Dr hab. Małgorzata Schlegel-Zawadzka
|
|
- Liliana Staniszewska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Dr hab. Małgorzata Schlegel-Zawadzka Kierownik Zakładu śywienia Człowieka Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Ochrony Zdrowia, CM UJ Ul. Grzegórzecka 20, Kraków Tel
2 INFORMACJE DLA STUDENTÓW WYDZIAŁU OCHRONY ZDROWIA Wymagania egzaminacyjne dla studentów kierunku - Zdrowie Publiczne Inspekcja Sanitarna 1. Termin egzaminu będzie uzgodniony ze starostą roku. 2. Egzamin ma charakter egzaminu ustnego odpowiedź na pytania wylosowane z puli pytań podanych przez kierownika Zakładu. Egzamin zdawany będzie w parach (dwójkami). 3. Wszelkie indywidualne sprawy pozostają w gestii Kierownika Zakładu śywienia Człowieka po otrzymaniu wyjaśnień. 1. Regulamin wykładów Obecność na wykładach nie będzie sprawdzana. Materiał realizowany na wykładach, piśmiennictwo obowiązujące i uzupełniające będzie podawane na stronie internetowej e-nujag. Zalecane będą strony internetowe zweryfikowane przez kierownika Zakładu, a ich adresy podawane na zakładowej tablicy ogłoszeń.
3 Materiały źródłowe 1. J. Hasik, L. Hryniewiecki, M. Grzymisławski: Dietetyka, PZWL, Warszawa Red. J. Dzieniszewski, L./ Szponar, B. Szczygieł, J. Socha: Podstawy naukowe Ŝywienia w szpitalach. Prace Iśś 100, Warszawa H. Ciborowska, A. Rudnicka: Dietetyka. śywienie zdrowego i chorego człowieka. PZWL, Warszawa Red. J. Gawęcki, L. Hryniewiecki: śywienie człowieka. Podstawy nauki o Ŝywieniu. T. 1. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa Red. J. Hasik, J. Gawęcki: śywienie człowieka zdrowego i chorego. T. 2. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa Red. H. Gertig, J. Gawęcki: Słownik terminów Ŝywieniowych. T. 3. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa H. Gertig, J. Przysławski: Bromatologia. Nauka o Ŝywności i Ŝywieniu. PZWL, Warszawa 2006.
4 8. M. Nikonorow, B. Urbanek-Karłowska: Toksykologia Ŝywności. PZWL, Warszawa T. Fortuna, L. Juszczak, J. Sobolewska: Podstawy analizy Ŝywności. AR, Kraków M. Krełowska-Kułas: Badanie jakości produktów spoŝywczych. PWE, Warszawa I. Nadolna, H. Kunachowicz, K. Iwanow: Potrawy, Skład i wartość odŝywcza. Prace Iśś 65, Warszawa H. Kunachowicz, I. Nadolna, B. Przygoda, K. Iwanow: Tabele wartości odŝywczej produktów spoŝywczych. Prace Iśś 85, Warszawa Red. Ś. Ziemlański: Normy Ŝywienia człowieka. Fizjologiczne podstawy. Wyd. Lek. PZWL, Warszawa A. Kunachowicz i wsp: Tabele składu i wartości odŝywczej Ŝywności. PZWL, Warszawa 2005.
5 Wybrane artykuły z: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny Bromatologia i Chemia Toksykologiczna śywienie Człowieka i Metabolizm Strony internetowe:
6 śywienie badanie Ŝywności w relacji do Ŝywych organizmów Dietetyka zalecenia w leczeniu chorób poprzez zmiany w odŝywianiu HIPOKRATES ( p.n.e.) Pozwól twojemu pokarmowi (Ŝywności) być twoim lekarstwem, a wtedy jedynym lekarstwem będzie twoja Ŝywność O głodzie pracować nie wypada Przede wszystkim nie szkodzić
7 Śniadanie na trawie Manet 1863
8 Śniadanie wioślarzy Renoir 1881
9 Śniadanie w ogrodzie Claude Monet
10 Śniadanie 1868 Claude Monet
11 1,9 t białka W ciągu 70 lat Ŝycia człowiek spoŝywa 2,3 t tłuszczu 9.5 t węglowodanów 0.6 t składników mineralnych 63,8 t wody SpoŜycie składników pokarmowych przez człowieka w ciągu 70 lat
12 Witamina A - historia p.n.e. - papirus Eber a - opisano niedowidzenie w nocy i zalecano wątrobę wołowa w kuracji 1500 p.n.e. - Chińczycy zalecali wątrobę i miód w niedowidzeniu II wiek n.e. - Galen ( ) - regularne spoŝycie koziej wątroby McCollum i Simmonds nadali nazwę czynnikowi rozpuszczalnemu w tłuszczach A leczącemu choroby oczu Określono strukturę beta-karotenu i retinolu (witaminy A) rozpoznanie oddzielnej waŝności i funkcjonowania retinolu i kwasu retinowego (np. retinol hamuje syntezę kolagenu, podczas gdy kwas retinowy stymuluje syntezę niekolagenowych białek kości).
13 BROMATOLOGIA Bromatos poŝywienie (gr.); broma - pokarm Logos nauka Prof. St. Krauze - nauka o środkach spoŝywczych (nauka o artykułach Ŝywności) Prof. prof. H. Gertig, J. Gawęcki nauka, która zajmuje się jakością zdrowotną Ŝywności, rozpatrując działanie Ŝywności na organizm człowieka, zarówno w sensie pozytywnym, jak negatywnym. Własna rozbudowana- nauka zajmująca się jakością zdrowotną Ŝywności, jej oddziaływaniem na organizm człowieka w stanie zdrowia i choroby, interakcjami między poŝywieniem i lekami.
14 BROMATOLOGIA Wg Nauka stosowana, badająca środki spoŝywcze pod względem wartości odŝywczych, składu chemicznego, strawności i przyswajalności, zajmująca się równieŝ hygieną produkcji Ŝywności, jej przechowywania i przetwórstwa. Współczesna bromatologia obejmuje takŝe badania nowych źródeł Ŝywności i wpływu środowiska na jakość płodów rolnych oraz monitorowanie poziomu najbardziej rozpowszechnionych zanieczyszczeń chemicznych i biologicznych, które przechodzą ze środowiska do Ŝywności. Ponadto bada i ocenia substancje dodawane do artykułów spoŝywczych oraz opakowania i aparaturę mającą kontakt z Ŝywnością.
15 BROMATOLOGIA Własna skrócona Nauka o Ŝywności i Ŝywieniu
16 DZIENNIK USTAW z dnia 27 września 2006 r. Nr 171 Poz USTAWA z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia. Dzieł I Przepisy ogólne i objaśnienia określeń ustawowych Art Ustawa określa wymagania i procedury niezbędne dla zapewnienia bezpieczeństwa żywności i żywienia zgodnie z przepisami rozporządzenia (WE) nr 178/2002 parlamentu Europejskiego i rady z dnia 28 stycznia 2002 r. Ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołującego Europejski Urząd do Spraw Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiającego procedury w sprawie żywności...
17 17th International Congress of Nutrition Modern Aspects of Nutrition - Present Knowledge and Future Perspectives Vienna, Austria, August 27-31, uczestników ze 113 krajów JB
18 NUTRITION SAFARI th International Nutrition Congress September 19-23, 2005 ICC DURBAN SOUTH AFRICA JB
19 Rodzaj wystąpienia Wykłady plenarne - ustne Wykłady specjalne - ustne Sympozjum Azja ustne Sympozja - ustne Postery Ogółem Liczba przygotowanych wystąpień Zarejestrowa ni Osoby towarzyszące Zarejestrowani Przybyli Polacy: Iśś, WIHE, UJ, AR Kraków, AR Poznań, AM Gdynia, AM Gdańsk, UWM, UMK Media Ogółem Delegaci, którzy opłacili pełną składkę 48,7% JB
20 JB 19th International Congress of Nutrition 2009 Nutrition Security for All 4-9 October 2009 BITEC, Bangkok, Thailand Pałac Królewski Tajski Bank Rolny Bangkok International Trade & Exhibition Centre (BITEC) 20 ICN r. Granada, Hiszpania
21 Prezydent IUNS Dr Richard Uauy Institute of Nutrition and Food Technology University of Chile Prezydent-Elekt IUNS Dr Ibrahim Elmadfa Institute of Nutritional Sciences University of Vienna Były Prezydent IUNS Dr Mak Lawrence Wahlqvist Asia-Pacific Health & Nutrition Center Monash Asia Institute Australia JB
22 The New Nutrition Science project Wspólna inicjatywa: International Union of Nutritional Sciences i World Health Policy Forum Schloss Rauischholzhausen, Justus Liebig University, Giessen, RFN Połączenie: food, nutrition, cosmological and earth sciences, telecommunication and other sciences. This will require imaginative and pluralistic training and practice. JB
23 Nutrition science is defined as the study of food systems, foods and drinks, and their nutrients and other constituents, and of their interactions within and between all relevant biological social and environmental systems. JB
24 PASSCLAIM Process for the Assessment of Scientific Support for Claims on Foods Czynniki jakie muszą być brane pod uwagę w badaniach populacji ludzkiej: 1. Wiek. 2. Płeć. 3. Pochodzenie etniczne. 4. Genotyp odpowiadający badanej funkcji. 5. Czynniki stylu Ŝycia palenie, aktywność fizyczna, spoŝycie alkoholu. 6. Cykl menstruacyjny. 7. Zwyczajowa dieta. 8. Czynniki środowiskowe jak np. klimat. JB
25 Wholesome nutrition: a suitable diet for the new nutrition science project Claus Leitzman (Institute of Nutrition, Justus Liebig University, Publ. Hlth. Nutr. 8, 2005) Koncepcja new nutrition science opierająca się na solidnych naukowych danych wymaga rekomendacji dla jej praktycznej realizacji. Wholesome nutrition (zdrowe odŝywianie) wypełnia te potrzeby, poniewaŝ daje pierwszeństwo (faworyzuje) spoŝywaniu Ŝywności z lokalnie rosnących roślin o jak najwyŝszej jakości. Jest to korzystne dla zdrowia, atrakcyjne pod względem etycznym i ekologicznym. JB
26 Definicja Wholesome nutrition (zdrowe odŝywianie) Składa się głównie z Ŝywności pochodzenia roślinnego, która w niewielki sposób została przetworzona, tyle ile tego wymagała. Zalecane produkty to: warzywa, owoce, produkty z pełnego ziarna, strączkowe i orzechy, jak równieŝ mleko i produkty mleczne. Jeśli się zapragnie to niewielkie ilości mięsa, ryb i jaj mogą być spoŝywane. Prawie połowa jedzonej Ŝywności powinna składać się z nieprzetworzonych produktów (owoce, sałaty, orzechy). Biorąc pod uwagę zdrowie, celem osiągnięcia zrównowaŝenia, naleŝy uwzględniać interakcję Ŝywności i Ŝywienia z aspektami społecznymi, ekologicznymi i ekonomicznymi. JB
27 7 rekomendacji wholesome nutrition (zdrowe odŝywianie) 1.Enjoy your food. Ludzie wierzą, Ŝe radość jedzenia Ŝywności jest niekompatybilna ze zdrowiem. Jakość Ŝywności jest klasyfikowana w trzech kategoriach: a) smak b) zdrowie c) zastosowanie - uŝytkowanie. Smakowity posiłek, podany właściwie, wywołuje uczucie zadowolenia, pozytywne myślenie i dobre samopoczucie. A to wszystko ma wpływ na ciało i duszę (soul). WN rozwaŝa cztery aspekty: a) indywidualne (smak zdrowie i zastosowanie); b) społeczne (psychologiczne, kulturalne i etyczne); c) środowiskowe (ekologiczne); d) ekonomiczne (rynkowe handlowe). JB
28 2. Choose foods of plant origin Wiele niezbędnych składników zawartych jest w roślinach w znacznie większych ilościach niŝ w produktach pochodzenia zwierzęcego np. kwasy tłuszczowe n-3 tuńczyk 5000 mg/100 g a w orzechach ok /100g. WaŜny aspekt składnika odŝywczego to gęstość odŝywcza Ŝywności przetworzonej i nieprzetworzonej. Problem nadwagi i otyłości mniejsza wartość energetyczna a ta sama ilość składników odŝywczych. Problem uwalniania do atmosfery dwutlenku węgla i metanu oraz związków azotowych zanieczyszczenie środowiska. Indie Ŝywią 16% populacji świata mając tylko 8% zasobów światowych ziemi uprawnej. JB
29 3. Select minimally processed foods Straty składników odŝywczych dla mąki przetworzonej w porównaniu do mąki zawierającej pełne ziarno sięgają od 53 do 94%. Zawartość kwercetyny w jabłku sięga 150 mg/100 g a w soku jabłkowym 5 mg/100 g strata 97%. Aspekt ekologiczny małe zuŝycie energii, spadek emisji CO 2 i SO 2, Aspekt społeczny kontakt bezpośredni z producentem podczas sprzedaŝy na lokalnym targowisku. 4. Favour organic foods Ten typ produkcji rolnej dobrze usytuowany w Unii Europejskiej kraje wiodące ponad 10% upraw Austria, Szwajcaria, kraje Skandynawskie. JB
30 5. Prefer regional and seasonal foods JB Dojrzewanie roślin w optymalnym czasie i wtedy ich zbiór. To pozwala na produkcję roślinie związków chemicznych podnoszących jej wartość odŝywczą, szczególnie takich jak aromat i kolor. Aspekty ekologiczne - produkcja gazów cieplarnianych, przewoŝenie ładunków na duŝe dystanse, dlaczego w lecie mamy jeść groszek z Afryki. 6. Purchase environment-benign packaged foods Dokonywać zakupów Ŝywności opakowanej w przyjazne opakowania lub luzem. Sortowanie opakowań. Opakowania degradowalne.
31 7. Choose fairly traded foods Fairly - uczciwie, dość, bezstronnie, całkowicie, czysto, dostatecznie, honorowo, rzetelnie, słusznie, sprawiedliwie, właściwie Problem małych gospodarstw, rodzinnych, szczególnie w krajach o niskich dochodach. Subsydiowanie Ŝywności. Ochrona produkcji o niskiej skali. Jest opracowana definicja wyjaśnienie, co to znaczy fair trade. Ale chyba najwaŝniejsze to: Protection of human rights by supporting social equity, environmental-benign behaviour i economic security. JB
32 Produkty zalecane w WN Jak duŝo i jak często jeść DuŜo Umiarkowanie Rzadko Unikać Warzywa Owoce Produkty mączne z pełnego ziarna Ziemniaki Strączkowe Przyprawy Orzechy Nasiona roślin oleistych Naturalne oleje (native) Masło Mleko (produkty) Mięso, ryby, jaja śywność puszkową Produkty z białej mąki Tłuszcze rafinowane Przetwory mięsne Alkohol Rafinowany cukier Słodycze Wyizolowane substancje Gotowe do spoŝycia wysoko przetworzone produkty Sól Miód JB
33 Rozwój nauki o artykułach Ŝywnościowych po roku po wojnie francusko-pruskiej Często fałszowanie Ŝywności 1879 Niemcy ustawa Ŝywnościowa Austria 1905 Francja, Szwajcaria 1906 Stany Zjednoczone Ameryki 1938 Wielka Brytania Polska Ustawa o warunkach zdrowotnych Ŝywności i Ŝywienia 2001 Ustawa o warunkach zdrowotnych Ŝywności i Ŝywienia
34 Pierwszy przepis prawny w Polsce, który stawiałśrodkom spoŝywczym określone wymagania i regulował sprawy nadzoru - Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polski z dnia 28 marca 1928 r. o dozorze nad artykułami Ŝywności i przedmiotami uŝytku (Dz.U.RP. Nr 36, poz. 343) wraz z późniejszymi zmianami z dnia r. (Dz.U.RP.Nr 110, poz. 977) i dalsze zmiany z 1939, 1946, 1949 r. Obowiązywała do r.
35 INFORMACJA GŁÓWNEGO INSPEKTORA SANITARNEGO W SPRAWIE NIEAUTORYZOWANEGO, GENETYCZNIE ZMODYFIKOWANEGO RYśU LL RICE 601 W dniu 18 sierpnia br. Komisja Europejska została poinformowana przez kompetentne władze Stanów Zjednoczonych o wykryciu przez firmę Bayer CropScience śladowych ilości genetycznie zmodyfikowanego ryŝu LL RICE 601 w próbkach konwencjonalnego ryŝu długoziarnistego, pobranego z rynku w Stanach Zjednoczonych. RyŜ LL RICE 601 nie był autoryzowany w USA. Natomiast w UE Ŝadna z odmian genetycznie zmodyfikowanego ryŝu, w tym ryŝu LL RICE 601, nie jest dopuszczona do obrotu. Nieznane są dokładne przyczyny pojawienia się tego ryŝu w obrocie. Kompetentne władze Stanów Zjednoczonych jak dotąd nie udzieliły Komisji Europejskiej satysfakcjonującej odpowiedzi w tej sprawie. Najprawdopodobniej przyczyną przedostania się tego genetycznie zmodyfikowanego ryŝu do środowiska i łańcucha Ŝywnościowego było niekontrolowane wymknięcie się.
36 W związku z podejrzeniem przedostania się ryŝu LL RICE 601 równieŝ do łańcucha Ŝywnościowego w Unii Europejskiej, Komisja Europejska w porozumieniu z państwami członkowskimi UE przyjęła Decyzję w sprawie tzw. nadzwyczajnych środków w odniesieniu do ryŝu LL RICE 601 (Decyzja 2006/601/WE). Decyzja ta obliguje państwa członkowskie do podjęcia działań polegających m. in. na: - sprawdzaniu czy produktom, które mają być wprowadzone po raz pierwszy do obrotu w UE, towarzyszy oryginalne sprawozdanie z badań analitycznych, stwierdzające, Ŝe dany produkt nie zawiera ryŝu LL RICE 601. Badania muszą być wykonane przez akredytowane laboratorium, oraz - wyrywkowym pobraniu próbek produktów spoŝywczych, które potencjalnie mogą zawierać nieautoryzowany ryŝ LL RICE 601 (dotyczy to produktów, które juŝ znalazły się w obrocie). Główny Inspektor Sanitarny bezzwłocznie zobowiązał Państwowych Wojewódzkich Inspektorów Sanitarnych do podjęcia stosownych działań w celu spełnienia powyŝszych wymagań, w tym pobrania, wstępnie 50 próbek produktów spoŝywczych, które potencjalnie mogą zawierać ryŝ LL RICE 601.
37 Próbki te, do dnia 10 października 2006 r., mają być przekazane do akredytowanego laboratorium badania Ŝywności genetycznie zmodyfikowanej, działającego w strukturach Państwowej Inspekcji Sanitarnej, w którym zostaną zbadane. Wyniki badań zostaną umieszczone na stronie internetowej Głównego Inspektoratu Sanitarnego. W dniu 14 września br. naukowy panel ds. organizmów genetycznie zmodyfikowanych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa śywności (EFSA) przyjął stanowisko dotyczące genetycznie zmodyfikowanego ryŝu LL RICE 601. Z konkluzji stanowiska wynika, Ŝe dostępne dane są niewystarczające do przeprowadzenia oceny bezpieczeństwa ryŝu LL RICE 601 zgodnie z przewodnikiem do oceny ryzyka Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa śywności. Jednak, na podstawie dostępnych danych dotyczących molekularności, składu oraz profilu toksykologicznego protein PAT*, EFSA uwaŝa, Ŝe spoŝywanie długoziarnistego ryŝu zawierające śladowe ilości ryŝu LL RICE 601 nie stanowi groźnego problemu bezpieczeństwa dla zdrowia ludzi i zwierząt. * enzym kodowany przez gen wprowadzony do genomu rośliny. Dzięki temu ryŝ LL RICE 601 wykazuje tolerancję na aktywny składnik herbicydów Liberty.
38 Oznaki złego stanu - na skutek zaburzeń Ŝywieniowych 1. Masa ciała - spadek (5% w ciągu 1 miesiąca lub więcej niŝ 10% w ciągu 6 miesięcy) - w niektórych przypadkach moŝe jednak osoba być nadal otyła. 2. Mięśniowa atrofia. 3. Zgubienie śródskórnej tkanki tłuszczowej. 4. Obieg płynu w ustroju - zatrzymywanie lub nadmierne wydalanie 5. Apatia, zmęczenie, draŝliwość. 6. Oznaki niedoborów witaminowych i mineralnych - w skórze, włosach, oczach, ustach, na języku, kościach, w systemie nerwowym, tkance śluzowej oka i ust. 7. Zapadalność na choroby.
39 Stan zdrowia populacji warunkowany jest: 1) zespołem czynników wewnątrzustrojowych - w większości zdeterminowane genetycznie 2)środowiskowych - warunki geograficzne, klimatyczne, warunki Ŝycia, kultura zdrowotna społeczeństwa śywienie odgrywa rolę w kształtowaniu zdrowia człowieka Wiele chorób społecznych - źródło- błędy Ŝywieniowe Sposób Ŝywienia uzaleŝniony od: czynników natury gospodarczej warunków socjalno-ekonomicznych zakresu wiedzy Ŝywieniowej trybu i zwyczajów Ŝywieniowych organizacji Ŝywienia zbiorowego czynników pozaekonomicznych - statusu społecznego, stopnia wykształcenia, dbałości o stan zdrowia
40 W ODśYWIANIU DOROSŁEGO POLAKA GŁÓWNYM ŹRÓDŁEM: Energii - są zboŝa, ziemniaki, tłuszcze; Białka - mleko, mięso, produkty zboŝowe; Tłuszczu - tłuszcz dodany (masło, smalec, olej), tłuste mięsa; Węglowodanów warzywa; - produkty zboŝowe, ziemniaki, cukier, Wapnia - mleko, sery; Witaminy A - (lub karotenów) - masło, mleko, zielone i Ŝółte warzywa; Witaminy C - niektóre warzywa i owoce; ziemniaki.
Dr hab. Małgorzata Schlegel-Zawadzka
Dr hab. Małgorzata Schlegel-Zawadzka Kierownik Zakładu śywienia Człowieka Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Ochrony Zdrowia, CM UJ Ul. Grzegórzecka 20, 31-531 Kraków Tel 431-26-97 mfzawadz@cyf-kr.edu.pl
Bardziej szczegółowoDr hab. Małgorzata Schlegel-Zawadzka
Dr hab. Małgorzata Schlegel-Zawadzka Kierownik Zakładu śywienia Człowieka Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Ochrony Zdrowia, CM UJ Ul. Grzegórzecka 20, 31-531 Kraków Tel 431-26-97 mfzawadz@cyf-kr.edu.pl
Bardziej szczegółowoMateriały źródłowe do przedmiotu:
Materiały źródłowe do przedmiotu: 1. Red. J. Gawęcki, L. Hryniewiecki: Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu. T. 1. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa 2003. 2. Red. J. Hasik, J. Gawęcki: Żywienie człowieka
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (ZBiJŻ) Ćwiczenie nr
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 98 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoNORMY śywienia CZŁOWIEKA Normy Ŝywienia człowieka
NORMY śywienia CZŁOWIEKA Normy Ŝywienia człowieka to standardy określające takie ilości energii i składników odŝywczych, które zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, uznaje się za wystarczające dla zaspokojenia
Bardziej szczegółowoKARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ
KARTA MODUŁU KSZTAŁCENIA Informacje ogólne PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA IM. WITELONA W LEGNICY WYDZIAŁ NAUK O ZDROWIU I KULTURZE FIZYCZNEJ Kierunek studiów: Dietetyka Poziom : studia pierwszego stopnia
Bardziej szczegółowoPRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW
PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE NASTOLATKÓW Młody organizm, aby mógł prawidłowo się rozwijać potrzebuje wielu różnorodnych składników odżywczych, które powinny być nieodłączną częścią diety każdego dojrzewającego
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Żywienie człowieka Kod przedmiotu/
Bardziej szczegółowo10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA
10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA 10 ZASAD ZDROWEGO ŻYWIENIA: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Należy spożywać produkty z różnych grup żywności (dbać o urozmaicenie posiłków) Kontroluj masę ciała (dbaj o zachowanie
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE. stacjonarne. I stopnia. Aleksandra Zyska. ogólnoakademicki. kierunkowy WYKŁAD ĆWICZENIA LABORATORIUM PROJEKT SEMINARIUM
Politechnika Częstochowska, Wydział Zarządzania PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji Rok Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca Profil Rodzaj
Bardziej szczegółowoW jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek?
W jaki sposób powinien odżywiać się młody człowiek? Prawidłowe odżywianie się to dostarczanie organizmowi niezbędnych składników odżywczych, a tym samym energii i substratów potrzebnych do utrzymania zdrowia
Bardziej szczegółowoProdukty Mleczne Tłuszcze Mięso, ryby, jaja Piramida żywienia Czego powinniśmy unikać Napoje gazowane, Chipsy Słodycze, Fast Foody PAMIĘTAJ!!
Zdrowy tryb życia Co robić żeby zdrowo żyć? Co otrzymujemy dzięki zdrowemu stylowi życia? Jak wygląda plan zdrowego żywienia? Chcesz być szczupła? Zdrowe odżywianie Węglowodany Warzywa i owoce Produkty
Bardziej szczegółowoZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY. Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r
ZALECENIA ŻYWIENIOWE DLA DZIECI I MŁODZIEŻY Gimnazjum nr 1 w Piastowie Lidia Kaczor, 2011r PRAWIDŁOWE ODŻYWIANIE - definicja Prawidłowe odżywianie to nie tylko dostarczenie organizmowi energii, ale także
Bardziej szczegółowoSPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku
SPOŁECZEŃSTWO OD KUCHNI Integracja międzypokoleniowa mieszkańców Śliwkowego Szlaku NASZE KULINARNE TRADYCJE NASZE KULINARNE TRADYCJE Co składa się na nie? Bez jakich produktów i potraw nie wyobrażamy sobie
Bardziej szczegółowoMAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA
MAGDALENA KRZYSZKA studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTET SZCZECIŃSKI ZDROWY STYL ŻYCIA Na czym polega zdrowy styl życia? ZDROWY STYL ŻYCIA Prawidłowe odżywianie Aktywność
Bardziej szczegółowoRola poszczególnych składników pokarmowych
Zdrowy styl życia Rola poszczególnych składników pokarmowych 1. Białka Pełnią w organizmie funkcję budulcową. Są składnikiem wszystkich tkanek oraz kości. 2. Tłuszcze Pełnią w organizmie funkcję energetyczną.
Bardziej szczegółowo"Program pilotażowy - Dieta Mamy".
"Program pilotażowy - Dieta Mamy". Dnia 1.10.2019 r Szpital Powiatowy im.t.malińskiego w Śremie podjął współpracę z programem pilotażowym Standard szpitalnego żywienia kobiet w ciąży i w okresie poporodowym-dieta
Bardziej szczegółowo[tlił [ f lliu I K lm ll W Y D A W N I C T W O N A U K O W E P W N
[tlił [flliu IK lm ll W Y D A W N I C T W O N A U K O W E P W N Redakcja naukowa Jan Gawęcki ŻYWIENIE CZŁOWIEKA i* WYDAWNICTWO NAUKOWE PWN WARSZAWA 2012 I. Wstęp 1. Człowiek i jego pokarm (Jan G aw ęcki)...13
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Anna Sobczak-Czynsz Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka (MS i TŻiŻCz z uz.)
Bardziej szczegółowoZnaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży. Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka
Znaczenie pierwszego śniadania, czyli zdrowe odżywianie dzieci i młodzieży Na podstawie materiałów ORE- Anna Pisowacka JAK PRAWIDŁOWO SIĘ ODŻYWIAĆ? Zalecenia żywieniowe 6 + 1 U według S. Bergera Urozmaicenie
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowoDOSTAWY BEZPOŚREDNIE, CZYLI WPROWADZANIE DO OBROTU MAŁYCH ILOŚCI PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO
DOSTAWY BEZPOŚREDNIE, CZYLI WPROWADZANIE DO OBROTU MAŁYCH ILOŚCI PRODUKTÓW POCHODZENIA ROŚLINNEGO Wielkopolski Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny informuje, iŝ podmioty prowadzące działalność polegającą
Bardziej szczegółowoZmiany importu produktów rolnych i spoŝywczych objętych przed akcesją specjalną klauzulą ochronną (SSG)
Zmiany importu produktów rolnych i spoŝywczych objętych przed akcesją specjalną klauzulą ochronną (SSG) BoŜena Nosecka 3 listopada 2 grudnia 29 r., Pułtusk Zakres prezentacji Mechanizm SSG Zmiany importu
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu: Data wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Kierunek: Opis przedmiotu. Dane podstawowe. Efekty i cele. Opis.
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Żywienie człowieka inżynieria produktów żywnościowych Data wydruku: 23.01.2016 Dla rocznika: 2015/2016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie i inżynieria produkcji Inżynieryjno-Ekonomiczny
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Produkcja potraw i towaroznawstwo
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI
ZASADY ZDROWEGO Z YWIENIA DZIECI 1. Jedz codziennie różne produkty z każdej grupy uwzględnionej w piramidzie. 2. Bądź codziennie aktywny fizycznie - ruch korzystnie wpływa na sprawność i prawidłową sylwetkę.
Bardziej szczegółowoMSZ. Wybrane artykuły z: Roczniki Państwowego Zakładu Higieny Bromatologia i Chemia Toksykologiczna śywienie Człowieka i Metabolizm
Dr hab. Małgorzata Schlegel-Zawadzka Kierownik Zakładu śywienia Człowieka Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Ochrony Zdrowia, CM UJ Ul. Grzegórzecka 20, 31-531 Kraków Tel 431-26-97 mfzawadz@cyf-kr.edu.pl
Bardziej szczegółowoZasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży
Zasady zdrowego żywienia i aktywności fizycznej młodzieży Pamiętaj o codziennym spożywaniu produktów zawartych w piramidzie! PRODUKTY ZBOŻOWE ( mąki, kasza, ryż, płatki, pieczywo i makarony) Sągłównym
Bardziej szczegółowoTalerz zdrowia skuteczne
Talerz zdrowia skuteczne narzędzie zdrowego odżywiania PSSE Chełm Kierownik Sekcji OZiPZ Alicja Bork PRAWIDŁOWE ŻYWIENIE Gwarancją właściwego rozwoju fizycznego, sprawności umysłu oraz dobrego zdrowia
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Żywienie człowieka Kod przedmiotu/
Bardziej szczegółowoSYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA... (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Podstawy żywienia człowieka
Bardziej szczegółowoMIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA
MIĘSO, WĘDLINY, RYBY, JAJKA I NASIONA ROŚLIN STRĄCZKOWYCH W DIECIE DZIECKA Wartość odżywcza Żywność z tej grupy należy do grupy produktów białkowych. Białko mięsa, ryb i jaj charakteryzuje sie dużą wartością
Bardziej szczegółowoŻywność. zapewnia prawidłowe funkcjonowanie. poprawia samopoczucie
Warsztaty żywieniowe Żywność buduje i regeneruje dostarcza energii zapewnia prawidłowe funkcjonowanie poprawia samopoczucie Żaden pojedynczy produkt nie dostarczy Ci wszystkiego, czego potrzebujesz dlatego
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS
1 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil kształcenia: Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: Nazwa przedmiotu:
Bardziej szczegółowoInterwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie
Interwencje żywieniowe u dzieci otyłych aktualne spojrzenie H. Dyląg, 1 H. Weker 1, M. Barańska 2 1 Zakład Żywienia 2 Zakład Wczesnej Interwencji Psychologicznej karmienie na żądanie 7-5 posiłków 3 posiłki
Bardziej szczegółowoZajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe
Wymagania podstawowe Wymagania ponadpodstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania podstawowe Zajęcia żywieniowe Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: wymienia zasady bezpieczeństwa obowiązujące podczas zajęć żywieniowych
Bardziej szczegółowoZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE
ZDROWO AKTYWNI SZKOŁA PODSTAWOWA NR 8 W TARNOWIE PIRAMIDY EGIPSKIE Piramidy to budowle, które przetrwały tysiące lat. Najbardziej trwała była ich podstawa, czyli część zbudowana na ziemi. PIRAMIDA ZDROWEGO
Bardziej szczegółowoNormy wyżywienia Racje pokarmowe. Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015
Normy wyżywienia Racje pokarmowe Roman Cichon Katedra Żywienia i Dietetyki CM UMK Bydgoszcz 2015 1 Normy wyżywienia (zalecane racje pokarmowe) (recommended pattern of food use) dzienne zestawy produktów
Bardziej szczegółowoPrezentacja materiałów przygotowanych. programu edukacyjnego Trzymaj formę!
Prezentacja materiałów przygotowanych do realizacji V edycji programu edukacyjnego Trzymaj formę! KONFERENCJA PODSUMOWUJĄCA REALIZACJĘ IV EDYCJI PROGRAMU EDUKACYJNEGO PT. TRZYMAJ FORMĘ! ZAKOPANE, 6 8 PAŹDZIERNIKA
Bardziej szczegółowoPrawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie?
Katedra Żywienia Człowieka Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Polskie Towarzystwo Nauk Żywieniowych Prawidłowe odżywianie. Czy marnujemy szansę na zdrowe żywienie? prof. dr hab. Lidia Wądołowska
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Kod Punktacja ECTS* 2
KARTA KURSU Nazwa Podstawy zdrowego żywienia Nazwa w j. ang. Kod Punktacja ECTS* 2 Koordynator Mgr inż. Ewelina Trojanowska Zespół dydaktyczny Mgr inż. Ewelina Trojanowska Opis kursu (cele kształcenia)
Bardziej szczegółowoPowszechne mity dotyczące diety. Zofia Kwiatkowska
Powszechne mity dotyczące diety 1 Zofia Kwiatkowska Struktura prezentacji O Historia O Czym jest dieta? O Czym jest żywienie? O Zasady zdrowego żywienia O Najczęstsze mity dotyczące diety O Podsumowanie
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gnieźnie Instytut Nauk o Zdrowiu Kierunek - Pielęgniarstwo
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Specjalność: Dietetyka Pielęgniarstwo Wymiar godzin: 45godzin Wykłady: 15godzin, Samokształcenie: 30godzin, Europejski System Transferu Punktów Karta opisu przedmiotu Kod: Rok
Bardziej szczegółowoZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA
ZASADY ZDROWEGO ŻYWIENIA ANETA SADOWSKA I PATRYCJA SZAFRAŃSKA HASŁO PORADNIKA Nie wystarczy jeść - należy się odżywiać - to mądre słowa. Nie należy wpychać w siebie wszystkiego co jest na stole, czy w
Bardziej szczegółowoEcho Dobrocina. Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch.
Echo Dobrocina Nr 1 W zdrowym ciele zdrowy duch. Kwiecień 2015 Ważne aspekty wychowania fizycznego Aby poznać pojęcie wychowania fizycznego należy najpierw zaznajomić się z definicją kultury fizycznej.
Bardziej szczegółowodr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć?
dr inż. Beata Przygoda Wartość odżywcza żywności co powinnyśmy wiedzieć? Do prawidłowego rozwoju, dobrego stanu zdrowia, odpowiedniej sprawności fizycznej i umysłowej powinnyśmy codziennie spożywać określoną
Bardziej szczegółowoKONKURENCYJNOŚĆ PRODUKCJI SEKTORA ROLNEGO UKRAINY. Profesor dr hab. Tatjana Mostenska Państwowy Uniwersytet Przetwórstwa Żywności Ukrainy
KONKURENCYJNOŚĆ PRODUKCJI SEKTORA ROLNEGO UKRAINY Profesor dr hab. Tatjana Mostenska Państwowy Uniwersytet Przetwórstwa Żywności Ukrainy Konkurencyjność produkcji wyznaczają wskaźniki: jakości, właściwości
Bardziej szczegółowoPiramida Żywienia. Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS
Piramida Żywienia Dominika Kondrak Karina Warwas 1TFS Zasady zdrowego żywienia 1. Dbaj o różnorodnośd spożywanych produktów. 2. Strzeż się nadwagi i otyłości, nie zapominaj o codziennej aktywności fizycznej.
Bardziej szczegółowoNowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?!
Nowy asortyment sklepików szkolnych nie taki straszny, czyli dlaczego warto jeść zdrowo?! Rozporządzenie Z dniem 01.09.2015 roku weszło w życie nowe Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 97 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoJedzmy zdrowo na kolorowo!
Jedzmy zdrowo na kolorowo! Dlaczego powinniśmy jeść warzywa? Ponieważ są źródłem: -witamin: głównie: beta-karoten, witamina C, kwas foliowy oraz witaminy K, niacyna oraz witaminy E -składników mineralnych:
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Anna Bogacka, dr inż. Edyta Balejko Przedmiot: Żywienie człowieka Ćwiczenie nr 5 Temat: Wskaźniki oceny wartości odżywczej białek
Bardziej szczegółowoDIETA LUDZI PIERWOTNYCH CZYLI KILKA SŁÓW O PALEO
DIETA LUDZI PIERWOTNYCH CZYLI KILKA SŁÓW O PALEO Dieta Paleo może być nie lada wyzwaniem dla większości Polaków lubujących się w potrawach mącznych jak pierogi czy naleśniki. Mimo to, coraz więcej osób
Bardziej szczegółowoNatureheals
Natureheals www.donatmg.eu/en Magnez NAUKOWCY OKREŚLILI MAGNEZ MIANEM MINERAŁU DO WALKI ZE STRESEM, NAZYWAJĄC GO RÓWNIEŻ BALSAMEM DLA NERWÓW I MIĘŚNI. MAGNEZ JEST JEDNYM Z NAJWAŻNIEJSZYCH MINERAŁÓW NIEZBĘDNYCH
Bardziej szczegółowo8.2. Wartość odżywcza produktów spożywczych Czynniki kształtujące wartość odżywczą produktów spożywczych...185
SpiS treści 1. Znaczenie nauki o żywieniu człowieka...9 1.1. Cele i zadania nauki o żywieniu...9 1.2. Rozwój nauki o żywieniu człowieka...9 1.3. Problemy żywieniowe Polski i świata...11 1.4. Organizacje
Bardziej szczegółowoSklepik wzorowy smaczny i zdrowy
Sklepik wzorowy smaczny i zdrowy To NASZ Zielony sklepik w Zespole Szkół im. Jana Pawła II w Zielonkach! ZIELONKI = Zielony Sklepik = zdrowe i smaczne jedzenie Mamy coś do powiedzenia o piramidzie zdrowego
Bardziej szczegółowoWymienniki dietetyczne w cukrzycy. Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.
Wymienniki dietetyczne w cukrzycy Dr inż. Joanna Myszkowska-Ryciak Zakład Dietetyki Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie 20.06.2012 Zalecenia szczegółowe - węglowodany: 40 50% wartości energetycznej
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoDieta a prewencja nowotworów
Dieta a prewencja nowotworów Dieta moŝe być zarówno źródłem naszego zdrowia, jak i przyczyną choroby. Racjonalne odŝywianie dostarcza organizmowi niezbędnych składników odŝywczych i pozwala zachować dobrą
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 WSTĘP 9
SPIS TREŚCI WSTĘP 9 ROZDZIAŁ 1. PODSTAWY TOWAROZNAWSTWA 11 1. Podstawy towaroznawstwa 13 1.1. Zakres towaroznawstwa 13 1.2. Klasyf ikacja towarów 15 1.3. Kryteria podziału towarów (PKWiU) 15 1.4. Normalizacja
Bardziej szczegółowoRACJONALNE ŻYWIENIE. Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów. 2007 r.
RACJONALNE ŻYWIENIE Zespół Szkół Rolnicze Centrum Mokrzeszów 2007 r. RACJONALNE ŻYWIENIE Polega na systematycznym dostarczaniu do organizmu wszystkich niezbędnych składników odżywczych w ilościach i proporcjach
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka stosowania GMO w środowisku jako element autoryzacji roślin GM do uprawy. Ewelina Żmijewska Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Radzików
Ocena ryzyka stosowania GMO w środowisku jako element autoryzacji roślin GM do uprawy Ewelina Żmijewska Laboratorium Kontroli GMO IHAR-PIB Radzików Autoryzacja roślin GM w Europie Dyrektywa 2001/18 /WE
Bardziej szczegółowoZdrowe odżywianie jest to sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia.
ZDROWE ODŻYWIANIE Zdrowe odżywianie jest to sposób odżywiania, polegający na przyjmowaniu substancji korzystnych dla zdrowia w celu zapewnienia lub poprawy zdrowia. Istotne jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia
Bardziej szczegółowoZalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach
Zalecenia dotyczące żywienia dzieci w przedszkolach NORMY ŻYWIENIA DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM I SZKOLNYM W POLSCE OPRACOWANO W INSTYTUCIE ŻYWNOŚCI I ŻYWIENIA I ZATWIERDZONE ZOSTAŁY PRZEZ INSTYTUT
Bardziej szczegółowoECTS (pkt.) Tryb zaliczenia przedmiotu Kod przedmiotu
Politechnika Opolska Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Karta Opisu Przedmiotu Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Specjalność Forma studiów Semestr studiów Wychowanie fizyczne
Bardziej szczegółowodr inż. Marta Jeruszka-Bielak Wszechnica żywieniowa Warszawa, 21 października 2015 r.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia dotyczące żywienia w stołówkach i asortymentu w sklepikach szkolnych szansą na poprawę sposobu żywienia i stanu zdrowia dzieci i młodzieży. dr inż. Marta Jeruszka-Bielak
Bardziej szczegółowoZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA. Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku
ZASADY PRAWIDŁOWEGO ŻYWIENIA Agnieszka Wyszyńska Oddział HŻŻ i PU WSSE w Białymstoku Nadwaga i otyłość - najważniejszy problem zdrowia publicznego. Istnieje ok. 80 chorób powstających na tle wadliwego
Bardziej szczegółowoREALIZACJI SZKOLENIA POMOC KUCHENNA GRUPA I
l.p. Nazwa. Tytuł projektu Aktywizacja młodzieży NEET nr POWR...-4-45/7. Priorytet I. Osoby młode na rynku pracy. Działanie. Wsparcie osób młodych pozostających bez pracy na regionalnym rynku pracy - projekty
Bardziej szczegółowoSylabus przedmiotu. Zakład Dietetyki Klinicznej
Sylabus przedmiotu Dietetyka (Zakład Dietetyki Klinicznej) 1. Metryczka Nazwa Wydziału: Program kształcenia (Kierunek studiów, poziom i profil kształcenia, forma studiów np.: Zdrowie publiczne I stopnia
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 4 Temat: Normy żywienia 1. Badania stosowane
Bardziej szczegółowoMateriałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiałpomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoMetody realizacji i weryfikacji efektów kształcenia (jedna forma zaliczenia może obejmować materiał z kilku wykładów-proszę wówczas połączyć komórki)
Podstawy dietetyki /status: B Kierunek lekarski Specjalność b/s profil: praktyczny ECTS 1 Stopień studiów Rok studiów II Semestr 3 zimowy Wymiar godzin: wykłady/seminaria 10/5 studia stacjonarne Rok akademicki
Bardziej szczegółowoNieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia
Nieprawidłowe odżywianie jest szczególnie groźne w wieku podeszłym, gdyż może prowadzić do niedożywienia Niedożywienie może występować u osób z nadwagą (powyżej 120% masy należnej) niedowagą (poniżej 80%
Bardziej szczegółowoSylabus z modułu. [24A] Dietetyka. Poznanie podstawowych składników zbilansowanej diety, określenie zasad zdrowego żywienia i odżywiania.
Sylabus z modułu [24A] Dietetyka 1. Ogólne informacje o module Nazwa modułu DIETETYKA Kod modułu Nazwa jednostki prowadzącej moduł Nazwa kierunku studiów Forma studiów Profil kształcenia Semestr Status
Bardziej szczegółowoKWESTINARIUSZ ŻYWIENIOWY PACJENTA
KWESTINARIUSZ ŻYWIENIOWY PACJENTA Data Imię i nazwisko e-mail Data urodzenia Wzrost (cm) Obecna masa ciała (kg) Docelowa masa ciała (kg) Obwód pasa (cm) Obwód bioder (cm) Aktywność fizyczna: Czy uprawia
Bardziej szczegółowoMateriał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:
Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: TECHNIK ŻYWIENIA I USŁUG GASTRONOMICZNYCH przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej
Bardziej szczegółowoCo to jest dietetyka?
Co to jest dietetyka? Dietetyka to nauka, która bada jak to, co spożywamy wpływa na nasze zdrowie i wydajność organizmu. Bada pewne składniki pożywienia, które mogą wpływać na nasze zdrowie. Na przykład
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla chorych z cukrzycą proponowanych przez firmę Novo Nordisk w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 48-53 2009
Bardziej szczegółowoŻywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna
Żywność ekologiczna najlepsza żywność funkcjonalna Prof. Dr hab. Ewa Solarska Pracownia Żywności Ekologicznej Wydział Nauk o Żywności i Biotechnologii Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie Konferencja naukowa
Bardziej szczegółowoProjekt Bądźmy zdrowi wiemy, więc działamy. ETYKIETA - źródło informacji o produkcie
Projekt Bądźmy zdrowi wiemy, więc działamy ETYKIETA - źródło informacji o produkcie Zgodnie z polskim ustawodawstwem etykieta produktu spożywczego powinna mieć napisy w języku polskim, umieszczone w sposób
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 96 SECTIO D 2004 Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Faculty
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 28 czerwca 2012 r. Poz. 728. Rozporządzenie. z dnia 19 czerwca 2012 r. w sprawie wykazu laboratoriów referencyjnych
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 czerwca 2012 r. Poz. 728 Rozporządzenie Ministra Zdrowia 1) z dnia 19 czerwca 2012 r. w sprawie wykazu laboratoriów referencyjnych Na podstawie
Bardziej szczegółowoScenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum
Scenariusz zajęć edukacja zdrowotna - gimnazjum Autor: mgr Beata Draczko Temat lekcji: Wiem, co jem. Zasady racjonalnego odżywiania się człowieka. Cel ogólny: - zapoznanie uczniów z zasadami racjonalnego
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2017/2018 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW I ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU Kosztorysowanie 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek
Bardziej szczegółowoKARTA KURSU. Analysis of food
KARTA KURSU Nazwa Nazwa w j. ang. Analiza żywności Analysis of food Kod Punktacja ECTS* 3 Koordynator dr Apolonia Sieprawska Zespół dydaktyczny Opis kursu (cele kształcenia) Celem wykładów jest zapoznanie
Bardziej szczegółowoVIII PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA
VIII PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA VIII PAŃSTWOWA INSPEKCJA SANITARNA Na terenie województwa lubelskiego nadzór sanitarny nad zakładami żywieniowożywnościowymi sprawuje w poszczególnych powiatach 20 Powiatowych
Bardziej szczegółowoNOWA PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA. (czyli podstawy zdrowego odżywiania postawione na głowie)
NOWA PIRAMIDA ZDROWEGO ŻYWIENIA (czyli podstawy zdrowego odżywiania postawione na głowie) Dlaczego stara piramida żywieniowa jest zła? Po pierwsze okazuje się, że węglowodany w ilości sugerowanej przez
Bardziej szczegółowoŻywienie i suplementacja w sporcie Kod przedmiotu
Żywienie i suplementacja w sporcie - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Żywienie i suplementacja w sporcie Kod przedmiotu 16.1-WL-WF-ŻiSwS Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
Bardziej szczegółowoWarsztaty Żywieniowe. Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej
Warsztaty Żywieniowe Temat: Zasady żywienia młodzieży aktywnej Jeśli jesteś aktywny Powinieneś dbać szczególnie o to, co jesz! potrzebujesz więcej energii potrzebujesz więcej witamin i składników mineralnych
Bardziej szczegółowozdrowego żywienia w chorobie
Wspieramy w ciężkiej chorobie, aby cieszyć się każdą chwilą PORADNIK zdrowego żywienia w chorobie Stowarzyszenie Przyjaciół Chorych Hospicjum im. Jana Pawła II w Żorach Opracowanie: Magdalena Olborska
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1
Grupy środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagania, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI 1. ZAKRES, ROZWÓJ I ZNACZENIE CHEMII ŻYWNOŚCI 11
SPIS TREŚCI PRZEDMOWA 9 1. ZAKRES, ROZWÓJ I ZNACZENIE CHEMII ŻYWNOŚCI 11 1.1. Zakres chemii żywności 11 1.2. Zarys rozwoju 12 1.2.1. Początki wiedzy o żywności 12 1.2.2. Zaczątki chemii żywności 13 1.2.3.
Bardziej szczegółowoWybieram zdrowie i zdrowe odżywianie
Wybieram zdrowie i zdrowe odżywianie Doktorze Zdrówko, co to znaczy być zdrowym? Być zdrowym, to nie tylko nie chorować, ale też czuć się dobrze, być radosnym i sprawnym fizycznie. Czy wiesz, co pomaga
Bardziej szczegółowoMyślę co jem - profilaktyka otyłości i chorób dietozależnych wśród dzieci. Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak
1. Cel główny Uczeń ocenia swój sposób żywienia Temat 2: Jak jem? Opracowanie: mgr Agnieszka Augustyniak 2. Cele szczegółowe Uczeń: ocenia wielkość porcji poszczególnych grup produktów spożywczych identyfikuje
Bardziej szczegółowoDZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 28 sierpnia 2015 r. Poz. 1256 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA1) z dnia 26 sierpnia 2015 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży
Bardziej szczegółowoAlicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce
Alicja Nowicka, Marcin Skrok, Piotr Jurkowski Ocena diet dla osób chorych na cukrzycę proponowanych przez firmę Bayer w Polsce Przegląd Naukowo-Metodyczny. Edukacja dla Bezpieczeństwa nr 2, 40-47 2009
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS
1 Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Gastronomii w Poznaniu SYLABUS Profil : Zawodowy Stopień studiów: I Kierunek studiów: Turystyka i Rekreacja Specjalność: Semestr: Forma studiów: II stacjonarne/niestacjonarne
Bardziej szczegółowoPakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta
Pakiet konsultacji genetycznych zawierający spersonalizowane zalecenia żywieniowe dla pacjenta CHOROBY DIETOZALEŻNE W POLSCE 2,150,000 osób w Polsce cierpi na cukrzycę typu II 7,500,000 osób w Polsce cierpi
Bardziej szczegółowo