Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego

Transkrypt

1 Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie

2 DANE INFORMACYJNE Nazwa szkoły: Zespół Szkół w Lipnicy ID grupy: 96/54 Opiekun: Helena Szada Borzyszkowska Kompetencja: Matematyczno - przyrodnicza Temat projektowy: Moja droga do szkoły Semestr/rok szkolny: IV/2011

3 SPIS TREŚCI Historia pomiarów czasu. Jednostki czasu obecnie stosowane. Skale czasu w przyrodzie. Międzynarodowe strefy czasowe. Jednostki długości dawniej i dziś. Wielkości w przyrodzie duże i małe. Moja droga do szkoły - tabelka i wykres.

4 HISTORIA POMIARÓW CZASU Ludzie pierwotni żyli zgodnie z rytmem przyrody. Do pomiaru czasu wystarczyła obserwacja Słońca i Księżyca. Aby dokładniej odmierzać czas stworzono zegary, które na przestrzeni wieków ulegały dużym zmianom.

5 HISTORIA POMIARÓW CZASU Zegar słoneczny w Warszawie ZEGAR SŁONECZNY Pierwszymi były zegary słoneczne, najstarsze liczą około 5500 lat. Przypadkowo wetknięty do ziemi patyk (później nazwany gnomonem) pozwolił zauważyć, że istnieje zależność pomiędzy długością cienia, a porą dnia. Zaczęto dzielić dobę na dwanaście części a potem na dwie kolejne. Później dookoła gnomonu rysowano okrąg i dzielono go na 24 części. Tak powstał zegar, który w ulepszonej formie przetrwał aż do średniowiecza.

6 HISTORIA POMIARÓW CZASU ZEGAR WODNY Pierwsze zegary wodne powstały w Egipcie i Mezopotamii. Najpopularniejszym zegarem wodnym w starożytności była klepsydra. Woda płynęła z górnej kuli przez jedną z rurek na dół. Po godzinie górna część się opróżniała i klepsydrę odwracano, a cały proces zachodził w drugiej rurce. Dzięki zegarom tego typu ludzie nie musieli już obserwować słońca. Mogli mierzyć czas nawet nocą. Zegar wodny w Berlinie

7 HISTORIA POMIARÓW CZASU ZEGAR PIASKOWY W średniowiecznej Europie zaczęto stosować klepsydry piaskowe. Miały one bardzo prostą konstrukcję. Stosowano je w kościołach i katedrach. Później kilka klepsydr łączono w jeden zegar, każda z nich wskazywała inny okres czasu. Zaczęto zaopatrywać klepsydry w podziałki minutowe i sporządzać zegary piaskowe o krótszym upływie czasu. Klepsydra piaskowa

8 HISTORIA POMIARÓW CZASU ZEGAR MECHANICZNY W połowie XIV wieku w miastach włoskich pojawiły się wielkie zegary mechaniczne. Najpopularniejszymi tego typu były zegary z napędem ciężarkowym. Zegary te umieszczano jedynie na wieżach. Wadą tych zegarów była mała dokładność. W początku XVI wieku Peter Henelein z Norymbergi skonstruował pierwsze zegary poruszane sprężyną. Zegary te zwalniały w miarę rozkręcania sprężyny, ale były małe i mogły leżeć na stole, a nie wisieć na wieży.

9 HISTORIA POMIARÓW CZASU ZEGAR WAHADŁOWY W roku 1656 Huygnes zbudował pierwszy zegar wahadłowy. Wskazywał czas z dokładnością 1 minuty na dobę, późniejsze udoskonalenia doprowadziły do dokładności około 10 sekund na dobę. Zaletą zegara wahadłowego jest to, że okres drgań wahadła można regulować, niezależnie od mechanizmu napędowego samego zegara. Zegar wahadłowy

10 HISTORIA POMIARÓW CZASU ZEGAR KWARCOWY Pierwsze zegary elektroniczne zbudowane zostały w latach trzydziestych XX wieku, a upowszechniły się w latach 70. Zegarki kwarcowe montowane są w przedmiotach codziennego użytku, np. odbiornikach radiowych, telefonach, samochodach itd. Zegarki elektroniczne są bardzo dokładne.

11 HISTORIA POMIARÓW CZASU ZEGAR ATOMOWY W drugiej połowie XX wieku powstały niezwykle dokładne zegary atomowe. Stanowią one obecnie podstawę pomiaru czasu, wyznaczając tzw. standard (wzorzec) czasu. Powszechnie obowiązująca definicja sekundy, przyjęta w 1967 roku: jedna sekunda jest to czas drgań w atomie cezu w zegarze atomowym. Zegar atomowy 19:39:26

12 JEDNOSTKI CZASU OBECNIE STOSOWANE 1 nanosekunda = 0, s 1 mikrosekunda = 0,000001s 1 milisekunda = 0,001s 1 sekunda (podstawowa jednostka w układzie SI ) 1 minuta = 60s 1 kwadrans = 15 minut = 900s 1 godzina = 60 minut = 3600s

13 JEDNOSTKI CZASU OBECNIE STOSOWANE rok = 12 miesięcy = 365 lub 366 dni dekada = 10 dni w odniesieniu do miesiąca albo 10 lat w odniesieniu do wieku doba (dzień) = 24 godziny tydzień = 7 dni miesiąc = 28, 29, 30 lub 31 dni kwartał = 3 miesiące wiek = 100 lat era dzieli historię ludzkości na okres przed narodzeniem Chrystusa i po

14 SKALE CZASU W PRZYRODZIE HISTORIA ZIEMI Historia Ziemi to kilka miliardów lat. Religia liczy powstanie Ziemi od stworzenia Adama, a naukowcy twierdzą, że Ziemia ma od 5 do 6 miliardów lat.

15 ROŚLINY Wiele roślin ma coś w rodzaju wewnętrznego zegara który pomaga im określić porę dnia i roku. Ów zegar kontroluje zakwitania roślin bacząc by nastąpiło ono wówczas, gdy są największe szanse na zapylenie. Na przykład kwiaty stokrotek i mleczy zamykają się w nocy, a otwierają za dnia.

16 ZWIERZĘTA Zwierzęta też mają swoje zegary, dlatego ptaki wiedzą, kiedy wędrować, a ssaki, kiedy budzić się po zimowej hibernacji.

17 SERCE Serce noworodka zaraz po urodzeniu bije z częstotliwością około uderzeń na minutę, więc czas pomiędzy jednym a drugim uderzeniem to około 0,5 s. Serce dorosłego człowieka wykonuje około 72 uderzeń na minutę, czyli czas pomiędzy jednym a drugim uderzeniem to około 1,2 s.

18 MIĘDZYNARODOWE STREFY CZASOWE Kula ziemska jest podzielona na 24 strefy czasowe. Południk 0 o przechodzi przez Greenwich dzielnicę Londynu. W Polsce obowiązuje czas środkowoeuropejski. Kolejne strefy czasowe są co 15 o, bo 360 o : 24=15 o

19 DAWNE JEDNOSTKI DŁUGOŚCI Do 8 lutego1919 roku, czyli do czasu podpisania przez Piłsudskiego dekretu o miarach na ziemiach polskich w powszechnym użyciu były miary odwołujące się do człowieka jako pierwotnego instrumentu mierniczego: wiorsta - zasięg donośności głosu ludzkiego stopa - jednostka miary nawiązująca przeciętnej długości stopy ludzkiej. łokieć (kupiecki) - odległość od końca średniego palca do pachy piędź - największa rozwartość miedzy końcami palców wielkiego i małego sążeń największa szerokość rozkrzyżowanych poziomo rąk

20 JEDNOSTKI DŁUGOŚCI OBECNIE NAJCZĘŚCIEJ STOSOWANE 1 nm=0, m 1 µm=0,000001m 1 mm= 0,001m 1 cm=0,01m 1 dm=0,1m 1 m (podstawowa jednostka w układzie SI) 1 km=1000m 1 mila angielska = 1,609 km 1 mila morska = 1, km rok świetlny - jest to odległość jaką światło przebywa w ciągu roku

21 Bakteria Wielkość bakterii to 0,2 mikrometrów do kilku milimetrów. WIELKOŚCI W PRZYRODZIE Atom Średnica atomu wynosi 2,5* Na główce szpilki może znaleźć się takich atomów. Najwyższe drzewo Najwyższym drzewem świata jest Sekwoja i ma 115 m.

22 DŁUGOŚCI NIEKTÓRYCH ORGANÓW CZŁOWIEKA Długość nerki 11-12cm Długość serca cm Długość wątroby cm Długość przełyku cm Jelito cienkie 5-6 m

23 SKALA LOGARYTMICZNA Jest to rodzaj skali pomiarowej, w której mierzona wielkość fizyczna jest przekształcana za pomocą logarytmu PRZYKŁADY SKAL LOGARYTMICZNYCH Skala Richtera - do określania amplitudy drgań wstrząsów sejsmicznych Skala decybelowa - do określenia poziomu wielkości elektrycznych i akustycznych Skala ph do określania kwasowości i zasadowości wodnych roztworów związków chemicznych Suwak logarytmiczny

24 REGUŁA NAISMITHA Reguła Naismitha pozwala określić mniej więcej, jak długo może zająć pokonanie danej trasy lub odcinka. Została opracowana przez Williama Naismitha, szkockiego alpinistę pod koniec XIX wieku i do dziś jest używana. Głosi ona, że na przejście 5 kilometrów należy przeznaczyć godzinę, dodając pół godziny na każde 300 metrów pokonywanej wysokości.

25 WYCIECZKA MAPA Z ZAZNACZONYMI PUNKTAMI NASZEJ WYCIECZKI

26 WYNIKI NASZYCH POMIARÓW I OBLICZEŃ MOJA DROGA DO SZKOŁY Imię Odległość w m Czas w s Prędkość w m/s Martyna ,56 Ewelina ,67 Kamila ,1 Ala ,67 Magda ,48 Alicja ,9 Krystian ,85 Roksana ,72 Iza Karol ,63 Krzysiu ,2

27 prędkość w m/s WYKRES PRĘDKOŚCI MOJA DROGA DO SZKOŁY Wykres naszych prędkości w m/s Martyna Ewelina Kamila Ala Magda Alicja imię Krystian Roksana Iza Karol Krzysiu Prędkość w m/s

28 PRĘDKOŚCI MAŁE I DUŻE Małe Duże Dryf kontynentów- 5cm/rok=0, m/s Ślimak 7 m/h=0,002m/s Koniec małej wskazówki zegara 5 mm/h=0, m/s Samochód Formuły km/h Samolot pasażerski 900 km/h Ziemia wokół Słońca km/h

29 PRĘDKOŚĆ ŚWIATŁA W PRÓŻNI POBITA! Prędkość światła jest niezwykle ważną stałą fizyczną. W oparciu o nią zdefiniowana została jednostka długości metr. 1 metr jest równy drodze jaką przebywa w próżni światło w ciągu 1/ sekundy. Z badań ostatnio przeprowadzonych przez naukowców z CERN (Europejskiej Organizacji Badań Jądrowych) wynika, że neutrino osiągnęło prędkość przekraczającą prędkość światła. Gdyby ich obliczenia okazały się prawdziwe, oznaczałoby to podważenie szczególnej teorii względności obowiązującej w fizyce od ponad 100 lat.

30 BIBLIOGRAFIA To jest fizyka - podręcznik dla gimnazjum-m. Braun, W. Śliwa ( nowa era 2009) Od świecy do zegara kwarcowego - A.Ganeri ( Nasza Księgarnia 1998) Atlas geograficzny Geografia dla kl. I G Puls Ziemi Roman Malarz, Nowa Era Fizyka dla Gimnazjum cz.1 Anna Kaczorowska

31 Projekt ROZWÓJ PRZEZ KOMPETENCJE jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Program Operacyjny Kapitał Ludzki CZŁOWIEK NAJLEPSZA INWESTYCJA Publikacja jest współfinansowana przez Unię Europejską w ramach środków Europejskiego Funduszu Społecznego Prezentacja jest dystrybuowana bezpłatnie