ERGONOMIA Cz. 3. Wybrane czynniki ryzyka

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ERGONOMIA Cz. 3. Wybrane czynniki ryzyka"

Transkrypt

1 ERGONOMIA Cz. 3 Wybrane czynniki ryzyka

2 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Prace w warunkach mikroklimatu gorącego Temperatura powietrza powodowana procesami technologicznymi przekracza 26 0 C; Pracownik znajduje się w przestrzeni bezpośredniego oddziaływania otwartego technologicznego źródła promieniowania cieplnego 2

3 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Zasady fizjologii Mechanizmy termoregulacji umożliwiają utrzymanie stałej temperatury wewnętrznej, co pozwala na wykonywanie pracy w szerokich granicach temperatur i w warunkach znacznych obciążeń termicznych organizmu Bilans cieplny Ciepło powstające w toku przemian metabolicznych w tkankach oddawane jest do otoczenia w sposób ciągły poprzez: Promieniowanie Konwekcję Przewodnictwo cieplne Układ oddechowy Wydzielanie potu 3

4 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Główny ośrodek termoregulacyjny podwzgórze Krew jedyny pośrednik w przenoszeniu ciepła w organizmie Mechanizmy termoregulacji: rekcja naczyniowa rozszerzanie/ skurcz naczyń krwionośnych skóry: (rozszerzenie - skórnego przepływu, temperatury powierzchni ciała, jeśli temp otoczenia niższa to utrata ciepła; ciśnienia tętniczego krwi, częstotliwości skurczów serca) pobudzenie gruczołów potowych efektywność zależy od ilości wydzielanego potu i możliwości jego parowania, intensywność parowania zależy od temperatury i jest liniowa do 38 0 C drżenie mięśni zwiększenie ilości ciepła przez kurczące się włókna zwiększenie wydzielania hormonów wzmagających metabolizm. 4

5 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Prace w warunkach mikroklimatu gorącego Bilans cieplny > 0 Bezpośrednie skutki narażenia na stres cieplny: Udar cieplny (porażenie cieplne) Wyczerpanie cieplne spowodowane utratą wody i elektrolitów Bolesne skurcze mięśni i inne dolegliwości spowodowane zaburzeniem równowagi wodno-elektrolitowej Odwodnienie 5

6 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Prace w warunkach mikroklimatu zimnego Kryterium klasyfikacji środowiska termicznego do obszaru mikroklimatu zimnego jest wartość wskaźnika PMV (przewidywana ocena średnia) w zakresie poniżej -2,0. Obciążenie termiczne w mikroklimacie zimnym określa się pośrednio za pomocą wymaganej izolacji termicznej IREQ. W przypadku pracy na zewnątrz budynków ocenę zagrożenia odmrożeniami przeprowadza się za pomocą oceny siły chłodzącej powietrza charakteryzowanej przez wskaźnik WCI wyrażony w kilokaloriach na metr kwadratowy i godzinę (kcal m-2 h-1). Dopuszczalne wartości wskaźnika WCI nie mogą przekraczać w ciągu 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu pracy 1200 kcal m-2 h-1. 6

7 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Prace w warunkach mikroklimatu zimnego Bilans cieplny ujemny Mechanizmy termoregulacji zapobiegają utracie ciepła przez organizm: następuje skurcz naczyń krwionośnych, Przy dalszym spadku temperatury następuje wzrost przemiany metabolicznej w następstwie mimowolnego drgania mięśni i wzrostu wydzielania hormonów wzmagających metabolizm. 7

8 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Bardzo ciężka praca fizyczna oceniana za pomocą energetycznych zmian zachodzących podczas wysiłku, związana ze znaczną aktywnością ruchową wymagającą uaktywnienia przede wszystkim układów: krążenia i oddechowego, oraz systemu termoregulacji, energetyczny komponent wysiłku fizycznego to wydatek energetyczny szybkość metabolizmu; efektywny wydatek energetyczny (netto) to energia zużytkowana na wykonanie czynności pracy po odliczeniu wydatku energii na przemianę podstawową (podtrzymanie procesów życiowych) 8

9 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA Zachodzące w organizmie zmiany Ciężkość pracy Bardzo lekka WE brutto [W] Zużycie tlenu [l/min] Wentylacja płuc [l/min] Częstość skurczów [sk/min] 174 0, Tepm wewn [ 0 C] Lekka ,5-1, ,5 Średnio ciężka ,0-1, ,5-38 Ciężka ,0-2, ,5-39 Skrajnie ciężka >870 >2,5 >65 >175 >39 9

10 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA obciążenie statyczne wynikające z konieczności pracy w wymuszonej, niezmiennej pozycji ciała pozycję może narzucać pracownikowi rodzaj wykonywanych czynności, konstrukcja stanowiska pracy czy sposób organizacji pracy obciążenie statyczne charakteryzuje się długotrwałym napięciem mięśni w fazie skurczu, w czasie którego nie ma dużego wydatkowania energii, ale w mięśniach gromadzi się znaczna ilość produktów przemiany materii dla obciążenia statycznego charakterystyczny jest duży wzrost ciśnienia tętniczego (ale wzrost jest mniejszy, gdy ten sam opór zewnętrzny jest pokonywany przez dużą grupę mięśni niż przez mniejszą) Wzrost ciśnienia rozkurczowego i skurczowego powoduje zagrożenie uszkodzenia ścian naczyń krwionośnych i stanowi obciążenie dla serca 10

11 METODY POMIARU CZYNNIKÓW W RYZYKA 11

12 METODY POMIARU MIKROKLIMAT GORĄCY PN-EN 27243:2005 Środowiska gorące. Wyznaczanie obciążenia termicznego działającego na człowieka podczas pracy, oparte na wskaźniku WBGT. Wskaźnik WBGT obejmuje zarówno parametry mikroklimatu, jak i ciężkość pracy fizycznej. W celu wyznaczenia wskaźnika WBGT należy stosować zmierzyć, wyznaczyć wielkości: temperaturę powietrza, temperaturę wilgotną naturalną, temperaturę poczernionej kuli, prędkość przepływu powietrza i całkowite tempo metabolizmu. 12

13 METODY POMIARU MIKROKLIMAT GORĄCY Sposób postępowania podczas pomiarów: 1. Czynności przygotowawcze: a) Zanotować nazwisko pracownika i sporządzić chronometraż pracy (za okres pomiarowy równy godzinie), rodzaj czynności wykonywanych przez pracownika, czas ich wykonywania, rodzaj grup mięśniowych zaangażowanych w wykonywanie pracy i postawę ciała podczas wykonywanej pracy; b) Sporządzić opis pomieszczenia pracy, zanotować czas pracy w pomieszczeniu; c) Wykonać pomiary temperatury na zewnątrz pomieszczeń. 2. Wybór okresu pomiarowego - W okresie odpowiadającym maksymalnemu obciążeniu termicznemu - Z pełnego przebiegu zmiany roboczej należy wybrać okres 1-godzinny najniekorzystniejszy z uwagi na obciążenie cieplne 13

14 METODY POMIARU MIKROKLIMAT GORĄCY 3. Obliczenie wskaźnika WGBT Jeśli w czasie zmiany obciążenie cieplne występuje przez godzinę lub dłużej, do oceny wybiera się ten okres (60 minut), w którym można spodziewać się największego obciążenia. Jeśli obciążenie występuje przez krócej niż 60 minut, ocena obejmuje również inne czynności zawodowe, tak aby podstawą czasu było 60 minut (ocenę uzupełnia się o inne czynności do 60 minut). 4. Wartość odniesienia wskaźnika obciążenia termicznego Należy obliczyć tempo metabolizmu w rozważanym okresie 60 minut i zaliczyć je do jednej z pięciu klas jak podano w tabeli. 14

15 CHARAKTERYSTYKA OBCIĄŻ ĄŻEŃ CZYNNIKAMI RYZYKA 15

16 METODY POMIARU MIKROKLIMAT GORĄCY Wartości dopuszczalne wskaźnika WBGT: 16

17 METODY POMIARU MIKROKLIMAT GORĄCY Wartości dopuszczalne wskaźnika WBGT oraz rozkład czasu pracy i przerw wypoczynkowych 17

18 METODY POMIARU MIKROKLIMAT GORĄCY Raporty z badań i pomiarów wybranych czynników LABORATORIUM SEKCJI BADAŃ ŚRODOWISKA PRACY Mikroklimat gorący 18

19 METODY POMIARU MIKROKLIMAT ZIMNY PN-EN ISO 11079:2008 Ergonomia środowiska termicznego. Wyznaczanie i interpretacja stresu termicznego wynikającego z ekspozycji na środowisko zimne z uwzględnieniem wymaganej izolacyjności cieplnej odzieży (IREQ) oraz wpływu wychłodzenia miejscowego. Oddziaływanie mikroklimatu zimnego na człowieka jest określane wskaźnikiem IREQ, który pozwala na wyznaczenie ogólnego oddziaływania mikroklimatu zimnego poprzez łączne uwzględnienie parametrów cieplnych powietrza (temperatury, wilgotności i prędkości) oraz wartości izolacyjności cieplnej odzieży zalecanej do pracy w danym środowisku. Zastosowanie wskaźnika IREQ zalecane jest w środowisku, w którym temperatura powietrza wynosi poniżej 10 0 C, prędkość ruchu powietrza zawiera się w przedziale 0,4 18 m/s, a izolacyjność odzieży stosowanej na stanowisku pracy wynosi powyżej 0,078 m2k/w (0,5 clo). 19

20 METODY POMIARU MIKROKLIMAT ZIMNY Sposób postępowania przy ocenie obciążenia termicznego za pomocą wskaźnika IREQ można podzielić na następujące etapy: 1. Pomiar parametrów środowiska pracy (temperatury, prędkości i wilgotności powietrza oraz, w uzasadnionych przypadkach, temperatury promieniowania w strefie przebywania pracowników). Pomiar powinien być przeprowadzany w okresie odpowiadającym ekstremalnym ujemnym obciążeniom termicznym. 2. Określenie wartości tempa metabolizmu, na podstawie pomiaru wydatku energetycznego związanego z wykonywaniem pracy na danym stanowisku, lub na podstawie tablic przedstawiających wartości tempa metabolizmu dla różnych rodzajów wykonywanej pracy. 3. Pomiar lub określenie izolacyjności cieplnej odzieży ochronnej, stosowanej na stanowisku pracy. 4. Obliczenie wartości wskaźnika IREQ 5. Porównanie obliczonych wartości wskaźników IREQ z izolacyjnością cieplną odzieży zastosowanej w danym środowisku pracy. W przypadku, gdy wartość izolacyjności cieplnej stosowanej odzieży jest niższa od IREQ, należy zmienić rodzaj odzieży lub/i dodatkowo ograniczyć czas ekspozycji (zmiana cyklu praca odpoczynek ). 20

21 METODY POMIARU MIKROKLIMAT ZIMNY Do prac w mikroklimacie zimnym zostały zaliczone w ustawie o emeryturach pomostowych prace w pomieszczeniach o narzuconej technologią temperaturze powietrza poniżej 0 0 C (załącznik nr 1 do ustawy, wykaz prac w szczególnych warunkach, poz.35). Do takich prac są zaliczane, przykładowo, prace w chłodniach. Jako kryterium kwalifikacyjne przyjęto wyłącznie temperaturę powietrza (poniżej 0 C), co znacznie upraszcza w tym przypadku kwalifikowanie stanowisk i pracowników do wykazu prac w szczególnych warunkach w danym zakładzie pracy. 21

22 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY Ciężkość pracy fizycznej dynamicznej Klasyfikacja ciężkości pracy na podstawie wartości efektywnego wydatku energetycznego w ciągu 8-godzinnej zmiany roboczej 22

23 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY Wydatek energetyczny [W] [kcal/min] [kj/min] 1 W 1 0,0143 0,06 1 kcal/min 69, , kj/min 16,667 0,

24 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY Wydatek energetyczny 24

25 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY Metody badania wydatku energetycznego: kalorymetrii bezpośredniej stosowana jedynie w wysokospecjalistycznych pracowniach i laboratoriach naukowych. kalorymetrii pośredniej dająca najdokładniejsze wyniki, wymagająca jednak specjalistycznej aparatury. gazometryczną należy stosować dla prac mało ruchliwych o stałym, niezbyt duży wysiłku, gdyż pracownik obarczony jest ciężarem aparatury. telemetryczną powinno się stosować przy pracach ruchliwych, niecyklicznych. tabelaryczno-chronometrażową można stosować dla każdych warunków pracy, gdyż nie pociąga ona za sobą konieczności użycia jakiejkolwiek aparatury, nie ma zatem wpływu na przebieg czynności wykonywanych przez pracownika. Jest jednak mało dokładna, zależy w dużym stopniu od subiektywizmu pracownika, nie uwzględnia jego podstawowej przemiany materii (PPM). 25

26 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY Pomiar z użyciem miernika wentylacji płuc Metoda oparta na pomiarze objętości wydychanego powietrza, czyli wentylacji płuc. Etapy: Opracowanie chronometrażu czynności roboczych, Ocena wyników pomiaru wydatku energetycznego podczas wykonywania czynności roboczych w ciągu zmiany roboczej. Chronometraż w dniach o przeciętnym rytmie pracy, typowe czynności, powtarzające się każdego dnia, pogrupowane w cykle o podobnym obciążeniu pracą. Celem chronometrażu jest ustalenie średniego, reprezentatywnego rozkładu podstawowych czynności roboczych na danym stanowisku pracy. 26

27 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY Do miernika wprowadza się dane dotyczące badanej osoby. Miernik automatycznie wyświetla wartości: wentylację minutową, w litrach, średni minutowy wydatek energetyczny brutto, w kilodżulach, kilokaloriach lub w watach na metr kwadratowy (kj, kcal lub W/m2) średni minutowy wydatek energetyczny efektywny (netto), w kilodżulach, kilokaloriach lub w watach na metr kwadratowy (kj, kcal lub W/m2). W celu określenia WE wykonuje się: pomiar wentylacji minutowej płuc (kilkakrotnie, przez około 5 min, i zawsze po kilku minutach pracy w półmasce) sumowanie wartości wydatku energetycznego dla poszczególnych czynności przemnożonych przez czas ich trwania (wynik efektywny wydatek energetyczny na zmianę roboczą) 27

28 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY. 28

29 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY Wyniki pomiaru wydatku energetycznego 29

30 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY Metoda tabelaryczna szacowania wydatku energetycznego Etapy: opracowanie chronometrażu czynności roboczych wybór z tabel typowych przeciętnych wartości wydatku energetycznego dla poszczególnych czynności. Nie uwzględnia się tu jednak istotnego wpływu, jaki mogą mieć na obciążenie pracownika podwyższona temperatura powietrza w środowisku pracy oraz stosowane narzędzia. Szczególną formą szacowania wartości wydatku energetycznego na stanowiskach pracy jest metoda (wg Lehmanna), oparta na wartościach wydatku energetycznego zależnych od pozycji ciała i rodzaju grup mięśniowych zaangażowanych w wykonywanie pracy. Jest to metoda dwuetapowa. W pierwszym etapie dokonuje się oceny pozycji ciała podczas pracy i na tej podstawie szacuje się wydatek energetyczny wynikający z utrzymania danej pozycji. 30

31 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY 31

32 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY W drugim etapie na podstawie analizy czynności roboczej ocenia się, które główne grupy mięśni są zaangażowane w wykonywanie czynności, a następnie szacuje się wydatek energetyczny wynikający z wykonywania tej czynności. Koszt energetyczny pracy określa się poprzez zsumowanie wyników uzyskanych w obu powyższych etapach. 32

33 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY Ocena ciężkości pracy fizycznej dynamicznej może być również dokonana na podstawie pomiaru częstości skurczów serca lub na podstawie pomiaru zużycia tlenu. Obie wymienione metody są opisane w normie PN-EN ISO 8996:2005 (oryg). Ergonomia Środowiska termiczne. Określanie tempa metabolizmu. W normie przytoczone są tabele umożliwiające szacunkowe obliczanie wydatku energetycznego, w W/m2, (tempo metabolizmu): w podobny sposób jak w metodzie Lehmanna oraz według rodzaju aktywności fizycznej. 33

34 METODY POMIARU WYDATEK ENERGETYCZNY. 34

35 METODY POMIARU OBCIĄŻ ĄŻENIE STATYCZNE Ocena obciążenia prowadzona jest w czterech krokach: 1) opracowanie chronometrażu czynności roboczych 2) nadanie każdej z czynności roboczych kodów położenia i siły 3) na podstawie tabeli - oszacowanie kategorii obciążenia statycznego 4) ocena obciążenia statycznego z uwzględnieniem czasu wykonywania czynności w każdej kategorii. Do oceny obciążenia statycznego stosuje się metodę OWAS, opartą na klasyfikacji położenia tułowia, ramion i nóg podczas wykonywanych czynności pracy oraz wartości wywieranych wtedy sił. 35

36 METODY POMIARU OBCIĄŻ ĄŻENIE STATYCZNE Położenie tułowia określają kody od 1 do 4. Tułów może być wyprostowany (1), zgięty do przodu (2), skręcony (3) lub zgięty i skręcony (4). Zgodnie z zapisem normy PN- EN przyjęto, że tułów jest pochylony wówczas, gdy kąt pochylenia jest większy niż 20 0, natomiast skręcony gdy kąt skrętu jest większy niż Położenie ramion określają kody od 1 do 3. Ramiona mogą być zaklasyfikowane jako: obydwa poniżej stawu ramiennego (1), jedno ramię powyżej, drugie poniżej stawu ramiennego (2) oraz obydwa powyżej stawu ramiennego (3). Położenie nóg określają kody od 1 do 7. Uwzględniana jest pozycja siedząca (1), pozycja stojąca z nogami wyprostowanymi (2), stojąca z jedną nogą wyprostowaną (3), stojąca z nogami zgiętymi (4), stojąca z jedną nogą zgiętą (5), klęk na jednym lub obu kolanach (6) bądź chodzenie (7). 36

37 Segment narządu ruchu PLECY Kod pozycji segmentu Opis pozycji segmentów narządu ruchu w wersji oryginalnej metody wyprostowane pochylone skręcone pochylone i skręcone Opis pozycji segmentów narządu ruchu w programie WinOWAS wyprostowane zgięte do przodu skręcone zgięte do przodu i skręcone RAMIONA KOŃCZYNY DOLNE 1 obydwa ramiona poniżej lub na wysokości stawu ramieniowego 2 jedno ramię powyżej lub na wysokości stawu ramieniowego 3 obydwa ramiona powyżej stawu ramieniowego 1 obciążenie na dwóch nogach wyprostowanych 2 obciążenie na jednej nodze wyprostowanej 3 obciążenie na dwóch nogach zgiętych 4 obciążenie na jednej nodze zgiętej obydwa ramiona poniżej stawu ramieniowego jedno ramię powyżej stawu ramieniowego obydwa ramiona powyżej stawu ramieniowego siedzenie stanie z nogami wyprostowanymi stanie z jedną nogą wyprostowaną (na niej obciążenie) stanie z nogami zgiętymi 5 obciążenie na jednej nodze klęczącej stanie z jedną nogą zgiętą (na niej obciążenie) 6 chodzenie klęczenie na jednym kolanie lub dwóch 7 obie kończyny dolne ułożone swobodnie, nieobciążone siedzenie chodzenie

38 ZAKRESY KĄTÓW 38

39 METODY POMIARU OBCIĄŻ ĄŻENIE STATYCZNE W analizie obciążenia statycznego uwzględnia się także wartość siły (tzw. siły zewnętrznej) wywieranej przez pracownika podczas wykonywania czynności pracy. Jeżeli podczas pracy pracownik wywiera siłę w zakresie kg (mężczyzna) lub 5 10 kg (kobieta), wówczas przyjmuje się kod siły o wartości co najmniej 2. Kod o wartości 3 oznacza, że wywierana jest siła powyżej 20 kg (mężczyzna) lub 10 kg (kobieta). Ocena sumaryczna obciążenia statycznego Całkowity kod obciążenia mięśniowo-szkieletowego jest czterocyfrowy i składają się na niego kody: położenia tułowia, położenia ramion, położenia nóg oraz kod siły zewnętrznej. Kombinacje położeń poszczególnych członów ciała określających jego pozycję (tułowia, ramion, nóg) z uwzględnieniem wywieranej siły są zgrupowane w czterech kategoriach oceny stanowiska pracy 39

40 Czynnik Kod Wartość obciążenia 1 masa poniżej 10 kg Obciążenie zewnętrzne 2 masa od 10 do 20 kg 3 masa powyżej 20 kg

41 METODY POMIARU OBCIĄŻ ĄŻENIE STATYCZNE. 41

42 METODY POMIARU OBCIĄŻ ĄŻENIE STATYCZNE Przykład Stanowisko pracy renowatora kanałów wentylacyjnych Kanał o ograniczonej kubaturze (wys. 1,4 m). Praca wykonywana jest przez mężczyznę. Pracownik wywiera siłę 12 kg wynikającą z nacisku sprzętem czyszczącym na ściany kanału. Pracownik wykonuje tą pracę przez całą zmianę roboczą. 42

43 METODY POMIARU OBCIĄŻ ĄŻENIE STATYCZNE 43

44 METODY POMIARU OBCIĄŻ ĄŻENIE STATYCZNE 44

45 METODY POMIARU OBCIĄŻ ĄŻENIE STATYCZNE 45

46 METODY POMIARU OBCIĄŻ ĄŻENIE STATYCZNE W przedstawionym powyżej przykładzie procentowy udział czasu utrzymywania pozycji ciała i siły, odnoszących się do kategorii oceny 4, wynosi 78,2%, co oznacza, że został przekroczony próg 50% czasu pracy w tych warunkach. 46

47 DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ 47

Rys. 1. Stanowisko pomiarowe do pomiaru parametrów mikroklimatu w pomieszczeniu

Rys. 1. Stanowisko pomiarowe do pomiaru parametrów mikroklimatu w pomieszczeniu Ćwiczenie Nr 3 Temat: BADANIE MIKROKLIMATU W POMIESZCZENIACH Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z zagadnieniami dotyczącymi badania mikroklimatu w pomieszczeniach za pomocą wskaźników PMV, PPD.

Bardziej szczegółowo

Mikroklimat. dr inż. Magdalena Młynarczyk. Pracownia Obciążeń Termicznych Zakład Ergonomii.

Mikroklimat. dr inż. Magdalena Młynarczyk. Pracownia Obciążeń Termicznych Zakład Ergonomii. Mikroklimat dr inż. Magdalena Młynarczyk Pracownia Obciążeń Termicznych Zakład Ergonomii e-mail: m.mlynarczyk@ciop.pl Centralny Instytut Pracy Państwowy Instytut Badawczy Podział środowisk cieplnych Wskaźnik

Bardziej szczegółowo

10 AKTUALNE WYTYCZNE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA OBCIĄŻENIA PRACĄ FIZYCZNĄ

10 AKTUALNE WYTYCZNE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA OBCIĄŻENIA PRACĄ FIZYCZNĄ 10 AKTUALNE WYTYCZNE OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO DLA OBCIĄŻENIA PRACĄ FIZYCZNĄ MARCIN KRAUSE MAREK PROFASKA 10.1 Wprowadzenie Nie ma aktualnie przepisów prawnych dotyczących oceny ryzyka zawodowego dla obciążenia

Bardziej szczegółowo

Metody identyfikacji ergonomicznych czynników ryzyka. 1. Wprowadzenie 2. Metoda OWAS 3. Listy kontrolne NIOSH

Metody identyfikacji ergonomicznych czynników ryzyka. 1. Wprowadzenie 2. Metoda OWAS 3. Listy kontrolne NIOSH Metody identyfikacji ergonomicznych czynników ryzyka 1. Wprowadzenie 2. Metoda OWAS 3. Listy kontrolne NIOSH Metody identyfikacji ergonomicznych czynników ryzyka Dla identyfikacji ergonomicznych czynników

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE V BILANS ENERGETYCZNY Zagadnienia : 1.Bilans energetyczny - pojęcie 2.Komponenty masy ciała, 3.Regulacja metabolizmu

Bardziej szczegółowo

Badania biegłości przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy

Badania biegłości przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy Badania przez porównania międzylaboratoryjne z zakresu oceny środowisk cieplnych na stanowiskach pracy Organizator Cel porównań międzylaboratoryjnych Uczestnicy badań Termin realizacji Badań Miejsce badań

Bardziej szczegółowo

Materiały szkoleniowe

Materiały szkoleniowe Materiały szkoleniowe Projekt I.N.05 Opracowanie modelu obciążenia cieplnego organizmu człowieka przebywającego w warunkach środowiskowych odpowiadających głęboko położonym oddziałom kopalni węgla i miedzi.

Bardziej szczegółowo

1/3.3.3. Mikroklimat

1/3.3.3. Mikroklimat Mikroklimat gorący występuje wtedy, gdy temperatura powietrza w pomieszczeniu przekracza 30 o C, a wilgotność powietrza jest powyżej 65% lub występuje bezpośrednie oddziaływanie otwartego źródła promieniowania

Bardziej szczegółowo

Analiza obciążenia statycznego metoda OWAS

Analiza obciążenia statycznego metoda OWAS Analiza obciążenia statycznego metoda OWAS. Wiadomości wstępne. Metoda analizy obciążenia statycznego Metodą OWAS (Ovako Working Posture Analysis System) służy do oceny wielkości obciążenia statycznego

Bardziej szczegółowo

4. Ocena i interpretacja wyników pomiarów elementów materialnego środowiska pracy

4. Ocena i interpretacja wyników pomiarów elementów materialnego środowiska pracy 4. Ocena i interpretacja wyników pomiarów elementów materialnego środowiska pracy Ocena mikroklimatu wymaga uwzględnienia kompleksowego wpływu elementów środowiska, decydujących o możliwości funkcjonowania

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Ergonomii i Ryzyka Zawodowego Politechniki Poznańskiej Wydział Inżynierii Zarządzania

Laboratorium Ergonomii i Ryzyka Zawodowego Politechniki Poznańskiej Wydział Inżynierii Zarządzania Laboratorium Ergonomii i Ryzyka Zawodowego Politechniki Poznańskiej Wydział Inżynierii Zarządzania Skład Grupy: Temat ćwiczenia: Ocena obciążeń termicznych pracownika w środowisku umiarkowanym Wzorzec

Bardziej szczegółowo

KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia. data zal. projektu: Grupa Wydział. ocena za projekt: Rok lp. data adnotacje do zajęć podpis prowadzącego

KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia. data zal. projektu: Grupa Wydział. ocena za projekt: Rok lp. data adnotacje do zajęć podpis prowadzącego Z KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia imię i nazwisko: tytuł projektu:... prowadzący:...... data zal. projektu: Grupa Wydział ocena za projekt: Rok lp. data adnotacje do zajęć podpis prowadzącego 4 5 6

Bardziej szczegółowo

OBCIĄśENIE STATYCZNE I DYNAMICZNE W CZASIE PRACY

OBCIĄśENIE STATYCZNE I DYNAMICZNE W CZASIE PRACY PAŃSTWOWA WYśSZA SZKOŁA ZAWODOWA w Nowym Sączu BHP I ERGONOMIA C3 OBCIĄśENIE STATYCZNE I DYNAMICZNE W CZASIE PRACY Spis treści: 1. Wprowadzenie 2. Ocena obciąŝenia statycznego 3. Badanie reakcji organizmu

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego

Ćwiczenie 9. Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Ćwiczenie 9 Podstawy fizjologii wysiłku fizycznego Zagadnienia teoretyczne 1. Kryteria oceny wydolności fizycznej organizmu. 2. Bezpośredni pomiar pochłoniętego tlenu - spirometr Krogha. 3. Pułap tlenowy

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i gładkich ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2 TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych

Bardziej szczegółowo

Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J

Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości człowieka. K. J ERGONOMIA ERGONOMIA - wprowadzenie Wykład -1 K. J. Czarnocki Ph.D. 1 Definicje Ergonomia jest nauką o dostosowaniu stanowiska pracy, maszyn, narzędzi i wyposażenia do psychicznych i fizycznych możliwości

Bardziej szczegółowo

Wykłady z przedmiotu Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia

Wykłady z przedmiotu Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia Wykłady z przedmiotu Bezpieczeństwo Pracy i Ergonomia SEMESTR I Wydział Górnictwa i Geoinżynierii Katedra Górnictwa Podziemnego Pracownia Bezpieczeństwa Pracy i Ergonomii w Górnictwie Kraków 2015 Wykłady

Bardziej szczegółowo

Tabela 1-1. Warunki środowiska zewnętrznego podczas badania i charakterystyka osoby badanej

Tabela 1-1. Warunki środowiska zewnętrznego podczas badania i charakterystyka osoby badanej Ćwiczenie 3 Klasyfikacja wysiłków fizycznych. Sprawność zaopatrzenia tlenowego podczas wysiłków fizycznych I Analiza zmian wybranych wskaźników układu krążenia i oddychania podczas wysiłku o stałej intensywności

Bardziej szczegółowo

KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia. prowadzący:... data zal. projektu: Grupa Wydział

KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia. prowadzący:... data zal. projektu: Grupa Wydział KARTA REALIZACJI PROJEKTU Ergonomia Z imię i nazwisko: tytuł projektu:... prowadzący:...... data zal. projektu: Grupa Wydział ocena za projekt: Rok lp. data adnotacje do zajęć podpis prowadzącego 4 5 6

Bardziej szczegółowo

Szkoła Główna Służby Pożarniczej Zakład Ratownictwa Technicznego i Medycznego. Laboratorium Bezpieczeństwa Ratownictwa.

Szkoła Główna Służby Pożarniczej Zakład Ratownictwa Technicznego i Medycznego. Laboratorium Bezpieczeństwa Ratownictwa. Szkoła Główna Służby Pożarniczej Zakład Ratownictwa Technicznego i Medycznego Laboratorium Bezpieczeństwa Ratownictwa Ćwiczenie nr 4 Temat: Badanie wpływu obciążenia (wysiłku fizycznego) na parametry fizjologiczne

Bardziej szczegółowo

Anna Smolarz MIKROKLIMAT

Anna Smolarz MIKROKLIMAT Anna Smolarz MIKROKLIMAT Wrocław 2013 Mikroklimat Pojęcia podstawowe Bilans cieplny organizmu Człowiek jako organizm stałocieplny, utrzymuje stałą temperaturę wewnętrzną ciała w wąskim zakresie, bliskim

Bardziej szczegółowo

Nowy ubiór do pracy w zimnym środowisku z możliwością indywidualnego doboru jego ciepłochronności. dr Anna Marszałek

Nowy ubiór do pracy w zimnym środowisku z możliwością indywidualnego doboru jego ciepłochronności. dr Anna Marszałek Nowy ubiór do pracy w zimnym środowisku z możliwością indywidualnego doboru jego ciepłochronności dr Anna Marszałek Pracownicy zatrudnieni w warunkach zimnego środowiska powinni mieć zapewnioną odzież

Bardziej szczegółowo

KOMFORT CIEPLNY. Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Wiśniewski. Plan wystąpienia

KOMFORT CIEPLNY. Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Wiśniewski. Plan wystąpienia KOMFORT CIEPLNY Prof. nzw. dr hab. inż. Tomasz Wiśniewski Plan wystąpienia Definicja komfortu cieplnego, Czynniki mające wpływ na komfort cieplny, Parametry stosowane do opisu ilościowego komfortu cieplnego,

Bardziej szczegółowo

Ergonomia i ochrona pracy - Projektowanie

Ergonomia i ochrona pracy - Projektowanie Ergonomia i ochrona pracy - Projektowanie PROJEKT ETAP 2. Ocena uciąŝliwości wysiłku fizycznego metodą chronometraŝowotabelaryczną wg Lehmanna. 1. Wstęp Do oceny uciąŝliwości wysiłku fizycznego metodą

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA NR 06-2 POMIARY TEMPA METABOLIZMU METODĄ TABELARYCZNĄ

INSTRUKCJA NR 06-2 POMIARY TEMPA METABOLIZMU METODĄ TABELARYCZNĄ LABORATORIUM OCHRONY ŚRODOWISKA - SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ - INSTRUKCJA NR 06- POMIARY TEMPA METABOLIZMU METODĄ TABELARYCZNĄ 1. Cel istrukcji Celem istrukcji jest określeie metodyki postępowaia w celu

Bardziej szczegółowo

Tabela 1. Odzież chirurgiczna wyciąg z bazy danych

Tabela 1. Odzież chirurgiczna wyciąg z bazy danych Zapewnienie pracownikom odczuwania komfortu cieplnego przez dobór odzieży o odpowiednich parametrach w zakresie suchej i mokrej wymiany ciepła przekłada się m.in. na poprawę koncentracji i zmniejszenie

Bardziej szczegółowo

ROLA UKŁADU KOSTNO STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGO W PROCESIE PRACY

ROLA UKŁADU KOSTNO STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGO W PROCESIE PRACY Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II Foliogram 8 ROLA UKŁADU KOSTNO STAWOWEGO I MIĘŚNIOWEGO W PROCESIE PRACY FIZJOLOGIA PRACY to nauka, która bada: podstawowe procesy fizjologiczne, które zachodzą w układzie

Bardziej szczegółowo

Badania biegłości z zakresu określania tempa metabolizmu i wydatku energetycznego metodą z wykorzystaniem obserwacji (obliczeniową)

Badania biegłości z zakresu określania tempa metabolizmu i wydatku energetycznego metodą z wykorzystaniem obserwacji (obliczeniową) Strona: 1 z 9 Dokument opracował Dokument zatwierdził Data Imię i nazwisko Podpis 27.01.2017 Andrzej Uzarczyk 27.01.2017 Andrzej Uzarczyk 1. Organizator badań biegłości Organizatorem badań biegłości jest

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12, Data wydania: 8 listopada 2017 r. Nazwa i adres AB 1100

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10, Data wydania: 9 sierpnia 2016 r. Nazwa i adres AB 1100

Bardziej szczegółowo

WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY

WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY Załącznik nr 2 WYKAZ WARTOŚCI NAJWYŻSZYCH DOPUSZCZALNYCH NATĘŻEŃ FIZYCZNYCH CZYNNIKÓW SZKODLIWYCH DLA ZDROWIA W ŚRODOWISKU PRACY A. Hałas i hałas ultradźwiękowy 1. Hałas 1.1. Hałas w środowisku pracy jest

Bardziej szczegółowo

WYKAZ PRAC WZBRONIONYCH MŁODOCIANYM

WYKAZ PRAC WZBRONIONYCH MŁODOCIANYM Załącznik do regulaminu pracy z dnia 30.06.2009 r Na podstawie Art. 190-206 ustawy z dnia 26.06.1974 r.- Kodeks pracy tj. Dz.U.z 1998r Nr 21, poz. 94, z późniejszymi zmianami oraz Rozporządzenia Rady Ministrów

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY CZŁOWIEKA W POZYCJI STOJĄCEJ

ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY CZŁOWIEKA W POZYCJI STOJĄCEJ ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY CZŁOWIEKA W POZYCJI STOJĄCEJ Pozycja stojąca jest częsta w zawodach, w których praca związana jest z koniecznością użycia większej siły i większej przestrzeni. Nie jest ona

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1257

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1257 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1257 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8 Data wydania: 9 grudnia 2016 r. Nazwa i adres EGMAX, KATARZYNA

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 19 Data wydania: 14 grudnia 2018 r. Nazwa i adres GRUPA INTERLIS

Bardziej szczegółowo

R E G U L U S. zapytanie Zleceniodawcy

R E G U L U S. zapytanie Zleceniodawcy Warszawa, dnia 27 stycznia 2009 r. Przedmiot informacji: Informacja prawna w sprawie kwestii związanych ze zmianą zasad naliczania odpisów na Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych w związku z wejściem

Bardziej szczegółowo

Mikroklimat środowiska pracy

Mikroklimat środowiska pracy Mikroklimat środowiska pracy Organizm ludzki utrzymuje temperaturę wewnętrzną w granicach 37±0,3 C. Temperatura wewnętrzna jest wypadkową temperaturą róŝnych narządów. Wynik pomiaru temperatury zaleŝy

Bardziej szczegółowo

Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet

Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet Z a ł ą c z n i k n r 1 R e g u l a m i n u Pra c y W A K A D E M I I S Z T U K P I Ę K N Y C H W G D A Ń S K U Wykaz prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet Załącznik do rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14, Data wydania: 5 listopada 2018 r. Nazwa i adres Laboratorium

Bardziej szczegółowo

OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU U PRACOWNIKÓW BUDOWNICTWA

OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU U PRACOWNIKÓW BUDOWNICTWA II KONFERENCJA OBCIĄŻENIE NARZĄDÓW RUCHU U PRACOWNIKÓW BUDOWNICTWA Zbigniew W. Jóźwiak Łódź, 29 października 2014 r. Rodzaje uszkodzeń narządów ruchu spowodowane brakiem przestrzegania zasad ergonomii

Bardziej szczegółowo

HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie

HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie HIPOTERMIA definicje, rozpoznawanie, postępowanie dr med. Maciej Sterliński Szkolenie z zakresu ratownictwa lodowego WOPR Województwa Mazowieckiego Zegrze, 19.02.2006 Główne cele działania zespołów ratowniczych

Bardziej szczegółowo

Metody oceny oddziaływania mikroklimatu zimnego na organizm człowieka

Metody oceny oddziaływania mikroklimatu zimnego na organizm człowieka Podstawy i Metody Oceny Środowiska Pracy 2009, nr 1(59), s. 195 201 dr inż. ANNA BOGDAN Centralny Instytut Ochrony Pracy Państwowy Instytut Badawczy 00-701 Warszawa ul. Czerniakowska 16 Metody oceny oddziaływania

Bardziej szczegółowo

Autor: dr inż. Andrzej Sobolewski 2018 r. Wstęp

Autor: dr inż. Andrzej Sobolewski 2018 r. Wstęp Materiały informacyjne dotyczące teoretycznego ujęcia problemu obciążenia organizmu człowieka w gorącym środowisku pracy dla służb monitorujących warunki pracy i zarządzających bezpieczeństwem pracy w

Bardziej szczegółowo

Hałas na stanowisku pracy

Hałas na stanowisku pracy Hałas na stanowisku pracy Temat: Warunki akustyczne w pomieszczeniu. 1. Przedmiot. Pomiar i ocena hałasu metodą orientacyjną, w miejscu przebywania ludzi na stanowisku pracy. 2. Zastosowanie - badanie

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet.

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. (Dz. U. z dnia 27 września 1996 r.) Na podstawie art. 176 Kodeksu

Bardziej szczegółowo

Uniwersalne cechy temperatury śląskiej TŚ w normowaniu czasu pracy i bezpieczeństwa cieplnego górników w środowiskach pracy kopalń głębokich

Uniwersalne cechy temperatury śląskiej TŚ w normowaniu czasu pracy i bezpieczeństwa cieplnego górników w środowiskach pracy kopalń głębokich dr hab. inż. JAN DRENDA prof. nadzw. w Pol. Śl. Politechnika Śląska Uniwersalne cechy temperatury śląskiej TŚ w normowaniu czasu pracy i bezpieczeństwa cieplnego górników w środowiskach pracy kopalń głębokich

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1100 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 14, Data wydania: 10 stycznia 2019 r. Nazwa i adres AB 1100

Bardziej szczegółowo

Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach

Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach NOWOCZESNE SYSTEMY WENTYLACJI, KLIMATYZACJI I UTRZYMANIA RUCHU W GÓRNICTWIE PODZIEMNYM IV Konferencja, 7-8 czerwca 2018r., Jastków k. Lublina Wstępna i szczegółowa ocena zagrożenia klimatycznego w kopalniach

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 967 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9, Data wydania: 3 września 2015 r. Nazwa i adres Laboratorium

Bardziej szczegółowo

Miara Praca Moc Ciśnienie Temperatura. Wyjaśnij pojęcia: Tętno: . ( ) Bradykardia: Tachykardia:

Miara Praca Moc Ciśnienie Temperatura. Wyjaśnij pojęcia: Tętno: . ( ) Bradykardia: Tachykardia: Imię i nazwisko. Sprawozdanie 1 Ocena:. Podpis.. Data oddania Data i podpis Przyporządkuj podane symbole jednostek do odpowiednich zmiennych. Miara Praca Moc Ciśnienie Temperatura Jednostka stopień Celcjusza

Bardziej szczegółowo

PROMIENIOWANIE SŁONECZNE

PROMIENIOWANIE SŁONECZNE moduł II foliogram 1 PROMIENIOWANIE SŁONECZNE CIEPLNE (podczerwone) NADFIOLETOWE WIDZIALNE RADIOWE RENTGENOWSKIE CZĄSTECZKOWE >> NIE DOCIERA DO POWIERZCHNI ZIEMI W ISTOTNEJ ILOŚCI moduł II foliogram 2

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział III Drgania mechaniczne i wstrząsy 1. Charakterystyka fizyczna i podstawowe pojęcia... 87 2. Źródła drgań...

Spis treści. Rozdział III Drgania mechaniczne i wstrząsy 1. Charakterystyka fizyczna i podstawowe pojęcia... 87 2. Źródła drgań... Spis treści Rozdział I Czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy 1. Podział czynników szkodliwych i uciążliwych.................................. 11 2. Ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8 Data wydania: 27 marca 2014 r. Nazwa i adres: AB 888 ZAKŁAD

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Definicja Całokształt zmian fizycznych czynników meteorologicznych w badanym, ograniczonym miejscu. Warunki klimatyczne panujące na stanowisku roboczym

Bardziej szczegółowo

Maksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje?

Maksymalne wydzielanie potu w czasie wysiłku fizycznego może osiągać 2-3 litrów na godzinę zastanów się jakie mogą być tego konsekwencje? Ćwiczenia IV I. Termoregulacja wysiłkowa. Utrzymanie stałej temperatury ciała jest skomplikowanym procesem. Choć temperatura różnych części ciała może być różna, ważne jest utrzymanie temperatury wewnętrznej

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i

ĆWICZENIE 1. ĆWICZENIE Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych i ĆWICZENIE 1. TEMAT: testowe zaliczenie materiału wykładowego ĆWICZENIE 2. TEMAT: FIZJOLOGIA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH, cz. I 1. Ogólna charakterystyka mięśni 2. Podział mięśni; charakterystyka mięśni poprzecznie-prążkowanych

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Mikroklimat Definicja Składowe Mechanizmy wymiany ciepła między człowiekiem a otoczeniem Ocena komfortu cieplnego w środowisku umiarkowanym Reakcje organizmu

Bardziej szczegółowo

Mikroklimat. Magdalena Zwolińska, Joanna Bugajska

Mikroklimat. Magdalena Zwolińska, Joanna Bugajska 8.1. Informacje ogólne 8. Mikroklimat Magdalena Zwolińska, Joanna Bugajska Spis treści 8.1. Informacje ogólne 8.2. Ogólne wymagania w zakresie parametrów mikroklimatu 8.2.1. Środowisko umiarkowane 8.2.2.

Bardziej szczegółowo

Promieniowanie elektromagnetyczne w środowisku pracy. Ocena możliwości wykonywania pracy w warunkach oddziaływania pól elektromagnetycznych

Promieniowanie elektromagnetyczne w środowisku pracy. Ocena możliwości wykonywania pracy w warunkach oddziaływania pól elektromagnetycznych Promieniowanie elektromagnetyczne w środowisku pracy Ocena możliwości wykonywania pracy w warunkach oddziaływania pól elektromagnetycznych Charakterystyka zjawiska Promieniowanie elektromagnetyczne jest

Bardziej szczegółowo

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy

Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III. AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu WYDZIAŁ WYCHOWANIA FIZYCZNEGO w Gdańsku ĆWICZENIE III AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA, A METABOLIZM WYSIŁKOWY tlenowy AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA W ujęciu fizjologicznym jest to: każda

Bardziej szczegółowo

Środowisko pracy Mikroklimat

Środowisko pracy Mikroklimat Środowisko pracy Mikroklimat dr inż. Katarzyna Jach Mikroklimat Definicja Składowe Mechanizmy wymiany ciepła między człowiekiem a otoczeniem Ocena komfortu cieplnego w środowisku umiarkowanym Reakcje organizmu

Bardziej szczegółowo

Kalkulator wydatku energetycznego uproszczoną metodą wg Lehmanna

Kalkulator wydatku energetycznego uproszczoną metodą wg Lehmanna Państwowa Inspekcja Pracy Okręgowy Inspektorat Pracy w Szczecinie Kalkulator wydatku energetycznego uproszczoną metodą wg Lehmanna Instrukcja obsługi aplikacji z odrobiną praktycznych komentarzy Piotr

Bardziej szczegółowo

WYMIANA CIEPŁA MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM W MIKROKLIMACIE ZIMNYM HEAT TRANSFER BETWEEN MAN AND SURROUNDINGS IN COLD MICROCLIMATE

WYMIANA CIEPŁA MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM W MIKROKLIMACIE ZIMNYM HEAT TRANSFER BETWEEN MAN AND SURROUNDINGS IN COLD MICROCLIMATE ALEKSANDRA CUL, TADEUSZ KOMOROWICZ, KRZYSZTOF KUPIEC WYMIANA CIEPŁA MIĘDZY CZŁOWIEKIEM A OTOCZENIEM W MIKROKLIMACIE ZIMNYM HEAT TRANSFER BETWEEN MAN AND SURROUNDINGS IN COLD MICROCLIMATE Streszczenie Abstract

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 21/2015 Starosty Kolneńskiego z dnia 15 grudnia 2015r. w sprawie zmian w regulaminie pracy w Starostwie Powiatowym w Kolnie

Zarządzenie Nr 21/2015 Starosty Kolneńskiego z dnia 15 grudnia 2015r. w sprawie zmian w regulaminie pracy w Starostwie Powiatowym w Kolnie Zarządzenie Nr 21/2015 w sprawie zmian w regulaminie pracy w Starostwie Powiatowym w Kolnie Na podstawie art.104 2 i art.104 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2014r., poz. 1502

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 7 lipca 2016 r. Nazwa i adres WOJEWÓDZKA STACJA

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1153

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1153 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1153 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 8, Data wydania: 16 sierpnia 2016 r. Nazwa i adres TOP 2001

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 18 Data wydania: 1 sierpnia 2018 r. Nazwa i adres GRUPA INTERLIS

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

Metodyka pomiarowo-interpretacyjna wyników badań mikroklimatu i zapylenia, jako czynników środowiska w zakładach górnictwa nafty i gazu

Metodyka pomiarowo-interpretacyjna wyników badań mikroklimatu i zapylenia, jako czynników środowiska w zakładach górnictwa nafty i gazu NAFTA-GAZ grudzień 2010 ROK LXVI Roman Urba, Tadeusz Kwilosz Instytut Nafty i Gazu, Oddział Krosno Metodyka pomiarowo-interpretacyjna wyników badań mikroklimatu i zapylenia, jako czynników środowiska w

Bardziej szczegółowo

Fizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1. Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne

Fizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1. Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne Fizjologia wysiłku fizycznego ćwiczenia cz.1 Wpływ wysiłku fizycznego na wybrane parametry fizjologiczne Wysiłek fizyczny dynamiczny vs. statyczny Wpływ wysiłku fizycznego dynamicznego na RR, HR, SV, CO

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy

SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy SPIS TREŚCI do książki pt. Metody badań czynników szkodliwych w środowisku pracy Autor Andrzej Uzarczyk 1. Nadzór nad wyposażeniem pomiarowo-badawczym... 11 1.1. Kontrola metrologiczna wyposażenia pomiarowego...

Bardziej szczegółowo

Ocena obciąŝeń termicznych w środowisku pracy Charakterystyka zjawiska

Ocena obciąŝeń termicznych w środowisku pracy Charakterystyka zjawiska Ocena obciąŝeń termicznych w środowisku pracy 2.1. Charakterystyka zjawiska Ocena mikroklimatu wymaga uwzględnienia kompleksowego wpływu elementów środowiska decydujących o moŝliwości funkcjonowania człowieka

Bardziej szczegółowo

Program REBA. ergonomia. czyli ocena obciążenia układu ruchu dla prac związanych z ręcznym przemieszczaniem

Program REBA. ergonomia. czyli ocena obciążenia układu ruchu dla prac związanych z ręcznym przemieszczaniem rogram czyli ocena obciążenia układu ruchu dla prac związanych z ręcznym przemieszczaniem Metoda jest szybką metodą ergonomicznej oceny stanowisk pracy, na których pracownicy skarżą się na dolegliwości

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 936 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 9 czerwca 2015 r. Nazwa i adres WOJEWÓDZKA

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE Nr 1364 /2017 PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA z dnia 3 sierpnia 2017r. w sprawie zmiany Regulaminu Pracy pracowników Urzędu Miejskiego w Gdańsku

ZARZĄDZENIE Nr 1364 /2017 PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA z dnia 3 sierpnia 2017r. w sprawie zmiany Regulaminu Pracy pracowników Urzędu Miejskiego w Gdańsku ZARZĄDZENIE Nr 1364 /2017 PREZYDENTA MIASTA GDAŃSKA z dnia 3 sierpnia 2017r. w sprawie zmiany Regulaminu Pracy pracowników Urzędu Miejskiego w Gdańsku Na podstawie art. 104, 104¹, 104², ustawy z dnia 26

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAWIEDLIWOŚCI Uprawnienia funkcjonariuszy Służby Więziennej do wyżywienia podczas pełnienia służby. Dz.U.2010.238.1587 z dnia 2010.12.17 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 17 grudnia 2010 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA

Bardziej szczegółowo

Możliwości fizyczne i psychomotoryczne starszych pracowników w aspekcie dostosowania stanowisk pracy dla populacji starszych pracowników

Możliwości fizyczne i psychomotoryczne starszych pracowników w aspekcie dostosowania stanowisk pracy dla populacji starszych pracowników Możliwości fizyczne i psychomotoryczne starszych pracowników w aspekcie dostosowania stanowisk pracy dla populacji starszych pracowników Danuta Roman-Liu Dolegliwości mięśniowo-szkieletowe u pracowników

Bardziej szczegółowo

Eksperyment 11. Badanie związków między sygnałem a działaniem (wariant B) 335

Eksperyment 11. Badanie związków między sygnałem a działaniem (wariant B) 335 PRZEDMOWA... 9 1. WPROWADZENIE... 13 1.1. Geneza ergonomii jako dyscypliny naukowej... 14 1.2. Rozwój techniki i ewolucja jej roli dla człowieka oraz społeczeństwa... 17 1.3. Organizacja badań ergonomicznych,

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 408

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 408 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 408 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 18 Data wydania: 23 czerwca 2016 r. Nazwa i adres AB 408 EKOPERFEX

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie nr 3. Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa. restytucja powysiłkowa

Sprawozdanie nr 3. Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa. restytucja powysiłkowa Imię i nazwisko. Data: Sprawozdanie nr 3 Temat: Fizjologiczne skutki rozgrzewki I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: równowaga czynnościowa restytucja powysiłkowa II Cel: ocena wpływu rozgrzewki na sprawności

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 12 Data wydania: 16 lipca 2018 r. Nazwa i adres: AB 888 ZAKŁAD

Bardziej szczegółowo

Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy

Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów Siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra

Bardziej szczegółowo

Metody oceny obciążeń dynamicznych i statycznych przy wykonywaniu ręcznych prac transportowych

Metody oceny obciążeń dynamicznych i statycznych przy wykonywaniu ręcznych prac transportowych Krzysztof Zamajtys Metody oceny obciążeń dynamicznych i statycznych przy wykonywaniu ręcznych prac transportowych Warszawa, 16.06.2016 r. 1 PROGRAM WYSTĄPIENIA METODY OCENY OBCIĄŻEŃ DYNAMICZNYCH I STATYCZNYCH

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 11

SPIS TREŚCI PRZEDMOWA... 11 SPIS TREŚCI PRZEDMOWA.... 11. 1. WPROWADZENIE.... 15 1.1. Geneza ergonomii jako dyscypliny naukowej.... 16 1.2. Rozwój techniki i ewolucja jej roli dla człowieka oraz społeczeństwa... 19 1.3. Organizacja

Bardziej szczegółowo

Ergonomia Wydatek energetyczny lakiernika

Ergonomia Wydatek energetyczny lakiernika Ergonomia Wydatek energetyczny lakiernika Andrzej Wölk 1 Spis treści: 1 A teoretyczny 3-9 2 B praktyczny 10 22 Polecenie 1 10-11 Polecenie 2 12-22 3 Literatura 23 2 1. A Teoretyczny Całkowity wydatek energetyczny

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 13 Data wydania: 1 czerwca 2015 r. Nazwa i adres AB 896 Kod

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1288

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1288 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1288 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 9 Data wydania: 23 stycznia 2019 r. Nazwa i adres AB 1288

Bardziej szczegółowo

Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia

Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia Zestaw ćwiczeń laboratoryjnych z Biofizyki dla kierunku Fizjoterapia 1. Ćwiczenie wprowadzające: Wielkości fizyczne i błędy pomiarowe. Pomiar wielkości fizjologicznych 2. Prąd elektryczny: Pomiar oporu

Bardziej szczegółowo

Fizjologia człowieka

Fizjologia człowieka Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Promocji Zdrowia Zakład: Biomedycznych Podstaw Zdrowia Fizjologia człowieka Osoby prowadzące przedmiot: Prof. nadzw. dr hab. Zbigniew Jastrzębski

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 888 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 10 Data wydania: 10 marca 2016 r. Nazwa i adres: AB 888 ZAKŁAD

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet.

ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW. z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. Dz.U.1996.114.545 2015.11.13 zm. Dz.U.2015.1737 1 ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet. (Dz. U. z dnia

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja)

Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Spotkania z fizyka 2. Rozkład materiału nauczania (propozycja) Temat lekcji Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, R składanie sił o różnych kierunkach, siły równoważące się.

Bardziej szczegółowo

1. Szczelność powietrzna budynku

1. Szczelność powietrzna budynku 1. Szczelność powietrzna budynku Wymagania prawne, pomiary Nadmierna infiltracja powietrza do budynku powoduje: Straty energetyczne Przenikanie wilgoci do przegród budynku. Wilgoć niszczy materiały konstrukcyjne

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE

PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji FIZJOLOGIA PRACY I HIGIENA PRZEMYSŁOWA Bezpieczeństwo i higiena pracy Stacjonarne I stopnia Rok 2 Semestr Jednostka

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 408

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 408 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 408 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 19 Data wydania: 30 sierpnia 2017 r. Nazwa i adres AB 408 EKOPERFEX

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 896 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 16 Data wydania: 16 listopada 2017 r. Nazwa i adres GRUPA INTERLIS

Bardziej szczegółowo

Temat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku

Temat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku Imię i nazwisko. Data:.. Sprawozdanie nr 4 Temat: Charakterystyka wysiłków dynamicznych o średnim i długim czasie trwania. I Wprowadzenie Wyjaśnij pojęcia: tolerancja wysiłku próg beztlenowy I Cel: Ocena

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017

Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Wymagania edukacyjne z fizyki w klasie drugiej gimnazjum rok szkolny 2016/2017 Siła wypadkowa siła wypadkowa, składanie sił o tym samym kierunku, siły równoważące się. Dział V. Dynamika (10 godzin lekcyjnych)

Bardziej szczegółowo

Pomiar ciśnienia krwi metodą osłuchową Korotkowa

Pomiar ciśnienia krwi metodą osłuchową Korotkowa Ćw. M 11 Pomiar ciśnienia krwi metodą osłuchową Korotkowa Zagadnienia: Oddziaływania międzycząsteczkowe. Siły Van der Waalsa. Zjawisko lepkości. Równanie Newtona dla płynięcia cieczy. Współczynniki lepkości;

Bardziej szczegółowo