Niezbędne dokumenty do wypłaty zasiłku macierzyńskiego

Transkrypt

1 Niezbędne dokumenty do wypłaty zasiłku macierzyńskiego

2 Ubezpieczenia społeczne dla specjalistów WYJĄTKOWEEBOOKIZADARMODLACIEBIE Zajmujesz się ubezpieczeniami społecznymi? Pobierz darmowe ebooki. Jeśli: zajmujeszsięubezpieczeniamispołecznymi, chceszwiedziećozmianachwprzepisachiskutkachtychzmian wpraktyce KLIKNIJ i pobierz bezpłatne e-poradniki!

3 Dosyć ciągłego śledzenia zmian w ubezpieczeniach społecznych! Jest rozwiązanie, które odpowiada na wszystkie potrzeby specjalistów rozliczających ubezpieczenia społeczne. Jeśli z niego korzystasz: dowiadujesz się z wyprzedzeniem o zapowiedziach zmian i nowościach, poznajesz komentarze wybrane, tylko takie, które są ważne w Twojej pracy, czytasz orzeczenia i interpretacje, wyselekcjonowane pod kątem przydatności, łatwo i szybko znajdujesz odpowiedzi na interesujące Cię pytania, gdyż zebrano je tematycznie, dzieląc na składki, świadczenia, emerytury i renty oraz dokumentację. ZAMÓW PRENUMERATĘ ROCZNĄ Z TABLETEM Zadzwoń już dziś do Centrum Obsługi Klienta:

4 Kierownik grupy wydawniczej: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Wydawca: Marlena Prószyńska Redaktor naczelny: Krystyna Trojanowska Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Korekta: Zespół Skład i łamanie: Studio Raster, N. Bogajczyk ISBN: Informacje o prenumeracie: tel.: , cok@wip.pl Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o Warszawa, ul. Łotewska 9a Tel , faks , ksiegowy@wip.pl NIP: Numer KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy, Sąd Gospodarczy XIII Wydział Gospodarczy Rejestrowy. Wysokość kapitału zakładowego: zł Wszelkie prawa do niniejszej publikacji, w tym do jej tytułu oraz do treści zawartych w zamieszczonych w niej artykułach, podlegają ochronie prawnej przewidzianej w szczególności prawem autorskim. Ich przedruk oraz rozpowszechnianie bez wiedzy i zgody redakcji są zabronione. Zakaz ten nie dotyczy cytowania ww. materiałów w granicach dozwolonego użytku, z powołaniem się na źródło. Wszelkie materiały zawarte w niniejszej publikacji mają charakter wyłącznie popularyzacyjno-informacyjny i nie mogą być traktowane w sposób prawnie wiążący pomiędzy Czytelnikiem a wydawcą lub redakcją. Redakcja dokłada wszelkich starań, aby informacje i dane zamieszczone w tych materiałach były poprawne merytorycznie i aktualne, jednakże informacje te nie mają charakteru porady czy opinii prawnej, jako że wydawca ani redakcja nie świadczą żadnych usług prawnych. Nie mogą być one również traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. Zastosowanie tych informacji w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji lub opinii prawnej. Wobec powyższego wydawca, redakcja, redaktorzy ani autorzy ww. materiałów nie ponoszą odpowiedzialności prawnej, w szczególności za skutki zastosowania lub wykorzystania w jakikolwiek sposób informacji zawartych w tych materiałach.

5 Spis treści Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego 6 Skrócenie przez uprawnionego okresu pobierania zasiłku 7 Przerwanie pobierania części zasiłku macierzyńskiego ze względu na pobyt w szpitalu 8 Prawa ojca dziecka do zasiłku z powodu hospitalizowania matki 9 Przerwanie wypłaty zasiłku w związku z pobytem dziecka w szpitalu 10 Ubieganie się o zasiłek w związku ze śmiercią matki lub porzuceniem przez nią dziecka 10 Ubieganie się o zasiłek z powodu niepełnosprawności matki dziecka 12 Rezygnacja matki z opieki nad dzieckiem 13 Podjęcie zatrudnienia przez nieubezpieczoną matkę 13 Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego 14 Zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka po ustaniu zatrudnienia 15 Zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego 15 Dokumentacja zasiłkowa wybrane wzory wniosków 16

6 Niezbędne dokumenty do wypłaty zasiłku macierzyńskiego wybrane przykłady Na czym polegają obecne zasady wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego Jakie dokumenty warunkują przerwanie wypłaty zasiłku macierzyńskiego po skorzystaniu z tego świadczenia przez matkę za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie? Czy płatnik zasiłku może wydać ubezpieczonej matce dziecka oryginał zaświadczenia o dacie przyjęcia jej do szpitala lub do innej placówki leczniczej wystawione przez szpital lub tę placówkę w celu przedłożenia płatnikowi zasiłku macierzyńskiego ojca dziecka lub członka najbliższej rodziny? Jakich dokumentów powinien zażądać płatnik aby podjąć wypłatę zasiłku macierzyńskiego na rzecz pracownika ojca dziecka lub członka najbliższej rodziny, w związku ze śmiercią matki dziecka lub porzuceniem przez nią dziecka? Na te i wiele innych pytań Czytelnik znajdzie wyczerpujące odpowiedzi w tej publikacji. Zapraszamy do zapoznania się z prezentowaną tematyką! Aby ustalić uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego, pracodawca powinien otrzymać dokumenty, które umożliwią mu ustalenie prawa do tego świadczenia i jego wysokości. Musi także wiedzieć, na podstawie jakich dokumentów może przerwać wypłatę zasiłku macierzyńskiego pobieranego przez pracownicę albo pracownika, jeżeli np. dziecko trafi do szpitala, matka dziecka je porzuci, skróci okres pobierania zasiłku i powróci do pracy, rodzice podzielą się opieką nad dzieckiem itd. Te kwestie wyjaśniamy w publikacji. Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego Pracownik ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego i zasiłku macierzyńskiego w wymiarze do 2 tygodni, nie dłużej jednak niż: do ukończenia przez dziecko 24. miesięcy życia albo do upływu 24. miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia sądu orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 10. roku życia. Zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego można wykorzystać jednorazowo albo w nie więcej niż 2 częściach. Żadna z części urlopu ojcowskiego nie może być krótsza niż tydzień. Części zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego nie muszą przypadać bezpośrednio jedna po drugiej. Powyższe zasady dotyczą także odpowiednio ubezpieczonych innych niż pracownicy, np. zleceniobiorców, którzy nie mają prawa do urlopu ojcowskiego, ale są uprawnieni do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu ojcowskiego. Warunki przyznania prawa do zasiłku Aby uprawniony otrzymał świadczenie macierzyńskie za okres urlopu ojcowskiego, musi spełnić następujące warunki: wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie takiego urlopu i wskazanie jego okresu, w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu w przypadku pracowników; złożyć pisemny wniosek o zasiłek macierzyński za okres odpowiadający okresowi urlopu ojcowskiego przed terminem rozpoczęcia korzystania z zasiłku za okres tego urlopu w przypadku ubezpieczonych niebędących pracownikami. We wniosku ubezpieczony podaje okres, przez który będzie korzystał z zasiłku macierzyńskiego. 6

7 Ponadto do wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego wymaga się: odpisu skróconego aktu urodzenia dziecka albo jego kopii potwierdzonej przez płatnika składek lub ZUS za zgodność z oryginałem w przypadku ubiegania się o zasiłek macierzyński w związku z urodzeniem się dziecka, prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka lub kopii tego aktu potwierdzonej za zgodność z oryginałem przez płatnika składek lub ZUS w przypadku ubiegania się o zasiłek macierzyński w związku z przysposobieniem dziecka, decyzji ostatecznej o odroczeniu obowiązku szkolnego lub jej kopii potwierdzonej za zgodność z oryginałem przez płatnika składek bądź ZUS w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, oświadczenia pracownika/ubezpieczonego, czy zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego pobrał z innego tytułu. Jeżeli zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego wypłaca ZUS, wymaga dodatkowo złożenia w formie papierowej lub elektronicznej za pośrednictwem PUE ZUS zaświadczenia płatnika składek wystawionego na druku: ZUS Z-3 w przypadku pracowników, ZUS Z-3b w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych albo ZUS Z-3a w przypadku pozostałych ubezpieczonych. Wnioski dla płatnika Nie musimy wystawiać odrębnie zaświadczenia pracodawcy o udzieleniu urlopu ojcowskiego, ponieważ informację tę zawiera formularz ZUS Z-3. Skrócenie przez uprawnionego okresu pobierania zasiłku W praktyce stykamy się nie tylko z sytuacjami typowymi ustalania uprawnień do zasiłku macierzyńskiego. Zdarza się, że pracownica lub pracownik chcą skrócić okres pobierania zasiłku i powrócić do pracy albo trzeba ustalić uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego w związku z pobytem matki dziecka w szpitalu, w związku ze śmiercią matki dziecka lub porzuceniem przez nią dziecka. Aktualnie mamy też do czynienia z okolicznościami, w których przysługują uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego w sytuacjach np. legitymowania się matki dziecka orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym. Rezygnacja z pobierania części zasiłku macierzyńskiego z powodu powrotu do pracy Pracownica matka dziecka po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie może zrezygnować z dalszego pobierania zasiłku i wrócić do pracy. W takim przypadku pozostałą część okresu urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego wykorzystuje pracownik ojciec dziecka w okresie przypadającym bezpośrednio po terminie rezygnacji z części zasiłku przez matkę dziecka. Zasiłek macierzyński przysługuje mu także przez okres urlopu rodzicielskiego. Zasada ta ma odpowiednie zastosowanie do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługującego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie. Osoby ubezpieczone niebędące pracownikami, np. zleceniobiorcy, mają możliwość zrezygnowania z pobierania zasiłku macierzyńskiego po wykorzystaniu co najmniej 14 tygodni tego zasiłku po porodzie, na zasadach odpowiednio tak jak pracownicy. Pracownica składa pisemny wniosek w sprawie rezygnacji z korzystania z części urlopu macierzyńskiego/ urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego swojemu pracodawcy, w terminie nie krótszym niż 7 dni przed przystąpieniem do pracy. Wnioski dla płatnika Do przerwania wypłaty zasiłku macierzyńskiego po skorzystaniu z tego zasiłku za okres co najmniej 14 tygodni po porodzie niezbędne są: oświadczenie pracownicy/ubezpieczonej, od kiedy ojciec dziecka będzie korzystał z uprawnień do zasiłku macierzyńskiego, pisemny wniosek ubezpieczonej zawierający datę, od której rezygnuje z pobierania zasiłku macierzyńskiego jeżeli okres wypłaty zasiłku skraca ubezpieczona niebędąca pracownicą; zaświadczenie pracodawcy o dacie zaprzestania korzystania przez pracownicę z urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w przypadku gdy zasiłek macierzyński jest wypłacany przez ZUS. Skorzystanie z zasiłku macierzyńskiego przez pracownika ojca dziecka jest nieodzownym warunkiem skrócenia okresu pobierania tego zasiłku przez matkę dziecka po co najmniej 14 tygodniach jego pobierania po porodzie. Pracownik ojciec dziecka ma obowiązek wykorzystać pozostałą część okresu urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego niewykorzystanego przez matkę dziecka, bezpośrednio po terminie rezygnacji przez nią z części zasiłku macierzyńskiego. Pracownik ojciec dziecka składa pisemny wniosek o część urlopu macierzyńskiego/ urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego niewykorzystaną przez matkę, w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tej części urlopu. Pracownik ojciec dziecka, występując o zasiłek macierzyński w przypadku skrócenia przez matkę dziecka pobierania zasiłku macierzyńskiego, powinien przedłożyć: odpis skrócony aktu urodzenia dziecka; do ustalenia prawa do zasiłku i jego wypłaty możemy przyjąć kopię tego dokumentu potwierdzoną przez nas (płatnika składek) albo przez ZUS za zgodność z oryginałem w przypadku ubiegania się o zasiłek w związku z urodzeniem dziecka; 7

8 zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka lub jego kopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez nas lub ZUS, albo kopię wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierającego datę urodzenia dziecka, z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu oraz oświadczenie o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie; prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub umowę cywilnoprawną zawartą pomiędzy rodziną zastępczą a starostą albo ich kopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez nas lub ZUS oraz dokument potwierdzający wiek dziecka w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie w rodzinie zastępczej; decyzję ostateczną o odroczeniu obowiązku szkolnego lub jego kopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem przez nas bądź ZUS w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego; zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną matkę dziecka, o okresie przysługującego jej zasiłku macierzyńskiego oraz o stawce procentowej, w jakiej zasiłek macierzyński przysługiwał ubezpieczonej matce dziecka, zawierające imię, nazwisko i numer PESEL ubezpieczonej matki dziecka albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano numeru PESEL. Jeżeli zasiłek macierzyński wypłaca ZUS, wymaga się, by uprawniony dodatkowo złożył w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem PUE ZUS zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku: ZUS Z-3 w przypadku pracowników, ZUS Z-3b w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych albo ZUS Z-3a w przypadku pozostałych ubezpieczonych. Nie musimy wystawiać odrębnego zaświadczenia o udzieleniu ojcu dziecka urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, ponieważ informacja ta jest zawarta w ZUS Z-3. Przerwanie pobierania części zasiłku macierzyńskiego ze względu na pobyt w szpitalu Pracownica pobierająca zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, która zaprzestaje osobistej opieki nad dzieckiem, gdyż ze względu na stan zdrowia zostanie hospitalizowana albo przebywa w przedsiębiorstwie podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne, nazywanego placówką leczniczą, może przerwać pobieranie zasiłku macierzyńskiego. Konieczne warunki Warunkiem przerwania pobierania zasiłku jest wykorzystanie świadczenia w wymiarze co najmniej 8 tygodni po porodzie oraz wystąpienie o zasiłek macierzyński przez pracownika/ubezpieczonego ojca dziecka lub członka najbliższej rodziny dziecka. Zasady te mają odpowiednio zastosowanie również do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego przysługującego z tytułu przyjęcia dziecka na wychowanie oraz do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu rodzicielskiego. Pobieranie zasiłku macierzyńskiego w przedstawionych okolicznościach i na przedstawionych zasadach może także przerwać ubezpieczona niebędąca pracownicą, pobierająca zasiłek macierzyński za okres ustalony Kodeksem pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego. Świadczenia z tytułu niezdolności do pracy spowodowanej chorobą Trzeba wiedzieć, że pracownica/ubezpieczona, która w wyżej opisanych okolicznościach przerwie pobieranie zasiłku macierzyńskiego, ma prawo na ogólnych zasadach do świadczeń z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby, tj. pracownica ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby na podstawie art. 92 Kodeksu pracy i/lub zasiłku chorobowego, a ubezpieczona będąca zleceniobiorcą ma prawo do zasiłku chorobowego. Podstawą do ustalenia uprawnień do świadczeń z tytułu choroby jest zaświadczenie lekarskie o jej niezdolności do pracy z powodu choroby, np. na druku ZUS ZLA albo w formie dokumentu elektronicznego. Dokumentami niezbędnymi do przerwania wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego ubezpieczonej matce dziecka za okres jej pobytu w szpitalu lub innej placówce leczniczej, po wykorzystaniu przez nią zasiłku macierzyńskiego w wymiarze co najmniej 8 tygodni po porodzie, są: zaświadczenie o dacie przyjęcia ubezpieczonej matki dziecka do szpitala lub innej placówki leczniczej wystawione przez szpital bądź tę placówkę albo jego kopia potwierdzona przez nas (płatnika składek) lub ZUS za zgodność z oryginałem. Na wniosek ubezpieczonej płatnik zasiłku może wydać jej oryginał tego zaświadczenia w celu przedłożenia płatnikowi zasiłku macierzyńskiego ojca dziecka lub członka najbliższej rodziny. W aktach płatnik zasiłku pozostawia wówczas kserokopię potwierdzoną za zgodność z oryginałem. Jeżeli zasiłek wypłaca ZUS, to lekarz może wystawić na swoim profilu PUE ZUS i przekazać do ZUS takie zaświadczenie w formie dokumentu elektronicznego. Jest to dokument ZAS-40 Zaświadczenie lekarskie o okresie pobytu ubezpieczonej matki dziecka w szpitalu, oświadczenie ubezpieczonej o dacie, od której ubezpieczony ojciec dziecka albo ubezpieczony inny członek najbliższej rodziny będzie korzystał z zasiłku macierzyńskiego (okres przypadający bezpośrednio po terminie rezygnacji z części zasiłku przez ubezpieczoną); 8

9 zaświadczenie pracodawcy o dacie zaprzestania korzystania z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego jeżeli zasiłek macierzyński wypłaca ZUS. Prawa ojca dziecka do zasiłku z powodu hospitalizowania matki Jeżeli pracownica/ubezpieczona przerwie pobieranie zasiłku macierzyńskiego z powodu pobytu w szpitalu lub innej placówce leczniczej, po wykorzystaniu przez nią zasiłku w wymiarze co najmniej 8 tygodni po porodzie, z zasiłku macierzyńskiego korzysta pracownik/ubezpieczony ojciec dziecka lub inny członek najbliższej rodziny dziecka. Ma on prawo do części zasiłku macierzyńskiego odpowiadającej okresowi pobytu ubezpieczonej w szpitalu lub innej placówce leczniczej. Pamiętajmy, że łączny wymiar zasiłku macierzyńskiego wykorzystanego przez matkę dziecka i ojca dziecka/członka najbliższej rodziny dziecka nie może przekraczać wymiaru określonego przepisami Kodeksu pracy. Do ustalenia prawa do wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego ubezpieczonemu ojcu dziecka albo ubezpieczonemu innemu członkowi najbliższej rodziny za okres przerwy w pobieraniu zasiłku macierzyńskiego z powodu pobytu ubezpieczonej matki dziecka w placówce leczniczej, po wykorzystaniu przez nią zasiłku macierzyńskiego w wymiarze co najmniej 8 tygodni po porodzie, niezbędne są: odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona przez nas (płatnika składek) albo ZUS za zgodność z oryginałem jeżeli zasiłek macierzyński przysługuje z tytułu urodzenia się dziecka; zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez nas lub ZUS albo kopia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka; z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu oraz oświadczenie ubezpieczonego o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie; prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy rodziną zastępczą a starostą albo ich kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez nas lub ZUS oraz dokument potwierdzający wiek dziecka w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie w rodzinie zastępczej; decyzja ostateczna o odroczeniu obowiązku szkolnego lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez płatnika składek lub ZUS w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego; zaświadczenie wystawione przez szpital lub placówkę leczniczą o dacie przyjęcia ubezpieczonej matki dziecka do szpitala/placówki leczniczej; jeżeli zasiłek jest wypłacany przez ZUS, to lekarz może wystawić na swoim profilu PUE ZUS i przekazać do ZUS takie zaświadczenie w formie dokumentu elektronicznego. Jest to dokument ZAS-40 Zaświadczenie lekarskie o okresie pobytu ubezpieczonej matki dziecka w szpitalu; zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie przysługującego oraz wypłaconego pracownicy/ubezpieczonej matce dziecka zasiłku macierzyńskiego oraz o stawce procentowej, w jakiej zasiłek macierzyński przysługiwał pracownicy/ubezpieczonej matce dziecka, zawierające imię, nazwisko i numer PESEL pracownicy/ubezpieczonej matki dziecka albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano jej numeru PESEL. Jeżeli zasiłek macierzyński wypłaca ZUS, wymaga się dodatkowo złożenia w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem PUE ZUS zaświadczenia płatnika składek wystawionego na druku: ZUS Z-3 w przypadku pracowników, ZUS Z-3b w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych albo ZUS Z-3a w przypadku pozostałych ubezpieczonych. Nie wystawiamy odrębnego zaświadczenia o udzieleniu ojcu dziecka urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, ponieważ informację tę zawiera ZUS Z-3. Przerwanie wypłaty zasiłku na rzecz ojca z powodu wypisania matki ze szpitala W celu przerwania wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownikowi/ubezpieczonemu ojcu dziecka albo pracownikowi/ubezpieczonemu innemu członkowi najbliższej rodziny za okres przerwy w pobieraniu zasiłku macierzyńskiego przez pracownicę/ubezpieczoną matkę dziecka w związku z jej pobytem w szpitalu lub innej placówce leczniczej niezbędne jest: zaświadczenie wystawione przez szpital lub inną placówkę leczniczą zawierające datę wypisania pracownicy/ubezpieczonej matki dziecka ze szpitala/placówki; jeżeli zasiłek wypłaca ZUS, to lekarz może wystawić na swoim profilu PUE ZUS i przekazać do ZUS takie zaświadczenie w formie dokumentu elektronicznego; jest to dokument ZAS-40 Zaświadczenie lekarskie o okresie pobytu ubezpieczonej matki dziecka w szpitalu; zaświadczenie pracodawcy o dacie zaprzestania korzystania przez pracownika z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego jeżeli zasiłek macierzyński wypłaca ZUS. Wznowienie wypłaty zasiłku na rzecz pracownicy po hospitalizacji W przypadku gdy pracownica albo ubezpieczona nieniż będąca pracownicą, która przerwała wypłatę zasiłku macie- 9

10 rzyńskiego w związku z pobytem w szpitalu lub innej placówce leczniczej i wypisano ją ze szpitala lub tej placówki, powraca do pobierania zasiłku macierzyńskiego. Zasiłek macierzyński przysługuje jej w części niewykorzystanej łącznie przez nią i przez ubezpieczonego ojca dziecka lub członka najbliższej rodziny dziecka. Wnioski dla płatnika Aby możliwe było podjęcie wypłaty zasiłku macierzyńskiego pracownicy/ubezpieczonej matce dziecka za okres po wypisaniu jej ze szpitala lub innej placówki leczniczej, będąc płatnikiem zasiłków, musimy wystawić zaświadczenie o okresie wypłacania zasiłku macierzyńskiego pracownikowi/ubezpieczonemu ojcu dziecka albo pracownikowi/ ubezpieczonemu innemu członkowi najbliższej rodziny, zawierające: jego imię i nazwisko, PESEL albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano numeru PESEL. Jeżeli zasiłek macierzyński wypłaca ZUS, musimy, jako płatnik składek, dodatkowo złożyć w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem PUE ZUS zaświadczenie wystawione na druku: ZUS Z-3 w przypadku pracownicy, ZUS Z-3b w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych albo ZUS Z-3a w przypadku pozostałych ubezpieczonych. Nie wydajemy odrębnego zaświadczenia o udzieleniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, ponieważ informację tę zawiera druk ZUS Z-3. Przerwanie wypłaty zasiłku w związku z pobytem dziecka w szpitalu W przypadku gdy dziecko wymaga opieki szpitalnej, pracownica może po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego przez okres co najmniej 8 tygodni po porodzie przerwać urlop macierzyński i pobieranie zasiłku macierzyńskiego, a pozostałą jego część wykorzystać w terminie późniejszym, bezpośrednio po wypisaniu dziecka ze szpitala. Tę zasadę stosuje się także, jeżeli pracownica lub pracownik korzystają z: urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu ojcowskiego. Jeżeli pracownik lub pracownica przerwali pobieranie zasiłku macierzyńskiego i lekarz orzeknie potrzebę sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w tym okresie oraz wystawi zaświadczenie lekarskie, mogą oni ubiegać się o prawo do zasiłku opiekuńczego na ogólnych zasadach. Pobieranie zasiłku macierzyńskiego w przedstawionych okolicznościach i na omówionych zasadach może także przerwać ubezpieczona lub ubezpieczony niebędący pracownikami pobierający zasiłek macierzyński za okres ustalony Kodeksem pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego albo urlopu ojcowskiego. Wnioski dla płatnika Dokumentami niezbędnymi do przerwania wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownicy lub pracownikowi w związku z pobytem dziecka w szpitalu są: zaświadczenie o dacie przyjęcia dziecka do szpitala lub jego kopia potwierdzona przez płatnika składek albo ZUS za zgodność z oryginałem, zaświadczenie pracodawcy o dacie zaprzestania korzystania przez pracownika z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego jeżeli zasiłek macierzyński wypłaca ZUS. Wypłata zasiłku po wypisaniu dziecka ze szpitala Pracownica lub pracownik, którzy przerwali pobieranie zasiłku macierzyńskiego w związku z pobytem dziecka w szpitalu, powracają do pobierania tego świadczenia, jeżeli dziecko zostanie wypisane ze szpitala. Zasiłek macierzyński przysługuje wówczas bezpośrednio po wypisaniu dziecka ze szpitala, w części niewykorzystanej w związku z pobytem dziecka w szpitalu, do wyczerpania pełnego okresu przysługującego zgodnie z przepisami. Dotyczy to także ubezpieczonych innych niż pracownicy, którzy przerwali pobieranie zasiłku macierzyńskiego w związku z pobytem dziecka w szpitalu. Abyśmy jako płatnik zasiłków mogli podjąć wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres po wypisaniu dziecka ze szpitala, niezbędne jest zaświadczenie wystawione przez szpital zawierające datę wypisania dziecka ze szpitala. Jeżeli zasiłek macierzyński wypłaca ZUS, musimy dodatkowo złożyć w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem PUE ZUS zaświadczenie wystawione na druku: ZUS Z-3 w przypadku pracowników, ZUS Z-3b w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych albo ZUS Z-3a w przypadku pozostałych ubezpieczonych. Nie wystawiamy zaświadczenia o udzieleniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, urlopu rodzicielskiego, ponieważ informację tę zawiera formularz ZUS Z-3. Ubieganie się o zasiłek w związku ze śmiercią matki lub porzuceniem przez nią dziecka Pracownikowi ojcu dziecka albo pracownikowi członkowi najbliższej rodziny dziecka przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego, jeżeli matka dziecka umrze albo porzuci dziecko, a on przerwie zatrudnienie w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 10

11 Wnioski dla płatnika Pamiętajmy, ze prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje pracownikowi zarówno gdy matka dziecka, która zmarła albo porzuciła dziecko, podlegała ubezpieczeniu chorobowemu i pobierała zasiłek macierzyński, jak i gdy nie podlegała temu ubezpieczeniu. I tak: 1. W razie śmierci ubezpieczonej matki dziecka pracownik ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres od dnia następnego po dniu śmierci matki dziecka przez okres niewykorzystany przez matkę. Zasiłek ten przysługuje pracownikowi za okres urlopu macierzyńskiego i także za okres urlopu rodzicielskiego. 2. W razie śmierci nieubezpieczonej matki dziecka prawo do zasiłku macierzyńskiego przysługuje pracownikowi przez okres, który pozostał od następnego dnia po dniu śmierci matki do końca okresu, w którym korzystałaby ona z prawa do zasiłku macierzyńskiego, gdyby była ubezpieczona. Świadczenie przysługuje pracownikowi za okres urlopu macierzyńskiego i także za okres urlopu rodzicielskiego. 3. W razie porzucenia dziecka przez ubezpieczoną matkę dziecka zasiłek macierzyński przysługuje pracownikowi za okres odpowiadający niewykorzystanej przez matkę części odpowiadającej okresowi urlopu macierzyńskiego, a następnie urlopu rodzicielskiego, nie wcześniej jednak niż po wykorzystaniu przez ubezpieczoną po porodzie co najmniej 8 tygodni okresu zasiłku macierzyńskiego. W razie porzucenia dziecka przez matkę, która nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, zasiłek macierzyński przysługuje pracownikowi od następnego dnia po porzuceniu dziecka przez matkę, do końca okresu odpowiadającego okresowi urlopu macierzyńskiego, a następnie przez okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego. Powyższe zasady stosuje się odpowiednio również w przypadku ustalania pracownikowi prawa do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, a następnie urlopu rodzicielskiego, jeżeli nastąpiła śmierć matki lub porzucenie przez nią dziecka przyjętego na wychowanie. Prawo do zasiłku macierzyńskiego w przedstawionych okolicznościach i na przedstawionych zasadach przysługuje także ubezpieczonym niebędącym pracownikami, uprawnionym do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony Kodeksem pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego. Dokumentami niezbędnymi w celu wypłaty zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownikowi ojcu dziecka lub członkowi najbliższej rodziny, w związku ze śmiercią matki dziecka lub porzuceniem przez nią dziecka, są: odpis skrócony aktu urodzenia dziecka; do ustalenia prawa do zasiłku i jego wypłaty może być przyjęta kopia tego dokumentu potwierdzona przez nas (płatnika składek) albo ZUS za zgodność z oryginałem jeżeli zasiłek macierzyński przysługuje z tytułu urodzenia się dziecka; zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka, lub kopia dokumentu potwierdzona przez nas (płatnika składek) albo ZUS za zgodność z oryginałem lub kopia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierająca datę urodzenia dziecka, z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu oraz oświadczenie ubezpieczonego o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie; prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy rodziną zastępczą a starostą albo ich kopia potwierdzona przez nas (płatnika składek) bądź ZUS za zgodność z oryginałem oraz dokument potwierdzający wiek dziecka w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie w rodzinie zastępczej; decyzja ostateczna o odroczeniu obowiązku szkolnego lub jego kopia potwierdzona przez nas (płatnika składek) lub ZUS za zgodność z oryginałem w przypadku gdy wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję; zaświadczenie płatnika wypłacającego zasiłek macierzyński (czyli wystawione przez nas lub ZUS) matce dziecka, o okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną matkę dziecka oraz o okresie przysługującego jej zasiłku macierzyńskiego, a także o stawce procentowej, w jakiej zasiłek macierzyński przysługiwał ubezpieczonej matce dziecka; w zaświadczeniu należy podać: imię, nazwisko i PESEL ubezpieczonej matki dziecka albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano jej numeru PESEL jeżeli matka była pracownicą lub inną ubezpieczoną; oświadczenie pracownika/ubezpieczonego o śmierci matki w razie śmierci matki dziecka; oświadczenie pracownika/ubezpieczonego o porzuceniu dziecka przez matkę w przypadku porzucenia przez nią dziecka; jeżeli zasiłek wypłaca ZUS, to powyższe dwa oświadczenia pracownik/ubezpieczony może wypełnić na profilu PUE ZUS i przekazać do ZUS w formie dokumentu elektronicznego; jest to dokument ZAS- -33 Oświadczenie o porzuceniu dziecka przez matkę, o śmierci matki dziecka. Jeżeli zasiłek macierzyński wypłaca ZUS, dodatkowo składamy w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem PUE ZUS zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku: ZUS Z-3 w przypadku pracowników, ZUS Z-3b w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych albo 11

12 ZUS Z-3a w przypadku pozostałych ubezpieczonych. Nie wystawiamy odrębnego zaświadczenia o udzieleniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego, ponieważ informacja ta jest zawarta w ZUS Z-3. Ubieganie się o zasiłek z powodu niepełnosprawności matki dziecka Pracownikowi ojcu dziecka albo członkowi najbliższej rodziny dziecka przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego, jeżeli matka dziecka legitymuje się: orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym i stan zdrowia uniemożliwia jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Prawo do zasiłku przysługuje niezależnie od tego, czy matka legitymująca się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym podlega ubezpieczeniu chorobowemu. W przypadku gdy matka dziecka nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu i jej niezdolność do samodzielnej egzystencji/niepełnosprawność w stopniu znacznym powstała: przed urodzeniem dziecka pracownik ojciec dziecka albo członek najbliższej rodziny dziecka ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez cały okres odpowiadający okresowi urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego, po urodzeniu dziecka pracownik ojciec dziecka albo członek najbliższej rodziny dziecka ma prawo do zasiłku macierzyńskiego przez okres odpowiadający okresowi urlopu, który pozostałby do wykorzystania, gdyby matka podlegała ubezpieczeniu chorobowemu; okres ten liczymy od dnia następnego po dniu ustalonym jako dzień powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji do końca okresu odpowiadającego okresowi urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego. W przypadku gdy matka dziecka podlega ubezpieczeniu chorobowemu, a ma prawo do zasiłku macierzyńskiego i jej niezdolność do samodzielnej egzystencji/ niepełnosprawność w stopniu znacznym powstała: przed urodzeniem dziecka lub po urodzeniu dziecka, ale przed upływem 8 tygodni po porodzie może ona zrezygnować z pobierania zasiłku macierzyńskiego za dalszy okres, ale nie wcześniej niż po wykorzystaniu co najmniej 8 tygodni zasiłku po porodzie; w takim przypadku pracownik ojciec dziecka albo członek najbliższej rodziny korzysta z pozostałej części okresu zasiłku macierzyńskiego; po urodzeniu dziecka, po upływie 8 tygodni po porodzie może ona zrezygnować z pobierania zasiłku macierzyńskiego nie wcześniej niż od dnia następnego po dniu ustalonym jako dzień powstania niezdolności do samodzielnej egzystencji/niepełnosprawności w stopniu znacznym; w takim przypadku pracownikowi ojcu dziecka albo członkowi najbliższej rodziny przysługuje zasiłek macierzyński przez okres odpowiadający okresowi, który pozostał od dnia następnego do końca okresu odpowiadającego okresowi urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego. Pracownik może także ubiegać się o zasiłek macierzyński za okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, jeżeli matka dziecka legitymuje się: orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji lub orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym i stan zdrowia uniemożliwia jej sprawowanie opieki nad dzieckiem przyjętym na wychowanie. Prawo do zasiłku macierzyńskiego w przedstawionych okolicznościach i na przedstawionych zasadach przysługuje także ubezpieczonym niebędącym pracownikami, uprawnionym do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony Kodeksem pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego. Dokumentami wymaganymi do ustalenia prawa do wypłaty zasiłku macierzyńskiego pracownikowi ojcu dziecka albo członkowi najbliższej rodziny dziecka, w przypadku gdy matka dziecka legitymuje się orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji albo orzeczeniem o niepełnosprawności w stopniu znacznym i stan zdrowia uniemożliwia jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, są: prawomocne orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydane przez lekarza orzecznika ZUS, komisję lekarską ZUS, lekarza rzeczoznawcę KRUS, komisję lekarską KRUS albo orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym wydane przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności albo jego kopia potwierdzona przez nas, czyli płatnika składek lub ZUS za zgodność z oryginałem; warto dodać, że legitymowanie się przez matkę dziecka orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji jest równoznaczne z uznaniem, że stan zdrowia matki uniemożliwia jej sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem. Stan ten nie wymaga odrębnego dokumentowania; odpis skrócony aktu urodzenia dziecka albo jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez nas (płatnika składek)albo ZUS jeżeli zasiłek macierzyński przysługuje z tytułu urodzenia się dziecka; zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka, lub kopia dokumentupotwierdzona za zgodność z oryginałem przez nas (płatnika składek) lub ZUS albo kopia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierającego datę urodzenia dziecka, z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu oraz oświadczenie ubezpieczonego o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie; prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub umowa cywilno- 12

13 prawna zawarta pomiędzy rodziną zastępczą a starostą albo kopia dokumentów potwierdzona za zgodność z oryginałem przez nas (płatnika składek) lub ZUS oraz dokument potwierdzający wiek dziecka w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie w rodzinie zastępczej; decyzja ostateczna o odroczeniu obowiązku szkolnego lub jej kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez nas (płatnika składek) lub ZUS w przypadku gdy wniosek dotyczy przyjętego na wychowanie dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję; zaświadczenie płatnika zasiłku o okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez ubezpieczoną matkę dziecka, o okresie przysługującego jej zasiłku macierzyńskiego o stawce procentowej, w jakiej zasiłek macierzyński przysługiwał ubezpieczonej matce dziecka, zawierające imię, nazwisko i numer PESEL ubezpieczonej matki dziecka albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano numeru PESEL gdy matka dziecka jest osobą ubezpieczoną. W przypadku gdy zasiłek macierzyński wypłaca ZUS, składamy dodatkowo w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem PUE ZUS zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku: ZUS Z-3 w przypadku pracowników, ZUS Z-3b w przypadku ubezpieczonych wykonujących pozarolniczą działalność, ubezpieczonych współpracujących z osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz duchownych albo ZUS Z-3a w przypadku pozostałych ubezpieczonych. Nie sporządzamy zaświadczenia o udzieleniu urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo urlopu rodzicielskiego, ponieważ informację tę zawiera ZUS Z-3. Przerwanie pobierania zasiłku przez niepełnosprawną matkę Niezbędnymi dokumentami są: prawomocne orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji wydane przez lekarza orzecznika ZUS, komisję lekarską ZUS, lekarza rzeczoznawcę KRUS, komisję lekarską KRUS albo orzeczenie o niepełnosprawności w stopniu znacznym wydane przez zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności albo kopia dokumentu potwierdzona przez nas (płatnika składek) lub ZUS za zgodność z oryginałem; oświadczenie pracownicy/ubezpieczonej, od kiedy ubezpieczony ojciec dziecka albo ubezpieczony inny członek najbliższej rodziny będzie korzystał z uprawnień do zasiłku macierzyńskiego. Jeżeli płatnikiem zasiłku macierzyńskiego jest ZUS, dodatkowo niezbędne są: wniosek ubezpieczonej zawierający datę, od której rezygnuje ona z pobierania zasiłku macierzyńskiego w przypadku ubezpieczonej niebędącej pracownicą, zaświadczenie pracodawcy o dacie zaprzestania korzystania z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego w przypadku ubezpieczonej będącej pracownicą. Rezygnacja matki z opieki nad dzieckiem W praktyce możemy spotkać się z przypadkiem, w którym konieczne będzie zaprzestanie wypłaty zasiłku macierzyńskiego matce w związku z porzuceniem przez nią dziecka, umieszczeniem dziecka na podstawie orzeczenia sądu w pieczy zastępczej, w zakładzie opiekuńczo- -leczniczym, w zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo w zakładzie rehabilitacji leczniczej. Pracownicy nie przysługuje wówczas zasiłek macierzyński za okres przypadający po dniu, w którym zaistniała jedna z wymienionych okoliczności. Zasiłek macierzyński przysługuje pracownicy matce dziecka, nie krócej jednak niż przez okres 8 tygodni (56 dni) po porodzie. Te zasady dotyczą także ubezpieczonych innych niż pracownik. Dokumentem niezbędnym do zaniechania wypłaty zasiłku macierzyńskiego matce dziecka w przypadku: porzucenia dziecka, umieszczenia dziecka na podstawie orzeczenia sądu w pieczy zastępczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo zakładzie rehabilitacji leczniczej jest oświadczenie pracownicy/ubezpieczonej matki dziecka o dacie porzucenia dziecka, umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym albo zakładzie rehabilitacji leczniczej. Podjęcie zatrudnienia przez nieubezpieczoną matkę Może zdarzyć się, że pracownik wystąpi o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, gdy matka dziecka nieposiadająca tytułu do objęcia ubezpieczeniem chorobowym podejmuje zatrudnienie w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy. Pracownikowi ojcu dziecka przysługują wówczas uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego od dnia podjęcia zatrudnienia przez matkę. Zasiłek macierzyński przysługuje pracownikowi za okres odpowiadający tej części urlopu, która przypada od dnia podjęcia zatrudnienia przez matkę dziecka aż do wyczerpania pełnego wymiaru urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, który przysługiwałby matce dziecka, gdyby była osobą ubezpieczoną. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego przez pracownika w opisanej sytuacji nie może trwać dłużej niż okres trwania zatrudnienia matki dziecka. Powyższe zasady stosuje się również w przypadku, gdy dziecko zostało przyjęte na wychowanie. Także wtedy pracownik może wystąpić o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, jeżeli nieubezpieczona matka podejmie zatrudnienie w wymiarze co najmniej połowy pełnego wymiaru czasu pracy. Przedstawione wyżej zasady dotyczą także ubezpieczonych innych niż pracownicy ubiegający się o zasiłek macierzyński za okres urlopu macierzyńskiego, urlopu 13

14 na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego, w związku z podjęciem zatrudnienia przez nieubezpieczoną matkę dziecka. Dokumentami do wypłaty zasiłku macierzyńskiego pracownikowi/ ubezpieczonemu ojcu dziecka, w przypadku gdy nieubezpieczona matka dziecka podejmuje zatrudnienie w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, są: pisemny wniosek o urlop, złożony w terminie nie krótszym niż 14 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu jeżeli ojciec dziecka jest pracownikiem albo pisemny wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego, złożony przed terminem rozpoczęcia korzystania z zasiłku macierzyńskiego jeżeli ojciec dziecka jest ubezpieczonym innym niż pracownik. Ponadto niezbędne są: odpis skrócony aktu urodzenia dziecka lub jego kopia potwierdzona przez nas (płatnika składek) bądź ZUS za zgodność z oryginałem w przypadku ubiegania się o zasiłek w związku z urodzeniem się dziecka; zaświadczenie sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu o przysposobienie dziecka, zawierające datę urodzenia dziecka lub kopia dokumentu potwierdzona za zgodność z oryginałem przez nas (płatnika składek) lub ZUS albo kopia wniosku o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka, zawierającego datę urodzenia dziecka, z poświadczeniem sądu opiekuńczego o dacie wystąpienia do sądu oraz oświadczenie ubezpieczonego o dacie przyjęcia dziecka na wychowanie w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie; prawomocne orzeczenie sądu opiekuńczego o umieszczeniu dziecka w rodzinie zastępczej lub umowa cywilnoprawna zawarta pomiędzy rodziną zastępczą a starostą albo kopia tych dokumentów potwierdzona za zgodność z oryginałem przez nas ( płatnika składek) lub ZUS oraz dokument potwierdzający wiek dziecka w przypadku dziecka przyjętego na wychowanie w rodzinie zastępczej; decyzja ostateczna o odroczeniu obowiązku szkolnego lub jego kopia potwierdzona za zgodność z oryginałem przez nas (płatnika składek) bądź ZUS w przypadku gdy wniosek dotyczy przyjętego na wychowanie dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję; wydane przez nas (pracodawcę) zaświadczenie o okresie zatrudnienia i wymiarze czasu pracy matki dziecka, zawierające jej imię, nazwisko i numer PESEL albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano jej numeru PESEL, lub oświadczenie matki dziecka o dacie podjęcia zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy zawierające jej imię, nazwisko i PESEL albo serię i numer dokumentu stwierdzającego tożsamość, jeżeli nie nadano jej numeru PESEL, oraz nazwę i NIP pracodawcy; oświadczenie, w którym pracownik/ubezpieczony wskazuje datę, od której ma zamiar pobierać zasiłek macierzyński przypadający w okresie trwania zatrudnienia matki dziecka oraz zobowiązuje się poinformować płatnika zasiłku o ustaniu zatrudnienia matki dziecka, jeżeli stało się to w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez pracownika/ ubezpieczonego ojca dziecka. Jeżeli płatnikiem zasiłku macierzyńskiego jest ZUS, dodatkowo niezbędne są: wniosek ubezpieczonej zawierający datę, od której rezygnuje ona z pobierania zasiłku macierzyńskiego w przypadku ubezpieczonej niebędącej pracownicą, sporządzone przez nas (pracodawcę) zaświadczenie o dacie zaprzestania korzystania z urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego lub urlopu rodzicielskiego w przypadku ubezpieczonej będącej pracownicą. Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego Gdy miesięczna kwota zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownicy lub pracownikowi, pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, jest niższa niż kwota świadczenia rodzicielskiego, kwotę zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych podwyższamy do kwoty świadczenia rodzicielskiego, tj zł. Wnioski dla płatnika Kwota podwyższenia zasiłku macierzyńskiego nie podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Zasiłek za część miesiąca Jeżeli zasiłek macierzyński przysługuje za część miesiąca, kwota podwyższenia ustalamy w stosunku do pomniejszonej proporcjonalnie kwoty świadczenia rodzicielskiego. Kwotę świadczenia rodzicielskiego za część miesiąca obliczamy poprzez podzielenie miesięcznej kwoty świadczenia rodzicielskiego przez liczbę dni kalendarzowych miesiąca, za który przysługuje zasiłek macierzyński (wynik zaokrągla się na ogólnych zasadach do 1 gr.), oraz pomnożenie przez liczbę dni przysługiwania zasiłku. Otrzymany wynik zaokrąglamy do 10 gr. w górę. Zasiłek z kilku tytułów Jeżeli zasiłek macierzyński przysługuje z więcej niż jednego tytułu, np. z tytułu zatrudnienia u dwóch pracodawców, a łączna kwota zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych jest niższa od kwoty świadczenia rodzicielskiego, kwotę podwyższenia zasiłku macierzyńskiego obliczamy jako różnicę między kwotą świadczenia rodzicielskiego a łączną kwotą zasiłku macierzyńskiego pomniejszonego o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych ze wszystkich tytułów. Okres wypłaty Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego przysługuje zarówno w czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu macierzyńskiego albo urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, jak i urlopu rodzicielskiego. 14

15 Wnioski dla płatnika Ubezpieczonemu pobierającemu zasiłek macierzyński za okres urlopu ojcowskiego oraz osobie pobierającej zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego nie przysługuje podwyższenie tego świadczenia. Podmiot wypłacający podwyższenie zasiłku Wypłatę podwyższenia zasiłku macierzyńskiego ma obowiązek realizować jego płatnik. W przypadku gdy zasiłek macierzyński wypłaca się z więcej niż jednego tytułu, a wypłaty zasiłku dokonuje kilku pracodawców (płatników składek), osoba uprawniona do zasiłku wskazuje płatnika zobowiązanego do naliczenia i wypłaty podwyższenia zasiłku. Wnioski dla płatnika Jeżeli jednym z płatników zasiłku macierzyńskiego jest ZUS, ma on obowiązek naliczenia i wypłaty podwyższenia zasiłku macierzyńskiego. Podwyższenie zasiłku dla ubezpieczonych niebędących pracownikami Podwyższenie zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego przysługuje także ubezpieczonym niebędącym pracownikami, uprawnionym do zasiłku macierzyńskiego za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Dokumentami niezbędnymi do wypłaty kwoty podwyższenia zasiłku macierzyńskiego do wysokości świadczenia rodzicielskiego są: oświadczenie pracownika/ubezpieczonego, w którym wskazuje, czy zasiłek macierzyński przysługuje mu z więcej niż jednego tytułu, a jeżeli tak, to który płatnik ma obowiązek wypłaty kwoty podwyższenia zasiłku macierzyńskiego, oraz potwierdza, że podwyższenia zasiłku macierzyńskiego nie pobiera z innego tytułu; zaświadczenia pozostałych płatników zasiłku wystawione za miesiąc, w którym przysługuje podwyższenie zasiłku do kwoty świadczenia rodzicielskiego, zawierające informację o okresie przysługującego zasiłku oraz o miesięcznej kwocie zasiłku po pomniejszeniu o zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz za miesiące, w których nastąpiła zmiana w wysokości przysługującego zasiłku macierzyńskiego, i jego okresie. Zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka po ustaniu zatrudnienia Byłej pracownicy może przysługiwać zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka po ustaniu zatrudnienia. Będzie tak w przypadku rozwiązania umowy o pracę w okresie ciąży wskutek likwidacji bądź ogłoszenia upadłości pracodawcy albo w wyniku naruszenia przepisów prawa, stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu. Zasiłek macierzyński przysługuje przez okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego. Uprawnienia do zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka po ustaniu zatrudnienia ustala oddział ZUS właściwy ze względu na miejsce zamieszkania byłej pracownicy. Była pracownica powinna przedłożyć dokumenty w ZUS, a my (pracodawca) wystawiamy i przedkładamy w ZUS zaświadczenie płatnika składek. Dokumentami niezbędnymi do przyznania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego za okres po ustaniu ubezpieczenia chorobowego, jeżeli ubezpieczenie to ustało w okresie ciąży, z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy, są: odpis skrócony aktu urodzenia dziecka; dokumentem do wypłaty zasiłku jest także potwierdzona przez nas (płatnika składek) lub ZUS za zgodność z oryginałem kopia odpisu skróconego aktu urodzenia dziecka albo; przetłumaczony na język polski zagraniczny akt urodzenia dziecka lub potwierdzona przez nas (płatnika składek) lub ZUS za zgodność z oryginałem jego kopia jeżeli dziecko urodziło się w czasie pobytu matki dziecka za granicą; zaświadczenie lekarskie wystawione na zwykłym druku stwierdzające stan ciąży w okresie zatrudnienia; lekarz może wystawić na swoim profilu PUE ZUS i przekazać do ZUS takie zaświadczenie w formie dokumentu elektronicznego; jest to dokument ZAS-21 Zaświadczenie lekarskie stwierdzające stan ciąży w okresie zatrudnienia; świadectwo pracy lub inny dokument potwierdzający rozwiązanie stosunku pracy z powodu likwidacji bądź ogłoszenia upadłości pracodawcy oraz oświadczenie ubezpieczonej, że nie zapewniono jej innego zatrudnienia gdy nastąpiła likwidacja lub ogłoszenie upadłości pracodawcy; prawomocne orzeczenie sądu o rozwiązaniu stosunku pracy z naruszeniem przepisów prawa w razie niezgodnego z prawem rozwiązania stosunku pracy; wypełnione przez byłego pracodawcę i złożone w formie papierowej lub w formie dokumentu elektronicznego za pośrednictwem PUE ZUS zaświadczenie płatnika składek wystawione na druku ZUS Z-3. Zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego Zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego przysługuje byłej pracownicy, której zatrudnienie ustało w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy i nie zapewniono jej innego zatrudnienia. Świadczenie przysługuje do dnia porodu. Dowodami stanowiącymi podstawę przyznania i wypłaty zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego przysługującego do dnia poprzedzającego poród w razie rozwiązania z pracownicą stosunku pracy w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji 15