykres 4. Przykładowy raport obrazujący wyniki klasy na tle Polski 3. Indywidualny raporty dla każdego ucznia klasy, a w nim graficzne i liczbowe zestawienie przedstawiające: liczbę zdobytych punktów z testu i wynik procentowy, wynik ucznia w skali staninowej na tle rozkładu wyników uczniów z całego kraju, wyniki procentowe poszczególnych zadań. Wykres 5. Przykładowy raport dla ucznia 317

6 XVIII Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej, Wrocław 2012 LEPSZA SZKOŁA oczami uczestników Jesteśmy w stałym kontakcie z uczestnikami programów. Projekty zmian lub wprowadzone zmiany są systematycznie badane za pomocą ankiet. Po wprowadzeniu nowej platformy i nowych raportów w kwietniu 2011 roku została przeprowadzona ankieta, na którą odpowiedziało 2697 uczestników. W ankiecie zapytaliśmy między innymi o sposób wykorzystywania nowych raportów. Z odpowiedzi wynika, że uczestnicy dane z raportu prezentują przede wszystkim uczniom, bardzo często dyrekcji szkoły i rodzicom. Szczegółowy rozkład odpowiedzi (można było zaznaczyć kilka odpowiedzi) wygląda następująco: Tabela 1. Rozkład odpowiedzi dotyczących pytania: Komu Pani/Pan przedstawia raport? Liczba Procent Uczniom % Dyrekcji szkoły % Radzie Pedagogicznej % Nauczycielom z zespołu przedmiotowego % Rodzicom % Okazało się również, że informacje, które są prezentowane w raportach, są niezmiernie ważne i przydatne w pracy nauczyciela. Potwierdziło to 93% ankietowanych nauczycieli, odpowiadając na pytanie: Czy informacje zawarte w raporcie są wystarczające?. 98% uczestniczących w ankiecie respondentów przyznało, że pobierają raporty ze strony internetowej LEPSZEJ SZKOŁY. Nauczyciele oceniali również - w skali od 6 (najwyższa ocena) do 1 (najniższa ocena) -poszczególne parametry raportu. Wyniki ankiety potwierdziły ich wysoki walor informacyjny. Od 88% do 94% nauczycieli przyznało najwyższe oceny (5 i 6) poszczególnym elementom raportu. Szczegółowy rozkład odpowiedzi wygląda następująco: Tabela 2. Rozkład odpowiedzi dotyczących oceny zawartych w raporcie informacji Rozkład wyników ogólnopolskich i parametry tego rozkładu 90% 9% 1% Wyniki w poszczególnych województwach 88% 11% 1% Wyniki szkoły na tle województwa i Polski 94% 6% 0% Rozkład średnich wyników szkół w skali staninowej 90% 9% 1% Rozkład łatwości zadań 93% 7% 0% Tabela ze współczynnikami łatwości i sprawdzanymi umiejętnościami 94% 6% 0% Wyniki klasy na tle Polski 94% 6% 0% Rozkład średnich wyników klasy i uczniów w skali staninowej 93% 7% 0% Raport z indywidualnymi wynikami ucznia 92% 7% 1% 318

7 Podsumowanie Regionalne i lokalne diagnozy edukacyjne LEPSZA SZKOŁA to projekt z wieloletnią tradycją, który rozwijał się w odpowiedzi na potrzeby nauczycieli. Na obecnym etapie udostępnia uczestnikom rozbudowaną platformę internetową pozwalającą w szerokim zakresie porównywać wyniki uczniów całego kraju. W ramach projektu nauczyciel otrzymuje profesjonalne i standaryzowane testy sprawdzające wiedzę i poszczególne umiejętności uczniów. Projekt jest bardzo wysoko oceniany przez nauczycieli i znajduje szerokie zastosowanie w ich codziennej pracy. Tabela 3. Szczegółowy wykaz programów realizowanych w ramach projektu LEPSZA SZKOŁA w 2012/13 (TW - Test na wejście, TC - Test całoroczny) Nazwa programu Przedmiot Poziom Klasa Liczba testów w ciągu roku 4 6 (TW, TC) Wielki sprawdzian język polski 5 6 (TC) 6 5 (TC) 1 6 (TW, TC) Wielki egzamin język polski gimnazjum 2 6 (TW, TC) 3 4 (TW, TC) 4 3 (TW) 5 3 (TW) 6 3 (TW) 1 3 (TW) gimnazjum 2 3 (TW) 3 3 (TW) Sesje z plusem matematyka I 3 (TW) liceum technikum II III I II III 3 (TW) 1 (TW) 2 (TW) 2 (TW) 2 (TW) Wielki sprawdzian historia Wielki egzamin historia gimnazjum To już wiem! Próbny sprawdzian edukacja wczesnoszkolna język polski matematyka historia IV 1 (TW) 4 5 (TC) 1 5 (TW) 2 5 (TW) 1 5 (TW) 6 1 język polski gimnazjum 3 1 Próbny egzamin Próbna matura matematyka gimnazjum 3 1 historia gimnazjum 3 1 biologia fizyka gimnazjum 3 1 matematyka liceum III technikum IV 1 319