Składki terminowe. Zakaz dyskryminacji

Transkrypt

1 Składki terminowe Zakaz dyskryminacji Składniki w zatrudnieniu do określonego terminu przydatna w podstawie strategia, orzecznictwo wymiaru sądów zasiłkupracy 1

2 Kierownik Grupy Wydawniczej: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Wydawca: Marlena Prószyńska Redaktor prowadząca: Marta Strupińska ISBN Nr produktowy 2BC27 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2015 Skład i łamanie: Triograf Dariusz Kołacz Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa tel , faks Niniejszy e-book chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. Zaproponowane w niniejszym poradniku wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Publikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w poradniku wskazówek, przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków. 2

3 Składniki do określonego terminu w podstawie wymiaru zasiłków Pracownik otrzymuje niektóre składniki wynagrodzenia tylko przez pewien czas, np. przez okres zwiększonych obowiązków albo zastępowania nieobecnej osoby pełniącej funkcję kierowniczą. Zdarza się także, że pracodawca zmienia obowiązujące u niego zasady wynagradzania, likwidując niektóre składniki wynagrodzenia, zamieniając je na inne albo włączając w całości lub w części do innych składników. Z pracownikami zawierane są także umowy zlecenia lub umowy o dzieło, które do celów ubezpieczeń społecznych traktowane są jak wynagrodzenie ze stosunku pracy. Wszystkie te sytuacje mają wpływ na obliczanie podstawy wymiaru przysługujących pracownikom zasiłków oraz wynagrodzenia za czas choroby. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego oraz pozostałych świadczeń w razie choroby i macierzyństwa, a także wynagrodzenia za okres choroby wypłacanego na podstawie art. 92 Kodeksu pracy stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy. Jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych zatrudnienia, podstawa wymiaru zasiłku jest ustalana z faktycznego okresu zatrudnienia, za pełne kalendarzowe miesiące zatrudnienia. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków uwzględnia się wynagrodzenie pracownika, a więc przychód, od którego jest odprowadzana składka na ubezpieczenie chorobowe, po pomniejszeniu o potrącone pracownikowi składki na ubezpieczenia społeczne. Uwzględnieniu podlegają tylko takie składniki wynagrodzenia, do których pracownik nie zachowuje prawa za okres pobierania zasiłku i które są wypłacane pracownikowi za okres pobierania zasiłku. Nie zawsze wszystkie składniki wynagrodzenia stanowiące podstawę wymiaru składek uwzględniane są w podstawie wymiaru przysługujących zasiłków. Jedną z zasad, która powoduje konieczność wyłączenia składnika wynagrodzenia przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłków, jest zasada dotycząca składników przysługujących do określonego terminu. Zasiłki oraz wynagrodzenie za czas choroby rekompensują bowiem utracone przez pracownika wskutek choroby, macierzyństwa czy konieczności sprawowania opieki wynagrodzenie. Z tego powodu w podstawie wymiaru świadczeń nie powinny być uwzględniane składniki wynagrodzenia, których pracownik już nie otrzymuje. Zasada dotycząca składników do określonego terminu Składniki wynagrodzenia przysługujące w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy tylko do określonego terminu są uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłków, których okres przypada przed terminem przysługiwania tego składnika. 3

4 Składniki do określonego teminu w podstawie wymiaru zasiłku Okres niezdolności przypada w całości przed terminem przysługiwania składnika 1. Dodatek funkcyjny Pracownica była niezdolna do pracy z powodu choroby w okresie od 15 stycznia do 8 marca. Od 1 stycznia poprzedniego roku do 30 czerwca bieżącego roku ma przyznany dodatek funkcyjny, który zgodnie z zasadami wynagradzania ulega zmniejszeniu za okresy pobierania zasiłków. Podstawę wymiaru wynagrodzenia za czas choroby oraz zasiłku chorobowego przysługujących pracownicy stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od stycznia do grudnia poprzedniego roku. Dodatek funkcyjny podlega uwzględnieniu w podstawie wymiaru świadczeń chorobowych, gdyż wynagrodzenie za czas choroby i zasiłek chorobowy przysługują pracownicy przed upływem okresu przysługiwania składnika do określonego terminu. Okres niezdolności zaczął się po dacie zakończenia pobierania składnika W przypadku gdy zasiłek przysługuje po dacie, do której składnik wynagrodzenia przysługiwał pracownikowi, w podstawie wymiaru tego składnika wynagrodzenia nie uwzględnia się. 2. Dodatek służbowy Pracownik oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymuje dodatek służbowy. Wysokość dodatku ulega zmniejszeniu za każdy dzień nieobecności w pracy z powodu pobierania zasiłków. Dodatek był pracownikowi przyznany na okres od 1 lipca do 31 grudnia poprzedniego roku. Pracownik był niezdolny do pracy z powodu choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy od 10 lutego do 18 marca i ma z tego tytułu prawo do zasiłku chorobowego z ubezpieczenia wypadkowego. Podstawę wymiaru zasiłku chorobowego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika za okres od lutego poprzedniego roku do stycznia bieżącego roku. Dodatku służbowego wypłaconego za okres od lipca do grudnia poprzedniego roku nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi za okres od 10 lutego do 18 marca, gdyż zasiłek przysługuje po terminie, do którego dodatek był pracownikowi przyznany. Okres niezdolności zaczął się przed datą, do której przysługiwał składnik wynagrodzenia, i trwa po tej dacie Zakończenie okresu pobierania składnika wynagrodzenia może także oznaczać konieczność przeliczenia podstawy wymiaru zasiłku w trakcie jego pobierania. Dotyczy to takich przypadków, gdy niezdolność do pracy powstała przed datą, do której składnik wynagrodzenia przysługiwał pracownikowi, i trwa także po tym terminie. W takim przypadku podstawa wymiaru zasiłku powinna zostać przeliczona i składnik ten musi zostać wyłączony z podstawy wymiaru zasiłku przysługującego za okres po tym terminie. 3. Dodatek za pracę w warunkach szkodliwych Pracownica była niezdolna do pracy z powodu choroby w okresie od 5 marca do 16 kwietnia. Była to jej pierwsza niezdolność do pracy w roku kalendarzowym. Zatem od 5 marca do 6 kwietnia ma prawo do wynagrodzenia za czas choroby (33 dni, gdyż nie ukończyła jeszcze 50 lat) oraz do zasiłku chorobowego od 7 do 16 kwietnia. Do dnia 31 marca pracownica miała 4

5 Składki terminowe przyznany dodatek za pracę w warunkach szkodliwych, do którego zgodnie z zasadami przyznawania nie zachowuje prawa za okresy pobierania wynagrodzenia za czas choroby i zasiłków. Dodatek ten powinien być uwzględniony w podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby przysługującego od 5 do 31 marca. Dodatek powinien zostać wyłączony z podstawy wymiaru wynagrodzenia za czas choroby za okres od 1 do 6 kwietnia oraz zasiłku chorobowego przysługującego za okres od 7 do 16 kwietnia. Kolejne okresy przysługiwania składników wynagrodzenia Zdarza się, że pracownikowi składnik wynagrodzenia jest przyznawany na kolejne okresy bez dnia przerwy lub po przerwie. Jeżeli składnik wynagrodzenia jest przyznawany bez przerwy lub gdy przerwa między poszczególnymi okresami przysługiwania składnika wynagrodzenia przypadała na dni ustawowo wolne od pracy, składnik ten jest uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy przypada przed końcową datą, do której składnik wynagrodzenia pracownikowi został przyznany. 4. Dodatek specjalny z tytułu zwiększonych zadań Pracownicy przyznano dodatek specjalny z tytułu zwiększonych zadań na okres od 1 stycznia do 30 września poprzedniego roku. W związku z koniecznością wykonywania dodatkowych zadań także po 30 września, przyznano pracownicy dodatek specjalny na okres od 1 października poprzedniego roku do 31 marca bieżącego roku. Pracownica była nieobecna w pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w okresie od 9 do 13 marca. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od marca poprzedniego roku do lutego bieżącego roku. Ponieważ termin, do którego przyznano dodatek służbowy, nie upłynął, przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego uwzględnia się dodatek służbowy wypłacony pracownicy za okres od marca poprzedniego roku do lutego bieżącego roku. Jeżeli składnik wynagrodzenia przyznano po przerwie, która nie przypadała wyłącznie na dni ustawowo wolne od pracy, składnik ten ale wyłącznie za okres po przerwie jest uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy przypada przed końcową datą, do której składnik wynagrodzenia pracownikowi został przyznany. 5. Dodatek specjalny Pracownicy przyznano dodatek specjalny na okres od 1 stycznia do 31 lipca, od 10 sierpnia poprzedniego roku do 31 marca oraz od 1 kwietnia do 31 października bieżącego roku. Pracownica urodziła dziecko w dniu 26 marca i od tej daty przysługuje jej zasiłek macierzyński. Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od marca poprzedniego roku do lutego bieżącego roku. Przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględnia się dodatek specjalny otrzymany za okres od 10 sierpnia do końca lutego. Dodatku specjalnego za okres od marca do lipca poprzedniego roku nie można uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku, ponieważ zasiłek przysługuje po terminie, do którego składnik ten był pracownicy przyznany. 5

6 Składniki do określonego teminu w podstawie wymiaru zasiłku Zmiana przepisów płacowych tak jak składnik do określonego terminu Zasada nieuwzględniania w podstawie wymiaru zasiłku składników wynagrodzenia przysługujących do określonego terminu po upływie tego terminu ma także zastosowanie w przypadku zmiany zasad wynagradzania i podjęcia przez pracodawcę decyzji o zaprzestaniu wypłaty składnika wynagrodzenia. Zaprzestanie wypłaty składnika wynagrodzenia Jeżeli pracodawca zaprzestał wypłaty składnika wynagrodzenia, to składnika tego nie można uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłku przysługującego pracownikowi za okres po dacie, od której zaprzestano jego wypłaty. W przypadku gdy pracownikom przysługiwał składnik wynagrodzenia, do którego nie zachowywali prawa za okres pobierania i podjęta została decyzja o całkowitym zaprzestaniu wypłaty tego składnika, składnik wynagrodzenia trzeba potraktować jak składnik do określonego terminu. To oznacza, że uwzględnia się go w podstawie wymiaru zasiłku, ale tylko gdy zasiłek przysługuje za okres przed upływem tego terminu. Jeśli zasiłek przysługuje po dacie zaprzestania wypłaty składnika wynagrodzenia, nie uwzględnia się go w podstawie wymiaru zasiłku. 6. Premia miesięczna Pracownikom zgodnie z regulaminem wynagradzania oprócz wynagrodzenia zasadniczego przysługuje premia miesięczna. Regulamin przyznawania premii przewiduje, że jej wysokość ulega zmniejszeniu o 1/30 za każdy dzień nieobecności w pracy z powodu pobierania zasiłków. Pracodawca zmienił regulamin wynagradzania i podjął decyzję o zaprzestaniu z dniem 31 grudnia wypłaty premii miesięcznej. Pracownica stała się niezdolna do pracy z powodu choroby 15 grudnia poprzedniego roku i ma z tego tytułu prawo do zasiłku chorobowego do 8 marca bieżącego roku. Postawę wymiaru zasiłku chorobowego ustalono na podstawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających grudzień poprzedniego roku. Premia powinna być uwzględniona w podstawie wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego za okres od 15 do 31 grudnia. Premia powinna zostać wyłączona z podstawy wymiaru zasiłku przysługującego za okres od 1 stycznia do 8 marca. Premii tej pracodawca nie może uwzględniać w podstawie wymiaru świadczeń przysługujących innym pracownikom za okres od 1 stycznia bieżącego roku. Zawieszenie wypłaty składnika Zasadę wyłączania z podstawy wymiaru zasiłków składników wynagrodzenia, których wypłaty zaprzestano, stosuje się także do składników wynagrodzenia, których wypłata na podstawie przepisów płacowych uległa okresowemu zawieszeniu. 7. Premia kwartalna Zgodnie z regulaminem premiowania pracownicy mają prawo do premii kwartalnej. W regulaminie znajdują się zapisy, zgodnie z którymi wysokość premii jest przyznawana uznaniowo w zależności od oceny pracy pracownika, co oznacza, że jest ona składnikiem wynagrodzenia uwzględnianym w podstawie wymiaru zasiłków, ponieważ nie można uznać, że pracownicy zachowują do niej prawo za okres pobierania zasiłków. 6

7 Składki terminowe Pracodawca podjął decyzję o zawieszeniu wypłaty premii kwartalnej od stycznia bieżącego roku, na okres trzech lat. To oznacza, że premii kwartalnej nie można uwzględnić w podstawie wymiaru zasiłków, których okres przypada w bieżącym roku. Pracownica w dniu 28 listopada poprzedniego roku urodziła dziecko i ma od tej daty prawo do zasiłku macierzyńskiego. W podstawie wymiaru zasiłku macierzyńskiego, oprócz wynagrodzenia miesięcznego za okres 12 kalendarzowych miesięcy poprzedzających urodzenie dziecka, trzeba uwzględnić także premie kwartalne w wysokości 1/12 sumy premii za IV kwartał roku poprzedzającego urodzenie dziecka oraz I, II i III kwartał tego roku. W związku ze zmianą zasad wynagradzania i zawieszeniem od 1 stycznia bieżącego roku wypłaty premii kwartalnej, podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego trzeba przeliczyć. Z podstawy wymiaru zasiłku przysługującego za okres od 1 stycznia bieżącego roku wyłącza się premię kwartalną. Zaprzestanie wypłaty składnika wynagrodzenia, który nie był wliczany do podstawy wymiaru Zaprzestanie wypłaty składnika wynagrodzenia może dotyczyć także składników nieuwzględnianych w podstawie wymiaru zasiłków, a więc takich, których wysokość nie ulega pomniejszeniu za okresy pobierania zasiłków. Taka zmiana zasad wypłaty nie ma wpływu na podstawę wymiaru zasiłków. Skoro przed zmianą zasad wynagradzania pracownicy otrzymywali składnik wynagrodzenia, który nie był uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłków, to zaprzestanie jego wypłaty nie powoduje przeliczenia podstawy wymiaru zasiłków. Nadal po dacie zmiany tego składnika wynagrodzenia nie ma w podstawie wymiaru zasiłków. Włączenie składnika wynagrodzenia do innego składnika Inaczej przedstawiają się zasady ustalania podstawy wymiaru zasiłków, jeżeli zaprzestanie wypłaty składnika wynagrodzenia, który był wliczany do podstawy wymiaru zasiłków, wiąże się z włączeniem tego składnika do innego składnika wynagrodzenia. W takim przypadku takiego składnika wynagrodzenia nie wyłącza się z podstawy wymiaru zasiłku, zarówno gdy składnik wynagrodzenia został włączony do innego składnika w całości, jak i wtedy, gdy został włączony do innego składnika w części. Nie wyłącza się z podstawy wymiaru także składnika wynagrodzenia, który został zamieniony na inny składnik wynagrodzenia, którego wysokość ulega pomniejszeniu za okres pobierania zasiłków. 8. Miesięczny dodatek stażowy i służbowy Pracownikom oprócz miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego przysługiwały miesięczne dodatki stażowy i służbowy wypłacane w różnych wysokościach w zależności od stażu pracy oraz zajmowanego stanowiska. Dodatki te, tak jak wynagrodzenie zasadnicze, ulegały zmniejszeniu za okresy pobierania zasiłków. Z dniem 1 stycznia bieżącego roku pracodawca wprowadził zmiany w regulaminie wynagradzania, likwidując wypłatę tych dodatków. Dodatek stażowy w całości włączono do wynagrodzenia zasadniczego pracowników, natomiast dodatek służbowy w wysokości 50% dotychczasowej kwoty dodatku. Pracownik, który miał prawo do obu dodatków, jest niezdolny do pracy z powodu choroby spowodowanej wypadkiem przy pracy w okresie od 10 grudnia poprzedniego roku do 7 kwietnia bieżącego roku. Przy obliczaniu podstawy wymiaru przysługującego zasiłku chorobowego uwzględniono wynagrodzenie miesięczne za okres od grudnia poprzedniego roku do listopada bieżącego 7

8 Składniki do określonego teminu w podstawie wymiaru zasiłku roku, w tym dodatek stażowy i dodatek służbowy, wypłacone za ten okres. Mimo zmiany zasad wynagradzania nie przelicza się podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi od 1 stycznia. Dodatki, które pracownik otrzymał za okres uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłku, nadal powinny być uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku, ponieważ zostały włączone do innego składnika wynagrodzenia. Włączenie do wynagrodzenia składnika, który nie był wliczany do podstawy wymiaru zasiłku Jeżeli składnik wynagrodzenia, do którego pracownicy zachowują prawo za okresy pobierania zasiłków, zostanie włączony do innego składnika wynagrodzenia wliczanego do tej podstawy wymiaru, np. do miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego, to należy go wliczyć do podstawy wymiaru zasiłków przysługujących za okres od daty zmiany. Uwzględnienie takiego składnika wynagrodzenia dotyczy zarówno przypadków, gdy okres niezdolności zaczął się już po zmianie zasad wypłaty składnika wynagrodzenia, jak i wówczas, gdy niezdolność do pracy powstała przez zmianą zasad wynagradzania i trwa nieprzerwanie po tej dacie. 9. Dodatek stażowy obliczany w stawce procentowej Do końca poprzedniego roku pracownicy oprócz wynagrodzenia zasadniczego otrzymywali dodatek stażowy, obliczany w stawce procentowej od wynagrodzenia miesięcznego określonego w umowę o pracę. Wysokość dodatku nie ulegała zmniejszeniu za okresy pobierania wynagrodzenia chorobowego i zasiłków. Dlatego nie był on uwzględniany w podstawie wymiaru świadczeń przysługujących pracownikom. Z dniem 1 stycznia bieżącego roku pracodawca wprowadził zmiany w regulaminie wynagradzania i dodatek stażowy został włączony do wynagrodzenia zasadniczego pracowników. W okresie od 14 do 24 marca pracownica była nieobecna w pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorym dzieckiem. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego uwzględnia się wynagrodzenie zasadnicze za okres od marca poprzedniego roku do lutego bieżącego roku. W podstawie wymiaru zasiłku uwzględnia się także dodatek stażowy, który pracownica otrzymała za okres od marca do grudnia poprzedniego roku. Od 1 stycznia dodatek ten jest w wynagrodzeniu zasadniczym uwzględnianym w podstawie wymiaru. Jeżeli data włączenia składnika wynagrodzenia nieuwzględnianego w podstawie wymiaru zasiłków przed zmianą zasad wynagradzania do innego składnika wynagrodzenia przypada w trakcie pobierania zasiłku przez pracownika, to podstawę wymiaru zasiłku przysługującego za okres od tej daty przelicza się z uwzględnieniem tego włączonego składnika. 10. Dodatek służbowy Pracownica 1 grudnia urodziła dziecko. Ma od tej daty prawo do zasiłku macierzyńskiego. Otrzymuje ona wynagrodzenie zasadnicze oraz dodatek służbowy wypłacany w pełnej miesięcznej kwocie także za okresy nieobecności w pracy z powodu pobierania zasiłków. Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownicy za okres od grudnia poprzedniego roku do listopada bieżącego roku. Przy obli- 8

9 Składki terminowe czaniu podstawy wymiaru uwzględniono wyłącznie wynagrodzenie zasadnicze pracownicy, bez dodatku służbowego. Od 1 stycznia pracodawca wprowadził zmiany do regulaminu wynagradzania pracowników. Polegały one na zaprzestaniu wypłaty dodatków służbowych jako odrębnego składnika wynagrodzenia oraz jego włączeniu do wynagrodzenia miesięcznego pracowników. W związku z tą zmianą podstawa wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego pracownicy za okres od 1 stycznia ulega przeliczeniu. Do podstawy wymiaru wlicza się dodatek służbowy wypłacony pracownicy za okres, z którego podstawa wymiaru zasiłku została ustalona. Umowa zlecenia z własnym pracownikiem Zasada dotycząca składników przysługujących do określonego terminu ma także zastosowanie do wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia albo umowy o dzieło, jeżeli umowa taka została zawarta z pracodawcą, z którym osoba wykonująca umowę pozostaje w stosunku pracy lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy (dalej: umowa zlecenia). Wynagrodzenie z takich umów zawieranych z własnym pracownikiem jest traktowane bowiem tak jak wynagrodzenie ze stosunku pracy. Okres niezdolności zaczął się po okresie zawartej umowy zlecenia Jeżeli okres niezdolności do pracy przypada w całości po okresie, na który zawarta była umowa zlecenia, to wynagrodzenia z tej umowy nie uwzględnia się w podstawie wymiaru zasiłku. 11. Zasiłek opiekuńczy Pracownica była nieobecna w pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorą matką od 2 do 6 marca. Pracodawca zawarł z pracownicą umowy zlecenia na okres od 1 do 20 lipca, od 1 do 29 września oraz od 1 do 31 października poprzedniego roku. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowi jej przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od marca poprzedniego roku do lutego bieżącego roku. Przy obliczaniu podstawy wymiaru nie uwzględnia się wynagrodzenia otrzymanego przez pracownicę z tytułu wykonania umów zlecenia, ponieważ zasiłek opiekuńczy przysługuje po okresie, na który umowy te były zawarte. Okres niezdolności przypada w całości w okresie, na który zawarto umowę zlecenia Wynagrodzenie z umowy zlecenia z własnym pracownikiem jest uwzględniane w podstawie wymiaru zasiłków wtedy, gdy okres niezdolności do pracy przypada przed okresem, na który umowa zlecenia została zawarta. 12. zasiłek chorobowy Pracownik był niezdolny do pracy z powodu wypadku przy pracy w okresie od 5 do 22 lutego. Pracodawca zawarł z nim umowę zlecenia na okres od 15 października poprzedniego roku do 28 lutego bieżącego roku. Przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi uwzględnione zostanie wynagrodzenie pracownika za okres od lutego poprzedniego roku do stycznia bieżącego roku. W podstawie wymiaru uwzględnia się 9

10 Składniki do określonego teminu w podstawie wymiaru zasiłku wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia w kwocie wypłaconej pracownikowi za okres od 15 października do 31 stycznia. Konieczność uwzględnienia w podstawie wymiaru zasiłku wynagrodzenia z umowy zlecenia może czasami oznaczać przeliczanie podstawy wymiaru już wypłaconego zasiłku, jeżeli wynagrodzenie za wykonywanie tej umowy nie jest wypłacane w cyklach miesięcznych, lecz po wykonaniu określonej pracy lub po zakończeniu całej umowy zlecenia. 13. Zasiłek chorobowy Z pracownikiem została zawarta umowa zlecenia na okres od 3 listopada poprzedniego roku do 31 marca bieżącego roku. W dniu 15 stycznia uległ wypadkowi w pracy i jest niezdolny do pracy od 15 stycznia do 30 września 2014 r. Z treści umowy zlecenia wynika, że za wykonaną pracę pracownik otrzyma wynagrodzenie w wysokości zł płatne po zakończeniu trwania umowy. Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi jest ustalana na podstawie wynagrodzenia za okres od stycznia do grudnia poprzedniego roku. W podstawie wymiaru uwzględnia się wynagrodzenie z umowy zlecenia za okres od 3 listopada do 31 grudnia poprzedniego roku. W związku z tym, że wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy zlecenia zostanie wypłacone dopiero po zakończeniu tej umowy, podstawę wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi ustala się bez wynagrodzenia z umowy zlecenia. Po jego wypłacie należy przeliczyć podstawę wymiaru, uwzględniając to wynagrodzenie. Kwoty wynagrodzenia przypadające na okres od 3 do 30 listopada oraz od 1 do 31 grudnia zostały obliczone następująco: liczba dni trwania umowy zlecenia wynosi 149 ( ), kwota wynagrodzenia przypadająca na listopad poprzedniego roku wynosi zł ( zł : : ), kwota wynagrodzenia przypadająca na grudzień poprzedniego roku wynosi zł ( zł : ), kwota wynagrodzenia przypadająca na listopad poprzedniego roku po pomniejszeniu o 13,71% wynosi: ,71% = 268,72 zł, zł 268,72 zł = 1.691,28 zł, kwota wynagrodzenia przypadająca na grudzień poprzedniego roku po pomniejszeniu o 13,71% wynosi: zł 13,71% = 297,51 zł, zł 297,51 zł = 1.872,49 zł. Do wynagrodzenia miesięcznego za listopad poprzedniego roku dolicza się wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia w kwocie 1.691,28 zł, a do wynagrodzenia za grudzień w kwocie 1.872,49 zł. Okres niezdolności zaczął się przed datą, do której zawarta jest umowa zlecenia, i trwa po tej dacie Jeżeli umowa zlecenia zawarta z własnym pracownikiem kończy się w okresie pobierania zasiłku, podstawa wymiaru zasiłku musi zostać przeliczona i wynagrodzenie z tej umowy wyłączone z podstawy wymiaru. 10

11 Składki terminowe 14. Zasiłek opiekuńczy Pracownica od 28 marca do 4 kwietnia opiekowała się chorym dzieckiem i ma z tego tytułu prawo do zasiłku opiekuńczego. Pracodawca zawarł z nią umowę zlecenia na okres od 1 stycznia do 31 marca. Podstawa wymiaru zasiłku opiekuńczego jest ustalana z uwzględnieniem wynagrodzenia za okres od marca poprzedniego roku do lutego bieżącego roku. W podstawie wymiaru zasiłku opiekuńczego uwzględnia się także wynagrodzenie z tytułu wykonywania umowy zlecenia otrzymane przez pracownicę za okres od stycznia do lutego. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego przysługującego za okres od 1 do 4 kwietnia ustala się ponownie, wyłączając wynagrodzenie z tytułu umowy zlecenia. Kolejne okresy przysługiwania składników wynagrodzenia W przypadku gdy umowy zlecenia zawierane są na kolejne okresy bez przerwy lub gdy przerwa przypada na dni ustawowo wolne od pracy, uznaje się, że okres zawartej umowy zlecenia przesuwa się na koniec ostatniej umowy. 15. Zasiłek chorobowy z ubezpieczenia wypadkowego Pracownik uległ wypadkowi przy pracy i był niezdolny do pracy od 16 lutego do 31 marca. Pracodawca zawarł z nim umowy zlecenia na okresy od 1 października do 31 grudnia poprzedniego roku, od 2 stycznia do 28 lutego oraz od 1 marca do 31 lipca bieżącego roku. Przy obliczaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi uwzględnione zostanie wynagrodzenie pracownika za okres od lutego poprzedniego roku do stycznia bieżącego roku, w tym wynagrodzenie z tytułu umów zlecenia w kwocie wypłaconej za okres od października poprzedniego roku do stycznia bieżącego roku. Okresy umów zlecenia nakładają się W przypadku gdy umowy zlecenia są zawierane na nakładające się okresy, to uznaje się, że okres zawartej umowy zlecenia przesuwa się na koniec kolejnej nakładającej się umowy zlecenia. Jeżeli jednak okresy kolejnych umów zawieranych z pracownikiem przypadają w całości w czasie, na który wcześniej zawarto umowa zlecenia, to wynagrodzenie z tytułu każdej z umów powinno być uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłku tylko wówczas, gdy zasiłek przysługuje w okresie, na który została zawarta ta umowa (zawierająca się w całości w okresie wcześniejszej umowy zlecenia). 16. Kilka umów zlecenia Z pracownikiem zawarto umowy zlecenia na okresy: od 15 stycznia do 15 marca (umowa 1.), od 1 lutego do 30 kwietnia (umowa 2.) oraz od 1 marca do 31 lipca (umowa 3.). Pracownik w okresie od 1 kwietnia do 25 maja jest niezdolny do pracy z powodu choroby. Była to jego pierwsza niezdolność do pracy w tym roku kalendarzowym. W podstawie wymiaru wynagrodzenia za czas choroby i zasiłku chorobowego przysługującego pracownikowi uwzględnia się wynagrodzenie z tytułu wszystkich trzech umów zlecenia. 11

12 Składniki do określonego teminu w podstawie wymiaru zasiłku 17. Kilka umów zlecenia Z pracownicą zawarto umowy zlecenia na okresy: od 1 stycznia do 30 czerwca (umowa 1.), od 15 lutego do 15 marca (umowa 2.) oraz od 1 lutego do 30 kwietnia (umowa 3.). Jeżeli: niezdolność do pracy pracownicy powstałaby w okresie od 1 do 15 marca, to w podstawie wymiaru zasiłku należałoby uwzględnić wynagrodzenie z tytułu umowy 1 (w części przypadającej na styczeń i luty), umowy 2 (w części przypadającej na okres od 15 do 28 lutego) i umowy 3 (w części przypadającej na luty), niezdolność do pracy pracownicy powstałaby w okresie od 16 do 31 marca, to w podstawie wymiaru zasiłku należałoby uwzględnić wynagrodzenie z tytułu umowy 1 (w części przypadającej na styczeń i luty) i umowy 3 (w części przypadającej na luty), niezdolność do pracy pracownicy powstałaby w kwietniu, to w podstawie wymiaru zasiłku należałoby uwzględnić wynagrodzenie z tytułu umowy 1 (w części przypadającej na okres od stycznia do marca) i umowy 3 (w części przypadającej na okres od lutego do marca), niezdolność do pracy pracownicy powstałaby w maju, to w podstawie wymiaru zasiłku należałoby uwzględnić wynagrodzenie z tytułu umowy 1 (w części przypadającej na okres od stycznia do kwietnia), pracownica stałaby się niezdolna do pracy w czerwcu, to w podstawie wymiaru zasiłku należałoby uwzględnić wynagrodzenie z tytułu umowy 1 (w części przypadającej na okres od stycznia do maja), pracownica stałaby się niezdolna do pracy w okresie po 30 czerwca, to w podstawie wymiaru zasiłku wynagrodzenia z tytułu umów zlecenia nie należy uwzględniać. Ponowne ustalanie podstawy wymiaru składnik do określonego terminu Czasami zaprzestanie wypłaty składnika wynagrodzenia, który był uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłków, będzie także powodowało konieczność wyłączenia tego składnika z podstawy wymiaru w sytuacji, gdy podstawy wymiaru nie ustala się ponownie. Warto przypomnieć, że podstawy wymiaru zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków nie było przerwy lub przerwa trwała krócej niż trzy miesiące kalendarzowe. Przy ustalaniu podstawy wymiaru tak samo jak okresy pobierania zasiłków traktowane są okresy pobierania wynagrodzenia określonego w art. 92 Kodeksu pracy. Jeżeli w okresie takiej przerwy zmieniły się jednak zasady wynagradzania i zaprzestano wypłaty składnika wynagrodzenia, to mimo że podstawy wymiaru kolejnego zasiłku nie ustala się z nowego okresu, należy wyłączyć ten składnik wynagrodzenia z podstawy wymiaru zasiłku przysługującego za okres po tej zmianie. 12

13 Składki terminowe 18. Zasiłek opiekuńczy Pracownik opiekował się chorym dzieckiem w okresie od 11 do 25 stycznia. Podstawę wymiaru zasiłku opiekuńczego stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie pracownika za okres od stycznia do grudnia poprzedniego roku. W podstawie wymiaru oprócz miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego uwzględniono także dodatek funkcyjny przyznany pracownikowi na czas określony od 1 lipca poprzedniego roku do 31 marca bieżącego roku. W okresie od 10 do 30 kwietnia pracownik był nieobecny w pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad chorą żoną. W związku z tym, że przerwa między okresami pobierania zasiłków trwała krócej niż trzy miesiące kalendarzowe, podstawy wymiaru zasiłku opiekuńczego nie ustala się z nowego okresu. Stanowi ją przeciętne miesięczne wynagrodzenie za okres od stycznia do grudnia poprzedniego roku. Z podstawy wymiaru trzeba wyłączyć dodatek funkcyjny (otrzymany za okres od lipca do grudnia poprzedniego roku), ponieważ zasiłek opiekuńczy przysługuje po terminie, do którego dodatek został przyznany pracownikowi. Agnieszka Ślązak specjalista w zakresie świadczeń krótkoterminowych Podstawa prawna Art. 92 ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz ze zm.). Art. 36, art i art. 47 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r. poz. 159). Art. 7 i art. 9 ust. 1 pkt 1 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 167, poz ze zm.). WARTO ZAPAMIĘTAĆ Składniki wynagrodzenia przysługujące w myśl umowy o pracę lub innego aktu, na podstawie którego powstał stosunek pracy tylko do określonego terminu są uwzględnione w podstawie wymiaru zasiłków, których okres przypada przed terminem przysługiwania tego składnika. W przypadku gdy zasiłek przysługuje po dacie, do której składnik wynagrodzenia przysługiwał pracownikowi, w podstawie wymiaru tego składnika wynagrodzenia nie uwzględnia się. Zakończenie okresu pobierania składnika wynagrodzenia może także oznaczać konieczność przeliczenia podstawy wymiaru zasiłku w trakcie jego pobierania. Dotyczy to takich przypadków, gdy niezdolność do pracy powstała przed datą, do której składnik wynagrodzenia przysługiwał pracownikowi, i trwa także po tym terminie. W takim przypadku podstawa wymiaru zasiłku powinna zostać przeliczona i składnik ten musi zostać wyłączony z podstawy wymiaru zasiłku przysługującego za okres po tym terminie. Jeżeli składnik wynagrodzenia jest przyznawany bez przerwy lub gdy przerwa między poszczególnymi okresami przysługiwania składnika wynagrodzenia przypadała na dni ustawowo wolne od pracy, składnik ten jest uwzględniany w podstawie wymiaru zasiłku, jeżeli niezdolność do pracy przypada przed końcową datą, do której składnik wynagrodzenia pracownikowi został przyznany. 13