Zakaz dyskryminacji. w zatrudnieniu

Transkrypt

1 Rozliczenia zus Zakaz dyskryminacji Zwolnienie lekarskie w zatrudnieniu po zakończeniu umowy o pracę przydatna oraz umowy strategia, zlecenia orzecznictwo sądów pracy 1

2 ZLA po zakończeniu umowy o pracę/umowy zlecenia Kierownik Grupy Tematycznej: Hanna Komorowska Wydawca: Marlena Prószyńska Redaktor prowadząca: Marta Strupińska ISBN Nr produktowy 2BC111 Copyright by Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2017 Skład i łamanie: Triograf Dariusz Kołacz Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa tel , faks Niniejszy e-book chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Zaproponowane w niniejszym poradniku wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w poradniku wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. 2

3 Pracownikowi, z którym rozwiązano umowę o pracę lub umowę zlecenia bądź też któremu nie przedłużono tych umów, należy się zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia. Oznacza to, że po spełnieniu określonych warunków świadczenia te będą należne i będzie wypłacał je Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W jakich przypadkach pracownikowi po ustaniu zatrudnienia nie będzie przysługiwał zasiłek chorobowy? 4 Jakie warunki muszą być spełnione, aby pracownik otrzymał zasiłek chorobowy po ustaniu zatrudnienia? 4 Kiedy zleceniobiorca otrzyma zasiłek chorobowy po zakończeniu umowy zlecenia? 6 Jakie dokumenty są niezbędne do wypłaty zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia? 7 3

4 ZLA po zakończeniu umowy o pracę/umowy zlecenia Zasiłek po zakończeniu umowy o pracę Nie jest istotne, w jaki sposób zakończyła się współpraca pracownika z pracodawcą: wskutek wypowiedzenia jednej ze stron, bez wypowiedzenia, z upływem czasu, na jaki została zawarta umowa. W każdym z tych przypadków pracownik zachowuje prawo do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia. Pracownikowi, który stał się niezdolny do pracy w trakcie zatrudnienia i niezdolność ta trwa także po jego zakończeniu, przysługuje zasiłek chorobowy, chyba że osoba ta: ma ustalone prawo do emerytury, renty z tytułu niezdolności do pracy albo nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą prawo do świadczeń za okres choroby, jest uprawniona do zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego, nie nabyła prawa do zasiłku w czasie ubezpieczenia z powodu nieprzepracowania wymaganego okresu wyczekiwania, jeżeli ubezpieczenie ustało po wyczerpaniu pełnego okresu pobierania zasiłku chorobowego. Zasiłek chorobowy przysługuje również w przypadku, gdy niezdolność do pracy trwająca bez przerwy co najmniej 30 dni powstała po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego nie później niż: w ciągu 14 dni od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego albo w ciągu 3 miesięcy od ustania tytułu ubezpieczenia chorobowego w razie choroby zakaźnej, której okres wylęgania jest dłuższy niż 14 dni, lub innej choroby, której objawy chorobowe ujawniają się po okresie dłuższym niż 14 dni od początku choroby (oznaczonej w zaświadczeniu lekarskim kodem literowym E ). Ubezpieczonemu, którego niezdolność trwa również po ustaniu zatrudnienia, zasiłek chorobowy przysługuje tak samo jak pracownikowi, którego niezdolność powstała i trwa w czasie zatrudnienia, czyli nie dłużej niż przez: 182 lub 270 dni. 4

5 Do okresu zasiłkowego wlicza się okresy orzeczonej niezdolności do pracy, za które przysługuje wynagrodzenie chorobowe i zasiłek chorobowy. Do jednego okresu zasiłkowego (182 lub 270 dni) wlicza się wszystkie okresy nieprzerwanej niezdolności do pracy, nawet jeżeli nieprzerwana niezdolność do pracy była spowodowana różnymi przyczynami. W przypadku przerw w niezdolności do pracy do jednego okresu zasiłkowego wlicza się okresy poprzedniej niezdolności do pracy spowodowanej tą samą przyczyną, jeżeli przerwa w tej niezdolności nie przekroczyła 60 dni. PRZYKŁAD 1. NIEZDOLNOŚĆ DO PRACY TRWAJĄCA DŁUŻEJ NIŻ 30 DNI Z pracownikiem rozwiązano umowę z dwutygodniowym wypowiedzeniem 16 września 2017 r. W czasie okresu wypowiedzenia pracownik zachorował i dostarczył pracodawcy zwolnienie lekarskie na okres od 11 września do 15 października 2017 r. (tj. łącznie powyżej 30 dni). Za okres tego zwolnienia lekarskiego: pracodawca wypłaci pracownikowi wynagrodzenie za czas choroby za okres od 11 do 16 września 2017 r., ZUS wypłaci pracownikowi zasiłek chorobowy za okres od 17 września do 15 października 2017 r. PRZYKŁAD 2. NIEZDOLNOŚĆ DO PRACY TRWAJĄCA KRÓCEJ NIŻ 30 DNI Pracodawca rozwiązał z pracownicą umowę o pracę 9 września 2017 r. Pracownica złamała nogę i otrzymała zwolnienie lekarskie na okres od 12 do 22 września 2017 r., tj. mniej niż 30 dni. Za okres od 4 do 9 września 2017 r. pracodawca wypłaci pracownicy wynagrodzenie za czas choroby, jednak za okres od 12 do 22 września 2017 r. ZUS odmówi wypłaty zasiłku, ponieważ niezdolność do pracy trwa łącznie mniej niż 30 dni. 5

6 ZLA po zakończeniu umowy o pracę/umowy zlecenia Zasiłek chorobowy po zakończeniu umowy zlecenia Osobie wykonującej pracę na podstawie umowy zlecenia zasiłek chorobowy przysługuje tylko w przypadku, gdy podlegała ona dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu. Przypominamy, że prawo do zasiłku przysługuje po upływie 90 dni nieprzerwanego okresu podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, bez okresu wyczekiwania. Do okresu ubezpieczenia chorobowego, o którym mowa powyżej, wlicza się również poprzednie okresy ubezpieczenia chorobowego, jeżeli przerwa między nimi nie przekroczyła 30 dni lub była spowodowana urlopem wychowawczym, urlopem bezpłatnym albo odbywaniem czynnej służby wojskowej przez żołnierza niezawodowego. Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje: 1) absolwentom szkół lub szkół wyższych, którzy zostali objęci ubezpieczeniem chorobowym lub przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od dnia ukończenia szkoły lub uzyskania dyplomu ukończenia studiów wyższych, 2) jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy, 3) ubezpieczonym obowiązkowo, którzy mają wcześniejszy co najmniej 10-letni okres obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego, 4) posłom i senatorom, którzy przystąpili do ubezpieczenia chorobowego w ciągu 90 dni od ukończenia kadencji. PRZYKŁAD 3. ZWOLNIENIE LEKARSKIE PO ZAKOŃCZENIU UMOWY ZLECENIA Pan Jan K. zawarł umowę zlecenia na okres od 1 stycznia do 30 września 2017 r. W dniu 18 września 2017 r. zleceniobiorca uległ poważnemu wypadkowi samochodowemu. Leczenie będzie długotrwałe, wobec tego otrzymał zwolnienie lekarskie za okres od 18 września do 30 listopada 2017 r. Zwolnienie lekarskie będzie trwało również po zakończeniu umowy zlecenia. Pan Jan, podpisując umowę zlecenia, zgłosił chęć podlegania ubezpieczeniu chorobowemu, co oznacza, że 6

7 w tej chwili ma prawo do zasiłku chorobowego po zakończeniu umowy zlecenia, tj. po 30 września 2017 r. Dokumentacja do zasiłku chorobowego po ustaniu zatrudnienia Po ustaniu zatrudnienia płatnik składek, tj. pracodawca lub zleceniodawca, powinien przekazać komplet niezbędnych dokumentów do oddziału ZUS właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego, tj.: zaświadczenie (lub zaświadczenia) lekarskie o czasowej niezdolności do pracy wystawione na druku ZUS ZLA; protokół ustalenia okoliczności i przyczyn wypadku przy pracy lub kartę wypadku, jeżeli niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy; decyzję o stwierdzeniu choroby zawodowej wydaną przez inspektora sanitarnego oraz zaświadczenie lekarskie o związku niezdolności do pracy z chorobą zawodową, jeżeli niezdolność do pracy spowodowana jest chorobą zawodową; zaświadczenie lekarskie o związku niezdolności do pracy z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową gdy niezdolność do pracy jest skutkiem późniejszych następstw wypadku przy pracy lub choroby zawodowej; zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3 dla pracownika, ZUS Z-3b w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych, albo ZUS Z-3a w przypadku innych ubezpieczonych. W zaświadczeniu tym wykazuje się okresy zatrudnienia, okresy wypłaconych świadczeń z tytułu choroby. Ponadto w zaświadczeniu tym wskazuje się składniki wynagrodzenia otrzymanego przez pracownika/zleceniobiorcę w celu ustalenia podstawy zasiłku chorobowego. Zaświadczenie ZUS Z-3 powinno zawierać także składniki wynagrodzenia, do których pracownik zachował prawo za okresy pobierania zasiłków; kserokopię wydanego pracownikowi świadectwa pracy; oświadczenie osoby występującej o zasiłek chorobowy za okres po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego lub ubezpieczenia wypadkowego o nieustaleniu prawa do emerytury bądź renty z tytułu 7

8 ZLA po zakończeniu umowy o pracę/umowy zlecenia niezdolności do pracy, zasiłku dla bezrobotnych, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, o zaprzestaniu i niepodjęciu działalności zarobkowej stanowiącej tytuł do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniem chorobowym lub wypadkowym albo dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającej prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby, o niepodleganiu obowiązkowo ubezpieczeniu społecznemu rolników na druku ZUS Z-10. PRZYKŁAD 4. DOKUMENTY DO ZUS PO USTANIU ZATRUDNIENIA Umowa między pracownikiem i pracodawcą rozwiąże się 30 września 2017 r. Pracodawca nie będzie podpisywał z pracownikiem kolejnej umowy. W dniu 13 września pracownik dostarczył zwolnienie lekarskie na okres od 13 września do 6 października 2017 r. Po zakończeniu umowy pracodawca będzie zobowiązany do przekazania do ZUS kompletu dokumentów, na podstawie których ZUS wypłaci pracownikowi zasiłek chorobowy, tj.: zaświadczenia lekarskiego o czasowej niezdolności do pracy wystawionego na druku ZUS ZLA za okres od 13 września do 6 października 2017 r.; zaświadczenie płatnika składek na druku ZUS Z-3, w którym płatnik składek wykaże okres zatrudnienia pracownika, a także terminy wykorzystanych świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. W dalszej części zaświadczenia płatnik składek podaje stałe składniki wynagrodzenia zasadniczego i inne składniki w pełnej miesięcznej wysokości określonej w umowie o pracę, wynagrodzenie i składniki pomniejszane proporcjonalnie, premie oraz inne składniki przyjmowane w kwocie faktycznej, składniki za okresy kwartalne, roczne, jak również kserokopii świadectwa pracy. Komplet dokumentów pracodawca przesyła do oddziału ZUS właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego pracownika. 8

9 Podstawa prawna Art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz ze zm.). Art. 4, art. 6, art. 7, art. 8, art. 12, art. 13, art. 54, art. 55 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2017 r. poz. 1368)., Marta Brakoniecka specjalista w zakresie kadr i płac, praktyk z wieloletnim doświadczeniem WARTO ZAPAMIĘTAĆ Pracownikowi, który stał się niezdolny do pracy w trakcie zatrudnienia i niezdolność ta trwa także po jego zakończeniu, przysługuje zasiłek chorobowy. Ubezpieczonemu, którego niezdolność trwa również po ustaniu zatrudnienia, zasiłek chorobowy przysługuje tak samo jak pracownikowi, którego niezdolność powstała i trwa w czasie zatrudnienia, czyli zasiłek chorobowy nie dłużej niż przez okres: 182 lub 270 dni. Po ustaniu zatrudnienia płatnik składek, tj. pracodawca lub zleceniodawca, powinien przekazać komplet niezbędnych dokumentów do oddziału ZUS właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ubezpieczonego. Od pierwszego dnia ubezpieczenia chorobowego prawo do zasiłku chorobowego przysługuje, jeżeli niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem w drodze do pracy lub z pracy. 9