Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Transkrypt

1 Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie

2 DANE INFORMACYJNE Nazwa szkoły: ZESPÓŁ SZKÓŁ W LIPNICY ID grupy: 96_54_MP2 Opiekun: MARIA LATUSZEWSKA Kompetencja: MATEMATYCZNO - PRZYRODNICZA Temat projektowy: MOJA DROGA DO SZKOŁY Semestr/rok szkolny: SEMESTR IV, 2011/2012

3 Co to jest ruch? Czas Droga, długość Prędkość O mapach Wędrówka piesza Nasza droga do szkoły Bibliografia Plan prezentacji:

4 Ruch Ruch w fizyce to zmiana położenia ciała odbywająca się w czasie względem określonego układu odniesienia. Podział ze względu na tor ruchu: prostoliniowy (poruszanie się po linii prostej), krzywoliniowy (poruszanie się po linii krzywej). Podział ze względu na wartości prędkości: jednostajny prędkość nie zmienia się, zmienny prędkość zmienia się. Parametry opisujące ruch to: czas droga prędkość przyspieszenie.

5 Jak mierzono czas dawniej? Zegar słoneczny III wiek p.n.e. Klepsydra III wiek p.n.e. Zegarek kieszonkowy- XIII w. Zegar wahadłowy XVI wiek Zegar / zegarek XX wiek

6 Zegar słoneczny zegar określający czas w godzinach na podstawie pozycji Słońca, przez wskazanie cienia rzucanego przez nieruchomy wskaźnik na powierzchnię tarczy z podziałką godzinową, umieszczoną na ziemi, posadzce, ścianie budowli lub postumencie. Zegar księżycowy to odpowiednik zegara słonecznego używany nocą, w którym światło słoneczne zastępuje światło Księżyca. Zegar księżycowy wskazuje dokładną godzinę tylko o północy podczas pełni Księżyca, ponieważ górowanie Księżyca opóźnia się 48 minut na dobę.

7 Zegar piaskowy i wodny Klepsydra zegar wodny, w późniejszych czasach także piaskowy, składający się z dwóch, zazwyczaj szklanych baniek, z czego jedna znajduje się dokładnie nad drugą, połączonych rurką przepuszczającą określoną ilość wody lub piasku w określonym czasie. Zegar ogniowy to chiński zegar, który był świecą z podziałką oznaczającą czas spalania. Wtedy można było dosłownie powiedzieć, że czas topnieje. Pewien chiński zegarmistrz ogniowy wynalazł wolno spalający się pręt, który nasycił kadzidłem i odtąd każda godzina pachniała odmiennie.

8 W dzisiejszych czasach używa się: Zegarów wahadłowych z XVI wieku Zegarów / zegarków z XX wieku Zegarów elektronicznych z XXI wieku Zegarów atomowych z XXI wieku Zegary można podzielić ze względu na wielkość na zegary monumentalne i przenośne. Jedne z zegarów wykorzystują do wskazań czasu tarcze i wskazówki, inne symbole faz księżyca lub wyświetlacze diodowe.

9 Jednostki czasu 1 tysiąclecie lat 1 wiek lat 1 dekada - 10 lat 1 rok - zwykły dni, rok przestępny dni 1 miesiąc dni 1 tydzień - 7 dni, 1 doba (dzień) - 24 godziny 1 godzina 60 minut 1 minuta - 60 sekund 1 sekunda - 1 s

10 Nietypowe jednostki czasu Tercja jest to pozaukładowa jednostka miary czasu oznaczająca jedną sześćdziesiątą część sekundy. Rok księżycowy okres złożony z 12 miesięcy księżycowych i jednego krótkiego miesiąca dodatkowego (wyrównawczego). Rok ten jest krótszy od roku słonecznego i trwa 354,367 średnich dób słonecznych. Olimpiada okres pomiędzy dwoma następującymi po sobie igrzyskami. Zazwyczaj trwał około 4 lat. Kwarta jest to pozaukładowa jednostka miary czasu oznaczająca jedną sześćdziesiątą część tercji. Sol marsjański odpowiednik ziemskiej doby słonecznej, tj. czas pomiędzy kolejnymi górowaniami Słońca na planecie Mars; wynosi on ,24409 sekund. Rok drakoniczny, rok smoczy lub rok zaćmieniowy odstęp czasu pomiędzy dwoma kolejnymi, następującymi po sobie, przejściami Słońca przez ten sam węzeł orbity Księżyca. Rok ten trwa 346,6201 średnich dób słonecznych.

11 Strefa czasowa to wytyczony obszar powierzchni Ziemi o szerokości średnio 15 (360 /24) długości geograficznej, rozciągający się południkowo między biegunami, w którym urzędowo obowiązuje jednakowy czas (czas strefowy). Przeważnie jest on średnim czasem słonecznym środkowego południka tej strefy, który różni się o całkowitą liczbę godzin od czasu uniwersalnego.

12 Pomiar czasu przejścia korytarza szkolnego Osoba Intuicja (s) Klepsydra Stoper (s) Kuba ,86 Damian S. 21 3,5 20,33 Maria ,51 Mateusz ,19 Sylwia 21 3,5 20,4 1 klepsydra = 6 s

13 Pomiar czasu przejścia boiska szkolnego

14 Pomiar czasu spadających ciał Przedmiot Intuicja Klepsydra Stoper Piłeczka 4s 0,5s 1,51s Kartka 5s 1,5s 9,06s Zgnieciona kartka 4s 0,3s 1,27s Ścierka 2s 0,6s 3,55s Gąbka 3s 0,3s 2,86s Kubek 1s 0,25s 1,29s

15 Jednostki długości Podstawową jednostką długości w układzie SI jest metr. 1 metr jest równy drodze jaką przebywa w próżni światło w ciągu 1/ s. Podwielokrotności i wielokrotności jednego metra: 1 mm = 0,001 m, 1 cm = 0,01 m, 1 dm = 0,1 m, 1 km = 1000 m. Inne jednostki długości: Cal (in)= 2,54 cm Jard (yd) = 3 stopy Sążeń (fm) = 6 stóp Mila morska = 1852 m Kabel = 185,2 m Rok świetlny = 9,4605 * m. Wzorzec metra przechowywany w Międzynarodowym Biurze Miar i Wag w Sevres pod Paryżem.

16 Jednostki długości używane w dawnych czasach wiorsta - zasięg donośności głosu ludzkiego (ok m) sążeń - największa szerokość rozkrzyżowanych poziomo rąk (ok. 1,82m) łokieć mały - odległość od końcu średniego palca do pachy (ok. 57 cm) palec - miara zwana calem równa szerokości ośmiu ziaren jęczmienia (ok.2,5 cm) stopa - odległość miedzy rzędami kartofli (ok.24 cm) pręt - 15 stóp (ok. 5,03 m )

17 Rozmiary w przyrodzie - obiekty niewidzialne Atomy mają rozmiary rzędu m. Komórki drożdży osiągają zwykle 2-7 μm szer., 3-10 μm dł. Wielkość bakterii wynosi od 0,2 do kilkudziesięciu mikrometrów. Mimivirus największy znany wirus DNA będący dwudziestościanem foremnym o średnicy dochodzącą do 400 nm.

18 Małe obiekty widzialne Kropelka wody jest kulką o średnicy 3 mm. Ryż krótkoziarnisty ma długość od 5 do 5,2 mm. Koliber ma długość od 6 do 22 cm. Ziele angielskie ma od 4 do 7 mm średnicy. Rozmiary ciała owadów wahają się od 0,25 mm do ponad 350 mm.

19 Rozmiary dużych obiektów Burj Dubai - najwyższy wieżowiec na świecie ma ponad 828 m wysokości. Wieża Eiffla ma 324 m wysokości! Przykładowa długość okrętu to 70 m. Długość samochodu to 3 5 m. Długość wagonu to ok.11,5 m. Pociąg składający się z 10 wagonów i lokomotywy ma długość ok. 124 m.

20 Pomiar długości boiska różnymi przyrządami Taśmą mierniczą Taśmą mierniczą Linijką Krokami

21 Pomiar długości korytarza różnymi przyrządami Długość korytarza mierzyliśmy miarą krawiecką, taśmą mierniczą, linijką, stopami i krokami.

22 Wyniki pomiarów długości korytarza szkolnego Przyrząd Pomiar, obliczenia Długość [m] Miara krawiecka [1,5 m] 31*1,5 m 46,5 Linijka [1 m] 39,3*1 m 39,3 Taśma miernicza [3 m] 15,6*3 m 45,6 Stopy [28 cm] 150*0,28 m 42 Kroki [70 cm] 58*0,7 m 40,6 Taśma miernicza [25 m] 1,72*25 m 43 Po zrobieniu pomiarów dowiedzieliśmy się, że korytarz ma długość 43 m. To znaczy, że najdokładniejszy wynik otrzymaliśmy mierząc najdłuższą taśmą mierniczą 25 m.

23 Co to jest prędkość? Prędkość - to wielkość fizyczna która informuje nas o tym, jaką drogę i w jakim czasie przebyło ciało. Wzór na prędkość Zapis słowny Zapis skrócony Znaczenie symboli symbol nazwa wielkości rodowód symbolu jednostka wielkości v prędkość (szybkość) z ang. velocity - prędkość S droga z ang. sector - odcinek m t czas przebywania drogi z ang. time - czas s m/s

24 Jednostki prędkości SYMBOL [m/s] [km/h] [mph] JEDNOSTKA metr na sekundę (meter per second) kilometr na godzinę (kilometer per hour) mila lądowa na godzinę (land mile per hour) [kt] węzeł - mila morska na godzinę (knot - nautical mile per hour) [ma] [c] mach (prędkość dźwięku w powietrzu) prędkość światła (speed of light) Warto zapamiętać, że 10 m/s = 36 km/h

25 PRĘDKOŚĆ W TECHNICE Rekord szybkości samolotu bezzałogowego (dane z 2005 r.) to prawie 10 Ma (1 Ma = 1224km/h = 340 m/s) Średnia prędkość kuli rewolwerowej wynosi 1700 km/h Szybkość odrzutowego samolotu pasażerskiego km/h Szybkość samochodu Formuła 1 na torze wyścigowym wynosi ponad 300 km/h. Ken Warby, kierujący łodzią na rzece Tumut w Australii, osiągnął prędkość 511 km/h. Rekordową łódź rozpędzał silnik rakietowy.

26 Prędkość dźwięku Prędkość rozchodzenia się dźwięku dla różnych ośrodków: powietrze m/s rtęć m/s woda m/s lód m/s beton m/s stal m/s m/s szkło m/s Prędkość światła Prędkość światła w próżni wynosi km/s. Jest to prędkość maksymalna, żadne ciało nie może zostać przyspieszone do prędkości większej od prędkości światła.

27 Prędkość w technice Francuski pociąg TGV ustanowił nowy rekord szybkości pojazdu poruszającego się po torach. Na wyremontowanej trasie z Paryża do Strasbourga osiągnął prędkość 574,8 km/h. Rekordowej prędkości, z jaką poruszał się kiedykolwiek człowiek, dokonano 26 maja 1969 r. w dzień powrotu na Ziemię statku kosmicznego Apollo 10 (14 km od powierzchni). Prędkość ta wynosiła km/h.

28 Dopuszczalna prędkość samochodu w Polsce 50 km/h - na terenie zabudowanym 90 km/h - poza terenem zabudowanym na drodze zwykłej 100 km/h - na drodze ekspresowej jedno jezdniowej oraz na drodze dwujezdniowej o co najmniej dwóch pasach przeznaczonych dla każdego kierunku ruchu 110 km/h - na drodze dla pojazdów samochodowych 130 km/h - na autostradzie

29 Prędkość w przyrodzie - ciekawostki Prędkość przepływu krwi w aorcie wynosi 0,6 m/s. Kolibry mogą trzepotać skrzydłami nawet 90 razy na sekundę, a tempo uderzeń serca wynosi średnio uderzeń na minutę. Szybkość sprintera ok. 10 m/s = 36 km/h Najszybsza dwunożna istota struś emu osiąga prędkość 70 km/h. Gepard może osiągnąć prędkość aż 120 km/h

30 Mapa to obszar powierzchni Ziemi wykonany w pomniejszeniu. Aby można było prawidłowo ją odczytać, należy zapoznać się z legendą, która zawiera skalę i objaśnienia zastosowanych znaków. Mapa i plan pomagają w poruszaniu się po terenie. Niezastąpione na wycieczkach są mapy turystyczne. Z kolei treści ważne dla kierowców można znaleźć na mapach samochodowych.

31 Co to jest skala? Przy wykonywaniu rysunków niektórych przedmiotów lub sporządzaniu map, planów, musimy zmniejszyć rzeczywiste wymiary przedmiotów, aby rysunki zmieściły się na kartce. Są też niewidoczne obiekty dla oka, które obserwujemy za pomocą mikroskopu, wówczas rysunki przedstawiamy w powiększeniu. W tym celu stosujemy pewną skalę. Skala określa, ile razy wszystkie wymiary przedmiotu zostały zwiększone lub zmniejszone.

32 Przekształcanie skali mapy Zamiana skali liczbowej na mianowaną Skala 1: cm 40000cm 1cm 400m 1cm 0,4km Skala 1: cm cm 1cm m 1cm 450km Skala 1: cm cm 1cm 1700m 1cm 1,7km Skala liczbowa: 1: Podziałka liniowa: [km]

33 Wędrówka piesza Planując wędrówkę pieszą skorzystaliśmy z mapki gminy, aby ustalić trasę i obliczyć przybliżoną jej długość. Przy oszacowaniu czasu skorzystaliśmy z Reguły Naismitha. Reguła Naismitha pozwala określić mniej więcej, jak długo może zająć piesze pokonanie danej trasy. Została opracowana przez Williama Naismitha, szkockiego alpinistę, pod koniec XIX wieku i do dziś jest używana. Głosi ona, że na przejście 5 km należy przeznaczyć godzinę, dodając pół godziny na każde 300 metrów pokonywanej wysokości. Tak więc trasa długości 15 kilometrów, podczas której pokonasz różnicę wzniesień 500 metrów, powinna zająć Ci około 4 godzin. Trasa wędrówki: Jezioro Trzebielsk Czas: 1,5 h Droga: 6 km Średnia prędkość: 4 km/h

34 Najlepszą dokumentacją z pieszych wędrówek są zdjęcia:

35 Droga do szkoły Nasza szkoła znajduje się w Lipnicy. Docieramy do niej autobusami z następujących miejscowości: Ostrowite, Borzyszkowy i Budy. Pokonujemy drogę od 5 do15 km.

36 Z jaką średnią prędkością poruszamy się w drodze do szkoły? Imię i nazwisko Droga [km] Czas [min] Czas [h] Predkość [km/h] Ania Felska 5 9 9/60 33,3 Martyna Malich 4 7 7/60 34,3 Damian Stoltmann 4 7 7/60 34,3 Nikodem Gliniecki 5 9 9/60 33,3 Damian Półczyński ,25 40 Mateusz Leper 4 7 7/60 34,3 Iwona Biłanicz 4 7 7/60 34,3 Sylwia Szyca 5 9 9/60 33,3 Patrycja Rudnik 5 9 9/60 33,3 Maria Leszczyńska 4 7 7/60 34,3 Kazik Labun 4 7 7/60 34,3 Kuba Pupka Lipinski 5 9 9/60 33,3

37 Skład grupy projektowej: 1. Iwona Biłanicz 2. Anna Felska 3. Maria Leszczyńska 4. Martyna Malich 5. Patrycja Rudnik 6. Sylwia Szyca 7. Nikodem Gliniecki 8. Kazimierz Labun 9. Mateusz Leper 10. Damian Półczyński 11. Jakub Pupka Lipinski 12. Damian Stoltmann Maria Latuszewska - opiekun

38 Bibliografia: K. Horodecki, A. Ludwikowski, Fizyka 1, GWO, Gdańsk 2009 M. Braun, W. Śliwa, To jest fizyka, Nowa Era, Straszyn 2009 Roman Malarz, Puls Ziemi 1, Nowa Era, Straszyn 2009 wikipedia.org pl.wikiquote.org