POROZMAWIAJMY PRAWIE

Transkrypt

1 nr 12 (322) grudzień 2014 PRAWO HARCERSKIE 1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego. 2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy. 3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim. 4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza. 5. Harcerz postępuje po rycersku. 6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać. POROZMAWIAJMY 7. O Harcerz PRAWIE jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym. 8. Harcerz jest zawsze pogodny. 9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny. 10. Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

2 PRENUMERATA 2015 NIŻSZE CENY NA 25-LECIE! 79 zł - przy zamówieniu 1-4 egz. 74 zł - przy zamówieniu minimum 5 egz. 69 zł - przy zamówieniu minimum 10 egz. zamawiasz min. 15 egz. - cena do negocjacji (pisz: naczelny@czuwaj.pl) 24 zł - prenumerata cyfrowa (ważne: w tytule przelewu podaj swój mail!) Konto: 4 Żywioły nr

3 w numerze grudzień PRENUMERATA 2015 Niższe ceny na 25-lecie!!! 4 z życia Związku M.in. o szkoleniu dla trenerów programu WAGGGS Free Being Me, kolejnym biwaku Kursu Harcmistrzowskiego Cogito oraz zuchowym Zlocie 100-lecia w Chorzowie 10 z okładki Porozmawiajmy o Prawie Prawo Harcerskie jako system wartości tradycja i współczesność hm. Halina Jankowska O trzech konferencjach Rady Naczelnej Prawo Harcerskie nie jest dogmatem hm. Marian Antonik To jeden z najważniejszych wniosków, jaki nasuwa się po tych konferencjach. Zmieniają się czasy, a wraz z nimi i ludzie hm. Sławomir Postek Nie tylko człowiek zmienia świat również świat zmienia człowieka i kształtuje go 22 inspiracje program Ekonomia jest kobietą hm. Anna Książek Celem jest wspieranie dziewczyn i promowanie ich udziału w szeroko pojętej ekonomii 24 metoda HS Nie zabieraj HS do szkoły! hm. Agnieszka Kwapiszewska-Wolska Stwórzcie harcerzom starszym jak najwięcej okazji do przeżycia przygody! 27 kształcenie e-learning Klik, klik w ekran czy puk, puk w czoło? phm. Paweł Pietrzak Jak przy większości działań, także tworząc zajęcia e-learningowe, najtrudniej jest zacząć 30 inspiracje przeczytaj! Rozwój idei puszczańskiej w skautingu phm. Szymon Wiśniewski O książce Tadeusza Wyrwalskiego 30 felieton pod rozwagę Komendancka buta hm. Maciej Grabowski Komendant jest panem, który wie wszystko? 17 aktualności niezwyczajni Niezwyczajni 2014 Rusza kolejny plebiscyt instruktorski ZHP! 18 inspiracje program Harcerska duchowość ale jaka? phm. Monika Radkiewicz Duchowość to nic innego, jak zdolność człowieka do zrozumienia samego siebie 20 inspiracje służba Dla innych i dla siebie! hm. Dorota Szymańska Marsz-o-bieg świetny projekt z Pogodna! 32 pogromczyni mitów Jeden projekt > jeden człowiek? hm. Lucyna Czechowska Gdzie zaczyna się poświęcanie człowieka? 33 felieton pół wieku Harcmistrz Polski Ludowej hm. Adam Czetwertyński O stopniu, który odszedł w niebyt w 1991 r. 34 instruktorskie przypomnienia Refleksja o pokorze hm. Grzegorz Całek Towar bardzo deficytowy... dodatek Zobowiązanie Instruktorskie Ku pamięci... grudzień

4 z życia Związku krótko W ZWIĄZKU listopada 2014 r. W Warszawie pod hasłem Czym jest mistrzostwo? odbył się kolejny biwak Kursu Harcmistrzowskiego Cogito. Więcej na str listopada 2014 r. Obradowały zjazdy ośmiu chorągwi ZHP: W Kielcach zjazd Chorągwi Kieleckiej na funkcję komendanta wybrał hm. Tomasza Rejmera. W Olsztynie obradował zjazd Chorągwi Warmińsko-Mazurskiej. Nowym komendantem chorągwi został hm. Jakub Zięty. W Zielonej Górze delegaci Chorągwi Ziemi Lubuskiej powierzyli funkcję komendanta hm. Arturowi Dolińskiemu. W Lublinie zjazd Chorągwi Lubelskiej zdecydował, że funkcję komendantki pełnić będzie nadal hm. Katarzyna Piondło. Również delegaci Chorągwi Stołecznej na zjeździe w Warszawie powierzyli ponownie funkcję komendantki hm. Paulinie Gajownik. Nowego komendanta ma Chorągiew Gdańska. Został nim hm. Artur Glebko. W Rzeszowie zjazd Chorągwi Podkarpackiej pożegnał po wielu latach służby dotychczasową komendantkę chorągwi hm. Władysławę Domagałę. Na czele chorągwi stanął nowy komendant hm. Mariusz Bezdzietny. Zjazd Chorągwi Białostockiej nie zakończył obrad 15 listopada, wznowiony został 22 listopada. Nową komendantką chorągwi jest hm. Hanna Horodeńska. 22 listopada 2014 r. W Domu Harcerza w Gdańsku odbyła się trzecia konferencja instruktorska Prawo Harcerskie jako system WOKÓŁ ZWIĄZKU 4-9 listopada 2014 r. W Belgradzie (Serbia) odbyła się Akademia Skautowa szereg warsztatów dotyczących zarządzania, wychowania i kształcenia, komunikacji. Wśród 150 uczestników warsztatów byli: hm. Joanna Skupińska komendantka CSI, phm. Katarzyna Rzeźnicka z Chorągwi Łódzkiej i Michał Kacprowicz z Wydziału komunikacji i promocji GK ZHP listopada 2014 r. W Baku (Azerbejdżan) odbył się kurs kadry kształcącej dla instruktorów Azerskiego i Gruzińskiego Związku Skautowego w ramach projektu kształceniowego ASA-GOSM-ZHP, finansowanego ze środków WOSM (Leadership Training Fund), prowadzony przez 4 instruktorów ZHP. Szefem projektu jest phm. Agnieszka Siluszek z zespołu ds. Europy Wschodniej i Kaukazu Wydziału zagranicznego GK ZHP. 7-9 listopada 2014 r. W Nysie spotkał się Komitet InterCamp. Wizyta zorganizowana została w związku z organizowanym po raz pierwszy w Polsce w maju 2015 r. zlotem InterCamp. Goście z Niemiec, Holandii, Belgii i USA odwiedzili miejsce, w którym powstanie miasteczko zlotowe a także zapoznali się ze stanem przygotowań do zlotu listopada 2014 r. Zastępca naczelnika ZHP hm. Krzysztof Budziński, skarbnik ZHP hm. Paweł Chmielewski oraz phm. Wiktoria Drozd z Wydziału promocji I komunikacji ODESZLI NA WIECZNĄWARTĘ 4 30 października 2014 r. w wieku 85 lat hm. ROMAN MURANYI, ceniony instruktor, pedagog, dziennikarz, dyplomata. Działalność harcerską rozpoczynał w Chorągwi Krakowskiej Harcerzy tuż po wojnie w 7 DH i Czarnej 13. Następnie był drużynowym Gromady Zuchowej Skrzaty i namiestnikiem zuchowym w Hufcu Kraków Wawel oraz instruktorem Komendy Chorągwi Krakowskiej. Przebył też swoją drogę w OH ZMP i OHPL (w Wydziale Szkolno-Harcerskim i jako dyrektor szkoły organizacyjnej ZG ZMP w Łodzi oraz członek KG). W odrodzonym ZHP był współorganizatorem Zjazdu Łódzkiego, komendantem Centralnego Ośrodka Kształcenia Instruktorów Harcerskich w Skolimowie ( ), komendantem Chorągwi Warszawskiej ( ), członkiem RN ZHP, przewodniczącym Komisji Historycznej Chorągwi Stołecznej. W latach 90. współpracownik Czuwaj. Do ostatnich chwil zaangażowany w pracę na rzecz harcerstwa jako współorganizator i wiceprezes Ogólnopolskiego Klubu Autorów i Dokumentalistów Opracowań Historii Harcerstwa Gniezno Odznaczony m.in. Złotym Krzyżem Za Zasługi dla ZHP, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Złotym grudzień Krzyżem 2014 Zasługi.

5 z życia Związku dłużej wartości tradycja i współczesność zorganizowana przez Radę Naczelną ZHP, tym razem we współpracy z komendą Chorągwi Gdańskiej. Wzięło w niej udział ponad 60 uczestników z chorągwi: Gdańskiej, Łódzkiej, Warmińsko-Mazurskiej, Stołecznej, Zachodniopomorskiej. Konferencję prowadził wiceprzewodniczący ZHP hm. Marian Antonik. Uczestniczyli w niej: członkini Głównej Kwatery ZHP hm. Justyna Sikorska i komendant Chorągwi Gdańskiej hm. Artur Glebko. Podsumowanie trzech konferencji na str listopada 2014 r. W Warszawie odbyło się spotkanie Zespołu Projektu Jamboree Więcej obok. 29 listopada 2014 r. Na plenarnym posiedzeniu obradował w Warszawie Naczelny Sąd Harcerski. GK ZHP uczestniczyli w Dublinie (Irlandia) w Chief Executives Meeting spotkaniu kadry kierowniczej zatrudnionej w organizacjach skautowych. Wizyta delegacji ZHP trwała od listopada, w tym czasie przedstawiciele GK spotkali się także z dwoma środowiskami polskimi działającymi w Dublinie szczepem Scouting Ireland oraz szczepem ZHPpgK listopada 2014 r. W Pradze (Czechy) odbyło się szkolenie młodych rzeczników prasowych Europejskiego regionu skautowego. Wśród przedstawicieli 14 krajów z Polski uczestniczyły 4 osoby z rzeczniczką prasową ZHP phm. Moniką Kubacką listopada 2014 r. Ośrodek skautowy w Jambville pod Paryżem (Francja) gościł szefów reprezentacji narodowych na zlot Roverway Z ZHP w spotkaniu uczestniczyli: hm. Andrzej Walusiak z Chorągwi Wielkopolskiej, pwd. Marta Tittenbrun, instruktorka Wydziału komunikacji i promocji oraz pwd. Maciej Pietrzczyk z Chorągwi Kieleckiej (ZHP nie powołał jeszcze komendy polskiej reprezentacji na Roverway). 29 listopada 1 grudnia r. W ośrodku Pax Lodge w Londynie odbyło się szkolenie koordynatorek programu Free being me. Czyt. na str. 6. The Sparkmakers warszawski weekend Polska 2023 Ponad 80 wolontariuszy-instruktorów ZHP wybranych w trakcie wrześniowej otwartej rekrutacji do projektu Jamboree 2023 uczestniczyło w pierwszym spotkaniu Zespołu Projektu Jamboree 2023, które odbyło się w Centrum Partnerstwa Społecznego Dialog w Warszawie w ostatni weekend listopada. Spotkanie było okazją do poznania się nawzajem, zapoznania z Horyzontem 2023, czyli zintegrowanym planem działań, a przede wszystkim czasem konkretnej pracy w grupach roboczych projektu. Zespół Projektu Jamboree 2023 pracować będzie w latach , a jego celem jest kompleksowe przygotowanie naszej kandydatury do organizacji Światowego Jamboree Skautowego, która zostanie przedstawiona Światowej Konferencji Skautowej w roku Będzie także wspierał i koordynował organizację zlotu Intercamp 2015, Jamboree Europy Środkowej 2016 i Zlotu na 100-lecie ZHP w 2018 r. Wolontariusze są zorganizowani w dziewięć grup roboczych odpowiadających zakresom obszarów funkcjonalnych projektu. Podczas spotkania zaprezentowane zostało nowe międzynarodowe logo kandydatury Polska Be the spark!, które jest odwzorowaniem polskiej energii. NA PODSTAWIE INFORMACJI JULITY BOREK Z ZESPOŁU PROJEKTU JAMBOREE 2023 grudzień

6 z życia Związku dłużej WAGGGS przekonuje, że pięknie być sobą O Polski, Słowenii, Szwecji, Finlandii, Estonii, Libanu, Ghany, Trynidadu i Tobago, Zjednoczonych Emiratów Arabskich, Kataru, Armenii, Rwandy i Egiptu. W kursie wzięli udział reprezentanci 25 krajów ze wszystkich regionów Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek, m.in. z Peru, Kostaryki, Nowej Zelandii, Singapuru, Nigerii, Egiptu, Zadaniem szkolenia było przygotowanie trenerów programu Free Being Me w organizacjach należących do WAGGGS. Celem programu jest sprawienie, by dziewczęta oraz chłopcy uwierzyli w swoje możliwości, by potrafili znaleźć w sobie pozytywne cechy. Jednym z etapów jest uświadomienie sobie, jak otoczenie i media wpływają na definicję piękna, jak kształtują mit ciała. d 29 listopada do 1 grudnia instruktorki ZHP phm. Gracja Bober z Chorągwi Dolnośląskiej i phm. Joanna Polewska z Chorągwi Opolskiej uczestniczyły w szkoleniu dla trenerów programu WAGGGS Free Being Me, realizowanego w partnerstwie z Dove. Spotkanie zorganizowano w światowym centrum WAGGGS Pax Lodge w Londynie. Oprócz zajęć warsztatowych uczestniczki z Polski odbyły indywidualną rozmowę ewaluacyjną, w której pozytywnie oceniono wizję wdrożenia programu w ZHP. Więcej na temat Free Being Me nas stronie www. free-being-me.com. HM. EWA LACHIEWICZ-WALIŃSKA KIEROWNICZKA WYDZIAŁU ZAGRANICZNEGO GK foto: archiwum WAGGGS WIĘCEJ: 6 strona 36 grudzień 2014

7 z życia Związku dłużej SZKOLENIE przyszłych harcmistrzów trwa! W dniach listopada w Warszawie odbył się kolejny biwak Kursu Harcmistrzowskiego Cogito. Podczas biwaku pt. Czym jest mistrzostwo? dyskutowaliśmy o tym, kim jest mistrz i jak nim być w dzisiejszym świecie. Gośćmi piątkowych zajęć oraz kominka byli przewodniczący ZHP hm. Dariusz Supeł oraz wiceprzewodniczący ZHP hm. Marian Antonik. Sobotę rozpoczęliśmy od prezentacji przez zastępy wyników zadań międzybiwakowych o tym, czy potrzebujemy dziś zmian w Prawie Harcerskim. Opracowane materiały pozwoliły nam na twórcze włączenie się do trwającej aktualnie w ZHP dyskusji na ten temat. Następnie w trakcie gry miejskiej przy pomocy tradycyjnych warszawskich riksz przemieszczaliśmy się po miejscach związanych z mistrzostwem umysłu, ciała, ducha i służby na rzecz drugiego człowieka. W tym czasie pełniliśmy służbę w warszawskim Caritasie, rozwiązywaliśmy zagadki Enigmy, staraliśmy się choć na chwilę wczuć w to, jak funkcjonują w otaczającym nas świecie osoby niewidome, z jakimi spotykają się barierami i jak można te bariery pokonać. Poruszaliśmy kwestie zagubienia osób posiadających status uchodźców. Grę zakończyliśmy wizytą w Teatrze Żydowskim. Sztuka Wyznanie była dla nas inspiracją do dyskusji o mistrzostwie ducha wartości tożsamości człowieka, potrzeby przynależności, miłości, przyjaźni a także kontaktu z Bogiem. Podczas wieczornego kominka, którego gościem był hm. Marek Frąckowiak, rozmawialiśmy o tożsamości ruchu harcerskiego a także szans i zagrożeń płynących z pluralizmu harcerskich organizacji. Niedzielę rozpoczęliśmy od śniadania z naczelniczką ZHP hm. Małgorzatą Sinicą, z którą rozmawialiśmy o mistrzostwie kadry. Biwak zakończyliśmy zajęciami o systemie pracy z kadrą i próbą analizy głównych problemów, z którymi spotykają się środowiska instruktorskie w jego pełnym wdrożeniu w ZHP. Staraliśmy się znaleźć jak najwięcej rozwiązań dla tych problemów. HM. DOROTA CAŁKA KOMENDANTKA KURSU HARCMISTRZOWSKIEGO COGITO grudzień

8 z życia Związku dłużej 100-LECIE RUCHU ZUCHOWEGO JAK ANTEK CWANIAK NA ŚLĄSKU dzielnych zuchów szukał Sto lat, sto lat można by zaśpiewać i złożyć wszystkim zuchom najserdeczniejsze życzenia z okazji 100-lecia ruchu zuchowego. Ale, ale Zuchy to wy jesteście na 100 %, tylko czy mogę was włączyć do mojej paczki? Bo u nas to chłopaki i dziewczyny są odważne, dzielne i w ogóle super w dechę! A WY? Można na was liczyć? Ha! Wiem, co zrobię sprawdzę! Dacie radę? Już się nie mogę doczekać spotkania z wami. Jestem pewien, że wam się uda, że nikt nie jest frajer, albo się nie nazywam Antek Cwaniak! 8 grudzień 2014 T aki oto list odczytało prawie 700 zuchów zgromadzonych na Zlocie 100-lecia w Chorzowskim Parku Śląskim. Co było robić, zuchy zdecydowały, że podejmują wyzwanie, a nie było to łatwe! Oj nie! Rano przywitała nas olbrzymia ulewa, więc na chwilę schowaliśmy się w Ośrodku Harcerskim w Chorzowie i tam stworzyliśmy ogromną flagę z chust gromad zuchowych całej Chorągwi Śląskiej. Obejrzeliśmy stare kroniki zuchowe, posłuchaliśmy zwycięzców naszego festiwalu. A potem wyruszyliśmy ku nieznanemu.

9 z życia Związku dłużej W Parku Śląskim wykonaliśmy wiele zadań. Rozwiązywaliśmy rebusy, krzyżówki, tańczyliśmy, przechodziliśmy próby dzielności. Bardzo dużo się nauczyliśmy. Staliśmy się prawdziwymi naukowcami i pod czujnym okiem naukowców z UŚ i UJ badaliśmy pod mikroskopem wypluwki. Z ornitologami prowadziliśmy obserwacje ptaków przez lornetki. Tropiąc ślady Antka Cwaniaka, zobaczyliśmy ścieżki dendrologiczne i dowiedzieliśmy się wielu ciekawych rzeczy od parkowych ogrodników. Nawet seniorzy mieli dla nas niespodziankę i zrobili z nami konfitury z róży. Były takie pyszne, że w całej okolicy zabrakło płatków róż. Nie bylibyśmy prawdziwymi zuchami, jakbyśmy nie pomogli ogrodnikom. Pod ich czujnym okiem własnoręcznie zasadziliśmy w Parku Śląskim 600 sadzonek! Wyobrażacie sobie?! 600 nowych drzewek co to była za zabawa! Czas mijał nam bardzo szybko, zjedliśmy pyszne naleśniki i ze wszystkich stron parku zaczęliśmy zmierzać ku Planetarium, a tam Zobaczyliśmy, jaka jest różnica między gwiazdkami na mundurze a gwiazdami na niebie. Każda gromada przygotowała fragment znaczka zuchowego, z których zbudowaliśmy jeden olbrzymi znaczek. Zuchy były takie radosne, że nawet słońce wyszło zza chmur, więc spokojnie mogliśmy się zebrać w kręgu wokół pięknego zegara słonecznego z naszymi totemami i proporcami na prawdziwym zuchowym apelu. Okazało się, że druh Komendant Chorągwi został przysłany przez Antka Cwaniaka, który przyjął nas do swojej paczki i przekazał nam okolicznościowe plakietki oraz certyfikaty Gromady 100-lecia. Antek nie zapomniał również o instruktorach zuchowych ci najlepsi otrzymali certyfikaty Wodza Zuchowego 100-lecia. Jednocześnie przekazał nam kapsułę czasu włożyliśmy do niej wstęgi z naszymi nazwiskami, kronikę składającą się z kart każdej z gromad. Uroczyście zalakowaliśmy skrzynię i przekazaliśmy ją do Muzeum Harcerstwa z adnotacją, że można ją otworzyć dopiero za 100 lat! Wszyscy podpisaliśmy naszymi kciukami kartę pocztową z życzeniami zlotowymi dla druhny Naczelnik. Pożegnaliśmy się i złożyliśmy sobie obietnicę, że za kilkadziesiąt lat znów się spotkamy i sprawdzimy, czy ze skrzynią jest wszystko w porządku. Echo jeszcze długo niosło zuchowe Czuj! po całym parku. Podsumowując udało nam się stworzyć wspaniałą atmosferę, zebrać wielu nieprzeciętnych instruktorów zuchowych i wydobyć z naszych zuchów prawdziwe pokłady dzielności. Referat Zuchowy pracował nad tym kilka lat a zwłaszcza w roku 100-lecia. Prowadziliśmy współzawodnictwo namiestnictw zuchowych. Gromady walczyły o przyznanie tytułu Mistrzowskiej Gromady Zuchowej a drużynowi o tytuł Mistrzowskiego Drużynowego Zuchowego. W tym roku tytuł MGZ zdobyło aż 750 zuchów! Nasze zuchy integrowały się na Festiwalu Kultury Zuchowej Wesołek, który co roku odbywa się w innej części chorągwi tym razem byliśmy głęboko pod ziemią w Kopalni Guido, a kadra namiestnictw integrowała się na warsztatach i zlocie namiestnictw. Jeżeli chcecie zobaczyć relację z naszych działań jesteśmy na FB. Referat Zuchowy Śląskiej Chorągwi ZHP pozdrawia wszystkich instruktorów zuchowych i życzy wielu sukcesów, spełnienia wszystkich zamierzeń i kolejnych niezapomnianych 100 lat! Czuj! HM. ANNA PIEKARZ grudzień

10 PRAWO HARCERSKIE 10 grudzień Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego. 2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy. 3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim. 4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza. 5. Harcerz postępuje po rycersku. 6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać. 7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym. 8. Harcerz jest zawsze pogodny. 9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny. 10. Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.

11 KONFERENCJE INSTRUKTORSKIE Prawo Harcerskie jako system wartości tradycja i współczesność Jednym z najważniejszych zagadnień do dyskusji, jakie postawił przed nami ostatni Zjazd ZHP, jest Prawo Harcerskie. Jesienią 2014 r. Rada Naczelna zorganizowała cykl konferencji W kręgu Rady pod hasłem Prawo Harcerskie jako system wartości tradycja i współczesność, do udziału w których zaprosiła instruktorki i instruktorów z całej Polski. Aby ułatwić chętnym udział w dyskusji, konferencje zostały zorganizowane w różnych częściach kraju. Pierwsza z udziałem ponad 70 osób odbyła się 6 września w Krakowie, druga, w której uczestniczyło ponad 80 osób 25 października w Warszawie, trzecia z udziałem ponad 60 uczestników 22 listopada w Gdańsku. Razem prawie 220 osób z ok. 70 hufców. Prowadzącym wszystkie konferencje był wiceprzewodniczący ZHP hm. Marian Antonik, który zaprosił do współpracy merytorycznej wygłoszenia referatów i prowadzenia dyskusji w grupach doświadczonych instruktorów harcmistrzów, specjalistów z różnych dziedzin: hm. Tadeusza Perzanowskiego, hm. Piotra Niwińskiego, hm. Sławomira Postka, hm. Ewę Gąsiorowską, hm. Jolantę Kreczmańską, hm. Dorotę Całkę, hm. Andrzeja Wysockiego. Współorganizatorami spotkań były komendy chorągwi odpowiednio: Krakowskiej, Stołecznej i Gdańskiej. Gośćmi konferencji byli druh przewodniczący hm. Dariusz Supeł i druhna naczelniczka hm. Małgorzata Sinica, komendanci chorągwi, członkowie Głównej Kwatery i Rady Naczelnej. Celem wszystkich konferencji była dyskusja, podczas której szukano odpowiedzi na wiele nurtujących instruktorki i instruktorów pytań. Po referatach przybliżających historię zmian w Prawie Harcerskim na przestrzeni stulecia oraz przedstawiających sytuację młodego pokolenia w Polsce, zagrożenia, które pojawiają się na drodze naszych wychowanków i ich rówieśników, ale także stawiających pytania, na które warto szukać odpowiedzi, uczestnicy pracowali w pięciu grupach tematycznych: 1. Prawo harcerskie kodeks postępowania, zbiór drogowskazów czy powinno być wyznacznikiem granic tolerancji? 2. Prawo harcerskie jako element metody harcerskiej i narzędzie w pracy drużynowego. 3. Dlaczego tak wiele osób chce zmiany 10. punktu? 4. Prawo harcerskie zbiór praw określających stosunek człowieka do samego siebie, społeczeństwa, świata. 5. Czy w Prawie Harcerskim winno znaleźć się pojęcie Boga? Każdą z konferencji kończyła prezentacja wyników prac zespołów. Uzupełnieniem były prezentacje zwiadów przeprowadzonych przez wędrowników na temat wartości i rozumienia Prawa Harcerskiego. W tym numerze Czuwaj prezentujemy dwa materiały pokonferencyjne: artykuł wiceprzewodniczącego ZHP hm. Mariana Antonika podsumowujący dyskusję oraz skrót jednego z referatów wprowadzających autorstwa hm. Sławomira Postka. W następnych numerach zamieszczać będziemy kolejne materiały pokonferencyjne, jak również inne dotyczące dyskusji na temat Prawa Harcerskiego, które toczą się i będą nadal toczyć w różnych środowiskach instruktorskich, w tym rezultaty pracy zespołu ds. Prawa i Przyrzeczenia, powołanego na mocy decyzji zjazdowej przez Przewodniczącego ZHP na początku 2014 r. HM. HALINA MISIA JANKOWSKA grudzień

12 z okładki o PH PRAWO HARCERSKIE nie jest dogmatem 220 uczestników w trzech miastach (Kraków, Warszawa, Gdańsk) wzięło udział w konferencjach, jakie zorganizowała w 2014 roku Rada Naczelna. Prawo Harcerskie jako system wartości tradycja i współczesność pod takim tytułem podjęliśmy dyskusję o naszym prawie, szukając odpowiedzi na pytania dotyczące jego współczesnego brzmienia a także katalogu wartości, jakie ono odzwierciedla, wizji świata, którą chcemy kreować w XXI wieku w ZHP. Prawo Harcerskie nie jest dogmatem to jeden z najważniejszych wniosków, jaki nasuwa się po tych konferencjach. Mamy świadomość, że obecne prawo z drobnymi kosmetycznymi zmianami funkcjonuje od 1914 r. I o ile decyzja, jakich zmian mamy dokonać, nie jest oczywista i jednoznaczna, to przekonanie, że zmiany są potrzebne, w zasadzie nie ulega wątpliwości. Prawo Harcerskie to element harcerskiej tożsamości. Jego istnienie i stosowanie powinno płynąć z wnętrza organizacji bez pomijania jego historycznych uwarunkowań. Jeśli jednak w danym momencie czujemy, że chcemy na nowo sformułować i zdefiniować zapisy prawa, to nie ma żadnego powodu, który by nas przed tym powstrzymywał. Prawo Harcerskie to zbiór drogowskazów a nie kodeks Sformułowania zawarte w Prawie Harcerskim mają pomóc w realizacji naszej misji. Aby to osiągnąć, harcerskie działania muszą być oparte na właściwych wartościach i normach, czyli tym, co uchodzi za ważne i cenne dla jednostki i społeczeństwa oraz jest godne pożądania i stanowi cel dążeń ludzkich. Norma wyznacza powinności, nakazy i zakazy, wskazuje sposoby i metody realizowania nadrzędnych wartości. W tym kontekście Prawo Harcerskie jest i winno być zbiorem drogowskazów określających kierunek wszechstronnego rozwoju i kształtowania charakteru przez stawianie wyzwań. Tak rozumiane prawo nie jest i nie powinno być kodeksem. Harcerz jest wychowywany ku wartościom, a niedoskonałość stosowania prawa nie wyklucza harcerza ze wspólnoty, lecz wskazuje mu właściwą ścieżkę. Warto także podkreślić, że tolerancja na jakiekolwiek odstępstwa i wyrozumiałość w poszukiwaniu właściwej drogi rozwoju jest dużo większa w odniesieniu do harcerzy niż do instruktorów. Prawo Harcerskie a granice tolerancji Realizując naszą misję, dążymy do tego, by harcerz, osiągając dojrzałość fizyczną, psychiczną, społeczną i duchową, reprezentował swoją postawą wartości zawarte w Prawie Harcerskim. W świecie wartości nie da się zadowolić wszystkich i w tym kontekście prawo może wyznaczać granice tolerancji postaw, zachowań, których przekraczanie nie uzyska naszej akceptacji. Zdefiniowanie tych granic jest dzisiaj dużym problemem, ponieważ w imię tej samej tolerancji, którą niektórzy uznają za wartość samą w sobie, boimy się jednoznacznie powiedzieć, czego nie chcemy i nie akceptujemy. Możemy rozumieć też tolerancję jako naszą postawę na nieprzestrzeganie Prawa Harcerskiego. Zastanawiające jest, że wewnątrz organizacji jesteśmy zdecydowanie bardziej tolerancyjni na niestosowanie prawa niż nasze otoczenie zewnętrzne. Tutaj warto podkreślić porównanie Prawa Harcerskiego do kodeksu rycerskiego od rycerza oczekiwano przestrzegania tegoż kodeksu. Od harcerza, a szczególnie instruktora, oczekuje się, że będzie wzorem. Stąd tak silne znaczenie ma w naszym postrzeganiu łamanie 10 punktu. Sami zaś jesteśmy skłonni przymykać oczy na wiele tolerując na przykład nałogowego palacza, bo to człowiek wartościowy i organizacja ma z niego pożytek, równocześnie zapominając, że fundamentem naszej metody jest wychowanie przez przykład. 12 grudzień 2014

13 z okładki o PH 10 punkt Prawa Harcerskiego Zapis tego punktu nie odpowiada wyzwaniom współczesnego świata. Dziś człowiek jest narażony na zagrożenia równie niebezpieczne, jak tytoń czy alkohol i dlatego w tym kontekście obszar współczesnych zagrożeń wymaga dodefiniowania. W swoim obecnym sformułowaniu punkt ten nie jest drogowskazem, a raczej zapisem kodeksowym, twardym nakazem odbiegającym od formuły i filozofii pozostałych punktów. Pozostawienie tego punktu w obecnym brzmieniu będzie miało sens tylko wtedy, kiedy konsekwentnie będziemy wymagać przestrzegania go przez instruktorów, ponieważ obecnie nasza postawa naraża nas na śmieszność i zarzut hipokryzji. Całkowita abstynencja winna być wyborem a nie nakazem. Postawa instruktora a Prawo Harcerskie Życie w duchu Prawa Harcerskiego to jedno z najważniejszych wyzwań dla instruktorów. Nie zmienimy naszej organizacji i nie będziemy budować jej autorytetu, jeśli jej instruktorzy będą reprezentowali wątpliwą postawę etyczną. Autorytet harcerstwa międzywojennego instruktorzy harcerscy budowali swoją postawą i stylem życia. Stąd też wymagania wobec instruktorów, aby żyli w zgodzie z Prawem Harcerskim, winny być dużo wyższe. Prawo musi nam towarzyszyć na co dzień, a nie tylko przy okazji organizowania Przyrzeczenia Harcerskiego czy zajęć na kursie drużynowych. W tym rozumieniu powinny nam pomagać również debaty, spotkania, konferencje ponieważ dają one szanse na ożywienie myślenia o harcerstwie w kontekście wartości i przywracają właściwą hierarchię spraw (lepiej spierać się o pryncypia niż o to, kto ma stać w pierwszym rzędzie na defiladzie). Co z tym Bogiem? Obecnie stan prawa wewnętrznego ZHP w odniesieniu do religijności i stosunku do świata duchowego jest niejednoznaczny i częściowo sprzeczny. Z jednej strony składając Przyrzeczenie każdy harcerz zobowiązuje się do pełnienia służby Bogu. Z drugiej w statucie mamy zapis, że ZHP uznaje prawo każdego członka Związku do osobistego wyboru systemu wartości duchowych. A w podstawach wychowawczych że służba Bogu wynika z osobistego stosunku do duchowych wartości życia, takich jak: miłość, prawda, dobro, sprawiedliwość, wolność, piękno, przyjaźń, braterstwo, nadzieja. Z kolei w Uchwale XXX Zjazdu ZHP czytamy, iż służbę Bogu rozumiemy jak w Konstytucji WOSM jako stosowanie się do zasad duchowych, lojalność wobec religii, która je wyraża. W dalszych rozważaniach możliwe są następujące warianty: 1. Wyraźne sformułowanie wymogu religijności przez pozostawienie tekstu Przyrzeczenia Harcerskiego bez zmian i usunięcie ze Statutu i podstaw wychowawczych zapisów stwarzających pole do odmiennych interpretacji. 2. Pozostawienie stanu obecnego bez zmian. 3. Przywrócenie drugiej roty Przyrzeczenia czyli powrót do stanu z lat Zmiana obowiązującej roty Przyrzeczenia tak by nie odwoływała się wprost do Boga. Nie ulega wątpliwości, iż wokół tych czterech wariantów będzie toczyć się dalsza dyskusja bardzo ważna i potrzebna, ponieważ pozwala ona na lepsze zrozumienie naszych intencji, postaw i oczekiwań. Konkluzje W 2015 roku powinny odbywać się dalsze konferencje instruktorskie ponieważ tylko w ten sposób instruktorzy ZHP będą mogli wyrobić sobie rzeczywisty pogląd na Prawo Harcerskie. Dalsza dyskusja i debaty pozwolą też na rozbudzenie fermentu intelektualnego na wszystkich szczeblach Związku, co powinno zaowocować także większym zwróceniem uwagi na życie zgodne z duchem Prawa Harcerskiego. Koniecznie należy zacząć aktywnie pracować z prawem na kursach wszystkich poziomów. Punkty Prawa Harcerskiego powinny stać się hasłami dużych kampanii społecznych realizowanych przez ZHP. HM. MARIAN ANTONIK WICEPRZEWODNICZĄCY ZHP grudzień

14 z okładki o PH ZMIENIAJĄ SIĘ CZASY, a wraz z nimi i ludzie W ostatnim czasie odbyły się trzy zorganizowane przez Radę Naczelną konferencje instruktorskie poświęcone wartościom zawartym w Prawie Harcerskim. Wpisały się one w szersze działanie, które podjęto w ZHP pracuje przecież powołany decyzją 38. Zjazdu ZHP zespół. który ma przygotować ewentualny projekt zmian w treści prawa. Niniejszy tekst stanowi zapis mojego wystąpienia na tych konferencjach; było ono poświęcone skutkom przemian, jakie zachodzą w obecnym świecie. Nie wszystkich oczywiście, wybrałem te, które mogą się okazać interesujące dla organizacji wychowawczej. Moje wystąpienie jest oczywiście głosem w dyskusji nad możliwymi zmianami w prawie. Nie postuluję jednak jakichś konkretnych zmian czy szczegółowych zapisów. Kolejność kroków myślenia nad jakąkolwiek zmianą, gdyby wyrazić ją prostymi pytaniami, jest bowiem następująca: Czy i co wolno nam zmieniać? Są przecież i takie przepisy lub sytuacje, których zmieniać nie mamy prawa, narzucającym się przykładem jest Dziesięć Przykazań. Ci, którzy zgodnie z nimi żyją, wierzą też, że nie pochodzą one od człowieka i nie człowiek jest w mocy je zmienić. Czy potrzebujemy zmiany? Dobrze jest porównać efekty działań z tym, co faktycznie chce się osiągnąć, oraz wziąć pod uwagę warunki, w jakich się funkcjonuje. Czy chcemy zmiany? Należy się zastanowić, czy przyzwyczajenie i komfort z niego wynikający lub głębokie przekonanie o słuszności własnych działań nie stanowią przypadkiem argumentu, by nie podejmować wysiłku zmiany. Czy zmieniamy? Należy także zdecydować, czy zmiana ma być przeprowadzona. Wziąć pod uwagę czynniki, takie jak ekonomia (czy nas stać finansowo), wewnętrzny opór ludzi przed jakimikolwiek zmianami, czy inne: wszystkie te, które przyjdą nam do głowy. Jak zmieniamy? To krok konkretnych zapisów, dyskusji o sformułowaniach oraz rozważania czynników społecznych (czy nas stać wizerunkowo). współczesny świat, a wraz z nim jak zmieniają się jego mieszkańcy. Z naszej wychowawczej perspektywy: zmieniają się warunki, w których przychodzi nam działać. Być może zatem powinien się zmienić i sposób naszego działania? Tytuł tego artykułu stanowią wypowiedziane w IX w n.e. słowa władcy Franków Lotara I. Już wtedy zauważano, że nie tylko człowiek kształtuje swoje otoczenie i zmienia świat również i świat zmienia człowieka i kształtuje go, tak jeśli chodzi o pojedyncze jednostki, jak i całe społeczeństwa. W XX i XXI wieku całość zachodzących na świecie przemian znana jest pod nazwą globalizacji została ona zapoczątkowana przez rewolucję technologiczną, w szczególności olbrzymi postęp w możliwościach komunikacji. Z dzisiejszej perspektywy łączymy ów postęp najczęściej z Internetem, warto jednak wiedzieć, że myślenie o skutkach globalnej komunikacji było obecne w nauce dużo wcześniej. Filozoficznie o tym, jak To, co znajdziecie poniżej, to pożywka do myślenia o zmianach w ZHP w kroku drugim: starałem się pokazać, jak zmienia się 14 grudzień 2014

15 z okładki o PH człowiek Po drugie, odbiera samo kandydowanie media, pisano do zorganizowania Jamboree przed w II wojną Polsce światową wydarzenie parametry o charak- wybrałem nego. nieprzypadkowo: Potrzebujemy też pierwszy dobrego odnosi planu stabili- się do ży- 010 ją się w Polsce wartości śmy poprzez w porównaniu przeróżne z akty innymi prawa krajami. wewnętrz- Obydwa 000 jeszcze (o terze telewizji epokowym też!), dla warto naszej organizacji wiedziećdego dzieciaka, że robili to który także choć Polacy, raz zainteresował do jego życiowej się jednostkach jakości (religijności, ZHP posiadających tolerancji, osobowość zaangażowania, ciowej i dla sprawności każzacyjnego, człowieka który (utrzymania będzie działać siebie we i rodziny), wszystkich drugi na harcerstwem. przykład Leopold To nie tylko Blaustein. projekt, jak patriotyzmu). przygotować latach duży Myślę, prawną, że stanowią a więc na dobrą szczeblu ilustrację centralnym większej i w chorągwiach. grupy W 60-tych zlot za dziewięć i 70-tych lat, prognozowankim wielowątkowy już nie proces tylko skutki dojścia do takiej najszybciej, to finansowanie działania chorągwi 001 to przede zmian. wszyst- Problemy, jakie trzeba będzie rozwiązać 000 upowszechnienia jakości Nie ulega pracy wątpliwości, w ZHP, telewizji, która że pozwoli obcowanie ale nam z godnie komputerem możliwe (czyli skautów skutki także z pojawienia całego z internetem) świata. się Te zmniejsza Praca liczne zawodowa wątki ilość stwem, mądrość moim (czyli zdaniem tylko obsługa wiedza, administracyjna ale i warto- 001 i hufców że wie jako on więcej. jednostek Liczy zarządzających się przede wszystkim harcer- 001 Oooooopsss! i przyjąć nowego to kontaktów przede wszystkim medium, z innymi program opisano ludźmi, to wychowawczy wykazano 0100 w badaniach. zastępach i Mowa jego i drużynach, sposób tu oczywiście działania. ciągłe o kształcenie kontaktach Najwyraźniej ka- face widoczną To ności trzeba zmianą i zrobić łatwość jest spokojnie przekazywania ta dotycząca i metodycznie. stosunku ich wszystkich ludzi Po- do 110 pochłania ści), 1111 rozumienie zbyt wiele świata, naszych stosowanie środków. umiejęt- 001 medium w Przewidziano dry, to face, coraz kontakty szersze Internet. otwarcie na odległość Można działania to pracy, inna międzynarodowe, Badaczy zapytać: zagadnienia wspinanie I co z tego? się można coraz Czy z grubsza wyższy choć prawidłowość poziom podzie- w sposobie ta niecznym niektórych finansowania warunkiem może oburzać całej zbudowania organizacji, że ludzie tych pracują w wyż- tym 001 a sprawa. konkretnie trzebujemy innym. motywacji Natomiast za do silnego niej. głęboka Nie impulsu ulega wiedza i dużej wątpliwości zmiany jest ko- 010 by umieliśmy pracy lić na logistycznej, takich, z tych którym przewidywań promocyjnej ten stan rzeczy i wizerunkowej. dla pieniędzy. bardzo się Ta prawidłowość przede szych wszystkim pięter. nie zmienia działalności się, od pożytku kiedy publicznego, a zaczęto to 000 skorzystać? To nie też podoba, umacnianie Żyjemy i takich, wizerunku w którzy nowym, twierdzą, ZHP zagadnienie w relacjach że osłabienie władzami więzi świecie, międzyludzkich państwowymi choć być i może to regionalnymi. po prostu bezpośredni naturalna Ja w cel to ludzkiej blach Poszukiwanie ZHP. pracy. To, pomocy co różnicuje to bardzo pokolenia, złożona to rzeczy, zdol- badać, i wcześniej którą prowadzimy podkreślano, na wszystkich że taki jest szcze- właśnie 110 innym z 010 sami bardzo konsekwencja tego wierzę. nie dostrzegamy. rozwoju cywilizacji Poniżej W pesymiści, listopadzie znajdziecie jak uczestniczyłem i determiniści wykaz skut- w dostrzegają spotkaniu nie swoich sze- jednak dzieci, dzy, realizacja odsłonięcia marzeń, swych wspieranie braków, inicjatyw zaufania charyta- mądro- na i techniki. które ludzie Tak swoje ność. zarobki Wymaga chcą przyznania wydawać: się zabawy, do własnej wykształce- niewie- 010 ków fów bardzo organizacji owej poważne nowości skautowych następstwo świata, europejskiego opisywanej tywnych. zmiany. regionu Wraz WOSM. z obserwuje nią Daleki ludzie jestem tracą się obecnie także od przesadnego zdolność dzą zmiany. poszuki- opty- Obecnie przyczynia młodzi się ludzie do pogłębiania są nastawieni problemu, Moim daleko zdaniem bo bardziej wpy- 000 To w ich ści kolejności kogoś innego. oraz E-learning w wielkości w szczególny wydatków sposób zacho- 000 jakie mizmu, wania ludziach. pomocy, nie zakładam udzielania też Chcesz różowych jej i angażowania konsumpcjonistycznie, okularów, przeczytać ale się cha ludzi chcą w mieć siedzenie 0100 odpowiednio obsługa przed więcej? komputerem. administracyjna dużo pieniędzy, 1111 by 001 od w relacje. kilku lat Dlaczego? w takich gremiach o ZHP zaspokoić mówi się swoje jednostkowe marzenia w (słowem: hufcach raczej i chorągwiach nie planują 000 Zasadniczo coraz Większość lepiej. podzielić David odpowiedzi McKee je można, (dyrektor pytania, wydawania europejskiego ważne, regionu to już znaleźć WOSM) napisałem Zamów można powiedział, powyżej, w internecie. że niż inne prenumeratę ich organi- Nie rodzice ma i są sze, przekonani, można tak że zaplanować tak będzie. cyfrową! e-learning, Kłopot w tym, by wyma- że nie 010 także dla te innych, Istnieje pochłania kilka a tylko rozwiązań dla zbyt siebie ). wiele tego naszych Chcą problemu. zarabiać środków. Po pierw- więcej 000 jak na zacje potrzeby takie, mogą które wzorować pytania widać o się w cokolwiek na pojedynczych rozwoju z otoczenia komunikacji ludziach, najprostsze, i takie, i kreowania które najtrudniejsze, nowoczesnego gnąć. Zmienił naj- się wyobrazić bowiem również takie e-zajęcia, stosunek w ludzi których do bierze samej udział pracy. 001 ZHP pod są kogokolwiek gotowi względem pracować gał ani współpracy ciężko, ani kilku długo, kursantów. aby ten stan Możemy rzeczy sobie osią- 001 zaobserwować wizerunku intymniejsze oraz można pytania to dla w mnie zadać całych ważne można Przez wychodzenia Google. z zadłużenia wujkowi pokolenia uważano, Jakie cały zastęp masz że kursowy, wykonywanie pomysły? co jakiś swojej czas będąc pracy zmuszonym to dobrze, 110 grupach lub Wartość nawet składkowego. społeczeństwachdzi rzadko Przedstawienie kiedy budzi ich jakiekolwiek zaka, źródło wątpliwo- dumy z czej niech siebie. i utworzenie pozostaną Na gruncie zajęcia kapitału religijnym z żelaznego. rozwoju powiada psychofizycz- się wciąż znalezionych rzetelnie tam odpowie- i uczciwie Przede do także wszystkim podjęcia obszar konkretnej rozwój realizowania działalności decyzji. się jako Przykładem gospodar- człowie czynamy Mówisz ści czytelników. o od miejscu tych drugich; Znana ZHP jest na zobaczmy, mapie że na świata dowolne jak wygląda oraz pytanie o Jamboree obecnie zadane w encyklice z Google tak Laborem jako Była system Exercens. już prosi próba W zastęp tym wprowadzenia o obszarze odbycie również dyskusji obowiązku obserwuje- nad zapre- skautowej opowiastka przez pracę o tym, do świętości, nego. Po Jan przedstawieniu Paweł II wprost pewnej to napisał porcji w wiedzy swojej stosunek dużą pierwsza pasją, młodych odpowiedź ale przecież ludzi wyskakuje do pracy bezpośrednio netowe, zarobkowej na którym oraz tym jak zadaniem. ktoś kształtu- napisał morealizacji, nie zadawaj jedynie w harcerza statucie. zabezpiecza podjęcie Nie podstawy udało decyzji. się, bytu, W szkoda pozwala zależności oddawać niej 000 nie zajmujesz my forum istotną inter- się zmianę. budowania zentowanym Praca nie jest przypadkiem kapitału dla młodych żelaznego opisem ludzi obszarem harcerki czy sa- 000 Rzeczywiście, głupich pytań, ale sprawdź będąc członkiem se w googlu. się kierownictwa temu, co naprawdę To, (i jej że wpisanego dla nie nich udało w ważne: się uzasadnienia, dwa zabawie lata temu, wyników i realizacji nie jest głosowania itp.) żadnym można uruchamiana argumentem argumentować, jest dalsza, i wcale że inna osoby mnie Należy część nie w ludzi wieku zajęć chwalić, 001 dla siebie 010 Związku Niesatysfakcjonujące bardzo doceniam, lub że akurat niemiłe poza w tym pracą. kontakty czasie w realizujemy internecie taki bardzo projekt. łatwo Hasło jest Jambo przerwać. lata w Pol- są Nie z natury zniechęca bądź rzeczy następuje do nastawione tego powrót pomysłu. na do takie Uważam, już przedstawionego funkcjonowanie, że naszą 000 Oczywiście mnie dziękować im i ich nagradzać! sce trzeba to mocny się starać, kopniak by cokolwiek rozwojowy, odbudować, a myślenie dzięki o kogokolwiek łatwiej przeprosić. przychodzi To bieżąca zjawisko prawda, praca przenosi (znowu ale obecnie się przez oprócz pokolenie wiele stymulowania lat, 20-latków inwestować współpracy, jest bardziej i korzystając ma hedonistyczne także na tę przy- za- 000 sprawach organizację materiału, poważniejszych w można ramach do powtórki. tego przychodzi przekonać. Takie w rozwiązanie, wiekiem. Budować To 000 któremu uśmiech). następnie na relacje ze swoim otoczeniem. niż poprzednie pokolenia, kład letę, że z odsetek prowadzi zaś młodzi lub do innych Polacy szybkiego zysków okazali zastosowania kapitałowych się bardziej przekazanej młodzi Amerykanie wiedzy. działalność z Kalifornii. pożytku publicznego 001 hedonistyczni rozumiane- niż finansować 001 Upada pojęcie bliskiego autorytetu, Czy go potrzebujemy jako źródło wiedzy. też Żaden takiego prowadzący impulsu kurs w ZHP. Z obserwacji kilku polskich i wielu 0100 zagranicznych Drugim pokolenia, rozwiązaniem organizacji tak i to, które wiem, są zajęcia obecnie że dzięki zaplanowane wchodzi takiemu na 000 w zarządzaniu nie wie więcej finansami? niż wikipedia i Tak wasi jak kursanci i poprzednie W świetnie zarządzaniu zdają finansami, sobie z tego nie mówię sprawę. rynek tutaj O pracy, roli tylko nauczyciela centralnym we współczesnym ZHP, ale świecie o całej jest organi- jako być może nastawione rezultaty. trakcie na kogoś przyjemność, Musimy się o jedynie coś mające poradzić pokusić wysokie i na się podstawie o oczekiwa- napraw- tej doczekało kapitałowi w taki się sposób, swojej można by nazwy. osiągać uczestnik Pokolenie naprawdę kursu JA musiał znakomite definiowane w ich 110 o szczeblu zacji, uda nie mi potrzebujemy się napisać osobny koniecznie materiał, nia wielkiego tymczasem finansowe lecz dę porady niegotowe, długofalowe wykonać by spojrzenie ciężko zadanie pracować, lub na ćwiczenie. ZHP i realizujące harcerstwo. Wyobrazić ewentualnej sobie w ogóle można budowy w na pracy przykład kapitału tego typu zajęcia żelaznego motywacji ze Statutu, nie nie 000 się 001 impulsu, zwracam ale systematycznej uwagę, że autorytet poprawy poza prowadzącego i osiągania pracą i właściwie Z tych kurs, standardów, paradoksalnie, które sami nie jest na budowany siebie poszukujące. nałożyli- tym, Przewiduje skorzystają w których się, co obecne że jakiś rodzić czas władze to kursant będzie Związku, jest poważne proszony ani pew konflik- o za grudzień Piotr Pamuła

16 z okładki o PH ty. Dotyczyć one będą nie tylko pokolenia dzisiejszych 40-latków, skoncentrowanego na jakości pracy, ale i dzisiejszych 30-latków, mniej przywiązujących wagę do formalności, ale bardziej poszukujących w pracy źródeł swojej wartości, czyli pracujących dla pasji. Na ten konflikt młodzi ludzie wydają się nieprzygotowani kto niby miałby to robić? Trudno jest bowiem kształtować stosunek do pracy bezpośrednio, wynika on bowiem zarówno z czynników ekonomicznych (np. majętność rodziców i w ogóle kraju) oraz wychowawczych (np. szacunek do pracy i ludzi ją wykonujących). Ten wychowawczy obszar wydaje się w Polsce słabo zagospodarowany. Zajęcie się nim wydaje się jednym z poważniejszych wyzwań, jakie stoją przed ZHP, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę dwie inne związane z pracą zmiany. Po pierwsze, dobra praca staje się dobrem deficytowym. Oznacza to, że jest o nią coraz trudniej, coraz trudniej też zrobić karierę. W dobie pojawiania się dużej ilości (a kiepskiej jakości) różnego rodzaju szkół wyższych, nie zapewnia jej już wyższe wykształcenie. Pracodawcy doskonale wiedzą, że nie oznacza ono ani kompetencji do wykonywania pracy, ani nawet wyjątkowości. O ile wśród Polaków w wieku lata wyższe wykształcenie ma ok. 40% (co stanowi troszkę więcej niż średnia UE), to już wśród osób w wieku lata studiuje 95%. Na świecie wyprzedzają nas jedynie młodzi Australijczycy. Co ważne, najmniej w tej studiującej grupie jest przyszłych inżynierów, choć to właśnie na nich jest stosunkowo największe zapotrzebowanie. Najwięcej jest zaś przyszłych humanistów. Ci humaniści deklarują, że chcieliby zarabiać ok zł (kwoty brutto) w swojej pierwszej pracy. Ile dostają? W Poznaniu i Warszawie średnio 2 tys. zł, w Katowicach 1800 zł, w Krakowie około 1700 zł, w Łodzi 1600 zł. Od 2003 r. średnia pierwsza pensja spadła o połowę (dane z rządowego raportu Młodzi 2011 przygotowanego przez Kancelarię Prezesa Rady Ministrów). Tymczasem kształtowanie zainteresowań młodych ludzi (z doradztwa zawodowego korzysta 9% rodziców chcących pomóc swoim dzieciom) czy wspieranie ich w wyborze kariery (88% młodych ludzi decyduje o tym samodzielnie) to także zadanie wychowawcze. Czy dla harcerstwa? Oby. Drugą zmianą jest ta dotycząca trybu pracy. Dotychczas dominował typ kariery zawodowej nastawiony na awans w jednej firmie. Przykładem może być McDonald s, gdzie pracę zaczyna się zawsze od najniższego stanowiska i stopniowo wspina po drabinie. Podobnie funkcjonują uniwersytety (od magistra do profesora), nauczyciele (od stażysty do profesora oświaty) oraz system stopni instruktorskich. Tymczasem jako co najmniej równie ważna staje się inna kariera, zwana przedsiębiorczą. Nie wiąże ona człowieka z jednym miejscem pracy. Zamiast tego i praca, i czasem nawet zawód się zmienia. Gotowe przykłady takiego sposobu zarobkowania to: bloger/ youtuber, lektor języków obcych, każdy freelancer oraz każda osoba zmieniająca zawód. Wiele osób żyje w ten sposób, to norma w dzisiejszym świecie. Czy są do takiego stylu życia przygotowani? Czy są wystarczająco przedsiębiorczy i energiczni, czy potrafią się sprzedać (np. dobre CV, własna strona www), czy wiedzą, jak planować i realizować rozwój osobisty, jak wygląda rynek w ich obszarze, jakie są prawne formy zatrudnienia i jak się samodzielnie rozliczać? To także zadanie wychowawcze oraz edukacyjne. Także niezagospodarowane przez szkolnictwo. Czy może zagospodarować je harcerstwo? Oby. HM. SŁAWOMIR POSTEK 16 grudzień 2014

17 grudzień

18 inspiracje program HARCERSKA DUCHOWOŚĆ ALE JAKA? Spojrzenie na płomień Betlejemskiego Światła Często o niej mówimy, ale czy wiemy, czym tak naprawdę jest? Idąc tropem wskazanym przez księdza Marka Dziewięckiego rozwój duchowy jest ważniejszy niż zdrowie, wykształcenie czy status społeczny, gdyż człowiek pusty duchowo nie wie, kim jest ani po co żyje. Duchowość to nic innego, jak zdolność człowieka do zrozumienia samego siebie, czyli do znalezienia odpowiedzi na podstawowe pytania, takie jak: kim jestem, skąd się wziąłem, dokąd zmierzam oraz jakie więzi i wartości pomogą mi osiągnąć cel, który wyznaczyłem sobie w życiu. Rozważając te aspekty, spróbujmy odpowiedzieć na pytania o to, jak wygląda duchowość i jak możemy ją rozwijać. Duchowość w harcerstwie kształtuje między innymi świadomość różnych symboli, z którymi spotykamy się na co dzień w naszej organizacji. Jednym z takich symboli jest ogień. Rozpalanie ognia to zwyczaj stary jak świat. Dlaczego? Bo do ognia dobro garnie się, a wszystko, co złe, to szuka cienia. Ogień od najdawniejszych czasów towarzy- 18 grudzień 2014

19 inspiracje program szy Po człowiekowi. drugie, samo Przy kandydowanie do zorganizowania Jamboree czujemy w się Polsce bez- to wydarzenie o charak- nego. Potrzebujemy też dobrego planu stabili- 010 śmy poprzez przeróżne akty prawa wewnętrz- 000 ogniu piecznie, terze epokowym zapewnia dla nam naszej organizacji i dla każdego dzieciaka, gdy ktoś który choć raz zainteresował się jednostkach ZHP posiadających osobowość zacyjnego, który będzie działać we wszystkich 001 przetrwanie; 000 jest harcerstwem. zziębnięty, To może nie się tylko projekt, jak przygotować nim duży prawną, a więc na szczeblu centralnym i w chorągwiach. przy ogrzać. zlot za Trudno dziewięć lat, to przede wszystkim wyobrazić wielowątkowy obóz proces dojścia do takiej najszybciej, to finansowanie działania chorągwi 001 Problemy, jakie trzeba będzie rozwiązać 000 sobie bez jakości Nie ogniska ulega pracy czy wątpliwości, w cotygodniową przyjąć terem zbiórkę (czyli skautów także choćby z całego z internetem) świata. Te zmniejsza liczne wątki ilość stwem, mądrość moim (czyli zdaniem tylko obsługa wiedza, administracyjna ale i warto- 001 ZHP, która że pozwoli obcowanie nam z godnie kompu- i hufców że wie jako on więcej. jednostek Liczy zarządzających się przede wszystkim harcer- 001 Oooooopsss! bez to kontaktów przede blasku płomienia wszystkim z innymi program ludźmi, to wychowawczy wykazano 0100 w badaniach. zastępach Ogień Mowa i towa- drużynach, tu oczywiście ciągłe o kształcenie kontaktach ka- face To ności trzeba i zrobić łatwość spokojnie przekazywania i metodycznie. ich wszystkich Po- 110 pochłania ści), 1111 rozumienie zbyt wiele świata, naszych stosowanie środków. umiejęt- 001 świecy. w rzyszy dry, to face, coraz nam kontakty szersze przy wielu otwarcie na odległość na działania to inna międzynarodowe, Badaczy wydarzeniach: zagadnienia wspinanie się można coraz z grubsza wyższy poziom podzie- w sposobie niecznym finansowania warunkiem całej zbudowania organizacji, tych w wyż- tym 001 sprawa. trzebujemy innym. Natomiast za silnego głęboka impulsu wiedza i dużej zmiany jest ko- 010 ważnych w pracy lić czasie na logistycznej, takich, składania którym promocyjnej ten stan rzeczy i wizerunkowej. bardzo się przede szych wszystkim pięter. działalności pożytku publicznego, 000 Przyrzeczenia, To nie też podoba, umacnianie i Zobowiązania z nie władzami więzi Instruktorskiego. międzyludzkich państwowymi i to regionalnymi. po prostu naturalna Ja w to blach Poszukiwanie ZHP. pomocy to bardzo złożona zdol- takich, wizerunku którzy twierdzą, ZHP w relacjach że osłabie- którą prowadzimy na wszystkich szcze W bardzo konsekwencja wielu wierzę. środowiskach rozwoju cywilizacji i techniki. Tak ność. Wymaga przyznania się do własnej niewiedzy, odsłonięcia swych braków, zaufania mądro- 010 są W pesymiści, konkretne listopadzie jak zwyczaje uczestniczyłem i determiniści w dostrzegają spotkaniu szefów bardzo organizacji jednak związane poważne z jego rozpaleniem nu Wraz WOSM. i z trzymaniem nią Daleki ludzie jestem tracą także od przesadnego zdolność poszuki- opty- przyczynia się do pogłębiania problemu, Moim zdaniem bo wpy- 000 skautowych następstwo europejskiego opisywanej zmiany. regio- ści kogoś innego. E-learning w szczególny sposób 000 straży, mizmu, wania aby pomocy, nie nie zakładam zgasł, udzielania też Chcesz różowych jej i angażowania okularów, przeczytać ale się cha ludzi w siedzenie 0100 obsługa przed więcej? komputerem. administracyjna pielęgnowaniem od w relacje. kilku lat Dlaczego? w takich go, gremiach o ZHP mówi się w hufcach i chorągwiach 000 aby coraz dawał Większość lepiej. jak David najwięcej odpowiedzi McKee (dyrektor na pytania, europejskiego ważne, regionu ciepła. znaleźć WOSM) Zamów można powiedział, w internecie. że inne prenumeratę organi- Nie ma sze, można tak zaplanować cyfrową! e-learning, by wyma- 010 także te Istnieje pochłania kilka rozwiązań zbyt wiele tego naszych problemu. środków. Po pierw- 000 światła zacje potrzeby mogą wzorować pytania o się cokolwiek na ZHP pod kogokolwiek względem gał współpracy kilku kursantów. Możemy sobie 001 rozwoju z otoczenia komunikacji najprostsze, i kreowania najtrudniejsze, nowoczesnego naj-001intymniejsze oraz pytania to dla mnie zadać ważne można wychodze- wujkowi Jakie cały zastęp masz kursowy, pomysły? co jakiś czas będąc zmuszo- 110 wyobrazić takie e-zajęcia, w których bierze udział 001 Rozwijanie wizerunku duchowości nia Google. z zadłużenia Wartość składkowego. znalezionych tam odpowiedzi rzadko harcerzy kiedy budzi jakiekolwiek wątpliwoczej niech i utworzenie pozostaną zajęcia kapitału z żelaznego. rozwoju psychofizycz- Przede nym do wszystkim podjęcia konkretnej rozwój działalności decyzji. Przykładem gospodar- 010 u naszych 010 Mówisz ści czytelników. o miejscu Znana ZHP jest na skautowej opowiastka o tym, nego. Po przedstawieniu pewnej porcji wiedzy Moim mapie że zdaniem na świata dowolne to oraz pytanie o Jamboree zadane w z Google tak jako Była system już prosi próba zastęp wprowadzenia o odbycie dyskusji obowiązku nad zaprezentowanym przede dużą pierwsza wszystkim pasją, odpowiedź ale rozwijanie bezpośrednio netowe, świadomości na którym tym zadaniem. ktoś napisał nie zadawaj w harcerza statucie. i podjęcie Nie udało decyzji. się, W szkoda zależności od niej 000 przecież wyskakuje nie zajmujesz forum inter- się budowania przypadkiem kapitału żelaznego opisem harcerki czy 000 różnych Rzeczywiście, głupich symboli, pytań, ale tego, sprawdź będąc członkiem se w googlu. kierownictwa To, (i jej że wpisanego nie udało się uzasadnienia, dwa lata temu, wyników nie jest głosowania itp.) żadnym uruchamiana argumentem jest dalsza, i wcale inna mnie Należy część nie ludzi zajęć chwalić, 001 dla 010 jakie Związku Niesatysfakcjonujące przesłanie bardzo niesie doceniam, lub że akurat niemiłe w tym kontakty czasie w realizujemy internecie się taki nimi bardzo projekt. łatwo Hasło jest Jambo przerwać. w Pol- Nie zniechęca bądź następuje do tego powrót pomysłu. do Uważam, już przedstawionego że naszą 000 mnie dziękować im posługiwanie i ich nagradzać! przez sce trzeba naszych to mocny się starać, harcerzy kopniak by cokolwiek rozwojowy, odbudować, dzięki ko-000gokolwiek łatwiej Jakie przeprosić. przychodzi war- To bieżąca zjawisko praca przenosi (znowu się przez oprócz wiele stymulowania lat, inwestować współpracy, i korzystając ma także na tę przy- za- 000 organizację materiału, w można ramach do powtórki. tego przekonać. Takie rozwiązanie, Budować 000 w któremu drużynach. tości uśmiech). następnie obrazuje na lilijka, relacje ze swoim otoczeniem. kład letę, że z odsetek prowadzi lub do innych szybkiego zysków zastosowania kapitałowych przekazanej wiedzy. działalność pożytku publicznego krzyż..., Upada czy pojęcie wiedzą, bliskiego co autorytetu, rozumianego potrzebujemy jako finansować one Czy znaczą? źródło Dlaczego wiedzy. też Żaden takiego prowadzący impulsu kurs w ZHP. Z obserwacji kilku polskich i wielu 0100 zagranicznych Drugim rozwiązaniem organizacji wiem, są zajęcia że dzięki zaplanowane takiemu 000 są w tak zarządzaniu nie ważne wie więcej dla każdego W świetnie zarządzaniu członka zdają naszej finansami, sobie z tego nie mówię sprawę. tutaj O roli tylko na- kapitałowi w taki sposób, można by osiągać uczestnik naprawdę kursu musiał znakomite w ich finansami? niż wikipedia i wasi kursanci organizacji? o szczeblu uczyciela centralnym Czy we wiedzą, współczesnym ZHP, ale świecie o całej organizacji, uda jakim być może rezultaty. trakcie kogoś Musimy się o jedynie coś poradzić pokusić i na się podstawie o naprawdę porady tej nie mi zaszczytem potrzebujemy się napisać osobny koniecznie materiał, wielkiego tymczasem długofalowe wykonać spojrzenie zadanie lub na ćwiczenie. ZHP i harcerstwo. Wyobrazić ewentualnej sobie można budowy na przykład kapitału zajęcia żelaznego ze Statutu, nie jest impulsu, posiadanie zwracam ale systematycznej uwagę, przez że autorytet poprawy prowadzącego i osiągania Z drużynę tych kurs, standardów, proporca paradoksalnie, lub które sami nie jest na budowany siebie nałożyli- tym, skorzystają w których co obecne jakiś czas władze kursant Związku, jest proszony ani pew o za grudzień

20 DLA INNYCH I DLA SIEBIE! W marcu 2014 roku w Singapurze wystartował tydzień pracy, podczas którego singapurscy skauci pukali do drzwi domów mieszkańców miasta, ofiarując swoją pracę w zamian za przekazanie funduszy na ich dalszą działalność. Projekt wystartował w tamtejszym domu opieki nad osobami starszymi, a oprócz zbiórki pieniędzy miał na celu pokazanie skautom, że warto godnie i uczciwie pracować na rzecz innych osób. 4 października 2014 roku skauci ze Stowarzyszenia Skautów Meksyku (La Asociación de Scouts de México) z Kalifornii Dolnej Południowej przeprowadzili w swojej prowincji zbiórkę puszek aluminiowych oraz opakowań PET. Tradycyjnie wpływy ze sprzedaży tych opakowań przekazane zostały na cel charytatywny na rzecz lokalnego stowarzyszenia zajmującego się wczesnym wykrywaniem i leczeniem wrodzonych chorób serca u dzieci. Projekt miał pokazać skautom, jak ważną rolę pełnią w społeczeństwie lokalnym i jak małe z pozoru działanie może mieć pozytywny skutek w budowaniu lepszego świata. Pod koniec października wędrownicy z Lublany zorganizowali pomoc dla starszych mieszkańców miasta, którzy odwiedzali jeden ze słoweńskich zabytkowych cmentarzy: Žale. Przed cmentarzem ustawili stanowisko z gorącą herbatą i kawą oraz pomagali w sprzątaniu grobów. Przenosili worki z piaskiem oraz kwiaty z parkingu do grobów. 13 września 2014 r. instruktorzy Hufca Szczecin-Pogodno zorganizowali Marsz-o-bieg dla Zachodniopomorskiego Hospicjum dla Dzieci i Dorosłych. Zachęcili ponad 400 mieszkańców Szczecina i okolic do tego, by w sobotnie przedpołudnie maszerowali lub biegli, a sponsorów, by wpłacili do kasy Hospicjum 2 zł za każdy 20 wspólnie pokonany grudzień kilometr Projekt ruszył w styczniu. Organizatorzy podzielili się zadaniami. Zaczęło się szukanie sponsorów, przygotowywanie projektów graficznych ulotek, banera, medalu dla uczestników, numeru startowego, utworzenie strony internetowej oraz wydarzenia na Facebooku, szukanie bramy startowej, współpraca z profesjonalną firmą zajmującą się mierzeniem czasu podczas imprez sportowych, uzyskanie patronatów honorowych druhny Naczelnik ZHP oraz Prezydenta Miasta i Marszałka Województwa, ciągły kontakt z uczestnikami i pozyskanymi sponsorami, załatwianie wszystkich pozwoleń i formalności, w tym zgłoszenie zbiórki publicznej i na końcu mierzenie się z wszystkimi niespodziankami organizacyjnymi, które pojawiły się w trakcie przygotowań do przedsięwzięcia. W dniu Marsz-o-biegu organizatorzy pojawili się na Jasnych Błoniach bardzo wcześnie rano. W pocie czoła rozstawiali metalowe barierki, rozwieszali banery reklamowe sponsorów, przygotowywali okolice linii starto-mety. Powoli zaczęli schodzić się uczestnicy wraz z rodzinami. Wspólna rozgrzewka i odliczanie do startu. Ruszyli! Wśród uczestników można było wypatrzyć instruktorów naszego hufca, instruktorów ZHR, członków Komendy Chorągwi z komendantką hm. Elizą Gilewską na czele, prezydenta miasta Szczecina Piotra Krzystka, nie zabrakło też prezes Zachodniopomorskiego Hospicjum dla Dzieci i Dorosłych Kingi Krzywickiej. Panowała iście rodzinna atmosfera. Wszyscy z determinacją i uśmiechem na twarzy pokonywali kolejne kilometry, starając się być w ruchu pełne dwie godziny. Wyróżniał Marsz-o-bieg na tle innych imprez sportowych fakt, że w tym przedsięwzięciu mogły wziąć udział całe rodziny, niezależnie od kondycji fizycznej oraz rodzaju stroju sportowego i tego, czy ktoś preferuje bieganie czy maszerowanie. Liczyła się dobra zabawa oraz pomaganie innym. Zebrano ponad złotych. Każdy z uczestników otrzymał pamiątkowy medal, na każdego czekała gorąca grochówka. Do organizacji Marsz- -o-biegu podeszłam... egoistycznie. Od dłuższego czasu chciałam zrobić COŚ dla innych. Szukałam w głowie przedsięwzięcia, które będzie dla mnie dużym organizacyjnym wyzwaniem. Ważne było dla mnie też, by pomoc, którą być może uda się zorganizować, w pewien sposób została w Szczecinie. Impuls do działania przyszedł Jarosław Dulny

21 inspiracje służba Po drugie, i zleciliśmy do zorganizowafirmie zewnętrznej śmy poprzez wy- cy przeróżne społeczność akty prawa lokalną. wewnętrzjednocze samo kandydowanie 000 nia Jamboree w Polsce to wydarzenie konanie profesjonalnego o charakmedalu nego. Potrzebujemy weśnie podczas też dobrego przedsięwzięcia, planu stabiliktóre 010 terze epokowym dla naszejdług organizacji naszego iprojektu. dla każzacyjnego, który w swojej będziejakości działaćbyło we nowym wszystkich wyda 001 dego dzieciaka, który choć raz zainteresował się jednostkach ZHP rzeniem posiadających w naszymosobowość hufcu, zwróciliszybko. Wykorzystałam 000 harcerstwem. Topasję nie tylko projekt, jak przygotomarsz-o-biegu prawną, była a więc śmy nauwagę szczeblu szczecinian centralnym na iproblemy, w chorąswoją ówczesną Organizacja zlot dziewięć spełniło pod 000 wać duży wyzwaniem, lat, to przede wszystktóre gwiach. jedno Problemy, z jakimi jakie boryka trzeba się będzie hospicjum rozwiązać bieganie, a nazajednym 001 kim wielowątkowy proceszdojścia moichdomarzeń, takiej ale też najszybciej, przedsię- toczas finansowanie codziennej działania opieki domowej chorągwi nad ze spotkań Harcerskie nam Liczy wszystkim 001 jakości Nie ulega pracy wątpliwości, w ZHP, która żewzięciem, pozwoli obcowanie podczas z godnie kompuktórego i hufców że organiwiejako on swoimi więcej. jednostek podopiecznymi. zarządzających się przede Przyszłym harcergo Klubu Sportowego moim 001 przyjąć terem (czyli skautów także z całego zpointernetem) świata. zacji wiele Te zmniejsza liczne się nauczyłam, wątki ilość stwem, i właśnie mądrość (czyli instruktorom zdaniem nie tylko obsługa pokazaliśmy, wiedza, administracyjna ależe i wartomożna SKAUT powstał 0100 dla 001 to kontaktów przede wszystkim z innymiimprogram ludźmi, to wzięłam to wychowawczy wykazano z tej imprezy w bapochłania siebie. ści), 1111 rozumienie zbyt przygotować wiele świata, naszych przedsięwzięcie, stosowanie środków. umiejętktóre mysł charytatywnej w daniach. zastępach Mowa i drużynach, tu oczywiście ciągłe okształcenie kontaktach kaface To ności trzebai zrobić łatwość swoją spokojnie przekazywania uwagę i metodycznie. ich innym wszystkich Po-a zaprezy biegowej. Wybór kieruje ku 110 dry, to face, coraz kontakty szersze otwarcie na odległość Będąc na działania to instruktorami inna międzysprawa. ZHP, trzebujemy innym. dbamy Natomiast za razem to silnego promuje głęboka impulsu nasz wiedza i dużej Związek zmiany jest jako kozachodniopomorskiego 010 narodowe, Badaczy wspinanie się można nao coraz wszechstronny z grubsza wyższy podzierozwój w naszych sposobie niecznym finansowania ten warunkiem nieobojętny całej zbudowania naorganizacji, potrzeby innych. wwyżtym Hospicjum dla Dzieci zagadnienia poziom tych 001 pracy lić na logistycznej, takich, którym promocyjnej ten podopiecznych. stan rzeczy i wizerunkowej. bardzo Stwarzamy się przede szych okazje wszystkim pięter. Pokazaliśmy, działalności że pożytku w niesztampowy publiczi Dorosłych okazał się 000 To nie też podoba, umacnianie i takich, wizerunku którzy dotwierdzą, ZHP kształtowania relacjach że osłabieich osobowości. nego, którą prowadzimy sposób na wszystkich realizować cele ZHP naturalny. Dzięki utrzy w można szcze 110 zmującemu nie władzami więzi międzyludzkich państwowymi itoregionalnymi. po prostu to dzieje naturalna Ja wsię to przy blach Poszukiwanie współzhp. w pomocy zakresie topomocy bardzo społecznej złożona zdolposię kontak- Wszystko 010 bardzo konsekwencja wierzę. rozwoju cywilizacji udziale innych i techniki. członków Tak ność. Związku, Wymaga przez przyznania działaniesię charytatywne. do własnej niewietowi z wolontariuszami 010 W pesymiści, listopadzie jak uczestniczyłem i determiniści dostrzegają wspólnie spotkaniu przeżywane szejednak dzy,chwile odsłonięcia swych braków, zaufania mądrohospicjum oraz panią gdyżw nasze oraz naszych 000 fów bardzo organizacji poważne skautowych następstwo umacniają europejskiego opisywanej zmiany. regiowięzi ści kogoś zdobyinnego. Zachęcajmy E-learning w szczególny podopiecznych sposób prezes wiedzieliśmy, 000 nu Wraz z nią Daleki ludzie jestem tracą także tą od przesadnego dzięki zdolność doświadczeniu poszukioptyprzyczynia wiedzę sięi do siebie pogłębiania nawzajem problemu, Moim do tego, zdaniem bo byśmy wpyjakwosm. wiele potrzebują. 0100obsługa mizmu, wania pomocy, nie zakładam też różowych i umiejętności. jej i angażowania okularów, Wielokrotnie ale się cha angażuludzi w szukali siedzenie własnego przed komputerem. administracyjna pola służby, byśmy Od pomysłu doudzielania reali na 000 od w relacje. kilku latdlaczego? w takich gremiach jemy osię ZHP w mówi różne się działania rzecz mieli odwagę w hufcach postawić i chorągwiach ten czasami zacji przeszliśmy dosyć te pierwszy środków. 000 coraz Większość lepiej. David odpowiedzi McKee osób (dyrektor na pytania, potrzebujących europejskietakże pomocy. Istnieje pochłania To kilka trudny rozwiązań zbyt wiele tego naszych problemu. krok, byśmy Po pierwnie sprawnie. Cel był jasny go ważne, regionu znaleźć WOSM) można powiedział, wszystko w internecie. że inne łączy organinie nas ma ze skautami sze, można na tak byli zaplanować obojętni nae-learning, potrzeby by wymalu- 010 zbiórka funduszy dla innych zacje potrzeby mogą wzorować pytania o się cokolwiek na całym ZHP świecie. pod kogokolwiek względem Nie ma znaczenia, gał współpracy czy dzi kilku i by nasze kursantów. działania Możemy nigdy sobie nie hospicjum. Chcieliśmy, 001 rozwoju otoczenia komunikacji najprostsze, i kreowania mieszkamy najtrudniejsze, nowoczesnego w Polsce, naj- Singapurze, wyobrazić takie dały e-zajęcia, odczuć w innym, których żebierze marnujemy udział by zmarsz-o-bieg przy 001 wizerunku intymniejsze oraz pytania to dla mnie zadać Lublanie ważne można czy wychodze wujkowi Meksyku Jakie cały wszyscy zastęp masz kursowy, ich pomysły? czas! co jakiś czas będąc zmuszogotowany był najbar 110 nia Google. z zadłużenia Wartość składkowego. znalezionych wychowujemy odpowiemłodego człowieka, Przede nym dowszystkim podjęcia konkretnej rozwój decyzji. Przykładem gospodardziej profesjonalnie tam działalności 010 dzi rzadko kiedy budzi wspieramy gowątpliwowe wszechstronnym czej niechi utworzenie pozostaną zajęcia kapitałuz żelaznego. rozwoju psychofizyczchcieliśmy pokazać się jakiekolwiek 010 DOROTA SZYMAŃSKA Mówisz ści czytelników. o miejscu Znana ZHProzwoju jest na skautowej opowiastka i kształtowaniu o tym, charakteru nego. Po przedstawieniuhm.pewnej porcji wiedzy mieszkańcom miasta 0100 CZŁONKINI KH SZCZECIN-POGODNO mapie świata dowolne oraz pytanie poprzez zadane wstawianie zgoogle tak jako wyzwań. Była system Mimo już prosi próba zastęp wprowadzenia o odbycie dyskusji obowiązku nad zaprez że jak nanajlepszej stro-o Jamboree DS. KSZTAŁCENIA I PRACY Z KADRĄ żelaznego harcerki dużą pasją,że odpowiedź ale iż nie zapis zajmujesz misji forum różnych intersię stowarzyszeń budowania zentowanym przypadkiem kapitału opisem czy 000 ny.pierwsza Myślę, to przecież nam wyskakuje 000 bezpośrednio którym tym zadaniem. ktośskautowych napisał nie może zadawaj się od siebie w harcerza statucie. róż i podjęcie Nie udało decyzji. się,w szkoda zależności od niej się netowe, udało. naprzygoto profesjonalne Rzeczywiście, głupich pytań, alesprawdź będąc członkiem nić, se w togooglu. ichkierownictwa cel jest bardzo podobny. To, (i jej żewpisanego nie udało się uzasadnienia, dwa lata temu, wyników nie jest głosowadla 010 waliśmy PS: Z całego serca dziękuję całemu zenależy ludzizajęć chwalić, doceniam, argumentem 001 Związku Niesatysfakcjonujące bardzo lub że akurat niemiłe w tym kontakty cza- mnie nia itp.) żadnym uruchamiana jest dalsza, i wcale inna mnie część nie materiały promocyjne, społowi, z którym miałam zaszczyt pra- im dziękować sie wrealizujemy internecie taki bardzo projekt. Marsz-o-bieg Hasło jest Jambo przerwać. byłw przykładem PolNie zniechęca bądź akcji następuje do cować, tego powrót pomysłu. do Uważam, już przedstawionego że naszą funkcjonalną stronę in- łatwo chociaż zwykłe dziękuję to za 000 i ich nagradzać! sce trzeba to mocny się starać, kopniak bynacokolwiek rozwojowy, społecznej, odbudować, dzięki podczas koktórej organizację materiału, harcerze wmożna ramach do powtórki. tego przekonać. Takie rozwiązanie, Budować ternetową, reklamę mało. Sceptykom też dziękuję za to, że 000 któremu gokolwiek łatwiej przeprosić. przychodzi To zachęcili bieżąca zjawisko praca do przenosi współpracy (znowu się przez oprócz i pomowiele stymulowania lat, inwestować współpracy, i korzystając ma także na tę przyzanie przeszkadzali. monitory tramwajowe 000 uśmiech). następnie na relacje swoim otoczeniem. kład letę, że z odsetek prowadzi doinnych szybkiego zysków zastosowania kapitałowych prze ze lub 001 Upada pojęcie bliskiego autorytetu, rozumianefinansować kazanej wiedzy. działalność pożytku publicznego 001 Czy gopotrzebujemy jako źródło też Żaden takiego prowadzący impulsu w ZHP. Z obserwacji kilku polskich i wielu za- 000 wiedzy. kurs 0100 w zarządzaniu nie wie więcej finansami? niż wikipedia i wasi kursanci granicznych Drugim rozwiązaniem organizacji wiem, są zajęcia że dzięki zaplanowane takiemu W świetnie zarządzaniu zdają finansami, sobie z tego nie mówię sprawę. tutaj O roli tylkona- kapitałowi w taki sposób, można byosiągać uczestnik naprawdę kursu musiał znakomite w ich 110 o szczeblu uczycielacentralnym we współczesnym ZHP, ale świecie o całej organibyć może rezultaty. trakcie kogoś Musimy się o jedynie coś poradzić pokusić i nasiępodstawie o napraw-tej wielkiego 001 zacji, uda nie mipotrzebujemy się napisać osobny koniecznie materiał, tymczasem dę porady długofalowe wykonać spojrzenie zadanie lub na ćwiczenie. ZHP i harcerstwo. Wyobra 000 impulsu, zwracam ale systematycznej uwagę, że autorytet poprawy prowadzącego i osiągania Z zićewentualnej sobie można budowy na przykład kapitałuzajęcia żelaznego ze Statutu, nie które sami o 010 tych kurs, standardów, paradoksalnie, nie jest na budowany siebie nałożylina tym, skorzystają w których coobecne jakiś czas władze kursant Związku, jest proszony ani pew za grudzień Oooooopsss! Chcesz przeczytać więcej? Zamów prenumeratę cyfrową!

22 inspiracje program EKONOMIA jest kobieta Projekt Ekonomia jest kobietą adresowany jest... do wszystkich, którzy chcą. W projekcie mogą brać udział harcerze i harcerki, a także osoby spoza ZHP. Choć jednym z podstawowych celów projektu jest wspieranie dziewczyn i promowanie ich udziału w szeroko pojętej ekonomii. B R A N D B O O K Skąd wziął się pomysł? Idea powstała dzięki skautkom z GS USA (Girls Scout of the USA), które razem z Met- -Life Foundation realizowały u siebie program o nazwie Financial Empowerment of Girls. Bazując na sukcesie tego programu w Ameryce, postanowiły uczynić go projektem globalnym, inspirując skautki i instruktorki z wybranych krajów świata do poszerzania wiedzy i umiejętności związanych z szeroko pojętą ekonomią. Na podstawie ich doświadczeń, a także naszej analizy sytuacji i potrzeb w Polsce, powstał projekt Ekonomia jest kobietą. Po co i jak? Formalnym celem projektu jest udział przynajmniej 1000 dziewczyn w wieku 6-19 lat w inicjatywach projektowych (zbiórkach, imprezach i innych formach aktywności). Zależy nam jednak na dużo większym udziale zarówno dziewcząt, jak i chłopców, a także na promowaniu wartości takich jak świadomość, odpowiedzialność oraz wiara we własne możliwości. Naszym celem wewnętrznym jest więc szeroko pojęta edukacja ekonomiczna uwzględniająca takie zagadnienia, jak świadome podejmowanie decyzji dotyczących konsumpcji, zarządzania pieniędzmi czy wyboru zawodu oraz znajomość konsekwencji i zależności, jakie rządzą naszą rzeczywistością. Nie chodzi o to, by zarobić jak najwięcej, ale by zarabiać odpowiedzialnie. Dążymy również do wzmocnienia dziewczyn i kobiet w tym, co robią i co chcą robić, również w obrębie dziedzin związanych z ekonomią czy biznesem. Cele projektu realizowane są przez działania w czterech nie- 22 grudzień 2014

23 inspiracje program zależnych Po drugie, samo obszarach kandydowanie tematycznychnia Jamboree w Polsce to wydarzenie ich o wykorzystaniu charak- nego. do dzielenia Potrzebujemy środki też dobrego na dodatkowe planu materiały. stabili- 010 do zorganizowanariusze, zachęcamy śmy poprzez więc po przeróżne może akty uda prawa nam wewnętrz- się pozyskać 000 terze Świadoma epokowym konsumpcja dla naszej (m.in. organizacji się również i dla każ-swoimdego odpowiedzialne dzieciaka, który zakupy, choć spra- raz zainteresował Jeśli drużyna się lub jednostkach pojedyncza ZHP W posiadających najbliższym osobowość czasie, korzyzacyjnego, uwagami. który będzie działać we wszystkich harcerstwem. wiedliwy handel, To nie tylko upcykling, projekt, jak osoba przygotować czyli duży zdecyduje prawną, się po zbiórce a więc na stając szczeblu z ferii centralnym i odbywających i w chorągwiach. zaproponowa- powtórne zlot za dziewięć wykorzystanie wielowątkowy śmieci, znajomość proces global- dojścia do nych takiej w scenariuszu najszybciej, zadań, może to finansowanie zaprosić nas działania do siebie chorągwi lub sko- 001 lat, to przede wykonać wszystkim jedno z Problemy, się jakie w tym trzeba czasie będzie kursów, rozwiązać można 000 jakości Nie nych ulega pracy zależności wątpliwości, w ZHP, związanych która że pozwoli obcowanie wysłać nam z godnie komputerem z konsumpcją, (czyli skautów także z krytyczne całego z internetem) świata. po- Te zmniejsza się liczne wątki dłużej ilość niż stwem, trzy mądrość minuty, moim (czyli zdaniem nas materiałów tylko obsługa wiedza, administracyjna służących ale i warto- pro- 001 raport, który i hufców że przyswaja wie jako on więcej. jednostek rzystać Liczy zarządzających z przygotowanych się przede wszystkim harcer- przez 001 Oooooopsss! przyjąć to kontaktów przede dejście wszystkim do z reklam) innymi program ludźmi, to wychowawczy wykazano 0100 na adres w ekonomiajestkobieta@ badaniach. zastępach Filantropia Mowa i drużynach, (m.in. tu oczywiście ciągłe i jak o kształcenie kontaktach zhp.pl i otrzymać ka- face To jedną ności trzeba z i czte- zrobić łatwość spokojnie przekazywania i metodycznie. ich wszystkich Po- 110 pochłania ści), 1111 rozumienie zbyt wiele mocji świata, naszych i prezentacji stosowanie środków. projektu. umiejęt- 001 w dry, to warto face, coraz kontakty pomagać, szersze otwarcie na organizacje odległość na działania to rech inna międzynarodowe, Badaczy pozarządowe zagadnienia wspinanie zajmujące się można coraz się z grubsza wyższy zaproponować poziom podzie- własne w sposobie niecznym zadanie finansowania warunkiem 30 kobiet, całej zbudowania to jednak organizacji, wciąż tych w grupa wyż- tym 001 części sprawa. plakietki. trzebujemy innym. Można Natomiast też za silnego W naszym głęboka impulsu zespole wiedza i dużej jest zmiany jest ponad ko- 010 pracy lić filantropią, na logistycznej, takich, którym podejmowanie promocyjnej ten stan rzeczy i wizerunkowej. związane bardzo z się tematyką przede szych scenariusza. w wszystkim pięter. otwarta. działalności Jeśli pożytku chcesz się publicznego, całą przyłączyć, 000 To nie własnych też podoba, umacnianie i działań) takich, wizerunku którzy twierdzą, ZHP relacjach że Aby osłabienie władzami Zarządzanie więzi międzyludzkich państwowymi pieniędzmi (m.in. i to regionalnymi. po prostu należy naturalna Ja wziąć w to udział blach Poszukiwanie i wykonać ZHP. pomocy ustalonych to bardzo obowiązków, złożona każda zdol- zdobyć plakietkę, którą prowadzimy pisz na śmiało! wszystkich Nie szcze- ma z góry 110 z 010 bardzo konsekwencja układanie wierzę. budżetu, rozwoju oszczędność, listopadzie zakupy jak uczestniczyłem i determiniści porównawcze, w dostrzegają spotkaniu obszarów sze- jednak tematycznych. dzy, odsłonięcia swych nie wnieść braków, do projektu zaufania i w mądro- jakiej cywilizacji zadania i techniki. ze Tak wszystkich ność. Wymaga czterech przyznania nas sama się określa, do własnej ile jest niewie- w sta- 010 W pesymiści, fów bardzo różnice organizacji poważne między skautowych następstwo zachcianką europejskiego opisywanej zmiany. regionu Wraz a WOSM. potrzebą, z nią Daleki ludzie historia jestem tracą pieniędzy, także od przesadnego zdolność To jednak poszuki- opty- nie wszystko. przyczynia Osoby, się do jesteśmy pogłębiania w stanie problemu, Moim zmieniać zdaniem bo wpy- rze- 000 ści kogoś innego. formie. E-learning Wierzymy, w szczególny że sposób razem 000 mizmu, wania giełda, pomocy, nie inwestycje) zakładam udzielania też Chcesz różowych jej i angażowania ktore okularów, chcą przeczytać ale wziąć się cha udział ludzi w projekcie, mówi mogą się zaprosić do siebie najmniejszym w hufcach i zaangażowaniu. chorągwiach 000 w siedzenie 0100 czywistość, obsługa przed więcej? komputerem. administracyjna bazując nawet 1111 na 001 od w relacje. Moja kilku lat przyszłość Dlaczego? w takich ekonomiczna Większość (m.in. lepiej. wybór David odpowiedzi McKee zawodu, (dyrektor na for- pytania, również europejskie- także jedną te z naszych Istnieje pochłania kilka trene- rozwiązań zbyt Staramy wiele tego się naszych problemu. tak dobierać środków. Po pierw- zada- 000 gremiach o ZHP coraz go my ważne, regionu zatrudnienia, znaleźć WOSM) Zamów można powiedział, zakładanie w internecie. że rek. inne prenumeratę Na organizacje własnej potrzeby mogą wzorować firmy, pytania umiejętności o się cokolwiek na ZHP pod jestkobieta.zhp.pl/team kogokolwiek względem gał współpracy znajduje kilku wymi kursantów. obowiązkami, Możemy ale by sobie udo- 001 Nie stronie ma sze, można tak zaplanować nia, by nie cyfrową! e-learning, stały się one by uciążli- wyma- 010 rozwoju przydatne z otoczenia komunikacji w pracy, najprostsze, i kreowania aktywne najtrudniejsze, nowoczesnego się spis trenerek naj-001intymniejsze oraz pytania pracy). to dla mnie zadać ważne można macjami wychodze- wujkowi o obszarach Jakie cały zastęp i grupach masz kursowy, pomysły? i pozwalały co jakiś czas rozwijać będąc się zmuszo- w inte- 110 wyobrazić razem z infor- takie e-zajęcia, skonalały w naszą których codzienną bierze udział pracę 001 wizerunku poszukiwanie nia Google. z zadłużenia Wartość składkowego. znalezionych wiekowych, tam odpowiedzi rzadko kiedy budzi jakiekolwiek a także wątpliwo- miejscach czej niech ich i utworzenie pozostaną działa- zajęcia wkrótce kapitału z ogólnopolskie żelaznego. rozwoju psychofizycz- spotkanie z którymi Przede nym do pracują, wszystkim podjęcia resujących konkretnej rozwój działalności nas decyzji. dziedzinach. Przykładem gospodar- Już Jak Mówisz ści można czytelników. o miejscu się włączyć? Znana ZHP jest na skautowej opowiastka nia. Na tej o tym, samej nego. stronie Po można przedstawieniu wszystkich pewnej kobiet porcji zaangażowanych wprowadzenia o odbycie w projekt, dyskusji nie obowiązku zwlekaj nad zapre- więc, wiedzy mapie że na świata dowolne oraz pytanie o Jamboree zadane w znaleźć z Google tak kontakty jako Była system do ekspertek, już prosi próba zastęp Istnieje dużą pierwsza pasją, kilka odpowiedź dróg ale przecież zaangażowania bezpośrednio netowe, się w projekt. na którym tym Najprostsza zadaniem. ktoś napisał wszelkie nie zadawaj nurtujące w harcerza pytania statucie. z i podjęcie ta- Nie my, udało decyzji. co możemy się, W szkoda zależności razem zrobić. od niej 000 wyskakuje nie zajmujesz które forum mailowo inter- się odpowiedzą budowania zentowanym na przypadkiem kapitału skontaktuj żelaznego się opisem z nami harcerki zobacz- czy 000 z Rzeczywiście, nich głupich zakłada pytań, ale przeprowadzenie sprawdź będąc członkiem se w googlu. kich kierownictwa obszarów, jak To, (i jej że zakładanie wpisanego udało się uzasadnienia, dwa lata temu, wyników nie jest głosowania itp.) załatwia- żadnym uruchamiana argumentem jest dalsza, i wcale inna mnie Należy część nie ludzi zajęć chwalić, 001 dla 010 zbiórki Związku Niesatysfakcjonujące na bardzo podstawie doceniam, scenariusza lub że akurat niemiłe własnej w tym kontakty działalności, czasie strony w realizujemy internecie taki bardzo projekt. łatwo Hasło jest Jambo nie przerwać. spraw w Pol- Nie w urzędzie zniechęca bądź skarbo- następuje do tego powrót pomysłu. do Uważam, już HM. przedstawionego ANNA że KSIĄŻEK dziękować im mnie ze naszą 000 i ich nagradzać! KOORDYNATORKA PROJEKTU bieta.zhp.pl/projekt. sce trzeba to mocny się starać, kopniak by Scenariusze któremu gokolwiek zostały łatwiej przygotowane przeprosić. przychodzi To przez bieżąca zjawisko praca przenosi (znowu się przez oprócz wiele stymulowania lat, inwestować współpracy, i korzystając ma także na tę przy- za- 000 cokolwiek rozwojowy, odbudować, wym, dzięki pisanie ko- CV organizację materiału, i wiele innych. w można ramach do powtórki. tego przekonać. Takie rozwiązanie, Budować 000 EKONOMIA JEST KOBIETĄ doświadczone uśmiech). następnie na instruktorki, relacje ze swoim często Upada ekspertki pojęcie w bliskiego danej dziedzi- autorytetu, na rozumiane- wszelkie nowe finansować kazanej inicjatywy wiedzy. działalność pożytku publicznego otoczeniem. Projekt jest również kład letę, że z odsetek otwarty prowadzi lub do innych szybkiego zysków zastosowania kapitałowych prze- 001 MASZ WIĘCEJ PYTAŃ? 001 nie. Czy go Każdy potrzebujemy jako źródło scenariusz wiedzy. też zawiera Żaden takiego prowadzący i impulsu działania. kurs Jeśli w masz ZHP. pomysł Z obserwacji kilku polskich i wielu 0100 zagranicznych Drugim w jednym rozwiązaniem organizacji Pisz lub wiem, są dzwoń: zajęcia że dzięki zaplanowane takiemu 000 opisany w zarządzaniu nie wie krok więcej po kroku finansami? niż wikipedia przebieg i na wasi własną kursanci zbiórkę 1111 ekonomiajestkobieta@zhp.pl 001 zajęć, W świetnie zarządzaniu jak również zdają finansami, sobie gotowe z tego nie do mówię sprawę. z obszarów tutaj O roli tylko nauczyciela załączniki centralnym we współczesnym oraz wskazów- ZHP, ale świecie o całej jektu, organi- być prześlij może do nas rezultaty. trakcie scenariusz, kogoś Musimy się o jedynie coś poradzić pokusić i na się podstawie o napraw- tej tematycznych kapitałowi w taki sposób, pro- można by osiągać uczestnik naprawdę 788. kursu musiał znakomite w ich 110 druku o szczeblu Zajrzyj: ki zacji, uda dla nie mi osób potrzebujemy się prowadzących. napisać osobny koniecznie materiał, Na a wielkiego umieścimy tymczasem go w dę porady naszej długofalowe wykonać bazie. spojrzenie zadanie lub na ćwiczenie. ZHP i harcerstwo. Wyobrazić ewentualnej sobie więk- można budowy na przykład 001 facebook.com/ekonomiajestkobieta podstawie impulsu, zwracam ale ankiet systematycznej uwagę, ewaluacyjnych że autorytet poprawy Jeśli prowadzącego i osiągania chcesz zorganizować Z ekonomiajestkobieta.zhp.pl. kapitału zajęcia żelaznego ze Statutu, nie 000 na tych kurs, bieżąco standardów, paradoksalnie, udoskonalamy które sami nie jest sce- na budowany siebie sze nałożyli- wydarzenie, tym, skorzystają w napisz których do co nas obecne jakiś czas władze kursant Związku, jest proszony ani pew o za grudzień

24 metoda HS NIE ZABIERAJ HS do szkoły! My wszyscy, mam tu na myśli kadrę wpierającą drużynowych, czyli całkiem pokaźne grono instruktorów ZHP, zastanawiamy się, jak pomóc drużynowemu. Co zrobić, aby mógł on się skupić tylko na zajmowaniu się drużyną, na pracy stricte wychowawczej. Tworzymy masę konspektów i propozycji programowych niemal na każdą okazję, zapraszamy na imprezy programowe, zloty, rajdy, szkolenia, warsztaty. Ale czy one tak naprawdę są potrzebne i najważniejsze? 24 grudzień 2014

25 metoda HS Odpowiedź Po drugie, samo kandydowanie jest prosta. Oczywiście, że w są Polsce potrzebne, to wydarzenie zawsze o charak- obozy, to nigdy nego. do Potrzebujemy bazy, wszystko też dobrego stawialiśmy planu od stabili- podstaw, 010 do zorganizowania Jamboree i harcerek, śmy i harcerzy poprzez są przeróżne zaspokajane. akty prawa Jeśli jeździliśmy wewnętrz- na 000 terze epokowym to zastrzyk dla wiedzy, naszej organizacji motywacji i dla budowaliśmy każdego pomysłów, dzieciaka, który które choć są niezmiernie raz zainteresował si dostają się wszystko jednostkach na tacy, ZHP nie posiadających za wiele ich osobowość uczą, a przede zacyjnego, prycze. który Obozy, będzie podczas działać których we wszystkich harcerze star- 001 oraz 000 ważne harcerstwem. w pracy. To Jednak nie tylko według projekt, mnie jak przygotować są duży wszystkim prawną, nie są dla a więc nich na ciekawe, szczeblu nie centralnym stwarzają możliwości i w chorągwiach. ani nie to rzeczy zlot za najważniejsze. dziewięć lat, to Wszysckim możemy wielowątkowy się dwoić proces i troić, dojścia ale ja- do takiej liśmy w miejscu. najszybciej, Nie było to finansowanie dnia, żebyśmy działania nie wyszli chorągwi poza 001 przede wszyst- rozwoju wyzwań. Problemy, My podczas jakie trzeba obozu będzie nie siedzie- rozwiązać 000 kość jakości Nie ulega programu pracy wątpliwości, w i ZHP, pracy która drużyny że pozwoli obcowanie nigdy nam z godnie komputerem nie (czyli poprawi, skautów także jeśli z całego z nie internetem) zmienimy świata. Te zmniejsza liczne śmy wątki ilość ze wszystkich stwem, mądrość dostępnych moim (czyli zdaniem możliwości, tylko obsługa wiedza, administracyjna jakie ale stwarzała i warto- 001 teren obozowiska, i hufców że wie no jako on chyba więcej. jednostek że mieliśmy Liczy zarządzających się służbę. przede Korzystali- wszystkim harcer- 001 Oooooopsss! się przyjąć pewnych to kontaktów przede przyzwyczajeń. wszystkim z innymi program ludźmi, to wychowawczy wykazano 0100 okolica. w badaniach. zastępach Mowa i drużynach, tu oczywiście ciągłe o kształcenie kontaktach wędrówki ka- face To jedno- ności trzeba i wielodniowe. i zrobić łatwość spokojnie przekazywania Jeśli i metodycznie. mieliśmy ich wszystkich dużo Po- 110 Spływy, pochłania ści), wyjścia 1111 rozumienie zbyt do wiele stadniny świata, naszych koni, stosowanie środków. wycieczki, umiejęt- 001 w Kiedyś, dry, to face, coraz w kontakty szersze trakcie rozmowy otwarcie na odległość na z pewną działania to inna międzynarodowe, Badaczy zapytałam, zagadnienia wspinanie dlaczego się można coraz chciałaby, z grubsza wyższy harcerskich poziom podzie- w lub sposobie niecznym pożyczaliśmy finansowania warunkiem namioty. całej zbudowania Jeśli organizacji, jeździliśmy tych w wyż- tym na 001 pieniędzy sprawa. na trzebujemy program, innym. Natomiast za szukaliśmy silnego głęboka pobliskich impulsu wiedza i dużej baz i obozów zmiany jest ko- 010 druhną żebym pracy lić na logistycznej, takich, była jej którym opiekunką promocyjnej ten próby, stan rzeczy i padło wizerunkowej. bardzo zimowiska, się przede to szych w góry wszystkim pięter. i na narty. działalności pożytku publicznego, 000 zdanie, To też podoba, umacnianie które i wtedy takich, wizerunku wydało którzy mi twierdzą, ZHP się w relacjach że osłabienie władzami więzi Bo międzyludzkich jak państwowymi byłam małą i to harcerką regionalnymi. po prostu naturalna Pamiętajcie, Ja w to blach Poszukiwanie że wasi ZHP. harcerze pomocy starsi to poszukują! bardzo złożona Stwórzcie zdol- którą prowadzimy na wszystkich szcze- 110 błahe: z 010 i bardzo konsekwencja zawsze wierzę. patrzyłam rozwoju na twoją cywilizacji druży-nę, W pesymiści, listopadzie ty miałaś jak uczestniczyłem i tylu determiniści facetów i wtedy w dostrzegają spotkaniu sportów, sze- jednak poznania dzy, odsłonięcia nowych miejsc swych czy braków, przeżycia zaufania jak naj- mądro- techniki. więc Tak im jak ność. najwięcej Wymaga okazji przyznania do spróbowania się do własnej wielu nowych niewie- 010 pomyślałam fów bardzo organizacji poważne sobie, skautowych następstwo że też tak europejskiego bym opisywanej zmiany. większej regionu Wraz WOSM. z nią I pomyślałam: Daleki ludzie jestem tracą faktycznie także od przesadnego zdolność tak poszuki- być opty- ekspertem przyczynia od wszystkiego się do pogłębiania ważne, problemu, aby Moim znalazł zdaniem bo odpo- wpy- 000 ilości kogoś przygód. innego. Pamiętajcie, E-learning drużynowy w szczególny nie musi sposób 000 chciała. było! mizmu, wania Byłam pomocy, nie zakładam drużynową udzielania też Chcesz starszoharcerskiej od w relacje. kilku drużyny lat Dlaczego? w takich koedukacyjnej. gremiach o ZHP Da mówi okazję się do poznawania nowych w i rozwijania hufcach i starych chorągwiach pasji. 000 różowych jej i angażowania okularów, wiednie przeczytać ale się osoby cha lub ludzi instytucje w siedzenie 0100 oraz obsługa przed by stworzył więcej? komputerem. administracyjna harcerzom się? coraz Większość Da! lepiej. Innym David odpowiedzi razem McKee w pewnej (dyrektor na pytania, roz-001mowigo ważne, regionu usłyszałam znaleźć WOSM) Zamów można powiedział, temat w harcerza, internecie. że inne prenumeratę organi- Nie A teraz ma jedna sze, z można rzeczy tak według zaplanować mnie cyfrową! najistotniejszych e-learning, by wyma- ni- 010 europejskie- także te Istnieje pochłania kilka rozwiązań zbyt wiele tego naszych problemu. środków. Po pierw- 000 który zacje potrzeby mogą był kiedyś wzorować pytania u mnie o się w cokolwiek na drużynie: ZHP pod kogokolwiek względem gdy nie zabrałam gał współpracy drużyny na kilku biwak kursantów. do szkoły Możemy (nie licząc sobie 001 A rozwoju z wiesz, otoczenia komunikacji że Tomek najprostsze, pojechał i kreowania pierwszy najtrudniejsze, nowoczesnego złazu najintymniejsze na biwak oraz noclegiem pytania to dla mnie zadać w szkole, ważne można wychodze- wujkowi i hufcowego Jakie cały czterodniowego zastęp masz kursowy, pomysły? wyjazdu co jakiś mieliśmy czas będąc dwa zmuszo- biwaki 110 szczepu)! wyobrazić Oprócz takie corocznego e-zajęcia, obozu, w których zimowiska bierze udział 001 raz wizerunku gdy nia Google. z został zadłużenia kadrą Wartość składkowego. w innej znalezionych drużynie? tam odpowiedzi rzadko mnie olśniło: kiedy budzi dokładnie jakiekolwiek tak wątpliwomestr. Nie czej niech mieliśmy i utworzenie pozostaną problemów zajęcia kapitału z noclegiem z żelaznego. rozwoju oraz psychofizycz- wysokim trwające od Przede nym dwóch do wszystkim podjęcia do pięciu konkretnej rozwój dni, po działalności jednym decyzji. na każdy Przykładem gospodar- se- 010 I nagle 010 było. Mówisz ści Mieliśmy czytelników. o miejscu w moim Znana ZHP odczuciu jest na skautowej opowiastka kosztem o tym, wyjazdów, nego. Po nawet przedstawieniu jeśli były pięciodniowe. pewnej porcji Jeździliśmy jako albo na Była system nasze już prosi działki, próba zastęp albo wprowadzenia o na odbycie działki dyskusji naszych obowiązku nad bliskich zapre- wiedzy atrakcyjny mapie że na świata dowolne program, oraz pytanie dobrą o Jamboree zadane frekwencję w z Google tak na dużą pierwsza wyjazdach, pasją, odpowiedź ale namyśle przecież wyskakuje stwierdzam, nie zajmujesz forum lub internetowe, nawet lepszą na którym niż tym na zadaniem. zbiórkach ktoś napisał huf- nie zadawaj między innymi w harcerza statucie. prawie i podjęcie w Nie centrum udało decyzji. Kazimierza się, W szkoda zależności Dolnego od niej 000 się zaprzyjaźnionych budowania zentowanym hufcowych przypadkiem kapitału drużynowych. żelaznego opisem harcerki Spaliśmy czy 000 że bezpośrednio ca, Rzeczywiście, głupich często wyjeżdżaliśmy pytań, ale sprawdź będąc członkiem i se chłopaków w googlu. kierownictwa i w otulinie To, (i Poleskiego jej że wpisanego nie udało Parku się uzasadnienia, Narodowego. dwa lata temu, wyników Spaliśmy nie jest głosowania itp.) domku żadnym uruchamiana lub argumentem w namiotach, jest dalsza, i wcale koziołkowaliśmy, inna mnie Należy część nie ludzi zajęć chwalić, 001 dla wszyscy cza- w jednym mnie 010 zawsze Związku Niesatysfakcjonujące było bardzo więcej doceniam, niż dziewczyn. lub że akurat niemiłe w tym kontakty dziękować im sie w realizujemy internecie taki bardzo projekt. łatwo Hasło jest Jambo przerwać. zbieraliśmy w Polsce trzeba to to się mocny się stało? starać, kopniak Po prostu... by cokolwiek rozwojowy, byliśmy odbudować, dzięki wą; czasem ko- organizację materiału, o cywilizowaną w można ramach toaletę do powtórki. tego było przekonać. trudno. Takie rozwiązanie, Nie Budować sztuka 000 Nie zniechęca chrust bądź następuje do ogniska, tego powrót pomysłu. budowaliśmy Uważam, już przedstawionego kuchnię że naszą polo- 000 i ich nagradzać! Jak harcerzami któremu gokolwiek łatwiej i wszystko przeprosić. przychodzi robiliśmy To bieżąca zjawisko po praca przenosi siąść (znowu się przy świeczkach przez oprócz wiele stymulowania lat, na sali inwestować gimnastycznej współpracy, i korzystając ale ma rozpalić także na tę przykłaletę, ognisko że z odsetek prowadzi w najróżniejszych lub do innych szybkiego zysków warunkach zastosowania kapitałowych atmosfe- prze- 001 za- 000 harcersku! uśmiech). następnie na relacje ze swoim otoczeniem. harcerskie Upada pojęcie bliskiego autorytetu, rozumianego pierwsze potrzebujemy jako rycznych. Nie finansować kazanej sztuka wiedzy. ugotować działalność coś pożytku na kuchence publicznego gazowej, 001 Po Czy źródło mimo wiedzy. iż też byłam Żaden takiego drużynową-dziewczyną, w zarządzaniu nie wie więcej miałam finansami? niż wikipedia dwóch przy- i wasi kursanci obiad na czas. granicznych Drugim Nie mieliśmy rozwiązaniem organizacji do woli wiem, są światła zajęcia że dzięki czy zaplanowane bieżącej takiemu prowadzący impulsu ale kurs zbudować w ZHP. własną Z obserwacji kuchnię polową kilku polskich i ugotować i wielu na 0100 niej za bocznych-facetów, W świetnie zarządzaniu zdają finansami, sobie co gwarantowało z tego nie mówię sprawę. tutaj O wody, roli tylko nauczyciela zajęcia, centralnym we chociaż współczesnym ZHP, i ja od ale nich świecie o całej organi- być mnień, może umiejętności, rezultaty. trakcie kogoś Musimy których się o jedynie coś da poradzić się pokusić zdobyć i na się podstawie podczas o napraw- za- tej ale za kapitałowi w to taki otrzymaliśmy sposób, można by osiągać masę uczestnik niezapomnianych naprawdę kursu musiał znakomite wspo-w ich 110 męskie o szczeblu nie zacji, uda stroniłam, nie mi potrzebujemy się napisać bo są bardzo osobny koniecznie atrakcyjne. materiał, wielkiego tymczasem jęć na sali dę porady gimnastycznej, długofalowe wykonać w spojrzenie zadanie harcówce lub na czy ćwiczenie. ZHP nawet i harcerstwo. na Wyobrazić Zbudowaliśmy ewentualnej sobie można budowy niesamowitą na przykład kapitału wspólnotę zajęcia żelaznego ze i prze- Statutu, nie 000 boisku 001 Pomimo impulsu, zwracam że ale drużyna systematycznej uwagę, była że autorytet koedukacyjna, tych kurs, czułam, standardów, paradoksalnie, że potrzeby które sami nie wszystkich jest na budowany siebie nałożyliszliśmy tym, razem skorzystają w których niezliczoną co obecne jakiś ilość czas władze kilometrów. kursant Związku, jest proszony ani pew o za 010 poprawy prowadzącego i osiągania szkolnym. Z grudzień

26 metoda HS Na każdym wyjeździe odbywały się konkursy, gdzie cały dzień należał do poszczególnych zastępów. Zastępy stawały na głowie, by ich propozycje były najatrakcyjniejsze, a posiłki najsmaczniejsze i najbardziej pomysłowe. Zadania te świetnie wzmacniały system małych grup oraz poczucie odpowiedzialności za całą drużynę. Zastępowi tym samym przygotowywali się do podejmowania nowych funkcji, a wszyscy pozostali harcerze budowali wspólnotę. Budowali w sensie dosłownym poprzez czynne działanie, a nie tylko bierne uczestnictwo w zbiórkach. Zastępy mocno wzmacniały swoje więzi przygotowując się do biwaku. Także każdy harcerz w zastępie miał przydzielone tylko dla siebie zadanie, podobnie jak przy pracy z projektem starszoharcerskim. Ja jako drużynowa miałam wtedy doskonałą okazję do obserwowania harcerek i harcerzy, a także do pokazania tego, iż to nie drużynowy jest najważniejszy w pracy drużyny. Pamiętajcie, że wasi harcerze starsi poszukują! Stwórzcie więc im jak najwięcej okazji do spróbowania wielu nowych sportów, poznania nowych miejsc czy przeżycia jak największej ilości przygód. Należy pamiętać, że w pracy z harcerzami starszymi nie ma miejsca dla autorytarnego lidera, tu nie tylko drużynowy podejmuje decyzje, ale pracuje z radą drużyny, która jest współodpowiedzialna za całą jednostkę. Aby działać w ten sposób, należy zaufać swoim harcerzom, a do tego lider musi potrafić się wycofać, a przede wszystkim musi swoich harcerzy znać na tyle, żeby nie bać się dać im swobody. I chyba najważniejsze: takie postępowanie wzmacnia pracę systemem małych grup. Co do drużynowego działanie takie jest zdecydowanie mniej pracochłonne fizycznie, za to bardziej wymagające psychicznie. Wracając jednak do tematu, czyli niezabierania harcerzy starszych na biwaki do szkół. Chciałabym, abyście uświadomili sobie, że plenerowe kilkudniowe wyjazdy dają waszym podopiecznym dużo więcej nie tylko pod względem rozwoju społecznego czy emocjonalnego, ale również intelektualnego oraz fizycznego. Harcerze mają okazję obcować z przyrodą oraz żyć razem z nią, a nie obok, przyglądając się jej przez okno. Nabywają też wiele umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach: jak funkcjonować bez wody, prądu i gazu, ale nie tylko. Nawet biwaki na działkach, które nie warunkują całkowitego wyzbycia się cywilizacji, sprawiają, że w takich miejscach program nastawiony jest na przebywanie na świeżym powietrzu. Nie należy więc bać się organizowania takich wyjazdów, gdyż jest to łatwe przedsięwzięcie do zorganizowania w krótkim czasie. Drodzy drużynowi starszoharcerscy, nie zabierajcie swoich harcerzy na biwaki do szkół! Tym bardziej (o zgrozo!) do szkół w waszym mieście! Oni mają dość szkoły na co dzień. Pamiętajcie: wszystko, co robicie na boisku czy w sali lekcyjnej, możecie zrobić na każdej zbiórce zastępu czy drużyny, nie trzeba do tego celu organizować wyjazdu. Biwak warto wykorzystać w innym celu! Pamiętajcie! Wszyscy naokoło mogą się dwoić i troić, szkolić was, wysyłać liczne propozycje programowe i podejmować wiele, wiele innych działań was wspierających, ale jeśli to wy nie zapewnicie swoim harcerzom PRZEŻYĆ, to zapomnijcie o tym, że harcerstwo będzie dla nich wartością, której nie da się zamienić na wypad z kolegami z klasy. HM. AGNIESZKA KWAPISZEWSKA -WOLSKA KIEROWNIK REFERATU STARSZOHARCERSKIEGO CHORĄGWI LUBELSKIEJ 26 grudzień 2014

27 kształcenie e-learning N a naszych oczach dorasta pokolenie, którego pierwszą zabawką nie był miś, ale tablet. Pokolenie, które nie wie już, co to znaczy napisać list (nie !) i nie rozstaje się ze swoimi smartfonami. Laptop dla każdego ucznia to jeszcze mrzonka, ale przeszkodą nie jest technologia, ale finanse państwa. Czy w takim e-świecie ZHP KLIK, KLIK W EKRAN CZY PUK, PUK W CZOŁO? powinien postawić na e-learning? grudzień

28 kształcenie e-learning Według badań przeprowadzonych przez TNS Polska na zlecenie firmy Microsoft (2013 r.) większość Polaków spędza w Internecie 3-5 godzin dziennie. Wśród dzieci i młodzieży, czyli w naszej grupie docelowej, ten czas jest jeszcze dłuższy, ponieważ sieć zastępuje im jednocześnie telewizję, radio i prasę, a w konsekwencji niektórzy czują się w niej swobodniej niż w realnym życiu. W związku z tym wymaganie, aby spędzali dodatkowy czas przed komputerami szkoląc się, może wydawać się niewłaściwe. Trzeba jednak wziąć pod uwagę, że obserwujemy, również w ZHP, tendencję do ułatwiania zdobywania wiedzy (a może tylko uprawnień?). Nasi potencjalni kursanci i wykładowcy mają grafik wypełniony od rana do wieczora, a znalezienie dwóch weekendów na przeprowadzenie kursu drużynowych jest nie lada wyczynem. Co więcej, nie tylko kursanci, ale również ich przełożeni naciskają, aby kursy i szkolenia trwały tylko tyle, ile muszą, a najlepiej jeszcze krócej. Dlatego też wprowadzenie e-learningu wychodzi przynajmniej częściowo naprzeciw tym potrzebom i daje dwie podstawowe korzyści: skraca czas spędzony przez kursantów na zajęciach oraz wprowadza elastyczność w przekazywaniu wiedzy. Dzięki dostępowi on-line do materiałów kursant może zdecydować, kiedy chce wykonać dany moduł kursu, choćby był to środek nocy. Może również swobodnie wracać do udostępnionych materiałów, jeśli tylko będzie miał taką potrzebę. Dodatkowe plusy to uwolnienie części osób prowadzących zajęcia oraz łatwość tworzenia narzędzi sprawdzających zdobytą wiedzę (testów lub zadań) i łatwość jej weryfikacji, dzięki automatycznym zestawieniom z ocenami dostępnymi w większości programów. Ważnym czynnikiem może być również zainteresowanie kursantów nowymi formami, którzy chętnie sprawdzą, jak wygląda harcerski e-learning. W tej beczce miodu można również znaleźć, wcale niemałą, łyżkę dziegciu. Szkolenia internetowe mają zasadniczą wadę, która dyskwalifikuje tę formę u wielu kształceniowców. W e-learningu kursant nie ma bezpośredniego kontaktu z prowadzącym zajęcia. Brak jest więc relacji uczeń-mistrz, brakuje też punktu odniesienia, czyli innych kursantów, z którymi można wymienić opinie lub chociaż skrzyżować pełne niezrozumienia spojrzenia. Brakuje również tak charakterystycznych dla szkoleń kadry pytań i dyskusji, które często odciągają prowadzącego od głównego tematu, ale doskonale pomagają uzupełnić wiedzę lub rozwiać różnorodne wątpliwości kursantów. W przypadku szkoleń internetowych oczywiście istnieje możliwość wypowiedzi na forum lub zadawania pytań prowadzącym poprzez , ale niewielu kursantów z niej korzysta. Innym poważnym problemem jest możliwość prześlizgnięcia się przez kurs. Kursant może włączyć materiał audio i zająć się innymi sprawami. Zadania sprawdzające również może spisać od innych. Oczywiście przypadki braku zainteresowania zdarzają się również podczas tradycyjnych kursów, ale nie ma wątpliwości, że w czasie samodzielnego e- -learningu uczestnik narażony jest na więcej pokus. Ostatnim minusem szkoleń internetowych, na który warto zwrócić uwagę, jest czasochłonność ich przygotowania. Każdy kształceniowiec wie, że przygotowanie dobrych zajęć wymaga czasu, ale stworzenie wartościowego i ciekawego szkolenia elektronicznego to jeszcze więcej pracy. Niezbędna jest również umiejętność obsługi specjalistycznych programów. Nie da się więc przygotować dobrego e-learningu w jedną chwilę. E-learning nie jest wytrychem ani uniwersalnym kluczem, pasującym do wszystkich urządzeń! Planując kurs z wykorzystaniem tej formy, trzeba dokładnie zważyć, czy zastosowanie takiego narzędzia pozwoli osiągnąć nasze cele kształceniowe. Innymi słowy, trzeba wiedzieć, jakie tematy można przekuć na szkolenie internetowe bez utraty ich wartości, a w jakich 28 grudzień 2014

29 kształcenie e-learning przypadkach Po drugie, samo jest kandydowanie to niedopuszczalnenia Jamboree Z pewnością w Polsce nie to będzie wydarzenie oraz o charak- funkcje można nego. łatwo Potrzebujemy dostosować też do dobrego naszych planu stabili- 010 do zorganizowa- Dzięki wielu dostępnym śmy poprzez modułom przeróżne jej wygląd akty prawa wewnętrz- 000 zaskoczeniem, terze epokowym jeśli dla za naszej treści organizacji aktualnych i dla każdego dzieciaka, bezwzględnego który choć raz zainteresował materiały. się Nigdy nie jednostkach możemy ZHP zapomnieć, posiadających że sam osobowość potrzeb, zacyjnego, tworząc atrakcyjne który będzie wizualnie działać we wszystkich 001 wymagające 000 udziału harcerstwem. prowadzącego To nie tylko uznamy projekt, jak wybór przygotować duży metodyk, nowoczesnej prawną, formy a przekazu więc na szczeblu nie gwarantuje centralnym i w chorągwiach. kursanta opis zlot za podstawy dziewięć wychowawczekim wielowątkowy naukę planowania proces dojścia do cić takiej atrakcyjnością najszybciej, zawartości. to finansowanie działania chorągwi 001 lat, to przede powodzenia wszyst- Problemy, trzeba jeszcze jakie trzeba zachę- będzie rozwiązać 000 czy jakości Nie szkolenia ulega pracy wątpliwości, w z umiejętności ZHP, która że pozwoli obcowanie nam z godnie komputerem (czyli skautów Z drugiej także z całego z strony internetem) świata. nie Te zmniejsza Jak liczne przy wątki większości ilość stwem, mądrość działań, moim także (czyli zdaniem tworząc tylko obsługa wiedza, administracyjna ale i warto- 001 i hufców że wie jako on więcej. jednostek Liczy zarządzających się przede wszystkim harcer- 001 Oooooopsss! miękkich. przyjąć powinno to kontaktów przede stanowić wszystkim z innymi problemu program ludźmi, to wychowawczy wykazano 0100 zajęcia e-learningowe w badaniach. zastępach Mowa i drużynach, za tu pomocą oczywiście ciągłe e- o kształcenie kontaktach W moim ka- hufcu face zespół To ności trzeba kadry i zrobić łatwość kształcącej spokojnie przekazywania już dwu- i metodycznie. ich wszystkich Po- 110 pochłania ści), najtrudniej 1111 rozumienie zbyt wiele jest zacząć. świata, naszych stosowanie środków. umiejęt- 001 przekazywanie w -learningu dry, to face, coraz kontakty szersze wiedzy otwarcie o na statucie, odległość na działania to krotnie inna międzynarodowe, Badaczy dokumentach, zagadnienia wspinanie się organiza- można coraz z grubsza wyższy jako element poziom podzie- kursów w sposobie niecznym przewodnikowskich. finansowania warunkiem Za całej zbudowania organizacji, tych w wyż- tym 001 sprawa. wykorzystywał trzebujemy innym. szkolenia Natomiast za internetowe silnego głęboka impulsu wiedza i dużej zmiany jest ko- 010 innych cjach pracy lić na skautowych logistycznej, takich, którym czy promocyjnej historii. ten stan rzeczy i wizerunkowej. każdym bardzo razem się zostały przede szych one wszystkim pięter. pozytywnie działalności ocenione pożytku publicznego, 000 To nie też podoba, umacnianie i takich, wizerunku którzy twierdzą, ZHP i w spełniły relacjach że osłabienie władzami tym, więzi jak międzyludzkich ważnym państwowymi czynnikiem i to regionalnymi. po prostu twierdziły naturalna Ja w również to blach Poszukiwanie starą ZHP. prawdę, pomocy że większość to bardzo złożona zdol- nasze kształceniowe którą prowadzimy oczekiwania. na Po- wszystkich szcze- 110 O z 010 szkoleniowym bardzo konsekwencja wierzę. rozwoju jest odpowiedni cywilizacji osób i techniki. lubi odkładać Tak ność. wszystko Wymaga na ostatnią przyznania chwilę się do własnej niewiedzy, e-learningowej odsłonięcia swych rozpoczął braków, zaufania mądro- 010 wybór W pesymiści, listopadzie treści jak przekazywanych uczestniczyłem i determiniści w dostrzegają spotkaniu ruch na szefów bardzo formie organizacji jednak platformie w poważne elektronicznej, skautowych następstwo świadcznu Wraz WOSM. fakt, z nią że Ministerstwo Daleki ludzie jestem tracą także Edu- od przesadnego zdolność czonego poszuki- opty- terminu zamknięcia przyczynia się kursów. do pogłębiania Wszystkim problemu, Moim zdaniem bo wpy- 000 europejskiego opisywanej się dopiero zmiany. regio- na kilka ści dni kogoś przed innego. upływem E-learning wyzna- w szczególny sposób 000 kacji mizmu, wania Narodowej pomocy, nie zakładam udzielania planuje też Chcesz nowelizację od relacje. kilku lat prawa, Dlaczego? w takich która gremiach zakaże o ZHP materiałami mówi się oraz zaliczyć przygotowane w hufcach przez i chorągwiach 000 różowych jej i angażowania jednak okularów, przeczytać udało ale się się zapoznać cha ludzi z w przygotowanymi siedzenie 0100 obsługa przed więcej? komputerem. administracyjna organizowania coraz Większość lepiej. David odpowiedzi e-learningowych McKee (dyrektor na pytania, nas europejskiego ważne, regionu dla znaleźć WOSM) wychowawców Zamów można powiedział, w ko-internecie. że z inne weekendów prenumeratę organi- Nie ma przeprowadziliśmy sze, można tak zaplanować z kursantami cyfrową! e-learning, by wyma- 010 testy także wiedzy. te Istnieje Dodatkowo pochłania kilka podczas rozwiązań zbyt jednego wiele tego naszych problemu. środków. Po pierw- 000 kursów lonijnych, zacje potrzeby mogą uznając, wzorować pytania że o wiedzy się cokolwiek na ZHP pod krótkie kogokolwiek względem podsumowanie gał współpracy e-learningu, kilku w trakcie kursantów. Możemy sobie 001 niezbędnej rozwoju z otoczenia komunikacji do profesjonalnej najprostsze, i kreowania najtrudniejsze, nowoczesnego którego omówiliśmy naj-001intymniejsze nad dziećmi oraz pytania to nie dla da mnie zadać się ważne można testu wychodze- wujkowi oraz odpowiedzieliśmy Jakie cały zastęp masz na kursowy, pomysły? wszystkie co jakiś pyta- czas będąc zmuszo- 110 wyobrazić prawidłowe takie odpowiedzi e-zajęcia, w do których bierze udział 001 opieki wizerunku uzyskać nia Google. z zadłużenia on-line. Wartość składkowego. Również znalezionych nia, tam które odpowiedzi rzadko Kwatera kiedy ZHP budzi wprowa- jakiekolwiek pozwoliło wątpliwo-w znacznym czej niech i utworzenie stopniu pozostaną zminimalizować zajęcia kapitału z żelaznego. rozwoju psychofizycz- mieli kursanci. Przede nym do wszystkim Takie podjęcia podsumowanie konkretnej rozwój działalności decyzji. Przykładem gospodar- 010 Główna 010 dziła Mówisz ści pewien czytelników. o miejscu mechanizm Znana ZHP bezpieczeństwa, mapie że na świata dowolne w myśl oraz pytanie którego o Jamboree zadane w łem z Google tak powyżej. jako Była system już prosi próba zastęp wprowadzenia o odbycie dyskusji obowiązku nad zapre- jest na skautowej opowiastka problem o braku tym, relacji nego. uczeń-mistrz, Po przedstawieniu o której pisa- pewnej porcji wiedzy jedynie dużą pierwsza pasją, 10% odpowiedź ogólnych ale przecież treści wyskakuje nie zajmujesz forum internetowe, kursach instruktorskich na którym tym zadaniem. ktoś oraz napisał Skromne nie zadawaj na razie w harcerza doświadczenie statucie. i podjęcie Nie we udało wprowa- decyzji. się, W szkoda zależności od niej 000 się budowania zentowanym przypadkiem kapitału żelaznego opisem harcerki czy 000 na bezpośrednio 25% Rzeczywiście, głupich na kursach pytań, ale metodycznych sprawdź będąc członkiem se w googlu. dzaniu kierownictwa e-learningu To, (i na jej że poziomie wpisanego nie udało hufca się uzasadnienia, dwa pokazuje, lata temu, wyników nie jest głosowania alternatywa itp.) żadnym uruchamiana dla argumentem tradycyjnie jest dalsza, i wcale inna mnie Należy część nie ludzi zajęć chwalić, 001 dla 010 może Związku Niesatysfakcjonujące być bardzo prowadzona doceniam, w formie lub że akurat niemiłe że w jest tym kontakty to czasie w realizujemy internecie e-learningu. taki bardzo projekt. łatwo Hasło jest Jambo prowadzonych przerwać. w Pol- Nie zajęć zniechęca bądź i z czasem następuje do tego jej znaczenie powrót pomysłu. do Uważam, już przedstawionego że naszą 000 ciekawa mnie dziękować im zajęć i ich nagradzać! sce trzeba to mocny się starać, kopniak by cokolwiek rozwojowy, odbudować, w kształceniu dzięki ko-będzigokolwiek wyboru łatwiej przeprosić. odpowiednich przychodzi To bieżąca zjawisko to praca bardzo przenosi (znowu trudna się forma, przez oprócz wiele więc stymulowania może lat, inwestować już wkrótce współpracy, i korzystając ma także na tę przy- za- 000 organizację materiału, rosło. Jednocześnie w można ramach do powtórki. tego jest przekonać. Takie rozwiązanie, Budować 000 Oprócz któremu treści uśmiech). następnie przy tworzeniu na relacje zajęć ze swoim otoczeniem. na naszym harcerskim kład letę, że z rynku odsetek prowadzi szkoleniowym lub do innych szybkiego zysków zastosowania kapitałowych przekazanej z tworzenia wiedzy. działalność zajęć e-learningo- pożytku publicznego (nie Upada tylko) pojęcie e-learningowych bliskiego autorytetu, pojawią rozumianego potrzebujemy jako się zajęcia finansować trzeba Czy zadbać źródło o odpowiednią wiedzy. też Żaden takiego prowadzący wych. impulsu Bez kurs tego możemy w ZHP. po Z obserwacji prostu nie sprostać kilku polskich i wielu 0100 zagranicznych Drugim kursantów. rozwiązaniem organizacji wiem, są zajęcia że dzięki zaplanowane takiemu 000 formę. w zarządzaniu nie wie Dlatego więcej też finansami? niż niezbędna wikipedia i wymaganiom wasi kursanci naszych jest W świetnie zarządzaniu umiejętność zdają finansami, obsługi sobie z odpowiednich o szczeblu uczyciela programów. centralnym we współczesnym Najpo- ZHP, ale świecie o całej organi- być może rezultaty. trakcie kogoś Musimy się o jedynie coś poradzić pokusić i na się podstawie o napraw- tej tego nie mówię sprawę. tutaj O roli tylko na- kapitałowi w taki sposób, można by osiągać uczestnik naprawdę kursu musiał znakomite w ich 110 pularniejszą zacji, uda mi potrzebujemy się platformą napisać osobny e-learningową impulsu, zwracam jest ale systematycznej uwagę, Moodle, że bezpłatne autorytet poprawy prowadzącego i osiągania Z zić ewentualnej sobie można budowy na przykład kapitału zajęcia żelaznego ze Statutu, nie 000 koniecznie materiał, wielkiego tymczasem dę porady długofalowe wykonać PHM. PAWEŁ spojrzenie zadanie PIETRZAK lub na ćwiczenie. ZHP i harcerstwo. Wyobra- 001 HUFIEC WARSZAWA-WOLA oprogramowanie tych kurs, standardów, paradoksalnie, które open source. sami nie jest na budowany siebie nałożyli- tym, skorzystają w których co obecne jakiś czas władze kursant Związku, jest proszony ani pew o za grudzień 2014 grudzień PRENUMERATA 2015 ZOBACZ STR. 2

30 Przeczytaj! Tadeusz Wyrwalski Rozwój idei puszczańskiej w skautingu Książka została wydana w roku 1990 przez Harcerską Oficynę Wydawniczą w Krakowie. Autor w 1957 r. założył pierwszą drużynę puszczańską 34 DHL Watra we Wrocławiu. To przede wszystkim dzięki niemu w powojennej Polsce na nowo odrodziły się idee puszczaństwa Ernesta Thompsona Setona. Publikacja składa się z ośmiu rozdziałów. W pierwszym autor przybliża początki puszczaństwa w swojej drużynie. Kolejny dział to historia życia Ernesta T. Setona. Z tej części dowiadujemy się, że pochodził on z bogatej, wielodzietnej rodziny. Seton był wychowany w duchu religijnym. Od najmłodszych lat interesował się przyrodą, jednak rodzice byli temu przeciwni. Twórca puszczaństwa studiował w akademii sztuk pięknych w Londynie. W latach 80. XIX stulecia powrócił do Ameryki i osiadł na farmie swojego brata. Tam nawiązał kontakty z Indianami i zafascynował się ich kulturą i kontaktami z przyrodą. W 1902 r. założył pierwszy szczep Woodcraft Indians (Indianie Puszczańscy). Cztery lata później spotkał się z generałem Robertem Baden-Powellem i został jednym z jego doradców. W 1910 Seton Czarny Wilk został naczelnikiem skautów amerykańskich. Po oskarżeniach o socjalizm wycofał się z tej organizacji. Powołał w tym czasie nową strukturę pod nazwą Woodcraft-Chivalry (Rycerstwo Puszczańskie), które następnie przekształciło się w The Woodcraft League of America (Puszczańska Liga Ameryki). Został jej naczelnikiem, jak również światowego Woodcraftu. Na kolejnych stronach Tadeusz Wyrwalski szczegółowo opisuje zasady puszczaństwa. Zwraca uwagę na organizację Rycerstwa Puszczańskiego, przedstawia zwyczaje, obrzędy amerykańskich skautów. Kolejny rozdział to historia skautingu leśnego w Czechosłowacji. Jego twórcą był Milos Seifert, który nie szczędził krytyki organizacji Baden-Powella. Uważał, że skauting jest zbyt militarny i tak naprawdę jest za mało bliski przyrodzie. Następne strony to zarys dziejów woodcraftu w Niemczech, który przyjął nazwę Związku Nowych Skautów Niemieckich. Organizacja przetrwała do momentu przejęcia rządów przez nazistów. Przedostatni rozdział dotyczy dziejów Wolnego Harcerstwa w Polsce. Za twórcę ruchu uznaje się harcmistrza Adama Ciołkosza. Był zdecydowanym przeciwnikiem militaryzmu w harcerstwie. Kluczową rolę przeznaczał nauce współżycia z przyrodą. Bardzo mocno wzorował się na hasłach i pomysłach Ernesta Thompsona Setona. Chciał amerykańskie wzory zaadaptować w Polsce. Niestety w gronie zwolenników tej idei pojawił się rozłam. Część uważała, że pomysły puszczańskie są dobre, ale nie zmienią organizacji. Grupa instruktorów z Leonem Jankowskim na czele dążyła do utworzenia własnej lewicowej organizacji harcerskiej. Książka Tadeusza Wyrwalskiego na pewno powinna być podstawową lekturą dla wszystkich wędrowników oraz instruktorów zafascynowanych puszczaństwem. Bo przecież to nie tylko historia idei Ernesta Thompsona Setona! Mamy w naszym małym hufcu dużo problemów dnia codziennego. Prawdopodobnie wiele hufców ma bardzo podobne problemy, są zapewne i takie, które co prawda nie dzielą naszych trosk, ale mają własne mniejsze, większe, nieważne każdy problem jest problemem istotnym, jeżeli dotyczy bezpośrednio nas. Mamy więc problemy z drużynowymi, pieniędzmi, bazą hufca, wyrwanymi gniazdkami elektrycznymi, wynoszeniem śmieci, ale jeden problem męczy nas nieustannie i chyba, o losie!, nie da się go pokonać. To wszechobecny SPAM w naszej skrzynce . Tak więc gdy rano, jeszcze w domu, sprawdzam hufcową pocztę, kusi mnie a to oferta kredytu, a to wczasy w ciepłych krajach, konstrukcje żelbetowe z rabatem, kwiaty doniczkowe, niezawodne sposoby na szybką drogę do pierwszego miliona. Jest tego mnóstwo i chyba tylko z braku czasu na podjęcie decyzji jeszcze nie wiemy jako komenda, z której oferty skorzystać. Co więcej, po usunięciu wiadomości już po godzinie-dwóch kuszą nas nowe oferty i propozycje bardziej lub mniej znane. Kuszą nas też instruktorzy ZHP. Dostajemy na skrzynkę całkiem pokaźną liczbę zaproszeń na śpiewanki, rajdy, biwaki, im- 30 Tekst Szymona Wiśniewskiego został napisany w ramach grudzień kursu harcmistrzowskiego 2014 COGITO

31 felieton pod rozwagę KOMENDANCKA BUTA prezy mniejsze lub większe. Czasami zastanawia mnie, czy dajmy na to instruktor z Katowic rzeczywiście uważa, że ktoś ze Szczecina pofatyguje się na jeden dzień na drugi koniec Polski na rajd? Zapewne nie, w każdym razie szansa na to jest mała. Ale z drugiej strony jakaś jest. I zapewne tak to oceniając, jeden druh (lub druhna, bo niestety podpisu nie było) wysłał do wszystkich komendantów hufców ZHP z zaproszeniem na biwak, w dodatku z prośbą o promocję w swoich środowiskach. Bezczelny okropnie! Bo jak to taka nijaka persona ma czelność pisać do komendanta i zaśmiecać mu skrzynkę, notabene służbową! Komendant, jak się okazuje, jest panem, który wie wszystko i zna się na wszystkim najlepiej, i nie będzie mu tu byle jaki instruktor (albo co gorsza, zwykły harcerz, w dodatku z małego miasta) zaśmiecał skrzynki , bo ta stworzona jest do celów wyższych (chociaż niezbyt jasno określonych). Więc długo nie trzeba było czekać, by w swym liście komendant jednego ze stołecznych huf- ców zrugał tego bogu ducha winnego harcerza (instruktora?) za to, że miał czelność zaśmiecać mu skrzynkę. Drugi natomiast potocznym, niezbyt wysublimowanym językiem zaczął rozważać, do jakiego to poziomu sprowadzamy promocję imprez w ZHP i nawet zagroził, że kusi go, by zgłosić tak ze harcerzy i zobaczyć, czy są gotowi na taki obrót spraw, przy czym zamiast sprawdzić w słowniku, musiał pochwalić się swoją erudycją, snując rozważania na temat umiejscowienia miejscowości Susk (bo drużyna nadawcy miała w nazwie Suska ), trzeci zaś zwięźle i stanowczo dodał: Po pierwsze należy się podpisać. Po drugie najpierw zapytać, czy ktoś chce otrzymywać takie maile Gdy w ciągu kilku godzin odbierałem te wiadomości (bo orędownicy niespamowania skrzynek wysyłali je do wszystkich komendantów hufców, zaznaczając tym samym swój upór i trud w walce o wolne skrzynki ), zastanawiałem się, co czuje autor listu, w którym zapraszał na biwak, gdy odbiera od instruktorów ZHP takie odpowiedzi na swoją prośbę? Kim jest, ile ma lat? Jest kobietą czy mężczyzną? Jak długo jest w harcerstwie? Ile imprez w życiu zrobił i czy jeszcze jakąkolwiek zrobi? A może jest to jego pierwsza impreza w życiu? Może w końcu postanowił, że zrobi coś bardziej ambitnie niż dotychczas? Może realizował zadanie powierzone przez drużynowego? Czego tego dnia dowiedział się o instruktorach ZHP? Jeżeli był ambitny, instruktorzy podcięli u skrzydła. Jeżeli wierzył w etos instruktorski, pewnie jest teraz zbity z tropu. Jeżeli utożsamiał harcerstwo z czymś pozytywnym, poczuł gorycz rozczarowania. Został ustawiony w szeregu. Gdzie będzie jutro? HM. MACIEJ GRABOWSKI HUFIEC SZCZECIN-POGODNO Komendant jest panem, który wie wszystko i zna się na wszystkim najlepiej, i nie będzie mu tu byle jaki instruktor zaśmiecał skrzynki ! grudzień

32 pogromczyni mitów Jeden projekt > jeden człowiek? 32 Co waży więcej: jeden projekt (często dotykający swym zasięgiem kilkunastu, kilkudziesięciu, a nawet kilkuset osób) czy jeden człowiek? Czy można poświęcić tego drugiego w imię ważnego zadania, realizującego najwznioślejszą na ziemi misję? Pewnie wielu z nas po pewnym namyśle odpowie: nie, cel nie uświęca środków, a jednak nawet my instruktorzy wielokrotnie postępujemy wręcz odwrotnie. Gdzie zaczyna się poświęcanie drugiego człowieka na ołtarzu ważnego projektu? Czy możemy mówić o nim tylko wtedy, jeśli w wyniku naszych decyzji ktoś straci życie lub zdrowie? A może należy sięgnąć do bardziej subtelnych rewirów: więzi społecznych, zrównoważonego rozwoju czy wiary we własne siły? Spowiadając się tylko z grzechów głównych szybko możemy ulec ułudzie, że jesteśmy w porządku, a tymczasem diabeł tkwi w szczegółach. Występując w roli szefów, jesteśmy winni naszym podwładnym o wiele więcej. ZHP to nie świetnie prosperująca korporacja o powszechnie rozpoznawalnej marce. Rotacja na funkcjach i odpływ kadry do innych NGO nie powinny być naszym sposobem na wysoką efektywność. Nieetyczne jest wyciskanie z naszych pracowników całej pozytywnej motywacji do działania i czasu, a następnie bezpardonowe wymienianie ich na nowszy model. Ile razy zdarza się, że komuś pełnemu werwy i wiary powierzamy stałą czy czasową funkcję, a po tym, jak przyjdą pierwsze rozczarowania brakiem namacalnych efektów czy ewidentnymi potknięciami, szukamy po prostu innego człowieka? Ile razy w ogóle pomijamy udzielanie cząstkowej i końcowej informacji zwrotnej, przekazując zainteresowanemu tylko jedną podprogową wiadomość zawiodłeś, nie nadajesz się, wyrzucam cię na śmietnik? grudzień 2014 ZHP to nie sekta wymagająca porzucenia wszystkiego i wszystkich na rzecz bóstwa. Nie możemy wymuszać ani pochwalać sytuacji, w których instruktorzy na rzecz służby harcerskiej rażąco zaniedbują inne sfery życia. Nieskończone lub niepodjęte studia, stracona praca, rozbite związki, pretensje ze strony dzieci czy rodziców naszych instruktorów to koronne dowody waszej wielkiej winy. Z reguły pracujemy w gronie kilku lub kilkunastu współpracowników, rzetelne zebranie informacji odnośnie ich sytuacji zawodowo-życiowej 0100 nie jest 1111 więc wysiłkiem 000 ponad miarę i powinno poprzedzić powierzenie 0 każdego Po większego drugie, samo zadania. kandydowanie Nie można do kierować zorganizowania Jamboree w że Polsce instruktor to wydarzenie sam odmówi, o charak- 0 0 się przeświadczeniem, jeśli nie terze będzie epokowym w stanie dla czegoś naszej zrobić. organizacji Jeśli jesteśmy naprawdę dego dzieciaka, dobrymi który szefami, choć to raz nasi zainteresował podwładni się i dla każ- 0 0 będą bali harcerstwem. się nas zawieść To nie i choćby tylko projekt, po to, aby jak uzyskać nasze wać uznanie, duży przygoto- zlot poświęcą za dziewięć się. Wiele lat, to lat przede zajęło mi wszystkim powyższych wielowątkowy 0 wykucie myśli. proces Nabranie dojścia dystansu do takiej 0 do pracy, jaką jakości Nie wykonuję ulega pracy wątpliwości, w na ZHP, rzecz która ZHP, że pozwoli obcowanie rodzące nam przeświadczenie, przyjąć terem z godnie kompu- 0 Ooooo że (czyli skautów dobro także moje z całego z i internetem) osób, świata. z którymi Te zmniejsza liczne pra-wątkcuję, jest to kontaktów najważniejsze, przede wszystkim z innymi pozwala program ludźmi, paradoksalnie to wychowawczy wykazano 0100 w ba- 00 ilość0 zrobić zdecydowanie w daniach. zastępach Mowa i więcej drużynach, tu oczywiście dla innych. ciągłe o kształcenie kontaktach kadry, to też face, coraz niesamowicie kontakty szersze otwarcie na wdzięczna odległość działania mojej to inna aktu- między- sprawa. 1 face0 Jestem alnej harcerskiej narodowe, Badaczy zagadnienia szefowej wspinanie się hm. można Emilii coraz z grubsza Kulczyk- wyższy poziom podzielić to, na że logistycznej, takich, nie zapomina którym promocyjnej nigdy ten stan o tym, rzeczy i że wizerunkowej. jestem bardzo się0 człowiekiem. 0 -Prus za pracy To nie też podoba, Pozwala umacnianie i takich, mi wizerunku koordynować którzy twierdzą, ZHP te w projekty, które z nie władzami naprawdę więzi międzyludzkich państwowymi czuję i rozumiem, i to regionalnymi. po w prostu związku naturalna Ja w to relacjach że osłabie- 0 1 z czym bardzo konsekwencja przez wierzę. większą rozwoju część ostatnich cywilizacji dwóch i techniki. lat Tak 1 miałam W pesymiści, wrażenie, listopadzie że jak robię uczestniczyłem i determiniści coś, bo tego w dostrzegają chcę, spotkaniu a nie szefów bardzo że zostałam organizacji jednak dlatego, poważne do skautowych tego następstwo zmuszona. europejskiego opisywanej Płonę, ale zmiany. regionu Wraz WOSM. 111 nie spalam się z i nią nawet Daleki ludzie jeśli jestem oznacza tracą także od to przesadnego jeden zdolność projekt poszukiwania optymizmu, 1 w roku mniej, to pomocy, nie jest zakładam to komfort udzielania też Chcesz nie różowych do jej przecenienia. i angażowania okularów, p ale się0 od w relacje. kilku lat Dlaczego? w takich gremiach o ZHP mówi się 0 coraz Większość lepiej. David odpowiedzi McKee (dyrektor na pytania, europejskiego ważne, regionu znaleźć WOSM) Zamów można także te0 HM. LUCYNA powiedział, w CZECHOWSKA internecie. że inne pren organizacje potrzeby mogą wzorować pytania o się cokolwiek na ZHP pod kogokolwiek względem 0 Nie 000 ma rozwoju z otoczenia komunikacji najprostsze, i kreowania najtrudniejsze, nowoczesnego naj-intymniejsze oraz pytania to dla mnie zadać ważne można wychodze- wujkowi 0 wizerunku nia Google. z zadłużenia Wartość składkowego. znalezionych tam odpowiedzi rzadko kiedy budzi jakiekolwiek wątpliwo- 1 1

33 felieton pół wieku Harcmistrz Polski Ludowej Tak, będzie o stopniu, który starsi instruktorzy dobrze pamiętają, a dla młodszych i tych, nazwijmy ich w średnim wieku ten stopień to już zamierzchła historia. Bo harcmistrzyń i harcmistrzów Polski Ludowej nie ma już od roku Stopień miał charakter honorowy. Można go było otrzymać po dziesięciu latach służby instruktorskiej w stopniu harcmistrza. Tak. Po 1 dziesięciu latach bycia mistrzem harców! To 000 spory szmat czasu. Ileż obozów, zimowisk, 000 śmy poprzez przeróżne zbiórek, rajdów akty prawa musiało wewnętrznego. Potrzebujemy by dostać też ten dobrego dla większości planu stabili- wymarzony sto- się zorganizować, 101 zacyjnego, który pień. będzie Przyznawano działać we go wszystkich 010 raz w roku 22 lipca posiadających w tamtych czasach osobowość jednostkach ZHP 000 dniu naszego święta prawną, a więc narodowego. szczeblu Starsi centralnym pamiętają, i w chorągwiach. 000 młodsi niech Problemy, sobie jakie poczytają, trzeba dlaczego będzie rozwiązać właśnie ten dzień 000 najszybciej, to wybrano finansowanie najważniejszy działania chorągwi w państwie z całego jednostek 011 i hufców że wie jako on więcej. roku Liczy zarządzających kalendarzowego. się przede wszystkim harcerstwem, mądrość moim (czyli zdaniem najpierw opsss! Naczelnik ZHP 011 tylko obsługa na wniosek wiedza, administracyjna komend ale i wartości), 1111 rozumienie zbyt latach wiele po świata, naszych raporcie stosowanie środków. zainteresowanego umiejęt- osobi- a później po 01 pochłania 010 To ności trzeba i zrobić łatwość ście spokojnie przyznawał przekazywania i metodycznie. ów ich stopień, wszystkich Potrzebujemy innym. Natomiast za zowała silnego biało-czerwona głęboka impulsu wiedza i dużej podkładka zmiany jest ko- pod har- który symboli w sposobie niecznym finansowania warunkiem cerskim krzyżem. całej zbudowania organizacji, tych w wyższych wszystkim pięter. działalności pożytku publicz- tym 001 przede 101 nego, którą prowadzimy Pierwotnie na było wszystkich to (w drugiej szczeblach Poszukiwanie ZHP. sześćdziesiątych) pomocy to bardzo wyjątkowe złożona zdol- połowie lat 100 wyróżnienie. ność. Wymaga Taki przyznania harcmistrz się do Rzeczpospolitej własnej niewiedzy, odsłonięcia socjalistycznych swych braków, czasów. zaufania Hm. mądro- 100 nowych 0 PL było niewielu E-learning ści kogoś innego. elita w organizacji. szczególny Później sposób stopień 110 przyczynia się spowszechniał. do pogłębiania Do problemu, Moim roku 1989 zdaniem bo wpycha ludzi w siedzenie 0100 przyznano go 000 rzeczytać około obsługa sześciu przed więcej? komputerem. tysiącom administracyjna 1111 harcmistrzów. Armia 000 instruktorów! w hufcach Bo i chorągwiach nasze władze dbały, by 000 Istnieje pochłania kilka rozwiązań większość zbyt wiele tego kadry naszych problemu. z właściwym środków. Po pierwsze, można tak mistrzami zaplanować Polski cyfrową! e-learning, Ludowej by wyma- została. Ja też, stażem harc- 1 umeratę 010 gał współpracy aczkolwiek kilku kursantów. z pewnym Możemy opóźnieniem, sobie otrzy- 011 wyobrazić takie e-zajęcia, w których bierze udział 011 Jakie cały zastęp masz kursowy, pomysły? co jakiś czas będąc zmuszonym 100 Przede do wszystkim podjęcia konkretnej rozwój działalności decyzji. Przykładem gospodarczej niech i utworzenie pozostaną zajęcia kapitału z żelaznego. rozwoju psychofizycz- 100 małem ten stopień. O opóźnieniach, a może o ocenie naszej (mojej) pracy kiedyś osobno napiszę. Bo zawsze byłem doceniany, ale czasem inni byli doceniani wcześniej niż ja. Stopień ten zlikwidowano dziwnie. Po prostu Rada Naczelna w swej uchwale w 1991 r. postanowiła znieść stopień. Znieść duży szmat naszej historii. Jednego dnia stopień jest, drugiego nie ma ot, jakby wyparował. Nagle nie było stopnia nam przyznanego. Przez nas cenionego. W barwach naszej flagi narodowej. Stopień odszedł wraz z Polską Ludową w niebyt. Mieliśmy my, harcmistrze PL, założyć sobie sami czerwone podkładki. A było nas nadal dwa czy trzy tysiące (organizacja kurczyła się i mnóstwo instruktorów, szczególnie nauczycieli, odeszło ze Związku). Część z nas podkładki wymieniła. Kupiła sobie nowe i już. Ale część wymienić ich nie chciała. Z sentymentu? Ze zranionej dumy? Tłumaczyłem naszemu naczelnictwu: Jakoś to trzeba uregulować. Moje tłumaczenia pozostały bez echa. W efekcie kilku rozmów któregoś dnia (a byliśmy wtedy w Załęczu) otrzymałem czerwoną podkładkę z rąk druha Stefana Mirowskiego, ówczesnego przewodniczącego i druha Ryszarda Pacławskiego, naczelnika. Biało-czerwoną im oddałem. Byłem usatysfakcjonowany, ale chyba jako jeden z nielicznych w całym ZHP... HM. ADAM CZETWERTYŃSKI grudzień

34 instruktorskie przypomnienia Refleksja o pokorze Są takie idee, postaci, wydarzenia, dokumenty, sprawy, o których zapominamy. Bo niby nieaktualne, bo jest coś nowego, ważniejszego, bo nie mamy do tego głowy, bo naturalny upływ czasu itd. Jednak są rzeczy, które warto sobie przypomnieć rzeczy ciekawe i ważne dla instruktorów... Zamiast zuchy, harcerze, harcerze starsi, wędrownicy, instruktorzy może wrotki, hulajnogi, motory, samochody i bolidy? Zamiast zastępów, drużyn i hufców może dzielnice, gminy i powiaty? A obozy letnie w maju, bo wtedy ciepło choć niezbyt upalnie dobre, nie? Głupoty? Nie dla wszystkich! Ale po kolei Od tak wielu lat obserwuję instruktorów na wszystkich szczeblach naszej organizacji, że przywykłem, a właściwie powinienem przywyknąć do tego, że wielu z nich nie potrafi mądrze i odpowiedzialnie objąć nowej funkcji. Jedni powiedzą, że uderzyła im woda sodowa do głowy. Inni, że pewnie poczuli z otrzymaniem nowego sznura nagły przypływ mądrości. Jak by tego nie nazywać, sprawa jest poważna, ale w sumie nie ma się czemu dziwić takie zachowania są ludzkie. W ostatnim roku, przy okazji prowadzonych przeze mnie kilku kursów dla instruktorów z całej Polski, przekonałem się, że jest to zjawisko niestety bardzo powszechne i dość sprawiedliwe. Sprawiedliwe, bo ta mądrość spływająca wraz z nową funkcją obdarza ludzi niezależnie od chorągwi, funkcji i poziomu struktury (problem zaczyna się często już od zastępowego i przybocznego). No może bardziej to przekonanie o wszechwiedzy spływa na młodszych instruktorów ale to też jest przecież ludzkie. Tak więc w tym roku już niejednokrotnie z komendantką CSI ZHP rozmawialiśmy o tym, że warto byłoby na kursach kadry kształcącej, komendantów hufców, warsztatach dla KSI właściwie na wszelkich formach kształceniowych znaleźć czas na refleksję na temat instruktorskiej i zwykłej, ludzkiej pokory. Bo chyba właśnie ona pokora, a właściwie jej brak, jest sednem opisywanego problemu! Chciałem w tym miejscu zachęcić Czytelników, aby poszukiwanie pokory wobec świata, tego, co dzieje się w naszej organizacji, a nade wszystko wobec siebie i własnych ograniczeń, uczynić postanowieniem noworocznym na nowy 2015 rok. Ale, biorąc pod uwagę statystyki, z których wynika, że po kilkunastu dniach już nic by z tych postanowień nie zostało nie warto. Może zatem popracujemy nad naszą instruktorską pokorą przynajmniej do 22 lutego? Choćby tyle! A, jeszcze jedno, á propos tego, od czego zacząłem. Nie wnikając w szczegóły: pewna nowo wybrana władza jednej z chorągwi postanowiła, że pojęcia zapisane w statucie czy uchwałach zjazdu ZHP jej nie pasują i będzie używać własnych, a te zapisane rozumieć inaczej, po swojemu. Stąd już tylko krok do wrotek, hulajnogi... Ignorancja i arogancja to dwie nierozłączne siostrzyce to Giordano Bruno, ku pamięci. HM. GRZEGORZ CAŁEK 34 grudzień 2014

35 reklama TO MIEJSCE CZEKA NA TWOJĄ REKLAMĘ Redaktor naczelny: hm. Grzegorz Całek 501 GCALEK Zastępczyni redaktora naczelnego: hm. Halina Jankowska Kontakt z redakcją: ul. Konopnickiej 6, p Warszawa czuwaj@zhp.pl, twitter.com/czuwajzhp ew. telefon: Kolegium redakcyjne: hm. Adam Czetwertyński hm. Emilia Kulczyk-Prus hm. Ewa Lachiewicz Stali współpracownicy: hm. Paweł Chmielewski hm. Jakub Cichocki hm. Lucyna Czechowska hm. Maria Kotkiewicz hm. Jolanta Łaba hm. Cezary Przęczek hm. Anita Regucka-Kwaśnik phm. Piotr Rodzoch (foto) Wydawca: Główna Kwatera Związku Harcerstwa Polskiego Producent: 4 Żywioły sp. z o.o. Konto do prenumeraty: 4 Żywioły sp. z o.o Zdjęcia w numerze: Grzegorz Całek lub archiwum redakcji, pozostałe wg podpisów Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych, zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów i śródtytułów. Redakcja nie płaci honorariów autorskich wszystkie teksty i zdjęcia powstają społecznie. Nadesłanie tekstu jest równoznaczne z akceptacją powyższych zasad. Redakcja nie odpowiada za treść reklam. Nakład: 1000 egz. grudzień