Rola Inteligentnych Systemów Transportowych w rozwoju transportu

Transkrypt

1 Rola Inteligentnych Systemów Transportowych w rozwoju transportu dr inż. Marek Litwin prof. Wojciech Suchorzewski Komisja Infrastruktury Wystąpienie na Podkomisji stałej ds. transportu drogowego i drogownictwa, 7 kwietnia 2010 r.

2 Plan prezentacji Stowarzyszenie ITS Polska Czym są Inteligentne Systemy Transportowe? Systemy ITS na Świecie i w Polsce Projekt Krajowej Architektury ITS (KAITS) Korzyści ITS

3 ITS Polska Rejestracja sądowa - 3 sierpnia 2007 Członkostwo ERTICO Network of National ITS Associations - 8 października członków zwyczajnych i 22 członków korporacyjnych Zorganizowane ok. 30 wydarzeń w tym dwa POLSKIE KONGRESY ITS

4

5 Cele Partnerstwo wiedzy i promowanie rozwiązań ITS mające na celu: poprawę funkcjonowania transportu podnoszenie jego efektywności ekonomicznej poprawę bezpieczeństwa ograniczanie negatywnego wpływu na środowisko naturalne i społeczne korzyści gospodarcze dla Polski tworzenie nowoczesnego rynku transportowego

6 Dzisiejszy system transportowy Wzrost ruchliwości i zatłoczenia Transport ludzi i towarów zmienny w czasie (zmienny popyt) Ograniczona przepustowość sieci dróg lądowych i powietrznych, okresowe redukcje przepustowości (pogoda, wypadki i awarie, imprezy i tp. ograniczające podaż) Wypadki Zagrożenie bezpieczeństwa osobistego Konsekwencje: straty czasu i ekonomiczne, obniżony komfort życia, negatywny wpływ na środowisko, zagrożenia społeczne

7 Prognoza pracy przewozowej oraz zużycia energii i emisji CO2 przez transport - PL Gpaskm Gtm ktoe (tys.) MtCO2(x10) źródło: European Energy and Transport. Trends to 2030 Update EU-27 Energy Baseline Scenario till European Commission - DGTREN, 2008.

8

9 Próba zdefiniowania ITS ITS jest zastosowaniem nowoczesnych technologii informatycznych wykorzystujących techniki komputerowe czasu rzeczywistego, detektory, sterowanie, łączność i elektronikę w transporcie w celu ratowania życia ludzkiego oraz oszczędności czasu, pieniędzy, energii i środowiska naturalnego

10 źródło: strony internetowe Wydziału Transportu PW

11 Obszary zastosowań ITS Zarządzanie ruchem Informacja dla podróżujących Zarządzanie komunikacją publiczną Zarządzanie flotami pojazdów komercyjnych Elektroniczny pobór opłat Bezpieczeństwo i kontrola pojazdu Zarządzanie kryzysowe w transporcie Zarządzanie, przetwarzanie i przechowywanie danych

12

13

14

15 Unia Europejska - inicjatywy, programy i projekty SESAR system zarządzanie ruchem lotniczym nowej generacji Koleje: - europejski system zarządzania ruchem kolejowym (ERTMS) - system dla przewozów towarowych (TAF-TSI) Żegluga morska: - SafeSeaNet, VTMIS, AIS, LRIT wdrożone lub wdrażane Transport drogowy: liczne projekty dot.: - zarządzania ruchem drogowym - elektronicznych systemów pobierania opłat - systemów nawigacyjnych. Niemniej do chwili obecnej nie istnieją spójne europejskie ramy dla wzajemnych połączeń między transportem drogowym a innymi rodzajami transportu

16 Unia Europejska - Plan działania na rzecz wdrażania inteligentnych systemów transportowych w Europie obszarów 1. Optymalne wykorzystanie danych o drogach, ruchu i podróży 2. Ciągłość usług ITS w zakresie zarządzania ruchem drogowym i transportem towarowym w europejskich korytarzach transportowych i aglomeracjach miejskich 3. Bezpieczeństwo i ochrona (security) ruchu drogowego 4. Integracja pojazdu z infrastrukturą transportu 5. Bezpieczeństwo i ochrona danych 6. Współpraca i koordynacja europejskich ITS źródło: (COM/2008/0886/2)

17 Zapisy dotyczące ITS w wielu dokumentach dot. polityki transportowej paostwa i lokalnej Polityka Transportowa Paostwa 2005 i późniejsze dokumenty strategiczne, np.: - Strategia rozwoju transportu na lata PO Infrastruktura i Środowisko Warszawa PT 1995 Polska Wdrażanie b. powolne, szybsze w miastach, wolniejsze na szczeblu centralnym

18 Założenia Systemu Zarządzania Ruchem na Drogach Krajowych zlecenie GDDKiA Aktualny stan zarządzania ruchem (ZR) na drogach krajowych i w obszarach metropolitalnych (OM) Cele, funkcje i środki zaawansowanych SZR Założenia koncepcji zarządzania ruchem na drogach krajowych i obszarach metropolitalnych Program dalszych działao nad wdrażaniem systemu Terminologia

19 Założenia Systemu Zarządzania Ruchem na Drogach Krajowych zlecenie GDDKiA Funkcje Systemu ZR na Drogach Krajowych

20 System Zarządzania Ruchem na Drogach Krajowych Wniosek zmiany podstaw prawnych ZR Ustawa Prawo o ruchu drogowym, art.10 Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn r. w sprawie szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach : Działania w zakresie zarządzania ruchem realizowane są przez: zarządzanie/sterowanie ruchem w czasie rzeczywistym, z uwzględnieniem wahao w natężeniu ruchu i warunków atmosferycznych, w tym doraźne zmiany organizacji ruchu poprawiające warunki i bezpieczeostwo ruchu w sytuacjach nadzwyczajnych Podział kompetencji/współdziałania podmiotów: policja, straż, zarządzający ruchem i drogami

21 System Zarządzania Ruchem w Warszawskim Węźle DK Koncepcja Systemu opracowana w 2009 roku na zlecenie GDDKiA w ramach projektu UE CONNECT Kontynuacja działao GDDKiA, mających na celu wdrożenie zaawansowanych systemów zarządzania ruchem na drogach krajowych i w ich otoczeniu W pierwszym etapie System obejmowałby WWDK (obszar ograniczony drogami krajowymi nr 50 i 62) wraz z drogami ekspresowymi na terenie miasta Warszawy. Łączna długośd sieci dróg objętych systemem ok.700km. Realizacja -???

22 Warszawa Uchwała Rady m.st. Warszawy o PT na liście priorytetów modernizacja systemu zarządzania ruchem Studium opłacalności systemu centralnego sterowania ruchem; koncepcja systemu CEZAR; uchwała Rady m.st. Warszawy ( ) o przystąpieniu do realizacji systemu i finansowaniu wieloletnim!!! przygotowanie przetargu I etap przetargu, przerwane prace nowe studium wykonalności, przetarg, realizacja I etapu

23 Warszawa wdrożony ZSZR Koncepcja/funkcje Zintegrowanego Systemu Zarządzania Ruchem (ZSZR) nieróżniące się istotnie od koncepcji SZR CEZAR z wyjątkiem obszaru objętego systemem w I etapie. W I etapie ZSZR objął obszar Powiśla,Wisłostradę i Al. Jerozolimskie Wartośd całkowita projektu: 37,6 mln zł Wkład własny m. st. Warszawy: 23,4 mln zł Wartośd dofinansowania z funduszy UE: 14,2mln zł Od decyzji do uruchomienia I etapu 11 lat!!!

24

25 Warszawa -ZSZR - osiągnięte rezultaty Poprawa przepustowości skrzyżowao Skrócenie czasu przejazdu w strefie objętej sterowaniem Zmniejszenie liczby zatrzymao pojazdów w strefie objętej sterowaniem Ograniczenie emisji spalin Priorytet dla tramwaju w ciągu Al. Jerozolimskich Pełny monitoring zdarzeo w tunelu i na skrzyżowaniach

26

27 TRISTAR Zintegrowany system zarządzania ruchem drogowym Zintegrowany system zarządzania transportem zbiorowym Zintegrowany system zarządzania służbami ratowniczymi Zintegrowany system informacji transportowej Zintegrowany system zarządzania transportem towarowym WEJHEROWO REDA W ezły drogowe Au tostra da Drogi ekspresowe Drogi głó wne Drogi krajowe Drogi wojewódzkie Drogi powiatowe.shp Po rt lotn iczy Porty morskie Linie kolejowe Rze ki Je ziora Tró jm iasto!7 Î DK 6 LUZINO RUMIA KOSAKOWO Î Gminy obszaru metropolitalnego Granice gmin Zatoka Gdańska SZEMUD PRZODKOWO ŻUKOWO!7 GDYNIA SOPOT GDAŃSK Î W N S E DK 20 KOLBUDY GÓRNE CEDRY WIELKIE DK 7 DK 1 PRUSZCZ GDAŃSKI

28 Strategia rozwoju Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS) dla Polski (Etap 1) Projekt zlecony przez Ministerstwo Infrastruktury Cel - opracowanie strategii i architektury Inteligentnych Systemów Transportowych (ITS) w Polsce Finansowanie z pożyczki udzielonej przez Bank Światowy Konsorcjum, którego liderem jest spółka Egis Poland

29 Etap I 1. Analiza i ocena aktualnego stanu zastosowania ITS w Polsce i czołowych krajach europejskich oraz organizacja, działanie, legislacja (w tym glosariusz, analiza systemów ITS obecnie stosowanych w Europie) 2. Grupy użytkowników i korzyści / Korzyści z krajowej architektury 3. Możliwości i standardy implementacji 4. Uwarunkowania prawne, ekonomiczne, finansowe i społeczne 5. Porównanie strategii implementacji / Miejsce architektury w Europie / Wzorce odpowiednie dla Polski 6. Analiza SWOT uwzględniająca wpływ na środowisko 7. Pierwszy etap konsultacji z interesariuszami

30 Potrzeba Krajowej Architektury ITS Potrzeba krajowego standardu pojawia się przede wszystkim na etapie przygotowania zamówień publicznych. Brak standardu przy jednoczesnym braku przygotowania kadr powoduje przepisywanie specyfikacji produktów wybranych firm do SIWZ Brak standardów w protokołach transmisji powoduje konieczność dobudowywania interfejsów Doświadczenie międzynarodowe pokazuje, że opłaca się budować krajową architekturę ITS (KAITS), z powodu m.in. oszczędności w twardych inwestycjach Brak standardu powoduje zróżnicowanie rozwiązań w różnych miastach Brak architektury ITS sprzyja powstawaniu systemów zamkniętych i niemożność dostępu do danych, np. ruchowych Krajowa Architektura ITS pozwoli na zobiektywizowanie ofert i ich porównywalność Standaryzacja ITS ułatwia rozbudowę systemu

31 Korzyści posiadania KAITS Spójność systemów i wspólny język (krajowy standard) Współoperatywność Otwartość rozwiązań Uniezależnienie się od wyboru technologii i dostawców Możliwość podziału dużego systemu na mniejsze pakiety wdrożeniowe Możliwość przyszłej rozbudowy systemu i integracji z otoczeniem w warunkach konkurencyjnego rynku Budowa konkurencyjnego rynku producentów sprzętu i oprogramowania - otwarty rynek Skala wdrożeń Zachęta dla inwestorów

32 Ryzyko wynikające z braku KAITS Problemy z zapewnieniem oczekiwanych usług w każdym budowanym systemie Trudności w rozbudowie i modyfikacji systemów Brak możliwości adaptacji nowych technologii Droga/nieopłacalna/niemożliwa integracja systemów Konsekwencje: wyższe koszty ograniczenia w dostępie do usług serwisowych niepowodzenia w osiąganiu pełnej wydajności ITS

33 Efektywność ekonomiczna Inteligentne Systemy Transportu charakteryzuje wysoka efektywność stosowanych rozwiązań, która gwarantuje zwrot kosztów poniesionych na wdrożenie systemu w bardzo krótkim okresie czasu (nawet do 2 lat).

34 Obszar funkcjonalny B/C Zaawansowane zarządzanie ruchem 7:1 Elektroniczny pobór opłat 6:1 Zarządzanie flotami pojazdów komercyjnych 3:1 Zarządzanie transportem publicznym 2:1 Informacja dla podróżujących 2:1 źródło: D. Sims, Benefits and Costs of ITS, ITS Awareness Seminar, Edmonton, Alberta, 2000

35 Korzyści ITS Zwiększenie przepustowości sieci dróg i ulic Poprawa bezpieczeństwa ruchu drogowego (zmniejszenie liczby wypadków) Redukcja czasów podróży i zużycia energii Poprawa jakości środowiska naturalnego (redukcja emisji spalin i innych negatywnych oddziaływań) Poprawa komfortu podróżowania i warunków ruchu kierowców, osób podróżujących transportem zbiorowym oraz pieszych Redukcja kosztów eksploatacji taboru drogowego Korzyści ekonomiczne

36 Postulaty Pod adresem władzy ustawodawczej Pod adresem władz wykonawczych Postulaty techniczne