Innowacja pedagogiczna TEATRZYK PROFILAKTYCZNY MINIATURKA : RAZEM ŁATWIEJ, BO W GRUPIE TKWI SIŁA

Transkrypt

1 Małgorzata Gőttlich-Kucharska Innowacja pedagogiczna TEATRZYK PROFILAKTYCZNY MINIATURKA : RAZEM ŁATWIEJ, BO W GRUPIE TKWI SIŁA Temat mojej pracy magisterskiej Teatr małych form, a osobowość dzieci już wiele lat temu zainspirował mnie do tego, aby wspólnie z dziećmi pobawić się w teatr. Prowadząc już od 30 lat teatrzyki szkolne i obserwując uczniów w różnym wieku, zauważyłam jak pod wpływem różnorodnych form teatralnych kształtuje się ich osobowość i jak potrafią dzięki tym zajęciom wszechstronnie się rozwijać. Teatr bowiem już od najmłodszych lat może wpływać na dziecko, rozwijać jego wyobraźnię i uczyć wrażliwości. Dotyczy to dziecka jako widza, ale także dziecka jako młodego aktora. Tematy poruszane na zajęciach teatralnych pozwalają dostrzec problemy innych osób i uświadomić sobie własne. Udział dziecka w przedstawieniach umacnia z kolei jego pozytywną samoocenę. Bardzo ważne dla dzieci jest odnalezienie się w grupie rówieśniczej, poczucie przynależności do niej oraz dobre samopoczucie wśród koleżanek i kolegów. Aktywność przy tworzeniu różnorodnych scenek teatralnych, udział w przedstawieniach i wspólne wyjazdy, uczą wpółdziałania, umacniają więzi społeczne i emocjonalne u dzieci. Uczą samodyscypliny, samokontroli i samodzielności. Dlatego też zawsze traktowałam teatr jako swego rodzaju terapię w grupie. Od paru lat coraz częściej dostrzegam nie tylko terapeutyczny wpływ na dzieci, ale i potrzebę profilaktycznego działania. Teatr podejmujący trudne tematy bliskie dzieciom ma wpływ nie tylko na widzów, ale i na młodych aktorów. Obecnie staram się tak dobierać tematy moich przedstawień, aby one także niosły treści terapeutyczne i profilaktyczne. Często temat przedstawienia wynika z potrzeby rozwiązania bieżącego problemu społecznego w grupie.

2 Tak było ze spektaklem Uwierz w siebie, czyli historia Kotki Kłębuszki. Nieśmiałość, wycofanie i brak wiary we własne możliwości stały się w mojej grupie teatralnej poważnym problemem i warto było się nim zająć. Przygotowując inscenizacje, bacznie obserwuję moich małych aktorów w fazie tworzenia, poczyniłam więc pewne przemyślenia. Dziecko, kreując daną postać w przedstawieniu, wykazuje się twórczą postawą, pomysłowością, chce się pokazać z jak najlepszej strony, przeżywa różnorodne emocje. Uczy się pokonywać przeszkody i trudności. Kreując postaci, próbuje je zrozumieć, uczy się wyrozumiałości i cierpliwości. Dziecko nieśmiałe musi odnaleźć siebie, uzewnętrznić swoje przeżycia, pokonać własne ograniczenia i tremę. Zwróciłam uwagę na to, że jeśli mały aktor odnosi nawet drobny sukces, to wtedy chętniej podejmuje różnego rodzaju zadania. Ważna jest także więź między aktorami, poczucie przynależności do danej grupy, świadomość, że jest się potrzebnym. Dziecko uczy się współdziałania w ramach zespołu. Podejmując trudne tematy związane z brakiem tolerancji, agresją, uzależnieniem, przemocą, odrzuceniem, ukazuję dzieciom, że te problemy mogą dotyczyć także ich oraz że można je wspólnie rozwiązać. Niejednokrotnie to dzieci samodzielnie lub w zespole wypracowują prawidłowe zachowania w tych trudnych sytuacjach. Poprzez różne formy teatralne uczą się odmawiać, rozwiązywać problemy i kształtują swoje poprawne postawy społeczne. Przykładem może być metoda dramy, która pełni często funkcję nie tylko zabawy, ale także terapii i nauki. Dzieci tworząc teatr dodatkowo pobudzają swoje procesy poznawcze i rozwijają słownictwo, poszerzają wiadomości oraz uczą się mówić poprawnie, co dodaje im pewności siebie także poza teatrem. Prowadząc tego rodzaju zajęcia teatralne, także jako wychowawca, poznaję potrzeby uczniów, ich zainteresowania, postawy, cechy charakteru. Obserwuję grupę, wzajemne relacje wśród dzieci. Mogę w sposób przemyślany ukierunkować i wspomagać rozwój psychospołeczny dziecka. Uwieńczeniem rocznych zajęć teatralnych jest zawsze prezentacja spektaklu teatralnego w szkole i poza nią na Przeglądach Teatralnych. Do tego dążymy jako zespół. Daje nam to wiele satysfakcji. 2

3 To nie tylko radość z występu przed publicznością, ważne jest także to, że temat podejmowany w spektaklu jest bliski widzom i daje odpowiedni przekaz, uczy jak postępować, jak prawidłowo postrzegać otoczenie, ukazuje co jest dobre, a co złe. W trakcie opisywanej obecnie przeze mnie innowacji pedagogicznej tworzyliśmy spektakl pt. Uwierz w siebie, czyli historia Kotki Kłębuszki. Napisałam ten scenariusz wraz z dziećmi na bazie scenariusza Koty. Tematem przedstawienia jest tolerowanie w grupie postaci inaczej wyglądającej i inaczej się zachowującej, czyli w tym wypadku rudej kotki Kłębuszki, bardzo skromnej i grzecznej w grupie rozkrzyczanych, pewnych siebie i zarozumiałych kotek. Spektakl miejscami smutny i poważny, bywa wesoły i dowcipny. Jest także pełen śmiesznych dialogów i żartów sytuacyjnych. W ostatnim akcie uświadamia widzowi, że takie cechy jak wrażliwość, przyjaźń i dobroć zawsze wygrywają i warto być zawsze sobą. To właśnie ruda Kotka Kłębuszka zostaje wybrana przez kota Mruczysława w konkursie na najpiękniejszą kotkę. Główny cel mojej innowacji to kształtowanie osobowości dzieci poprzez zajęcia teatralne, rozwijanie ich własnej indywidualności, ale jednocześnie poczucia przynależności do grupy rówieśniczej, która wspomaga i daje siłę do działania. Cele szczegółowe to: rozwijanie indywidualnych zdolności, zainteresowań oraz aktywności twórczej; rozwijanie i kształtowanie wrażliwości artystycznej dzieci; stymulowanie aktywności poprzez wzmacnianie poczucia własnej wartości; rozwijanie zainteresowań teatralnych; kształtowanie umiejętności poprawnego posługiwania się językiem ojczystym, doskonalenie dykcji i emisji głosu; integracja grupy dziecięcej, dążenie do poczucia przynależności; dostarczanie radosnych przeżyć emocjonalnych i estetycznych; 3

4 kształtowanie prawidłowych postaw emocjonalnych; rozwijanie umiejętności społecznych w budowaniu poprawnych relacji w grupie rówieśniczej; rozwijanie wyobraźni, wrażliwości i empatii poprzez wchodzenie w role postaci literackich będących wzorem wychowania i etyki; stwarzanie warunków do rozwijania inteligencji emocjonalnej dziecka, pozytywnego kreowania obrazu samego siebie, poczucia własnej wartości, radzenia sobie ze stresem, współdziałania z dziećmi w grupie; przygotowanie do odbioru sztuki teatralnej; budowanie świadomości własnego ciała poprzez ruch sceniczny; angażowanie dzieci w życie kulturalne szkoły prezentacja przedstawień. Metody pracy, jakie wykorzystałam to: drama; zabawy tematyczne; inscenizacja; gry sceniczne; burza mózgów; autoprezentacja; dyskusja; ćwiczenia dykcyjne, oddechowe, narządów mowy; ukierunkowane wypowiedzi na temat oglądanej sztuki. Formy pracy, które zastosowałam to: forma indywidualna, grupowa, zespołowa. Efekty mojej innowacji: Uczeń: posługuje się prawidłowym słownictwem związanym z teatrem; rozróżnia podstawowe formy teatralne: teatr cieni, teatr jednego aktora, żywego planu, pantomima, teatr lalek, balet, opera; rozpoznaje różne rodzaje lalek teatralnych; 4

5 animuje lalki; posiada umiejętność przekazania ruchem, gestem i słowem różnych zadań aktorskich; zyskuje umiejętność samokontroli i samodyscypliny; rozwija wyobraźnię twórczą; umiejętnie współpracuje w grupie; jest świadomy prawidłowych postaw społecznych; rozpoznaje zagrożenia świata zewnętrznego; zna swą wartość i umie odmówić w razie potrzeby; posługuje się wzbogaconym słownictwem czynnym; wykazuje postawę koleżeńskości i życzliwości wobec innych; jest bardziej otwarty i samodzielny; posiada umiejętności, które pomogą mu w nawiązywaniu prawidłowych relacji w życiu szkolnym i dorosłym; umiejętnie stosuje techniki zapamiętywania tekstów; odważnie i pewnie podejmuje decyzje; lubi teatr jako sposób na zagospodarowanie czasu wolnego i rozwój swojej kultury osobistej. Tematyka zajęć: 1. Integracja zespołu teatralnego. 2. Moje uczucia, moje emocje, etiudy taneczne do muzyki. 3. Bawimy się w teatr, zabawy teatralne. 4. Ćwiczenia dykcji, emisji głosu i recytacji. 5. Bawimy się ruchem i tańcem. 6. Teatr to zabawa i przygoda. 7. Wizyta w teatrze Banialuka warsztaty teatralne. 8. Różne formy teatru. 9. Lalka w teatrze. 10. Animacja pacynek i kukiełek. 11. Tworzymy własną lalkę. 12. Drama scenki rodzajowe związane z problemami społecznymi. 5

6 13. Pomysł na przedstawienie. 14. Jaki jestem, jacy jesteśmy. 15. Emocje na scenie. 16. Ruch na scenie. 17. Etiudy taneczne. 18. Jesteśmy różni, ale i podobni. 19. W grupie łatwiej. 20. W grupie weselej. 21. Ja i wszyscy razem. 22. Projekt scenografii i kostiumów. 23. Taniec ćwiczenia rytmiczno-taneczne. 24. Ważne tematy w życiu dziecka: rodzina, przyjaźń, tolerancja. 25. Jestem silny, jestem odważny. 26. Umiem odmawiać scenki teatralne. 27. Tworzymy spektakl. 28. Pomysł na dekorację. 29. Praca nad rolą. 30. Tworzenie przedstawienia. 31. Występy przed publicznością. Sposoby ewaluacji, jakie zastosowałam: 1. Obserwacja zachowań dzieci. 2. Ankieta dla rodziców i dzieci. 3. Przedstawienie przed publicznością i poznanie opinii widzów. 4. List pochwalny dla rodziców jako ocena twórczej działalności dziecka. 6