organizmy wielokomórkowe przechodzą w swym rozwoju zarodkowym charakterystyczne fazy:

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "organizmy wielokomórkowe przechodzą w swym rozwoju zarodkowym charakterystyczne fazy:"

Transkrypt

1 TKANKOWCE - METAZOA organizmy wielokomórkowe przechodzą w swym rozwoju zarodkowym charakterystyczne fazy: - zapłodniona komórka jajowa bruzdkuje; - morula; - blastula - w niej blastocel; - gastrula - tu następuje wytworzenie drugiego listka zarodkowego, występująca jama to gastrocel (= prajelito). trzy sposoby powstawania gastruli: inwaginacja, imigracja, delaminacja

2 biegun generatywny biegun wegetatywny blastula gastrula gastrulacja blastocel ektoderma endoderma prajelito pragęba

3 Gastrula pragęba otwór gębowy ektoderma epiderma blastocel mezoglea prajelito jama gastralna endoderma gastroderma

4 Blastula ektoderma mezoderma Gastrula blastocel endorderma pragęba prajelito ektoderma otwór gębowy mezoderma Trochofora otwór odbytowy endorderma

5 PARZYDEŁKOWCE pozostały w swym rozwoju w stadium gastruli o dwóch listkach zarodkowych: e k t o d e r m a i e n d o d e r m a oddzielonych galaretowatą blaszką tzw. m e z o g l e ą. Nazywa się je dwuwarstwowcami - DIPLOBLASTICA. Ciało wszystkich pozostałych tkankowców zbudowane jest z trzech listków zarodkowych, stąd ich nazwa trójwarstwowce - TRIPLOBLASTICA. Te trzy listki zarodkowe to: e k t o d e r m a (ektoblast) m e z o d e r m a (mezoblast) e n d o d e r m a (endoblast)

6 Choanoflagellata Porifera gąbki Placozoa płaskowce Cnidaria parzydełkowce Ctenophora żebropławy Sipunculata płazińce Echiura Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada Plathyhelminthes Nemertini Entoprocta Cycliophora Rotatoria typ budowy = bauplan Acanthocephala Seisonida Micrognathozoa Gnathosomulida Gastrotricha Nematoda Nemathomorpha Priapulida Kinoryncha Loricifera Ectoprocta Chaetognatha Phoronida Brachiopoda Pterobranchia Echinodermata Enteropneusta Chordata DIPLOBLASTICA - TRIPLOBLASTICA METAZO A

7 U tkankowców trójwarstwowców wytworzyła się ponadto symetria dwuboczna ciała, stąd ich inna nazwa to BILATERIA - dwubocznie symetryczne.

8 ANTERIOR grzbietowa = dorsalna POSTERIOR przednia = rostralna tylna = caudalna brzuszna = wentralna głowa = cephalon, caput

9 Pierwszą grupą METAZOA, której przedstawiciele w rozwoju zarodkowym wytwarzają trzeci listek zarodkowy są płazińce = robaki płaskie PLATYHELMINTHES.

10 Phylum - PLATYHELMINTHES. (PŁAZIŃCE)

11 Dotychczas opisano ponad gatunków (Polska 853). Tradycyjnie robaki płaskie dzieli się na 4 gromady: Classis: Turbellaria wirki Classis: Monogenea skrzelowce Classis: Trematoda (Digenea) - przywry Classis: Cestoda - tasiemce Neodermata

12 1. Pasożytnicze lub wolno żyjące, nie segmentowane (tasiemce zbudowane z odcinków - proglotydów); 2. Trójwarstwowe, pierwotna jama ciała (=schizocoel) wypełniony parenchymą); 3. Ciało o symetrii dwubocznej, spłaszczone grzbieto- brzusznie; u niektórych wykształcona głowa (cephalizacja) 4. Jelito ślepo zakończone (brak odbytu) albo w ogóle brak jelita; 5. Wór skórno-mięśniowy z mięśniami okrężnymi, skośnymii podłużnymi; Charakterystyka typu:

13 Charakterystyka typu c.d: 6. Układ nerwowy z parzystymi zwojami mózgowymi i podłużnymi pniami nerwowymi, drabinkowo połączonymi poprzecznymi komisurami; 7. Układ wydalniczy typu protonefridialnego (komórki płomykowe i przewody wyprowadzające); 8. Obojnaki, z bardzo dobrze rozwiniętym układem rozrodczym.

14 Układ rozrodczy PŁAZIŃCÓW - obojnaczy testes - jądra Układ męski vassa efferentia kanaliki nasienne vas deferens nasieniowód ductus seminalis przewód nasienny vesicula seminalis pęcherzyk nasienny Układ żeński ovaria - jajniki oviducti jajowody vitellaria żółtniki vagina pochwa ductus ejaculatorius przewód wytryskowy penis prącie macica Atrium genitale zatoka płciowa

15 Przekrój przez ścianę ciała wypławka ciałka podstawowe wici rabdity nabłonek migawkowy błona podstawowa jądra mięśnie okrężne mięśnie skórne mięśnie grzbietowo-brzuszne mięśnie podłużne

16 Zróżnicowanie budowy układu pokarmowego wirków jelito trójgałęziste gardziel workowate jelito jelito wielogałęziste wirki bezjelitowe wirki prostojelitowe wirki trójjelitowe wirki wielojelitowe

17 Budowa układu pokarmowego wirków - gardziel gardziel w stanie spoczynku gardziel wynicowana jama gębowa otwór gębowy gardziel

18 Budowa układu nerwowego wirków pień nerwowy spoidła

19 Gromada Turbellaria - wirki Świat: ok gatunków Polska: ok. 140 gatunków 1. Wielkość od kilku mm do kilkudziesięciu cm; są zwierzętami wolno żyjącymi, pasożytami bądź symbiontami; 2. Kształt wydłużony, częściej listkowaty; 3. Ciało pokrywa nabłonek rzęskowy (wytwarzający wiry), pod nim mięśnie okrężne, skośne i podłużne; 4. W nabłonku występują kom. czuciowe i gruczoły skórne rabdity (pałeczkowate twory wyrzucane na zewnątrz) o znaczeniu zaczepno-obronnym;

20 Gromada Turbellaria wirki c.d. 5. Układ pokarmowy workowaty bądź rozgałęziony z jednym tylko otworem gębowo-odbytowym; 6. nie posiadają układu oddechowego ani krwionośnego; 7. Parenchyma - o charakterze syncytium - wypełnia pierwotną jamę ciała; 8. Narządy zmysłu: oczy (zwykle 1 para, niekiedy kilkanaście par), statosysty, płaty czuciowe (= auriculariae); 9. Układ rozrodczy hermafrodytyczny

21 NEODERMATA Gromada: Monogenea skrzelowce Gromada: Trematoda przywry Gromada: Cestoda tasiemce neoderma = nowa skóra, zastepuje nabłonek (epiderma); jest przystosowaniem do pasożytniczego trybu życia

22 schemat neodermy płazińców blaszka podstawowa m. okrężne tegument zewnętrzny m. podłużne mostki cytoplazmatyczne tegument wewnętrzny komórki tegumentu parenchyma

23 Gromada: Trematoda Przywry Gromada: Cestoda Tasiemce Gromada: Monogenea skrzelowce pasożyty wszystkich grup kręgowców (ich larwy opanowały zarówno bezkręgowce jak i kręgowce żyjące w środowisku lądowym i wodnym); wytworzyły specyficzne pokrycie ciała (tegument = neoderma) (w miejsce orzęsionego nabłonka) odporne na działanie enzymów trawiennych żywiciela; dodatkową funkcją tegumentu jest pobieranie pokarmu, wymiana gazowa i oddychanie pasożyta Układ wydalniczy typu protonefridialnego; Układ rozrodczy z nielicznymi wyjątkami obojnaczy

24 Schemat budowy protonefridium jądro komórka terminalna (solenocyt) wici (1 lub 2) jądro komórka wyprowadzająca

25 Typy protonefridium solenocyty komórki płomykowe

26 Classis: Monogenea skrzelowce prohaptor narząd czepny (opisthohaptor): haki, klamry, przyssawki rozwój bez żywiciela pośredniego larwa onkomiracidium

27 Diplozoon sp. Polystomum integerrimum skrzela kijanki (= larwa neoteniczna) pęcherz moczowy żaby

28 cykl życiowy Polystomum integerrimum gospodarz niedojrzały płciowo zahamowany rozród płciowy gonadrotropiny żaby stymulują rozród płciowy przywry gospodarz dojrzały płciowo Wzrost larwy (3 lata) larwa w pęcherzu moczowym dojrzewanie plciowe żaba dojrzała płciowo skrzela wewnętrzne kijanki skrzela zewnętrzne kijanki kijanka złożenie jaj (gospodarz) typowe zachowanie nietypowe zachowanie rozwój neoteniczny (Polystomum) złożenie jaj (Polystomum) jaja typowe (Polystomum) WODA

29 Gromada: Trematoda przywry Ciało zazwyczaj wydłużone, owalne, lancetowate, spłaszczone grzbieto-brzusznie, z dwoma przyssawkami; Niewielkie, o stosunkowo prostej budowie; Układ pokarmowy rozgałęziony, najczęściej ślepo zakończony; Obojnaki, jedynie rodzina Schistosomatidae rozdzielnopłciowa; Rozwój z przemianą pokoleń.

30 Gromada: Trematoda (Digenea) przywry wnętrzniaki Dla przebiegu pełnego cyklu rozwojowego niezbędnych jest co najmniej dwóch żywicieli; w ich rozwoju występują co najmniej 2 stadia rozwojowe (dwie generacje), stąd nazwa Digenea. miracidium ècerkarie èmetacerkarie èżywiciel ostateczny

31 przyssawka gębowa gardziel zatoka płciowa macica jajnik kanał gruczołu żółtnikowego nasieniowód przyssawka brzuszna ootyp gruczoł Mehlisa gruczoł żółtnikowy jądro Fasciola hepatica motylica wątrobowa

32 metacerkaria jajo miracidium cerkaria sporocysta redia

33 jaja metacerkaria cerkaria redia sporocysta miracidium

34 cykl życiowy Clonorchis(Opistorchis) sinensis metacerkaria jaja miracidium Macropodus opercularis cerkaria Parfossalurus sp. sporocysta redia

35 Cykl życiowy Schistosoma sp.

36 Gromada: Cestoda - tasiemce 1. Pasożyty wewnętrzne różnej wielkości, od kilku mm do kilku (killkunastu) metrów; 2. Większość narządów wewnętrznych zredukowana bądź zanikła; brak układu pokarmowego odżywianie na drodze przenikania cząstek pokarmowych przez okrywy ciała (neodermę); 3. Ciało zbudowane z główki (narząd czepny), szyjki (strefa wzrostu) i strobili; 4. Pokrycie ciała stanowi wór powłokowo-mięśniowy zbudowany z neodermy i warstw m. podłużnych i poprzecznych;

37 Gromada Cestoda c.d. 5. Układ nerwowy w postaci 2 pni nerwowych; 6. Układ wydalniczy protonefrydialny; 7. Bardzo dobrze wykształcony obojnaczy układ rozrodczy; 8. W cyklu życiowym co najmniej dwie postaci larwalne i co najmniej jeden żywiciel pośredni; 9. Ontogeneza tasiemców: jajo, onkosfera (rozwijająca się wewnątrz otoczek jajowych, dostaje się do przewodu pokarmowego żywiciela pośredniego lub do wody), cerkoid (wągier), postać dojrzała.

38 przód ciała Proglotydy (człony) Bez narządów płciowych Płciowe obojnacze maciczne

39 Gromada Cestoda aparat czepny

40 Przegląd tasiemców Bruzdogłowiec szeroki Diphyllbothrium latum (skoleks buławowaty, z dwiema długimi i głębokimi bruzdami): jajo - onkosfera - orzęsione koracidium widłonóg (procerkoid) planktonożerna ryba (plerocerkoid) ssak rybożerny (postać dorosła) Tasiemiec uzbrojony Taenia solium: jajo - onkosfera świnia, pies, kot, szczur (wągier=cysticerkus) - człowiek (postać dorosła) Tasiemiec nieuzbrojony Taeniarhynchus saginatus: jajo - onkosfera bydło domowe i przeżuwacze (wągier=cysticerkus) człowiek (postać dorosła)

41 onkosfera Tasiemiec uzbrojony Taenia solium jajo wągier

42 Cykl rozwojowy: bruzdogłowiec szeroki Diphyllbothrium latum plerocercoid jajo plerocercoid procercoid coracidium

43 Cykl rozwojowy: tasiemiec psi Dipyllidium caninum ŻYWICIEL OSTATECZNY onkosfera przekształca się w cystocercoid w jamiec ciala larwy PCHŁA proglotyd z pakietami jaj pakiety jaj

44 Ligula sp. rzemień

45 Echinococcus granulosus - tasiemiec bąblowcowy skoleks p. dojrzała w jelicie żywiciel ostateczny żywiciel pośredni jajo bąblowiec (wątroba, mózg, oko, nerki, mięsnie) onkosfera dostaje się do krwiobiegu

typ budowy = bauplan parenchymowce ENTEROCEOLIA SCHIZOCEOLIA TRIPLOBLASTICA DIPLOBLASTICA METAZOA nitnikowce kolcoglowy niezmogowce płazińce wstężnice

typ budowy = bauplan parenchymowce ENTEROCEOLIA SCHIZOCEOLIA TRIPLOBLASTICA DIPLOBLASTICA METAZOA nitnikowce kolcoglowy niezmogowce płazińce wstężnice gąbki parzydełkowce żebropławy typ budowy = bauplan Choanoflagellata Porifera Placozoa Cnidaria Ctenophora Sipunculata Echiura Mollusca Annelida Onychophora Arthropoda Tardigrada Plathyhelminthes Nemertini

Bardziej szczegółowo

Jak pasożyt broni się przed układem odpornościowym żywiciela?

Jak pasożyt broni się przed układem odpornościowym żywiciela? Ćwiczenie 7 Jak pasożyt broni się przed układem odpornościowym żywiciela? Systematyka typu płazińce Typ Platyhelminthes (płazińce) Podtyp: Turbellariomorpha (wirkokształtne) Podtyp: Neodermata Nadgromada:

Bardziej szczegółowo

Jak pasożyt broni się przed układem odpornościowym żywiciela?

Jak pasożyt broni się przed układem odpornościowym żywiciela? Ćwiczenie 8 Jak pasożyt broni się przed układem odpornościowym żywiciela? Płazińce (flatworms ang.) Cechy wyróżniające Płazińce posiadają dwuboczną symetrię ciała. Większość z nich jest groźnymi pasożytami,

Bardziej szczegółowo

Typ: Nematoda (nicienie) Typ: Rotatoria (wrotki) Typ: Acanthocephala (kolcogłowy)

Typ: Nematoda (nicienie) Typ: Rotatoria (wrotki) Typ: Acanthocephala (kolcogłowy) Typ: Nematoda (nicienie) Typ: Rotatoria (wrotki) Typ: Acanthocephala (kolcogłowy) Do niedawna nicienie, kolcogłowy i wrotki zaliczano do typu robaków obłych - Nemathelminthes. Obecnie wszystkie te jednostki

Bardziej szczegółowo

BRUZDKOWANIE POWSTANIE BLASTULI

BRUZDKOWANIE POWSTANIE BLASTULI BRUZDKOWANIE POWSTANIE BLASTULI BLASTOCEL mało żółtka dużo żółtka BLASTOCEL 1. inwaginacja BLASTOCEL ektoderma endoderma blastopor (pragęba) 2. migracja komórek 3. delaminacja ektoderma endoderma 4. epibolia

Bardziej szczegółowo

Temat: Płazińce i nicienie.

Temat: Płazińce i nicienie. Temat: Płazińce i nicienie. 1. Płazińce zwierzęta spłaszczone grzbieto brzusznie. Płazińce to zwierzęta o wydłużonym, spłaszczonym grzbieto-brzusznie ciele, przybierającym kształt liścia, płytki lub taśmy.

Bardziej szczegółowo

Phylum Arthropoda stawonogi

Phylum Arthropoda stawonogi Phylum Arthropoda stawonogi Phylum Arthropoda przewyższa wszystkie inne typy pod względem: 1. różnorodności gatunkowej; 2. liczby gatunków ok. 80% wszystkich gatunków znanych zwierząt; 3. liczby osobników.

Bardziej szczegółowo

Plan budowy morfologicznej i anatomicznej bezkręgowców

Plan budowy morfologicznej i anatomicznej bezkręgowców Plan budowy morfologicznej i anatomicznej bezkręgowców Na świecie opisanych zostało ponad 1,3 mln gatunków zwierząt (większość z tej liczby stanowią bezkręgowce Invertebrata). Rzeczywistą liczbę gatunków

Bardziej szczegółowo

Jak pasożyty przystosowały się do życia w innym organizmie?

Jak pasożyty przystosowały się do życia w innym organizmie? https://www. Jak pasożyty przystosowały się do życia w innym organizmie? Autor: Anna Bartosik Data: 24 stycznia 2019 W pierwszej części naszego cyklu omówiliśmy czym są pasożyty i jak rozpoznać czy nasze

Bardziej szczegółowo

Plan budowy morfologicznej i anatomicznej bezkręgowców

Plan budowy morfologicznej i anatomicznej bezkręgowców Plan budowy morfologicznej i anatomicznej bezkręgowców Na świecie opisanych zostało ponad 1,3 mln gatunków zwierząt (większość z tej liczby stanowią bezkręgowce Invertebrata). Rzeczywistą liczbę gatunków

Bardziej szczegółowo

Zeszyt ćwiczeń z parazytologii

Zeszyt ćwiczeń z parazytologii Katedra Biologii i Parazytologii Lekarskiej Zeszyt ćwiczeń z parazytologii Zeszyt przygotowali (w kolejności alfabetycznej): Agnieszka Cisowska, Andrzej Hendrich, Marta Kicia, Dorota Tichaczek-Goska, Maria

Bardziej szczegółowo

Płazińce. dr hab. Maria Doligalska, prof. UW mgr K. Donskow-Schmelter Ćwiczenie 7. Typ PLATHELMINTHES (płazińce)

Płazińce. dr hab. Maria Doligalska, prof. UW mgr K. Donskow-Schmelter Ćwiczenie 7. Typ PLATHELMINTHES (płazińce) dr hab. Maria Doligalska, prof. UW mgr K. Donskow-Schmelter Ćwiczenie 7 Płazińce Typ PLATHELMINTHES (płazińce) Cechy wyróŝniające Płazińce jako jedyne spośród zwierząt dwubocznie symetrycznych nie mają

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 6

Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 6 1 Przedmiotowe zasady oceniania wymagania na poszczególne oceny szkolne Klasa 6 1. Ogólna charakterystyka zwierząt 2. Tkanki zwierzęce nabłonkowa i łączna 3. Tkanki zwierzęce mięśniowa i nerwowa 4. Charakterystyka,

Bardziej szczegółowo

Cykle rozwojowe pasożytów

Cykle rozwojowe pasożytów Julia Kubicka, M3. Cykle rozwojowe pasożytów Pasożytnictwo to przykład związku antagonistycznego, w którym jeden organizm, nazywany pasożytem, osiąga korzyści, podczas gdy drugi, tzw. gospodarz (żywiciel),

Bardziej szczegółowo

Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne

Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne Narządy płciowe Gruczoły płciowe Drogi przewodzące komórki płciowe Narządy płciowe zewnętrzne Męskie narządy płciowe prącie: moszna Zewnętrzne narządy płciowe: Wewnętrzne narządy płciowe : jądra męski

Bardziej szczegółowo

Temat: Gąbki i parzydełkowce.

Temat: Gąbki i parzydełkowce. Temat: Gąbki i parzydełkowce. 1. Gąbki zwierzęta beztkankowe. To bardzo proste zwierzęta żyjące wyłącznie w wodzie głównie w morzach i oceanach, rzadziej w wodach słodkich. Zasiedlają zazwyczaj strefę

Bardziej szczegółowo

Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się organizmów

Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się organizmów Temat Uczenie się biologii wymaga dobrej organizacji pracy Sposoby odżywiania się Sposoby oddychania Sposoby rozmnażania się Bakterie a wirusy Protisty Glony przedstawiciele trzech królestw Wymagania na

Bardziej szczegółowo

Wynikowy plan nauczania biologii skorelowany z drugą częścią cyklu edukacyjnego Biologia z tangramem

Wynikowy plan nauczania biologii skorelowany z drugą częścią cyklu edukacyjnego Biologia z tangramem Wynikowy plan nauczania biologii skorelowany z drugą częścią cyklu edukacyjnego iologia z tangramem Poniższy plan wynikowy dotyczy[ew. jest związany z] realizacji cyklu iologia z tangramem. Zawiera wykaz

Bardziej szczegółowo

5. Powstawanie dwulistkowej tarczki zarodkowej. Drugi tydzień rozwoju 107 Zaburzenia w rozwoju w pierwszych dwóch tygodniach...

5. Powstawanie dwulistkowej tarczki zarodkowej. Drugi tydzień rozwoju 107 Zaburzenia w rozwoju w pierwszych dwóch tygodniach... SPIS TREŚCI CZĘŚĆ OGÓLNA 1. Zarys historii embriologii................ 16 2. Układ rozrodczy................... 26 Układ rozrodczy męski.................. 26 Narządy rozrodcze wewnętrzne...............

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawy histologii. CZĘŚĆ DRUGA Podstawy anatomii i fizjologii człowieka. Przedmowa 11 Wykaz skrótów 13

SPIS TREŚCI. CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawy histologii. CZĘŚĆ DRUGA Podstawy anatomii i fizjologii człowieka. Przedmowa 11 Wykaz skrótów 13 SPIS TREŚCI Przedmowa 11 Wykaz skrótów 13 CZĘŚĆ PIERWSZA Podstawy histologii I. TKANKI CZŁOWIEKA (dr Joanna Kaźmierczak) 17 1. Tkanka nabłonkowa 17 1.1. Nabłonek pokrywający 18 1.2. Nabłonek gruczołowy

Bardziej szczegółowo

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.

Bardziej szczegółowo

ANATOMIA FUNKCJONALNA

ANATOMIA FUNKCJONALNA BOGUSŁAW MARECKI ANATOMIA FUNKCJONALNA TOM II UKŁADY: naczyniowy, oddechowy, trawienny, moczowy, płciowy, nerwowy, wewnątrzwydzielniczy, narządów zmysłów, powłoka wspólna Akademia Wychowania Fizycznego

Bardziej szczegółowo

Zwierzęta budowa i czynności życiowe

Zwierzęta budowa i czynności życiowe 5. Zwierzęta budowa i czynności życiowe Zadanie 3. (1 pkt) Wśród protistów obserwuje się wiele różnych sposobów poruszania się. Zadanie 1. (1 pkt) Liczba znanych gatunków zwierząt prawie czterokrotnie

Bardziej szczegółowo

Nauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS

Nauczycielski plan dydaktyczny. Produkcja zwierzęca. Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012. Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS Nauczycielski plan dydaktyczny Produkcja zwierzęca Klasa I TRA w roku szkolnym 2011/2012 Numer programu 321(05)T4,TU,SPIMENiS 2005.02.03 Prowadzący mgr inż. Alicja Adamska Moduł, dział, Temat: Lp. Zakres

Bardziej szczegółowo

Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach.

Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach. Temat: Stawonogi zwierzęta o członowanych odnóżach. Stawonogi to najliczniejsza gatunkowo grupa zwierząt występujących na Ziemi. Organizmy te żyją w wodach słodkich i słonych oraz niemal we wszystkich

Bardziej szczegółowo

Zwierzęta część I 1. GĄBKI 3. PŁAZIŃCE 4. OBLEŃCE 5. WROTKI

Zwierzęta część I 1. GĄBKI 3. PŁAZIŃCE 4. OBLEŃCE 5. WROTKI Zwierzęta część I 1. GĄBKI 2. PARZYDEŁKOWCE 3. PŁAZIŃCE 4. OBLEŃCE 5. WROTKI Plany budowy zwierząt trójwarstwowych. a) bezwtórnojamowce nie mają jamy ciała, b) wtórnojamowce pozorne - mają jamę ciała nie

Bardziej szczegółowo

Parazytologia- nauka o pasożytach. Podstawy parazytologii ogólnej. Interakcje w układzie pasożyt żywiciel.

Parazytologia- nauka o pasożytach. Podstawy parazytologii ogólnej. Interakcje w układzie pasożyt żywiciel. Podstawy parazytologii ogólnej. Interakcje w układzie pasożyt żywiciel. Pasożytnictwo - forma współżycia między osobnikami, w której jeden z nich pasożyt (parazyt) osiąga widoczne korzyści kosztem drugiego

Bardziej szczegółowo

Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu

Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii UJ CM Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu implantacji zagnieżdżenia

Bardziej szczegółowo

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z BIOLOGII. dla uczniów szkół podstawowych. 15 marca 2019 r. zawody III stopnia (finał)

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z BIOLOGII. dla uczniów szkół podstawowych. 15 marca 2019 r. zawody III stopnia (finał) KOD:.. KONKURS PRZEDMIOTOWY Z BIOLOGII dla uczniów szkół podstawowych 15 marca 2019 r. zawody III stopnia (finał) Przed Tobą test, który składa się z zadań różnego typu. Udzielaj odpowiedzi w miejscach

Bardziej szczegółowo

3 3.Tkanki roślinne-twórcze klasyfikacja tkanek na twórcze i stałe charakterystyka tkanek twórczych

3 3.Tkanki roślinne-twórcze klasyfikacja tkanek na twórcze i stałe charakterystyka tkanek twórczych Biologia- kl. 3 TŻ1, 3TŻ-2, 3 TA Numer Temat Zakres treści lekcji 1 1.Rośliny pierwotnie wodne cechy królestwa roślin formy organizacji budowy roślin pierwotnie wodnych sposoby rozmnażania się roślin pierwotnie

Bardziej szczegółowo

TEST DO DZIAŁU TEMATYCZNEGO: POZNAJEMY SWÓJ ORGANIZM KLASA IV

TEST DO DZIAŁU TEMATYCZNEGO: POZNAJEMY SWÓJ ORGANIZM KLASA IV Sabina Wójcik Katowice, dnia 14.10.2003 r. Szkoła Podstawowa nr21 ul. Malczewskiego 1 40 748 Katowice TEST DO DZIAŁU TEMATYCZNEGO: POZNAJEMY SWÓJ ORGANIZM KLASA IV Instrukcja dla ucznia W górnym prawym

Bardziej szczegółowo

Uczeń: wiedzy biologicznej nauki wymienia cechy organizmów żywych. podaje funkcje poszczególnych organelli. wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka

Uczeń: wiedzy biologicznej nauki wymienia cechy organizmów żywych. podaje funkcje poszczególnych organelli. wyjaśnia, czym zajmuje się systematyka Dział programu I. Biologia nauka o życiu Temat 1. Biologia jako nauka Poziom wymagań Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra Uczeń: Uczeń: Uczeń: Uczeń: określa przedmiot źródła

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE I TASIEMCE ZWIERZĄT MIĘSOŻERNYCH Rząd Cyclophyllidea Rodzina Dilepididae Dipylidium caninum Rodzina Mesocestoididae Mesocestoides lineatus

ĆWICZENIE I TASIEMCE ZWIERZĄT MIĘSOŻERNYCH Rząd Cyclophyllidea Rodzina Dilepididae Dipylidium caninum Rodzina Mesocestoididae Mesocestoides lineatus ĆWICZENIE I TASIEMCE ZWIERZĄT MIĘSOŻERNYCH Rząd Cyclophyllidea Rodzina Dilepididae Dipylidium caninum Rodzina Mesocestoididae Mesocestoides lineatus Rodzina Taeniidae Taenia hydatigena, Taenia pisiformis,

Bardziej szczegółowo

Morfologia i anatomia owadów Budowa i funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Opracował Mgr Łukasz Dylewski

Morfologia i anatomia owadów Budowa i funkcjonowanie narządów wewnętrznych. Opracował Mgr Łukasz Dylewski Morfologia i anatomia owadów Budowa i funkcjonowanie narządów wewnętrznych Opracował Mgr Łukasz Dylewski ROZMIESZCZENIE NARZĄDÓW WEWNĘTRZNYCH Ryc. 1 Schemat budowy wewnętrznej owadów. 2 JAMA CIAŁA MIKSOCEL

Bardziej szczegółowo

Zestaw pytań Podział zwierząt na bezkręgowce i kręgowce dokonano na podstawie

Zestaw pytań Podział zwierząt na bezkręgowce i kręgowce dokonano na podstawie Zestaw pytań 6 26.Podział zwierząt na bezkręgowce i kręgowce dokonano na podstawie a.pokrycia ciała b.sposobu poruszania się c.braku szkieletu zewnętrznego a obecności wewnętrznego d.położenia układów

Bardziej szczegółowo

Kręgowce. 7 7. Podkreśl cechy, które świadczą o przystosowaniu żaby do życia na lądzie. (0 2) grupa a

Kręgowce. 7 7. Podkreśl cechy, które świadczą o przystosowaniu żaby do życia na lądzie. (0 2) grupa a grupa a Kręgowce Poniższy test składa się z 19 zadań Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą Imię i nazwisko do uzyskania za prawidłowe odpowiedzi Za rozwiązanie całego sprawdzianu możesz uzyskać

Bardziej szczegółowo

Rodzaje przystosowań morfologicznych do pasożytniczego trybu życia:

Rodzaje przystosowań morfologicznych do pasożytniczego trybu życia: Wykład 2. 24.02.2010 Przystosowania do pasożytniczego trybu życia: ułatwiające znalezienie żywiciela; ułatwiające osiedlenie się na/w żywicielu; ułatwiające czerpanie pokarmu z organizmu żywiciela; ułatwiające

Bardziej szczegółowo

Dwupłciowy tułów ludzki do ćwiczeń [ BAP_2009554.doc ]

Dwupłciowy tułów ludzki do ćwiczeń [ BAP_2009554.doc ] Dwupłciowy tułów ludzki do ćwiczeń [ ] OPIS Rozkładany, 24-częściowy tułów z niełamliwego, nieulegającego odkształceniom plastiku, przystosowanego do mycia. Wysokość: 85 cm. Głowa jest odłączalna. Dla

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. W królestwie zwierząt Uczeń:

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział

Tkanka nabłonkowa. Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa Gruczoły i ich podział Tkanka nabłonkowa 4 główne typy nabłonka: 1. Pokrywający 2. Wchłaniający = resorbcyjny 3. Gruczołowy egzo-, endokrynny 4. Wyspecjalizowany czuciowy, rozrodczy Brak

Bardziej szczegółowo

21. Jakie znamy choroby aparatu ruchu, jak z nimi walczyć i zapobiegać?

21. Jakie znamy choroby aparatu ruchu, jak z nimi walczyć i zapobiegać? Biologia tematy lekcji klasa 2 1. Poznajemy budowę oraz znaczenie tkanek zwierzęcych. 2. Jakie cechy charakterystyczne posiadają gąbki i parzydełkowce? 3. Skąd wywodzi się nazwa płazińce i nicienie? 4.

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. W królestwie zwierząt wspólne

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej. 1 Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej. 1   Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej Dział Temat 1. W królestwie zwierząt 2. Tkanki: nabłonkowa, mięśniowa i nerwowa I. Świat zwierząt ocena dopuszczająca wymienia wspólne cechy

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z BIOLOGII W KLASIE VI Dział Temat Poziom wymagań

WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z BIOLOGII W KLASIE VI Dział Temat Poziom wymagań WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN Z BIOLOGII W KLASIE VI Dział Temat Poziom wymagań 1. W królestwie zwierząt ocena dopuszczająca ocena dostateczna

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo

Bardziej szczegółowo

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII DLA KLASY 6

PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII DLA KLASY 6 PRZEDMIOTOWE ZASADY OCENIANIA Z BIOLOGII DLA KLASY 6 Dział Temat 1. W królestwie zwierząt 2. Tkanki: nabłonkowa, mięśniowa i nerwowa I. Świat zwierząt ocena dopuszczająca wymienia wspólne cechy zwierząt

Bardziej szczegółowo

Funkcje Ŝyciowe organizmów zwierzęcych

Funkcje Ŝyciowe organizmów zwierzęcych Funkcje Ŝyciowe organizmów zwierzęcych Podpisz wskazane elementy komórki zwierzęcej i określ ich funkcje......... Uzupełnij schemat podziału cukrowców. Dokończ zdanie, tak aby stanowiło definicję organizmów

Bardziej szczegółowo

Uczeń: podaje przykłady. zwierząt kręgowych i

Uczeń: podaje przykłady. zwierząt kręgowych i Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Rok szkolny 2019/2020 Dział Temat Poziom wymagań 1. W królestwie

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna

Bardziej szczegółowo

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data

POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data POWTÓRZENIE TREŚCI NAUCZANIA Z BIOLOGII KLASY III ROZPISKA POWTÓRZEŃ ROK 2007/2008 Klasa I Treści programowe Dział powtórzeniowy Przewidziana data 1. Struktura organizmu i funkcje, jakim ona służy ( komórki,

Bardziej szczegółowo

Scenariusz zajęć dla klasy 6 Wychowanie do życia w rodzinie

Scenariusz zajęć dla klasy 6 Wychowanie do życia w rodzinie mgr Jolanta Ignaczak nauczycielka przyrody S.P. nr 8 w Zgierzu Scenariusz zajęć dla klasy 6 Wychowanie do życia w rodzinie TEMAT : Dlaczego rodzi się dziewczynka albo chłopiec? CELE: UCZEŃ: - utrwala sobie

Bardziej szczegółowo

Uczeń: podaje przykłady. zwierząt kręgowych i

Uczeń: podaje przykłady. zwierząt kręgowych i Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej SEMESTR I Dział Temat Poziom wymagań 1. W królestwie zwierząt

Bardziej szczegółowo

1 Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.

1   Copyright by Nowa Era Sp. z o.o. Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat 1. W królestwie zwierząt 2. Tkanki: nabłonkowa,

Bardziej szczegółowo

KLASA VI WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY (BIOLOGIA) Poziom wymagań

KLASA VI WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY (BIOLOGIA) Poziom wymagań KLASA VI WYMAGANIA NA POSZCZEGÓLNE OCENY (BIOLOGIA) Dział Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca wymienia wspólne cechy zwierząt wyjaśnia, czym

Bardziej szczegółowo

Pytania na zaliczenie II-gie poprawkowe z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego

Pytania na zaliczenie II-gie poprawkowe z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego Pytania na zaliczenie II-gie poprawkowe z anatomii prawidłowej człowieka dla studentów Oddziału Stomatologicznego KOŃCZYNA GÓRNA Kości i ich połączenia 1. Stałe i niestałe składniki stawów 1. Połączenia

Bardziej szczegółowo

Temat: Świat gadów. Gady pierwotnie lądowe lądzie wtórnie w wodzie zmiennocieplne ciepłolubne

Temat: Świat gadów. Gady pierwotnie lądowe lądzie wtórnie w wodzie zmiennocieplne ciepłolubne Temat: Świat gadów. Gady (gromada) określa się jako zwierzęta pierwotnie lądowe. Oznacza to, że są one pierwszą grupą kręgowców, która w pełni przystosowała się do życia na lądzie. Niektóre gatunki wtórnie

Bardziej szczegółowo

FLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz.

FLUOROURACILUM. Załącznik C.26. NAZWA SUBSTANCJI CZYNNEJ ORAZ, JEŻELI DOTYCZY- DROGA PODANIA. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 1039 Poz. 42 Załącznik C.26. FLUOROURACILUM 1 FLUOROURACILUM C00 NOWOTWORY ZŁOŚLIWE WARGI 2 FLUOROURACILUM C00.0 POWIERZCHNIA ZEWNĘTRZNA WARGI GÓRNEJ 3 FLUOROURACILUM

Bardziej szczegółowo

Tułów człowieka [ BAP_ doc ]

Tułów człowieka [ BAP_ doc ] Tułów człowieka [ ] Prezentacja Wstep Ciało człowieka jest najpiękniejszym i najbardziej skomplikowanym mechanizmem na świecie. W naszym ciele rozgrywa się bez przerwy tysiące zdarzeń. Nasze płuca pracują,

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 oparte na Programie Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 oparte na Programie Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 oparte na Programie Programie nauczania biologii Puls autorstwa Anny Zdziennickiej DZIAŁ I. ŚWIAT ZWIERZĄT TEMAT 1. W królestwie dopuszczająca wymienia wspólne

Bardziej szczegółowo

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku Biologia 2017 Klasa VII Dział I : HIERARCHICZNA BUDOWA ORGANIZMU CZŁOWIEKA, SKÓRA, UKŁAD RUCHU 1. Organizm człowieka jako zintegrowana całość 2. Budowa i funkcje skóry 3. Choroby skóry oraz zasady ich

Bardziej szczegółowo

I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący - wymienia czynniki. - podaje przykłady niezbędne do życia

I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący - wymienia czynniki. - podaje przykłady niezbędne do życia BIOLOGIA KLASA I I PÓŁROCZE I. BIOLOGIA NAUKA O ŻYCIU Dopuszczający Dostateczny Dobry Bardzo dobry Celujący - wymienia czynniki niezbędne do życia zastosowania w życiu - przedstawia etapy wiedzy biologicznej

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII kl. VI

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII kl. VI WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII kl. VI Dział Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca wspólne przedstawia poziomy cechy zwierząt organizacji ciała

Bardziej szczegółowo

Pochodzenie, budowa i ważniejsze czynności życiowe pierścienic Scenariusz lekcji w klasie I Liceum Ogólnokształcącego

Pochodzenie, budowa i ważniejsze czynności życiowe pierścienic Scenariusz lekcji w klasie I Liceum Ogólnokształcącego Przyroda Pochodzenie, budowa i ważniejsze czynności życiowe pierścienic Scenariusz lekcji w klasie I Liceum Ogólnokształcącego Anna Piekarska Nauczyciel biologii w II LO w Mielcu Cel ogólny: Zapoznanie

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE II BIOLOGIA. HASŁO PROGRAMOWE: Funkcjonowanie organizmu człowieka jako zintegrowanej całości

SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE II BIOLOGIA. HASŁO PROGRAMOWE: Funkcjonowanie organizmu człowieka jako zintegrowanej całości SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE II BIOLOGIA NAUCZYCIEL PROWADZĄCY... TEMAT LEKCJI: Rozwój płodowy człowieka KLASA... DATA:... GODZ... HASŁO PROGRAMOWE: Funkcjonowanie organizmu człowieka jako zintegrowanej

Bardziej szczegółowo

Temat: Świat ssaków. Ssaki gromadą królestwa zwierząt lądowych wodnych stałocieplności Hibernację Estywację

Temat: Świat ssaków. Ssaki gromadą królestwa zwierząt lądowych wodnych stałocieplności Hibernację Estywację Temat: Świat ssaków. Ssaki, w ujęciu systematycznym, są gromadą i należą do królestwa zwierząt. Są szeroko rozpowszechnione na Ziemi żyją we wszystkich środowiskach, zarówno lądowych, jak i wodnych. Tę

Bardziej szczegółowo

2. Plan wynikowy klasa druga

2. Plan wynikowy klasa druga Plan wynikowy klasa druga budowa i funkcjonowanie ciała człowieka ział programu Materiał kształcenia L.g. Wymagania podstawowe Uczeń: Kat. Wymagania ponadpodstawowe Uczeń: Kat. Pozycja systematyczna 3

Bardziej szczegółowo

KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY

KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY nr zad. max ilość punktów 1. 3 2. 5 KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY prawidłowe odpowiedzi punktacja uwagi A. Królestwo: bakterie B. Brak jadra komórkowego / obecność substancji jądrowej

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ 1 PIES DOMOWY vii

CZĘŚĆ 1 PIES DOMOWY vii SPIS TREŚCI Wprowadzenie... xii Przedmowa do wydania polskiego... xiii Mianownictwo i orientacja anatomiczna... xv Klasyfikacja zwierząt... xv Zasady mianownictwa... xviii Miana oznaczające położenie,

Bardziej szczegółowo

TROCHOFORA I PILIDIUM

TROCHOFORA I PILIDIUM Zoologia 7. TROCHOFORA I PILIDIUM Jerzy Dzik Instytut Paleobiologii PAN Instytut Zoologii UW Warszawa 2015 ANNELIDA czuciowe antennae PIERŚCIENICE pochodzenie dorsum venter szczęki microvilli prostopadłe

Bardziej szczegółowo

tel:

tel: Meskie narządy płciowe, 4 części Nr ref: MA01592 Informacja o produkcie: Męskie narządy rozrodcze 4 częściowy model naturalnej wielkości męskich organów rozrodczych. Istnieje możliwość otwarcia modelu

Bardziej szczegółowo

Zwierzęta część III 1. SZKARŁUPNIE 2. STRUNOWCE 3. KRĄGŁOUSTE

Zwierzęta część III 1. SZKARŁUPNIE 2. STRUNOWCE 3. KRĄGŁOUSTE Zwierzęta część III 1. SZKARŁUPNIE 2. STRUNOWCE 3. KRĄGŁOUSTE 1. SZKARŁUPNIE zwierzęta wtórouste przegląd systematyczny liliowce, rozgwiazdy, wężowidła, jeżowce, strzykwy środowisko życia i wymagania życiowe

Bardziej szczegółowo

Histologia i embriologia

Histologia i embriologia Histologia i embriologia 1. Tematy wykładów łącznie 35 godzin (11 wykładów 3-godzinnych i 1 wykład 2-godzinny) Lp. Tytuł wykładu 1 Tkanki definicja i klasyfikacja. Tkanka nabłonkowa - 3 godz. 2 Definicja

Bardziej szczegółowo

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Zdolność do rozmnażania się jest jedną z właściwości odróżniających materię ożywioną od nieożywionej. Im prymitywniejsze zwierzę,

Bardziej szczegółowo

Rok akademicki: 2012/2013 Kod: EIB-1-370-s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: -

Rok akademicki: 2012/2013 Kod: EIB-1-370-s Punkty ECTS: 3. Poziom studiów: Studia I stopnia Forma i tryb studiów: - Nazwa modułu: Zarys anatomii Rok akademicki: 2012/2013 Kod: EIB-1-370-s Punkty ECTS: 3 Wydział: Elektrotechniki, Automatyki, Informatyki i Inżynierii Biomedycznej Kierunek: Inżynieria Biomedyczna Specjalność:

Bardziej szczegółowo

Pasożyty niechciani goście w naszych organizmach. Anna Kimak-Cysewska Koszalin 2014

Pasożyty niechciani goście w naszych organizmach. Anna Kimak-Cysewska Koszalin 2014 Pasożyty niechciani goście w naszych organizmach Anna Kimak-Cysewska Koszalin 2014 Pasożyty to organizmy wykorzystujące inny organizm jako środowisko życia i zdobywania pożywienia entomart Autor: Autor:Hans

Bardziej szczegółowo

MEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE

MEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE MEDYCYNA ROZRODU Z SEKSUOLOGIĄ RÓŻNICOWANIE PŁCIOWE Różnicowaniem płciowym nazywamy procesy zachodzące w okresie płodowym, które na podstawie płci genetycznej doprowadzają do powstania różnic w budowie

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej

Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Wymagania edukacyjne z biologii dla klasy 6 szkoły podstawowej oparte na Programie nauczania biologii Puls życia autorstwa Anny Zdziennickiej Dział Temat Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna

Bardziej szczegółowo

Makrofotografia promieniście ułożonych szczęk pijawki Hirudo medicinalis.

Makrofotografia promieniście ułożonych szczęk pijawki Hirudo medicinalis. PIJAWKA LEKARSKA Europejska pijawka lekarska Hirudo medicinalis występuje w błotach torfowych, starorzeczach, łachach rzecznych, jeziorach narosłych czcią, i innych zbiornikach słodkowodnych wielu krajów

Bardziej szczegółowo

RozmnaŜanie się i rozwój człowieka

RozmnaŜanie się i rozwój człowieka RozmnaŜanie się i rozwój człowieka 1. Zaznacz definicję rozwoju osobniczego. A. Proces prowadzący do uzyskania przez organizm energii. B. Usuwanie z organizmu zbędnych produktów przemiany materii. C. Zmiany

Bardziej szczegółowo

...... dane osobowe lub kod zdającego TEST Z BIOLOGII (A) arkusz egzaminacyjny Czas pracy: 40 minut Instrukcja dla zdającego: 1. Zdający otrzymuje egzemplarz arkusza egzaminacyjnego zawierającego zadania

Bardziej szczegółowo

Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV

Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwą do uzyskania za prawidłową odpowiedź. Za rozwiązanie zadań

Bardziej szczegółowo

Nie wchodzić-trwa metamorfoza Nowy wygląd-nowe życie

Nie wchodzić-trwa metamorfoza Nowy wygląd-nowe życie Nie wchodzić-trwa metamorfoza Nowy wygląd-nowe życie Co to jest metamorfoza? Metamorfoza proces charakteryzujący się znacznymi zmianami w formie lub strukturze organizmu. Rodzaje przeobrażeń Ametabolia

Bardziej szczegółowo

Zadania zamknięte wyboru wielokrotnego. Za każdą poprawną odpowiedź uczestnik otrzymuje 1 punkt. D B C C D D A C D D B A C C C B D A D B

Zadania zamknięte wyboru wielokrotnego. Za każdą poprawną odpowiedź uczestnik otrzymuje 1 punkt. D B C C D D A C D D B A C C C B D A D B Nie przyznaje się połówek punktów. WOJEWÓDZKI KONKURS BIOLOGICZNY MODEL ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA Zadania zamknięte wyboru wielokrotnego. Za każdą poprawną odpowiedź uczestnik otrzymuje 1 punkt.

Bardziej szczegółowo

Biologia klasa 6. Wymagania edukacyjne do działów na poszczególne oceny

Biologia klasa 6. Wymagania edukacyjne do działów na poszczególne oceny Biologia klasa 6 Wymagania edukacyjne do działów na poszczególne oceny ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca 1. W świecie zwierząt. Uczeń: wymienia wspólne

Bardziej szczegółowo

Phylum MOLLUSCA (2) Mięczaki

Phylum MOLLUSCA (2) Mięczaki Phylum MOLLUSCA (2) Mięczaki Gromada: Bivalvia - małże żołądek wątrobo-trzustka zwieracz przedni SCHEMAT BUDOWY serce nerka zwieracz tylny odbyt otwór gębowy płaty gębowe jelito syfon wyrzutowy syfon wpustowy

Bardziej szczegółowo

Układ moczowo -płciowy

Układ moczowo -płciowy Układ moczowo -płciowy Układ moczowy Wydala z ustroju zbędne produkty przemiany materii, utrzymuje równowagę wodną i elektrolitową środowiska wewnętrznego organizmu. Nerka: - narząd parzysty, położony

Bardziej szczegółowo

Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi. Nr zad. Za poprawne wykonanie poleceń A, B, C i D po 1 pkt.

Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi. Nr zad. Za poprawne wykonanie poleceń A, B, C i D po 1 pkt. Nr zad. KARTA ODPOWIEDZI KONKURS BIOLOGICZNY ETAP SZKOLNY Max punktów 1. 6 pkt. A. Wpływ natężenia światła na zawartość azotanów w roślinie. / Czy zawartość azotanów w roślinie zależy od ilości światła?

Bardziej szczegółowo

Zwierzęta część IV. dodatek (uzupełnienie) 1. RYBY 2. PŁAZY 3. GADY 4. PTAKI 5. SSAKI

Zwierzęta część IV. dodatek (uzupełnienie) 1. RYBY 2. PŁAZY 3. GADY 4. PTAKI 5. SSAKI Zwierzęta część IV dodatek (uzupełnienie) 1. RYBY 2. PŁAZY 3. GADY 4. PTAKI 5. SSAKI RYBY - osmoregulacja, - ryby dwudyszne, - wędrówki (tarło), - ryby chrzęstnoszkieletowe. Osmoregulacja u ryb morskich

Bardziej szczegółowo

1) Brak układu krążenia - transport przez dyfuzje Gąbki, parzydełkowce (jamochłony) żebropławy, płazińce i nicienie trawienia krążenia

1) Brak układu krążenia - transport przez dyfuzje Gąbki, parzydełkowce (jamochłony) żebropławy, płazińce i nicienie trawienia krążenia 1) Brak układu krążenia - transport przez dyfuzje Gąbki, parzydełkowce (jamochłony) żebropławy, płazińce i nicienie Drobne zwierzęta wodne, u których zaopatrzenie komórek w substancje odżywcze i tlen oraz

Bardziej szczegółowo

Imię i nazwisko ucznia Klasa Data

Imię i nazwisko ucznia Klasa Data ID Testu: 1P26K9X Imię i nazwisko ucznia Klasa Data 1. Stawonogi to najliczniejsza grupa zwierzat na Ziemi, które opanowały środowiska ladowe, wodne i powietrzne. Należa do nich takie organizmy jak: stonóg

Bardziej szczegółowo

Phylum Arthropoda stawonogi Nadgromada Myriapoda wije

Phylum Arthropoda stawonogi Nadgromada Myriapoda wije Phylum Arthropoda stawonogi Nadgromada Myriapoda wije Podział systematyczny stawonogów Typ Arthropoda - stawonogi dzieli się na 4 podtypy: TRILOBITOMORPHA TRYLOBITOWCE CHELICERATA (CHELICERIFORMES) SZCZĘKOCZUŁKOWCE

Bardziej szczegółowo

Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV

Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV Praca kontrolna z biologii LO dla dorosłych semestr IV Umiejętność może doprowadzić Cię na szczyt, ale potrzebujesz charakteru, by na nim pozostać." Zig Ziglar Poniższa praca składa się z 25 zadań. Przy

Bardziej szczegółowo

Anatomia nerek i miednicy w badaniu USG

Anatomia nerek i miednicy w badaniu USG Anatomia nerek i miednicy w badaniu USG Anna Torres clinical_anat@imul.pl Chair of Anatomy, Department of Didac;cs and Medical Simula;on, imul.pl; www.csmlublin.pl Plan na dziś Wiedza Przekroje anatomiczne

Bardziej szczegółowo

Przedmiotowy System Oceniania

Przedmiotowy System Oceniania rozróżnia elementy przyrody żywej i nieożywionej wymienia czynniki niezbędne do życia wskazuje źródła wiedzy biologicznej określa, jakiego sprzętu można użyć do danej obserwacji przedstawia etapy obserwacji

Bardziej szczegółowo

- wirusy: Herpes simplex, Hepatitis virus B, Hepatitis virus C, Rotavirus, Influenzavirus, HIV (AIDS)

- wirusy: Herpes simplex, Hepatitis virus B, Hepatitis virus C, Rotavirus, Influenzavirus, HIV (AIDS) KIERUNEK Pielęgniarstwo studia licencjackie stacjonarne rok akademicki 2015/2016 MIKROBIOLOGIA i PARAZYTOLOGIA Ćwiczenie nr 1 (24.02.2016) Temat: Ćwiczenie wprowadzające; budowa struktury wirusa, komórki

Bardziej szczegółowo