Patronat Honorowy. Kulturalny Poznań bez barier

Transkrypt

1 Organizatorzy: Partnerzy medialni: Patronat Honorowy Kulturalny Poznań bez barier Poznań,

2 Wstęp Oddaję w Państwa ręce publikację z dziewięciomiesięcznego projektu pt. Kulturalny Poznań bez barier, który realizowaliśmy w 2014 roku ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Projekt miał na celu podniesienie kompetencji oraz praktycznych umiejętności pracowników wybranych instytucji kulturalnych z obsługi niepełnosprawnego Gościa. Miał również zwrócić uwagę na konieczność otwierania się instytucji kultury na osoby z dysfunkcją wzroku, słuchu oraz ruchu i tworzenia zarówno dostępnego w odbiorze oferowanego repertuaru, jak i przyjaznej pod kątem architektonicznym przestrzeni kina, teatru czy muzeum. Projekt miał również zaszczepić w niepełnosprawnych mieszkańcach miasta potrzebę regularnego uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych organizowanych w Poznaniu oraz pokazania szerokiego spektrum możliwości udostępniania filmu, spektaklu czy wystawy dla osób niewidomych oraz niesłyszących, np. z wykorzystaniem audiodeskrypcji, pętli indukcyjnej, napisów dla niesłyszących czy tłumacza języka migowego. Publikacja podsumowuje zadania zrealizowane w ramach projektu pt. Kulturalny Poznań bez barier i jest to swojego rodzaju mini-przewodnik z przeprowadzonych działań, a więc warsztatów dla pracowników instytucji kulturalnych z obsługi Gościa z niepełnosprawnością wzroku, słuchu oraz ruchu w instytucji kultury, a także z trzech wydarzeń bez barier organizowanych w kinie, teatrze i muzeum. Ponadto, przedstawia założenia projektu, podsumowuje przeprowadzone zadania, nakreśla wnioski, opinie, odczucia uczestników, a także refleksje Wykonawców. Mam nadzieję, że projekt Kulturalny Poznań bez barier jak również informacje zawarte w niniejszej publikacji będą interesujące dla Państwa, a może staną się inspiracją do realizacji przedsięwzięć o podobnej tematyce w pozostałych instytucjach kultury w Poznaniu i innych miastach. Realizacja projektu nie byłaby możliwa, gdyby nie zaangażowanie i zainteresowanie Partnerów. W tym miejscu pragnę złożyć podziękowania Fundacji Kultury bez Barier, Muzeum Archeologicznemu w Poznaniu, Teatrowi Polskiemu w Poznaniu, Kinie Muza oraz wszystkim osobom, które wspierały nas w realizacji warsztatów oraz wydarzeń bez barier. Podziękowania chciałabym skierować również do wszystkich uczestników projektu pracowników ww. instytucji kultury oraz licznej grupie osób aktywnie uczestniczących w wydarzeniach bez barier. Natalia Jarmużek-Troczyńska Koordynatorka Projektu 2

3 Spis treści Kulturalny Poznań bez barier... 1 I. Kulturalny Poznań bez barier informacje o projekcie w skrócie ) Cel ) Planowane rezultaty... 4 II. Kulturalny Poznań bez barier informacje o Wykonawcach ) Organizator projektu ) Partnerzy ) Patronat Honorowy oraz Partnerzy Medialni... 5 III. Elementy składowe projektu pt. Kulturalny Poznań bez barier ) Warsztaty edukacyjno-kulturalne dla pracowników poznańskich instytucji kulturalnych Fotorelacja z warsztatów Ewaluacja warsztatów Wydarzenia bez barier w kinie, teatrze oraz muzeum Pierwsze wydarzenie wystawa bez barier w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu Fotorelacja z wystawy Drugie wydarzenie spektakl bez barier w Teatrze Polskim w Poznaniu Fotorelacja ze spektaklu Trzecie wydarzenie film bez barier w Kinie Muza Fotorelacja z seansu IV. Podsumowanie projektu Kulturalny Poznań bez barier ) Czemu projekt miał służyć? ) Wpływ projektu na kolejne działania Future Voice System w obszarze kultury bez barier

4 I. Kulturalny Poznań bez barier informacje o projekcie w skrócie. 1) Cel. 2) Planowane rezultaty. Projekt zakładał profesjonalizację personelu poznańskich instytucji kulturalnych poprzez organizację warsztatów edukacyjno kulturalnych w zakresie możliwości udostępniania kultury osobom niepełnosprawnym ruchowo, niewidomym, niesłyszącym. Istotne były 2 cele zadania: Edukacyjny: podniesienie kompetencji i wzrost świadomości wśród 45 pracowników kulturalnych z Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, Teatru Polskiego w Poznaniu oraz Kina Muza w zakresie możliwości udostępniania kultury osobom niepełnosprawnym (np. poprzez wykorzystywanie audiodeskrypcji), savoir vivre u obsługi Widza z niepełnosprawnością (vademecum dobrych praktyk), a także w zakresie edukacji na temat potrzeb osób niepełnosprawnych w uczestniczeniu w życiu kulturalnym. Społeczny: większa ilość osób niepełnosprawnych odwiedzających przyjazne miejsca kulturalne bez barier, większe możliwość interakcji z lokalną społecznością. Projekt miał również na celu promowanie i rozpowszechnianie działań przeciwdziałających wykluczeniu osób niepełnosprawnych (niewidomych, niesłyszących i niepełnosprawnych ruchowo) ze sfery społecznej i kulturalnej. Wydarzenia te miały charakter otwarty dla innych pełnosprawnych Widzów chcących w nich uczestniczyć. Dzięki temu, możliwa była integracja przedstawicieli różnych grup społecznych, środowisk osób pełnosprawnych i niepełnosprawnych, zarazem szansa na przełamywanie wzajemnych barier. Projekt zakończył się organizacją wydarzeń kulturalnych (kino, teatr, muzeum) dostosowanych do osób niepełnosprawnych, które zostały poprzedzone krótką prelekcją edukacyjną. 4

5 II. Kulturalny Poznań bez barier informacje o Wykonawcach. 1) Organizator projektu. 2) Partnerzy. 3) Patronat Honorowy oraz Partnerzy Medialni. Future Voice System Organizator projektu. Future Voice System Sp. z o.o. (FVS) posiada kilkuletnie doświadczenie w inicjowaniu oraz realizowaniu projektów, w szczególności projektów badawczo-rozwojowych z obszaru bezpieczeństwa, jak również w zakresie projektów kulturalnych związanych z działalnością na rzecz osób niepełnosprawnych (z dysfunkcją wzroku, słuchu i ruchu). Na swoim koncie ma kilka cennych przedsięwzięć, w tym opracowanie i wydanie testów audiometrycznych służących wstępnej ocenie utraty słuchu oraz opracowanie Testów percepcji mowy dla dzieci z implantami ślimakowymi. Od ponad trzech lat aktywnie włączamy się w przedsięwzięcia i projekty realizowane na rzecz osób niewidomych i słabowidzących. W obszarze naszych zainteresowań są działania, których celem jest aktywizacja społeczna, kulturalna, ale i zawodowa osób z dysfunkcjami. W tym zakresie Wnioskodawca współpracuje z Ośrodkiem dla Dzieci Niewidomych w Owińskach, jak również z Ośrodkiem Szkolno- Wychowawczym dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących w Krakowie, Ośrodkiem dla Dzieci Niesłyszących w Poznaniu, jak również z Fundacją Kultury bez Barier, Studio Tyflografiki TYFLOGRAF, Tyflolaboratorium Dźwięku oraz kilkoma poznańskimi instytucjami kultury. Więcej informacji o firmie: Fundacja Kultury bez Barier Partner Merytoryczny projektu. Fundacja Kultury bez Barier od lat zajmuje się działaniami, dzięki którym kultura staje się dostępna dla osób niewidomych i niesłyszących. W tym zakresie zespół Fundacji posiada bogate doświadczenie i dotychczas udostępnił 85 spektakli 5

6 w 24 polskich teatrach; wykonał adaptację w 7 muzeach: Muzeum Powstania Warszawskiego, Zamek Królewski, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Fryderyka Chopina, Muzeum Pomorza Środkowego w Słupsku, Fabryka Schindlera Oddział Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, Muzeum Pałac Króla Jana III w Wilanowie oraz w Domu Spotkań z Historią; opracował audiodeskrypcję i napisy dla niesłyszących do 56 filmów; wykonał audiodeskrypcję i napisy do 28 wydanych i dostępnych w ogólnej sprzedaży filmów na DVD, m.in. do Dziewczynki w trampkach w reż. Haify Al-Mansour, Wypełnić pustkę w reż. Ramy Burhstein i Obławy w reż. Marcina Krzyształowicza; wykonał audiodeskrypcję do filmu Chce się żyć w reż. Macieja Pieprzycy. Tytuł ten był drugim w Polsce przykładem filmu z audiodeskrypcją, który trafił do dystrybucji kinowej w całym kraju. Muzeum Archeologiczne w Poznaniu Partner współrealizujący projekt. Muzeum Archeologiczne w Poznaniu już na stałe wrosło w pejzaż instytucji kulturalnych miasta Poznania. Istnieje od ponad 150 lat. To właśnie tutaj znajduje się sławny i unikalny w tej części Europy obelisk Ramzesa II, tutaj też można obejrzeć prawdziwą egipską mumię, słynne wołki z Bytynia i wiele innych ciekawych zabytków z Wielkopolski i Afryki. Badania w Wielkopolsce i w Afryce stanowią główne profile działalności Muzeum. Muzeum nie zapomina też o archeologii Poznania, inicjując i uczestnicząc w wielu przedsięwzięciach, ważnych dla studiów nad problematyką miasta wczesnolokacyjnego. To instytucja nastawioną na kontakt z szerokim i wymagającym odbiorcą, upowszechniająca dorobek naszej nauki i popularyzująca wiedzę o przeszłości. Temu właśnie służą wystawy, nierzadko zaskakujące ciekawymi i nowatorskimi formami ekspozycji oraz przyciągające publiczność atrakcyjną tematyką. Pod koniec czerwca 2012 roku na Ostrowie Tumskim został otwarty Rezerwat Archeologiczny Genius loci, eksponujący unikatowe relikty wałów sprzed tysiąca lat, które chroniły rezydencję pierwszych polskich władców. Na tę nowoczesną placówkę zarządzaną Muzeum Archeologiczne, składają się również multimedia w postaci filmu 3D, hologramów i dotykowych kiosków. Muzeum Archeologiczne w Poznaniu jest Miejską Instytucją Kultury, finansowaną z budżetu Miasta Poznania. 6

7 Teatr Polski w Poznaniu Partner współrealizujący projekt. Teatr Polski w Poznaniu powstał w XIX stuleciu, w czasie zaborów i jest najstarszym spośród nich. Otwarto go w 1875 roku. Dysponuje Dużą Sceną oraz dwiema scenami kameralnymi Malarnią oraz Galerią. Kino Muza Partner współrealizujący projekt. Kino Muza jest jednym z poznańskich kin studyjnych, które zachowało wygląd i repertuar kina z tradycjami. Kino Muza oferuje swoim widzom bogaty program arthousowy, organizuje wiele przeglądów filmowych i festiwali, gromadzi widzów podczas cykli skierowanych do studentów, kobiet i rodzin. Motto kina brzmi: WIEMY, CO GRAMY. Ma to odzwierciedlenie w starannie dobieranym repertuarze, w którym można znaleźć przede wszystkim kino europejskie i autorskie. Centrum Kultury Zamek Partner współrealizujący część projektu. Do realizacji części projektu włączył się dodatkowy Partner Centrum Kultury ZAMEK w Poznaniu, którego pracownicy wzięli udział w części warsztatowej projektu. Centrum Kultury ZAMEK jest jedną z największych instytucji kultury w kraju. We wnętrzach dawnej rezydencji cesarskiej swoją siedzibę mają także inne instytucje kulturalne (m.in. Teatr Animacji, Fundacja Malta, Centrum Sztuki Dziecka i Muzeum Powstania Poznańskiego Czerwiec 1956). W CK Zamek odbywają się liczne przedsięwzięcia kulturalne otwarte jest Kino Pałacowe, organizowane są koncerty, wystawy, spotkania poetyckie oraz spektakle. Miasto Poznań Patronat Honorowy. Przedsięwzięcie Kulturalny Poznań bez barier określane jako inicjatywa niezwykle istotna dla lokalnej społeczności, zarówno ze względów społecznych, jak i edukacyjno-kulturalnych zostało objęte Honorowym Patronatem Prezydenta Miasta Poznania. 7

8 Projekt miał również służyć dobremu wizerunkowi i promocji Miasta Poznania. Radio Merkury oraz Głos Wielkopolski Partnerzy Medialni projektu. Patronat medialny nad projektem objęły lokalne media Radio Merkury oraz Głos Wielkopolski dziennik społeczno-polityczny, najstarszy ukazujący się w Województwie Wielkopolskim. 8

9 III. Elementy składowe projektu pt. Kulturalny Poznań bez barier. 1) Warsztaty edukacyjno-kulturalne dla pracowników poznańskich instytucji kulturalnych. 2) Wydarzenia bez barier w kinie, teatrze oraz muzeum (łącznie 3). Pierwszą częścią projektu były warsztaty edukacyjno-kulturalne dla pracowników instytucji kulturalnych. Muzeum Archeologiczne w Poznaniu: warsztaty odbyły się w dniach 9-11 czerwca 2014 roku. Teatr Polski w Poznaniu: warsztaty odbyły się w dniach czerwca 2014 roku. Kino Muza oraz Centrum Kultury Zamek: warsztaty odbyły się w dniach czerwca 2014 roku. Łącznie przeszkolonych zostało 45 pracowników z ww. instytucji kultury. Notka o trenerach prowadzących warsztaty: Anna Żórawska wiceprzewodnicząca Społecznej Rady Kultury przy Prezydent m. st. Warszawy. Wykształcenie wyższe, kierunek: Edukacja Medialna i Dziennikarstwo na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Pomysłodawczyni i koordynatorka projektów Poza Ciszą i Ciemnością. Od 7 lat działa na rzecz udostępniania kultury osobom z niepełnosprawnością wzroku i słuchu. Od stycznia 2011 roku koordynuje projekt pilotażowy Kultura bez barier" dla Biura Pomocy i Projektów Społecznych i Biura Kultury Urzędu Miasta Stołecznego Warszawy, który ma za zadanie zaktywizować bezpośrednio przedstawicieli miejskich placówek kulturalnych do działań na rzecz zniesienia barier w ich instytucjach i udostępnienia wydarzeń dla osób niewidomych oraz niesłyszących, prowadzi wykłady i szkolenia na temat udostępniania wydarzeń i miejsc kulturalnych osobom z niepełnosprawnością wzroku i słuchu. Robert Więckowski osoba niedowidząca, dziennikarz, redaktor kulturabezbarier.org, doktorant Interdyscyplinarnych Studiów Doktoranckich na wydziale kulturoznawstwa Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej, badacz literatury polskiej i kultury żydowskiej, jej recepcji w Polsce, wybrany do zespołu sterującego przy Społecznej Radzie Kultury m. st. Warszawy, od 2009 roku konsultant skryptów 9

10 AD przygotowywanych do filmów, spektakli teatralnych i wystaw muzealnych, współautor Zasad tworzenia audiodeskrypcji, prowadzi wykłady i szkolenia na temat udostępniania wydarzeń i miejsc kulturalnych osobom z niepełnosprawnością wzroku i słuchu. Kamil Kowalski absolwent wydziału Architektury Wnętrz na Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych. Architekt wnętrz, projektant dostępności, grafik. Laureat m.in. Nagrody Ministra Infrastruktury oraz Medalu Stulecia Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Autor publikacji, poradników oraz artykułów na temat planowania dostępności, między innymi: ABC Gość niepełnosprawny w muzeum (NIMOZ, współautor), Planowanie Dostępności. Prawo w praktyce (SPI), Planowanie dostępności polskie uwarunkowania prawne i praktyka (PFRON), Projektowanie bez barier. Wytyczne (SPI). Współzałożyciel Biura Planowania Dostępności zajmującego się audytami oraz projektowaniem uniwersalnie dostępnych budynków i przestrzeni publicznych. Tematyka warsztatów dotyczyła następujących zagadnień: 1. Mity i stereotypy dotyczące osób z niepełnosprawnością. 2. Savoir-vivre obsługi Widza z niepełnosprawnością ruchu, wzroku, słuchu (vademecum dobrych praktyk). 3. Widz niepełnosprawny w instytucji kultury. Praktyczne wskazówki kontaktu pracownika instytucji kulturalnej z niepełnosprawnym Gościem. 4. Bariery w kulturze i sposoby udostępniania kultury. Możliwości udostępniania wydarzeń kulturalnych (filmy, spektakle, wystawy) do potrzeb osób niepełnosprawnych (ruchowo, osobom niewidomym i niesłyszącym) np. poprzez wykorzystywanie techniki audiodeskrypcji, dla osób niepełnosprawnych słuchowo przy pomocy pętli indukcyjnej, napisów czy tłumacza języka migowego. 5. Problematyka dotycząca dostępności architektonicznej. Udostępnianie miejsc kulturalnych dla osób niepełnosprawnych na co zwrócić uwagę, jakie są standardowe bariery (np. architektoniczne) w danych miejscach dla osób niewidomych, wózkowiczów, osób niesłyszących. 6. Zwrócenie uwagi na konieczność otwierania się instytucji kulturalnych na osoby z niepełnosprawnością, poprzez przystosowywanie repertuaru oraz przestrzeni kulturalnej do potrzeb osób niepełnosprawnych. 10

11 7. Zwrócenie uwagi na ustandaryzowanie wśród pracowników kulturalnych savoirvivre u w zakresie obsługi niepełnosprawnego widza. Forma oraz sposób prowadzenia warsztatów: 1. Ćwiczenia praktyczne. 2. Dyskusja. 3. Wykłady. Zajęcia prowadzone przez Partnera Merytorycznego projektu Fundację Kultury bez Barier (Anna Żórawska, Robert Więckowski) dla uczestników były ciągłym splotem warsztatów i prelekcji, ruchu i rozmowy, zmuszały do aktywności intelektualnej i fizycznej, do skorzystania z wyobraźni oraz zmierzenia się z obawami, imaginacjami, przyzwyczajeniami uczestników w stosunku do osób niepełnosprawnych. Część poświęconą problematyce dostępności architektonicznej instytucji kultury poprowadził Kamil Kowalski. Poprzez liczne praktyczne ćwiczenia uczestnicy warsztatów mieli możliwość zanurzenia się w świat osób niewidomych, niesłyszących oraz poruszających się na wózkach. Doświadczyli przejścia przez labirynt z białą laską i z czarną opaską na oczach. Uczyli się podstaw języka migowego, w tym zwrotów, które mogą być przydatne w kontakcie z osobą głuchą, jeździli również na wózkach inwalidzkich po przestrzeni, w której na co dzień pracują. Na podstawie przekazanej wiedzy, pod okiem trenera Kamila Kowalskiego mogli też ocenić dostępność swojej instytucji dla wózkowiczów, dowiedzieli się np. na jakiej wysokości powinno znaleźć się okienko kasowe, w jaki sposób wprowadzać Gościa na wózku na widownię oraz jak oprowadzać go po wystawie Wspólnie starali się znaleźć najkorzystniejsze rozwiązania umożliwiające jej możliwe dostosowanie. Podczas warsztatów omawiane były możliwości udostępniania repertuaru (filmów, spektakli i wystaw) do potrzeb osób niepełnosprawnych. Dowiedzieli się jak cenne w przystosowywaniu wydarzeń kulturalnych jest wykorzystywanie audiodeskrypcji, pętli indukcyjnej, napisów dla niesłyszących czy tłumacza języka migowego. Dla 11

12 pracowników Muzeum odbył się oddzielny teoretyczno-praktyczny moduł poświęcony tworzeniu audiodeskrypcji (jest to kompozycja precyzyjnie dobranych słów, które odzwierciedlają to, co w sztuce niewidoczne dla osób niewidomych). Opis przekładający obraz na słowo, w sposób krótki, przejrzysty, neutralny, pozbawiony subiektywnej oceny i komentarza lektora, dzięki temu osoby niewidome mogą samodzielnie "zobaczyć" i zinterpretować film, spektakl w teatrze, wystawę w muzeum. Uczestnicy warsztatów przygotowywali audiodeksrypcję do wybranych eksponatów znajdujących się na wystawach w Muzeum, wykonywali ćwiczenia obsługi niewidomej grupy zwiedzających (jeden widzący przewodnik oprowadzał uczestników z opaskami na oczach i opowiadał im co przedstawia dana wystawa). Warsztaty pokazały, jak istotne jest przeszkolenie całego personelu instytucji kultury, który ma do czynienia z widownią w celu wprowadzenia standardów obsługi widza z niepełnosprawnością w danym kinie, teatrze czy muzeum. Dzięki odpowiedniemu dostosowaniu warsztatów ich formy i ćwiczeń do podejmowanej tematyki, jak również do samych uczestników warsztatów i specyfiki pracy w instytucji kultury, udało się wprowadzić uczestników warsztatów w świat osoby niewidomej, głuchej, czy poruszającej się na wózku. Wszystkie ćwiczenia wykonywane przez uczestników miały pokazać namiastkę świata osób niepełnosprawnych, bardziej zrozumieć ich potrzeby, zachowanie, uzmysłowić jak wiedza na temat ich świata może pomóc w pierwszym kontakcie z osobą niepełnosprawną, która np. odwiedza muzeum, teatr, kino czy inną instytucję kulturalną. W związku z tym każda z osób biorących udział w warsztatach "weszła" w świat osoby głuchej uczestnicy uczyli się podstawowych zwrotów języka migowego przydatne w pierwszym kontakcie z osobą głuchą, w świat osoby "niewidomej" weszli w czarnych opaskach i poruszali się za pomocą białej laski, ponadto poruszali się na wózkach inwalidzkich, aby zrozumieć potrzeby i codzienne problemy osób niepełnosprawnych ruchowo. Niezwykle ważnym aspektem warsztatów, było promowanie i rozpowszechnianie wśród pracowników instytucji kulturalnych możliwości udostępniania oferowanego przez muzeum, kino czy teatr repertuaru do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku i słuchu. Po przeprowadzonych warsztatach zwiększyło się grono osób oraz instytucji kultury w Poznaniu, którym słowa takie jak audiodeskrypcja, napisy dla niesłyszących, pętla 12

13 indukcyjna, tyflografiki nie są już obce, oraz którzy wiedzą jak je zastosować w oferowanym repertuarze. Fotorelacja z warsztatów: Zanurzanie w niepełnosprawność niewidzenie Fot.1 Gdy myślę niewidomy pierwsze skojarzenie uczestników. Fot. 2 Ćwiczenia w czarnych opaskach na oczach (zajęcia w Muzeum). Fot. 3 Przejście przez labirynt z białą laską (zajęcia w Teatrze). 13

14 Fot. 4 Zanurzanie w niepełnosprawność niewidzenie (zajęcia w Kinie). Fot. 5 Zanurzanie w niepełnosprawność niewidzenie (zajęcia w Teatrze). 14

15 Fot. 6 Przejście przez labirynt z białą laską (zajęcia w Kinie). Fot. 7 Tyflografiki (zajęcia w Muzeum). 15

16 Fot. 8 Zajęcia z audiodeskrypcji w Muzeum. Fot. 9 Zajęcia z audiodeskrypcji w Muzeum. 16

17 Fot.10 Zajęcia z audiodeskrypcji w Muzeum. Fot.11 Zajęcia z audiodeskrypcji w Muzeum. 17

18 Zanurzanie w niepełnosprawność niesłyszenie. Fot.12 Nauka języka migowego w Muzeum. Fot.13 Nauka języka migowego w Teatrze. 18

19 Fot.14 Nauka języka migowego w Kinie. 19

20 Niepełnosprawność ruchowa a dostępność architektoniczna. Fot.15 Zajęcia w Muzeum. 20

21 21

22 22

23 Fot. 16 Zajęcia w Teatrze. 23

24 24

25 Fot. 17 Zajęcia w Kinie. 25

26 26

27 27

28 Ewaluacja warsztatów: Po zakończeniu warsztatów, istotne było dla nas zebranie opinii uczestników pracowników Muzeum Archeologicznego w Poznaniu, Teatru Polskiego w Poznaniu, Kina Muza oraz Centrum Kultury Zamek. Przygotowana została ankieta ewaluacyjna, której podsumowanie przedstawione jest poniżej. Opinia uczestników nt. warsztatów oraz przygotowania prowadzących zajęcia. 1. CZY UWAŻA PAN/I, ŻE ZAGADNIENIA PORUSZANE NA WARSZTATACH PRZYDADZĄ SIĘ PANU/I W PRZYSZŁOŚCI? 62% 3% 3% 32% Wszystko będzie przydatne Większość rzeczy będzie przydatna Trudno powiedzieć Tylko niektóre rzeczy będą przydatne, Żadne z zagadnień nie będą przydatne Na pytanie Czy uważa Pan/i, że zagadnienia poruszane na warsztatach przydadzą się Panu/i w przyszłości? : 62% ankietowanych odpowiedziało, iż większość rzeczy będzie przydatna, natomiast 32% badanych oceniło, iż wszystkie zagadnienia będą przydatne w przyszłości. Odpowiedzi trudno powiedzieć oraz tylko niektóre rzeczy będą przydatne udzieliło tylko po 3% respondentów. 28

29 2. CZY PORUSZANE KWESTIE OMAWIANE BYŁY W SPOSÓB PRZYSTĘPNY I ZROZUMIAŁY? 3% Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć 97% Raczej nie Zdecydowanie nie 3. JAK OCENIA PAN/I PRZYGOTOWANIE DO ZAJĘĆ OSÓB PROWADZĄCYCH? 9% Bardzo dobrze Dobrze Trudno powiedzieć 91% Źle Bardzo źle Wszyscy pracownicy instytucji kulturalnych ocenili, iż kwestie omawiane były w sposób przystępny i zrozumiały. Ponadto wszyscy ankietowani pozytywnie ocenili przygotowanie do zajęć osób prowadzących warsztaty (91% ankietowanych oceniło, iż trenerzy przygotowani byli "bardzo dobrze ). 29

30 4. JAK OCENIA PAN/I DOBÓR METOD, FORM I TECHNIK PROWADZONYCH ZAJĘĆ? 15% 3% 82% Bardzo dobrze Dobrze Trudno powiedzieć Źle Bardzo źle 5. CZY UWAŻA PAN/I, ŻE ATMOSFERA NA ZAJĘCIACH SPRZYJAŁA DOBREJ PRACY? 12% Zdecydowanie tak Raczej tak Trudno powiedzieć 88% Raczej nie Zdecydowanie nie Dobór metod, form i technik prowadzących zajęcia oceniony był, jako bardzo dobry przez 82% respondentów. Wszyscy ankietowani określili, iż atmosfera podczas prowadzenia warsztatów sprzyjała dobrej pracy (odpowiedzi zdecydowanie tak i raczej tak ). 30

31 7. Jak ocenia Pan/i czas trwania warsztatów? 6% 23% Był za długi Odpowiedni 71% Był za krótki Czas trwania warsztatów został oceniony przez 71% pracowników ww. instytucji kulturalnych jako odpowiedni. W Muzeum Archeologicznym, gdzie warsztaty trwały trzy dni, 23% udzielonych odpowiedzi wskazywało, iż czas trwania warsztatów był za długi i zbyt intensywny, jednak z sugestią, iż rozbicie proponowanego materiału warsztatów na pięć dni przy tej samej ilości godzin byłoby dla nich rozwiązaniem idealnym. Dla 6% uczestników warsztatów, czas trwania zajęć był za krótki. 8. Czy warsztaty spełniły Pani/Pana oczekiwania? Tak 100% Nie 31

32 W odpowiedzi na pytanie Czy warsztaty spełniły Pani/Pana oczekiwania? 100% przedstawicieli wszystkich ankietowanych udzieliło odpowiedzi pozytywnej. Ankietowani zostali poproszeni o ocenę poszczególnych części warsztatów dotyczących obsługi widza z niepełnosprawnością słuchu, wzroku, ruchu oraz audiodeskrypcji w skali od 5 do 1, gdzie 5 jest o ceną najwyższą a 1 najniższą. Wszystkie części warsztatowe uzyskały oceny pozytywne. 6. Proszę ocenić poszczególne części warsztatów w skali 5-1, gdzie 5 jest oceną najwyższą, a 1 najniższą: a) Obsługa osób z dysfunkcją wzroku: 15% 85% Najwyższe noty otrzymała część warsztatowa dotycząca obsługi osób z dysfunkcją wzroku, gdyż 85% ankietowanych pracowników instytucji kulturalnych przyznało jej najwyższą ocenę (5). Żaden respondent nie udzielił odpowiedzi poniżej 4. 32

33 6. Proszę ocenić poszczególne części warsztatów w skali 5-1, gdzie 5 jest oceną najwyższą, a 1 najniższą: b) Obsługa osób z dysfunkcją słuchu: 18% 6% 76% Na pytanie dotyczące oceny poruszanych zagadnień z zakresu obsługi osób z dysfunkcją słuchu, 76% respondentów przyznało najwyższą ocenę. 6. Proszę ocenić poszczególne części warsztatów w skali 5-1, gdzie 5 jest oceną najwyższą, a 1 najniższą: c) Obsługa osób z niepełnosprawnością ruchu i architektura: 18% 3% 26% 53% Również zdecydowaną większość pozytywnych ocen (5 oraz 4) uzyskała część warsztatowa dotycząca obsługi osób z niepełnosprawnością ruchu wraz z oceną dostępności architektonicznej budynku (Muzeum Archeologicznego, Teatru Polskiego, Kina Muza). 33

34 6. Proszę ocenić poszczególne części warsztatów w skali 5-1, gdzie 5 jest oceną najwyższą, a 1 najniższą: d) Audiodeskrypcja: 23% 19% 58% Zajęcia z audiodeskrypcji najlepiej zostały ocenione w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu (80% przyznało najwyższą ocenę), gdyż zajęcia poświęcone z audiodeskrypcji trwały jeden dzień. W łącznym podsumowaniu 58% przedstawicieli wszystkich instytucji przyznało najwyższą ocenę tej części warsztatowej. Pytania otwarte W pytaniach otwartych zapytano uczestników o to, co im się podobało podczas warsztatów, czego zabrakło, co było zbędne, co ich zainteresowało. W pytaniach otwartych pracownicy Muzeum Archeologicznego w Poznaniu ocenili, iż podczas warsztatów podobała im się: przystępność zajęć, kompetencja, przygotowanie i zaangażowanie prowadzących, sposób prezentacji oraz to, iż zajęcia były w większości praktyczne. Oceniono, iż zabrakło czasu oraz większej ilości informacji o niepełnosprawności intelektualnej. Większość badanych odpowiedziało, iż zainteresował ich język migowy i komunikacja z osobami niesłyszącymi oraz audiodeskrypcja. Zauważono, iż warsztaty były zbyt intensywne i zasugerowano, aby następne planowane warsztaty rozłożyć na większą liczbę dni. Pracownikom Teatru Polskiego w Poznaniu w warsztatach najbardziej podobał się praktyczny charakter zajęć oraz możliwość poznania codzienności z perspektywy osób niepełnosprawnych. Doceniono również otwartość i swobodę w prowadzeniu 34

35 zajęć trenerów oraz miłą atmosferę podczas warsztatów. Jedyną wskazaną przez respondentów kwestią, której podczas warsztatów zabrakło był czas. Uczestników zainteresował sposób postrzegania świata przez osoby niewidome, informacje na temat tego, jak zaoferować osobie niepełnosprawnej pomoc oraz mity na temat osób niepełnosprawnych. Osoby reprezentujące Kino Muza najbardziej doceniły naukę języka migowego, praktyczny charakter zajęć, możliwość poczucia się jak osoba niepełnosprawna oraz zaangażowanie i profesjonalizm trenerów. Zainteresowanie wyrażono również audiodeskrypcją i wykorzystaniem pętli indukcyjnej oraz mity związane z niepełnosprawnością. Informacje o uczestnikach warsztatów: Wiek 11. Informacja o uczestniku warsztatów b) Wiek 9% 26% 10% 55% do i więcej 35

36 Płeć 11. Informacja o uczestniku warsztatów a) Płeć 15% Kobieta 85% Mężczyzna Wykształcenie 11. Informacja o uczestniku warsztatów d) Wykształcenie 22% Średnie 78% Wyższe 78% ankietowanych stanowiły osoby posiadające wyższe wykształcenie. W ankiecie wzięły udział osoby młode 55% respondentów to osoby poniżej 30 roku życia. W zdecydowanej większości (85%) w badaniu udział wzięły kobiety. 36

37 Wykonywany zawód 73% badanych w Muzeum Archeologicznym wykonuje zawód archeologa (pozostałe zawody: kasjer, muzealnik, edukator, przewodnik). Z ramienia Teatru Polskiego w Poznaniu w warsztatach uczestniczyli pracownicy wykonujący następujące zawody: dźwiękowiec, teatrolog, specjalista ds. marketingu, szatniarz, obsługa widowni. W badaniu udział wzięli pracownicy Kina Muza wykonujący następujące zawody: bileter, kasjer, obsługa programowa, pracownik biurowy, kulturoznawca oraz kierownik kina. 37

38 Wydarzenia bez barier w kinie, teatrze oraz muzeum. W ramach realizacji zadania Wnioskodawca zorganizował wydarzenia przystosowane do odbioru przez osoby niepełnosprawne - wystawę w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu, spektakl w Teatrze Polskim w Poznaniu oraz seans w Kinie Muza. Pierwsze wydarzenie wystawa bez barier w Muzeum Archeologicznym w Poznaniu. Pierwsze wydarzenie bez barier w ramach projektu "Kulturalny Poznań bez barier" odbyło się w dniach od 15 do roku. Po konsultacji z Partnerem Muzeum Archeologicznym uznaliśmy, iż wydarzenie bez barier w Muzeum trasą "Małego Odkrywcy" skierujemy do dzieci w wieku szkolnym. Uczestnikami wystawy były m.in. dzieci z Ośrodka dla Dzieci Niewidomych w Owińskach oraz dzieci z Ośrodka dla Dzieci Niesłyszących w Poznaniu. W celu rozbudzenia zainteresowań i zdobycia wiedzy na temat archeologicznego dziedzictwa kulturowego Europy i Afryki, "Mali Odkrywcy" podążyli dwiema trasami. Pierwszą z nich była trasa afrykańska, która zawierała ciekawostki i opowieści na temat starożytnego Egiptu, archeologii Sudanu oraz sztuki naskalnej Afryki Północnej. Druga trasa wprowadziła Odkrywców w wystawę pradziejową Wielkopolski i Polski. Wycieczkę po wystawie trasami "Małego Odkrywcy" prowadziła Sabina Hryniewiecka, która jest edukatorem muzealnym w Muzeum Archeologicznym. Trasy Małego Odkrywcy są częścią powstałego w 2012 r. program Muzeum Małego Odkrywcy, który polegał na stworzeniu w oparciu o istniejące już ekspozycje stałe specjalnych tras zwiedzania i Punktów Małego Odkrywcy o różnym stopniu trudności, dostosowanych odpowiednio dla różnych grup wiekowych dzieci, w tym dla dzieci słabowidzących i z ograniczoną sprawnością ruchową. Projekt uzyskał dofinansowanie z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Trasy zostały specjalnie oznaczone za pomocą dużych symboli/piktogramów w kontrastujących 38

39 barwach i umieszczone na poziomie dziecięcego wzroku w ten sposób, aby były łatwo dostępne także dla dzieci poruszających się na wózkach inwalidzkich i dla dzieci słabowidzących. Specjalna trasa "Małego Odkrywcy", miała rozwinąć w dzieciach postawę aktywnego uczestniczenia w kulturze, kształtować umiejętności twórczego myślenia poprzez zabawę i w sposób przystępny upowszechniać wiedzę o najdawniejszych czasach, a także przełamywać stereotyp muzeum jako instytucji mało przyjaznej dla najmłodszych tych w pełni sprawnych jak i niepełnosprawnych. Dla dzieci z dysfunkcją wzroku zapewniona została audiodeskrypcja na żywo (tworzona przez przeszkoloną podczas warsztatów osobę), kopie zabytków wykonane w grafice reliefowej oraz opis brajlowski. Przewidzieliśmy także możliwość poznawania wybranych eksponatów przez dotyk. Ponadto, dla dzieci niesłyszących wycieczka była w całości tłumaczona na język migowy. Każde dziecko otrzymało także folder przewodnik Małego Odkrywcy, który będzie mógł być wykorzystywany przez dzieci podczas zwiedzania, a także do samodzielnej zabawy w domu czy w szkole podczas zajęć. Fotorelacja z wystawy: 39

40 40

41 41

42 42

43 43

44 Drugie wydarzenie spektakl bez barier w Teatrze Polskim w Poznaniu. W dniu roku na Dużej Scenie Teatru Polskiego w Poznaniu odbyło się drugie wydarzenie bez barier zaplanowane w ramach projektu "Kulturalny Poznań bez barier" i był to spektakl "Piszczyk" w reżyserii Piotra Ratajczaka. Obywatel Piszczyk, zarówno w literackiej wersji Jerzego Stefana Stawińskiego, jak i w filmowej interpretacji Andrzeja Munka, to kanon polskiego kina i literatury prawdziwie polski bohater XX wieku. Jan Piszczyk pragnie być wzorowym obywatelem polskiego państwa, stara się dostosować do wszystkich norm i wzorców dyktowanych przez narodową i kulturową rzeczywistość. Konformizm Jana Piszczyka nie wpisuje się w pędzącego ducha historii, zmieniające się warunki polityczne i społeczne. Piszczyk zawsze przegrywa i nigdy nie udaje mu się być tym normalnym, przeciętnym obywatelem. Twórcy spektaklu wskrzeszają postać Jana Piszczyka i starają się pokazać go w dzisiejszej przestrzeni społecznej i politycznej, począwszy od lat 80. po pierwszą dekadę XXI wieku. Kim byłby dziś Jan Piszczyk? A może wszyscy po trochu jesteśmy takimi tragikomicznymi konformistami? "Piszczyk" był dostępny w odbiorze przez osoby niewidome dzięki przygotowanej audiodeskrypcji, która była czytana na żywo przez lektora aktora Teatru Polskiego w Poznaniu. Osoby chcące oglądać spektakl z audiodeskrypcją zostały wyposażone w specjalne urządzenie z słuchawkami, które zostały wypożyczone na potrzeby realizacji projektu. "Piszczyk" był również przyjazny dla osób niesłyszących, gdyż tej grupie zaoferowaliśmy tłumacza języka migowego, który również "migał" na żywo. Dla osób niedosłyszących wypożyczona została na ten dzień pętla indukcyjna. Wejście na Dużą Scenę Teatru Polskiego w Poznaniu było dostosowane dla osób poruszających się na wózkach. Teatr wyposażony jest w dźwig automatyczny. Warto podkreślić, iż na tydzień przed planowanym wydarzeniem przeprowadziliśmy konsultację przygotowanego skryptu audiodeskrypcji do "Piszczyka". Naszymi konsultantami były osoby niewidome, które oceniły przygotowany materiał pod kątem 44

45 zrozumiałości tekstu i wniosły cenne uwagi, które zostały w dalszej kolejności uwzględnione przez audiodeskryptora. Wydarzenie cieszyło się dużym zainteresowaniem ze strony osób niepełnosprawnych, a jego dostosowanie do potrzeb tej grupy zostało ocenione na bardzo wysokim poziomie. Fotorelacja ze spektaklu: 45

46 46

47 47

48 48

49 Trzecie wydarzenie film bez barier w Kinie Muza. Trzecie, ostatnie już wydarzenie bez barier organizowane w ramach projektu "Kulturalny Poznań bez barier" odbyło się w poznańskim Kinie Muza w dniu 18 listopada 2014 roku i był to pokaz filmu Vincent chce nad morze z audiodeskrypcją, napisami dla osób niesłyszących oraz pętlą indukcyjną. Vincent chce nad morze to ciepła opowieść o realizowaniu marzeń, to również błyskotliwa i niezwykle czuła komedia drogi, w której trójka młodych bohaterów zmaga się z problemami psychicznymi, niechęcią społeczeństwa i brakiem miłości. Vincent, Marie i Alex biorą życie w swoje ręce, ruszając w pełną szalonej radości podróż przez Europę. Film został obsypany licznymi nagrodami za aktorstwo, reżyserię i scenariusz, których ukoronowaniem była podwójna Niemiecka Nagroda Filmowa. Vincent chce nad morze rozbawił w niemieckich kinach ponad milion zachwyconych filmem widzów. Przed filmem Widzowie zostali zaproszeni do wysłuchania krótkiej prelekcji na temat zespołu Tourette a oraz pokonywaniu własnych barier (w nawiązaniu do tematyki filmu) oraz przeszli instruktaż edukacyjny z odbioru wydarzenia niezwykle istotne dla osób, które po raz pierwszy brały udział w tego rodzaju przedsięwzięciu. Ta część wydarzenia była tłumaczona na język migowy. Do przygotowania pokazu zaangażowany był zespół składający się z kilku osób w tym audiodeskryptor, niewidomy konsultant przygotowanego skryptu audiodeskrypcji do filmu, osoba przygotowująca napisy dla niesłyszących, lektor czytający audiodeskrypcję. Podobnie do wydarzenia w teatrze wypożyczone zostały specjalne odbiorniki do odsłuchiwania audiodeskrypcji podczas filmu oraz pętla indukcyjna dla osób niedosłyszących. Sala kinowa jest dostosowana do osób poruszających się na wózkach i łącznie posiada miejsce na 10 wózków inwalidzkich. 49

50 Fotorelacja z seansu: 50

51 51

52 52

53 53

54 IV. Podsumowanie projektu Kulturalny Poznań bez barier. 1) Czemu projekt miał służyć? 2) Wpływ projektu na kolejne działania Future Voice System w obszarze kultury bez barier. Czemu projekt miał służyć? 1. Podniesieniu kompetencji i praktycznych umiejętności w zakresie obsługi Widza z niepełnosprawnością wzroku, słuchu i ruchu wśród pracowników poznańskich instytucji kulturalnych. CEL: ustandaryzowanie obsługi niepełnosprawnego Gościa, przełamanie barier w kontakcie z osobą niewidomą, niesłyszącą, czy poruszającą się na wózku. 2. Promowaniu i rozpowszechnianiu wśród pracowników instytucji kulturalnych możliwości udostępniania oferowanego przez muzeum, kino czy teatr repertuaru do potrzeb osób z dysfunkcją wzroku i słuchu, np. z wykorzystaniem audiodeskrypcji. Cel: zwiększenie liczby organizowanych wydarzeń bez barier przez instytucje kultury. 3. Publicznemu pokazaniu szerokiego spektrum możliwości udostępniania wydarzeń kulturalnych do potrzeb osób z dysfunkcjami (podczas wydarzeń bez barier) zarówno osobom pełnosprawnym jak i niepełnosprawnym. 4. Zwiększeniu świadomości nt. kulturalnych potrzeb osób niepełnosprawnych i zwróceniu uwagi na konieczność otwierania się na pokazy integracyjne (filmowe, teatralne czy wystawy), które są dostępne zarówno dla pełnosprawnych, jak i niepełnosprawnych. CEL: integracja środowisk osób sprawnych i niepełnosprawnych, udowodnienie, że instytucje kultury chcą otwierać się na wszystkich Gości. 5. Stymulowaniu wśród grupy osób niepełnosprawnych potrzeby oraz nawyku uczestniczenia w życiu kulturalnym miasta. CEL: aby po zakończeniu projektu chętniej wychodzili z domu i korzystali z dostępnych dla nich wydarzeń, które są organizowane w Poznaniu. 54

55 Wpływ projektu na kolejne działania Future Voice System w obszarze kultury bez barier. Oprócz realizacji wszystkich zakładanych celów głównych opisanych we wcześniejszej części publikacji, uważamy, iż pośrednimi efektami projektu dla Future Voice System było: 1. Zdobycie doświadczenia w organizacji wydarzeń kulturalnych dostosowanych w odbiorze przez osoby niepełnosprawne. 2. Zaczęliśmy być "rozpoznawalni" wśród niepełnosprawnej społeczności w Poznaniu jako organizator kulturalnych wydarzeń bez barier. 3. Zdobyliśmy doświadczenie we współpracy z instytucjami kultury. 4. Dzięki realizacji projektu wzbogaciliśmy swoje portfolio o kolejne zlecenia w zakresie udostępniania filmów z audiodeskrypcją i napisami dla niesłyszących. Podpisaliśmy umowę z Dystrybutorem filmu "Bogowie" na wykonanie audiodeskrypcji i napisów dla osób niesłyszących do filmu. W dniu 22 stycznia 2015 roku wraz z Kinem Muza zorganizowaliśmy specjalny, pierwszy w Poznaniu pokaz filmu "Bogowie" z audiodeskrypcją i napisami. Zainteresowanie wydarzeniem przewyższyło nasze możliwości biletowe, stąd bierzemy pod uwagę organizację kolejnych pokazów tego filmu w wersji dostosowanej do potrzeb osób niepełnosprawnych. Informacja o projekcie pojawiła się również w Gazecie Wyborczej przy okazji organizacji projekcji "Bogów" z audiodeskrypcją i napisami dla niesłyszących. Seans odbył się w Kinie Muza w dniu roku. Artykuł pt. "Dla niesłyszących i niewidomych specjalny pokaz w Kinie Muza" opublikowany zarówno w wersji papierowej jak i internetowej GW ukazał się roku. Artykuł można przeczytać pod tym linkiem: 5. Tematyka projektu wzbudziła również zainteresowanie za granicą (prezentacja podczas III Międzynarodowego Forum 55

56 Kultury opisana w punkcie 4 raportu), stąd być może jest to punkt wyjścia do podobnych projektów jednak mających zasięg międzynarodowy. Tego rodzaju projektem jest zainteresowany Uniwersytet Amerykański w Biszkeku (American University of Central Asia), którego przedstawiciele byli uczestnikami ww. forum okrągłego stołu. Planuje się realizować wspólny projekt w ramach programu "Polska Pomoc" obsługiwany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Departament Współpracy Rozwojowej. 6. Projekt "Kulturalny Poznań bez barier" wielokrotnie był oceniany jako ciekawe, niezwykle istotne i bardzo cenne przedsięwzięcie zarówno w promowaniu kultury bez barier w Poznaniu, jak i w tworzeniu coraz bardziej przyjaznych i dostępnych dla Wszystkich Gości miejsc kultury. W związku z powyższym został złożony wniosek do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o dofinansowanie kolejnej edycji projektu pt. "Kulturalny Poznań bez barier 2" z kolejnymi poznańskimi instytucjami kultury Muzeum Narodowym, Kinem Rialto oraz Teatrem Nowym w Poznaniu. 56

57 PUBLIKACJA ZOSTAŁA PRZYGOTOWANA W RAMACH PROJEKTU PT. KULTURALNY POZNAŃ BEZ BARIER Future Voice System Sp. z o.o. ORGANIZATOR: Fundacja Kultury bez Barier PARTNER MERYTORYCZNY: PARTNERZY WSPÓŁREALIZUJĄCY PROJEKT: Muzeum Archeologiczne w Poznaniu Kino Muza Teatr Polski w Poznaniu Centrum Kultury Zamek PATRONAT HONOROWY: Patronat Honorowy Prezydenta Miasta Poznania 57

58 PATRONAT MEDIALNY: Radio Merkury Głos Wielkopolski DOFINANSOWANIE: Projekt dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Koordynatorka: Natalia Jarmużek-Troczyńska Zdjęcia: Natalia Jarmużek-Troczyńska, Marzena Kwapińska Redakcja: Future Voice System Sp. z o.o. Wydawca: Future Voice System Sp. z o.o., Poznań