Zasiłek chorobowy 2017

Transkrypt

1 Zasiłek chorobowy 2017

2 Ubezpieczenia społeczne dla specjalistów WYJĄTKOWE EBOOKI ZA DARMO DLA CIEBIE Zajmujesz się ubezpieczeniami społecznymi? Pobierz darmowe ebooki. Jeśli: zajmujesz się ubezpieczeniami społecznymi, c hcesz wiedzieć o zmianach w przepisach i skutkach tych zmian w praktyce KLIKNIJ i pobierz bezpłatne e-poradniki!

3 Dosyć ciągłego śledzenia zmian w ubezpieczeniach społecznych! Jest rozwiązanie, które odpowiada na wszystkie potrzeby specjalistów rozliczających ubezpieczenia społeczne. Jeśli z niego korzystasz: dowiadujesz się z wyprzedzeniem o zapowiedziach zmian i nowościach, poznajesz komentarze wybrane, tylko takie, które są ważne w Twojej pracy, czytasz orzeczenia i interpretacje, wyselekcjonowane pod kątem przydatności, łatwo i szybko znajdujesz odpowiedzi na interesujące Cię pytania, gdyż zebrano je tematycznie, dzieląc na składki, świadczenia, emerytury i renty oraz dokumentację. ZAMÓW PRENUMERATĘ ROCZNĄ Z TABLETEM Zadzwoń już dziś do Centrum Obsługi Klienta:

4 Kierownik grupy wydawniczej: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Wydawca: Marlena Prószyńska Redaktor naczelny: Krystyna Trojanowska Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Korekta: Zespół Skład i łamanie: Studio Raster, N. Bogajczyk ISBN: Informacje o prenumeracie: tel.: , cok@wip.pl Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Tel , faks , ksiegowy@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Wszelkie prawa do niniejszej publikacji, w tym do jej tytułu oraz do treści zawartych w zamieszczonych w niej artykułach, podlegają ochronie prawnej przewidzianej w szczególności prawem autorskim. Ich przedruk oraz rozpowszechnianie bez wiedzy i zgody redakcji są zabronione. Zakaz ten nie dotyczy cytowania ww. materiałów w granicach dozwolonego użytku, z powołaniem się na źródło. Wszelkie materiały zawarte w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie popularyzacyjno-informacyjny i nie mogą być traktowane w sposób prawnie wiążący pomiędzy Czytelnikiem a wydawcą lub redakcją. Redakcja dokłada wszelkich starań, aby informacje i dane zamieszczone w tych materiałach były poprawne merytorycznie i aktualne, jednakże informacje te nie mają charakteru porady czy opinii prawnej, jako że wydawca ani redakcja nie świadczą żadnych usług prawnych. Nie mogą być one również traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. Zastosowanie tych informacji w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji lub opinii prawnej. Wobec powyższego wydawca, redakcja, redaktorzy ani autorzy ww. materiałów nie ponoszą odpowiedzialności prawnej, w szczególności za skutki zastosowania lub wykorzystania w jakikolwiek sposób informacji zawartych w tych materiałach.

5 Spis treści Pracodawca płatnikiem zasiłków 6 i często ZUS 6 Zasady ustalania prawa, okresu zasiłkowego i wysokości świadczeń w 2017 roku 6 Choroba pracownika podczas urlopu wypoczynkowego = przerwanie urlopu 10 Choroba pracownika podczas urlopu bezpłatnego = brak prawa do świadczeń chorobowych 10 Niekiedy bez prawa do świadczeń chorobowych, mimo choroby w okresie zatrudnienia 10 Zasady ustalania okresu zasiłkowego 12 W jakiej wysokości wypłacamy wynagrodzenie chorobowe 13 W jakiej wysokości wypłacamy zasiłek chorobowy 13 Komu ZUS wypłaci zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia 14 a komu nie 14 Wynagrodzenie chorobowe za hospitalizację 15 Przeliczanie wypłaconych świadczeń chorobowych po podwyżce wynagrodzenia 15 Okres wyczekiwania na świadczenia chorobowe absolwenta bez dyplomu 16

6 Zasiłek chorobowy 2017 Tak jak dotychczas, tak i w 2017 roku płatnicy uprawnieni do wypłaty zasiłków stwierdzają na podstawie zaistniałych okoliczności oraz odpowiednich dokumentów, czy ubezpieczonemu przysługują dane świadczenia i w jakiej wysokości. Pracodawcy, którzy nie wypłacają świadczeń, mają obowiązek przyjąć od osoby zainteresowanej dokumenty potwierdzające prawo do danego świadczenia i przekazać je do ZUS, aby organ ten podjął wypłatę. W jakich przypadkach nie przysługuje prawo do wynagrodzenia i zasiłku chorobowego? Jak ustalać okres zasiłkowy, żeby nie nadpłacić zasiłku? Kiedy okres zasiłkowy należy ustalać na nowo? To tylko 3 z wielu pytań, na które odpowiadamy w opracowaniu. Zapraszam do lektury. Pracodawca płatnikiem zasiłków Zasiłek chorobowy to świadczenie, którego celem jest zrekompensowanie choremu pracownikowi utraty wynagrodzenia w związku z tym, że nie może on wykonywać pracy. Wypłaca się go za okres orzeczonej niezdolności do pracy, w tym także za niedziele i święta oraz inne dni wolne od pracy objęte zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA. Zasiłków chorobowych nie finansuje pracodawca. To świadczenie ubezpieczeniowe finansowane z ubezpieczenia chorobowego albo z ubezpieczenia wypadkowego. Będąc pracodawcą, ustalamy prawo i wypłacamy zasiłki chorobowe przysługujące z ubezpieczenia chorobowego i wypadkowego w 2017 roku, jeśli 30 listopada 2016 r. zgłaszaliśmy do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych. Obowiązkowo wypłacamy zasiłki nie tylko swym pracownikom w okresie zatrudnienia, ale również ubezpieczonym osobom wykonującym u nas umowę zlecenia, jeżeli są one uprawnione do pobierania zasiłków chorobowych. i często ZUS Pracodawcy, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych, nie są płatnikami zasiłków. W takim przypadku ustalenie prawa do świadczeń i wypłatę realizuje ZUS. Podkreślmy, że ZUS także wypłaca zasiłki przysługujące pracownikom za okres po ustaniu zatrudnienia, bez względu na to, czy pracownik był przed rozwiązaniem umowy o pracę zatrudniony u dużego pracodawcy (zgłaszającego powyżej 20 ubezpieczonych), czy u pracodawcy małego (zgłaszającego nie więcej niż 20 ubezpieczonych). Tak jak wyżej zaznaczyliśmy, ustalając zobowiązanie pracodawcy do wypłaty zasiłków w roku kalendarzowym, przyjmuje się liczbę ubezpieczonych, których zgłaszał do ubezpieczenia chorobowego według stanu na dzień 30 listopada poprzedniego roku kalendarzowego. Jeżeli 30 listopada poprzedniego roku nikogo nie zgłaszaliśmy do ubezpieczenia chorobowego, liczbę ubezpieczonych przyjmuje się według stanu na pierwszy miesiąc, w którym dokonaliśmy takiego zgłoszenia. Zasady ustalania prawa, okresu zasiłkowego i wysokości świadczeń w 2017 roku Uprawnienia pracodawcy do wypłaty świadczeń ustala się raz na cały rok kalendarzowy. 6

7 Wahania w liczbie ubezpieczonych w ciągu roku kalendarzowego, np. zmniejszenie lub zwiększenie liczby ubezpieczonych, nie wpływają na zmianę uprawnień ustalonych na ten rok kalendarzowy. Zmiany te mogą wpłynąć dopiero na uprawnienia od 1 stycznia kolejnego roku kalendarzowego. Kto ma prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego przysługuje osobom objętym obowiązkowo ubezpieczeniem chorobowym, tj.: pracownikom, członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, osobom odbywającym służbę zastępczą oraz podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, m.in.: osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umów zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobom z nimi współpracującym, w tym osobom świadczącym pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej przepisami ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do 3 lat (nianiom), osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym, osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, osobom wykonującym pracę nakładczą, duchownym. Zasiłek chorobowy jest świadczeniem z ubezpieczenia chorobowego, które wypłacamy pracownikowi niezdolnemu do pracy z powodu choroby albo odosobnienia w związku z chorobą zakaźną. Przysługuje on także w przypadku, gdy podwładny nie może wykonywać pracy: 1) w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi; 2) z powodu przebywania w: a) stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego, b) szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych; 3) wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów. Kto ma prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową przysługuje objętym tym ubezpieczeniem: pracownikom, członkom rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych, osobom odbywającym służbę zastępczą, osobom wykonującym pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz osobom z nimi współpracującym, w tym osobom świadczącym pracę na podstawie umowy uaktywniającej określonej przepisami ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do 3 lat (nianiom), osobom prowadzącym pozarolniczą działalność oraz osobom z nimi współpracującym, osobom wykonującym odpłatnie pracę, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania, duchownym, posłom i senatorom pobierającym uposażenie, osobom pobierającym stypendia sportowe, słuchaczom Krajowej Szkoły Administracji Publicznej, pobierającym stypendia, osobom pobierającym stypendium w okresie odbywania szkolenia, stażu lub przygotowania zawodowego dorosłych, lub przygotowania zawodowego w miejscu pracy, na podstawie skierowania wydanego przez powiatowy urząd pracy lub przez inny podmiot kierujący, pobierającym stypendium na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy w okresie odbywania studiów podyplomowych, funkcjonariuszom służby celnej. Do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego ma prawo ubezpieczony, który stał się niezdolny do pracy na skutek wypadku przy pracy albo choroby zawodowej w czasie trwania ubezpieczenia wypadkowego. Przysługuje on także, jeżeli niezdolność do pracy wynika z późniejszych następstw zaistniałych w stanie zdrowia w związku ze stwierdzonym wcześniej wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową. Zasiłek chorobowy z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługuje niezależnie od okresu podlegania ubezpieczeniu wypadkowemu, tj. bez okresu wyczekiwania. Zasadniczo najpierw wynagrodzenie chorobowe, potem zasiłek Wypłatę zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego poprzedza wypłata wynagrodzenia za czas choroby przysługującego pracownikowi na podstawie art. 92 Kodeksu pracy. Warto podkreślić, że wynagrodzenie chorobowe nie jest świadczeniem ubezpieczeniowym. Wypłacamy je z własnych środków i nie możemy rozliczyć w ciężar składek na ubezpieczenie społeczne. 7

8 Wypłaty zasiłku z ubezpieczenia wypadkowego nie poprzedza wynagrodzenie chorobowe. Zasiłek ten przysługuje od pierwszego dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, nawet jeżeli nasz pracownik nie wyczerpał jeszcze pełnego przysługującego mu okresu wypłaty wynagrodzenia chorobowego. Jak długo wypłacamy wynagrodzenie chorobowe Pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego za okres niezdolności do pracy trwający łącznie do 33 dni w roku kalendarzowym. Począwszy od 34. dnia niezdolności do pracy pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy. Pamiętajmy, że pracownikom, którzy ukończyli 50. rok życia, wynagrodzenie chorobowe przysługuje przez krótszy okres, łącznie do 14 dni w roku kalendarzowym. Począwszy od 15. dnia niezdolności do pracy, mają oni prawo do zasiłku chorobowego. Ten krótszy 14-dniowy okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego zastosujemy nie od razu w tym samym roku kalendarzowym, w którym pracownik ukończył 50. rok życia, ale dopiero począwszy od następnego roku kalendarzowego. Wynagrodzenie chorobowe wypłacamy za okres orzeczonej niezdolności do pracy, w tym także za niedziele i święta oraz inne dni wolne od pracy objęte zaświadczeniem lekarskim. Według jakich reguł ustalamy okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego Ustalając przysługujący pracownikowi okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego (33-dniowy albo 14-dniowy), powinniśmy wliczać poszczególne okresy niezdolności do pracy w roku kalendarzowym, nawet jeśli między nimi występują przerwy i bez względu na ich długość. Jeżeli pracownika w ciągu roku kalendarzowego zatrudniało kolejno kilku pracodawców, ustalając okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego, wliczamy do niego także wykorzystane w tym roku kalendarzowym u poprzednich pracodawców dni wypłaty wynagrodzenia chorobowego, bez względu na występujące przerwy w zatrudnieniu. Informację o liczbie dni wypłaty wynagrodzenia chorobowego u poprzedniego pracodawcy powinno zawierać świadectwo pracy lub inny dokument wystawiony przez niego. Podanie takiej informacji jest obowiązkiem każdej firmy, w której ustaje z pracownikiem stosunek pracy. W przypadku gdy w ciągu roku kalendarzowego pracownik podejmie dodatkowe zatrudnienie, ustalając okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego: 33-dniowy albo 14-dniowy, wliczamy do niego także okresy wypłaty wynagrodzenia chorobowego przed podjęciem dodatkowego zatrudnienia. Podkreślmy, że do okresu 33 dni wypłaty wynagrodzenia chorobowego albo 14 dni w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia, po upływie których w danym roku kalendarzowym pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego, nie wliczamy: okresu choroby pracownika przypadającego w okresie wyczekiwania na świadczenia chorobowe; okresów niezdolności do pracy przypadających w okresach, w których pracownik nie zachowuje prawa do świadczeń chorobowych, a więc w okresie: urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem przypadków, w których prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania. Do okresu wypłaty wynagrodzenia chorobowego wliczamy natomiast: pierwsze 5 dni niezdolności do pracy spowodowanej nadużyciem alkoholu, za które pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe ani zasiłek chorobowy, okres niezdolności do pracy, za który pracownik został pozbawiony prawa do wynagrodzenia chorobowego na skutek wykonywania w czasie zwolnienia lekarskiego pracy zarobkowej lub wykorzystywania zwolnienia lekarskiego niezgodnie z jego celem, okres niezdolności do pracy, za który nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe, gdy na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu zostało stwierdzone, że niezdolność do pracy pracownika jest spowodowana w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez ubezpieczonego. Jeżeli pracownika w roku kalendarzowym zatrudniali inni pracodawcy, to informacje o okresach, za które pozbawiono go prawa do wynagrodzenia chorobowego, a które musimy uwzględnić, ustalając okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego temu pracownikowi, znajdują się w świadectwie pracy lub innym dokumencie wystawionym przez poprzedniego pracodawcę. Powinna być tam także podana informacja o przyczynach pozbawienia pracownika prawa do wynagrodzenia chorobowego. Jakie świadczenia wypłacamy za niezdolność do pracy na przełomie roku kalendarzowego W przypadku gdy pracownik choruje na przełomie roku kalendarzowego, przy podjęciu decyzji, czy wypłacać mu w nowym roku kalendarzowym wynagrodzenie chorobowe, czy zasiłek chorobowy, istotne jest, jakie świadczenie przysługuje pracownikowi w dniu 31 grudnia. Gdy pracownik 31 grudnia ma prawo do zasiłku chorobowego, od 1 stycznia przysługuje mu nadal zasiłek 8

9 chorobowy. Zasiłek ten wypłacamy przez cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy. Jeżeli jednak w nowym roku kalendarzowym w niezdolności do pracy wystąpi choćby jeden dzień przerwy, to po przerwie pracownikowi ponownie przysługuje wynagrodzenie chorobowe przez okres 33 dni w roku kalendarzowym, a począwszy od 34. dnia niezdolności do pracy zasiłek chorobowy. I odpowiednio w przypadku pracownika, który ukończył 50. rok życia wynagrodzenie chorobowe za okres 14 dni w roku kalendarzowym, a zasiłek chorobowy począwszy od 15. dnia niezdolności do pracy. Jeżeli pracownikowi 31 grudnia przysługuje wynagrodzenie chorobowe, za okres niezdolności do pracy przypadający od 1 stycznia nowego roku kalendarzowego przysługuje mu również wynagrodzenie chorobowe. Okres wypłaty wynagrodzenia chorobowego od 1 stycznia liczymy ponownie. W nowym roku kalendarzowym pracownikowi przysługują więc 33 dni wypłaty wynagrodzenia chorobowego albo 14 dni w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia, bez względu na to, za jaki okres zostało pracownikowi wypłacone wynagrodzenie chorobowe do 31 grudnia poprzedniego roku kalendarzowego. Zasiłek chorobowy po okresie wyczekiwania Pracownik nabywa prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Pracownicy podlegają ubezpieczeniu chorobowemu obowiązkowo, od pierwszego dnia zatrudnienia, można więc powiedzieć, że nabywają oni prawo do zasiłku chorobowego po upływie 30 dni zatrudnienia u pracodawcy. Okres ten nazywany jest okresem wyczekiwania. Wymagany jest on także do nabycia prawa przez pracownika do wynagrodzenia chorobowego. Zatem do wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego pracownik nabywa prawo od 31. dnia ubezpieczenia chorobowego. Aby pracownik nabył uprawnienia do świadczeń chorobowych, obowiązuje go 30-dniowy okres wyczekiwania, niezależnie od rodzaju zawartej z nami umowy o pracę. Wymagany jest on zarówno w przypadku umów zawartych na krótkie okresy, np. umowy o pracę na okres próbny, na czas określony, jak i wtedy, gdy zawarliśmy z pracownikiem umowę o pracę na czas nieokreślony. Pamiętajmy, że w przypadku gdy oprócz pracowników zatrudniamy zleceniobiorców, obowiązuje ich inny okres wyczekiwania. Osoby te, podlegające ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, nabywają bowiem prawo do zasiłku chorobowego po upływie 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, a więc od 91. dnia podlegania temu ubezpieczeniu. Okres wyczekiwania ustalamy im według tych samych zasad co pracownikom. Ustalając, czy pracownik ma wymagany okres wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego, doliczamy do tego okresu także poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, zarówno obowiązkowego, jak i dobrowolnego. Do okresu ubezpieczenia chorobowego wliczamy także okres podlegania ubezpieczeniu społecznemu rolników. Istotna jest jednak przerwa między okresami ubezpieczenia. Poprzednie okresy ubezpieczenia możemy doliczyć do okresu wyczekiwania tylko wtedy, gdy przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni. Tak więc po doliczeniu okresów ubezpieczenia chorobowego, które pracownik przebył przed podjęciem u nas zatrudnienia, może się okazać, że pracownik nabył prawo do zasiłku chorobowego przed upływem 30 dni zatrudnienia, a nawet od pierwszego dnia zatrudnienia, jeżeli okres ubezpieczenia chorobowego, który możemy doliczyć, wynosi 30 dni lub jest dłuższy. W niektórych szczególnych przypadkach możemy do okresu wyczekiwania doliczyć poprzednie okresy ubezpieczenia, nawet gdy przerwa między nimi jest dłuższa niż 30 dni, pod warunkiem jednak że została spowodowana: urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym lub odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Ustalając okres wyczekiwania na zasiłek chorobowy, wliczamy do niego także dni niezdolności do pracy z powodu choroby przypadające w trakcie okresu wyczekiwania, traktując okres choroby na równi z okresem ubezpieczenia chorobowego. Tak więc pracownik może nabyć prawo do świadczeń w trakcie niezdolności do pracy. Do okresu wyczekiwania nie zaliczamy okresu: pozostawania zarejestrowanym jako bezrobotny po 31 grudnia 1998 r., bez względu na to, czy przysługiwało prawo do zasiłku dla bezrobotnych, czy nie, ponieważ nie jest to okres ubezpieczenia chorobowego, pobierania zasiłku chorobowego, zasiłku macierzyńskiego lub świadczenia rehabilitacyjnego przysługujących za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia. ale nie zawsze Ustawodawca w ustawie chorobowej określił również, kiedy okres wyczekiwania na prawo do zasiłku chorobowego nie obowiązuje. I tak od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego, czyli bez okresu wyczekiwania, prawo do zasiłku chorobowego przysługuje: 1) absolwentom szkół lub szkół wyższych, których objęto ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili oni 9

10 do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych; 2) jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy; 3) ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego; 4) posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji. Okresu wyczekiwania nie wymaga się, jeżeli przyczyną niezdolności do pracy pracownika był wypadek przy pracy lub choroba zawodowa. Pracownikowi przysługuje z tego tytułu zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy, bez względu na okres ubezpieczenia. W tym więc przypadku nie mamy obowiązku ustalać okresu ubezpieczenia pracownika. Choroba pracownika podczas urlopu wypoczynkowego = przerwanie urlopu Pracownik, który zachoruje w okresie udzielonego mu przez pracodawcę urlopu wypoczynkowego i otrzyma zwolnienie lekarskie, ma prawo do wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego na ogólnych zasadach. Przysługuje mu zatem wynagrodzenie chorobowe za okres do 33 dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym albo do 14 dni w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50. rok życia. Począwszy od 34. dnia albo odpowiednio od 15. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym podwładny zachowuje prawo do zasiłku chorobowego. Jeżeli niezdolność do pracy w okresie urlopu wypoczynkowego jest następstwem stwierdzonego wcześniej wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, pracownik ma prawo od pierwszego dnia do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Choroba przerywa bieg urlopu. Części urlopu niewykorzystanej z powodu choroby musimy pracownikowi udzielić w terminie późniejszym. Choroba pracownika podczas urlopu bezpłatnego = brak prawa do świadczeń chorobowych Warte podkreślenia jest to, że przerwy w ubezpieczeniu chorobowym spowodowane: urlopem bezpłatnym, urlopem wychowawczym, odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego albo pobieraniem zasiłku macierzyńskiego. traktujemy w szczególny sposób. Oznacza to, że w przypadku gdy: 1) niezdolność do pracy pracownika powstanie w czasie takiej przerwy w ubezpieczeniu chorobowym zasiłek chorobowy nie przysługuje za cały okres niezdolności do pracy przypadający w czasie tej przerwy, 2) okres niezdolności do pracy przypada również po zakończeniu przerwy w ubezpieczeniu chorobowym prawo do zasiłku chorobowego przysługuje za okres po tej przerwie. W tym drugim przypadku fakt powstania niezdolności do pracy w okresie tej szczególnej przerwy traktujemy na równi z okolicznością powstania niezdolności do pracy w okresie ubezpieczenia chorobowego. Wprawdzie pracownik nie ma prawa do zasiłku za okres niezdolności do pracy przypadający w okresie tej przerwy, ale ma prawo do zasiłku po jej zakończeniu, tak jakby niezdolność do pracy powstała w okresie ubezpieczenia chorobowego. Ta sama zasada dotyczy wynagrodzenia chorobowego. Może się zdarzyć, że pracownik korzysta z urlopu bezpłatnego i w tym okresie podejmuje pracę u innego pracodawcy. Gdy w tym czasie zachoruje, zasiłek chorobowy przysługuje mu wyłącznie u tego pracodawcy, u którego wykonuje pracę. Natomiast u pierwszego nie ma prawa do zasiłku chorobowego, gdyż korzysta z urlopu bezpłatnego. Jeżeli niezdolność do pracy trwała nieprzerwanie po zakończeniu urlopu bezpłatnego, to pracownik za okres niezdolności przypadający po urlopie nabywa prawo do zasiłku chorobowego u pracodawcy, u którego zakończył urlop. Nie ma natomiast prawa do zasiłku chorobowego po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jakim była praca u drugiego pracodawcy. Te same zasady stosuje się odpowiednio do wynagrodzenia chorobowego. Jeżeli zatrudnienie u drugiego pracodawcy ustało przed zakończeniem urlopu bezpłatnego udzielonego przez pierwszego pracodawcę, to w tym przypadku za okres po ustaniu zatrudnienia pracownikowi przysługuje prawo do zasiłku chorobowego wypłacanego przez ZUS po ustaniu tytułu ubezpieczenia, nie dłużej jednak niż do zakończenia urlopu bezpłatnego u pierwszego pracodawcy. Niekiedy bez prawa do świadczeń chorobowych, mimo choroby w okresie zatrudnienia Są takie sytuacje, w których nie możemy przyznać pracownikowi prawa do świadczeń chorobowych (wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego), mimo że została orzeczona niezdolność do pracy pracownika. Niezdolność do pracy przypada na szczególne okresy Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których ubezpieczony na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Zasiłek chorobowy nie przysługuje również za okresy niezdolności do pracy przypadającej w czasie: 1) urlopu bezpłatnego; 2) urlopu wychowawczego; 3) tymczasowego aresztowania lub odbywania kary pozbawienia wolności, z wyjątkiem przypadków, w których 10

11 prawo do zasiłku wynika z ubezpieczenia chorobowego osób wykonujących odpłatnie pracę na podstawie skierowania do pracy w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania. Niezdolność do pracy wynik umyślnego przestępstwa lub wykroczenia Zasiłek chorobowy nie przysługuje ubezpieczonemu za cały okres niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność ta została spowodowana w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez tego ubezpieczonego. Okoliczności stwierdza się na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu. Niezdolność spowodowana nadużyciem alkoholu Wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego nie przysługują za okres pierwszych 5 dni niezdolności do pracy pracownika spowodowanej nadużyciem alkoholu. Okoliczność tę potwierdza lekarz leczący, wpisując kod literowy C. My także możemy stwierdzić brak prawa pracownika do świadczeń chorobowych za okres pierwszych 5 dni niezdolności do pracy, jeżeli niezdolność do pracy powstała na skutek wypadku w drodze do lub z pracy, a w wyniku postępowania powypadkowego i okoliczności wypadku ustalimy związek niezdolności do pracy z nadużyciem alkoholu. Pracownik przedłożył sfałszowane zaświadczenie ZUS ZLA Jeżeli zwolnienie lekarskie zostało sfałszowane lub podrobione, zasiłek (wynagrodzenie chorobowe) nie przysługuje za cały okres objęty sfałszowanym lub podrobionym zwolnieniem lekarskim. Podwładny odsunięty od pracy z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej Zasiłek chorobowy (wynagrodzenie chorobowe) nie przysługuje pracownikowi odsuniętemu od pracy na podstawie decyzji państwowego powiatowego inspektora sanitarnego z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej (art. 33 ustawy z 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi), który nie podjął proponowanej mu przez pracodawcę innej pracy niezabronionej takim osobom, odpowiadającej jego kwalifikacjom zawodowym lub pracy, którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu. Lekarz orzecznik skrócił okres niezdolności do pracy Zasiłek chorobowy (wynagrodzenie chorobowe) nie przysługuje pracownikowi, któremu w wyniku kontroli orzekania o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby skrócono okres niezdolności do pracy orzeczony zaświadczeniem lekarskim, które zostało poddane tej kontroli. Świadczenia chorobowe nie przysługują za okres wskazany w decyzji wydanej przez ZUS, którą otrzymuje pracownik, a kopię także pracodawca. Datę utraty ważności zaświadczenia lekarskiego w wyniku kontroli przeprowadzonej przez lekarza orzecznika ZUS zawiera także zaświadczenie ZUS ZLA/K (e-zla/k). Praca zarobkowa lub wykorzystanie zwolnienia lekarskiego W przypadku gdy w wyniku kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnienia lekarskiego przez pracownika stwierdzono, że wykorzystuje on zwolnienie lekarskie od pracy niezgodnie z jego przeznaczeniem lub w okresie zwolnienia wykonuje pracę zarobkową, nie przysługuje mu zasiłek chorobowy (wynagrodzenie chorobowe) za cały okres objęty kontrolowanym zaświadczeniem lekarskim ZUS ZLA. Jeżeli zwolnienie obejmuje okres, w którym pracownik przebywał w szpitalu oraz po wyjściu ze szpitala, pozbawiamy go prawa do zasiłku wyłącznie za okres po wyjściu ze szpitala. Nietrzeźwy pracownik przyczynił się do wypadku przy pracy Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługuje pracownikowi, który będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środków odurzających albo substancji psychotropowych, przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Stwierdzenie tej okoliczności następuje w protokole powypadkowym. Pamiętajmy, że te same przyczyny powodują brak prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego także np. osób wykonujących u nas pracę na podstawie umowy zlecenia, z tym że stwierdzenie okoliczności następuje w karcie wypadku. Pracownik, który został pozbawiony z tych przyczyn prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego, ma prawo na ogólnych zasadach do wynagrodzenia chorobowego oraz zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego. Wysokość świadczeń z ubezpieczenia chorobowego i zasady ich przyznawania są jednak mniej korzystne niż tych z ubezpieczenia wypadkowego. Jeżeli mamy uzasadnione przypuszczenie, że pracownik znajdował się w chwili wypadku pod wpływem alkoholu, środków odurzających lub substancji psychotropowych, możemy go skierować na badanie w celu ustalenia ich zawartości w organizmie. Pracownik ma obowiązek poddać się temu badaniu. Odmowa lub zachowanie uniemożliwiające przeprowadzenie takiego badania skutkuje brakiem prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Przyznanie prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego może nastąpić, jeżeli podwładny udowodni, że zaistniały przyczyny uniemożliwiające poddanie się temu badaniu. Te same zasady dotyczą zleceniobiorców. Koszty badań Zakład Ubezpieczeń Społecznych zwraca pracodawcy. Jeżeli jednak zostanie ustalone, że pracownik będąc w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem 11

12 środków odurzających, przyczynił się do spowodowania wypadku przy pracy, koszty badań ponosi pracownik. Zwróćmy uwagę, że w przypadku zleceniobiorców, którzy podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu, może zaistnieć taka sytuacja, że ubezpieczony, który przyczynił się do wypadku z powodu wymienionych okoliczności, nie będzie miał prawa ani do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego, ani do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego. W jego przypadku ubezpieczenie chorobowe ma charakter dobrowolny, a więc jeżeli nie przystąpił do tego ubezpieczenia, to także w sytuacji gdy nie przysługują mu świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego, musi liczyć się z brakiem prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego. Zwrot kosztów następuje na podstawie wniosku złożonego przez pracodawcę w terenowej jednostce organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, właściwej ze względu na siedzibę pracodawcy. Do wniosku pracodawca powinien dołączyć poświadczoną za zgodność z oryginałem: kserokopię lub odpis protokołu powypadkowego albo karty wypadku, kserokopię wyników badań, na które został skierowany pracownik, oryginał dowodu stwierdzającego wysokość poniesionych kosztów badań. ZUS zwraca nam poniesione koszty badań na rachunek bankowy wskazany we wniosku. Zwrot kosztów następuje nie później niż w ciągu 30 dni od dnia otrzymania wniosku wraz z dokumentami, a gdy złożona dokumentacja ma braki formalne lub merytoryczne, zwrot kosztów następuje nie później niż w terminie 30 dni od wyjaśnienia ostatniej wątpliwości. Pracownik podczas wypadku przy pracy naruszył przepisy o ochronie życia i zdrowia W przypadku gdy niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy i wyłączną przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez pracownika przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, pracownikowi nie przysługuje zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego. W tej sytuacji pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia chorobowego oraz do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia chorobowego, do których pracodawca ustala prawo według ogólnych zasad dotyczących tych świadczeń. Ta sama przyczyna pozbawia prawa do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego np. zleceniobiorcę. W tej sytuacji zachowuje on prawo do zasiłku z ubezpieczenia chorobowego, jeżeli podlega dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu i spełnia ogólne warunki do przyznania zasiłku z tego ubezpieczenia. Pracownik ma prawo do wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy na mocy przepisów szczególnych Zasiłek chorobowy nie przysługuje za okresy niezdolności do pracy, w których pracownik na podstawie przepisów o wynagradzaniu zachowuje prawo do wynagrodzenia. Pracownikom tym za okresy niezdolności do pracy przypadające w okresie zatrudnienia przysługuje wynagrodzenie. W przypadku gdy niezdolność do pracy trwa po ustaniu tytułu ubezpieczenia, mają oni prawo do zasiłku chorobowego na ogólnych zasadach, z tym że okresy pobierania wynagrodzenia za okres niezdolności do pracy spowodowanej chorobą wliczamy do okresu zasiłkowego. Zasady ustalania okresu zasiłkowego Świadczenia chorobowe: wynagrodzenie oraz zasiłek chorobowy przysługują pracownikowi przez okres trwania niezdolności do pracy z powodu choroby, nie dłużej jednak niż przez 182 dni. Jeżeli przyczyną niezdolności do pracy jest gruźlica albo niezdolność ta przypada na okres ciąży, świadczenia przysługują do 270 dni. Okres, przez który przysługują świadczenia chorobowe (wynagrodzenie chorobowe, zasiłki), nazywany jest okresem zasiłkowym. W tym przypadku okresy tych niezdolności zlicza się, a prawo do zasiłku przysługuje łącznie przez okres nie dłuższy niż 270 dni. Tak samo należy postąpić, gdy po niezdolności do pracy, która nie przypadała na okres ciąży, wystąpiła bezpośrednio (bez dnia przerwy) niezdolność do pracy w okresie ciąży. Gdyby jednak niezdolność do pracy przypadająca na okres ciąży wystąpiła po przerwie, to okresy tych niezdolności zlicza się, jeżeli zostały spowodowane tą samą chorobą, a przerwa między nimi nie przekracza 60 dni. Prawo do zasiłku przysługuje wówczas przez łączny okres nie dłuższy niż 270 dni. Jeżeli po przerwie wystąpiła niezdolność do pracy przypadająca na okres ciąży i została ona spowodowana inną chorobą niż ta przed przerwą, to okres zasiłkowy liczy się na nowo i zasiłek przysługuje przez okres nie dłuższy niż 270 dni. Przypomnijmy, że okres zasiłkowy to okres, przez który pracownik ma prawo do wynagrodzenia na podstawie art. 92 kp i zasiłku chorobowego z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby lub niemożności wykonywania pracy w wyniku decyzji wydanej przez właściwy organ albo uprawniony podmiot na podstawie przepisów o chorobach zakaźnych i zakażeniach, z powodu przebywania w stacjonarnym zakładzie lecznictwa odwykowego w celu leczenia uzależnienia alkoholowego oraz stacjonarnym zakładzie opieki zdrowotnej w celu leczenia uzależnienia od środków odurzających lub substancji psychotropowych i wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów. Z punktu widzenia pracodawcy/płatnika bardzo istotna jest wiedza o tym, jak liczyć okres zasiłkowy, w sytuacji gdy pracownik choruje nieprzerwanie, a także wtedy gdy w okresach choroby występują przerwy. 12

13 Niezdolność do pracy bez przerw W przypadku nieprzerwanej niezdolności do pracy zasada jest prosta. Do jednego okresu zasiłkowego powinniśmy wliczyć cały okres nieprzerwanej niezdolności do pracy, nawet jeżeli przyczyną poszczególnych okresów tej nieprzerwanej niezdolności do pracy były różne choroby. Przerwy w niezdolności do pracy W sytuacji gdy w niezdolności do pracy występują przerwy, do jednego okresu zasiłkowego możemy wliczyć okresy niezdolności do pracy rozdzielone przerwą, pod warunkiem że zostały spowodowane tą samą chorobą, a przerwa pomiędzy ustaniem poprzedniej a powstaniem ponownej niezdolności do pracy nie przekracza 60 dni. Informację o tym, że przyczyną niezdolności do pracy występującej po przerwie nie dłuższej niż 60 dni jest ta sama choroba, która spowodowała poprzednią niezdolność do pracy, możemy uzyskać z zaświadczenia lekarskiego, w którym lekarz leczący wpisał kod literowy A. Jeżeli lekarz leczący nie wpisał tego kodu, a mamy wątpliwości, czy zliczyć do jednego okresu zasiłkowego okresy niezdolności do pracy, w których wystąpiła przerwa, możemy zwrócić się o wyjaśnienie swoich wątpliwości do lekarza leczącego albo do oddziału ZUS. Czasem ustalamy okres zasiłkowy na nowo Konieczność liczenia okresu zasiłkowego na nowo może powstać tylko wtedy, gdy w niezdolności do pracy wystąpi przerwa: choćby jednodniowa, a niezdolność do pracy przed przerwą i po przerwie spowodowana jest różnymi chorobami, albo dłuższa niż 60 dni, bez względu na to, czy niezdolność przed przerwą i po przerwie spowodowana jest tą samą chorobą. Które okresy wliczamy do okresu zasiłkowego Do okresu zasiłkowego wliczamy okresy orzeczonej niezdolności do pracy, za które pracownikowi przysługuje wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy, a także okresy orzeczonej niezdolności do pracy, za które pracownik został pozbawiony prawa do świadczeń chorobowych z tego powodu, że jest to: okres orzeczonej niezdolności do pracy spowodowanej w wyniku umyślnego przestępstwa lub wykroczenia popełnionego przez ubezpieczonego, pierwsze 5 dni orzeczonej niezdolności do pracy spowodowanej nadużyciem alkoholu, okres niezdolności do pracy orzeczonej zaświadczeniem lekarskim, w czasie trwania którego ubezpieczony wykonywał pracę zarobkową lub wykorzystywał je niezgodnie z jego celem, okres, za który nie przysługuje zasiłek chorobowy pracownikowi odsuniętemu od pracy z powodu podejrzenia o nosicielstwo zarazków choroby zakaźnej, który nie podjął proponowanej mu przez pracodawcę innej pracy niezabronionej takim osobom, odpowiadającej jego kwalifikacjom zawodowym lub którą może wykonywać po uprzednim przeszkoleniu. a których nie Do okresu zasiłkowego nie wliczamy okresu niezdolności do pracy, za który nie przysługuje wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy, przypadającego w okresie: wyczekiwania na prawo do wynagrodzenia chorobowego i zasiłku chorobowego (u pracownika 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego, u zleceniobiorcy 90 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego), urlopu bezpłatnego, urlopu wychowawczego, tymczasowego aresztowania, odbywania kary pozbawienia wolności. W jakiej wysokości wypłacamy wynagrodzenie chorobowe Wysokość wynagrodzenia chorobowego wynosi: 80% wynagrodzenia; 100% wynagrodzenia, gdy niezdolność do pracy: przypada w okresie ciąży, jest spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, wynika z poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów oraz poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów. Możemy wypłacać wynagrodzenie chorobowe w wyższej wysokości niż 80%, jeżeli przewidują to obowiązujące w naszej firmie przepisy. Wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80% lub w wysokości 100% podstawy wymiaru przysługuje także za okres pobytu pracownika w szpitalu. W jakiej wysokości wypłacamy zasiłek chorobowy Ustalając pracownikowi prawo do zasiłku chorobowego i podejmując wypłatę tego zasiłku, musimy pamiętać o tym, że nie w każdym przypadku zasiłek przysługuje w tej samej wysokości. Jeżeli ustalimy, że pracownik ma prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 100% podstawy wymiaru, powinniśmy wypłacić zasiłek w tej wysokości, nawet jeżeli w okresie niezdolności do pracy podwładny przebywa w szpitalu. Zasiłek chorobowy przysługuje pracownikowi w wysokości: 80% podstawy wymiaru, 70% podstawy wymiaru, gdy niezdolność do pracy przypada na okres pobytu w szpitalu, 100% podstawy wymiaru, jeżeli niezdolność do pracy: przypada w okresie ciąży, jest skutkiem wypadku w drodze do pracy lub z pracy, powstała na skutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, 13

14 powstała wskutek poddania się niezbędnym badaniom lekarskim przewidzianym dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów lub poddania się zabiegowi pobrania komórek, tkanek i narządów. Może się zdarzyć, że ustalając prawo do zasiłku, nie posiadamy informacji o okolicznościach uprawniających do zasiłku w wysokości 100% i wypłaciliśmy zasiłek w niższej wysokości (80% lub 70%). Po uzyskaniu dokumentów potwierdzających uprawnienia pracownika do zasiłku w tej wysokości możemy wyrównać wypłatę zasiłku do wysokości 100% podstawy wymiaru. Pobyt w szpitalu jest okolicznością, która ma wpływ na wysokość zasiłku chorobowego, natomiast nie wpływa na wysokość wynagrodzenia chorobowego. Szczególnym przypadkiem jest sytuacja, gdy dziecko urodzi pracownica, której przed porodem, nie mając informacji o jej ciąży, wypłacaliśmy zasiłek chorobowy w wysokości 80% podstawy wymiaru, a za okres pobytu w szpitalu 70% podstawy wymiaru. W tej sytuacji powinniśmy z urzędu wyrównać tej pracownicy zasiłek do wysokości 100%, jednak za okres nie dłuższy niż 6 miesięcy poprzedzających datę porodu. Zasiłek chorobowy za wcześniejszy okres możemy wyrównać na wniosek pracownicy, po udokumentowaniu przez nią okresu trwania ciąży. Trzeba dodać, że w przypadku gdy pracownik jest zatrudniony równolegle u dwóch pracodawców i tylko u jednego z nich wystąpią okoliczności uprawniające do zasiłku w wysokości 100% podstawy wymiaru, zasiłek chorobowy w tej wysokości wypłaca każdy z pracodawców. Gdy więc pracownik zatrudniony na podstawie dwóch umów o pracę ulegnie wypadkowi przy pracy, każdy z pracodawców powinien mu wypłacać zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego. Należy zaznaczyć, że zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru przysługuje także w przypadku, gdy choroba ubezpieczonego wynika z późniejszych następstw wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo wypadku przy pracy. Komu ZUS wypłaci zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia Pracownikowi przysługuje zasiłek chorobowy nie tylko za okres niezdolności do pracy w czasie zatrudnienia, ale w pewnych przypadkach także za okres niezdolności do pracy, który przypada po ustaniu zatrudnienia. Po ustaniu zatrudnienia prawo do zasiłku chorobowego zawsze ustala i zasiłek ten wypłaca ZUS. Pracownik ma prawo do zasiłku po ustaniu zatrudnienia, jeżeli: 1) niezdolność do pracy pracownika powstała w okresie zatrudnienia i trwa nieprzerwanie po ustaniu zatrudnienia albo 2) jego niezdolność do pracy powstała nie później niż w ciągu 14 dni od ustania zatrudnienia i trwa nieprzerwanie co najmniej 30 dni lub 3) stał się niezdolny do pracy nie później niż w ciągu 3 miesięcy od ustania zatrudnienia z powodu choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby, a jego niezdolność do pracy trwa co najmniej 30 dni. Choroba taka jest oznaczona w zaświadczeniu lekarskim. Może zdarzyć się, że zatrudnienie skończy się z tą samą datą co wykorzystywany przez pracownika urlop bezpłatny, urlop wychowawczy, okres odbywania czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego albo okres pobierania zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli niezdolność do pracy pracownika powstanie w tym okresie, jeszcze przed ustaniem zatrudnienia, pracownikowi nie przysługuje prawo do zasiłku chorobowego (wynagrodzenia chorobowego) za okres niezdolności do pracy przypadający przed ustaniem zatrudnienia. Wszystkie bowiem z wymienionych okoliczności są okresami przerwy w ubezpieczeniu chorobowym, w którym pracownik nie zachowuje prawa do świadczeń chorobowych. Jest to jednak przerwa traktowana w sposób szczególny. Pracownik, który zachoruje w jej okresie, nabywa prawo do zasiłku chorobowego za okres niezdolności przypadający po przerwie, tak jakby zachorował w czasie ubezpieczenia chorobowego. Osoby wykonujące umowy zlecenia, podlegające ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, mają prawo do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego tylko wówczas, gdy nastąpiło to na skutek ustania tytułu ubezpieczenia. Jeżeli osoba ta nadal wykonuje umowę zlecenia, a tylko zgłosiła wniosek o wyłączenie z dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, nie przysługuje jej prawo do zasiłku za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego. A zatem jeżeli niezdolność do pracy powstała przed ustaniem zatrudnienia, w okresie tej szczególnej przerwy w ubezpieczeniu chorobowym i trwa nieprzerwanie po ustaniu zatrudnienia, pracownikowi przysługuje prawo do zasiłku chorobowego od następnego dnia po ustaniu zatrudnienia. Prawo to przysługuje na ogólnych zasadach, a więc pod warunkiem że nie zachodzą okoliczności, o których mowa w art. 13 ustawy chorobowej, wykluczające prawo do zasiłku po ustaniu tytułu ubezpieczenia. a komu nie W pewnych przypadkach zasiłek chorobowy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje mimo spełnienia warunków dotyczących terminu powstania niezdolności do pracy i jej długości. Te przypadki określa art. 13 ustawy chorobowej. Zasiłek chorobowy za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie przysługuje, jeżeli osoba niezdolna do pracy: 14

15 1) ma ustalone prawo do emerytury lub renty; Wyjaśnijmy, że prawo do zasiłku chorobowego traci nie tylko osoba, która pobiera emeryturę lub rentę, ale także ta, która ma ustalone prawo do świadczenia, ale go nie pobiera, gdyż zostało ono zawieszone np. ze względu na wysokość osiąganych dochodów. Nie traci prawa do zasiłku chorobowego za okres po ustaniu zatrudnienia osoba, która ma ustalone prawo do renty wypłacanej na podstawie przepisów prawa cywilnego, np. renty wyrównawczej, a także renty socjalnej; 2) kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową, która stanowi tytuł do objęcia ubezpieczeniem chorobowym; Nie ma przy tym znaczenia, czy jest to tytuł do objęcia ubezpieczeniem obowiązkowym czy dobrowolnym. Uznaje się, że osoba, która kontynuuje lub prowadzi działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia ubezpieczeniem chorobowym, ma zapewnioną ochronę ze względu na ryzyko choroby i możliwość otrzymania zasiłku chorobowego z tytułu tego ubezpieczenia. W związku z tym nie przysługuje jej prawo do zasiłku po ustaniu zatrudnienia. Zasiłek nie przysługuje także wtedy, gdy ta działalność zarobkowa wprawdzie nie jest tytułem do objęcia ubezpieczeniem chorobowym, ale zapewnia prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby, np. zapewnia prawo do uposażenia, stypendium sportowego itp.; 3) podlega obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników określonemu w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników; Zasada ta dotyczy pracowników, którzy oprócz zatrudnienia dodatkowo użytkują gospodarstwo rolne obejmujące obszar użytków rolnych o powierzchni przekraczającej 1 ha przeliczeniowy lub dział specjalny i po ustaniu zatrudnienia podlegają obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników na mocy przepisów ustawy z 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 277 ze zm.). Na mocy tej ustawy obowiązkowo ubezpieczeniem społecznym rolników zostają objęci, jeżeli nie podlegają innemu ubezpieczeniu społecznemu, nie mają ustalonego prawa do emerytury lub renty albo nie posiadają ustalonego prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych; 4) nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia ze względu na to, że nie miała wymaganego przepisami ustawy chorobowej okresu wyczekiwania; 5) jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych; 6) jest uprawniona do zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego; 7) w okresie zatrudnienia wyczerpała pełny okres pobierania zasiłku chorobowego, tzw. okres zasiłkowy. O spełnienie tych wszystkich warunków będzie pytał ZUS byłego pracownika przy ustalaniu prawa do zasiłku chorobowego, zarówno gdy jego niezdolność do pracy powstała w okresie zatrudnienia i trwa nieprzerwanie po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, jak i gdy powstała po ustaniu zatrudnienia. O co pytają płatnicy Wynagrodzenie chorobowe za hospitalizację PYTANIE: Pracownik (47 lat) w styczniu chorował przez 25 dni. Dostarczył zwolnienie lekarskie, z którego wynika, że 9 dni przebywał w szpitalu. Była to jego pierwsza niezdolność do pracy z powodu choroby w tym roku. Czy za cały okres objęty zwolnieniem przysługuje mu wynagrodzenie chorobowe w wysokości 80%, czy pobyt w szpitalu należy rozliczać inaczej? Odpowiedź: Za cały okres niezdolności do pracy z powodu choroby przypadającej na okres pobytu w szpitalu pracownikowi przysługuje wynagrodzenie w wysokości co najmniej 80% podstawy wymiaru. Co prawda zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosi 70% podstawy wymiaru, ale wynagrodzenie chorobowe za ten czas nie ulega obniżeniu do tej wysokości. Miesięczny zasiłek chorobowy za okres pobytu w szpitalu wynosi 70% podstawy wymiaru, z wyjątkiem zasiłku za okres pobytu w szpitalu od 15. do 33. dnia niezdolności do pracy w roku kalendarzowym w przypadku osób, które ukończyły 50. rok życia, dla których wysokość ta wynosi 80% podstawy wymiaru. Oznacza to, że gdy pracownik w wieku ponad 50 lat przebywa w szpitalu, ma prawo do zasiłku chorobowego w wysokości 80% podstawy wymiaru także za okres ponad 14 dni wypłaty wynagrodzenia za czas choroby, ale nie dłużej niż za okres 33 dni. Pobyt w szpitalu dłuższy niż 33 dni powoduje wypłatę zasiłku w wysokości 70% podstawy wymiaru. Wynagrodzenie za czas choroby finansowane ze środków pracodawcy jest gwarantowane w wysokości 80% podstawy wymiaru. Zatem nie jest obniżane, tak jak zasiłek chorobowy, za czas niezdolności do pracy przypadającej na pobyt w szpitalu w okresie, w którym wynagrodzenie to przysługuje 33 dni w roku kalendarzowym dla osób, które nie ukończyły 50. roku życia i 14 dni dla osób, które ten wiek przekroczyły. Pracownik w wieku 47 lat, który zachowuje prawo do wynagrodzenia za czas choroby (25 dni), ma prawo do tego wynagrodzenia w wysokości gwarantowanej przez Kodeks pracy, tj. co najmniej 80% podstawy wymiaru. Należy dodać, że jeżeli przepisy obowiązujące u pracodawcy przewidują wyższą wysokość tego wynagrodzenia, wówczas pracownik może otrzymać to wynagrodzenie w wysokości nawet 100% podstawy wymiaru. Przeliczanie wypłaconych świadczeń chorobowych po podwyżce wynagrodzenia PYTANIE: W firmie były podwyżki płac z wyrównaniem za okres wsteczny. Czy powinniśmy przeliczyć świadczenia cho- 15