Szkoła Główna Służby Pożarniczej Zakład Ratownictwa Technicznego i Medycznego. Laboratorium Bezpieczeństwa Ratownictwa.
|
|
- Zdzisław Kamiński
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Szkoła Główna Służby Pożarniczej Zakład Ratownictwa Technicznego i Medycznego Laboratorium Bezpieczeństwa Ratownictwa Ćwiczenie nr 4 Temat: Badanie wpływu obciążenia (wysiłku fizycznego) na parametry fizjologiczne organizmu oraz na szybkość zużywania powietrza w aparatach powietrznych Warszawa 2012
2 1. Wprowadzenie Każdy wysiłek fizyczny związany jest z zapotrzebowaniem organizmu na energię, która dostarczana jest do organizmu z substratów energetycznych (węglowodanów, tłuszczy, białek) w wyniku skomplikowanych przemian biochemicznych nazywanych metabolizmem. Do reakcji tych (zwłaszcza cyklu Krebsa) potrzebny jest również tlen z powietrza atmosferycznego. Wysiłek fizyczny wpływa na pracę nie tylko mięśni szkieletowych, ale również układu krążenia, oddechowego, nerwowego, wewnętrznego wydzielania, funkcję nerek, wątroby i przewodu pokarmowego. W czasie wysiłku zmienia się również przemiana materii. Z tych właśnie powodów wysiłkiem fizycznym określa się pracę mięśni szkieletowych wraz z całym zespołem towarzyszących jej czynnościowych zmian w organizmie. Charakterystyka procesów zachodzących w pracujących mięśniach i innych narządach w czasie wysiłku zależy od: 1. Rodzajów skurczów mięśni, 2. Wielkości grup mięśniowych zaangażowanych w wysiłku, 3. Czasu trwania wysiłku, 4. Intensywności pracy
3 Obciążenie pracą fizyczną w zależności od rodzajów skurczów mięśni dzielimy na statyczne i dynamiczne. Istotą obciążenia dynamicznego jest wynikająca z czynności roboczych konieczność rozwinięcia określonej siły poprzez zmianę długości mięśni zaangażowanych w wykonanie tych czynności ( przewaga skurczów izotonicznych i krótkotrwałe skurcze izometryczne). Przykładem pracy z przewagą takiego obciążenia jest zmiana pozycji ciała, poruszenie elementów maszyn, chód, bieg, jazda na rowerze itp. Istotą obciążenia statycznego jest wynikająca z czynności roboczych konieczność utrzymania określonej siły przez stabilizację długości mięśni zaangażowanych w wykonanie tych czynności ( długie skurcze izometryczne mięśni). Przykładem pracy z przewagą takiego obciążenia jest utrzymanie stałej pozycji ciała pracownika, utrzymanie stałego położenia ciężaru lub pozycji elementów maszyn i urządzeń. Na obciążenie pracą fizyczną składają się na ogół czynności powodujące zarówno obciążenie dynamiczne jak i statyczne. W zależności od wielkości grup mięśniowych zaangażowanych w wysiłku, wyróżnia się wysiłki lokalne, obejmujące mniej niż 30 % całej masy mięśni (praca wykonywana za pomocą kończyn górnych) i wysiłki ogólne, podczas których zaangażowane jest ponad 30 % masy mięśni ( praca wykonywana za pomocą obu kończyn dolnych). O wysiłkach maksymalnych mówimy wtedy, gdy zapotrzebowanie na tlen podczas wykonywania pracy jest równe indywidualnej wartości VO 2 max (pułapu tlenowego).
4 Pułap tlenowy jest to sumaryczny wskaźnik charakteryzujący sprawność układu krążenia i układu oddechowego. Jest to zdolność do pobierania tlenu przez organizm, czyli maksymalna jego ilość, jaką może pobrać organizm z powietrza atmosferycznego w czasie wysiłku maksymalnego, zwana także wydolnością aerobową organizmu (VO 2max ). Wysiłki supramaksymalne występują wtedy, gdy zapotrzebowanie na tlen przekracza VO 2 max a wysiłki submaksymalne wtedy, gdy zapotrzebowanie na tlen jest mniejsze, niż VO 2max. Wysiłki submaksymalne mogą trwać krótko, średnio i długo, maksymalne średnio i krótko, a supramaksymalne wyłącznie krótko. Wysiłki submaksymalne mogą być podzielone ze względu na ciężkość (intensywność) na: lekkie do 20% VO 2 max, średnio-ciężkie 20-50% VO 2 max, ciężkie powyżej 50% i bardzo ciężkie powyżej 75% VO 2 max. Poziom pułapu tlenowego wyraża się w następujących jednostkach: - litr O 2 na minutę (l/min) lub mililitr O 2 na minutę (ml/min) - mililitr O 2 na kilogram masy ciała na minutę (ml/kg/min) eliminuje to wpływ masy ciała na całkowitą ilość pobranego tlenu. Maksymalny pobór tlenu jest wartością stałą dla danego osobnika, jednakże może on ulegać odchyleniom pod wpływem np. treningu lub zmian patologicznych w obrębie układu krążenia lub oddechowego. Wartość średnia VO 2max. u osób zdrowych i dorosłych, nietrenujących wynosi ok ml/kg/min, u wytrenowanych sportowców może dochodzić do 85 ml/kg/min, a najniższa wartość umożliwiająca pełną niezależność lokomocyjną człowieka wynosi ok. 15 ml/kg/min. maksymalne wartości poboru tlenu u ludzi w różnym wieku przedstawia tabela nr 1. Tabela 1. Maksymalne pobieranie tlenu u ludzi w różnym wieku. Wiek, lata Kobiety : Wydolność, l/min ( ml/min/kg ) b. mała mała przeciętna duża b. duża <1,69 (28) 1,70-1,99 (29-34) 2,0-2,49 (35-43) 2,50-2,79 (44-48) >2,80 (49) <1,59 1,60-1,89 1,90-2,39 2, >2,70 (27) (28-33) (34-41) (42-47) (48) <1,49 1,50-1,79 1,80-2,29 2,30-2,59 >2,60 (25) (26-31) (32-40) (41-45) (46) <1.29 1,30-1,59 1,60-2,09 2,10-2,39 (21) (22-28) (29-36) (37-41)
5 Mężczyźni : <2,79 (38) <2,49 (34) <2,19 (30) <1,89 (25) <1,59 (22) 2,80-3,09 (39-43) 2,50-2,79 (35-39) 2,20-2,49 (31-35) 1,90-2,19 (26-31) 1,60-1,89 (22-26) 3,10-3,69 (44-51) 2,80-3,39 (40-47) 2,50-3,09 (36-43) 2,20-2,79 (32-39) 1,90-2,49 (27-35) 3,70-3,99 (52-56) 3,40-3,69 (48-51) 3,10-3,39 (44-47) 2,80-3,09 (40-43) 2,50-2,79 (36-39) >4,00 (57) >3,70 (52) >3,40 (48) >3,10 (44) >2.80 (40) Wysiłki krótkotrwałe wiążą się z procesami anaerobowymi (beztlenowymi) zachodzącymi w organizmie i zaliczyć do nich możemy skoki, rzuty, biegi trwające poniżej 30 sekund odbywające się kosztem rozpadu związków wysokoenergetycznych zawartych w mięśniach. Do wysiłków długotrwałych związanych z angażowaniem potencjału tlenowego organizmu człowieka zaliczamy biegi maratońskie oraz biegi na 10 km i 5 km. Maksymalny pobór tlenu (pułap tlenowy) jest istotnym czynnikiem determinującym zdolność do wykonywania wysiłków długotrwałych z przewagą tlenowych procesów metabolicznych. Często mamy również do czynienia z wysiłkami mieszanymi trwającymi od 30 s do ok. 1 godziny, do których można np. zaliczyć gry zespołowe. Oprócz rodzaju obciążenia fizycznego ważny dla jego oceny jest rytm obciążeń w ciągu zmiany roboczej (szybki narzucony rytm czynności roboczych znacznie zwiększa obciążenie organizmu). Także monotypowość czynności roboczych zwiększa możliwość ujemnych następstw dla organizmu pracownika, zarówno przy pracy statycznej jak i dynamicznej, gdyż obciążone są stale te same grupy mięśni, niemające czasu na niezbędną odnowę. Na kompleksową ocenę obciążenia organizmu pracującego człowieka składają się więc następujące elementy: - wielkość wydatku energetycznego; - udział wysiłków o charakterze statycznym; - stopień monotypowości ruchów.
6 Miarą obciążenia organizmu pracą fizyczną jest wydatek energetyczny (WE) oraz związana z nim wentylacja minutowa określająca ilość powietrza zużytego przez organizm na wykonanie pracy. Wydatek energetyczny (WE) definiowany jako ilość energii wydatkowanej poprzez organizm podczas wykonywanych czynności roboczych jest często stosowaną miarą ciężkości pracy. Na ilość energii zużywanej przez organizm w czasie wykonywania pracy składa się wydatek energetyczny spoczynkowej przemiany materii (RMR) oraz energia zużytkowana na wykonanie danej czynności, czyli tzw. wydatek energetyczny pracy efektywnej ( lub netto). Zgodnie z układem jednostek SI, wydatek energetyczny określany jest w jednostkach pracy, czyli w dżulach (J) na jednostkę czasu lub w watach (W). W związku z długoletnim funkcjonowaniem jednostek kalorymetrycznych kalorii (cal) lub kilokalorii (kcal) w określaniu wydatku energetycznego, wciąż spotyka się dane liczbowe dotyczące wydatku energetycznego podawane w tych właśnie jednostkach. Przeliczanie wydatku energetycznego mierzonego w kcal na kj odbywa się zgodnie z zależnością: Waty kcal/min kj/min 1 Wat 1,0 0, , kcal/min 69,759 1,0 4, kj/min 16,667 0, ,0 Pomiaru wydatku energetycznego można dokonać przy pomocy różnego rodzaju metod: - kalorymetrii bezpośredniej, - kalorymetrii pośredniej, - metody chronometrażowo tabelarycznej wg. Lehmanna, - metody oceny na podstawie mechanicznego efektu pracy, - oceny wydatku energetycznego na podstawie zachodzących w czasie pracy zmian fizjologicznych Metoda kalorymetrii bezpośredniej pozwala na jednoczesny pomiar wymiany gazowej i wytworzonego ciepła aparatem Atwatera Rosa Benedicta i jest możliwa do przeprowadzenia wyłącznie w warunkach laboratoryjnych. Metoda kalorymetrii pośredniej opiera się na pomiarze ilości wykorzystywanego tlenu i wyprodukowanego w tym samym czasie dwutlenku węgla. Pomiary metodami kalorymetrii wymagają niestety odpowiedniej aparatury i specjalnie wyszkolonego personelu, są też pracochłonne i dlatego wykonuje się je tylko w wyspecjalizowanych laboratoriach.
7 Metody chronometrażowo tabelaryczne opierają się na wykorzystaniu tablic przedstawiających wartości wydatku energetycznego przy różnych czynnościach. Szczególną formą szacowania wielkości wydatku energetycznego na stanowiskach pracy metodą chronometrażowo-tabelaryczną jest metoda Lehmanna. Metoda ta uwzględnia pozycję i rodzaj grup mięśniowych zaangażowanych przy wykonywaniu pracy. Metoda Lehmanna jest dwuetapowa. W etapie pierwszym dokonuje się oceny pozycji podczas pracy i stosując tabelę 2, szacuje się wydatek energetyczny, wynikający z utrzymania tej pozycji. W etapie drugim, na podstawie analizy czynności roboczych, ocenia się główne grupy mięśni wykonujących te czynności i stosując tabelę 3, szacuje się wydatek energetyczny, wynikający z wykonywania tej czynności. Koszt energetyczny pracy określa się poprzez zsumowanie wyników uzyskanych w obu etapach i pomnożenie ich przez wyznaczony czas wykonywania danej czynności. Otrzymujemy w ten sposób efektywny wydatek energetyczny (netto). Metoda ta jest prosta w zastosowaniu ale niezbyt dokładna. Tabela 2 Wydatek energetyczny Pozycja ciała w kcal/min w kj/min Siedząca 0,3 1,2 Na kolanach 0,5 2,1 Na kucki 0,5 2,1 Stojąca 0,6 2,5 Stojąca pochylona 0,8 3,3 Chodzenie 1,7-3,5 7,1-14,6 Wchodzenie po pochyłości bez obciążenia 0,75 na l m wzniesienia 3,1 na l m wzniesienia
8 Tabela 3 Wydatek energetyczny Rodzaj pracy w kcal/min w kj/min Praca palców, dłoni i przedramienia lekka średnia ciężka 0,3-0,6 0,6-0,9 0,9-1,2 1,2-2,5 2,5-3,8 3,8-5,0 Praca jednego ramienia lekka średnia ciężka 0,7-1,2 1,2-1,7 1,7-2,2 2,9-5,0 5,0-7,1 7,1-9,2 Praca obu ramion lekka średnia ciężka 1,5-2,0 2,0-2,5 2,5-3,0 6,3-8,4 8,4-10,5 10,5-12,6 Praca mięśni kończyn i tułowia 2,5-4,0 10,5-16,7 lekka 4,0-6,0 16,7-25,1 średnia 6,0-8,5 25,1-35,5 ciężka 8,5-11,5 35,5-48,1 Stosunkowo prostymi w wykonaniu a równocześnie dość dokładnymi są metody badania wysiłku oparte na pomiarach parametrów fizjologicznych. Jedną z fizjologicznych metod analizy obciążenia pracą (kosztu energetycznego pracy) jest pomiar częstości skurczów serca podczas pracy. Metoda ta jest mniej złożona niż pomiar np. zużycia tlenu, ale też jest ona mniej dokładna. Wynika to m.in. z faktu zależności skurczów serca od wielu egzo- i endogennych czynników takich jak: praca dynamiczna, stres cieplny ale też wysiłek statyczny, obciążenie psychiczne, hałas, stan zdrowia człowieka. Dlatego też metoda ta ma zastosowanie wyłącznie w przypadku pracy dynamicznej, z zaangażowaniem dużych grup mięśniowych, przy małym obciążeniu statycznym mięśni i przy braku stresu cieplnego i obciążenia psychicznego człowieka podczas pracy. Zależność między kosztem energetycznym a częstością skurczów serca może być opisana wzorem (wg. ISO 8996:1990): M = 4 x HR 255 gdzie: M koszt energetyczny pracy w W/m 2, HR częstość skurczów serca podczas pracy
9 W praktyce przemysłowej często stosuje się do pomiaru wydatku energetycznego, metodę opartą na wentylacji minutowej płuc. Pomiędzy wielkością zużycia tlenu podczas wysiłku i wentylacją minutową istnieje bowiem wysoki współczynnik korelacji i prawie liniowa zależność. Na tej podstawie można obliczyć przybliżoną wartość wydatku energetycznego na podstawie wzoru Datta Ramanathana: E = 0,21 x V E(STPD) gdzie: E wydatek energetyczny w kj/min V E(STPD) wentylacja płuc w l/min, w warunkach STPD (objętość gazu suchego w temperaturze 0 0 C i ciśnieniu 101,3 kpa) Metoda pomiaru parametrów fizjologicznych takich jak wentylacja minutowa płuc, częstość tętna i temperatura ciała umożliwia również określenie wydatku energetycznego zgodnie z tabelą 4. Liczby dżuli podane w tabeli ujmują zarówno efektywny wydatek energetyczny jak i spoczynkową przemianę materii RMR, czyli są to tzw. dżule brutto. W celu wyliczenia dżuli efektywnych, bez uwzględnienia RMR, odejmujemy od wskazanych wartości 4,2 kj. Podstawowa przemiana materii (Basal Metabolic Rate)- jest to najniższy poziom przemian energetycznych dostarczający energii niezbędnej do podtrzymywania podstawowych funkcji fizjologicznych (praca układu krążenia, oddechowego, trawienia itp.). Jej pomiar powinien być wykonywany w warunkach spokoju fizycznego, psychicznego oraz komfortu cieplnego czyli wczesnym rankiem, w pozycji leżącej, na czczo, przed rozpoczęciem jakiejkolwiek aktywności fizycznej, bez spożywania posiłków oraz używek na co najmniej 12 godzin przed pomiarem. Jeżeli któryś z wymienionych warunków nie zostanie spełniony np. przed pomiarem spożyjemy już posiłek to mówimy wtedy o spoczynkowej przemianie materii (Resting Metabolic Rate). Na wartość BMR wpływają takie parametry jak np. płeć (mniejsza u kobiet), wiek (wraz z wiekiem zmniejsza się BMR), rozmiary ciała, stan fizjologiczny, stan zdrowia (np. nadczynność tarczycy to wzrost BMR o 100%) i odżywienia, czynniki genetyczne. Średnia wartość podstawowej przemiany materii (BMR) u zdrowego człowieka wynosi około 1kcal/1kg masy ciała/1h.
10 Pierwszą metodą teoretycznego obliczania BMR był wzór Harrisa Benedicta opublikowany w 1919 r: 9,56w 1,8496h a kobiety BMR [kcal/dobę] = 665, kg 1cm 1lata 13,7516w 5,0033h 6,7550a mężczyźni BMR[kcal/dobę] = 66, kg 1cm 1lata gdzie: w masa ciała (w kg); h wzrost (w cm); a wiek (w latach) Równanie to uważano za najlepsze do obliczania BMR aż do roku 1990 kiedy to MD Mifflin oraz ST Jeor opublikowali swoje równanie: 10,0w 6,25h 5,0a BMR[kcal/dobę] = s + + 1kg 1cm 1lata gdzie za s podstawiamy +5 w przypadku mężczyzn oraz -161 w przypadku kobiet U osób dorosłych wartość BMR kształtuje się w zakresie kcal /dobę i maleje wraz z wiekiem. Podczas pracy umysłowej nie stwierdzono przyrostu BMR. Przemiana materii w czasie pracy wzrasta odpowiednio do wielkości obciążenia wysiłkiem fizycznym. Wysiłek ten wymaga od organizmu zwiększenia pracy poszczególnych układów, zwłaszcza układu krążenia krwi dla dostarczenia mięśniom zwiększonej ilości substytutów energetycznych i usunięcia z nich produktów przemiany materii. Dlatego też miernikiem obciążenia pracą fizyczną jest wzrost podstawowych wskaźników fizjologicznych układu krążenia ( np. częstości skurczów serca) i oddychania (np. wentylacja płuc, zużycie tlenu). Obciążenie pracą fizyczną można określić również poprzez temperaturę wewnętrzną. Sprawność organizmu człowieka mierzona wielkością wykonanej pracy w stosunku do wydatkowanej energii jest niewielka i wynosi max. 25%. Oznacza to że na każde 4 kcal energii wytworzonej w organizmie w czasie pracy tylko 1 kcal zmienia się w użyteczną pracę a pozostałe 3 kcal zmieniają się w ciepło, powodując dodatkowe obciążenie organizmu, który musi uruchomić mechanizmy termoregulacji dla usunięcia nadmiaru ciepła.
11 Tabela 4 Zmiany parametrów fizjologicznych w zależności od stopnia ciężkości pracy fizycznej ( wg. E.H. Christensena) Stopień ciężkości pracy fizycznej Wydatek energetyczny brutto [kcal/min] Wydatek energetyczny brutto [kj/min] Zużycie tlenu [l/min] Parametry fizjologiczne Wentylacja minutowa płuc [l/min] Częstość skurczów serca [razy/min] Temperatura wewnętrzna ciała [ 0 C] spoczynek 0,26-0,24 1,1-1,0 0,25 0, ,6 b.lekka < 2,5 < 10,5 0,3-0, < 75 36,6-37 lekka 2,5 5,0 10,5 21,0 0,5 1, ,1 37,5 średnia 5,1-7,5 21,1 31,6 1,1 1, ,6 38,0 ciężka 7,6 10,0 31,7 41,9 1,6 2, ,1 38,5 b.ciężka 10,1 12,5 42,0 52,6 2,1 2, ,6 39,0 niezm. ciężka 12,6 15,0 52,7 62,7 2,6 3, ,1 39,5 wyczerpująca >15,0 > 62,7 > 3,0 > 85 > 180 > 39,5. Analizy efektywnego wydatku energetycznego (netto) pracowników podczas pracy mogą okazać się przydatne na przykład w następujących zakresach: 1. Normowanie pracy; 2. Ocena ryzyka zawodowego; 3. Kwalifikowanie niektórych rodzajów pracy, jako pracy w szczególnych warunkach, o których mowa w ustawie o emeryturach pomostowych; 4. Kontroli warunków pracy w kontekście konieczności wydawania pracownikom napojów i/lub posiłków profilaktycznych. Klasyfikacja ciężkości pracy na podstawie wartości efektywnego wydatku energetycznego (netto) w ciągu zmiany roboczej (8h) wygląda następująco:
12 Wraz z rozpoczęciem wysiłku rośnie pobór tlenu. W wysiłkach podprogowych o stałej mocy (poniżej LT progu mleczanowego) pobór tlenu stabilizuje się po około 2 minutach. Stan stabilnego poboru tlenu nazywa się steady state. W wysiłkach ponadprogowych (powyżej LT progu mleczanowego) po zakończeniu szybkiej fazy wzrostu poboru tlenu (tj. po około 3 minutach wysiłku) steady state nie występuje, lecz pobór tlenu ciągle wzrasta co obrazuje wykres poniżej: Próg mleczanowy (LT), zwany progiem przemian beztlenowych lub progiem anaerobowym, to taka intensywność wysiłku (wielkość generowanej mocy, prędkość biegu itp.), po przekroczeniu której stężenie mleczanu we krwi przekracza poziom spoczynkowy i systematycznie wzrasta. Związane jest to z faktem że po przekroczeniu tego progu energia dostarczana jest w wyniku procesów beztlenowych. Deficyt tlenowy to różnica pomiędzy spodziewanym poborem tlenu, szacowanym na podstawie równowagi funkcjonalnej (steady state), a wielkością poboru tlenu (VO 2 ) w pierwszych minutach wysiłku. W wysiłkach podprogowych, tam gdzie stan równowagi funkcjonalnej jest osiągany, różnica ta jest łatwa do wyliczenia. Natomiast w wysiłkach ponadprogowych z powodu braku steady state w poborze tlenu wyliczenie deficytu tlenowego tym sposobem jest niemożliwe. Długiem tlenowym nazywamy nadwyżkę w poborze tlenu ponad wartość spoczynkową, jaka występuje po zakończeniu wysiłku. Wielkość długu tlenowego możemy określić zarówno po wysiłkach podprogowych, jak i ponadprogowych. W przebiegu długu tlenowego wyróżniamy trzy fazy:
13 fazę szybką, trwającą kilka minut, fazę wolną, trwającą do kilkudziesięciu minut, fazę ultrawolną, trwającą do kilku godzin. Po wysiłkach krótkotrwałych o intensywności podprogowej występuje jedynie faza szybka. Pozostałe dwie fazy długu tlenowego są obecne jedynie po wysiłkach intensywnych (ponadprogowych) oraz o przedłużonym czasie trwania. 2. Cel i przebieg ćwiczenia Zgodnie z załączoną instrukcją wykonania ćwiczenia. 3. Bibliografia: 1) Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. Red. Nauk. D.Koradecka, Warszawa CIOP ) Ocena wielkości obciążenia pracą fizyczną na stanowiskach roboczych. Koradecka D., Bugajska J., CIOP 1998 Warszawa 3) Fizjologiczne podstawy wysiłku fizycznego. red. Jan Górski, wyd. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa ) Wprowadzenie do fizjologii klinicznej. Wyd.II. Warszawa, PZWL ) Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego. A.Jaskólski, A. Jaskólska, Wydawnictwo AWF, Wrocław 2005
14 6) Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego. Halina D.Halicka-Ambroziak, Roman Jusiak, Adam Martyn, Benedykt Opaszowski, Irena Szarska, Maria Tyszkiewicz, Bożena Witt, Wydawnictwa AWF, Warszawa ) Ergonomia. Maria Wykowska, Wydawnictwa AGH, Kraków 1994, 8) Podstawy fizjologii pracy materiały do ćwiczeń, Piotr Rybak, Politechnika Warszawska, 2005
Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego
Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Zagadnienia : 1.Bilans energetyczny - pojęcie 2.Komponenty masy ciała, 3.Regulacja metabolizmu
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich
ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2 TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych
Bardziej szczegółowoTabela 1-1. Warunki środowiska zewnętrznego podczas badania i charakterystyka osoby badanej
Ćwiczenie 3 Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Sprawność zaopatrzenia tlenowego podczas wysiłków fizycznych I Analiza zmian wybranych wskaźników układu krążenia i oddychania podczas wysiłku o stałej intensywności
Bardziej szczegółowoWyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.
Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 14.03.2014 w Warszawie. 1 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na
Bardziej szczegółowoTrening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów Siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra
Bardziej szczegółowoSprawozdanie nr 6. Temat: Trening fizyczny jako proces adaptacji fizjologicznej. Wpływ treningu na sprawność zaopatrzenia tlenowego ustroju.
Imię i nazwisko. Data:.. Sprawozdanie nr 6 Temat: Trening fizyczny jako proces adaptacji fizjologicznej. Wpływ treningu na sprawność zaopatrzenia tlenowego ustroju. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: Wydolność
Bardziej szczegółowoWyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia w Warszawie.
Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Piotr Krakowiak na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 08.05.2014 w Warszawie. 1 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na
Bardziej szczegółowoWyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki. na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 20.05.2014 w Warszawie.
Wyniki badań: Imię i Nazwisko: Paweł Kownacki na podstawie badań wydolnościowych wykonanych dnia 20.05.2014 w Warszawie. 1 2 S t r o n a WSTĘP Realizacja założeń treningowych wymaga pracy organizmu na
Bardziej szczegółowo10 AKTUALNE WYTYCZNE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA OBCIĄŻENIA PRACĄ FIZYCZNĄ
10 AKTUALNE WYTYCZNE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA OBCIĄŻENIA PRACĄ FIZYCZNĄ MARCIN KRAUSE MAREK PROFASKA 10.1 Wprowadzenie Nie ma aktualnie przepisów prawnych dotyczących oceny ryzyka zawodowego dla obciążenia
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i
ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2. TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH, cz. I 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych
Bardziej szczegółowoĆWICZENIA IX. 3. Zaproponuj metodykę, która pozwoli na wyznaczenie wskaźnika VO nmax w sposób bezpośredni. POŚREDNIE METODY WYZNACZANIA VO 2MAX
ĆWICZENIA IX 1. Wydolność aerobowa tlenowa, zależy od wielu wskaźników fizjologicznych, biochemicznych i innych. Parametry fizjologiczne opisujące wydolność tlenową to: a) Pobór (zużycie) tlenu VO 2 b)
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski
Bardziej szczegółowoKARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia. data zal. projektu: Grupa Wydział. ocena za projekt: Rok lp. data adnotacje do zajęć podpis prowadzącego
Z KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia imię i nazwisko: tytuł projektu:... prowadzący:...... data zal. projektu: Grupa Wydział ocena za projekt: Rok lp. data adnotacje do zajęć podpis prowadzącego 4 5 6
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W ujęciu fizjologicznym jest to: każda
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka. Wychowanie Fizyczne II rok/3 semestr. Stacjonarne studia I stopnia. Rok akademicki 2018/2019
Fizjologia człowieka Wychowanie Fizyczne II rok/3 semestr Stacjonarne studia I stopnia Rok akademicki 2018/2019 Tematyka ćwiczeń: 1. Podstawy elektrofizjologii komórek. Sprawy organizacyjne. Pojęcie pobudliwości
Bardziej szczegółowoERGONOMIA Cz. 3. Wybrane czynniki ryzyka
ERGONOMIA Cz. 3 Wybrane czynniki ryzyka CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Prace w warunkach mikroklimatu gorącego Temperatura powietrza powodowana procesami technologicznymi przekracza 26 0
Bardziej szczegółowoDefinicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J
ERGONOMIA ERGONOMIA - wprowadzenie Wykład -1 K. J. Czarnocki Ph.D. 1 Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości
Bardziej szczegółowoŹródła energii dla mięśni. mgr. Joanna Misiorowska
Źródła energii dla mięśni mgr. Joanna Misiorowska Skąd ta energia? Skurcz włókna mięśniowego wymaga nakładu energii w postaci ATP W zależności od czasu pracy mięśni, ATP może być uzyskiwany z różnych źródeł
Bardziej szczegółowoBILANS ENERGETYCZNY CZŁOWIEKA. Prof. Dr hab. Janusz Stanisław KELLER
BILANS ENERGETYCZNY CZŁOWIEKA Prof. Dr hab. Janusz Stanisław KELLER TRZY ZASADNICZE NIEPOROZUMIENIA I. Bilans energetyczny =//= bilans ciepła II. W procesach uwalniających energię uwalniają się: energia
Bardziej szczegółowoWYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA
WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA ZAKŁAD PODSTAW ŻYWIENIA CZŁOWIEKA Dr inż. Edyta Balejko, dr inż. Anna Bogacka Przedmiot: Podstawy żywienia człowieka Ćwiczenie nr 3 Temat: Zapotrzebowanie energetyczne
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE. WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia Katedra Morfologicznych i Czynnościowych Podstaw Kultury Fizycznej Kierunek: Wychowanie Fizyczne SYLABUS Nazwa przedmiotu
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra EKONOMIKI TURYSTYKI. Kierunek: TURYSTYKA I REKREACJA
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra EKONOMIKI TURYSTYKI Kierunek: TURYSTYKA I REKREACJA SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjologia pracy i wypoczynku
Bardziej szczegółowoFizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1. Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne
Fizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1 Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne Wysiłek fizyczny dynamiczny vs. statyczny Wpływ wysiłku fizycznego dynamicznego na RR, HR, SV, CO
Bardziej szczegółowoPodstawy fizjologii wysiłku dynamicznego i statycznego
P O L I T E C H N I K A W A R S Z A W S K A W Y D Z I A Ł Z A R Z Ą D Z A N I A LABORATORIUM ERGONOMII I KSZTAŁTOWANIA ŚRODOWISKA PRACY Podstawy fizjologii wysiłku dynamicznego i statycznego Opracowanie:
Bardziej szczegółowoSprawozdanie nr 3. Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa. restytucja powysiłkowa
Imię i nazwisko. Data: Sprawozdanie nr 3 Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa restytucja powysiłkowa II Cel: ocena wpływu rozgrzewki na sprawności
Bardziej szczegółowoAkademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra
Bardziej szczegółowopowodują większe przyrosty ilości wydatkowanej energii przy relatywnie tej samej intensywności pracy. Dotyczy to wysiłków zarówno o umiarkowanej, jak
WSTĘP Wysiłek fi zyczny jest formą aktywności człowieka, wymagającą istotnych zmian czynności wszystkich niemal narządów, których funkcje dostosowywane są na bieżąco do zmiennych warunków środowiska wewnętrznego
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA. Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu. Kierunek: Fizjoterapia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Fizjoterapia SYLABUS Nazwa przedmiotu Fizjologia Kod przedmiotu FII_03_SS_2012
Bardziej szczegółowoOBCIĄśENIE STATYCZNE I DYNAMICZNE W CZASIE PRACY
PAŃSTWOWA WYśSZA SZKOŁA ZAWODOWA w Nowym Sączu BHP I ERGONOMIA C3 OBCIĄśENIE STATYCZNE I DYNAMICZNE W CZASIE PRACY Spis treści: 1. Wprowadzenie 2. Ocena obciąŝenia statycznego 3. Badanie reakcji organizmu
Bardziej szczegółowoWydolność fizyczna to zdolność do wykonywania aktywności fizycznej, którą jest każda aktywność ruchowa ciała z udziałem mięśni szkieletowych
Wydolność fizyczna to zdolność do wykonywania aktywności fizycznej, którą jest każda aktywność ruchowa ciała z udziałem mięśni szkieletowych powodująca wydatek energetyczny wyższy niż w spoczynku. Wydolność
Bardziej szczegółowowysiłki dynamiczne wysiłki statyczne pracę ujemną ogólne miejscowe krótkotrwałe średnim czasie trwania długotrwałe moc siły
W zależności od rodzaju skurczów mięśni wyróżnia się: - wysiłki dynamiczne, w których mięśnie kurcząc się zmieniają swoją długość i wykonują pracę w znaczeniu fizycznym (skurcze izotoniczne lub auksotoniczne),
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO. pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele
LABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele WYNIKI BADAŃ Imię i nazwisko: Maciej Bąk Na podstawie badań wydolnościowych wykonanych 24.02.2016 w Warszawie Maciej Bąk jest
Bardziej szczegółowoWYCHOWANIE FIZYCZNE II rok semestr 4 / studia stacjonarne. Specjalności: wf i gimnastyka korekcyjna, wf i edukacja dla bezpieczeństwa, wf i przyroda
Fizjologia WYCHOWANIE FIZYCZNE II rok semestr 4 / studia stacjonarne Specjalności: wf i gimnastyka korekcyjna, wf i edukacja dla bezpieczeństwa, wf i przyroda Tematyka ćwiczeń ( zajęcia 2 godz.) 1. Fizjologia
Bardziej szczegółowoTest stopniowany przeprowadzony dnia: 2015-02-27 w Warszawie
tel. 602 349 181 e-mail: szczepan.wiecha@sportslab.pl www.sportslab.pl Imię Nazwisko: Bartłomiej Trela Test stopniowany przeprowadzony dnia: 2015-02-27 w Warszawie (bieżnia mechaniczna) SŁOWNICZEK POJĘĆ
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Fizjologia KOD S/I/st/4
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Fizjologia KOD S/I/st/4 2. KIERUNEK: Sport 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: II rok/iii semestr 5. LICZBA PUNKTÓW ECTS: 5
Bardziej szczegółowoJak ocenić zapotrzebowanie na energię w różnych sytuacjach klinicznych?
Jak ocenić zapotrzebowanie na energię w różnych sytuacjach klinicznych? dr n. zdr. Magdalena Milewska Zakład Dietetyki Klinicznej Warszawski Uniwersytet Medyczny Metody pomiaru Kalorymetria bezpośrednia
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO. pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele
LABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele WYNIKI BADAŃ Imię i nazwisko: Marcin Bugowski Na podstawie badań wydolnościowych wykonanych 24.02.2016 w Warszawie Marcin Bugowski
Bardziej szczegółowoZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCZNEGO Podręcznik dla studentów
ZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCZNEGO Podręcznik dla studentów ZARYS FIZJOLOGII WYSIŁKU FIZYCIKIES Podręcznik dla studentów Pod redakcją dr n. med. Bożeny Czarkowskiej-Pączek prof. dr. hab. n. med. Jacka
Bardziej szczegółowoErgonomia i ochrona pracy - Projektowanie
Ergonomia i ochrona pracy - Projektowanie PROJEKT ETAP 2. Ocena uciąŝliwości wysiłku fizycznego metodą chronometraŝowotabelaryczną wg Lehmanna. 1. Wstęp Do oceny uciąŝliwości wysiłku fizycznego metodą
Bardziej szczegółowoLABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO. pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele
LABORATORIUM PRZYGOTOWANIA FIZYCZNEGO pomagamy osiągnąć Twoje sportowe cele WYNIKI BADAŃ Imię i nazwisko: Katarzyna Wesołowska Na podstawie badań wydolnościowych wykonanych 24.02.2016 w Warszawie Katarzyna
Bardziej szczegółowoKSZTAŁTOWANIE WYTRZYMAŁOŚCI Z WYKORZYSTANIEM GIER. Kamil Michniewicz LZPN Zielona Góra
SŁUBICE 03.08.2014 KSZTAŁTOWANIE WYTRZYMAŁOŚCI Z WYKORZYSTANIEM GIER Kamil Michniewicz LZPN Zielona Góra DEFINICJE: Wytrzymałość jest to zdolność organizmu do długotrwałego wysiłku fizycznego i zachowanie
Bardziej szczegółowowysiłki dynamiczne wysiłki statyczne ogólne miejscowe krótkotrwałe średnim czasie trwania długotrwałe moc siły
W zależności od rodzaju skurczów mięśni wyróżnia się: - wysiłki dynamiczne, w których mięśnie kurcząc się zmieniają swoją długość i wykonują pracę w znaczeniu fizycznym (skurcze izotoniczne lub auksotoniczne),
Bardziej szczegółowoKARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia. prowadzący:... data zal. projektu: Grupa Wydział
KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia Z imię i nazwisko: tytuł projektu:... prowadzący:...... data zal. projektu: Grupa Wydział ocena za projekt: Rok lp. data adnotacje do zajęć podpis prowadzącego 4 5 6
Bardziej szczegółowoFizjologia człowieka - opis przedmiotu
Fizjologia człowieka - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Fizjologia człowieka Kod przedmiotu 16.1-WL-WF-FCz Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Wychowanie fizyczne Profil
Bardziej szczegółowoImię Nazwisko: Andrzej Jankowski. Test stopniowany przeprowadzony dnia: (bieżnia mechaniczna)
Imię Nazwisko: Andrzej Jankowski Test stopniowany przeprowadzony dnia: 2018-01-10 (bieżnia mechaniczna) SŁOWNICZEK POJĘĆ I SKRÓTÓW VO2max maksymalna ilość tlenu, jaką ustrój może pochłonąć w jednostce
Bardziej szczegółowoKarta Opisu Przedmiotu
Politechnika Opolska Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Specjalność Forma studiów Semestr studiów Fizjoterapia Praktyczny Studia pierwszego
Bardziej szczegółowoKarta Opisu Przedmiotu
Politechnika Opolska Wydział Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Kierunek studiów Profil kształcenia Poziom studiów Specjalność Forma studiów Semestr studiów Fizjoterapia Praktyczny Studia pierwszego
Bardziej szczegółowoMETABOLIZM Uwaga: Na końcu instrukcji znajduje się tabela, której wypełnienie jest elementem zaliczenia ćwiczenia.
METBOLIZM Uwaga: Na końcu instrukcji znajduje się tabela, której wypełnienie jest elementem zaliczenia ćwiczenia. Przemiana materii podstawowa: Najniższy poziom metabolizmu (podczas snu) to: podstawowa
Bardziej szczegółowoBaltazar Gąbka dr Ochmann Bartosz smartergotest.com
Baltazar Gąbka Data testu: 29.09.2018 Wyniki opracował: dr Ochmann Bartosz http:// Badania wydolnościowe Badania Smartergotest. Na bazie naszych wieloletnich doświadczeń stworzyliśmy zaawansowany i niezwykle
Bardziej szczegółowoMIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO. Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia
MIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia Aktywność fizyczna - jest to dowolna forma ruchu ciała
Bardziej szczegółowoMiara Praca Moc Ciśnienie Temperatura. Wyjaśnij pojęcia: Tętno: . ( ) Bradykardia: Tachykardia:
Imię i nazwisko. Sprawozdanie 1 Ocena:. Podpis.. Data oddania Data i podpis Przyporządkuj podane symbole jednostek do odpowiednich zmiennych. Miara Praca Moc Ciśnienie Temperatura Jednostka stopień Celcjusza
Bardziej szczegółowoTrening plyometryczny piłkarzy. na etapie szkolenia specjalnego. Zbigniew Jastrzębski
Trening plyometryczny piłkarzy na etapie szkolenia specjalnego Zbigniew Jastrzębski Piłka nożna jest grą, która stawia coraz większe wymagania w zakresie przygotowania motorycznego. Około 40-50 lat temu
Bardziej szczegółowoBTL CARDIOPOINT CPET SYSTEM ERGOSPIROMETRYCZNY
BTL CARDIOPOINT CPET SYSTEM ERGOSPIROMETRYCZNY BADANIE ERGOSPIROMETRYCZNE Dokładność pomiaru, zaawansowane funkcje diagnostyczne oraz komfort obsługi sprawiają, że system BTL CardioPoint CPET doskonale
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji FIZJOLOGIA PRACY I HIGIENA PRZEMYSŁOWA Bezpieczeństwo i higiena pracy Stacjonarne I stopnia Rok 2 Semestr Jednostka
Bardziej szczegółowoTemat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku
Imię i nazwisko. Data:.. Sprawozdanie nr 4 Temat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku próg beztlenowy I Cel: Ocena
Bardziej szczegółowoWysiłek krótkotrwały o wysokiej intensywności Wyczerpanie substratów energetycznych:
Zmęczenie Zmęczenie jako jednorodne zjawisko biologiczne o jednym podłożu i jednym mechanizmie rozwoju nie istnieje. Zmęczeniem nie jest! Zmęczenie po dniu ciężkiej pracy Zmęczenie wielogodzinną rozmową
Bardziej szczegółowoObciąŜenie treningowe wyraŝa wysiłek wykonywany przez sportowca w
WYKŁAD III Struktura obciąŝeń treningowych Aby kierować treningiem sportowym naleŝy poznać relację pomiędzy przyczynami, a skutkami, pomiędzy treningiem, a jego efektami. Przez wiele lat trenerzy i teoretycy
Bardziej szczegółowoStreszczenie projektu badawczego
Streszczenie projektu badawczego Dotyczy umowy nr 2014.030/40/BP/DWM Określenie wartości predykcyjnej całkowitej masy hemoglobiny w ocenie wydolności fizycznej zawodników dyscyplin wytrzymałościowych Wprowadzenie
Bardziej szczegółowoLaboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I
Laboratorium Elektronicznej Aparatury Medycznej I Politechnika Wrocławska Wydział Podstawowych Problemów Techniki Katedra Inżynierii Biomedycznej Dr inż. Elżbieta Szul-Pietrzak ĆWICZENIE NR 4 APARATURA
Bardziej szczegółowoPomiaru wydatku energetycznego można dokonać także na podstawie zachodzących w czasie pracy zmian fizjologicznych. Fakt ten umożliwia
Pomiaru wydatku energetycznego można dokonać, stosując różnego rodzaju metody: kalorymetrię bezpośrednią, kalorymetrię pośrednią, chronometrażowo tabelaryczną według Lehmanna, metodę oceny na podstawie
Bardziej szczegółowoSpecjalizacja: trening zdrowotny
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS w Cyklu Kształcenia 2014-2016 Katedra Fizjoterapii Jednostka Organizacyjna: Zakład Fizjoterapii Klinicznej i Praktyk Zawodowych Kierunek: Fizjoterapia
Bardziej szczegółowoSpecjalizacja: trening zdrowotny
Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku SYLABUS W CYKLU Kształcenia 2014-2016 Katedra Fizjoterapii Jednostka Organizacyjna: Rodzaj studiów i profil : Nazwa przedmiotu: Tryb studiów Rok Zakład
Bardziej szczegółowoDiagnostyka kliniczna w fizjoterapii Fizjoterapia, studia niestacjonarne II stopnia sem. 2
SPRAWOZDANIE 1 IMIĘ I NAZWISKO GRUPA Diagnostyka kliniczna w fizjoterapii Fizjoterapia, studia niestacjonarne II stopnia sem. Ćwiczenia 1: Metody oceny układu sercowo-naczyniowego. Zadanie 1. Podaj wartość
Bardziej szczegółowoCMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca
CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał
Bardziej szczegółowoSynergia aktywności fizycznej i odżywiania w rozwoju dzieci i młodzieży
Synergia aktywności fizycznej i odżywiania w rozwoju dzieci i młodzieży dr Dariusz Szymczuk Wprowadzenie organizm obciążony wysiłkiem fizycznym ma większe zapotrzebowanie na pożywienie organizm dobrze
Bardziej szczegółowoOFERTA. Załącznik nr 1
Załącznik nr 1... miejscowość, data (pieczęć firmy) OFERTA Dane Wykonawcy: Nazwa:...... Siedziba:...... Adres poczty elektronicznej...... Strona internetowa...... Numer telefonu...... Numer faksu......
Bardziej szczegółowoROLA UKŁADU KOSTNO STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGO W PROCESIE PRACY
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II Foliogram 8 ROLA UKŁADU KOSTNO STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGO W PROCESIE PRACY FIZJOLOGIA PRACY to nauka, która bada: podstawowe procesy fizjologiczne, które zachodzą w układzie
Bardziej szczegółowoZbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem
Zbilansowana dieta DIY warsztaty z dietetykiem Cel diety? Redukcja masy ciała? Utrzymanie masy ciała? Przyrost masy ciała? Zwiększenie wydolności organizmu? Choroba? Ciąża? BMI BMI = waga [kg] / wzrost
Bardziej szczegółowoPodstawy diety i wspomagania w sporcie - przedmiotowe zasady oceniania.
Podstawy diety i wspomagania w sporcie - przedmiotowe zasady oceniania. W czasie zajęć ocenie podlegają wyłącznie zaangażowanie i aktywność ucznia na zajęciach. Planowane są w semestrze: - 3 oceny z zadań
Bardziej szczegółowoSubiektywne objawy zmęczenia. Zmęczenie. Ból mięśni. Objawy obiektywne 2016-04-07
Zmęczenie to mechanizm obronny, chroniący przed załamaniem funkcji fizjologicznych (wyczerpaniem) Subiektywne objawy zmęczenia bóle mięśni, uczucie osłabienia i wyczerpania, duszność, senność, nudności,
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Fizjologia Rok akademicki: 2014/2015 Kod: JFM-1-203-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Fizyki i Informatyki Stosowanej Kierunek: Fizyka Medyczna Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia Forma
Bardziej szczegółowoTrener Marcin Węglewski ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ
ROZGRZEWKA PRZEDMECZOWA W PIŁCE NOŻNEJ Na optymalne przygotowanie zawodników do wysiłku meczowego składa się wiele czynników. Jednym z nich jest dobrze przeprowadzona rozgrzewka. (Chmura 2001) Definicja
Bardziej szczegółowoTest wydolności fizycznej Zachęcamy Cię do przeprowadzania jej co trzy miesiące i odnotowywania wyników w poniższej tabeli.
Test wydolności fizycznej Wydolność fizyczna to zdolność organizmu do ciężkich lub długotrwałych wysiłków fizycznych bez szybko narastającego zmęczenia. Pojęcie wydolności fizycznej obejmuje również tolerancję
Bardziej szczegółowoMateriały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej
Materiały pomocnicze do laboratorium z przedmiotu Metody i Narzędzia Symulacji Komputerowej w Systemach Technicznych Symulacja prosta dyszy pomiarowej Bendemanna Opracował: dr inż. Andrzej J. Zmysłowski
Bardziej szczegółowoBądź aktywny fizycznie!!!
Bądź aktywny fizycznie!!! Aktywność fizyczna RUCH jest potrzebny każdemu człowiekowi. Regularne ćwiczenia wpływają na dobre samopoczucie i lepsze funkcjonowanie organizmu. Korzyści z systematycznej
Bardziej szczegółowoFIZJOLOGIA SPORTU WYDZIAŁ WYCHOWANIE FIZYCZNE Studia stacjonarne II stopnia I rok/2semestr. Tematyka ćwiczeń:
FIZJOLOGIA SPORTU WYDZIAŁ WYCHOWANIE FIZYCZNE Studia stacjonarne II stopnia I rok/2semestr Tematyka ćwiczeń: 1. Metody oceny kosztu energetycznego pracy mięśniowej. Metabolizm głównych substratów energetycznych
Bardziej szczegółowoMaksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje?
Ćwiczenia IV I. Termoregulacja wysiłkowa. Utrzymanie stałej temperatury ciała jest skomplikowanym procesem. Choć temperatura różnych części ciała może być różna, ważne jest utrzymanie temperatury wewnętrznej
Bardziej szczegółowoPRACA. MOC. ENERGIA. 1/20
PRACA. MOC. ENERGIA. 1/20 Czym jest energia? Większość zjawisk w przyrodzie związana jest z przemianami energii. Energia może zostać przekazana od jednego ciała do drugiego lub ulec przemianie z jednej
Bardziej szczegółowoOPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA W ODNIESIENIU DO MODUŁÓW ŻYWIENIE W SPORCIE
Podstawy żywienia w sporcie Antropometria Pracownia dietetyczna I, II Fizjologia sportu Wybrane zagadnienia z metabolizmu wysiłku Diagnostyka laboratoryjna w sporcie Genetyka dietetyce i sporcie Żywienie
Bardziej szczegółowoBIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU CZŁOWIEKA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO. Sławomir Winiarski
Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Wydział Wychowania Fizycznego BIOMECHANICZNE PARAMETRY CHODU CZŁOWIEKA PO REKONSTRUKCJI WIĘZADŁA KRZYŻOWEGO PRZEDNIEGO Sławomir Winiarski promotor dr hab. Alicja
Bardziej szczegółowoPROGRAM KURSU PZBad TRENER BADMINTONA
Lp. PROGRAM KURSU PZBad TRENER BADMINTONA Liczba godzin - 40 (część ogólna i specjalistyczna) + 0 (praktyki) + egzamin Przedmiot CZĘŚĆ OGÓLNA Anatomia funkcjonalna z elementami antropologii 4 Teoria Liczba
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Biomechanika z elementami ergonomii. Pierwszy
YL AB U MODUŁ U ( PRZDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów pecjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Biomechanika z elementami ergonomii
Bardziej szczegółowoBiomechanika. dr n.med. Robert Santorek 2 ECTS F-1-P-B-18 studia
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotów): Osoby prowadzące:
Bardziej szczegółowoInstytut Sportu. Biochemiczne wskaźniki przetrenowania. Zakład Biochemii. mgr Konrad Witek
Instytut Sportu Zakład Biochemii Biochemiczne wskaźniki przetrenowania Przetrenowanie (overtraining)- długotrwałe pogorszenie się dyspozycji sportowej zawodnika, na skutek kumulowania się skutków stosowania
Bardziej szczegółowoPatofizjologia - opis przedmiotu
Patofizjologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Patofizjologia Kod przedmiotu 12.9-WL-Lek-Pato Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów
Bardziej szczegółowoSzafy, garderoby, zabudowy wnęk Rydułtowy ul. Bema 3 Turza Śląska ul.. Bogumińska 21 tel./fax (032) 451-41-29
Odżywianie w konkurencjach wytrzymałościowych..część 2 Odżywianie jest nieodłącznym elementem procesu treningowego. Pozostałe elementy to trening i regeneracja. Wszystkie te elementy są jednakowo ważne
Bardziej szczegółowoRobert Włodarski Oddział Kliniczny Anestezjologii i Intensywnej Terapii 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką Bydgoszcz
Robert Włodarski Oddział Kliniczny Anestezjologii i Intensywnej Terapii 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką Bydgoszcz Monitorowanie metabolizmu chorych w ciężkiej sepsie poprzez pomiar wydatku
Bardziej szczegółowoPRACA Pracą mechaniczną nazywamy iloczyn wartości siły i wartości przemieszczenia, które nastąpiło zgodnie ze zwrotem działającej siły.
PRACA Pracą mechaniczną nazywamy iloczyn wartości siły i wartości przemieszczenia, które nastąpiło zgodnie ze zwrotem działającej siły. Pracę oznaczamy literą W Pracę obliczamy ze wzoru: W = F s W praca;
Bardziej szczegółowoTurystyka i Rekreacja
Wydział Zarządzania Nazwa programu kształcenia (kierunku) Turystyka i Rekreacja Poziom i forma studiów Studia I stopnia stacjonarne Specjalność: Ścieżka dyplomowania: Nazwa przedmiotu: Fizjologia człowieka
Bardziej szczegółowoPomiar ciśnienia krwi metodą osłuchową Korotkowa
Ćw. M 11 Pomiar ciśnienia krwi metodą osłuchową Korotkowa Zagadnienia: Oddziaływania międzycząsteczkowe. Siły Van der Waalsa. Zjawisko lepkości. Równanie Newtona dla płynięcia cieczy. Współczynniki lepkości;
Bardziej szczegółowo50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 50% pacjentów z chorobą onkologiczną nie uczestniczy w żadnej formie poradnictwa dietetycznego 20-50% sięga
Bardziej szczegółowoPrzydatność najprostszych wskaźników fizjologicznych. w ocenie wytrenowania zawodnika.
Przydatność najprostszych wskaźników fizjologicznych w ocenie wytrenowania zawodnika. Przemysław Kubala Wykres orientacyjnych wartości tętna i stref pracy w zależności od wieku. W oparciu o ten wykres
Bardziej szczegółowoKalkulator wydatku energetycznego uproszczoną metodą wg Lehmanna
Państwowa Inspekcja Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy w Szczecinie Kalkulator wydatku energetycznego uproszczoną metodą wg Lehmanna Instrukcja obsługi aplikacji z odrobiną praktycznych komentarzy Piotr
Bardziej szczegółowoPAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE. WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia
PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ Kultury Fizycznej i Ochrony Zdrowia Katedra Morfologicznych i Czynnościowych Podstaw Kultury Fizycznej Kierunek: Wychowanie Fizyczne SYLABUS Nazwa przedmiotu
Bardziej szczegółowoSYLABUS dotyczy cyklu kształcenia (skrajne daty)
Załącznik nr 4 do Uchwały Senatu nr 430/01/2015 SYLABUS dotyczy cyklu kształcenia 2016-2019 (skrajne daty) Podstawowe informacje o przedmiocie/module Nazwa przedmiotu/ modułu Fizjologia Kod przedmiotu/
Bardziej szczegółowoOcena funkcjonalna chodu i innych form lokomocji.
Ocena funkcjonalna chodu i innych form lokomocji W analizie funkcji motorycznych osób niepełnosprawnych nosprawnych szczególn lną rolę ma ocena możliwo liwości ruchowych związanych zanych z różnymi sposobami
Bardziej szczegółowoMierniki wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt
Mierniki wartości pokarmowej pasz i zapotrzebowania zwierząt W Polsce obowiązują dwa systemy oceny wartości pokarmowej pasz i potrzeb pokarmowych przeżuwaczy: francuski - INRA, niemiecki - DLG. Mierniki
Bardziej szczegółowoPrzygotowanie motoryczne w treningu dzieci i młodzieży
Przygotowanie motoryczne w treningu dzieci i młodzieży Michał Wilk Katedra Teorii i Praktyki Sportu AWF Katowice Wilk Sport Team Etapy szkolenia sportowego 0 1 2 3 4 Przedwstępny Wszechstronny Ukierunkowany
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 527 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 527 SECTIO D 2005 Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im. Jędrzeja Śniadeckiego w Gdańsku Zakład Fizjologii Jędrzej
Bardziej szczegółowo