Spis treści. Wstęp (Anna I. Brzezińska, Karolina Appelt, Sławomir Jabłoński, Julita Wojciechowska, Beata Ziółkowska)... 11

Transkrypt

1 Spis treści Wstęp (Anna I. Brzezińska, Karolina Appelt, Sławomir Jabłoński, Julita Wojciechowska, Beata Ziółkowska) Część pierwsza Edukacja: jak pracować z dzieckiem w szkole? Rozdział I. Praca z 6-latkiem a zaspokajanie potrzeb edukacyjnych dziecka w pierwszych latach w szkole (Karolina Appelt, Julita Wojciechowska) Wprowadzenie Czym są potrzeby edukacyjne? Potrzeby rozwojowe dziecka 6-letniego a specyfika działań edukacyjnych Potrzeby edukacyjne a kompetencje kluczowe w dorosłości Rola kontekstu społecznego w zaspokajaniu potrzeb edukacyjnych Optymalne metody pracy z uczniem 6-letnim w szkole Podsumowanie Rozdział II. Podejście projektowe w edukacji dzieci (Paulina Gronowska, Martyna Kuźnicka, Joanna Starczewska) Wprowadzenie Właściwości dobrego projektu Wspierająca rola nauczyciela Podmiotowość ucznia Całościowość projektu Podsumowanie projektu Wątpliwości co do metody projektów To nie jest metoda dla niegrzecznej klasy To skomplikowane i złożone przedsięwzięcie Rodzice wolą, by ich dzieci uczyły się według tradycyjnych metod, a nie»traciły czas«na projekty Program jest angażujący, uczniowie nie chcą, żeby dokładać im pracy Projekt może się nie udać... 39

2 6 Spis treści 3. Różne rodzaje wiedzy czy projekt je połączy? Badania na temat metody projektów Kto może zyskać dzięki podejściu projektowemu? Najmłodsi uczniowie i podejście projektowe Nauczyciel i podejście projektowe Rodzice i podejście projektowe Środowisko lokalne i podejście projektowe Podsumowanie Rozdział III. Tutoring nauczycielski (Tomasz Herman, Katarzyna Meissner, Justyna Plak) Wprowadzenie Czym jest tutoring? Cechy tutora Korzyści wynikające ze stosowania tutoringu dla dzieci, nauczycieli i szkoły Organizacja szkoły wspierającej tutoring Szkoła jako organizacja ucząca się Elastyczność i kreatywność w tworzeniu programów nauczania Metoda pytań i informacji zwrotnych budowanie dialogu Aranżacja klasy i przestrzeni edukacyjnej Zajęcia pozalekcyjne jako metoda budowania relacji tutorskiej Podsumowanie Rozdział IV. Tutoring rówieśniczy (Aleksandra Dmowska, Joanna Kalka) Wprowadzenie Rola rówieśników w uczeniu się Różnice między tutoringiem rówieśniczym a innymi metodami pracy z dziećmi na lekcji Praca w grupach a tutoring Prezentacje na forum klasy a specyfika tutoringu Tutoring mieszany kiedy starsze dzieci uczą młodsze Tutoring rówieśniczy w kontekście rozwoju dziecka Korzystne warunki do stosowania tutoringu rówieśniczego Kluczowe cechy nauczyciela w relacji tutorskiej Sposób podejścia do organizacji lekcji a stosowanie tutoringu Efektywne stosowanie tutoringu rówieśniczego Korzyści płynące ze stosowania tutoringu rówieśniczego Korzyści dla ucznia Korzyści dla tutora Tutoring rówieśniczy w praktyce Podsumowanie... 84

3 Spis treści 7 Rozdział V. Nowe technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK) w edukacji dzieci (Marlena Mroczkowska, Konrad Wieczorek) Wprowadzenie Kompetencja informatyczna jako wsparcie rozwoju innych kompetencji Narzędzia społecznościowe znajdujące zastosowanie w edukacji Moodle platforma edukacyjna jako sposób uzupełnienia treści lekcji Wykorzystanie narzędzi Google w procesie nauczania Program etwinning europejska społeczność szkolna Programy umożliwiające komunikację pomiędzy użytkownikami i programy do głosowania Narzędzia rozwijające kompetencje indywidualne uczniów Dla każdego coś dobrego, czyli portale z różnych dziedzin Sposób na zadanie, czyli programy umożliwiające samodzielne przygotowywanie zadań dla uczniów Podsumowanie Rozdział VI. Gry planszowe w edukacji dzieci (Karolina Składanowska, Natalia Tułacz) Wprowadzenie Czym różni się gra od zabawy? Dlaczego warto wykorzystać gry planszowe w edukacji 6-latków? Specyfika gier planszowych Rodzaje gier planszowych do wykorzystania w edukacji Gry strategiczne Gry zręcznościowe Gry słowne Gry logiczne Gry symulacyjne Czym kierować się przy doborze gry dla uczniów? Pierwsze kroki we wprowadzaniu gier w środowisku szkolnym Podsumowanie Rozdział VII. Gry komputerowe w edukacji dzieci (Monika Małys, Katarzyna Plewka, Natalia Stecka) Wprowadzenie Dlaczego dzieci interesują się grami komputerowymi właściwości gier Mechanizmy charakteryzujące prorozwojową grę komputerową Fabuła a potrzeba identyfikacji Statusy i poziomy gry a aspiracje dzieci Nagrody jako informacje zwrotne Osiągnięcia i wyzwania w grach

4 8 Spis treści 2.5. Konkurencja a możliwość porównywania się Interakcje społeczne i obraz siebie w relacjach w grze Reguły gry komputerowej znajdujące zastosowanie w rzeczywistości szkolnej Prorozwojowe współzawodnictwo Okazje do identyfikacji ze znaczącą rolą Gra jako obszar treningu regulacji emocji Potrzeba stabilizacji a system nagród Sposoby wykorzystania gier edukacyjnych w procesie nauczania Klasyfikacje gier komputerowych Jak wybrać odpowiednią grę edukacyjną? Praktyczne zastosowanie gier komputerowych podczas lekcji Grywalizacja Grywalizacja w edukacji Grywalizacja w praktyce Podsumowanie Rozdział VIII. Początek kariery szkolnej a rozwijanie języka dziecka (Emilia Przybylska, Michał Sieński) Wprowadzenie Język 6-latków a proces adaptacji do szkoły Kody językowe a rozwój języka dziecka Kompetencja językowa a kompetencja komunikacyjna Gotowość językowa dziecka a gotowość językowa szkoły Językowa gotowość dziecka do szkoły Językowa gotowość szkoły na przyjęcie dziecka Kody językowe w środowiskach rozwoju dziecka Kod ograniczony a język ucznia Kod otwarty a język ucznia Wskazówki praktyczne dotyczące rozwijania języka u 6-latka Podsumowanie Rozdział IX. Współpraca szkoły i rodziców na początku edukacji szkolnej dziecka (Daria Jakielczyk, Anna Stecka, Ewelina Symonowicz) Wprowadzenie Współpraca z nauczycielem oczami rodzica Obawy rodziców dotyczące posyłania 6-latków do szkół Obawy rodziców dotyczące przygotowania szkół na przyjęcie 6-latków Opinie rodziców dotyczące współpracy z nauczycielami Rola rodzica i rola nauczyciela w przygotowaniu 6-latka do nauki w szkole.. 165

5 Spis treści Zadania rodziny w przygotowaniu dziecka do rozpoczęcia nauki w szkole Zadania szkoły w przygotowaniu dziecka do funkcjonowania w nowym środowisku Przygotowania na etapie przedszkolnym Przygotowania na etapie szkolnym Komunikacja nauczyciel/dyrektor rodzic a początki współpracy Zebrania z rodzicami Rozmowa indywidualna z rodzicami w sytuacji trudnej Podsumowanie Część druga Pomoc: jak wspierać dzieci nietypowe? Rozdział X. Pomoc dzieciom w nauce (Magdalena Krzysiek, Karolina Srebrna) Wprowadzenie: Zasady wspierania dzieci w nauce dekalog pomagania Bierz pod uwagę strefę najbliższego rozwoju Wspieraj motywację wewnętrzną Najpierw nagradzaj sukcesy, potem analizuj porażki Rozwijaj wewnętrzne poczucie kontroli Bierz pod uwagę rozwój wszystkich sfer funkcjonowania dziecka Stosuj pomoc wycofującą się Im więcej od dziecka wymagasz, tym więcej pomagaj Zadbaj o odpowiednie warunki do odrabiania lekcji Wprowadź do nauki element zabawy Ostrożnie stosuj kary i nagrody Podsumowanie Rozdział XI. Wsparcie uczniów zdolnych na początku edukacji (Jakub Kuś, Aleksandra Lubikowska) Wprowadzenie Kim jest zdolne dziecko? Funkcjonowanie psychospołeczne dziecka zdolnego Rozpoznanie potrzeb dziecka zdolnego w szkole Wspieranie rozwoju dziecka zdolnego Działania instytucji państwa i organizacji pozarządowych na rzecz rozwoju uczniów zdolnych w Polsce Podsumowanie

6 10 Spis treści Rozdział XII. Dziecko przewlekle chore w szkole (Paulina Śniegula, Katarzyna Wiecheć) Wprowadzenie Czym jest choroba przewlekła? Życie dziecka z chorobą przewlekłą i funkcjonowanie jego rodziny Podstawowe założenia w pracy z dzieckiem przewlekle chorym Przykłady pomocy dziecku przewlekle choremu Źródła wsparcia w realizowaniu roli ucznia przez dziecko przewlekle chore Współpraca rodziców dziecka przewlekle chorego ze szkołą Styl funkcjonowania nauczyciela w pracy z dzieckiem przewlekle chorym Podsumowanie Rozdział XIII. Dziecko z ograniczeniami sprawności w szkole (Anna Kłobukowska, Katarzyna Wicher) Wprowadzenie Pierwotne i wtórne skutki ograniczenia sprawności Dziecko z ograniczeniami sprawności w roli ucznia Motywacja szkolna ucznia Znaczenie wsparcia w adaptacji do roli ucznia Źródła wsparcia ucznia z ograniczeniami sprawności Rodzice i rodzina Nauczyciele i dyrekcja Rówieśnicy i klasa szkolna Podsumowanie