Technologia informacyjna w przykładach i ćwiczeniach

Transkrypt

1 Aleksander Bremer Mirosław Sławik Technologia informacyjna w przykładach i ćwiczeniach dla szkół ponadgimnazjalnych

2 Konsultacja mgr inż. Krzysztof Bobowski Redakcja i korekta Jadwiga Kwiecień Projekt okładki Anna Łoza-Dzidowska Redakcja techniczna Jerzy Kuśmierz Wydanie I, sierpień 2005 Nazwy oraz znaki towarowe wszystkich firm i ich produktów w niniejszej publikacji zostały użyte jedynie w celu ich identyfikacji. Videograf Edukacja Sp. z o.o., Chorzów, Al. Harcerska 3 c Tel.: (0-32) , Fax: (0-32) office@videograf.pl sklep internetowy: Copyright by Videograf Edukacja Sp. z o.o., Chorzów 2005 ISBN

3 Wstęp Technologia informacyjna w przykładach i ćwiczeniach dla szkół ponadgimnazjalnych umożliwia praktyczne sprawdzenie wiadomości i umiejętności zdobytych na zajęciach z technologii informacyjnej. Zbiór składa się z 15 rozdziałów, obejmujących tematykę zawartą w podstawie programowej przedmiotu technologia informacyjna. Rozdział 1. Informacja w komputerze Zawiera przykłady i ćwiczenia dotyczące zamiany liczb pomiędzy dziesiętnym a dwójkowym systemem liczbowym oraz przeliczania jednostek informacji w komputerze. Rozdział 2. System operacyjny zarządzanie programami i sprzętem Dotyczy systemu Windows XP. Zawiera przykłady i ćwiczenia z wyszukiwania plików i informacji o systemie komputerowym, instalacji programów i urządzeń oraz diagnostyki systemu operacyjnego. Rozdział 3. Bezpieczeństwo danych Przedstawia przykłady i ćwiczenia związane z tworzeniem kopii zapasowych plików i folderów w komputerze, z obsługą programu archiwizującego WinRAR i oprogramowania antywirusowego. Rozdział 4. Sieci komputerowe: lokalne i rozległe Obejmuje m.in. tematykę związaną z pracą w sieci Microsoft Networks, udostępnianiem folderów w tego typu sieciach z poziomu systemu Windows XP. Porusza także wybrane zagadnienia dotyczące połączeń pomiędzy komputerami w sieci Internet. Rozdział 5. Wybrane usługi sieciowe Prezentuje przykłady i ćwiczenia związane z obsługą przeglądarki internetowej (Internet Explorer). Uczy korzystania z usługi FTP. Pokazuje, jak współpracować z innymi użytkownikami sieci lokalnej na wirtualnej tablicy programu Microsoft NetMeeting i jak udostępniać aplikacje w tym programie. Rozdział 6. Wyszukiwanie informacji w sieci Uczy wyszukiwania stron WWW i grafiki za pomocą wyszukiwarki sieciowej. Pokazuje, jak przeglądać i przeszukiwać katalog stron WWW (na przykładzie katalogu Onet.pl). Ułatwia poznanie zasad wyszukiwania plików w sieci oraz korzystania ze słowników i encyklopedii internetowych. Rozdział 7. Komunikacja w sieci Przybliża popularne usługi komunikacyjne w sieci. Uczy, jak założyć konto , skonfigurować program pocztowy (Outlook Express), jak korzystać z grup dyskusyjnych i usługi IRC. Przybliża zasady posługiwania się komunikatorem sieciowym (Gadu-Gadu) i komunikowania się za pomocą wiadomości SMS. Rozdział 8. Edytor tekstu Zawiera przykłady i ćwiczenia z edycji dokumentów tekstowych w edytorze Word, obejmujących formatowanie tekstu, tworzenie i wstawianie grafiki oraz tabel, tworzenie list porządkowych, stosowanie tabulatorów, pisanie w kolumnach, używanie stylów i tworzenie spisu treści. Ponadto pokazuje, jak tworzyć dokument korespondencji seryjnej, wstawiać symbole i wzory oraz przygotować szablon dokumentu. Rozdział 9. Grafika komputerowa Przedstawia tworzenie rysunków wektorowych na przykładzie programu CorelDRAW i PhotoShop. Pokazuje techniki rysowania za pomocą krzywych Beziera, wymiarowanie i zmienianie położenia obiektów za pomocą transformacji, wypełnianie obiektów kolorem i gradientem. Ponadto zawiera przykłady zastosowania takich efektów, jak interakcyjna przezroczystość czy metamorfoza, oraz wyjaśnia techniki łączenia, przycinania i grupowania obiektów. Prezentuje również sposób doboru odpowiednich parametrów eksportowania rysunków.

4 6 Technologia informacyjna w przykładach i ćwiczeniach dla szkół ponadgimnazjalnych Rozdział 10. Arkusz kalkulacyjny Przykłady i ćwiczenia z arkusza kalkulacyjnego zostały zaprezentowane w programie Excel. Pokazują wstawianie formuł i funkcji, kopiowanie i adresowanie komórek oraz ich formatowanie. Przedstawiają, jak wykonywać obliczenia statystyczne i posługiwać się funkcją warunkową. Ponadto rozdział prezentuje sortowanie danych, tworzenie i modyfikowanie wykresów, tworzenie makropoleceń oraz zabezpieczanie arkusza. Rozdział 11. Baza danych Zawiera przykłady i ćwiczenia związane z przykładową bazą danych w programie Access. Dotyczy pracy z tabelami bazy danych i tworzenia prostych kwerend wybierających. Pokazuje, jak pracować z formularzami i raportami bazy danych. Rozdział 12. Współpraca programów komputerowych Uczy wykorzystywania techniki OLE w tworzeniu złożonych dokumentów we współpracujących ze sobą aplikacjach. Pokazuje, jak wklejać łącza do obiektów innych programów, jak osadzać obiekty, wstawiać do dokumentu tabelę baz danych czy analizować informacje z baz danych w arkuszu kalkulacyjnym. Rozdział 13. Prezentacja multimedialna Przedstawia sposób wyboru układu i szablonu prezentacji, wstawianie i formatowanie tekstu oraz wstawianie i tworzenie grafiki w prezentacji PowerPoint. Pokazuje, jak tworzyć nawigację w prezentacji, jak wstawić dźwięk i film. Demonstruje animacje elementów slajdu i stosowanie efektów przejść pomiędzy slajdami. Podaje przykład tworzenia prezentacji przenośnej i publikowania jej w sieci Web. Rozdział 14. Tworzenie dokumentów HTML Zawiera przykłady i ćwiczenia na dokumentach hipertekstowych. Przedstawia elementy formatowania dokumentów HTML, wzbogacania ich grafiką i tworzenia hiperłączy. Wyjaśnia zagadnienia dotyczące tworzenia tabel w tego typu dokumentach. Rozdział 15. Skład publikacji techniką DTP Technika DTP została zaprezentowana na przykładzie tworzenia broszury informacyjnej w programie Microsoft Publisher. Pokazano krok po kroku takie czynności, jak korzystanie z kreatora publikacji, wstawianie tekstu i grafiki, formatowanie strony, przelewanie i oblewanie tekstu, definiowanie tła oraz przygotowanie publikacji do druku. Chociaż w zbiorze zaproponowanych zostało wiele przykładów pokazujących, jak krok po kroku rozwiązać problem związany z danym tematem czy zagadnieniem, to jednak autorzy zakładają, że uczeń opanował podstawową wiedzę z dziedziny technologii informacyjnej i jej zastosowań. Cenną pomocą w tym zakresie będzie podręcznik Technologia informacyjna dla każdego wydawnictwa Videograf Edukacja lub inne pozycje podręcznikowe z dziedziny technologii informacyjnej dla szkół ponadgimnazjalnych. Aby ułatwić korzystanie ze zbioru, na stronie internetowej wydawnictwa Videograf udostępniono materiały (np. grafikę, programy komputerowe) związane z proponowanymi przykładami i ćwiczeniami. Informacja o sposobie pobierania tych materiałów zamieszczona jest pod adresem Na stronie wydawnictwa znajdują się także rozwiązania ćwiczeń, dzięki którym uczeń może porównać własną pracę z zaproponowanymi rozwiązaniami autorów. Autorzy

5 Informacja w komputerze 1 Nauczysz się: N N N zamieniać liczby z systemu dziesiętnego na liczby w systemie dwójkowym, zamieniać liczby z postaci binarnej na dziesiętną, przeliczać jednostki informacji w komputerze.

6 8 Technologia informacyjna w przykładach i ćwiczeniach dla szkół ponadgimnazjalnych Przykład 1.1. Zamiana liczby dwójkowej na dziesiętną Aby zamienić daną liczbę dwójkową na odpowiadającą jej liczbę w systemie dziesiętnym, wystarczy zapisać ją jako sumę iloczynów wartości kolejnych bitów tej liczby przez kolejne potęgi liczby 2, zaczynając od najmłodszego bitu (pierwszego od prawej). Na przykład: Liczba 13 w systemie dwójkowym. Liczba 13 w systemie dziesiętnym = 1K K K K2 3 = 13 Liczba 87 w systemie dwójkowym. Liczba 87 w systemie dziesiętnym = 1K K K K K K K2 6 = 87 Ćwiczenie 1.1. Zamień na postać dziesiętną liczby dwójkowe: i Przykład 1.2. Zamiana liczby dziesiętnej na dwójkową Zamiana liczby z dziesiętnej na dwójkową polega na powtarzaniu dzielenia tej liczby przez 2. Przy każdym takim dzieleniu wyznaczany jest jeden bit liczby w zapisie dwójkowym według zasady: jeśli wynik dzielenia ma resztę, to bit przyjmuje wartość 1, jeśli nie wartość 0. Na przykład, aby zamienić liczbę 87 z postaci dziesiętnej na dwójkową, wykonamy dzielenie: 87/2 = 43 reszta TAK 43/2 = 21 reszta TAK 21/2 = 10 reszta TAK 10/2 = 5 reszta NIE 5/2 = 2 reszta TAK 2/2 = 1 reszta NIE 1/2 = 0 reszta TAK Bit 1 Bit 1 Bit 1 Bit 0 Bit 1 Bit 0 Bit 1 Wynik otrzymujemy w kolejności od najmłodszego bitu do najstarszego, więc odczytujemy go od końca. W ten sposób liczbie 87 w zapisie dwójkowym odpowiada liczba Ćwiczenie 1.2. Zamień liczby dziesiętne 10 i 100 na liczby dwójkowe.

7 Informacja w komputerze 9 Przykład 1.3. Przeliczanie bajtów na kilo, mega i gigabajty Jednostki informacji w komputerze bajty (1 bajt = 8 bitów) wyrażamy także za pomocą ich wielokrotności, używając takich przedrostków jak kilo, mega czy giga. Wykonując przeliczenia w systemie dwójkowym pamiętaj, że 1 kilo to nie 1000, lecz Ponadto przedrostek kilo jest oznaczany dużą literą K, np. 64 KB (64 kilobajty), a nie małą, jak przyjęło się to np. w fizyce czy chemii. Tabela 1.1. Przykładowe jednostki informacji w komputerze i ich wielokrotności Oznaczenie Nazwa jednostki Wartość 1 KB 1 MB 1 GB kilobajt megabajt gigabajt bajtów ( 2 10 ) bajtów (2 10 K 2 10 ) bajtów (2 10 K 2 10 K ) Aby przeliczyć np. liczbę informacji wyrażoną jako bajtów na kilobajty, wystarczy podzielić liczbę bajtów przez liczbę bajtów w jednym kilobajcie, czyli 1024: Liczba informacji w bajtach. Liczba informacji w kilobajtach B = /1024 = 640 KB Chcąc przeliczyć większą jednostkę informacji, np. kilobajty na bajty, należy przemnożyć ją przez liczbę bajtów w jednym kilobajcie, czyli 1024: Liczba informacji w kilobajtach. Liczba informacji w bajtach. 640 KB = 640 K 1024 = B Ćwiczenie 1.3. Zamień bajtów odpowiednio na kilobajty i megabajty. Przelicz także 1 GB na megabajty. Ćwiczenie 1.4. Wiedząc, że na zwykłej 3,5-calowej dyskietce możesz zmieścić bajtów danych, oblicz, na ilu dyskietkach zapiszesz całą zawartość płyty CD o pojemności 650 MB. Przykład 1.4. Podawana i rzeczywista pojemność dysków twardych Producenci dysków twardych często podają pojemności swoich produktów przeliczane według zasady, że 1 KB to 1000 B (a nie 1024). Dlatego są one większe od rzeczywistych. Np. dysk reklamowany jako nośnik o pojemności 120 GB w rzeczywistości ma 111,759 GB. Aby przeliczyć zawyżoną pojemność dysku na rzeczywistą, wystarczy pojemność podawaną przez producenta zamienić na bajty według stosowanego przez niego przelicznika (1 KB = 1000 B), a następnie podzielić ją przez rzeczywistą liczbę bajtów, jaką ma dana jednostka (tabela 1.1.). Np. wspomniany dysk 120 GB ma pojemność:

8 10 Technologia informacyjna w przykładach i ćwiczeniach dla szkół ponadgimnazjalnych Pojemność dysku podana przez producenta. Rzeczywista pojemność dysku. 120 GB = (120 K 10 9 )/ = 111, GB Ćwiczenie 1.5. Oblicz rzeczywistą pojemność dysku twardego 60 GB. Ćwiczenie 1.6. Jaką zawyżoną pojemność dysku poda jego producent, jeśli wiadomo, że na dysku można zapisać informację zgromadzoną na 100 płytach CD o pojemności 700 MB. Przykład 1.5. Przeliczanie jednostek prędkości transmisji w sieci Prędkość transmisji danych np. w sieciach komputerowych podaje się zarówno w bitach na sekundę (i ich wielokrotnościach), jak i w bajtach na sekundę (lub ich wielokrotnościach). Dostawca usług internetowych, oferując nam przykładowo łącze, do określenia jego przepustowości używa kilobitów na sekundę. My z kolei, pobierając dane z sieci, często widzimy, że prędkość, z jaką są one przesyłane do naszego komputera, jest wyrażona w kilobajtach na sekundę. Aby przeliczyć prędkość transmisji z bitów na bajty, wystarczy podzielić prędkość w bitach przez 8, gdyż jeden bajt to 8 bitów. Na przykład: Prędkość transmisji w kilobitach na sekundę. Prędkość transmisji w kilobajtach na sekundę. 256 Kb/s = 256/8 = 32 KB/s Możemy także zamieniać bajty (lub kilo, mega, gigabajty) na bity (lub kilo, mega, gigabity). Prędkość transmisji w kilobajtach na sekundę. Prędkość transmisji w kilobitach na sekundę. 80 KB/s = 80 K 8 = 640 Kb/s Ćwiczenie 1.7. Użytkownik usługi Neostrada może uzyskać dostęp do Internetu za pomocą łączy o przepustowości odpowiednio: 128 Kb/s, 512 Kb/s, 1024 Kb/s i 2048 Kb/s. Oblicz, jakie prędkości w KB/s na sekundę odpowiadają każdemu z tych wariantów. Ćwiczenie 1.8. W jednej z osiedlowych sieci lokalnych komputery wymieniają dane między sobą z maksymalną prędkością równą 12,5 MB/s. Oblicz prędkość sieci w Mb/s.

9 Spis treści Wstęp...5 Rozdział 1. Informacja w komputerze...7 Rozdział 2. System operacyjny zarządzanie programami i sprzętem...11 Rozdział 3. Bezpieczeństwo danych...23 Rozdział 4. Sieci komputerowe: lokalne i rozległe...32 Rozdział 5. Wybrane usługi sieciowe...43 Rozdział 6. Wyszukiwanie informacji w sieci...55 Rozdział 7. Komunikacja w sieci...65 Rozdział 8. Edytor tekstu...79 Rozdział 9. Grafika komputerowa...97 Rozdział 10. Arkusz kalkulacyjny Rozdział 11. Baza danych...128

10 174 Technologia informacyjna w przykładach i ćwiczeniach Rozdział 12. Współpraca programów komputerowych Rozdział 13. Prezentacja multimedialna Rozdział 14. Tworzenie dokumentów HTML Rozdział 15. Skład publikacji techniką DTP...167

11 Technologia informacyjna w przykładach i ćwiczeniach 175

12 176 Technologia informacyjna w przykładach i ćwiczeniach