W numerze: Moc obligacji. Stypendialne eldorado. Spełnienie marzeń. Odzyskać tosamość. Symbol niepodległości. Nie dajmy się skubać!

Transkrypt

1

2

3 W numerze: Moc obligacji Kaliskie doświadczenia 6 Stypendialne eldorado Pomoc dla uczniów 10 fot. Tomasz Wolff Spełnienie marzeń Rozbudowa UAM 12 Odzyskać tosamość Potrzeba pełnej historii 20 Symbol niepodległości Upamiętnienie legionistów 26 Nie dajmy się skubać! Jak widzą Kalisz? 29 Jak minął rok? Pytanie skierowaliśmy do wielu kaliszan, przedstawicieli rozmaitych środowisk. Zanim Państwo przeczytają, jakie wydarzenia na świecie, w kraju i w mieście oraz w życiu osobistym wywarły na nich wpływ podzielę się własnymi refleksjami. W 2005 roku na szczególną uwagę zasłużyły moim zdaniem trzy wydania Kalisii : nr 3-4, opublikowany z okazji pierwszych Dni Kultury Żydowskiej w Kaliszu, nr 5-6, złożony w hołdzie Ojcu Świętemu, Janowi Pawłowi II, przygotowany po Jego śmierci, oraz numer 7-8-9, w którym pożegnaliśmy zmarłego 3 sierpnia 2005 roku jezuitę związanego z Kaliszem, Ojca Stefana Dzierżka. I właściwie mogę powiedzieć, że według tego klucza rozdzielam moje myśli, jeśli chodzi o szczególne wydarzenia roku Krążą one wokół śmierci naszego Wielkiego Rodaka, Jana Pawła II, oraz śmierci jezuity służącego nam, kaliszanom, przez wiele lat, Ojca Stefana Dzierżka. Przywołują także ten niezwykły świat żydowski dawnego Kalisza, którego, niestety, nie znałam. Jeśli chodzi o edycję papieską, podkreślam, iż była ona przygotowana połączonymi siłami ludzi duchownych i świeckich. Ich wysiłek nie poszedł na marne wydanie pozytywnie przyjęli mieszkańcy naszego miasta. Już pod koniec sierpnia zostało w redakcji zaledwie kilka egzemplarzy. Musieliśmy dodrukować jeszcze kilkaset, które były rozprowadzane w trakcie V Dnia Papieskiego w Kaliszu i podczas Sympozjum Jan Paweł II dlaczego Wielki?. Numer papieski rozesłaliśmy w świat, otrzymali go m.in.: Papieski Instytut Polski w Rzymie, Katolicka Agencja Informacyjna, Episkopat Polski, Nuncjatura Apostolska w Polsce, Kurie Metropolitarne w Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Częstochowie i Gnieźnie, Katolicki Uniwersytet Lubelski, ważniejsze kurie diecezjalne w całej Polsce. Bardzo wielu Czytelnikom Kalisii podobał się portret Ojca Stefana Dzierżka, wykonany przez księdza Mariusza Pohla, który otrzymaliśmy do publikacji dzięki kaliskiej Solidarności. Jak żywy, słyszałam komentarze. I coś w tym jest idzie jesiennego dnia przez jezuicki podwórzec, w filcowych butach, sportowej bluzie i ciemnym berecie. W spracowanych rękach ma różaniec modli się. Skromny posturą silny duchem. Ten portret ze zdjęcia zachowam w pamięci. Wydanie żydowskie odrodziło pamięć o wspólnej polsko-żydowskiej historii i zachowa ją dla potomnych. W większości mówi o czasie minionym, lecz naród, który nie czerpie ze swej przeszłości jest narodem jałowym. Dlatego wytrwałe ożywianie naszych dziejów ma sens. Oby już nigdy nie zgasła żadna z części tej wielości. Powyższe wydarzenia przeszły do historii. Teraz liczy się najbliższa przyszłość, na którą jednak złożą się doświadczenia minionych dni. Nadchodzi czas wielkiej radości, narodzenia Jezusa. Będziemy tym bardziej może cieszyć się z tego, że możemy być razem, w naszym mieście, w naszym domu, z najbliższymi. Będziemy radośnie śpiewać Wśród nocnej ciszy. W imieniu całej redakcji pragnę więc życzyć wszystkim Czytelnikom radości, spokoju i serdeczności. Elżbieta Zmarzła

4 Kalisz to miasto nowoczesne samorząd Minęły już trzy lata, odkąd objął Pan urząd Prezydenta Miasta Kalisza. Co zmieniło się w mieście w tym okresie? Kalisz stał się miastem dynamicznym i otwartym na inwestycje sprzyjające jego dalszemu rozwojowi. Wśród najważniejszych sukcesów minionych trzech lat na pewno należy wymienić wybudowanie dwóch tras Stanczukowskiego (obecnie ul. Piłsudskiego) i Szlaku Bursztynowego. Warto wspomnieć również o programie termomodernizacji i poprawie stanu technicznego 28 szkół. Nakłady na ten cel wyniosły łącznie 45,5 mln zł. Możemy się również poszczycić wybudowaniem Gimnazjum nr 9, najnowocześniejszej szkoły w Wielkopolsce. Dynamikę działań zarządczych najlepiej jednak obrazuje rozwój gospodarczy miasta. Bezrobocie spadło z 17 do 13 procent w ciągu dwóch ostatnich lat. Wzrosły nakłady inwestycyjne, powstały nowe centra handlowe, w Kaliszu pojawili się nowi inwestorzy krajowi i zagraniczni. Także budownictwo mieszkaniowe szybko się rozwija oddaliśmy do użytku 274 mieszkania w Kaliskim Towarzystwie Budownictwa Społecznego i 76 mieszkań komunalnych. Dzięki stworzeniu odpowiednich warunków inwestycyjnych sprawnie funkcjonuje budownictwo spółdzielcze i prywatne. Rozpoczęliśmy również budowę ważnej dla miasta hali widowiskowo-sportowej na ponad 2,5 tysiąca miejsc. Wspomniał Pan o budownictwie komunalnym. Czy tego typu działania rozwiążą trudną sytuację kaliskiego mieszkalnictwa? Uważam, że obecny sposób zarządzania i administrowania zasobami mieszkaniowymi miasta jest nieskuteczny. Potrzebne są reformy. Ale na reformy własnościowe, np. w formie przekształcenia MZBM-u w spółkę prawa handlowego, nie ma przyzwolenia w Radzie Miejskiej. Być może remedium na stan zapaści ekonomicznej wielu rodzin będzie abolicja czynszowa, o której jak Państwo pamiętacie mówiłem w moim programie wyborczym. Wracam do tego pomysłu, przekazałem go do ponownego opracowania. Należy jednak pamiętać, że wielu mieszkańcom Kalisza życie utrudnia także niejasna sytuacja prawna wspólnot mieszkaniowych, które w świetle prawa nie posiadają osobowości prawnej, a tym samym nie posiadają zdolności kredytowych i dla banków nie są partnerami. Aby mogli otrzymać kredyty, miasto musiałoby dać im gwarancje, których nie może udzielić z różnych powodów. Niełatwo również o porozumienie w sprawie kaliskich oczyszczalni ścieków. Dług za wybudowanie oczyszczalni ścieków, kolektorów i innych urządzeń im towarzyszących wynosi obecnie 727 zł na jednego mieszkańca. Tak być nie może, dlatego rozpatrujemy kilka sposobów rozwiązania tego problemu. Niestety, żaden z nich nie znajduje akceptacji w gremiach, które zarządzają systemem wodno-kanalizacyjnym. Utrzymuje się, że obecny układ dwóch spółek Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji oraz Spółki Wodno- -Ściekowej Prosna jest najlepszy, najbardziej optymalny. Tymczasem gołym okiem widać, że jest inaczej. Sytuacja staje się bardzo trudna, zwłaszcza w obliczu rozbudowy systemu kanalizacyjnego w mieście finansowanego z Funduszu Spójności. Czy przyszłoroczny budżet miasta wpłynie na dalszy rozwój Kalisza? Projekt budżetu przedstawiony Radzie Miejskiej jest dokładnie taki, jaki być powinien. Ekspansywny, oszczędny, bezpieczny, kontynuujący tę linię rozwoju, którą zapoczątkowaliśmy przed trzema laty. W budżecie, co zawsze podkreślam, powinien zawierać się charakter miasta, styl zarządzania, cele rozwojowe. Jeśli zapisujemy po stronie dochodów kwotę tys. zł uwaga na przekroczoną barierę 300 mln która jest większa od tegorocznej o 14 proc., ma to swoją wymowę. Jeśli po stronie wydatków zapisujemy kwotę 325 mln 309 tys. zł, w tym 84 mln na inwestycje, to oznacza, że przekroczyliśmy już znacznie granicę wyznaczaną dla budżetów prorozwojowych. Bo wydatki majątkowe sięgną blisko 26 procent. To robi wrażenie nie tylko na wszystkich naszych gościach z innych samorządów, ale i na mieszkańcach Kalisza. Rozwój gospodarczy miasta wymaga trafionych decyzji inwestycyjnych. Rozumiem, że dotychczasowe działania w tym względzie ocenia Pan pozytywnie? Inwestycje, które dotychczas przeprowadziliśmy okazały się efektywne i niezmiernie ważne dla gospodarczego rozwoju miasta. Każdy inwestor, który ma swoją siedzibę w Kaliszu, rozgląda się wokół i ocenia, na ile sprzyja mu miasto, otoczenie, jego infrastruktura nie tylko techniczna i drogowa, ale i oświatowa, handlowa oraz usługowa. Inwestorzy zagraniczni cenią to wszystko, co sprzyja podnoszeniu poziomu życia centra handlowe i hipermarkety, rozwinięte szkolnictwo, czyste środowisko, możliwość wypoczynku biernego i aktywnego, łatwość w dotarciu do innych miast. Nie wstrzymujemy żadnych inwestycji w mieście, bo przynoszą one same korzyści. Prezydent Janusz Pęcherz (z prawej) z wiceprezydentem Tadeuszem Krawczykowskim na budowie hali widowiskowo-sportowej przy Gimnazjum nr 9. Fot. BIM Pylony, które będą podtrzymywać dźwigary dachowe. A zatem przedsiębiorczość w Kaliszu rozwija się w dobrym tempie? Na koniec października tego roku bezrobocie w Kaliszu spadło do 13 procent, czyli obniżyło się aż o cztery punkty w ciągu dwóch lat. To oznacza, że pracę znalazło prawie 2 tys. osób. Był to spadek jeden z największych w województwie. Inną miarą wzrostu jest rosnący udział miasta w podatku od osób fizycznych (PIT) oraz od osób prawnych (CIT), a także rosnące dochody z podatku od nieruchomości. Kalisz już po raz drugi wpłaci do budżetu państwa kwotę wyrównawczą, ponieważ przekroczy wskaźnik podatku dochodowego na jednego mieszkańca, który wynosi 110 procent dla wszystkich powiatów w Polsce. W tym roku ta kwota wyniosła 650 tys. zł, w przyszłym roku Ministerstwo Finansów zwiększy ją do 991 tys. zł. To wszystko należy potraktować jako wskaźniki wzrostu albo inaczej, jako wskaźniki koniunktury. Czy nasze dobre samopoczucie znajduje potwierdzenie w ocenach zewnętrznych obserwatorów rozwoju miasta? Tak, jesteśmy bardzo dobrze oceniani przez zewnętrznych ekspertów. W rankingu Wspólnoty,

5 Budowa konstrukcji stropu. najbardziej prestiżowego czasopisma samorządowego, Kalisz został sklasyfikowany na 7 miejscu pod względem zaangażowania inwestycyjnego w grupie miast na prawach powiatu. W rankingu Rzeczpospolitej na najlepiej zarządzane miasto Kalisz znalazł się na miejscu 11 wśród największych polskich miast. Najistotniejsze w tych ocenach jest to, że miasto nie zgłaszało swojego udziału, dokonano ich niezależnie od nas. A gdy dodamy do tych wyróżnień certyfikat Przyjaźni środowisku i nagrodę z nim związaną, to możemy z czystym sumieniem powiedzieć, że tę część pracy, jaka przypadła nam na ostatnie trzy lata, wykonaliśmy dobrze. Opłacało się inwestować w działania przyjazne środowisku? Tak, największe inwestycje Kalisza w ostatnich pięciu latach dotyczą środowiska. W przyszłym roku ukończymy budowę zakładu utylizacji odpadów Orli Staw w Prażuchach oraz rozpoczniemy projekt Przebudowa systemu odprowadzania ścieków oba zadania warte są po 80 mln zł, a finansujemy je ze środków unijnych. Trudno nie wspomnieć także o pogłębieniu Prosny i zabezpieczeniu Rajskowa przed powodziami. A że przy okazji powstała piękna trasa rowerowo-spacerowa wzdłuż Prosny, to korzyść podwójna. Przy okazji tras rowerowych w Kaliszu powstało w ostatnich kilku latach tyle, ile w ostatnim półwieczu. Czy poza termomodernizacją placówek oświatowych możemy liczyć na kolejne inwestycje w kaliskie szkolnictwo wyższe? Rozwój Kalisza jako ośrodka akademickiego jest już praktycznie przesądzony. Za rok powinna się rozpocząć inwestycja, która wstrząśnie naszymi marzeniami budowa przy Nowym Świecie kompleksu uniwersyteckiego z biblioteką, gmachami dydaktycznymi, salą gimnastyczną i aulą, która będzie zarazem salą koncertową Filharmonii Kaliskiej. Podpisaliśmy porozumienie z władzami Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu w sprawie partycypacji miasta w inwestycji i współpracy. Dlaczego powiedziałem, że ta inwestycja wstrząśnie naszymi marzeniami? Bo w najśmielszych marzeniach nie przypuszczaliśmy, iż będzie tak wielka i tak piękna. Będziemy dumni z naszych szkół, z naszych uczelni, będziemy dumni z Kalisza akademickiego. Kalisz to miasto wielkiej historii, ale teraźniejszość w niczym jej nie ustępuje. Stworzyliśmy i realizujemy wizję miasta nowoczesnego. To także powód do satysfakcji i dumy. Dziekuję za rozmowę. Burzliwa debata Rozmawiała Elżbieta Zmarzła Seminarium pod hasłem Unia Europejska bliżej odbyło się 18 listopada br. w Sali Recepcyjnej kaliskiego ratusza. Seminarium zostało zorganizowane przez Centrum Stosunków Międzynarodowych (CSM) i Fundację im. Roberta Schumana, a wzięli w nim udział m.in. kaliscy radni, przedstawiciele związków zawodowych, organizacji pozarządowych oraz członkowie szkolnych klubów europejskich wraz z opiekunami. Prelegenci poruszyli m.in. tematy związane z reformą Unii Europejskiej, rozszerzeniem o Ukrainę i Turcję oraz perspektywami rozwoju i oczekiwaniami Polaków w tym zakresie. Burzliwa dyskusja dotyczyła głównie kształtu Traktatu Konstytucyjnego i konsekwencji związanych z jego odrzuceniem oraz bilansu członkostwa Polski w UE. Uczestnicy debaty wyrażali wątpliwości związane z przyszłością Unii Europejskiej zarówno w kontekście rozszerzenia o nowe państwa, jak również wynikające z braku spójnej wizji silnego organizmu europejskiego. Ograniczony czas trwania debaty przerwał wymianę poglądów, ale seminarium potwierdziło potrzebę dyskusji na temat Unii Europejskiej oraz rosnące zainteresowanie tą tematyką, szczególnie wśród młodzieży. Było to jedno z serii seminariów organizowanych przez Centrum Stosunków Międzynarodowych i Fundację im. Roberta Schumana w kilkunastu polskich miastach w ramach projektu finansowanego ze środków Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej we współpracy z Fundacją Konrada Adenauera w Polsce. P.L. Centrum Stosunków Międzynarodowych (CSM) to niezależny ośrodek zajmujący się polską polityką międzynarodową oraz najważniejszymi problemami na arenie międzynarodowej dotyczącymi Polski. Do zadań CSM należy monitorowanie działań rządu w polityce zagranicznej oraz analiza aktualnej sytuacji międzynarodowej naszego kraju. Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej: Fundacja im. Roberta Schumana to organizacja pozarządowa, której celem jest informowanie społeczeństwa o Unii Europejskiej i zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w procesie jednoczenia Europy. Więcej informacji na stronie: Najważniejsze wydarzenia roku 2005 Wojciech Bachor przewodniczący Klubu Radnych Prawicy Świat śmierć Jana Pawła II. Świat na chwilę zatrzymał się w miejscu, ludzie zaczęli zastanawiać się nad pewnymi wartościami. Ten czas po śmierci Ojca Świętego był czasem modlitwy i skupienia. Kraj zwrotem były wybory, i prezydenckie, i parlamentarne. Po ich wynikach przewiduję dużą zmianę w jakości rządzenia. Teraz polityka powinna pójść w kierunku służby społeczeństwu. Do tej pory politycy zapominali, że wygrana w wyborach to wielka odpowiedzialność i służba. Miasto można pokusić się o stwierdzenie, że wydarzeniem roku były zrealizowane inwestycje. Dla mnie najważniejszy był Szlak Bursztynowy bo to ja zacząłem procedury związane z wykupem gruntów i bardzo mi zależało na tym, aby inwestycja była w końcu zrealizowana. Teraz wiemy, że Szlak Bursztynowy bardzo odciążył ruch w mieście. Osobiste moja córka wyszła za mąż. Napisałem książkę bez złotówki dotacji z zewnątrz. Powstała publikacja pt. 15 lat odrodzonego samorządu terytorialnego. Wybrane dokumenty źródłowe dokonywanej transformacji ustrojowej. Inspektor Roman Borycki, komendant miejski Policji w Kaliszu Świat globalne zagrożenie terroryzmem, przy jednoczesnym znacznym zaangażowaniu różnych państw w walce z tym zjawiskiem, jest zagadnieniem szczególnie wpływającym na ludzkie zachowania. Wojna na ziemiach Bliskiego Wschodu oraz liczne ataki terrorystyczne na całym świecie przekonują ludzi mieszkających na różnych kontynentach o rosnącym zagrożeniu bezpieczeństwa. Kraj publiczne umieranie Wielkiego Polaka papieża Jana Pawła II. Przeżycie związane z Jego śmiercią spontanicznie zjednoczyło wszystkich ludzi, bez względu na wcześniejsze ich konflikty czy uprzedzenia. Kalisz zauważalne liczne inwestycje w mieście, które wpływają na wzrost prestiżu Kalisza: otwarcie części Trasy Bursztynowej, dynamiczny rozwój szkolnictwa wyższego, nowe osiedla i centra handlowe. Praca cieszy brak wydarzeń nadzwyczajnych, przestępstw głośnych i bulwersujących opinię publiczną, co świadczy o właściwej pracy kaliskich policjantów w zakresie prewencji kryminalnej.

6 Moc obligacji Karina Zachara samorząd Umowa w sprawie emisji obligacji komunalnych o wartości 25 milionów złotych podpisana została z PKO Bankiem Polskim 26 października 2005 roku. Dzięki wpływom ze sprzedaży obligacji Kalisz będzie mógł przystąpić do realizacji kompleksowego programu modernizacji szkół. Decyzję o wyemitowaniu obligacji komunalnych podjęli kaliscy radni w maju bieżącego roku. Celem emisji jest pozyskanie środków na sfinansowanie wydatków nie mających pokrycia w dochodach miasta. Wydatki te związane są z finansowaniem modernizacji placówek oświatowych. W wyniku analizy stanu technicznego istniejących obiektów, przeprowadzonej w 2004 roku, okazało się, że znaczna część budynków szkolnych, stanowiących własność miasta, wymaga pilnego przeprowadzenia kompleksowych robót modernizacyjnych o zróżnicowanym zakresie. W lutym radni uchwalili Program poprawy stanu technicznego placówek oświatowych na lata , w ramach którego modernizacją i termomodernizacją objętych zostanie 28 placówek oświatowych w mieście. Koszt prac termomodernizacyjnych w szkołach to 20,5 mln złotych. 80 proc. tej kwoty miasto pokryje z zaciągniętego na ten cel kredytu, pozostałe 20 proc. pochodzić będzie z miejskiego budżetu. Kredyt udzielany jest na preferencyjnych warunkach, co oznacza, że po zakończeniu zadania zostanie on umorzony w 25 proc. Do sfinansowania kosztów modernizacji szkół w wysokości 25 mln złotych posłużą wpływy z emisji obligacji miejskich. Skala przedsięwzięcia jest ogromna nie tylko ze względu na koszty, ale również z uwagi na przeprowadzenie audytu termomodernizacyjnego oraz licznych i mozolnych, lecz niezbędnych kalkulacji finansowych. Z tej perspektywy to przedsięwzięcie można bez wahania określić mianem nowatorskiego, perspektywicznego i odważnego. Programem objętych jest 28 szkół. Czeka je nie tylko ocieplenie ścian i dachów, ale również wymiana okien, a nawet całego systemu ogrzewania. W końcowym efekcie stan szkół ma się zasadniczo poprawić. Aby udźwignąć ciężar inwestycji, zdecydowaliśmy się na emisję obligacji mówi prezydent Kalisza, Janusz Pęcherz. Jak podkreśla, w sytuacji, kiedy zachodzi konieczność poszukiwania zewnętrznych źródeł finansowania miejskich inwestycji, rynek kapitałowy daje do dyspozycji dwa podstawowe instrumenty: kredyt komercyjny oraz obligacje komunalne. Te drugie są bardziej korzystne przede wszystkim z uwagi na swoją elastyczność w zakresie ustalania terminów spłaty odsetek oraz wykupu obligacji, jak i określenia celów emisji. Instrument ten daje możliwość określenia takich terminów wykupu, które zapewniają bezpieczeństwo w zakresie płynności finansowej budżetu. Także kaliscy radni twierdzą, że emisja obligacji jest dogodną alternatywą w stosunku do kredytu inwestycyjnego zaciągniętego w banku. Rys. Wojciech Stefaniak Obsługą emisji komunalnych dla Kalisza zajmie się PKO Bank Polski. Agent emisji wyłoniony został zgodnie z uchwalonymi przez Radę Miejską warunkami, w drodze przetargu pisemnego. 26 października w sali recepcyjnej ratusza Janusz Pęcherz, prezydent Kalisza, a także Tomasz Cemel, dyrektor Regionalnego Oddziału Korporacyjnego PKO Banku Polskiego w Poznaniu, w obecności kaliskich radnych i dyrektorów szkół podpisali uroczyście umowę w sprawie emisji obligacji. Emisja obligacji komunalnych Kalisza jest 175. obsługiwaną przez PKO Bank Polski. To bardzo korzystny i popularny sposób finansowania projektów realizowanych przez gminy. O jego atrakcyjności decyduje procedura wyboru formy finansowania znacznie prostsza niż w przypadku tradycyjnego kredytu, brak konieczności ustanawiania zabezpieczeń, karencja w spłacie kapitału i elastyczność w wykorzystaniu środków. Dla Kalisza, który zamierza w najbliższym czasie zrealizować duży projekt modernizacji obiektów oświatowych, emisja obligacji jest najbardziej optymalną formą sfinansowania tego zadania mówi Tomasz Cemel z PKO BP. Miasto wyemituje obligacje o wartości 25 mln złotych w trzech transzach. Pierwsza transza na kwotę 6,7 mln złotych zostanie wyemitowana jeszcze w tym roku, druga na kwotę 9,2 mln złotych w 2006 roku, a trzecia, na kwotę 9,1 mln złotych, w 2007 roku. Wykup papierów oraz wypłata oprocentowania zostaną pokryte z podatków i opłat lokalnych, a także z udziałów w podatkach będących dochodem budżetu państwa. Radni ustalili, że 31 grudnia 2016 roku będzie ostatecznym terminem wykupu papierów. Pierwszą w Polsce gminą, która zdecydowała się na emisję obligacji był w 1996 roku Ostrów Wielkopolski. Wkrótce z tego przykładu skorzystały inne samorządy południowej Wielkopolski, m.in. Krotoszyn, Jaraczewo, Nowe Skalmierzyce, Pleszew, Kępno, Jarocin i Żerków. Dzięki uzyskanym w ten sposób środkom budowano lub modernizowano przede wszystkim drogi, ulice i chodniki oraz obiekty szkolne. Kalisz jako pierwszy przeznaczy tak dużą kwotę w całości na remonty placówek oświatowych. dr Jan Galant, wykładowca na UAM w Kaliszu Żartobliwie powiem, że najważniejszym wydarzeniem w moim życiu osobistym był wyjazd w góry szlakiem młodzieńczych wypraw. Wyjazd, który nie rozczarował, za to pozwolił wejść jednak po raz drugi do tej samej rzeki, doświadczyć działania czasu odnalezionego. W Kaliszu jak zwykle cykliczne imprezy kulturalne. Natomiast w kraju nie można zapomnieć o powyborczej polaryzacji postaw (PPP) i języków, co oczywiście jest sugestią przewidywalną i wykrętną. Ksiądz Aleksander Gendera, rektor Wyższego Seminarium Duchownego Diecezji Kaliskiej Świat rok 2005 był naznaczony szczególnym doświadczeniem Kościoła zbudowanego na Piotrowej skale. W kwietniu cały świat (w tym zauważyć należy świat mediów) towarzyszył ze wzruszeniem papieżowi Janowi Pawłowi II w Jego przejmującej drodze do Domu Ojca. To był dla wszystkich czas łaski. Czas, w którym Ojciec Święty duchowo odbył swą największą pielgrzymkę pielgrzymkę do serc milionów ludzi na całym świecie. I poprzez świadectwo swego cierpienia, przeżywanego w duchu wiary i nadziei, nauczył, że sensem życia dotkniętego przemijalnością i cierpieniem jest wieczność. Innym doświadczeniem minionego roku były kataklizmy, które z wyjątkowym natężeniem nawiedziły różne zakątki świata. Trzęsienia ziemi i huragany pochłonęły wiele tysięcy ofiar. W obliczu wielorakich zagrożeń oraz widma terroru, Kościół wezwał chrześcijan do bardziej intensywnego przeżywania Eucharystii jako wielkiej szkoły miłości i pokoju. Wyrazem tego był obchodzony w Kościele Rok Eucharystii oraz Synod Biskupów, zwołany przez Jana Pawła II, a przeprowadzony pod przewodnictwem Benedykta XVI. Kraj w Polsce rok 2005 zdominowała kultura solidarności. Pierwszym przejawem duchowej solidarności Polaków było modlitewne trwanie przy umierającym Ojcu Świętym Janie Pawle II. Place polskich miast stały się katedrami, wypełnionymi skupieniem, ciszą i modlitwą. A kiedy odszedł Jan

7 W ramach uchwalonego przez Radę Miejską Kalisza trzyletniego programu poprawy stanu technicznego placówek oświatowych, modernizacją i termomodernizacją objętych zostanie 28 budynków szkolnych. Nowe oblicze kaliskich szkół Karina Zachara Pierwsze prace termomodernizacyjne ruszyły już w lipcu tego roku w dwunastu szkołach i w większości z nich dobiegły końca. Zakres przeprowadzonych remontów był różny, zależał bowiem od stanu technicznego budynków. Jeśli chodzi o licea ogólnokształcące, jedynie w III LO prace jeszcze trwają, ale wcześniej wykonano tam roboty związane z termomodernizacją, tj. dociepleniem ścian i dachów oraz modernizacją CO. W pozostałych szkołach wszystkie zaplanowane remonty zostały już zakończone. I tak: budynek główny I LO ma już docieplony dach i nową elewację oraz zmodernizowane CO. Remontem objęto też salę gimnastyczną, gdzie przeprowadzona została termomodernizacja ścian i dachu, wymiana stolarki okiennej i modernizacja CO. Podobny zakres prac dotyczył II LO, gdzie dodatkowo wzmocniona została konstrukcja dachu. W budynkach IV i V LO wymieniono okna, docieplono ściany i dachy, położono nową elewację i zmodernizowano CO. Niemal te same prace wykonano w Zespole Szkół Gastronomiczno-Hotelarskich. Nieco inaczej remonty przebiegają w Zespole Szkół Mechaniczno-Elektrycznych wraz z Centrum Kształcenia Praktycznego przy ul. Rzemieślniczej. Z uwagi na konieczność przeniesienia tam kaliskiej Budowlanki zdecydowano o połączeniu termomodernizacji z modernizacją szkolnych budynków. Do tej pory w skrzydle należącym do Zespołu Szkół wymieniono okna i drzwi zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne, docieplono dachy, a wewnątrz budynku położono nowe posadzki, przeprowadzono modernizację CO i instalacji elektrycznej oraz pomalowano pomieszczenia. W skrzydle, w którym w przyszłości mieścić się będzie Budowlanka prace jeszcze trwają. W Gimnazjum nr 4 przy ul. Polnej trwa remont elewacji budynku głównego, pozostałe prace termomodernizacyjne zostały już wykonane. W szkołach podstawowych nr 6, 7 i 9 zakończono wszystkie prace przewidziane do realizacji w bieżącym roku, tj. wymianę stolarki okiennej, docieplanie ścian i dachów oraz modernizację CO. Z kolei w Zespole Szkół nr l0 przy ul. Podmiejskiej dobiegają końca prace przy docieplaniu ścian i remont elewacji. Wcześniej w budynku wymieniono okna, zmodernizowano instalację CO, docieplono dach i wymieniono jego pokrycie. W przyszłym roku we wszystkich wymienionych placówkach przeprowadzone zostaną niezbędne prace modernizacyjne, obejmujące m.in.: wymianę posadzek i podłóg, stolarki drzwiowej wewnętrznej, modernizację sanitariatów, kanalizacji sanitarnej, wodnej i deszczowej. Harmonogram realizacji prac termomodernizacyjnych i modernizacyjnych w pozostałych 16 szkołach objętych programem stworzony zostanie po uchwaleniu przyszłorocznego budżetu. W tym celu Wydział Rozbudowy Miasta i Inwestycji UM zlecił już wykonanie niezbędnych audytów i projektów. Zmian, jakie w pierwszym etapie realizacji programu nastąpiły w kaliskich szkołach nie sposób nie zauważyć. Dostrzegają i doceniają je zarówno uczniowie, jak i rodzice, a nauczyciele i dyrektorzy placówek głośno mówią o korzyściach płynących z prowadzonych inwestycji. Ich zdaniem pozwolą one usunąć wieloletnie zaniedbania i zmniejszyć dystans dzielący nas od bazy oświatowej państw zachodnich, w sposób radykalny poprawią warunki do realizacji zadań dydaktyczno-wychowawczych, pomogą znacznie zmniejszyć wydatki na ogrzewanie szkół, a także poprawią estetykę obiektów szkolnych, widoczną nawet dla osób nie związanych z oświatą. Od zarania ludzkości wszystkie społeczeństwa bardzo dużą uwagę przykładały do wychowania i przygotowania do życia swoich młodych członków, zdając sobie sprawę z tego, że taka będzie przyszłość ojczyzny, jakie jej dzieci chowanie. Jest to mądrość nieprzemijająca. Wszystkie współczesne wolne społeczeństwa przykładają dużą wagę do oświaty i łożą na nią duże środki. W minionym jedynie słusznym okresie wiele o oświacie mówiono, ale mniej robiono w kwestii dbałości o poprawę stanu bazy lokalowej. Stąd nasze duże zapóźnienia w stosunku do państw zachodnich. Jedynym słusznym działaniem jest zadbać o tę bazę tak, aby jak najbardziej zmniejszyć te zaniedbania, dlatego też inicjatywa władz Kalisza jest jak najbardziej słuszna i potrzebna. Łatanie dziur było tylko działaniem doraźnym, a nam potrzeba działań radykalnych. Poza tą główną motywacją dochodzą także argumenty inne, jak choćby to, że prace prowadzone w szkołach są widoczne dla osób postronnych i bardzo pozytywnie oceniane. Niektórzy obywatele naszego miasta twierdzą, że nareszcie widać, na co idą ich podatki. Z tak spektakularnego sukcesu nie powinna rezygnować żadna ekipa rządząca. No i wreszcie sprawa zasadnicza to oszczędności w kosztach ogrzewania szkół. Przeprowadzone remonty termoizolacyjne spowodują, że jedna z największych pozycji w budżecie oświaty zostanie zmniejszona i to znacznie. Kilka lat wystarczy, aby poniesione wydatki uległy amortyzacji. Na koniec przytoczę truizm: każda złotówka zainwestowana w oświatę zwraca się wielokrotnie twierdzi Tomasz Kwinta, dyrektor Zespołu Szkół Gastronomiczno- -Hotelarskich. Paweł II, chcieliśmy prawdziwie być razem, objęci duchem wiary w życie wieczne. Siłę solidarności przypomniały uroczystości jubileuszu 25-lecia NSZZ Solidarność. Wyrosła ona z ducha Chrystusowej Ewangelii i z mocy Eucharystii, którą w pamiętnym sierpniu sprawowano w zakładach pracy pośród strajkujących robotników. To było wewnętrzne źródło owej wielkiej przemiany bo aby mogły runąć mury, trzeba, by najpierw odnowiły się ludzkie serca. Teraz zaś, gdy polityczne mury runęły, pojawiły się kolejne bariery bariery egoizmu, korupcji, bezrobocia i ubóstwa. To plagi obecne w naszym kraju. Kolejne komisje śledcze ujawniły na oczach telewidzów dziwne korupcyjne powiązania i matactwa. W kontekście wyborów parlamentarnych i prezydenckich wraz z zapowiedzią nadejścia IV Rzeczypospolitej ożywiły się nadzieje na odnowę. Tutaj zyskały ugrupowania zakorzenione w polskim zrywie Solidarności. Pomimo braku koalicji rządowej jest nadzieja na przemiany i zmiany w duchu solidarności. Miasto Kalisz w 2005 roku żegnał swoich Honorowych Obywateli. Pierwszym był Ojciec Święty Jan Paweł II. Nie sposób wymienić wszystkie inicjatywy spontanicznie podjęte w dniach żałoby. Wspomnę uroczystą sesję Rady Miejskiej, Marsz Milczenia, Apele przy pomniku, wreszcie mszę świętą, która zgromadziła kilkanaście tysięcy osób. Kolejnym pożegnaniem, również Honorowego Obywatela Kalisza, był pogrzeb O. Stefana Dzierżka, kapelana Solidarności. W czasie stanu wojennego był skazany i więziony za pomoc udzielaną rodzinom internowanych Kaliszan. Spisane przez niego wspomnienia ( Kiedy odwaga kosztowała ) są cennym dokumentem dziejów Kalisza. Powinny być wydane wraz z mowami pożegnalnymi! To historia miasta, dziedzictwo pamięci, które tworzy tożsamość. W takim kontekście wypada mi pozostawić komentowanie innych dziedzin życia. Zrobią to z pewnością inni, bardziej kompetentni w sprawach gospodarczych, samorządowych, kultury i sportu Osobiście rok nie był łatwy, ale ciekawy i pouczający. Nie był łatwy ze względu na wyjątkowe natężenie problemów i sytuacji, którym towarzyszyło poczucie bezsilności. Ale wówczas pozostaje zaufanie Bożej Opatrzności. Dlatego ciekawe było nowe odkrycie lektury św. Jana od Krzyża Noc ciemna. Do ciekawych i pouczających zaliczam także liczne rozmowy oraz spotkania ze środowiskiem sportowców, zwłaszcza związanych z KUKS Kaliszanin. Pod ich wpływem przeglądanie lokalnej prasy rozpoczynam od wydarzeń sportowych.

8 gospodarka Calisia na rzeźbionych nogach Stolarze i rzeźbiarze znajdą pracę w kaliskiej fabryce fortepianów Calisia. Firma podpisała właśnie kontrakt z Amerykanami. Każdego roku będzie dla nich produkować czterdzieści fortepianów. Jeszcze niedawno spółce groziła upadłość. Teraz kaliska fabryka fortepianów staje na nogi i to rzeźbione. Prosty, klasyczny wygląd nogi fortepianu to już przeżytek. Teraz jedyna w Polsce fabryka fortepianów Calisia będzie produkowała nie waham się tego powiedzieć dzieła sztuki. Otóż już niebawem fortepiany będą miały rzeźbione nogi i obudowę. Dotychczas nogi i obudowa fortepianu były proste, klasyczne. Jeszcze nigdy nie spotkaliśmy się z takim zamówieniem. To prawdopodobnie styl amerykański. Będą rzeźby, płaskorzeźby i wszelkie ozdoby. Dla nas to nowość, z którą będziemy musieli się zmierzyć, ale z pewnością damy sobie radę mówi Krzysztof Kołodziejczyk, kierownik produkcji. Fortepiany z rzeźbionymi nogami i obudową to specjalne zamówienie, które złożyli Amerykanie. Co roku klienci zza oceanu chcą kupować czterdzieści takich instrumentów. Dotychczas spółka produkowała zaledwie kilkanaście fortepianów rocznie. Amerykanie zamówili pięć pierwszych, które wyprodukowane zostaną do końca roku. W listopadzie pierwszy z nich popłynął już za ocean. Aby powstał jeden fortepian, potrzeba aż trzech miesięcy, dlatego w fabryce przydadzą się dodatkowe ręce do pracy. Potrzebni będą głównie stolarze i rzeźbiarze. Kilka osób chcemy zatrudnić na etatach. Pozostałych poprosimy o współpracę mówi Tadeusz Sobczak, członek zarządu Calisii. Jeszcze kilka lat temu Calisia miała spore zadłużenie. Dzięki restrukturyzacji udało się pozbyć trzech milionów długu. Do spłacenia zostali jeszcze wierzyciele, ale to zdaniem zarządu tylko kwestia czasu. Kontrakt z Amerykanami jest nie tylko szansą postawienia firmy na nogi, ale także renomą dla Kalisza. Dzięki tej umowie fortepiany kaliskie znane będą na całym świecie, a tym samym nasze miasto zyska na popularności mówi Tadeusz Sobczak, członek zarządu. Sto lat temu fortepiany gościły prawie w każdym domu. Z biegiem czasu niestety sytuacja uległa zmianie. Prawdopodobnie ze względu na wysoką cenę tego instrumentu, bowiem koszt fortepianu to około 50 tys. złotych. Mimo to nadal są wyznacznikiem prestiżu i pozycji społecznej ich właścicieli. Natomiast ludzie, którzy potrafią grać na tym instrumencie wciąż wzbudzają podziw. Kaliska fabryka fortepianów jest jedyną tego rodzaju w Polsce. Powstała w 1878 roku. Dwa lata temu obchodziła jubileusz 125-lecia istnienia. U.S. Galeria Kalisz zaprasza Jeszcze kilka miesięcy temu u zbiegu ulic Poznańskiej i Stanczukowskiego był duży, pusty obszar. Teraz niewiele już zostało z pól obsianych żytem. Na 8-hektarowym terenie stoi wielkie centrum handlowe, Galeria Kalisz. Uroczyste otwarcie największego w mieście centrum handlowego odbyło się 26 października. Tego dnia już od samego rana parking przed hipermarketem wypełniony był po brzegi. Mieszkańcy regionu od dawna czekali na tę inwestycję. Prace związane z budową rozpoczęły się w kwietniu 2005 roku. W Galerii Kalisz pomieściły się: hipermarket spożywczy, w którym zostało zatrudnionych 200 osób, i 30 butików, a wkrótce nastąpi wielkie otwarcie marketu budowlanego. Przed centrum handlowym jest miejsce na ponad 1000 samochodów. Całkowita powierzchnia Galerii Kalisz wynosi ponad m². Sam hipermarket liczy ponad m², zaś galeria handlowa zajmuje powierzchnię ponad m² to pasaże i butiki. Pełny koszt budowy Galerii Kalisz wyniósł ok. 100 mln złotych. Przy okazji inwestycji w Kaliszu Carrefour Polska przeznaczył 4 mln na rekonstrukcję ul. Poznańskiej, budowę oświetlenia ścieżki rowerowej wzdłuż ulicy oraz prace związane z kanalizacją sanitarną i deszczową. W hipermarkecie w Kaliszu znaleźć można produkty lokalnych producentów i rodzimych podwykonawców. Zatrudniamy pracowników różnych specjalności: piekarzy, cukierników, rzeźników, masarzy, kasjerki, księgowych i innych, a przy pracach budowlanych zaangażowaliśmy polskie przedsiębiorstwa z Kalisza i okolic przekonują władze francuskiej firmy. S.J. Uroczyste otwarcie Galerii Kalisz hipermarketu spożywczego. Fot. BIM M i r o s ł a w J u r e k radny Klubu Samorządny Kalisz Świat wydarzenie niezmiernie przykre, śmierć Jana Pawła II. Kraj zmiany w rządzie, czyli wyniki wyborów parlamentarnych i prezydenckich. Miasto jest wiele wydarzeń roku w tej dziedzinie: oddanie do użytku dwóch sztandarowych tras: Stanczukowskiego i Bursztynowej, remonty i termomodernizacja szkół. Uważam, że wielkim sukcesem obecnej ekipy rządzącej było to, że w końcu znalazły się pieniądze na oświatę. Osobiste narodziny mojego wnuka, Bartka. Krzysztof Kisiel trener mistrza olimpijskiego i mistrza świata, Roberta Korzeniowskiego, szkoleniowiec kadry narodowej chodziarzy, nauczyciel wychowania fizycznego w SP 12 Kalisz, twórca UKS 12 Kalisz. Świat z racji uprawianego zawodu najbardziej interesowały mnie wydarzenia sportowe. Oczywiście z uwagą śledziłem lekkoatletyczne Mistrzostwa Świata w Helsinkach. Był to rok poolimpijski, a więc trochę spokojniejszy i dla mnie, i wszystkich ludzi związanych z królową sportu. Cieszę się, że w prestiżowych imprezach dobrze wypadali moi podopieczni. Liczę na to, że pójdą w ślady Roberta Korzeniowskiego, który zakończył już karierę. Kraj ważnym wydarzeniem dla mnie było Walne Zebranie Sprawozdawczo-Wyborcze Polskiego Związku Lekkiej Atletyki. Prezesem wybrano ponownie Irenę Szewińską, a mnie delegaci również obdarzyli zaufaniem, o czym świadczy ponowny wybór do władz PZLA. Daje to możliwość kształtowania działań związku w najbliższych latach. Z satysfakcją przyjąłem też nominację byłego mojego zawodnika, Tomasza Lipca, na ministra sportu. Miasto jest rzeczą oczywistą, że leży mi na sercu dobro lekkiej atletyki w moim mieście. Uczniowski Klub Sportowy 12, z którym jestem związany, okazał się po raz drugi najlepszym klubem lekkoatletycznym w Kaliszu we współzawodnictwie dzieci i młodzieży. Na mistrzostwach Polski juniorów złoty medal w chodzie na 10 km zdobył Michał Dominiak, wychowanek Pawła Wiśniewskiego, mojego kolegi z SP 12. Inny nasz

9 Czy instrumenty mają duszę? Kaliska firma SAP Renovation zatrudnia obecnie 70 osób, a pod względem liczby remontowanych fortepianów i pianin przoduje w Europie. Dowodem potwierdzającym wysoki standard świadczonych przez nią usług są: certyfikat jakości ISO, uzyskany w roku 2002, oraz złoty medal w kategorii TOP Firma i TOP Produkt, przyznane w roku 2004 przez Polską Organizację Handlową we współpracy z Institute of Trade Promotion w USA. Bardzo pochlebnie o działalności SAP Renovation wypowiadają się m.in. dyrektor artystyczny Festiwalu Chopinowskiego w Dusznikach Zdroju, prof. Piotr Paleczny, który pisemnie wyraził wdzięczność za perfekcyjne wyremontowanie fortepianu Steinway & Sons, a także Marcin Pospieszalski, zachwycony dźwiękiem swojego Seilera po remoncie wykonanym w Kaliszu. Sprostać wyzwaniu Liczba klientów i zleceń remontowych jest ogromna mówi prezes SAP Renovation, Paweł Stodulski. Wprawdzie przygotowywaliśmy się do takiej sytuacji od kilku lat, ale jej skala przerosła nasze najśmielsze oczekiwania. W tej chwili, aby sprostać zamówieniom, musimy pilnie zwiększyć zatrudnienie o osób. Ponieważ branża jest specyficzna, nie będzie to łatwe. Wykształcenie fachowca trwa wiele lat, a absolwenci Technikum Budowy Fortepianów są przygotowani do pracy bardziej teoretycznie niż praktycznie. W przypadku prac stolarskich, lakierniczych i szlifierskich pracownika można przygotować stosunkowo szybko. Inaczej jest ze strunnikami i korektorami, którzy pracują przy mechanizmie i akustycznej części instrumentu. Tu potrzebne są lata nauki i praktyki dodaje prezes. Firma pozyskała dużą rzeszę nowych klientów, którzy zadowoleni z usług przygotowują następne zlecenia. Pięć lat temu w SAP Renovation remontowano instrumentów miesięcznie, w tej chwili ich liczba sięga Stąd konieczność ciągłej rozbudowy zakładu. Jeszcze nie zakończyła się budowa łącznika o powierzchni 300 m², a już zarząd spółki wystąpił o pozwolenie na rozbudowę hali o następne 400 m². Na tym na pewno się nie skończy. Dbałość o wizerunek Montaż klawiatury Zachwycający rezultat stylizacji. Fot. autor Obecnie firma przygotowuje się po raz szósty do udziału w rozpoczynających się 16 stycznia dorocznych targach NAMM Show w kalifornijskim Anaheim. W marcu czekają ją tradycyjne targi Musikmesse we Frankfurcie nad Menem, w których uczestniczy od 10 lat. Kaliszanie zaznaczają też swoją obecność na kilkunastu regionalnych imprezach wystawienniczych w Europie, m.in. w Holandii, Francji, Austrii, Niemczech i Szwajcarii. Stworzyliśmy dział stylizacji informuje prezes. Dzięki niemu jesteśmy w stanie odtworzyć, nawet na podstawie tylko fotografii, wierną replikę instrumentu lub jego detali w postaci rzeźbień i złoceń. W tej dziedzinie także mamy wiele zleceń. Robiliśmy m.in. instrumenty zdobione płatkami złota, intarsjowane i malowane ręcznie. Było to możliwe dzięki wielu wspaniałym mistrzom i nauczycielom, jak Włodzimierz Zalewicz, który z natchnieniem podchodzi do swojej pracy. Nadal największym rynkiem SAP Renovation pozostaje Europa, a zwłaszcza Niemcy, gdzie są tradycje muzyczne objawiające się tym, że praktycznie w każdym domu stoi fortepian lub pianino. Budujemy na zlecenie jednej z niemieckich firm fortepiany w ilości około 20 instrumentów rocznie. Mamy klientów na całym świecie. Na początku mieliśmy problemy z Azją, z uwagi na różnice klimatyczne i panującą tam wysoką wilgotność powietrza. Udało nam się jednak ten problem opanować dodaje prezes. Europejska dusza Doświadczenie fachowców z SAP Renovation przeczy powszechnemu przeświadczeniu o wysokiej jakości japońskich pianin i fortepianów. Wśród kilku tysięcy instrumentów, które tu trafiły, było ponad 50 instrumentów marki Yamaha. Ich wiek nie przekraczał 10 lat, a mimo to kwalifikowały się do gruntownej naprawy. Tymczasem instrumenty marek Bösendorfer, Bechstein, Buchner czy Steinway obywają się bez remontu przez niemal 100 lat. Na najwyższą ocenę w oczach prezesa zasłużyły fortepiany marki Fazioli, dorównujące klasą produktom Steinway a, a zdaniem amerykańskiego wirtuoza Garricka Ohlssona, nawet je przewyższające. Dodajmy od siebie, że są również najdroższe. Model 308 kosztuje 450 tys. złotych, a za jedyny w Polsce instrument tej marki, przekazany Centrum Paderewskiego przez wybitnego pianistę Urso Ruchtiego, fundator zapłacił ponad 80 tys. franków szwajcarskich. Wszystkie te dzieła rąk ludzkich mają zdaniem prezesa to coś, co można umownie nazwać duszą. Nie ma ich natomiast na pewno tworzona w Japonii, Chinach i Korei masówka. Krzysztof Pierzchlewski zawodnik, Maciej Rosiewicz, po raz trzeci z rzędu został wicemistrzem kraju w chodzie na 50 km. Ideałem byłoby stworzenie w Kaliszu mocnego klubu lekkoatletycznego w oparciu o strukturę AZS. Niestety, jak dotychczas wstępne rozmowy na ten temat nie przyniosły rezultatów. Życie osobiste pytania dziennikarzy o moje życie osobiste zazwyczaj pomijam milczeniem. Jak zawsze ma ono wzloty i upadki. W lipcu zmarł mój ojciec. Przeżył wiele, dwie wojny światowe i zesłanie na Syberię. W życiu zawsze kierował się zasadą Bóg, Honor, Ojczyzna. Wpoił mi te wartości. A teraz ja staram się je zaszczepić moim dzieciom. Jan Kolański prezes firm FPC Kaliszanka, Ziołopex i Jutrzenka Świat mijający rok to kolejny okres kryzysu Europy, przede wszystkim w wymiarze ekonomicznym. Coraz bardziej pogłębia się dystans pomiędzy naszym kontynentem a Stanami Zjednoczonymi i rynkami azjatyckimi. Skostniałym instytucjom europejskim trudno jest znaleźć receptę na wyjście z tego regresu, co jest groźne, zwłaszcza dla dopiero rozwijających się krajów, takich jak Polska. Moją szczególną uwagę zwróciły też niedawne wydarzenia we Francji, związane z zamieszkami wywołanymi przez środowiska imigranckie. Na tym akurat tle Polska, ze stosunkowo jeszcze młodym i coraz lepiej wykształconym społeczeństwem, ma dużą szansę na zmniejszanie dystansu do bardziej rozwiniętych państw. Kraj śmierć Jana Pawła II wstrząsnęła całym światem, ale to smutne wydarzenie miało szczególny wymiar zwłaszcza dla Polaków. Szkoda jedynie, że w atmosferze zadumy i pojednania żyliśmy tak krótko i nie była ona trwałym impulsem dla zmiany obyczajów, szczególnie w życiu publicznym. Niestabilna sytuacja polityczna miała i ma oczywisty negatywny wpływ także na gospodarkę. Stąd pozytywów szukać trzeba w innych dziedzinach. Mnie jako kibicowi sportowemu najbardziej utkwił w pamięci awans piłkarzy do finałów Mistrzostw Świata oraz złote medale siatkarek na Mistrzostwach Europy. Region i tutaj trudno o jednoznaczny optymizm. Kryzys Kalisza oraz podobnych naszemu miastu ośrodków, po reformie administracyjnej, jest dość widoczny i to mimo wyraźnego zaangażowania wielu osób działających na rzecz przedsiębiorczości, kultury czy sportu w naszym regionie. Jedyną szansą w rozwoju gospodarczym Kalisza jest stworzenie sytuacji, by miasto to było miejscem atrakcyjnym dla ludzi młodych i aby nie musieli oni szukać szczęścia gdzie indziej.

10 Stypendialne eldorado Sylwia Jaśko wokół nas W Kaliszu powstał kolejny fundusz stypendialny. Dzięki decyzji radnych ponad 350 uczniów otrzyma stypendia im. Jana Pawła II to stypendia wyjątkowe i bardzo prestiżowe. Na wsparcie finansowe mogą liczyć uczniowie wszystkich rodzajów szkół. Wystarczy mieć dobre wyniki w nauce lub pochodzić z niezamożnej rodziny. Dla osób spełniających te kryteria przeznaczone są właśnie stypendia funkcjonujące w mieście. Założenia są takie: stypendia mają wspierać aspiracje życiowe i dążenia młodzieży uzdolnionej, osiągającej dobre wyniki w nauce, sporcie czy życiu kulturalnym, a pochodzącej z ubogich rodzin wyjaśnia wiceprezydent Tadeusz Krawczykowski. I chociaż wielu uczniów spełnia te kryteria, to woli się do tego nie przyznawać. Jedną z osób, która nie szczyci się przyznanym stypendium jest Alicja 17-latka z Kalisza. Uczy się dobrze, ale do najzamożniejszych nie należy i to drugie nie jest dla niej powodem do dumy. Dlatego Alicja nie godzi się ani na podanie swojego nazwiska, ani na zdjęcie. Teraz są takie czasy. Nie chcę, żeby ktoś wytykał mnie palcami z tego powodu, że jestem biedna. Otrzymuję stypendium socjalne i jest ono dla mojej rodziny pomocą. Nie powiem, że dużą, ale dobrze, że jest. Dla wielu moich koleżanek ważne są markowe ciuchy i to, co nowego człowiek ma na sobie. Mnie nie stać na nowości, wydaje mi się, że mam poukładane w głowie, ale to nie wszystkim się podoba. Dla tych bogatych stypendium socjalne nie jest powodem do dumy. To przykre przyznaje dziewczyna. I dodaje, że pieniądze, które otrzymuje regularnie są dla niej motywacją do dalszej nauki. Staram się zasłużyć na stypendium i nie obniżać lotów. Uczniowie zgodnie przyznają, że prawdziwym zaszczytem są stypendia naukowe czyli te za wyniki w nauce. Na te naprawdę trzeba zasłużyć, tak jak zasłużył Michał Kowara. Na konwencji programowej stowarzyszenia Samorządny Kalisz przyznano mu tytuł najzdolniejszego ucznia szkół ponadpodstawowych. I nic dziwnego, bo licealista z Asnyka miał średnią ocen 5,91. To co takiego się nie udało? Pewnie WF mówił prezydent Janusz Pęcherz, dodając, że jest dumny z tego, iż w Kaliszu uczy się tak wszechstronnie uzdolniona młodzież. Stowarzyszenie przyznało również trzy wyróżnienia: dla Barbary Hałaczek i Bartosza Siemianowskiego obydwoje z Gimnazjum nr 9, a także dla Alicji Tchórz z Gimnazjum nr 10 w Kaliszu. W Kaliszu co 10 uczeń otrzymuje jakieś stypendium, a po uchwaleniu kolejnego funduszu na ten cel, stypendystów będzie jeszcze więcej uczniów otrzymuje stypendia socjalne to te rządowe. 405 osobom przyznano stypendia unijne, 24 osoby dostają stypendia prezydenta miasta. Teraz dochodzi kolejny fundusz. Będziemy przyznawać Michał Kowara Andrzej Rogowski, prezes stowarzyszenia Samorządny Kalisz gratuluje sukcesów naukowych Bartoszowi Siemianowskiemu. Od lewej: Barbara Hałaczek i Alicja Tchórz. Fot. BIM Stypendia Miasta Kalisza im. Jana Pawła II mówi wiceprezydent Krawczykowski. Na ten cel przeznaczono pół miliona złotych i to dopiero początek, bo prezydent zapewnia, że w miarę możliwości ta kwota będzie rosła. Ustaliliśmy, że z tego funduszu będą mogli skorzystać uczniowie klas IV-VI szkół podstawowych, gimnazjaliści i uczniowie szkół ponadgimnazjalnych. Ci pierwsi raz w semestrze otrzymają 600 złotych, ci drudzy 700, trzeci 800. I trzeba dodać, że uczniów spełniających kryterium wieku jest w Kaliszu ok. 18 tysięcy wylicza Tadeusz Krawczykowski. Zgodnie z wyliczeniami, pieniędzy wystarczy dla 357 osób. Gdyby tę liczbę dodać do wcześniej przyznawanych stypendiów, to okazałoby się, że z pomocy materialnej korzysta 13,5 proc. uczniów w Kaliszu. To jednak ogromne wyzwanie dla nas wszystkich, bardzo trudne do realizowania przynajmniej w krótkim okresie. Mam wrażenie i jest to refleksja dotycząca zarówno kraju, jak i miasta że brakuje nam przede wszystkim optymizmu oraz entuzjazmu w codziennym życiu. Uruchomienie pozytywnej energii może być naszą wspólną receptą na sukces. Rodzina przede wszystkim w mijającym roku moja rodzina cieszyła się zdrowiem, co jest dla mnie najważniejsze. Był to jednak trudny rok, bo upłynął pod znakiem bardzo ciężkiej i czasochłonnej pracy nad tworzeniem kolejnego etapu przedsięwzięcia, mającego na celu stworzenie rodzimej firmy promującej polskie towary i mogącej konkurować z zachodnimi koncernami. Nie da się ukryć, że czasami musiało się to odbywać kosztem życia rodzinnego, ale bardzo ważne jest dla mnie to, że moja rodzina bardzo wspiera mnie w mojej działalności zawodowej, za co jestem jej ogromnie wdzięczny. Grzegorz Kuświk c z ł o n e k K l u b u Radnych Samoobrony Świat trudno dzisiaj powiedzieć, co było naprawdę ważne. Na pewno śmierć Jana Pawła II to dotknęło nas wszystkich. Ale były też i inne wydarzenia, które będą miały znaczenie w późniejszym naszym życiu. Może wydarzeniem roku było to, że Chińczycy wynaleźli lek na AIDS, a może to, że na Marsie stwierdzono obecność wody. Światem wstrząsnął huragan Katrina, ale czas nas uczy, że o takich wydarzeniach się zapomina. Co było najważniejsze? Nie wiem. Kraj i tutaj też trzeba wymienić śmierć papieża. Co jeszcze? Wybory i nowa władza. Miasto również śmierć Jana Pawła II, bo przecież to wydarzenie odbiło się szerokim echem w całym mieście, cały Kalisz się wtedy modlił i był w żałobie. Natomiast jeśli chodzi o inwestycje, to oddanie do użytku Trasy Bursztynowej, bo na nią czekały całe pokolenia. Ważny jest też początek budowy hali widowiskowo-sportowej, bo ją miejmy nadzieję będą oglądać kolejne pokolenia. Osobiste startowałem w wyborach do Senatu i to jest sukces, bo wymaga odwagi. Poddałem się weryfikacji. Gdybym wystartował z listy jakiejś partii, to byłoby jak skok z wieżowca ze spadochronem. Ja startowałem bez żadnego poparcia politycznego zatem skoczyłem z wieżowca bez spadochronu i liczyłem, że ludzie mnie złapią. Nikt mnie nie złapał, ale 15 tysięcy osób dmuchało w górę, abym tam został.

11 Izabela Lindner, animatorka kultury prowadząca teatr amatorski, otrzymała w tym roku Nagrodę Prezydenta Miasta Kalisza za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej. Szukam tworzywa Maciej Statmuller Od kiedy pamięta, chciała zostać aktorką. Już w wieku 5 lat wystawiała niewielkie scenki. Nie miała jednak kontaktu ze szkolnymi teatrzykami. Skazana była na własną inwencję i pracę. Udawało się jej namawiać koleżanki do wspólnych występów. Nakręcałam je na wymyślone scenki, przeróbki opowiada w wywiadzie dla Sylwii Walasz. Byłam w siódmym niebie, kiedy na imprezach okolicznościowych pozwalano mi się popisywać w skeczach. Kiedyś zrobiłam adaptację Smolenia i Laskowika. Zabawa w aktorów i widzów zawsze bardzo mi się podobała dodaje. Bycie na scenie było jej żywiołem. Jak sama przyznaje, na scenie była w stanie zrobić więcej niż w życiu. Była silniejsza i pewniejsza siebie. Spektakle Kiedy Iza Lindner w 1995 roku zaczęła praktyki w klubie osiedlowym, nie spodziewała się, że tak mocno pokocha to miejsce i tę młodzież. Rok później wróciła do klubu już na etat i przejęła wszystkie działające tam amatorskie teatry. Razem z teatrem Maska zrealizowała sztukę Agnieszki Olejnik Czarny Kapturek nasze sny. Potem przyszła pora na spektakl autorski. Przedstawienie Inna?! zdobyło Grand Prix XVIII Wojewódzkich Prezentacji Teatrów Dzieci i Młodzieży w Jarocinie. Na tym samym przeglądzie został doceniony również Czarny Kapturek. W 1998 roku ze spektaklem Inna?! zespół pojechał do Poznania na Młodzieżową Scenę Prezentacji Teatralnych, organizowaną przez MDK Nr 2, Teatr Animacji i Władze Miasta Poznania. Kolejne spektakle realizowane przez Izę Lindner miały zmienne szczęście na prezentacjach. Ofiara w bóstwo przemieniona, adaptacja dramatu Ireneusza Iredyńskiego, zdobyła w 1999 roku wyróżnienie w Jarocinie. W 2001 roku Iza wyreżyserowała Makijaż, sztukę nieznanego autora, która została zignorowana przez jury. Było to studium dramaturgiczne kobiety. Makijaż był tak naprawdę próbą demakijażu - odkrycia intymnego oblicza prawdziwej kobiety: pełnej subtelnego erotyzmu, złudzeń, zazdrości, chorej miłości do mężczyzny... Miłości, która doprowadza do szaleństwa, pozwala się upodlić, ale i daje nadzieję pisze Sylwia Walasz w swojej pracy dyplomowej. Praca z młodzieżą Cechą charakterystyczną ruchu amatorskiego jest ciągła rotacja jego uczestników. Wymaga to od animatora ustawicznego zaczynania od nowa i umiejętności zatrzymywania aktorów oraz integrowania nowych osób z grupą. Pracowałam wcześniej ze słuchaczami studium opowiada Iza. Ja powoli dojrzewam, bawię się danym tekstem, łapię energię i dzięki temu mogę zaczynać wciąż i wciąż. Zdarza się, że długo wypracowywana koncepcja spektaklu niweczona jest przez odpływ głównych działaczy. W tej chwili odeszło sporo osób, dostały się na studia. Rozjechały się po całej Polsce. Pod skrzydła Izy trafia różna młodzież. Najchętniej pracuje z gimnazjalistami. Bywa tak, że nikt nie przyjdzie. Czasem pojawiają się ludzie na jednych zajęciach, a potem już nie wracają. Ważna jest odpowiedzialność, kiedy wypada ktoś z obsady, wszystko się sypie. To niszczy pracę grupy. I właśnie dlatego rozstaliśmy się z niektórymi osobami mówi Iza. Praca i plany Praca nad spektaklem zaczyna się zawsze warsztatami. Ruchowymi, językowymi, interpretacyjnymi. Dopiero one stanowią właściwe tworzywo spektaklu. W tej chwili skupiłam się na innym pojęciu warsztatów. Dużo czytam o technice. Cały czas szukam jakiegoś tworzywa mówi Iza. Chciałabym się sprawdzić na scenie. Pomysł już mam, ale jeszcze buduję Mam nadzieję, że to budowanie przerodzi się w coś dobrego. Izabela Lindner urodziła się 5 listopada 1975 roku w Kaliszu. W 1995 roku ukończyła Państwowe Studium Kształcenia Animatorów Kultury w Kaliszu. Studiowała pedagogikę na uniwersytecie w Opolu. Od 9 lat prowadzi zajęcia teatralne w Klubie Osiedlowym Blaszak. W latach pracowała w Klubie Osiedlowym Promonta. Od lewej: Sylwia Walasz, Izabela Lindner oraz aktorzy teatru amatorskiego. Agnieszka Kranc kwiaciarka Świat nie ma wątpliwości, że to śmierć papieża Jana Pawła II. To było bardzo wzruszające przeżycie. Kraj także śmierć papieża, bo to wydarzenie Polacy chyba przeżywali najbardziej. Jan Paweł II to przecież nasz rodak. Poza tym ważnym wydarzeniem w kraju były wybory i to, co teraz dzieje się w rządzie, czyli całe zamieszanie przy tworzeniu koalicji. Miasto bardzo dużo dzieje się w Kaliszu. Podoba mi się to, że powstają nowe ulice, stare są remontowane, a przejścia dla pieszych dobrze oznakowane. Potrzebną inwestycją była Trasa Bursztynowa. Do wydarzeń roku możemy też zaliczyć sukces kaliskich siatkarek. Osobiste dla mnie rok minął spokojnie, nie wydarzyło się nic, co postawiłoby moje życie na głowie. Wiesław Majewicz prezes Towarzystwa Opieki Paliatywnej Świat myślę, że ten rok i zdarzenia związane z odejściem Jana Pawła II będziemy długo pamiętać. Istotne były również ataki terrorystyczne, ale było ich tak wiele, że nie potrafię wymienić najważniejszego z nich. Kraj to również śmierć papieża i wielka narodowa żałoba. Ważne były również wybory parlamentarne. Zaskoczył mnie nie tyle wynik, co rozwój wydarzeń powyborczych, czyli tworzenie koalicji. W tym względzie chora sytuacja jest do dzisiaj. Miasto koncert charytatywny Wiesława Ochmana na rzecz hospicjum w Rożdżałach. Ponadto wielkim sukcesem tego roku jest postęp prac przy budowie hospicjum. Osobiste moje życie przeplata się z hospicjum, a zatem moim osobistym sukcesem jest także postęp prac w hospicjum. Ważne dla mnie są również sygnały o szerszym poparciu naszego pomysłu ze strony osób, które decydują o życiu politycznym i społecznym.

12 inwestycje Wspaniałe perspektywy rozwoju rysują się przed Wydziałem Pedagogiczno-Artystycznym Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Władze Rektorskie podjęły decyzję o rozbudowie kaliskiej części uczelni i już w marcu 2004 roku ogłosiły konkurs, którego celem było uzyskanie najlepszej koncepcji zagospodarowania terenu oraz rozwiązań architektonicznych i funkcjonalnych obiektu. Tą drogą wyłoniono biuro projektowe, któremu następnie zlecono opracowanie projektu budowlanego oraz dokumentacji niezbędnej do realizacji inwestycji, a także pełnienia nadzoru autorskiego. Spełnienie marzeń Krzysztof Pierzchlewski Wybrane z dziewięciu Konkursem zainteresowało się ponad trzydzieści pracowni projektowych z Polski i z zagranicy. Ostatecznie wzięło w nim udział dziewięć firm krajowych. Trzecią nagrodą uhonorowano Archon Studio Architektury i Urbanistyki mgr inż. arch. Olga Naskręt-Morawska ze Śremu, drugie miejsce przyznano firmie poznańskiej Pracowni Autorskiej i Biuru Prawnemu H. J. Buszkiewicz. Palmę pierwszeństwa i nagrodę w wysokości 20 tys. złotych zdobyła Autorska Pracownia Architektoniczna Jacek Bułat z Poznania. Zwycięska pracownia ma spory i liczący się dorobek. W niej zaprojektowano m.in. Osiedle Leśne w Koziegłowach, banki w Krotoszynie i Pile, a także prywatną pływalnię i wiele obiektów szkolnych. Projekt, który wybrano, jest projektem pięknym, bardzo przemyślanym i nie mam wątpliwości, że jego realizacja doprowadzi do powstania niemal w centrum Kalisza jednego z najładniejszych fragmentów naszego miasta ocenia prof. Jerzy Rubiński, dziekan Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM. Główny projektant, mgr inż. arch. Jacek Bułat, stał się w Kaliszu częstym gościem, dbając, by projekt budowlany jak najlepiej odpowiadał potrzebom pracowników naukowo-dydaktycznych i studentów. Na obszarze przyszłej inwestycji zakończono już badania geologiczne i archeologiczne. Wszystko wskazuje na to, że w marcu 2006 roku zostanie ogłoszony przetarg na generalnego wykonawcę. Można zatem oczekiwać, że budowa ruszy na przełomie sierpnia i września 2006 roku. Co, gdzie i kiedy? Zagospodarowywany teren, który jest własnością uniwersytetu dzięki wcześniejszym decyzjom Rady Miejskiej Kalisza, zajmuje powierzchnię ponad 33 tys. m 2. Budowa obiektu wielofunkcyjnego dla Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego została podzielona na etapy i zadania. W pierwszym etapie powstaną: biblioteka naukowa, Zakład Bibliotekarstwa i Informacji Naukowej, sala koncertowo-konferencyjna, galeria, księgarnia i kawiarnia z zapleczem oraz niezbędne ciągi komunikacyjno-rekreacyjne i konieczne pomieszczenia techniczne. Kolejnym zadaniem będzie budowa dziekanatu, Zakładu Edukacji Muzycznej, Filologii Angielskiej, Ochrony Dóbr Kultury i Historii oraz Pracowni Projektowania Ubiorów. Znajdą się tam również pokoje dla pracowników naukowo-dydaktycznych, samorządu studentów oraz dalsze pomieszczenia techniczne. Docelową liczbę studentów wspomnianych zakładów szacuje się na 1100 osób. Etap trzeci, który rozpocznie się po 2007 roku, dotyczy budowy kompleksu sportowo-rekreacyjnego, w tym: hali sportowej z pełnym zapleczem, części rekreacyjnej i boisk sportowych. By dobrze brzmiało Wszystko to niepomiernie cieszy kaliszan, ale największe i w pełni zrozumiałe emocje budzi budowa amfiteatralnej sali koncertowo-konferencyjnej na 400 miejsc. Będzie ona służyć studentom, mieszkańcom Kalisza, a dla kaliskich filharmoników oznacza wreszcie koniec prowizorki, ponieważ zgodnie z porozumieniem zawartym pomiędzy rektorem uniwersytetu a prezydentem Kalisza będą odbywały się w niej koncerty i próby Filharmonii Kaliskiej. Scena będzie miała wymiary 16 x 12 m, z możliwością elastycznego montażu 3 poziomów dla chórów i orkiestry, a także usytuowania wybiegu podczas prezentacji pokazów mody. W podłodze sceny znajdzie się automatyczna winda, umożliwiająca przemieszczanie fortepianu i innych instrumentów. Wysoką jakość odbioru prezentowanych koncertów zapewnią nowoczesne rozwiązania akustyczne i oświetleniowe. Organizowaniu konferencji i sympozjów naukowych sprzyjać będzie wyposażenie sali w miękkie fotele, składane pulpity, klimatyzację, instalacje audiowizualne i kabiny do tłumaczeń symultanicznych. Dostęp do książek i internetu Obiektem na wskroś nowoczesnym będzie biblioteka naukowa, w której znajdzie się księgozbiór gromadzony i udostępniany dla celów dydaktycznych oraz badawczych, realizowanych na Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym. Jego docelową wielkość określono na 150 tys. woluminów. Użytkownicy będą mieli zapewniony całkowicie wolny dostęp do zbiorów bibliotecznych, co oznacza brak magazynów zamkniętych jedyny wyjątek, to magazyn na zbiory specjalne i archiwalia. Na całej powierzchni biblioteki zostanie usytuowanych 100 miejsc czytelniczych (część z nich winna zapewniać możliwość korzystania ze sprzętu komputerowego oraz dostępu do internetu). Znajdą się w niej również trzy pomieszczenia dla umożliwienia tzw. nauki głośnej. Biblioteka jest niezbędnym, wręcz podstawowym elementem edukacji, szczególnie na studiach humanistycznych podkreśla prof. Jerzy Rubiński Spełniają się marzenia całego środowiska akademickiego i moje własne. To nobilituje miasto i tworzy autentyczną bazę dla uczelni wyższej. Doskonała współpraca władz uniwersytetu z władzami Kalisza, a wcześniej także województwa kaliskiego, może stanowić przykład do naśladowania, tworząc wzorzec funkcjonowania szkół wyższych poza wielkimi ośrodkami akademickimi. Jego Magnificencja Rektor UAM, prof. dr hab. Stanisław Lorenc, podczas posiedzeń senatu podkreślał często, że współpraca naszej uczelni z samorządem Kalisza jest wręcz wzorcowa. Ja osobiście dodaje dziekan jestem bardzo wdzięczny byłemu wojewodzie, Józefowi Rogackiemu, a także samorządowi miasta za pozyskanie tych terenów, a radnym Rady Miejskiej i prezydentowi Januszowi Pęcherzowi za decyzję wsparcia inwestycji kwotą 2 mln złotych. Jestem pewien, że obecnie radni przekonali się, iż uczelnia rozwija się we właściwym kierunku. Myślę, że ta część uniwersytetu, która funkcjonuje w Kaliszu, a w nieodległej perspektywie dwa wydziały oraz PWSZ staną się w przyszłości zaczątkiem autonomicznej uczelni, podobnie jak stało się to w Opolu, Kielcach, Zielonej Górze i w kilku innych ośrodkach. Uczelnie akademickie powstają w sposób naturalny, o ile spełnione zostaną dwa podstawowe warunki: dobra baza i kadra naukowo-dydaktyczna. Jeśli chodzi o bazę, jesteśmy już bardzo blisko celu, natomiast o kadrę, szczególnie profesorską, wciąż trzeba usilnie zabiegać. Zgodnie z ustawą o zamówieniach publicznych zostanie ogłoszony przetarg na generalnego wykonawcę. Z uwagi na skalę inwestycji (jej koszt to ok. 50 mln złotych) można oczekiwać, że zgłosi się wiele firm, choć nie każda z nich będzie rzeczywiście zdolna podołać temu zadaniu, ponieważ jednym z determinantów są wysokie parametry akustyczne sali koncertowej. O tym, jak doszło do powzięcia decyzji o rozbudowie kaliskiego wydziału, opowiada prodziekan wydziału ds. studiów dziennych i spraw studenckich, dr Katarzyna Piątkowska-Pinczewska: Najwcześniej określiliśmy swoje potrzeby odnośnie biblioteki. Pojawił się też pomysł, żeby wraz z nią zbudować sale dydaktyczne, zwłaszcza dla specjalności edukacja biblioteczna. Zgodnie z powiedzeniem, że apetyt rośnie w miarę jedzenia, zasugerowaliśmy panu rektorowi budowę nowej sali koncertowo-konferencyjnej, ponieważ ekspertyzy wykazały, że koszty poprawienia akustyki istniejącej auli byłyby niezwykle wysokie. Wolą władz uczelni jest to, aby wydział kaliski rozbudowywał się i naukowo umacniał, co ze szczególną mocą podkreślane jest od czasu, gdy obiekt przy ul. Nowy Świat oraz przyległe grunty zostały przekazane przez miasto uniwersytetowi. Kolejni rektorzy z dużą sympatią odnoszą się do kaliskiego wydziału, a prof. Bogdan Walczak, prorektor UAM, często zwykł mówić o nim, że jest perłą w koronie UAM. Rektor, prof. dr hab. Stanisław Lorenc, woli używać określenia okręt flagowy. Teraz, jak widać, za tymi słowami idą czyny. Od czasu, kiedy prace geologiczne i archeologiczne zostały zakończone, łatwiej jest uwierzyć, że wszystko, co zawiera ten wspaniały projekt zostanie zbudowane. Warunki kształcenia w Kaliszu będą wręcz komfortowe dzięki starannie przemyślanej inwestycji ocenia pani prodziekan. Służy też temu kolejny etap remontu i modernizacji Domu Studenta przy Nowym Świecie. Akademik przy ul. Częstochowskiej już od dawna oferuje najwyższy standard zamieszkania.

13 Sala koncertowo-konferencyjna. Widok z góry na wydział po rozbudowie. Widok od strony ul. Nowy Świat, przekroje sali koncertowo-konferencyjnej oraz Zakładu Bibliotekarstwa i Informacji Naukowej. znany. Odszedł od nas ktoś bliski. Regina Małecka przewodnicząca Klubu Radnych Lewicy Świat bezwzględnie śmierć papieża. Mimo że wszyscy byli do tego przygotowani, odczuwaliśmy wielki ból i żal, bo odszedł człowiek dobrze nam Kraj wybory parlamentarne i prezydenckie. Mamy teraz wiele obaw, ale i nadziei, czy obecna ekipa spełni oczekiwania społeczeństwa. Czas pokaże. Miasto wielkich wydarzeń było w tym roku bardzo wiele. Stało się coś, na co kaliska oświata czekała od wielu, wielu lat. Znalazły się wielomilionowe nakłady na docieplenie i modernizację placówek oświatowych. Czekaliśmy na to wszyscy: uczniowie, nauczyciele, rodzice, radni. Osobiste ten rok minął mi spokojnie, w dobrym zdrowiu, bez większych wydarzeń. Mogę spokojnie żyć i pracować i oby tak dalej. Jolanta Mancewicz przewodnicząca K l u b u R a d n y c h Wszystko dla Kalisza Świat na pewno śmierć papieża. Chyba nie było osoby, której to nie dotknęło. Kraj wybory parlamentarne i prezydenckie. Zaskoczył mnie ich wynik, spodziewałam się, że zwycięży Platforma Obywatelska to zresztą przewidywały sondaże. Teraz trzeba czekać na efekty nowego rządzenia. Miasto wydarzeniem roku na pewno nie są te drogi, które oddano do użytku. Bo przecież i Trasa Bursztynowa, i Trasa Stanczukowskiego to inwestycje planowane przez lata. Już w poprzedniej kadencji podejmowaliśmy działania, aby można było je wybudować to że powstały teraz, to efekt kontynuacji zadań. W mojej opinii ważnym wydarzeniem jest zakończenie pewnego etapu przystosowywania obiektów służby zdrowia do potrzeb mieszkańców, czyli np. windy, które powstały w przychodniach. Z tego powinniśmy być dumni. Osobiste nie było wielkich wydarzeń w moim życiu osobistym. Mam wspaniałą rodzinę, dzieci i wnuki, wszyscy są zdrowi. Córka radzi sobie na studiach i z tego jestem dumna.

14 wokół nas Pracę w branży zaczynał kilkadziesiąt lat temu. Miał kilku pracowników i jedną betoniarkę dzisiaj jego firma znana jest w całej Polsce. Buduje bloki, biurowce i osiedla. Przedsiębiorstwo się rozwija, a Marek Antczak bo o nim mowa niedawno został prezesem Regionalnej Izby Gospodarczej. Inwestuję w pracowników Prowadzi Pan dobrze prosperującą, dużą firmę. Czy podoła Pan obowiązkom związanym z pracą w izbie gospodarczej? Muszę przyznać, że praca w izbie wymaga sporo czasu, a tego czasu nie zawsze mi wystarcza z racji prowadzonej działalności. Dlatego postanowiłem dokonać pewnych zmian w Regionalnej Izbie Gospodarczej. Chciałem, aby funkcję dyrektora pełnił człowiek, który zajmie się tylko sprawami izby. Do tej pory dyrektorem była osoba, która również prowadziła działalność gospodarczą w tych samych pomieszczeniach, które zajmuje izba. To nie spełniało jednak moich oczekiwań, bo wiem doskonale, że jeśli ktoś zajmuje się własną firmą, to trudno mu znaleźć czas na prace dodatkowe. Nowym dyrektorem Regionalnej Izby Gospodarczej został były senator Andrzej Spychalski. Myślę, że jego duże kontakty oraz doświadczenie szybko zaowocują i przyniosą korzyści dla izby. Nie chciałbym, aby ona tylko zrzeszała członków i nic w zamian nie dawała. Co w takim razie zmieni się w izbie? Jakie będą jej nowe zadania? Moje założenie jest takie, żeby regionalna izba zrzeszała wszystkie dobre przedsiębiorstwa, którym mogłaby pomagać w kontaktach z zarządem miasta, z władzami lokalnymi. Często bywa tak, że małemu przedsiębiorcy trudno jest przebić się w urzędzie. Obecnie zabiegamy o to, by zwiększyć liczbę członków, bo im nas będzie więcej, tym większą siłą przebicia będziemy dysponować. Kiedy zostałem prezesem, izba miała 40 członków, teraz ma o 12 więcej. Ale to nie jedyna zmiana. Do tej pory Regionalna Izba Gospodarcza utrzymywała się ze składek członkowskich, ale te finanse nie są już w stanie zagwarantować utrzymania izby. Dlatego podjęliśmy różnego rodzaju działania, aby zwiększyć kapitał. Będziemy prowadzić szkolenia i kursy dla członków izby. Będziemy starać się o pozyskiwanie środków unijnych, ale pieniądze z Unii Europejskiej będziemy także pomagać zdobywać poszczególnym podmiotom gospodarczym. Jest Pan w Kaliszu znanym przedsiębiorcą. Czy praca w izbie nie koliduje z Pana dotychczasowymi obowiązkami? Faktycznie, jest to problematyczne. Moja firma zatrudnia w tej chwili 250 pracowników i to mnie bardzo mocno absorbuje. Tym bardziej że sporo pracy wykonujemy poza Kaliszem, pracujemy głównie na rynku warszawskim. To rynek bardzo dobry, ale niezwykle trudny i wymaga poświęcania mu wiele uwagi. Dlatego moje wyjazdy do Warszawy są bardzo częste. A przynajmniej dwa, trzy razy w tygodniu muszę mieć kontakt z dyrektorem izby, abyśmy mogli ustalać plan działania i omawiać problemy. Radzę sobie jak mogę. Mój plan jest taki: jeżeli w ciągu roku nie dokonam radykalnych zmian w izbie gospodarczej, to najprawdopodobniej zrezygnuję z tej funkcji. Nie chciałbym być prezesem tylko na papierze. Mówi Pan o radykalnych zmianach. Na razie zmienił Pan dyrektora, chce Pan pozyskiwać pieniądze z Unii Europejskiej, prowadzić szkolenia. Czy członkowie izby odczują jeszcze jakieś zmiany? Na co powinni być przygotowani? Chciałbym, aby przedsiębiorstwa zrzeszone w izbie współpracowały ze sobą, aby ta współpraca przynosiła owoce, a pieniądze wydawane przez firmy nie wymykały się poza region kaliski. To mój cel nadrzędny. Pana firma dobrze radzi sobie także na kaliskim rynku. Zadowolona z Pana pracy była np. Kaliszanka. Tak, miałem w Kaliszu wiele okazji wygrać przetargi. To właśnie m.in. Kaliszanka modernizacja zakładu. Były firmy dużo tańsze ode mnie, ale inwestor zdawał sobie sprawę z tego, że warunki oferowane przez innych nie pozwolą osiągnąć takich efektów, jakich oczekiwał. Podobna sytuacja jest w przypadku firm Pratt&Whitney i Big Star. Tych zadań trochę w Kaliszu realizowałem i realizuję. Na dzień dzisiejszy buduję biurowiec dla firmy Ost Sped. A jakie są Pana plany na przyszłość? Właśnie realizuję osiedle mieszkaniowe w Kościelnej Wsi. Uważam, że jest bardzo ładne i atrakcyjnie zlokalizowane. Rozpoczęliśmy też budowę osiedla domków jednorodzinnych na osiedlu Panorama to obok osiedla Złote łąki. Teren 12-hektarowy chcę zabudować domkami jednorodzinnymi. Jest tam ok. 100 działek budowlanych. Na zdjęciu Marek Antczak. Chętnych systematycznie przybywa. W dalszym ciągu będę prowadził też developersko budowy na rynku warszawskim to rynek niezwykle chłonny i wyrobiliśmy tam już sobie markę. Co jest dla Pana najważniejsze w życiu zawodowym? Najważniejsze jest dla mnie to, abym każdego roku mógł stanąć przed pracownikami i powiedzieć im, że na następny rok mają zagwarantowaną pracę. W mojej firmie nie ma rotacji od 15 lat, moi budowlańcy nie rzucają pracy i nie wyjeżdżają za granicę i z tego jestem dumny. W tym roku też Pan stanie przed pracownikami i powie, że zapewni zatrudnienie na kolejnych 12 miesięcy? Tak zrobię. W tym roku przyjąłem do firmy 70 nowych pracowników wszyscy mają stałe zatrudnienie, nikt się nie musi martwić, że zostanie bez środków do życia. Wynagrodzenia są wypłacane w terminie. Dobrzy pracownicy to sposób na sukces. Przecież to oni są twórcami tego, czym zajmuje się firma. Bez tej kadry nigdy w życiu nie osiągnąłbym tego, co osiągnąłem. Mamy mnóstwo pucharów, odznaczeń, np. firmy Fair Play, nagród Państwowej Inspekcji Pracy. A zaczynałem od zakładu rzemieślniczego, w 1982 roku firma zatrudniała pięciu pracowników, mieliśmy jedną betoniarkę i parę drągów rusztowaniowych. Wszystko co zarobiłem, inwestowałem w firmę i pracowników. Efekty widać dzisiaj. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiała Sylwia Jaśko

15 Przed cywilizacyjnym skokiem Robert Kordes Jeszcze nie wiadomo, czy w ogóle doczekamy się powstania w Polsce linii szybkiej kolei, a już sprawa ta poróżniła samorządy i mieszkańców naszego regionu. Przeciwko inwestycji w kształcie zaproponowanym przez autorów Narodowego Planu Rozwoju zgodnym chórem wystąpiły poznańskie media, a marszałek województwa Marek Woźniak zaprotestował przeciwko pominięciu w tych planach Poznania. Zarysowała się również perspektywa sporu między Kaliszem a Ostrowem Wielkopolskim o to, w którym z tych miast szybka kolej ma mieć swój przystanek. Dziś już wygląda na to, że uda nam się wznieść ponad podziały. Warto jednak przybliżyć sam przedmiot sporu. Przede wszystkim przypomnieć trzeba, że pomysł budowy linii kolejowej, na której specjalne pociągi pasażerskie rozwijałyby prędkości rzędu 300 km/h, jak słynne francuskie TGV, nie narodził się ani w Kaliszu, ani w Ostrowie czy Poznaniu, ani nawet w Warszawie, lecz w Urzędzie Miejskim we Wrocławiu. Komunikacyjnym sednem problemu jest bowiem zapewnienie szybkiego połączenia kolejowego Warszawy ze stolicą Dolnego Śląska, a w perspektywie również połączenia z Dreznem i Lipskiem oraz Pragą. Najkrótsza trasa z Wrocławia do Warszawy przebiega przez Wielkopolskę: geografii Polski ani praw ekonomii nie zmienimy tu żadnym chciejstwem i żadną miarą trasa z Wrocławia do Warszawy przez Poznań nie będzie krótsza niż przez Ostrów Wielkopolski i Kalisz. Dostrzeżono to również w Warszawie. Wrocławską koncepcję podzielają także obecne władze PKP, a warszawskie Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa opracowało już wstępne studium wykonalności projektu. W Narodowym Planie Rozwoju na lata zapisy są lakoniczne, ale zawierają informację o tym, co wszystkich interesuje najbardziej: o pieniądzach. Choć cała trasa szybkiej kolei z Warszawy przez Łódź i Kalisz do Wrocławia kosztować ma ok. 3,5 mld euro (przy założeniu, że 1 km kosztuje około 10 mln euro), to w NPR mamy jedynie kwotę 1 mld 700 mln euro. Na tyle oszacowano koszty realizacji pierwszego etapu tej inwestycji i tyle będzie można wydać do roku Dokończenie budowy nastąpić ma dopiero w następnym okresie planistycznym, na co potrzeba będzie kolejne 1,7 mld euro. W sumie projekty dotyczące kolejnictwa, przewidywane do współfinansowania z Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, ujęte w NPR na lata , wyceniono na niespełna 10,5 mld euro. Od razu zauważyć trzeba, że pierwszy etap budowy szybkiej kolei nie jest najdroższym z tych projektów. Grubo ponad 2 mld euro kosztować ma zwykła linia kolejowa na osi północ-południe, z Gdyni do Zebrzydowic i Zwardonia. Nas jednak bardziej interesują linie mające przebiegać przez Wielkopolskę. Poza szybką koleją jest to trasa wschód-zachód, Rys. Wojciech Stefaniak z Terespola przy wschodniej granicy państwa przez Warszawę i Poznań do Rzepina przy granicy zachodniej (1,7 mld euro, a więc tyle samo, ile zaplanowano na pierwszy etap polskiej TGV ) oraz trasy Szczecin-Poznań i Poznań-Rawicz (w sumie 1,47 mld euro). Jak z tego wynika, Poznań nie tylko nie został pominięty w narodowym planie rozwoju kolejnictwa, lecz wprost przeciwnie jest wyraźnie doceniony, jeśli nie przeceniony. Pod tym względem, poza stolicą kraju, mogą się z nim równać jedynie Kraków i Wrocław. A przecież stolica Wielkopolski już teraz nie jest komunikacyjnym zaściankiem, i to zarówno w dziedzinie transportu kolejowego, jak i samochodowego, a nawet lotniczego. Najwyraźniej Poznaniowi, który ma przecież i lotnisko, i ekspresowe połączenie kolejowe ze stolicą kraju, i bezpośredni dostęp do autostrady A-2, do pełni szczęścia brakuje tylko superszybkiej kolei ironizuje Daria Kubiak w Gazecie Poznańskiej. NPR gwarantuje poznaniakom nie tylko dalszy rozwój strategicznej dla nich i dla całego kraju magistrali wschód-zachód, nie tylko dostęp do szybkiej kolei poprzez Kalisz, ale też budowę linii dużych prędkości do Szczecina, a także gruntowną modernizację połączenia z Rawiczem, które jest tu o tyle istotne, że stanowi odcinek najkrótszej trasy z Poznania do Wrocławia. Doprawdy, trudno chcieć więcej. Tytułem uzupełnienia można jeszcze tylko dodać, że w dalszej przyszłości linie szybkiej kolei mają połączyć Warszawę z Gdańskiem oraz z estońskim Tallinem przez Białystok, Trakiszki i łotewską Rygę. Plany te obejmują już jednak drugą, a nawet trzecią dekadę XXI wieku. Jeśli uzyskanoby zakładane dofinansowanie z UE i jeśli dotrzymałyby słowa władze województw dolnośląskiego oraz łódzkiego, których marszałkowie także obiecali pomoc finansową, budowa mogłaby ruszyć jeszcze w tej dekadzie. Prace mają rozpocząć się od strony Wrocławia, co oznacza, że najpierw powstałby odcinek do Kalisza. Linia pobiegnie częściowo nowymi trasami, a częściowo śladem już istniejących. Po zakończeniu całej inwestycji podróż z Wrocławia do Warszawy trwałaby 1 godzinę i 40 minut, zamiast dzisiejszych 5 godzin. Tam, gdzie powstały linie wielkich prędkości, traktowano to jako skok cywilizacyjny o szerokich konsekwencjach. Prosta analiza finansowa nigdy nie uzasadni podobnych nakładów przekonywał prof. Marek Sitarz z Politechniki Śląskiej podczas zorganizowanej 14 listopada br. w Warszawie konferencji pt. Koleje dużych prędkości w Polsce. Nowa linia ma mieć w przybliżeniu kształt litery Y. Kalisz stanowi ważny punkt i węzeł komunikacyjny. Tam trasa rozwidlałaby się na Poznań i Warszawę przez Łódź. Drugi etap to budowa odcinka z Kalisza do Łodzi, a trzeci z Łodzi do Warszawy. Tylko dla szybkiej kolei. Istniejąca sieć będzie używana przez transport regionalny. Nawet gdyby pojawiły się problemy z realizacją tych następnych etapów, to warto wybudować pierwszy odcinek. Nie będzie to pomnik w polu, bo Kalisz ma połączenie z innymi miastami mówi Tadeusz Augustowski, prezes PKP Polskie Linie Kolejowe. Przeczy tym samym twierdzeniom Głosu Wielkopolskiego i innych poznańskich mediów, że Kalisz to tylko niewiele znaczący punkt na kolejowej mapie. Józefowi Rackiemu, wicemarszałkowi województwa wielkopolskiego, przypadła niewdzięczna rola. Jako jedyny kaliszanin w Zarządzie Województwa, musi teraz przekonywać poznaniaków, w tym również marszałka Woźniaka (kaliszanina tylko z pochodzenia), że Poznań nic nie straci na pogodzeniu się z wariantem wrocławsko-kaliskim, a cały region może tylko zyskać. Południową Wielkopolskę omijają wszystkie większe inwestycje, autostrady, linie kolejowe, drogi szybkiego ruchu. Wszystko ściągają pod Poznań. Ta kolej to pierwsza większa szansa, choć poznaniacy będą teraz chcieli skłócić Kalisz z Ostrowem Wielkopolskim ostrzega Racki. Wielkopolska nie kończy się na opłotkach Śremu wtóruje mu poseł Andrzej Grzyb z Ostrzeszowa. Dodać trzeba, że przebiegiem trasy szybkiej kolei przez Kalisz i Ostrów zainteresowana jest większość, jeśli nie wszystkie ośrodki byłego woj. kaliskiego. 29 listopada w ostrowskim ratuszu odbyło się spotkanie w sprawie szybkiej kolei, zorganizowane z inicjatywy prezydenta tego miasta, Jerzego Świątka. Wśród gości był prezydent Kalisza Janusz Pęcherz, posłowie i senatorowie Ziemi Kaliskiej, wicemarszałek Racki, a także przedstawiciele PKP oraz Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Nie będziemy ze sobą walczyli o przystanek. Jest to sprawa drugorzędna. Dobrze by było, gdyby znajdował się on najbliżej obu miast uważa prezydent Pęcherz. Dużym osiągnięciem jest to, że oba miasta traktują siebie jako aglomerację i że nie będzie dyskusji o tym, czy przystanek ma być bliżej Ostrowa, czy bliżej Kalisza. Decyzję powinny te miasta podjąć wspólnie ocenia Zbigniew Szafrański, wiceprezes PKP PLK.

16 Nagroda Prezydenta Miasta Kalisza za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej i upowszechniania kultury Marzyłem o grze na organach kultura Gdziekolwiek Pan się nie pojawi, w jakiejkolwiek części Polski czy świata, popularyzuje Pan muzykę organową. Co przeważa, pasja czy poczucie obowiązku? Prof. Andrzej Chorosiński: Jest to połączenie pasji i zachwytu dla organów oraz muzyki organowej z poczuciem obowiązku ich propagowania i popularyzowania. Jeżeli jestem przeświadczony, że muzyka organowa jest pięknem, to uważam za oczywiste, iż powinna być dostępna wszystkim ludziom. Wszędzie tam, gdzie istnieje taka możliwość, gdzie znajduje się ciekawy instrument, odpowiadający chociaż minimalnym wymaganiom koncertowym, należy umożliwić ludziom kontakt z tą wartością. Zainteresowanie muzyką organową jest potwierdzeniem faktu, że powinna ona mieć stałe miejsce w życiu muzycznym. W tych wielu miejscach, gdzie współtworzyłem czy byłem inicjatorem festiwali organowych, weszły one na stałe do kalendarza imprez. Dzisiaj jest moim obowiązkiem i pasją, a także marzeniem, aby organy rozbrzmiewały także w Kaliszu. Tym bardziej że widok prospektów organowych w świątyniach tego miasta inspiruje do snucia podobnych planów. Trzeba też jednak powiedzieć, że wiele w tej dziedzinie jest do zrobienia. Jak Pan to sprawdził? Specjalna komisja nie była potrzebna? Przed trzema laty, kiedy rozpoczynałem zajęcia w kaliskiej uczelni ze studentami, pierwsze kroki skierowałem do miejscowych kościołów. Co zobaczyłem? Otóż w kilku z nich stoją bardzo piękne instrumenty, pod względem wizualnym nie ustępujące najbardziej drogocennym zabytkom barokowego budownictwa organowego Europy. Niemniej informacje uzyskane z kompetentnych źródeł, a ponadto brzmienie tych instrumentów, przekonały mnie jednak, że za przykuwającymi wzrok prospektami najczęściej kryją się organy zdewastowane, niesprawne, wymagające kapitalnego remontu. Dlatego po sporządzeniu dokumentacji i tu potrzebne będą specjalne komisje ekspertów należy dążyć do przywrócenia im dawnej świetności. Jest to praca żmudna i wymagająca nakładów finansowych, ale warta podjęcia. Pana szczególną uwagę ostatecznie przykuły jednak organy w kościele Garnizonowym; tutaj od stycznia bieżącego roku można wysłuchać koncertów z cyklu Muzyka organowa Europy, przez Pana zainicjowanych. Moim zdaniem jest to w tej chwili jedyny instrument w Kaliszu, który spełnia w części wymogi koncertowe. Jeśli udałoby się doprowadzić do jego kapitalnego remontu, Kalisz zyskałby miejsce stałych koncertów organowych, zarówno latem, jak i zimą. Koncerty te byłyby zapewne także dodatkową atrakcją przyciągającą turystów w czasie wakacji, o czym jestem przekonany. Profesor Andrzej Chorosiński podczas koncertu organowego w kaliskim Kościele Garnizonowym. Fot. Mariusz Hertmann Zanim jednak zostaną zgromadzone niezbędne środki finansowe, trzeba zadbać chociażby o systematyczną konserwację instrumentu. Na ten cel zbieramy dobrowolne datki do skarbony ustawionej przy wyjściu ze świątyni po koncertach. Wstęp na koncerty jest bezpłatny? To rodzaj misji? Obiecałem sobie, że koncerty cyklu będę realizował aż do czasu osiągnięcia zamierzonych celów edukacyjno-popularyzatorskich oraz tych związanych z instrumentem. Wszystkie osoby z Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM, zaangażowane w ich przygotowanie, pracują honorowo. W tym miejscu chciałbym wyrazić gorące podziękowanie i wyrazy szacunku Pani Dziekan, doktor Katarzynie Piątkowskiej-Pinczewskiej, a także doktorowi Kazimierzowi Madziale oraz księdzu kapelanowi Stanisławowi Potapczukowi za wspólne kreowanie tego cyklu koncertowego, tej misji wzbogacającej życie muzyczne Kalisza. Opis organów z kościoła Garnizonowego zajmuje całą stronę: 34 głosy umieszczone na stożkowatych wiatrownicach, elektropneumatyczna traktura gry, 2544 piszczałki, 3 klawiatury manuałowe Laika może przeszyć dreszcz. Czy gra na tak skomplikowanym instrumencie na organach wymaga specjalnych umiejętności? Wymaga przede wszystkim opanowania techniki pianistycznej. Dopiero wówczas uczymy się, właściwie od podstaw, gry na organach. Technika manualna w przypadku tego instrumentu wymaga bowiem pewnych korekt. Ten etap zajmuje pierwsze lata nauki. Mniej więcej na tym poziomie, trzeciej klasy, uczniowie szkół II stopnia (bo wtedy rozpoczyna się nauka gry na organach) zaczynają pracować nad bardziej ambitnym repertuarem. Oddzielnym problemem warsztatowym jest opanowanie techniki gry na klawiaturze nożnej (pedale) oraz wyćwiczenie niezależności pracy rąk i nóg. Ale sama technika nie wystarczy; potrzebna jest jeszcze olbrzymia wiedza o regestracji, tj. doborze barw dźwięków. O tyle trudna to sztuka, że nie ma dwóch takich samych instrumentów na świecie, dlatego kształtowanie wizji brzmieniowej utworu na każdych organach jest czymś nowym i niepowtarzalnym. Trzeba zatem posiąść umiejętność odpowiedniego dobierania i łączenia barw głosów organowych. Puentując, gra na organach jest sztuką niezwykle skomplikowaną, złożoną z wielu elementów. Wykonawca stale jest stawiany przed nowymi problemami, każdy bowiem instrument będzie wymagał indywidualnego podejścia. Gdzie szukać duszy tego królewskiego instrumentu? Hm Popatrzmy na człowieka: czy serce jest ważniejsze, głowa, czy może płuca? Zespół powietrzny w organach (odpowiednik płuc u człowieka) na pewno jest bardzo ważnym elementem, dzięki niemu organy grają. Natomiast bezsprzecznie, w sensie zarówno dźwiękowym, jak i optycznym, najważniejsza jest piszczałka organowa, źródło dźwięku tego królewskiego instrumentu. Tych kilka, a czasem kilkanaście tysięcy brzmień jednocześnie grających piszczałek daje bogactwo barw i potęgę brzmienia, które najkrócej zwiemy pięknem. Pana pierwsze wspomnienie związane z organami? Miałem sześć lat, kiedy zafascynowały mnie dźwięki Toccaty Jana Sebastiana Bacha, usłyszane w słynnym włoskim filmie Preludium sławy. Nieco później z zachwytem patrzyłem na organistę w kościele Świętego Krzyża w Warszawie, a potem mojego profesora, Feliksa Rączkowskiego. Dostałem od niego specjalne pozwolenie na przyglądanie się jego sztuce. Te dwa impulsy spowodowały, że już wówczas, gdy stawiałem pierwsze kroki w grze na fortepianie, marzyłem o organach. Rozmawiała Anna Tabaka Prof. Andrzej Chorosiński Koncertował niemal we wszystkich krajach Europy, a także w Izraelu, Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Korei Południowej i Japonii. Dokonał licznych nagrań radiowych oraz telewizyjnych w kraju i za granicą. Nagrał też ponad 20 płyt LP i CD. Twórczość kompozytorska profesora obejmuje koncerty na organy i orkiestrę, muzykę kameralną, organową, chóralną i filmową. Jest także autorem wielu transkrypcji utworów orkiestrowych na organy. Jest profesorem klas

17 Kaliska uczelnia w konkursie Prezydenta RP Najlepsze dyplomy z Kalisza Anna Tabaka organów w warszawskiej i wrocławskiej Akademii Muzycznej, od 2003 roku wykłada na kierunku muzyka kościelna w kaliskim Wydziale Pedagogiczno-Artystycznym UAM. Jest współinicjatorem i dyrektorem artystycznym siedmiu międzynarodowych festiwali muzyki organowej i kameralnej na zabytkowych instrumentach. Konsultant i autor licznych projektów w zakresie budownictwa organowego. Laureat wielu nagród i wyróżnień. Kilka słów o cyklu Muzyka organowa Europy Nawet jeśli wydaje ci się, że nie lubisz organów, w Kościele Garnizonowym prawdopodobnie zmienisz zdanie. Od stycznia br., z dłuższą przerwą na wakacje, w świątyni pw. św. Wojciecha i Stanisława odbywają się koncerty cyklu Muzyka organowa Europy. Ich inicjatorem i jedynym wykonawcą jest prof. Andrzej Chorosiński. Głównym tematem kolejnego muzycznego wieczoru, zaplanowanego na połowę stycznia, będą kolędy te nam najbliższe, polskie, a także te z innych krajów Europy. Kolędy to najpiękniejsze utwory na świecie uważa prof. Chorosiński. Dotychczas w Kościele Garnizonowym odbyło się siedem koncertów cyklu. Rozpoczęto go po królewsku Toccatą Jana Sebastiana Bacha. Potem nadszedł czas na barok z różnych stron kontynentu, francuski romantyzm czy transkrypcje organowe wielkich dzieł orkiestrowych. Ostatni, listopadowy recital poświęcono polskim kompozytorom. Każdy z koncertów wzbogaca wykład dr Katarzyny Piątkowskiej-Pinczewskiej, pozwalający bliżej poznać wykonywaną muzykę, jej twórców i epokę. W organizacji przedsięwzięcia pomaga dr Kazimierz Madziała, znany kaliszanom organista. Muzycy są wykładowcami kaliskiego Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w Poznaniu; organizują cykl charytatywnie w prezencie dla mieszkańców miasta. Wstęp na koncerty jest wolny, niemniej słuchacze są proszeni o datki na niezbędną renowację instrumentu. Został on zbudowany w 1943 roku przez drezdeńską firmę i przeszedł do tej pory trzy konserwacje. W tej chwili potrzebny jest generalny remont. Warto wiedzieć, że organy, oprócz funkcji koncertowej, pełnią także rolę instrumentu szkoleniowego ćwiczą na nim studenci kierunku Muzyka Kościelna, prowadzonego na kaliskiej uczelni przez prof. Andrzeja Chorosińskiego. Studenci, obok koncertmistrza, będą też wykonawcami nadzwyczajnego wydarzenia majowego w Kościele Garnizonowym zabrzmią koncerty Jerzego Fryderyka Haendla. Profesor już wyznaczył osoby, które wówczas zagrają. Cykl Muzyka organowa Europy nawiązuje do proponowanego w latach 90. Organum et Cantus. Tamten, podobnie jak obecny, mógł się odbywać dzięki życzliwości księży kapelanów, gospodarzy świątyni pw. św. Wojciecha i Stanisława. (AT) Aleksandra Adamczak, absolwentka kaliskiego Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w Poznaniu, została finalistką IV Konkursu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na Najlepszy Dyplom Ukończenia Studiów w Zakresie Sztuk Pięknych i Projektowych. Dyplom powstał w pracowni prof. Andrzeja Niekrasza. Aleksandra znalazła się w gronie 23 najwyżej ocenionych studentów. W konkursie wzięło udział 17 uczelni o profilu artystycznym z całej Polski, które w sumie nadesłały ponad 100 prac dyplomowych w dwóch wyznaczonych kategoriach. Czy na ich podstawie można się pokusić o ocenę polskiej młodej sztuki? Główne decyzje kwalifikacyjne podejmują akademie, dlatego taką ocenę jest trudno wystawić mówi dr Dorota Folga-Januszewska, dyrektor konkursu Prezydenta RP i sekretarz jury. Sposób promowania młodych ludzi jest różny bardzo klasyczny albo bardzo kontrowersyjny, ale z całą pewnością co roku można wyłowić ciekawe indywidualności. Trzymając się zaproponowanego podziału, dyplom Aleksandry Adamczak trzeba zaliczyć do jednych z najbardziej rzetelnych i najbardziej klasycznych. Pod osąd warszawskiego jury wystawiono siedem obrazów olejnych artystki z cyklu Przestrzeń wyobraźni. Wybrane obrazy tworzą kolekcję pn. Pejzaż wewnętrzny. Tytuł wskazuje kierunek poszukiwań autorki i jednocześnie określa jej sposób patrzenia na rzeczywistość: niedosłowny, nieco rozmarzony, ale też niezwykle precyzyjny w budowaniu kompozycji i wrażliwy w doborze barw. Gdyby jury obradujące pod przewodnictwem Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego brało pod uwagę jedynie prace malarskie, musiałoby inaczej rozdzielić nagrody główne. W Muzeum Plakatu w Wilanowie, dokąd zaproszono uczestników na rozstrzygnięcie konkursu, sztuka pędzla zajmowała jednak tylko drobny procent ekspozycji. Całość zbudowały kolaże, grafiki, instalacje przestrzenne, fotografie, rzeźby, w końcu plakaty i projekty designerskie, od mebli po biżuterię. Wśród tych różnorodnych propozycji znalazła się jednak praca, która pogodziła wszystkich, niezależnie od preferencji artystycznych. Tegoroczne Grand Prix powędrowało do rąk Izydy Srzednickiej-Sulowskiej z Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, autorki kapitalnej kompozycji rzeźbiarskiej z piasku Wygaszanie pragnień droga do mistyki. Łącząc piękno wizualne z pięknem metafizycznym, artystka wysyła do publiczności jasny, czytelny przekaz, co dzisiaj szczególnie rzadkie. Toteż laury i regulaminowe roczne stypendium odebrała zasłużenie. Wróćmy jednak do Kalisza. Aleksandra Adamczak wyszła z pracowni prof. Andrzeja Niekrasza, znanego grafika i malarza. Absolwentka nie kryje, że o ostatecznym wyborze jej drogi zaważyła właśnie siła autorytetu profesora. Obserwowałam przez moje lata studenckie, jak Profesor prowadzi kilka niewątpliwych indywidualności. Nikomu nie narzucał swojego widzenia świata, ale z każdego potrafił wykrzesać to, co najlepsze. On też odkrył we mnie malarkę wyznaje młoda artystka. Początkowo Aleksandra chciała się poświęcić weterynarii. Na egzaminy do Kalisza przyjechała, aby towarzyszyć swojej koleżance. Podeszła jednak do egzaminów. I została przyjęta. O sile Oli zadecydowała jej świeżość, na uczelni stawiała przecież swoje pierwsze kroki na niwie plastycznej, ale szybko okazała się bardzo zdolną studentką uważa promotor dyplomu. Kaliski wydział UAM w Poznaniu bierze udział w Konkursie Prezydenta RP na Najlepszy Dyplom od jego pierwszej edycji. Co roku z powodzeniem. W dotychczasowych finałach tej prestiżowej rywalizacji znaleźli się: Michał Przybył (promotor prof. Andrzej Niekrasz), Kajetan Wiśniewski (promotor dr Zygmunt Baranek), Marta Metko (promotor prof. Jan Krzysztof Hrycek) i Marcin Dzbanuszek (promotor prof. Andrzej Nawrot). Czego życzyć tym wszystkim młodym ludziom, otwartym na świat? Laureatom tego konkursu obecnym i przyszłym życzę, żeby to, co robią, robili coraz lepiej, wzbogacając swój dorobek o nowe przemyślenia; życzę, żeby byli otwarci na to, co się dzieje we współczesnej sztuce i aby potrafili odnaleźć swoje miejsce w tym elitarnym szeregu powiedział prof. Niekrasz. Aleksandra Adamczak, i jej praca, na tle swojej kolekcji konkursowej zatytułowanej Pejzaż wewnętrzny. Fot. Anna Tabaka, 22 listopada 2005 roku, Warszawa.

18 Dysonans Maciej Statmuller kultura Za łzy wzruszenia mojej mamy i za wszystko to jeden z wpisów w księdze pamiątkowej chóru Dysonans. Chór obchodzi dziesięciolecie istnienia. Z tej okazji został uhonorowany Nagrodą Prezydenta Miasta Kalisza. Początki Powstając, Dysonans przecierał szlaki. Utworzony został w 1996 roku w III Liceum Ogólnokształcącym im. Mikołaja Kopernika z inicjatywy Elżbiety Steczek-Czerniawskiej oraz Izabeli Pietrzak, dyrygentki. To, co się dzisiaj dzieje w chóralistyce kaliskiej, to zasługa Dysonansu. Potem dopiero powstał chór ss. Nazaretanek, chór Kopernik, zaprocentowało to powstawaniem chórów w gimnazjach i szkołach podstawowych mówi Izabela Pietrzak. Przez pierwsze dwa lata chór działał w III LO, po czym przeniósł się do Młodzieżowego Domu Kultury w Kaliszu. Wtedy też do wyłonionej w konkursie nazwy Dysonans dopisano międzyszkolny. W tym czasie w chórze śpiewała młodzież z wielu kaliskich szkół. Przez okres siedmiu lat bytności w MDK chór zyskał renomę i z roku na rok doskonalił swój warsztat. W 2003 roku otrzymał zaproszenie od Jarosława Wujkowskiego, dyrektora II Liceum Ogólnokształcącego im. Tadeusza Kościuszki, aby przenieść siedzibę do tej szkoły na stałe i dzięki sprzyjającym decyzjom władz samorządowych pracuje tam do dziś. Repertuar Dysonans z roku na rok powiększa swój repertuar. Znajduje się w nim muzyka dawna, w maleńkich dawkach pojawia się także chorał gregoriański. Dużym powodzeniem cieszy się negro spiritual zapewnia dyrygentka. Z doborem repertuaru jest różnie. Zazwyczaj trudności są z muzyką ludową mówi Izabela Pietrzak. Wybieram utwór, który mnie się podoba i mam na niego pomysł, a okazuje się, że zupełnie nie pasuje moim chórzystom. Częściej jednak udaje się nam zgadzać. Stałym elementem repertuaru są kolędy i pastorałki. Są to niezwykle rytmiczne, barwne i ciekawe utwory, w których chór może zaprezentować swoje umiejętności. Szczególnie teraz, kiedy zbliża się kolędowy czas!. Amatorski profesjonalizm Izabela Pietrzak stawia na jakość, a nie na ilość. Nie chce mieć licznego chóru. Z pełną odpowiedzialnością prowadzi chór amatorski. Zaledwie dwie osoby grają na instrumentach, trzecim muzykiem jest sama dyrygentka. Resztę chórzystów stanowią osoby, które potrafią przeczytać tekst pod nutami. Trzeba ich nauczyć melodii, rytmu i wykonania. Mimo to nie ma żadnej taryfy ulgowej. Wymagam dużo, ale najpierw Izabela Pietrzak więcej wymagam od siebie mówi dyrygentka. Mój chór nie jest liczny, teraz to 25 osób. Są to ci, którzy dzielą moją pasję, doceniają wspólną pracę i efekty. Pracujemy na pełnych obrotach, na sto dziesięć procent. Zadowoleni jesteśmy dopiero wtedy, kiedy osiągniemy poziom amatorskiego profesjonalizmu. Święto Pieśni Bardzo dobrym i trwałym pomysłem Izabeli Pietrzak okazało się zorganizowanie Święta Pieśni. Są to spotkania, na których każdy z przybyłych chórów prezentuje swoje dokonania, ma szansę zaprezentowania się. Są to również spotkania dyrygentów i śpiewającej młodzieży. Występ nie jest w żaden sposób oceniany. Jest to spotkanie miłośników śpiewu chóralnego. Pierwsze Święto Pieśni odbyło się w 1995 roku w III Liceum Ogólnokształcącym. Od tego czasu organizację imprezy przejmują kolejne chóry z całego powiatu kaliskiego, goszcząc w murach swoich szkół pozostałych uczestników. Bukiet Nagroda Prezydenta Miasta Kalisza była pierwszą pieniężną nagrodą, jaką otrzymał Dysonans. Wcześniej, w 1996 roku, Izabela Pietrzak otrzymała list gratulacyjny od ówczesnego prezydenta Kalisza, Wojciecha Bachora. Chór startował też kilkakrotnie w Ogólnopolskim Przeglądzie Chórów a Cappella Dzieci i Młodzieży Szkolnej w Ostrowie Wielkopolskim. Tam w roku szkolnym 1996/97 zajął pierwsze miejsce i zakwalifikował się do eliminacji regionalnych w Łodzi, gdzie zdobył drugie miejsce. Chór mimo sukcesów zrezygnował ze startu w konkursach. Spowodowane było to wymaganą w większości regulaminów liczbą 35 chórzystów, a chór nie liczył więcej niż 25 osób. Nie te nagrody się najbardziej liczą opowiada Izabela Pietrzak. Na Dzień Nauczyciela dostałam od chórzystów bukiet z bilecikiem: Nauczycielce życia. I to jest właśnie dla mnie największa nagroda. A dla całego chóru nagrodą jest pełna sala, kiedy śpiewamy w auli Państwowej Szkoły Muzycznej i innych, a wszystkie fotele oraz miejsca stojące są zajęte. Chór Dysonans podczas występu w auli Państwowej Szkoły Muzycznej w Kaliszu. Skład chóru: Soprany: Katarzyna Błażków, Róża Cuper, Kinga Harendarz, Dagmara Jędrasiewicz, Martyna Kubasik, Monika Kuświk, Marta Pomorska, Anna Rachwalska Alty: Jagoda Filipowicz, Anna Król, Kinga Maciejewska, Karolina Mikołajczyk, Dagmara Plewicka, Angelika Sośnicka Tenory: Łukasz Dzikowski, Bartosz Przybyłek, Mikołaj Wanat, Tomasz Wasiak Basy: Jakub Chwedkowski, Grzegorz Kubiak, Hubert Kupaj, Andrzej Szych Mezzosopran: Izabela Pietrzak (dyrygent) Plany na przyszłość W chwili rozmowy Izabela Pietrzak i jej chórzyści szykowali się do Obozu Kondycyjnego. Są to trzy dni intensywnej pracy oraz poszerzania repertuaru. Po obozie chór wróci z nowymi utworami i chęciami do dalszej pracy. Z pewnością usłyszymy go w kaliskich kościołach. W dniach grudnia 2005 roku Międzyszkolny Chór Dysonans przebywał na tournée koncertowym we Lwowie i Jaworowie na Ukrainie. Został tam zaproszony przez dyrektora gimnazjum lwowskiego, z którym II Liceum im. Tadeusza Kościuszki podpisało porozumienie o współpracy. Wyjazd jest kolejnym etapem międzynarodowej wymiany młodzieży kaliskiej szkoły z młodymi mieszkańcami miast europejskich, z którymi liceum współpracuje. Izabela Pietrzak Absolwentka III Liceum Ogólnokształcącego im. Mikołaja Kopernika w Kaliszu oraz Państwowej Szkoły Muzycznej w Kaliszu. Ukończyła Wydział Historyczny na kierunku muzykologii w Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie (obecnie Uniwersytet im. Kardynała Stefana Wyszyńskiego), później dyrygenturę chóralną w bydgoskiej Akademii Muzycznej. Absolwentka Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu na kierunku menadżer kultury. Absolwentka Wyższej Szkoły Humanistycznej w Gnieźnie na kierunku menadżer oświaty. Dyrektor prywatnej szkoły artystycznej, której działalność zyskała poparcie Ministra Kultury i Sztuki. Współpracuje z Filharmonią Kaliską, Teatrem im. Wojciecha Bogusławskiego, Centrum Kultury i Sztuki w Kaliszu. Od września 1996 roku prowadzi zajęcia ze studentami Państwowego Pomaturalnego Studium Kształcenia Animatorów Kultury w Kaliszu. Współzałożycielka Duszpasterstwa Środowisk Twórczych Diecezji Kaliskiej. Pomysłodawczyni spotkań chórów szkolnych Święto Pieśni. Organizatorka wielu koncertów i inicjatorka życia muzycznego w Kaliszu. Radna Rady Miejskiej Miasta Kalisza.

19 Rozmowa z prof. Andrzejem Nawrotem, wykładowcą kaliskiego Wydziału Pedagogiczno-Artystycznego UAM w Poznaniu, uhonorowanym Nagrodą Prezydenta Miasta za osiągnięcia w dziedzinie twórczości artystycznej. Nie lubię podcinać skrzydeł Rzetelny, kompetentny, wymagający, bezstronny, pozornie srogi taką cenzurkę wystawili Panu zagadnięci przeze mnie studenci. Nawet nie myślałem, że tak jestem postrzegany. To dla mnie komplement. Myślę, że zaprocentowało moje doświadczenie dydaktyczne. Trzymam się zasady, aby nikomu nie podcinać skrzydeł na starcie. Długie lata spędzone na uczelniach artystycznych pokazały mi bowiem, że bardzo często osoba, którą na początku oceniało się miernie, z czasem potrafi nawet zdystansować swoich kolegów. Obserwowałem takie przemiany wielokrotnie, dlatego staram się być ostrożny w ocenach i nie ferować wyroków. Szczególnie w pierwszym okresie rozwoju danej osobowości łatwo stwierdzić, że ktoś jest nieporadny, że do niczego się nie nadaje. A tu potrzeba czasu i cierpliwości. Jednym słowem, do czego sprowadza się rola pedagoga artysty? W dydaktyce artystycznej trwa wieczny dyskurs między pedagogami i studentami, ciągle dokonujemy ocen. W istocie jednak wszystkie one sprowadzają się do określenia kierunku poszukiwań i właściwej drogi osiągnięcia zakładanego efektu. Wszystko po to, aby rozwijać osobowość. Stoimy zatem naprzeciw siebie, aby intelektualnie rozstrzygać, co jest dobre w danym działaniu artystycznym, a co złe. Jako pedagodzy mamy obowiązek podpowiadać, ale nie możemy prowadzić za rękę. Jest Pan grafikiem, malarzem, projektantem ubioru i wnętrz, do tego pedagogiem. Co było pierwsze? Moje zainteresowania. Zawsze miałem artystyczne inklinacje. Jednak gdy w 1958 roku podejmowałem studia, w Łodzi istniał tylko jeden wydział włókienniczy. Wybór kierunku też był niewielki: projektowanie ubioru, projektowanie tkackie, projektowanie druku na tkaninie. Zdecydowałem się na ten pierwszy, choć z pewnością bliższe były mi wówczas malarstwo czy rysunek. Grafika przyszła później. Byłem na ostatnim roku studiów, kiedy otwierano pracownię technik odbitkowych. Zainteresowałem się nimi i już sam dalej zgłębiałem ich tajniki. To jest kwestia temperamentu. Ktoś całe swoje życie oddaje jednemu tematowi czy technice, ja próbuję różnych rozwiązań. Profesor Andrzej Nawrot Fot. Mariusz Hertmann 1958 rok straszna szarzyzna na ulicach Nie zgadzam się. Wygląd tzw. ulicy zawsze zależy od środowiska, na które patrzymy. Nic od tamtej pory się nie zmieniło; jeśli ktoś był kreatywny, poradził sobie nawet w systemie gospodarki centralnie sterowanej. A dla twórcy, zwłaszcza projektanta ubioru, szara ulica jest dobrym wyzwaniem. Początek wszystkich działań jest przecież zawsze ten sam i niezależny od czasów to kreacja. À propos kreacji. Właśnie została ogłoszona VI edycja konkursu dla studentów Ars Universitatis. Jest Pan jego inicjatorem. Co się stało przed sześcioma laty, że konkurs zaistniał? Dojrzała uczelnia czy studenci? Kaliska uczelnia powstała przy uniwersytecie, obok sztuki kładziemy nacisk na przedmioty pedagogiczne. Jej specyfika powoduje, że nasz kierunek artystyczny cierpi na pewien rodzaj kompleksu względem akademii sztuk pięknych tak, mam wrażenie, jest często klasyfikowana przez studentów. W związku z tym starałem się przenieść do Kalisza sprawdzone metody z akademii, które mogłyby zintensyfikować ich zapał artystyczny. Konkurencja między studentami musi przecież istnieć, ba, jest konieczna dla ich rozwoju. Trzeba przecież być zaangażowanym w działanie twórcze, żeby mogły powstawać dobre prace. Sam w latach 60. byłem laureatem podobnego konkursu, do dzisiaj organizowanego w Łodzi, dlatego tym lepiej zdaję sobie sprawę, jak bardzo pierwsze sukcesy działają mobilizująco. Na Ars Universitatis warto jednak spojrzeć szerzej. Konkurs z pewnością promuje także samą uczelnię. Ponadto, jak uważam, Kalisz zyskuje ważną imprezę plastyczną, na której pokazywane są różnorodne dyscypliny od grafiki i malarstwa po sztuki projektowe. I w tym również tkwi jej oryginalność. Najogólniej zatem mówiąc, konkurs ma uczyć otwartości na świat i różne postawy twórcze. I tak wracamy do początku rozmowy, bo studenci chyba najmocniej cenią Pana za otwartość. Jaka jest Pańska ocena studentów, tych z pierwszych roczników i tych dzisiejszych? Należy Pan do wąskiego grona profesorów, którzy tworzyli kaliską uczelnię od podstaw. Różnicę rzeczywiście zauważam. Pierwszy rocznik pracował z niezwykłym zapałem, czuło się ogromne pragnienie zdobycia kwalifikacji, stania się artystami. Uważam, że wtedy nie było osób, które traktowałyby studia w letni sposób. Teraz niestety to się zdarza. Nie chciałbym jednak nikogo skrzywdzić. Naszą uczelnię wybiera mnóstwo bardzo zdolnych osób, które pilnie pracują i starają się jak najwięcej osiągnąć, jak najlepiej wykorzystać dany im czas w Kaliszu. I przeciwnie, część młodych ludzi chyba nie do końca świadoma, czym chciałaby się w życiu zająć nie przykłada się do nauki, zwłaszcza do przedmiotów artystycznych. Jeszcze inni może czują się rozczarowani szkołą, tęsknią za akademią i w końcu realizują swoje plany, wyjeżdżając do dużych miast. Czy problem nie wynika już z podstawowych założeń programowych tych studiów pedagogiczno-artystycznych? W pewnym sensie tak. Tak jak nie wszyscy mają predyspozycje do przedmiotów pedagogicznych, tak nie wszyscy spełniają się, rozwiązując problemy natury artystycznej. Pierwszym za mało będzie godzin przeznaczanych na zajęcia w pracowni, drugim odwrotnie za dużo. Aby te dwie tendencje pogodzić, narodziła się myśl, by w przyszłości w programie pojawiły się specjalizacje dla szczególnie zainteresowanych, skutkujące specjalnym suplementem do dyplomu. Dziękuję za rozmowę. Rozmawiała Anna Tabaka Prof. Andrzej Nawrot: urodził się w 1938 roku. Studia na ASP w Łodzi. Dyplom w 1964 roku. Należał do grup artystycznych Profil, Konkret, Grupa 7. Profesor Akademii Sztuk Pięknych w Łodzi oraz na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Wydział Pedagogiczno-Artystyczny w Kaliszu. Zajmuje się malarstwem, grafiką i wzornictwem przemysłowym.

20 Odzyskać tożsamość Ryszard Bieniecki wokół nas Kalisz poszukuje swojej tożsamości. Takie można wysnuć wrażenie z obserwacji licznych inicjatyw, jakie pojawiają się w ostatnich latach. Inicjatyw skądinąd słusznych, celowych, a już z pewnością szlachetnych. Niechcicowie, andruty i książęta Jeśli na horyzoncie pojawiają się niedziele z Niechcicami w Russowie, kaliskie andruty, projekt budowy pomnika Marii Dąbrowskiej, to wiemy, że chodzi o ten niezwykły, promienny czas rozkwitającego bujnie miasta z końca XIX w., zawarty na kartach Nocy i dni, a zakończony katastrofą sierpnia 1914 roku. Jeśli pojawiają się przedsięwzięcia związane z Zawodziem i istniejącym tam rezerwatem archeologicznym (naprawdę rezerwatem?), to nieomylny znak, że upomina się Kalisz o tę swoją najodleglejszą historię, może najbardziej doniosłą, gdy stanowił jeden z ważniejszych (ale jednak mniej ważny) ośrodków kształtowania się państwa polskiego. Aliści, czy naprawdę się upomina, skoro miasto nie jest właścicielem tych kilku hektarów ziemi, tylko marszałek wielkopolski, a oznak współpracy między nim a miastem w ostatnim czasie nie odnotowano? Poznań przypomina swoją stołeczność, a czyż w Polsce piastowskiej Kalisz nie był siedzibą władców? Tak czy owak, trwają dyskusje i można sądzić, że z czasem coś z nich wyniknie. Zwraca się przeto uwaga tych, którzy chorują na Kalisz, w stronę najbardziej odległych czasów, gdy przez gród nad Prosną wiódł Szlak Bursztynowy odnotowany przez Klaudiusza Ptolemeusza. Daje to asumpt, wespół z Koninem, do wytyczenia współczesnego szklaku rzymskiego, już jako pro- duktu turystycznego, który mógłby powstać ze środków europejskich. Miasto poszukuje cech, które określą jego tożsamość, które zbudują jego wizerunek na tle innych miast w Polsce. W Europie trwa ogromny wyścig miast do podium najbardziej atrakcyjnych historycznie (patrz: turystycznie) ośrodków, które przyciągnie zainteresowanie rzeszy zwiedzających, jaka rokrocznie przelewa się po drogach i szlakach komunikacyjnych Starego Kontynentu. Kalisz staje do wyścigu, czy zajmie w nim dobre, wysoko punktowane miejsce? Potrzeba pełnej historii Historia musi być pełna, żeby zdołała zainteresować turystów, w przypadku Kalisza musi zamykać się w klamrach od starożytności do najnowszych wydarzeń, które bieg historii wyznaczały. A co wiemy o najnowszych dziejach miasta? myślę, że niewiele. Gdzieś zgubił się nam paradygmat niepodległości, jaki w naszym mieście był wszechobecny w latach II Rzeczypospolitej. Zniszczyły go lata okupacji i czasy PRL-u. Wtedy to, w sposób celowy i metodyczny niszczone były nie tylko wszystkie symbole niepodległego państwa pomniki, mauzoleum legionistów, nazwy ulic, tablice pamiątkowe ale też wyrugowana została z pamięci społecznej rola, jaką miasto odegrało u zarania niepodległości. Kalisz stał pustynią, na której przybysz nie znajdował ani kropli wody ze źródła odrodzonej ojczyzny. Nie zostało nic, lub prawie nic, z tradycji legionowej, z wielkich nazwisk, z pomników. Jak u Orwella. Ostatnie lata to zmieniają. Swoje ulice mają już Józef Piłsudski i Stanisław Wojciechowski, przy czym ten drugi jest także, najzupełniej zasłużenie zważywszy jego państwowy i naukowy dorobek, patronem Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej. Od wielu lat jeździmy i chodzimy ulicą Legionów, a hołd legionistom złożony został podczas ostatniego Święta Niepodległości w postaci odsłonięcia skromnego, ale jednak, obelisku przy IV Liceum Ogólnokształcącym im. Ignacego Paderewskiego, a więc w miejscu nieistniejącego już mauzoleum legionistów. W stronę tożsamości Dobrym przykładem przedsięwzięcia, które wspiera procesy odzyskiwania tożsamości, była ubiegłoroczna wystawa plenerowa w 90 rocznicę zburzenia Kalisza przez wojska niemieckie. Uzmysłowiła Kaliszanom, że miasto mogłoby wyglądać dzisiaj inaczej, gdyby nie ten bezprzykładny akt barbarzyństwa. Ale już nie mogła pokazać, co było dalej, jak miasto się odbudowywało (strasznym wysiłkiem materialnym), jak krok po kroku powstawały nowe domy, ulice, szkoły. Przecież był Kalisz symbolem II Rzeczypospolitej, jej energii, sił witalnych na równi z Gdynią i Centralnym Okręgiem Przemysłowym. Odzyskać tożsamość, odzyskać Szczypiorno Jedna wszakże myśl nie daje mi spokoju. Szczypiorno. Gdzieś nadal gubi się nam ta miejscowość, ta nazwa, zwłaszcza odkąd wchłonęło ją miasto w swoje granice. I to właśnie miasto jest odpowiedzialne za historyczną pamięć. Tysiące samochodów przejeżdża tędy tydzień w tydzień. Podróżnym nawet do głowy nie przyjdzie,