PORÓWNANIE WRASTANIA KORZENI SADZONEK SOSNY ZWYCZAJNEJ I DĘBU BEZSZYPUŁKOWEGO W KASETACH STYROPIANOWYCH

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "PORÓWNANIE WRASTANIA KORZENI SADZONEK SOSNY ZWYCZAJNEJ I DĘBU BEZSZYPUŁKOWEGO W KASETACH STYROPIANOWYCH"

Halina Kucharska
7 lat temu
Przeglądów:

1 1 1,2 1 Jakub Ptak, Wojciech Wesoły, Maria Hauke-Kowalska 1) Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra Hodowli Lasu 2) Wyższa Szkoła Zarządzania Środowiskiem w Tucholi PORÓWNANIE WRASTANIA KORZENI SADZONEK SOSNY ZWYCZAJNEJ I DĘBU BEZSZYPUŁKOWEGO W KASETACH STYROPIANOWYCH THE COMPARISON OF SCOTS PINE AND SESSILE OAK SEEDLINGS ROOTS INGROWTH IN POLYSTYRENE FOAM CASSETTES Słowa kluczowe: sadzonki, dąb bezszypułkowy, sosna zwyczajna, kasety styropianowe Key words: seedlings, sessile oak, Scots pine, polystyrene foam cassettes Abstract. Three types of polystyrene foam cassettes applied in nursery-gardens have been analyzed. This work assessed degree of roots ingrowth in polystyrene foam cassettes. The modified composition of polystyrene foam used for the production of MAX cassette significantly reduced/limited the number of roots ingrowth in cells. WSTĘP Szkółkarstwo kontenerowe w Polsce nie ma długiej tradycji, pierwsze szkółki powstały na początku lat dziewięćdziesiątych (1992 rok - w Kostrzycy, RDLP Wrocław). Konieczność ich założenia wynikała z wystąpienia licznych klęsk niszczących duże powierzchnie leśne. Początkowo sadzonki z zakrytym systemem korzeniowym przeznaczone były do odnowień powierzchni trudnych, przede wszystkim w górach. Obecnie sytuacja ta zmieniła się, materiał z zakrytym systemem korzeniowym jest szerzej wykorzystywany. Sadzonki te, w porównaniu do sadzonek z odkrytym systemem korzeniowym, charakteryzują się silniejszym wzrostem po wysadzeniu na uprawie. Ponadto, wykorzystanie sadzonek kontenerowych pozwala na zmniejszenie ilości wysadzanych roślin na uprawach (Szabla, Pabian 2009). Pierwsze prototypy kaset dla szkółek kontenerowych wyprodukowano w Kanadzie i USA, w latach 60 zeszłego stulecia. W miarę zdobywania doświadczeń w produkcji kontenerowej cały czas stosuje się ulepszenia kaset. Wybór odpowiedniego pojemnika zależy od celu produkcji (gatunku i przeznaczenia 149

2 150 sadzonek). W naszym kraju stosowane są kasety polipropylenowe oraz kasety styropianowe dostarczane przez wielu producentów (Wesoły 2009). Każdy materiał, z którego wykonane są stosowane kasety na swoje wady i zalety. Jednym z ważniejszych problemów dotyczących kaset styropianowych jest wrastanie korzeni sadzonek różnych gatunków, w pory znajdujące się na powierzchni ścian bocznych kasety. Wrośnięte korzenie powodują trudności w wyjęciu sadzonki z kasety oraz późniejszym myciu i sterylizacji tej kasety (Landis 1990). Ponadto, uszkodzenie korzeni drobnych wpływa na osłabienie jakości fizjologicznej sadzonki. CEL PRACY Celem pracy było porównanie wzrostu, z szczególnym uwzględnieniem wrastania korzeni, sadzonek sosny zwyczajnej i dębu bezszypułkowego w kasetach styropianowych najczęściej stosowanych w szkółkach leśnych. Metodyka badań Doświadczenia założono 2 maja 2011, w szkółce leśnej Ośrodka Szkółkarsko- Nasiennego Nadleśnictwa Jarocin (RDLP Poznań). W doświadczeniu wykorzystano styropianowe kasety szkółkarskie: - kaseta szkółkarska V 00/5 (Marbet), o objętości nominalnej 0,0 dm. W pracy oznaczono jako V 00/5. Kaseta wykonana ze styropianu o gęstości 45 kg/m - kaseta szkółkarska MAX - (Marbet). Zmodyfikowana kaseta, wykonana ze styropianu, o gęstości 40kg/m i zmienionych właściwościach (obniżona chłonności wody). Kaseta MAX - V200/74 o objętości nominalnej 0,20 dm oraz kaseta MAX-V00/5 o objętości nominalnej 0,0 dm. - Kaseta szkółkarska Gr 40 (produkcji francuskiej firmy Robin, o objętości nominalnej 0,0 dm. W pracy oznaczona jako ROBIN. Do testowanych kaset szkółkarskich (24 szt.) wysiano nasiona sosny zwyczajnej oraz dębu bezszypułkowego. Każdy gatunek wysiano w 4 powtórzeniach dla typów kaset. Przez cały okres wegetacyjny prowadzono zabiegi hodowlane zgodnie z wymogami dla każdego z gatunków. Po zakończonym sezonie wegetacyjnym ( ) wyjęto sadzonki z pojemników i dokonano następujących pomiarów: - ilości wrastających korzeni w ścianki kasety, - wysokości sadzonki. Pomiary wykonano na 15 sadzonkach i 15 gniazdach w każdej kasecie. WYNIKI Liczba korzeni sosny zwyczajnej, która wrosła w gniazda kasety została poddana jednoczynnikowej analizie wariancji (tab.1). Analiza ta, wykazała

3 istotność różnic na poziomie (p 0,05). Największą liczbę wrośniętych, w kasety, korzeni zaobserwowano dla kaset Robin (tab.2). Takie samo postępowanie statystyczne, jak dla sosny zwyczajnej, wykonano dla wrastających korzeni dębu. Analiza statystyczna wykazała, istotność różnic na poziomie (p 0,05) (tab. ). Najmniejszą ilość wrastających korzeni zaobserwowano dla kasety MAX (tab. 4). Kolejnym analizowanym parametrem była wysokość sadzonek. Dla sadzonek sosny zwyczajnej zaobserwowano istotne statystycznie różnice (p 0,05) (tab. 5). Wykonany test Tukey'a zobrazował różnice pomiędzy poszczególnymi kasetami (tab.6). Tab. 1. Analiza wariancji ilości wrośniętych korzeni sosny zwyczajnej w kasety szkółkarskie (p 0,05) Tab. 2. Wyniki testu Tukey'a (p 0,05) dla średniej ilości wrastających korzeni sosny zwyczajnej. Tą samą literą oznaczono grupy jednorodne, w których średnie nie różnią się statystycznie istotnie (p 0,05 151

4 Tab.. Analiza wariancji ilości wrastających korzeni dęba bezszypułkowego w kasety szkółkarskie (p 0,05) Tab. 4. Wyniki testu Tukey'a (p 0,05) dla średniej ilości wrastających korzeni dębu bezszypułkowego. Tą samą literą oznaczono grupy jednorodne, w których średnie nie różnią się statystycznie istotnie (p 0,05) Tab. 5. Analiza wariancji wysokości sadzonek sosny zwyczajnej (p 0,05) 152

5 Tab. 6. Wyniki testu Tukey'a (p 0,05) dla średniej wysokości sosny zwyczajnej. Tą samą literą oznaczono grupy jednorodne, w których średnie nie różnią się statystycznie istotnie (p 0,05) Tab. 7. Analiza wariancji wysokości sadzonek dęba bezszypułkowego rosnącego w różnych kasetach. W przypadku sadzonek dębu bezszypułkowego nie stwierdzono istotnych różnic w wysokości sadzonek (tab.7). DYSKUSJA Najmniejszą średnią liczbę wrastających korzeni, w kasety szkółkarskie, zaobserwowano dla kaset oznaczonych symbolem MAX. Kasety te zostały wyprodukowane ze styropianu o zmodyfikowanym składzie. Kasety te charakteryzują się ograniczoną chłonnością wody. Kaseta typu V00/5 mimo wyższej gęstości zastosowanego styropianu charakteryzowała się porównywalną liczbą wrośniętych korzeni sosny zwyczajnej oraz znacząco wyższą liczbą wrośniętych korzeni u dębu bezszypułkowego. W przypadku kaset francuskich (ROBIN) zaobserwowano bardzo silne wrastanie korzeni w gniazda kasety. Wykorzystane w doświadczeniu kasety francuskie nie były kasetami nowymi. 15

6 W kasetach MAX dla sosny zwyczajnej zaobserwowano niższa wysokość sadzonki, prawdopodobnie było to spowodowane większym zagęszczeniem sadzonek w kasecie (74 szt.) oraz mniejszą bryłą substratu. PODSUMOWANIE Zmodyfikowany skład styropianu wykorzystanego do produkcji kasety MAX istotnie wpłynął na liczbę wrastających korzeni w gniazdach kaset. LITERATURA Landis, T.D., Tinus, R.W., McDonald, S.E. and J.P. Barnett Containers and growing media, Vol. 2, The container Tree Nursery Manual. USDA For. Serv., Washington, D.C.; Agric. Handbk. 674 Szabla K, Pabian R., Szkółkarstwo kontenerowe, CILP, Warszawa. 200 Wesoły W., 2009:S-Szkółki. W: Wesoły W., Hauke M., (red.): Szkółkarstwo leśne od A do Z. CILP Warszawa 2009, s ; STRESZCZENIE Istotnym problemem dotyczącym kaset styropianowych jest wrastanie korzeni sadzonek różnych gatunków, w pory znajdujące się na powierzchni ścian bocznych kasety. Celem pracy było porównanie wzrostu, z szczególnym uwzględnieniem wrastania korzeni, sadzonek sosny zwyczajnej i dębu bezszypułkowego w kasetach styropianowych najczęściej stosowanych w szkółkach leśnych. SUMMARY The significant problem concerning polystyrene foam cassettes is that seedlings roots of various species grow into the pores of the cassette sides surface. The purpose of this paper was to compare the growth of Scots pine and sessile oak seedlings in polystyrene foam cassettes taking roots ingrowth into consideration. 154

Podobne dokumenty

Kierunki rozwoju szkółkarstwa leśnego. Marek Berft, Kazimierz Szabla, Wojciech Wesoły

Kierunki rozwoju szkółkarstwa leśnego Marek Berft, Kazimierz Szabla, Wojciech Wesoły W latach siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, przeprowadzona w Lasach Państwowych reorganizacja, wymusiła i przyśpieszyła