PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANA BRZECHWY W ŻAROWIE

Transkrypt

1 PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ IM. JANA BRZECHWY W ŻAROWIE Uchwała Nr 1/2014/2015 Rady Rodziców z dnia 13 kwietnia 2015 r. w porozumieniu z Radą Pedagogiczną z dnia 4 marca 2015 r.

2 Program profilaktyki w Szkole Podstawowej im. Jana Brzechwy w Żarowie powstał w wyniku diagnozy środowiska lokalnego, ankiety Bezpieczna Szkoła skierowanej do uczniów oraz innych form diagnozy. Przez program profilaktyczny rozumie się działania psychoedukacyjne, których celem jest zapobieganie zachowaniom ryzykownym uczniów i szkodom wynikającym z problemów w ich otoczeniu. Profilaktyka jest procesem wspierającym prawidłowy zdrowy rozwój każdego ucznia. Jest chronieniem człowieka w rozwoju przed zagrożeniami i reagowaniem na nie. PROBLEM agresja i przemoc w szkole oraz zagrożenie uzależnieniami (nikotyna, alkohol, narkotyki), brak właściwie sprawowanej opieki nad dziećmi i nieskuteczne metody wychowawcze w środowisku rodzinnym. Część I - Założenia teoretyczne programu. Realizacja szkolnego programu profilaktycznego ma za zadanie przeciwdziałania zjawisku agresji i przemocy oraz zagrożeniu uzależnieniami u dzieci i młodzieży, jak też propagować zdrowy styl życia i pozytywne wartości. Głównym zadaniem do realizacji jest ochrona przed zagrożeniami. Eliminowanie czynników ryzyka może być skuteczne jedynie wtedy jeżeli wprowadzi się działania wzmacniające czynniki chroniące. Nie można tu pominąć współpracy z rodzicami. Pomoc rodzicom w budowaniu silnej więzi emocjonalnej z dziećmi pozwoli uchronić je przed szukaniem oparcia w grupie rówieśniczej preferującej sposób życia nie aprobowany społecznie i zagrażający zdrowiu. Mówiąc o agresji trzeba mieć na uwadze zarówno przemoc fizyczną, jak i przemoc psychiczną polegającą na często długofalowych prześladowaniach w

3 formie atakowania kogoś wprost lub nękania wykluczeniem z grupy, bądź niedopuszczeniem do niej. Według ankiety Bezpieczna Szkoła 84 % uczniów naszej szkoły czuje się w szkole bezpiecznie. Szykanowanie, izolowanie niektórych członków grupy, okazywanie im pogardy, agresji i przemocy jest niestety zjawiskiem powszechnym w społecznościach, w tym równie szkolnych. Uzależnienia to drugi bardzo ważny problem. Uzależnienie to stan, w którym człowiek nie może obyć się bez danej substancji. Badania wykazują, że obniża się wiek inicjacji nikotynowej, alkoholowej i narkotykowej. Dlatego tak bardzo potrzebne jest zapobieganie temu zjawisku. Aby przeciwdziałać zjawisku agresji, przemocy i uzależnieniom w szkole konieczne jest posiadanie wiedzy na temat istoty tych problemów. Wiedza ta jest potrzebna do skutecznego przeciwdziałania tym zjawiskom w szkole. Uczniom zaś daje możliwość poznania powodów zachowań agresywnych oraz przyczyn sięgania po środki odurzające, uzyskanie wglądu i większą kontrolę nad własnymi emocjami i nabycie nowych modeli zachowań. Niezbędne jest zaangażowanie w działania profilaktyczne wszystkich zainteresowanych stron: nauczycieli, wychowawców, rodziców i uczniów. Tylko właściwe postępowanie wychowawcze i edukacyjne nauczycieli, wychowawców i rodziców może zmienić tę sytuację. Część II Diagnoza (identyfikacja) problemu Zachowania problemowe zdiagnozowane w naszej szkole to: - zachowania agresywne przemoc i agresja rówieśnicza - zachowania przestępcze w szkole i poza szkołą: kradzieże (15 % ankietowanych), wandalizm - brak dyscypliny u niektórych uczniów - brak kultury osobistej używanie wulgaryzmów - absencja i wagary - brak zainteresowania nauką niewypełnianie obowiązków szkolnych

4 - ubóstwo materialne rodziców ( brak podręczników, brak środków finansowych na wycieczki, wyjazdy do kina, teatru itp.) Wymienione zachowania problemowe zostały zdiagnozowane na podstawie ankiety Bezpieczna Szkoła, obserwacji zachowań uczniów, informacji od nauczycieli, rodziców, samych uczniów oraz od innych instytucji lokalnych (policji, kuratorów, poradni psychologiczno-pedagogicznej). Metoda określająca stopień natężenia problemu przemocy to konsultacje, wywiad, obserwacja, ankieta, analiza dokumentacji szkolnej. W wyniku diagnozy program ten adresowany jest do: -uczniów szkoły podstawowej, -rodziców, -nauczycieli, wychowawców, pedagoga, psychologa. Część III Cele szkolnego programu profilaktyki. Szkoła jest miejscem profilaktyki pierwszorzędowej, której głównym celem jest ochrona przed zagrożeniami i wzmacnianie czynników chroniących oraz stworzenie warunków bezpiecznego funkcjonowania szkoły podniesienie poziomu bezpieczeństwa. Cele szczegółowe : - zapobieganie, ograniczenie zjawiska agresji i przemocy w szkole, profilaktyka uzależnień, - kształtowanie u dzieci i młodzieży umiejętności interpersonalnych, postawy asertywnej (umiejętności radzenia sobie z presją społeczną), skutecznej komunikacji, rozwiązywania konfliktów, radzenia sobie z negatywnymi emocjami takimi jak gniew, złość, wrogość, - promocja pozytywnych wartości wśród uczniów, - uczenie zachowań dotyczących kultury życia codziennego, - wzmocnienie poczucia własnej wartości wśród uczniów, - wyposażenie uczniów w podstawową wiedzę w zakresie zagrożenia uzależnieniami.

5 ZAŁOŻENIA PROGRAMU I. Objęcie działaniami profilaktycznymi i edukacyjnymi dzieci oraz dostarczenie im doświadczeń wywołujących zmianę dotychczasowych zachowań II. Objęcie działaniami profilaktycznymi rodziców, wypracowanie metod zaradczych, wspomaganie rodziców w prawidłowym pełnieniu przez nich funkcji wychowawczych zacieśnianie więzi emocjonalnej III. Budowanie dobrych relacji z rodzicami i pozyskiwanie ich jako sojuszników w realizacji działań wychowawczych i profilaktycznych FORMY ODDZIAŁYWAŃ ZAPOBIEGAWCZYCH I. Działania profilaktyczno-edukacyjne wśród uczniów Uczniowie uczestniczą w zajęciach poświęconym różnym aspektom przeciwdziałania przemocy, profilaktyki uzależnień oraz promocji zdrowia. Klasa współpracuje ze sobą, kierowana przez prowadzących nabywa stopniowo nowe umiejętności. Działaniami profilaktyczno-edukacyjnymi mogą być prelekcje, pogadanki, projekcje filmowe, przedstawienia teatralne, udział uczniów w konkursach dotyczących tej tematyki. II. Działania profilaktyczne wśród rodziców Celem pracy z rodzicami jest stworzenie klimatu do otwartego mówienia o różnych problemach i przerwanie narastającego poczucia bezsilności, jak też zmiana świadomości rodziców dotycząca lepszego rozumienia potrzeb dzieci oraz podnoszenie wiedzy i umiejętności wychowawczych rodziców. Spotkania z rodzicami obejmują: -przekazanie informacji o programie, - kształtowanie umiejętności wychowawczych, -prelekcje i dyskusje na temat zjawiska przemocy i jego form w szkole i poza

6 nią, uczenie spostrzegania mocnych stron dzieci, -prelekcje na temat uzależnień, przyczyn sięgania przez dzieci i młodzież po alkohol, narkotyki i inne substancje szkodliwe dla zdrowia, - włączanie rodziców we wspólne działania z dziećmi na rzecz szkoły, wzmacnianie więzi emocjonalnej(piknik rodzinny, wycieczki, przedstawienia, i inne imprezy klasowe i szkolne) -indywidualne rozmowy, pedagoga i psychologa szkolnego z rodzicami w celu przekazania wskazówek postępowania z dzieckiem oraz wspólnego szukania sposobu radzenia sobie z trudnościami wychowawczymi, - wskazanie miejsca gdzie można uzyskać pomoc PLANOWANE EFEKTY PROGRAMU: minimalizacja aktów przemocy i agresji wśród dzieci i młodzieży dostarczenie dzieciom i młodzieży alternatywnych form spędzania czasu wolnego zwiększenie umiejętności dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo wyeliminowanie wśród uczniów zachowań o charakterze przestępczym, zwiększenie wiedzy dotyczącej prawnych i społecznych konsekwencji takich zachowań

7 Program profilaktyczny przeznaczony jest do realizacji przez wychowawców, pedagoga i psychologa szkolnego oraz nauczycieli i innych pracowników szkoły we współpracy z rodzicami. Zadania Sposób realizacji Termin Odpowiedzialni 1. Podnoszenie umiejętności nauczycieli w obszarze profilaktyki Organizowanie poradnictwa rodzinnego i indywidualnego na terenie szkoły Edukacja uczniów w zakresie przeciwdziałania agresji i przemocy - udział indywidualny nauczycieli w kursach - korzystanie z publikacji na temat przemocy i agresji (wzbogacanie biblioteki szkolnej) - konsultacje z pracownikami instytucji zajmującymi się profilaktyką - informowanie o instytucjach pozaszkolnych pomagających rodzinie - pedagogizacja rodziców popularyzacja wśród rodziców wiedzy o psychicznych potrzebach dzieci - konsultacje z rodzicami w pierwsze środy miesiąca - lekcje wychowawcze dotyczące agresji 1. Złość jak sobie z nią radzić. 2. Agresja zjawisko powszechne. 3. Uczenie socjotechnik. - lekcje wychowawcze dotyczące empatii 1. Empatia czyli jak zrozumieć innych (kl. V- VI) 2. Budzenie empatii (kl. III- IV). - lekcje wychowawcze dotyczące savoir vivre - Liga Mistrzów - Działania Samorządu Szkolnego m.in. Dzień Miłych Słówek, wolontariat) - Kodeks pożądanych zachowań w szkole według potrzeb nauczycieli na zebraniach z rodzicami według potrzeb wrzesień nauczyciele dyrekcja pedagog pedagog, psycholog dyrekcja opiekunowie kół pedagog

8 - Badania socjometryczne w kl. IV - VI - wychowanie do życia w rodzinie - koła zainteresowań - spotkania z policjantem, przedstawicielami prawa, psychologiem, terapeutą, ciekawymi ludzi. wrzesień/paźd ziernik 4. Edukacja uczniów rodziców i nauczycieli w zakresie, zdrowia, bezpieczeństwa i higieny pracy. zapoznanie na lekcjach wychowawczych i poszczególnych przedmiotach: - ze znakami powszechnej informacji - z sygnałami alarmowymi - zasadami ochrony przeciwpożarowej - z zasadami działania i wykorzystania monitoringu na terenie placówki - zasadami zabaw bezpiecznych przyjemnych i kulturalnych na przerwach śródlekcyjnych i w czasie wolnym - z regulaminami wycieczek - bezpiecznym poruszaniem się po drodze pieszo i na rowerze - podstawowymi zasadami udzielania pierwszej pomocy i postępowania w razie wypadku - warsztaty dla rodziców - szkoleniowe rady pedagogiczne - próbne ewakuacje Zgodnie ze Szkolnym Zestawem Programów Nauczania. Cały rok. wszyscy nauczyciele i higienistka 5. Edukacja uczniów w zakresie prawidłowego interpretowania praw człowieka - lekcje wychowawcze - na wszystkich lekcjach zgodnie z podstawą programową, planem pracy i programem wychowawczym pedagog wszyscy nauczyciele

9 6. Procedury reagowania w sytuacjach kryzysowych, kradzieże, pobicia, pożar, stwierdzenie spożycia przez uczniów alkoholu lub używania środków odurzających - uaktualnienie procedur postępowania zgodnie z przyjętymi zasadami - przypomnienie procedur październik listopad 7. Zapoznanie rodziców i uczniów z dokumentacją regulującą życie szkoły oraz systematyczne przypominanie w/w zagadnień Praca nad 8. ograniczaniem czynników wpływających destrukcyjnie na kulturę osobistą - analiza Wewnątrzszkolnego Systemu Oceniania, Statutu Szkoły, Regulaminu Uczniowskiego na spotkaniach z rodzicami i godzinach wychowawczych - reagowanie na niewłaściwe zachowania uczniów w szkole i poza nią - dyżury nauczycieli - omawianie na lekcjach przypadków niewłaściwego zachowania - uświadamianie skutków złego zachowania w świetle prawa szkolnego i karnego zagospodarowanie długich przerw - wypożyczanie sprzętu sportowego, - mecze międzyklasowe, - dyżury nauczycieli wraz z uczniami, - kawiarenka literacka. wrzesień, listopad, styczeń, maj systematycznie przez nauczyciele wszyscy pracownicy szkoły, rodzice dyrekcja, pedagog 9. Praca nad wzmacnianiem podstawowych umiejętności społecznych - pogadanki - lekcje na temat kultury osobistej - konsultacje z rodzicami i dziećmi - uwrażliwianie uczniów na zachowania swoje i kolegów -dostrzeganie osób system. przez cały rok pedagog,, rodzice

10 niepełnosprawnych, podeszłych wiekiem, samotnych i ich potrzeb - projekcje filmów edukacyjnych dotyczące m.in. tolerancji, asertywności 10. Rozwijanie pozytywnego drugiego życia szkoły - zabawy szkolne - wyjazdy na wycieczki, do kina, teatru - zielona szkoła - przedstawienia szkolne - akademie i apele - piknik rodzinny - Dzień Rodziny - Dzień Babci i Dziadka - Święto Pieczonego Ziemniaka Według planów wychowawczych Cały rok. Zgodnie z kalendarzem imprez rodzice uczniowie dyrekcja 11. Wzmacnianie poczucia wartości uczniów w uświadamianiu im ich mocnych stron Zachęcanie do udziału w: - zawodach sportowych i konkursach organizowanych na terenie szkoły i poza nią - kółkach zainteresowań - niesieniu pomocy pomoc koleżeńska - do współpracy aktyw biblioteczny, samorząd uczniowski, świetlica szkolna - zajęciach pozaszkolnych. wszyscy pedagog, rodzice 12. Praca z uczniem słabym - kierowanie na kółka i zajęcia pozalekcyjne - dostosowanie wymagań do możliwości edukacyjnych ucznia - zajęcia dydaktycznowyrównawcze - zajęcia korekcyjnokompensacyjne - zajęcia logopedyczne - zajęcia rewalidacyjne system. przez cały rok Dyrekcja psycholog nauczyciele pedagog 13. Praca z uczniem zdolnym - zachęcanie do rozwijania uzdolnień i zainteresowań poprzez uczestnictwo w kółkach i innych zajęciach pozalekcyjnych - zachęcanie uczniów do udziału w konkursach szkolnych - przygotowanie uczniów do rodzice

11 reprezentowania szkoły w zewnętrznych konkursach - zachęcanie do rozwijania uzdolnień poprzez wskazywanie dodatkowych źródeł informacji - eksponowanie osiągnięć uczniów w gablotach szkolnych i na stronie internetowej 14. Kierowanie uczniów do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej i innych poradni specjalistycz - nych - uzyskanie pisemnej zgody rodziców na badania ucznia w Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej - wypełnianie wniosków przez wychowawców - uzyskanie od rodziców informacji dotyczących wyników badań - stosowanie się do zaleceń zawartych w opinii wydanej przez poradnię według potrzeb psycholog rodzice Propagowanie pomocy koleżeńskiej wśród uczniów oraz organizacja konsultacji dla uczniów Propagowanie sposobów bezpiecznego i zdrowego spędzania wolnego czasu Zajęcia z uczniami z rodzin dysfunkcyjnych wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa - świetlica szkolna - biblioteka szkolna - konsultacje dla uczniów - gazetki szkolne - w ramach zespołów klasowych - koła zainteresowań, zajęcia pozalekcyjne i pozaszkolne - świetlica szkolna - świadome i umiejętne korzystanie z komputera, internetu, telefonu komórkowego i TV - biblioteka szkolna - wycieczki klasowe - imprezy sportowe m.in. Polska Biega, biegi przełajowe, turnieje i zawody - piknik rodzinny - zajęcia z pedagogiem, psychologiem - konsultacje - udział w zajęciach pozalekcyjnych i świetlicowych - udział w klasowych zajęciach organizowanych w wg potrzeb - cały rok wg potrzeb - cały rok nauczyciele opiekunowie, uczniowie Rodzice, świetlicy, wszyscy Pedagog, opiekunowie kół, świetlicy,

12 szkole i poza nią 18. Uświadomienie zagrożeń związanych z nałogami i uzależnieniami - udział w przedstawieniach profilaktycznych klas I-VI - omówienie treści związanych z profilaktyką uzależnień na wybranych zajęciach edukacyjnych godzinach wychowawczych i zajęciach edukacji wczesnoszkolnej - udział w konkursach tematycznych szkolnych, gminnych, powiatowych - udział w programach terapeutycznych - uczestniczenie w spotkaniach z terapeutą październik marzec dyrekcja, pedagog nauczyciele Stałe kontakty z policją, sądem, kuratorami sądowymi i pracownikami poradni, Ośrodkiem Pomocy Społecznej i Powiatowym Centrum Pomocy w Rodzinie Ewaluacja programu profilaktycz - nego - współpraca z sądem i kuratorami sądowymi - ankiety - analiza dokumentów szkoły - obserwacje - rozmowy wg potrzeb przez czerwiec pracownicy poradni, rodzice, pedagog,psycholog, Dyrekcja, Wychowawcy, Pedagog szkolny, W szkole oprócz Programu Profilaktycznego realizowane są inne programy, których celem jest wpieranie działań profilaktycznych. Należą do nich: Szkoła Promująca Zdrowie, Bezpieczna Szkoła, Zachowaj Trzeźwy Umysł, Szklanka Mleka, Owoce w Szkole oraz inne projekty zewnętrzne.