STRATY W PLONACH RÓŻNYCH GATUNKÓW ROŚLIN POWODOWANE NIEDOBOREM LUB NADMIAREM OPADÓW W POLSCE
|
|
- Dominika Kowalczyk
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Katarzyna Mizak, Anna Nieróbca, Jerzy Kozyra, Andrzej Doroszewski Zakład Agrometeorologii i Zastosowań Informatyki IUNG-PIB STRATY W PLONACH RÓŻNYCH GATUNKÓW ROŚLIN POWODOWANE NIEDOBOREM LUB NADMIAREM OPADÓW W POLSCE WSTĘP Woda jest podstawowym elementem środowiska, wykorzystywanym w każdej działalności człowieka, od prostych domowych czynności po skomplikowane procesy chemiczne. Współcześnie trudno nam sobie wyobrazić życie bez dostępu do bieżącej wody oraz możliwości ograniczenie jej zużycia. Należy jednak pamiętać, że woda jest tym czynnikiem który nie może być zastąpiony przez żaden inny. A to właśnie od ilości, jak również jakości wody zależy: zdrowie i bezpieczeństwo ludzi, rozwój gospodarczy, w tym poziom produkcji roślinnej i zwierzęcej, stan środowiska przyrodniczego i jego rozwój. OPAD ATMOSFERYCZNY Położenie Polski w centralnej Europie powoduje, że nad naszym terytorium ścierają się masy powietrza oceanicznego jak i kontynentalnego, co świadczy o przejściowości klimatu Polski. W takich warunkach o stabilności plonowania roślin uprawnych decydują w znacznym stopniu warunki wodne a jednym z głównych źródeł ryzyka w produkcji rolniczej jest duża zmienność sum opadu atmosferycznego w poszczególnych latach. Średnia roczna suma opadu atmosferycznego dla Polski wynosi mm (Rys. 1). W porównaniu z innymi krajami w Europie Polska zaliczana jest do krajów o małej ilości opadów w ciągu roku, za wyjątkiem obszarów górskich, gdzie średnia roczna suma opadu atmosferycznego przekracza nawet 1000 mm. Obszary północnej i południowej Polski charakteryzują się średnią roczną sumą opadu powyżej 650 mm. Podobna wielkość występuje w krajach wschodniej i południowo-wschodniej Europy. Najniższe opady występują w części środkowej Polski, w pasie nizin, gdzie roczna suma opadu nie przekracza 500 mm, podobnie jak w Hiszpanii. Różnica w wielkości rocznego opadu na terenie Polski wynosi około 100 mm. Obszary uznawane za potencjalnie korzystne dla rozwoju rolnictwa, jak Wielkopolska i Kujawy, mają najmniej korzystne warunki opadowe. W ciągu roku obserwujemy zmianę rozkładu opadu atmosferycznego. Na podstawie wieloletnich obserwacji na stacjach meteorologicznych miesiącem o największej sumie opadu jest lipiec, dla którego średnia wieloletnia wynosi od 60 mm w okolicach Szczecina i Suwałk do ponad 100 mm na południu Polski, a w górach wartość ta może nawet przekraczać 200 mm. Najniższy opad atmosferyczny w miesiącu przypada na okres zimowy. W lutym w okolicach Włodawy, Terespola i Białej Podlaskiej miesięczna suma opadu nie przekracza 20 mm. Na zdecydowanym obszarze kraju średnia wieloletnia wynosi od 20 do 30 mm, zaś na krańcach południowych północno-zachodnich i południowo-zachodnich jest wyższa niż 30 mm i może nawet przekraczać 50 mm. Dla działalności rolniczej ważny jest także rozkład opadu atmosferycznego w poszczególnych porach roku. Największe znaczenie dla roślin mają opady występujące w okresie wegetacyjnym. Należy jednak pamiętać, że opady w okresie zimowym w postaci zwłaszcza śniegu pozwalają na nagromadzenie w glebie wilgoci przed okresem wiosennym. Pokrywa śnieżna stanowi także warstwę ochronną dla roślin ozimych, przed silnymi mrozami i wiatrami.
2 Rysunek 1. Średnia roczna suma opadu atmosferycznego w Polsce (Źródło: Model Agroklimatu Polski: Górski, Zaliwski 2002; Opracowanie mapy: Jerzy Kozyra) Analizując wielkość średniej rocznej sumy opadu atmosferycznego w okresie wegetacyjnym, od kwietnia do września, mamy podobny obraz. Najmniejsze sumy opadu występują w rejonie Wielkopolski i Kujaw, największe zaś w rejonie południowej Polski. Różnica pomiędzy wielkością opadu w sezonie wegetacyjnym dochodzi w tych rejonach nawet do 150 mm. Biorąc pod uwagę coraz częściej pojawiające się w ostatnich latach okresy bezopadowe, czy też z małą ilością opadu w okresie wegetacyjnym, należy spodziewać się strat w plonach z powodu niedostatecznej wielkości opadu. Nie tylko wielkość opadu atmosferycznego ma znaczenie dla rolnictwa ale także rodzaj opadu. Intensywne deszcze nawalne pomimo, że dostarczają dużo wody to nie są dobre dla upraw. Mogą powodować także straty szczególnie w połączeniu z silnym wiatrem, jak chociaż by wyleganie łanów zbóż. Poza tym intensywne opady przyczyniają się do silnych spływów powierzchniowych, co powoduje z kolei nasilanie się procesów erozyjnych. Opady gradu powodują natomiast duże straty, szczególnie w uprawach sadowniczych. Najbardziej korzystne z punktu widzenia gleby i rośliny są mżawki i spokojne deszcze o małej intensywności ale występujące przez długi okres czasu. Deszcze takie sprzyjają nasiąkaniu gleby i przedostaniu się wody w głąb profilu glebowego. Niebezpieczne z punktu widzenia rolnictwa, ale nie tylko, są obserwowane w ostatnich latach coraz częściej występujące okresy bezopadowe w trakcie wegetacji roślin. Zjawisko suszy, atmosferycznej czy też glebowej, w ostatnim dziesięcioleciu się nasiliło. Praktycznie co roku w Polsce możemy mówić o warunkach suszy na glebach najsłabszych i to zarówno w okresie wiosny, lata czy też jesieni. Niekorzystne dla upraw są także występujące częściej niż w latach poprzednich intensywne opady deszczu. Rekordowa suma opadu atmosferycznego w lipcu 2011 roku także przyczyniła się do dużych start w plonach, gdyż uniemożliwiła na czas wykonanie niektórych 1
3 zabiegów ochronnych. Możemy powiedzieć, że okres ostatnich lat jest bardzo zróżnicowany pod względem wielkości opadu atmosferycznego, jego rozkładu rocznego jak też ekstremalnych opadów. W obliczu zmieniających się warunków klimatycznych zmiany te mogą zostać jeszcze spotęgowane, dlatego też ważna jest racjonalna gospodarka warunkami wodnymi na obszarach rolniczych. Analizując wielkości opadu atmosferycznego na stacji meteorologicznej w Puławach można zaobserwować lata z opadami znacznie odbiegającymi od średniej wieloletniej, która dla Puław wynosi 569 mm. Rokiem w którym odnotowano w Polsce znaczne straty w uprawach z powodu dużych opadów był rok Roczna wielkość opadu była wyższa od średniej o ponad 200 mm, znacznie wyższe od średniej były także opady w miesiącach wiosennych i letnich. W czerwcu wielkość opady była dwukrotnie wyższa niż średnia a we wrześniu prawie czterokrotnie większa. Dla produkcji rolniczej niekorzystne są także lata w których mamy do czynienia z niedoborem opadu. W 2003 roku roczna wielkość opadu w Puławach wyniosła tylko 428 mm, czyli znacznie poniżej średniej. Zdążają się też lata w których roczna suma opadu nie odbiega od normy ale opad w ciągu roku jest znacznie zróżnicowanym i występują miesiące ze znacznym niedoborem opadu, jak np. miało to miejsce w 2006 roku, obok miesięcy w których wielkość opadu jest znacznie większa od średniej wieloletniej. Należy zatem pamiętać, że wskaźnik jakim jest roczna suma opadu atmosferycznego nie charakteryzuje dobrze warunków opadowych jakie miały miejsce w danym roku. Zmienność wielkości opadu w ciągu roku, jak również zmienność w poszczególnych latach powoduje duże straty plonów w związku z niedoborem lub nadmiarem opadu. Analizując dane historyczne możemy stwierdzić, że w Polsce znacznie częściej mamy do czynienia ze stratami powodowanymi niedoborem opadu niż jego nadmiarem. Duże opady atmosferyczne spowodowały znaczące straty w plonie w 1961 roku (żyto, ziemniak, burak cukrowy); 1980 (pszenica ozima, żyto, jęczmień jary, owies, ziemniak, burak cukrowy, rzepak ozimy); 1982 (pszenica ozima, owies, ziemniak, burak cukrowy); 1997 (ziemniak). Warunki suszy powodowały natomiast znaczne straty w plonie w latach: 1959 (jęczmień jary, owies, ziemniak, burak cukrowy, rzepak ozimy); 1963 (pszenica ozima, żyto jęczmień jary, owies, rzepak ozimy); 1992, 1993 (pszenica ozima, żyto, jęczmień jary, owies, ziemniak, burak cukrowy, rzepak ozimy); 2000, 2003 (pszenica ozima, żyto jęczmień jary, owies, ziemniak); 2006 (pszenica ozima, żyto, jęczmień jary, owies, ziemniak, burak cukrowy, rzepak ozimy); 2008 (jęczmień jary, rzepak ozimy). MODELE IPO Agrometeorologiczne modele plonów, zwane modelami IPO, zostały opracowane w IUNG-PIB (Górski i in. 1996). Są to modele statystyczno-empiryczne umożliwiające otrzymanie bieżącej prognozy plonu głównych upraw w Polsce na podstawie danych meteorologicznych. Podstawowym materiałem empirycznym do opracowania modeli IPO były ustalenia Głównego Urzędu Statystycznego odnośnie plonów zebranych w poszczególnych województwach w latach W pracach nad modelami wykorzystywano również wyniki doświadczeń przeprowadzonych w Stacjach Doświadczalnych, kierowanych dawniej przez Wydział Oceny Roślin Uprawnych a później Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych oraz Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin. Dane meteorologiczne wykorzystywane przy konstrukcji modeli IPO pochodziły z publikacji Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz kilkunastu stacji Instytutu Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa. Do opisania związków pomiędzy plonami a przebiegiem elementów meteorologicznych zastosowano metodę regresji wielokrotnej Ezekiela. W modelach IPO prognoza plonów odbywa się na podstawie dwóch indeksów. Pierwszym jest tzw. indeks pogodowy (IP). Indeks IP umożliwia ilościową ocenę wpływu pogody na plony. Drugi tzw. indeks BWO, wyraża plon przeciętny dla określonego tła warunków pozaklimatycznych, który stanowi bezwarunkową wartość oczekiwaną. 2
4 Indeks IP jest wielokrotną funkcją elementów meteorologicznych agregowanych w zależności od modelu (rośliny) i podokresu w rozwoju rośliny do wartości dekadowych lub miesięcznych. Indeks ten odpowiada zmiennej zależnej w równaniu regresji wielokrotnej, gdzie zmienna jest plonem wyrażonym w mierze procentowej. Indeks IP równy 100 oznacza średni plon wieloletni odpowiadający efektom pogody uśrednionym dla obszaru Polski i lat Na ostateczny (końcowy) indeks IP składa się w zależności od złożoności modelu od kilku do kilkunastu indeksów cząstkowych. Indeksy cząstkowe opisują wpływ czynników meteorologicznym w różnych podokresach wegetacji, przez co uwzględnia wymagania środowiskowe roślin zmieniające się w cyklu fenologicznym. Przykładowo model IPO dla pszenicy ozimej uwzględnia 30 indeksów cząstkowych (Równanie 1). IPpo (%) = Σ (i1...i30) (1) gdzie: IPpo indeks pogodowy pszenicy ozimej i indeksy cząstkowe wyrażające wpływ czynników meteorologicznych w podokresach. W modelach IPO indeksy cząstkowe uwzględniają wpływ nie tylko bieżącego przebiegu pogody ale również interakcje w czasie. W przypadku pszenicy ozimej interakcje takie są uwzględniane np. przy ocenie wpływu na plon warunków wilgotnościowych wiosny przez uwzględnienie w jednym równaniu czynników meteorologicznych z jesieni i wiosny. Danymi wejściowymi do obliczenia indeksów cząstkowych są następujące charakterystyki meteorologiczne: średnia temperatura powietrza (oc), suma opadu atmosferycznego (mm), liczba dni z pokrywą śnieżną, wilgotność względna powietrza z godz. 13 (%), usłonecznienie (godz.), liczba dni z przymrozkami przygruntowymi. Średni plon krajowy w modelach IPO określa się w przypadku większości upraw jako średnią arytmetyczną IP z 20 stacji meteorologicznych w Polsce. W przypadku rzepaku liczba stacji uwzględnionych przy prognozie rzepaku wynosi 12. Do wytypowania potrzebnych w prognozie stacji zastosowano metodę regresji grzbietowej. Przyjęta metoda jest wystarczająca do minimalizacji błędów, co oznacza że uwzględnienie większej liczby stacji nie zmniejsza błędów oceny. Średni plon krajowy określony w modelach IP jest obarczony błędem malejącym w trakcie wegetacji do pewnej granicznej wartości. Błąd standardowy oceny ostatecznej wynosi 3-4%, z wyjątkiem prognozy dla rzepaku gdzie błąd ten dochodzi do 7%. Modele IPO są wykorzystywane do bieżących prognoz plonów w Polsce oraz oceny klimatycznej zmienności plonów w wieloleciu. Analiza indeksów cząstkowych poszczególnych modeli umożliwia wskazanie przyczyn wystąpienia wzrostu lub strat plonów w danym roku. Szacowana według modelu IPO wielkość plonu głównych roślin uprawnych w Polsce jest bardzo zbliżona do wielkości plonów publikowanych przez GUS. Pozwala to stwierdzić, że opracowane w IUNG-PIB modele pozwalają na dość dokładne i bieżące w trakcie sezonu wegetacyjnego szacowanie wielkości plonu głównych upraw w Polsce. KLIMATYCZNY BILANS WODNY (KBW) Klimatyczny Bilans Wodny jest wskaźnikiem za pomocą którego możemy charakteryzować warunki wilgotnościowe i jest różnicą pomiędzy sumą opadu atmosferycznego i sumą parowania potencjalnego za dany 3
5 okres. Wielkość parowania z powierzchni gleby i rośliny nie jest wskaźnikiem mierzonym bezpośrednio na stacji meteorologicznej czy też na polu ale jest on obliczany na podstawie innych elementów meteorologicznych. W prowadzonym, w Instytucie Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowym Instytucie Badawczym w Puławach, Monitoringu Suszy Rolniczej w Polsce wielkość współczynnika ewapotranspiracji potencjalnej obliczany jest na podstawie zmodyfikowanego, przez Doroszewskiego i Górskiego (1995), wzoru Penmana. Wzór ten wykorzystuje między innymi następujące elementy meteorologiczne: usłonecznienie, temperaturę powietrza a także długość dnia. Wartość wskaźnika klimatycznego bilansu wodnego pozwala nam określić czy mamy do czynienia z nadwyżką czy też niedoborem opadów w danych rejonie i w danym czasie. Wielkość KBW może być liczona dla dowolnych okresów, może to być okres miesięczny, dwumiesięczny czy też kilku miesięczny jak, np. okres wegetacyjny. Ponieważ wskaźnik ten jest związany z wielkością opadu atmosferycznego, jego rozkład przestrzenny jest zbliżony do rozkładu sumy rocznej opadu atmosferycznego. Należy także pamiętać, że wzrost temperatury a także coraz większe usłonecznienie, zwłaszcza w maju, będą wpływać na zmianę wskaźnika ewapotranspiracji (Górski, 2006). Wzrost ewapotranspiracji przy zmniejszonej liczbie opadów powoduje zmniejszanie się klimatycznego bilansu wodnego, czyli że jest mniej wody dostępnej dla roślin w danym okresie. W związku z coraz częściej występującymi suszami na obszarze Polski i prognozowanym przez klimatologów wzrostem temperatury należy spodziewać się jeszcze bardziej niekorzystnego wskaźnika klimatycznego bilansu wodnego dla roślin. Różne gatunki roślin mają różne zapotrzebowanie na wodę w kolejnych fazach rozwojowych. Wskaźnik klimatycznego bilansu wodnego na danym poziomie może oznaczać warunki suszy dla jednych gatunków, a dla drugich z kolei, na przykład z silniej rozbudowanym systemem korzeniowym i innymi fazami krytycznymi warunki suszy nie będą odczuwalne. Rośliny ozime, już w okresie jesieni narażone są na wystąpienie warunków suszy, która coraz częściej pojawia się we wrześniu, czyli w czasie siewu ozimin. Jeżeli natomiast siew zostanie wykonany w warunkach optymalnych, susza pojawiająca się w miesiącach wiosennych nie będzie już tak niebezpieczna dla tych roślin. Rozbudowany system korzeniowy umożliwia pobranie wody z głębszych zasobów gleby. W okresie wiosny niekorzystny (bardzo niski) klimatyczny bilans wodny jest zagrożeniem dla roślin jarych, gdyż albo nie ma warunków korzystnych do wykonania siewu albo też posiane rośliny nie mają wody potrzebnej do wschodu. Klimatyczny bilans wodny w okresie kwiecień - wrzesień przyjmuje wartości dodatnie tylko w rejonach górskich i podgórskich (Rysunek 2). Na pozostałym obszarze kraju wartości KBW w okresie wegetacyjnym są ujemne. Uznaje się, że korzystne dla roślin są warunki, kiedy KBW przyjmuje niewielkie wartości ujemne. Taka sytuacja ma miejsce w wąskim pasie południowej Polski, gdzie wartości KBW wynoszą od 0 do -100 mm. Przesuwając się w kierunku Polski centralnej wskaźniki KBW przyjmują coraz większe wartości ujemne. W rejonach Wielkopolski i Kujaw w okresie od kwietnia do września KBW spada do wartości poniżej -250 mm. Oznacza to duże niedobory wody dla roślin. Jest to szczególnie niekorzystne w połączeniu z bardzo słabymi, lekkimi glebami, posiadającymi małą pojemność wodną, przez co są bardziej narażone na występowanie suszy. Gleby ciężkie ze względu na swoją strukturę potrafią dłużej zatrzymać wilgoć w glebie, dlatego też rośliny uprawiane na tych glebach nawet przy bardzo niskich wartościach KBW nie odczuwają aż tak silnie niedoborów wody. Zjawisko suszy glebowej (okres z niedostateczną ilością wody w glebie, w którym następuje więdnięcie roślin), czy też rolniczej na tych glebach nie będzie występować tak często jak na glebach lekkich. W pasie Polski centralnej (głównie obszary nizinne), gdzie są niekorzystne warunki wilgotnościowe, przeważają gleby lekkie, a więc podatniejsze na warunki suszy. Wartości klimatycznego bilansu wodnego w okresie od kwietnia do września wynoszą od -200 do -250 mm. W kierunku północnym i południowym od pasa nizin, gdzie wskaźnik KBW jest najbardziej niekorzystny, wskaźniki KBW wzrastają i osiągają wartości od -100 do -200 mm w okresie wegetacyjnym. Patrząc na rozkład 4
6 przestrzenny wskaźnika klimatycznego bilansu wodnego można powiedzieć, że duża część gospodarstw w Polsce znajduje się w obszarach o niekorzystnych warunkach wilgotnościowych. Niekorzystne warunki wilgotnościowe, które charakteryzuje duża ujemna wartość wskaźnika klimatycznego bilansu wodnego wpływa niekorzystnie nie tylko na rośliny ale i na glebę. Niesprzyjające warunki wodne prowadzą do degradacji gleb najsłabszych (lekkich, piaszczystych), a co się z tym wiąże ograniczają wykorzystanie rolnicze tych gleb. Rysunek 2. Klimatyczny bilans wodny w Polsce w okresie od kwietnia do września (Źródło: Model Agroklimatu Polski: Górski, Zaliwski 2002; Opracowanie mapy: Jerzy Kozyra) Wraz ze zmianami klimatycznymi należy oczekiwać, że coraz częściej będziemy mieli do czynienia z niekorzystnymi warunkami wodnymi, pogłębianiem się ujemnego klimatycznego bilansu wodnego na większym obszarze kraju niż dotychczas. Analizując warunki wilgotnościowe, przy wykorzystaniu wskaźnika KBW dla wzrostu i rozwoju pszenicy ozimej zarówno w okresie jesiennym jak i wiosennym możemy zauważyć, że bardzo wysokie i niskie wartości KBW mogą powodować straty w plonach. Optymalne warunki wilgotnościowe we wrześniu przy niekorzystnych warunkach w październiku mogą powodować straty w plonie dochodzące do 10%. Podobna lub większe starty mogą wystąpić kiedy we wrześniu będzie niekorzystny bilans KBW przy optymalnych wartościach w kolejnym miesiącu. Podobna sytuacja powodująca nawet jeszcze większe straty występuje przy analizie miesięcy wiosennych, kwiecień i maj. 5
7 STRATY PLONÓW POWODOWANE NIEDOBOREM LUB NADMIAREM OPADÓW Niemal w każdym roku stwierdzane są na jakimś obszarze straty w plonie z powodu niekorzystnego przebiegu warunków pogodowych. Zdarzały się też lata w których starty te wystąpiły na bardzo rozległych obszarach i miały wyraźny wpływ na średnie plony w kraju. Analiza taka została przeprowadzona przez Górskiego i in. (2008), gdzie wykazali następujące niekorzystne lata: Rok Początek lata był umiarkowanie suchy i pewne straty powstały w zbożach jarych zwłaszcza w owsie. Po stosunkowo ciepłym i wilgotnym lipcu oraz umiarkowanych opadach w sierpniu, we wrześniu i w październiku, kiedy w wielu regionach suma opadów była niższa od 20 mm, rozwinęła się ostra susza glebowa. Stało się to przyczyną znacznych strat na plantacjach buraka cukrowego; średnie krajowe straty można ocenić na 80 dt/ha co oznacza około 35% spadek oczekiwanych plonów. W województwach centralnych i zachodnich (bydgoskie i poznańskie) plony nie osiągnęły nawet połowy oczekiwanej wartości. Rok Po długo zalęgającej pokrywie śnieżnej wiosna była ekstremalnie mokra. Wielkie straty wystąpiły w uprawach żyta, zwłaszcza we wschodnich regionach. Niedobór usłonecznienia w czasie całego sezonu wegetacyjnego zmniejszył plony wielu innych upraw. Rok Po długiej zimie, wiosna i wczesne lato były ciepłe i suche, zwłaszcza w regionach wschodnich i centralnych. Zboża, rzepak, pastwiska i łąki ucierpiały na wskutek suszy. Deszcze pod koniec lipca i w sierpniu zwiększyły wilgotność gleby ziemniak i burak cukrowy plonował dobrze. Rok Prawie bezdeszczowa pogoda w jesieni roku 1969 spowodowała znaczne opóźnienie i trudności w siewach zbóż ozimych; wschody były nierówne. Straty zostały spotęgowane przez ostrą i długa zimę. W województwach centralnych (warszawskie, skierniewickie, płockie, włocławskie) żyto plony żyta osiągnęły około połowy wartości oczekiwanej. Rok Ostra zima i pokrywa śnieżna trwająca w regionach północnych i wschodnich do kwietnia, przy temperaturze już wyższej od zera spowodowała bardzo duże straty zbóż ozimych zwłaszcza żyta, niszczonego przez pleśń śniegową. Suchy maj czerwiec spowodował duże straty także w zbożach jarych. Rok Był to rok klęskowy dla wszystkich upraw. Późna i zimna wiosna opóźniła ruszenie wegetacji a także prace polowe o około dwa tygodnie. Lato było wyjątkowo chłodne, pochmurne i deszczowe. Średnia temperatura w okresie od maja do sierpnia była o około 2 C niższa od normalnej. Suma opadów w czerwcu i lipcu w wielu regionach przekroczyła 400 mm (Bydgoszcz 499 mm), podczas gdy usłonecznienie padło do około 60% normalnego (w Puławach 262 godziny wobec 460). Wśród zbóż pszenica ozima ucierpiała bardziej niż żyta, jęczmień jary bardziej niż owies. Straty ziemniaka i buraka cukrowego były najniższe w całym okresie 52 lat. Rok Niedobór opadów od lipca do września obniżył wyraźnie plony ziemniaka i innych roślin okopowych. Rok Poczynając od kwietnia w ciągu lata i jesieni opady były wyjątkowo skąpe. W regionach zachodnich ich suma od kwietnia do września nie przekroczyła 200 mm (Poznań 160 mm). Temperatura i usłonecznienie były znacznie wyższe od normalnych, wskutek czego w zachodnich i centralnych regionach rozwinęła się ostra susza. Ucierpiały wszystkie uprawy. Rok Warunki wilgotnościowe były nieci podobne do tych z 1992, choć były mniej ostre i bardziej zróżnicowane między regionami. We wrześniu i w październiku na wschodzie północy kraju wystąpiły nadmierne opady utrudniające zbiór okopowych. 6
8 Rok Niezwykle wysokie opady w lipcu (Jelenia Góra 410 mm), spowodowały ogromne powodzie ( tysiącletnie ) na południu i południowym zachodzie. Na nadmiernie uwilgotnionych glebach wystąpiły znacznie straty w plonach ziemniaka. Rok Po bardzo wczesnej wiośnie przy niedoborze opadów i usłonecznieniu znacznie większym (około 50%) od normalnego rozwinęła się susza powodująca straty w zbożach prawie w całym kraju. Ucierpiało zwłaszcza żyto. Susza skończyła się w lipcu po obfitych opadach. Rok Pewne straty zimowe w rzepaku i pszenicy powstały po mrozach w grudniu i styczniu. W czerwcu centralna część kraju odczuła ostrą suszę. Rok W tym roku wystąpiły duże straty we wszystkich uprawach polowych wskutek ekstremalnej suszy, która może być zilustrowana wartościami klimatycznego bilansu wodnego (różnica między opadem a ewapotranspiracją potencjalną (określoną wg Doroszewskiego Górskiego 1995). W okresie od maja do lipca, w centralnej części kraju wartość ta osiągnęła -350 mm. Największe straty wystąpiły w pszenicy ozimej, która ucierpiała również w skutek niskiej temperatury zimy 2005/2006. SYSTEM MONITORINGU SUSZY ROLNICZEJ W POLSCE Bezpośrednim impulsem do opracowania przez IUNG-PIB Systemu Monitoringu Suszy Rolniczej (SMSR) były straty plonów, które wystąpiły między innymi w wyniku suszy w 2006 r. w Polsce, i trudności z oszacowaniem obszaru wystąpienia tych strat (Doroszewski i in. 2008). Do opracowania założeń SMSR wykorzystano metody opracowane w IUNG-PIB w pracach nad wpływem niedoboru opadów na plony roślin uprawnych w Polsce (Demidowicz i in. 1996; 1997; Doroszewski i in. 1997), sformułowane w statystycznych modelach prognoz plonów (Górski i in. 1994; 1997). Jako kryterium wystąpienia suszy w SMSR przyjęto wykorzystywany w modelach prognoz plonów wskaźnik klimatycznego bilansu wodnego KBW. Przydatność wskaźnika klimatycznego bilansu wodnego w monitorowaniu warunków suszy w Polsce wykazali m.in.: Farat i in. (1995), Kanecka-Geszke, Smarzyńska (2007), Łabędzki i Bąk (2004), Rojek (2001). Wartości KBW wyznaczające kryterium suszy uzyskano, wykorzystując statystyczne modele prognoz zmniejszenia plonu na poziomie 15 i 20%. Wykorzystane modele statystyczne plonów umożliwiają szacowanie plonów dla teoretycznie średnich warunków glebowych, w związku z czym do zróżnicowania kryterium suszy, uwzględniającego warunki glebowe, użyto modelu symulacyjnego bilansu wodnego pod uprawami. Analizy wykonywane w SMSR wykorzystują mapę gleboworolniczą w skali 1:25 000, która została przeklasyfikowana do 4 kategorii glebowych, na podstawie właściwości retencyjne gleb w Polsce. Od 2008 r. IUNG-PIB otrzymał na mocy Ustawy (2008) delegację do prowadzenia SMSR oraz udostępniania wyników monitoringu w serwisie internetowym System ma za zadanie wskazać obszary, na których wystąpiły straty spowodowane suszą w uprawach uwzględnionych w Ustawie o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w Polsce (2005). Zgodnie z definicją zawartą w ww. ustawie, suszę oznaczają szkody spowodowane wystąpieniem warunków meteorologicznych, opisanych wartościami klimatycznego bilansu wodnego. Progi KBW, oznaczające wystąpienie suszy, zostały wyznaczone dla poszczególnych gatunków lub grup roślin uprawnych oraz kategorii glebowych. System zawiera aplikacje komputerowe, integrujące dane meteorologiczne, potrzebne do obliczenia KBW, oraz dane z cyfrowej mapy glebowo-rolniczej, obrazującej przestrzenne zróżnicowanie retencji wodnej różnych kategorii agronomicznych gleb. Informacje dotyczące wystąpienia suszy w postaci dekadowych raportów są przekazywane Ministerstwu Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz publikowane w serwisie internetowym. 7
9 NOWY KLIMAT W POLSCE Znając obecne trendy w przebiegu temperatury, opadów i innych elementów meteorologicznych naukowcy starają się odpowiedzieć na pytanie co nas czeka za 20 czy nawet 50 lat. Czy klimat w którym żyjemy będzie taki sam czy ulegnie zmianie. A jeśli się zmieni to czy będzie cieplej czy zimniej? Żeby móc to określić wykorzystuje się różne scenariusze klimatyczne, zakładające różny rozwój gospodarczy i demograficzny a co za tym idzie ilość emisji gazów cieplarnianych. Na tej podstawie, przy wykorzystaniu modeli cyrkulacji określane są warunki meteorologiczne na koleje lata. Analizując dane scenariuszowe dla Grabowa stwierdzono, że w warunkach kolejnych latach nastąpi wzrost średniej rocznej temperatury powietrza o około 1 oc w 2030 roku i 1,7 oc w 2050 w porównaniu do okresu Największe zmiany prognozowane są na miesiące zimowe, grudzień, styczeń i luty. Wcześniej będzie następować przejście temperatury przez próg 5 oc, a więc wcześniej będzie się zaczynał okres wegetacyjny i będzie trwał dłużej niż obecnie. Scenariusze klimatyczne zakładają także zmiany w wielkości opadu atmosferycznego ale nie są tak jednoznaczne jak te dotyczące temperatury powietrza. Rozbieżności związane z opadem atmosferycznym są jednym ze źródeł niepewności w prognozowaniu przyszłych warunków dla rolnictwa. Scenariusze zmian klimatu wskazują na wzrost opadu atmosferycznego w miesiącach zimowych, co pozwoliłoby na nagromadzenie większej ilości wody w glebie w okresie zimowym i wiosennym. Niekorzystny może być fakt że wraz ze wzrostem temperatury częściej będą opady deszczu niż śniegu i zwiększy się parowanie z powierzchni gleby i roślin. Trudno zatem jednoznacznie stwierdzić czy przyszłe warunki klimatyczne będą bardziej lub mniej korzystne dla rolnictwa. PODSUMOWANIE W kolejnych latach problemy zaspokajania potrzeb wodnych rolnictwa mogą się pogłębić a obserwowane zmiany klimatu mogą powodować większe straty w plonach niż te obserwowane dotychczas. Należy rozważyć wprowadzenie do praktyki rolniczej systemów nawodnieniowych oraz stosowanie zabiegów ukierunkowanych na lepsze gospodarowanie wodą i pozwalające wydłużenie czasu przebywania wody w krajobrazie między innymi przez: wzrost małej retencji (małe zbiorniki wodne, poprawa struktury gleby); wzrost zawartości materii organicznej w glebach (większa zdolność retencyjna); zwiększenie infiltracji (odpowiedni dobór upraw); zmniejszenie spływu powierzchniowego i parowania potencjalnego; wyhodowanie wodooszczędnych i odpornych na suszę odmian roślin. W kontekście prognozowanych zmian klimatu można oczekiwać, że zapewnienie stabilnego plonu będzie silnie uzależnione od dostarczenia dodatkowej ilości wody, poza opadem atmosferycznym, na tereny rolnicze. Nawadnianie pól, zwłaszcza na słabszych glebach, może okazać się w perspektywie kilku lub też kilkunastu następnych lat jedyną możliwością wykorzystania tych terenów do uprawy roślin. Zwiększenie zatem zapotrzebowania na wodę w rolnictwie może doprowadzić do dużej konkurencji pomiędzy poszczególnymi dziedzinami gospodarki. Ważne zatem jest prowadzenie zrównoważonej gospodarki wodnej na terenach rolniczych, między innymi poprzez gromadzenie wody w krajobrazie w postaci oczek wodnych i stawów. 8
10 LITERATURA 1. Atlas klimatu Polski, 2005, red. Halina Lorenc, Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej, Warszawa 2. Demidowicz G., Doroszewski A., Górski T Wpływ niedoboru opadów na straty w produkcji ziemniaka i buraka cukrowego. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych. Z. 438 s Demidowicz G., Doroszewski A., Górski T Metodyka szacunku strat w produkcji roślin powodowanych deficytem opadów. Roczniki AR Poznań. Vol. CCXCI. Melioracje i Inżynieria Środowiska. Nr 17 s Doroszewski A., Demidowicz G., Górski T Wpływ niedoboru opadów na straty w produkcji zbóż jarych w Polsce. Roczniki AR Poznań. Vol. CCXCI. Melioracje i Inżynieria Środowiska. Nr 17 s Doroszewski A., Górski T., 1995:Prosty wskaźnik ewapotranspiracji potencjalnej. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu, CCLXXI, Melioracja Inżynieria Środowisko, 16, Doroszewski A., Kozyra J., Pudełko R., Stuczyński T., Jadczyszyn J., Koza P., Łopatka A Monitoring suszy rolniczej w Polsce. Wiadomości Melioracyjne i Łąkarskie. Nr 1 s Farat R., Kępińska-Kasprzak M., Magier P Susze na obszarze Polski w latach Materiały Badawcze IMGW Gospodarka Wodna i Ochrona Wód. Nr 16. Warszawa. IMGW ss Górski T., 2006: Zmiany warunków agroklimatycznych i długości okresu wegetacyjnego w ostatnim stuleciu, [w:] Długotrwałe przemiany krajobrazu Polski w wyniku zmian klimatu i użytkowania ziemi, IGBP - Global Change, Poznań, Górski T., Demidowicz G., Deputat T., Górska K., Krakowiak A., Marcinkowska I., Spoz-Pać W Empiryczny model plonowania ziemniaka w funkcji czynników meteorologicznych. Materiały XXV Zjazdu Agrometeorologów. Olsztyn Mierki IX 1994 r. Olsztyn. AR s Górski T., Demidowicz G., Deputat T., Doroszewski A., Górska K., Marcinkowska I., Spoz-Pać W., Metoda bieżącej oceny plonów pszenicy ozimej, żyta, ziemniaka, buraka cukrowego i rzepaku na podstawie indeksów pogodowych. Maszynopis. Puławy 11. Górski T., Demidowicz G., Deputat T., Górska K., Marcinkowska I., Spoz-Pać W Empiryczny model plonowania pszenicy ozimej w funkcji czynników meteorologicznych. Zeszyty Naukowe AR Wrocław. Nr 313 s Górski T., Kozyra J., Doroszewski A Field crop losses in Poland due to extreme weather conditions: case studies. In: The influence of extreme phenomena on the natural environment and human living conditions. Ed. Stanisław Liszewski, Łodź, Górski T., Zaliwski A., Model Agroklimatu Polski (Agroclimate Model of Poland). Pamiętnik Puławski, 130/I: Kanecka-Geszke E, Smarzyńska K Ocena suszy meteorologicznej w wybranych regionach agroklimatycznych Polski przy użyciu różnych wskaźników. Acta Scientarium Polonorum. Formatio Circumiectus. Nr 6 (2) s Łabędzki L., Bąk B Standaryzowany klimatyczny bilans wodny jako wskaźnik suszy. Acta Agrophysica. Vol. 3 nr 7 s Rojek M Klimatyczny bilans wodny. W: Atlas klimatycznego ryzyka uprawy roślin w Polsce. Mapa 27. Szczecin. Wydaw. AR. 17. Ustawa z dnia 25 lipca 2008 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich oraz ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności. Dz. U nr 145 poz Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o dopłatach do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich w Polsce. Dz. U nr 150 poz z późn. zm. 9
Straty w plonach różnych gatunków roślin powodowane niedoborem lub nadmiarem opadów w Polsce
Straty w plonach różnych gatunków roślin powodowane niedoborem lub nadmiarem opadów w Polsce Katarzyna Mizak, Anna Nieróbca, Jerzy Kozyra, Andrzej Doroszewski WODA Dostępność wody jest warunkiem podtrzymania
Bardziej szczegółowoAGROMETOEOROLOGICZNA OCENA 2011 ROKU
Jerzy Kozyra Andrzej Doroszeski Anna Nieróbca Katarzyna Mizak Rafał Pudełko Magdalena Borzęcka-Walker AGROMETOEOROLOGICZNA OCENA 2011 ROKU Zadanie 1.1. System informacji o wpływie zmian klimatycznych na
Bardziej szczegółowoMonitoring Suszy Rolniczej w Polsce (susza w 2016 r.) Andrzej Doroszewski
Monitoring Suszy Rolniczej w Polsce (susza w 2016 r.) Andrzej Doroszewski Puławy, Czerwiec 2016 r. Indeksy suszy (wg expertów WMO) 1. Światowa Organizacja Meteorologiczna - World Meteorological Organization
Bardziej szczegółowoLeszek ŁABĘDZKI, Bogdan BĄK, Ewa KANECKA-GESZKE, Karolina SMARZYNSKA, Tymoteusz BOLEWSKI
MONITOROWANIE I PROGNOZOWANIE DEFICYTÓW I NADMIARÓW WODY W ROLNICTWIE W POLSCE Z WYKORZYSTANIEM WSKAŹNIKÓW STANDARYZOWANEGO OPADU SPI I WILGOTNOŚCI GLEBY SMI Leszek ŁABĘDZKI, Bogdan BĄK, Ewa KANECKA-GESZKE,
Bardziej szczegółowoZmiany agroklimatu w Polsce
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Zmiany agroklimatu w Polsce Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut
Bardziej szczegółowoPrognozy zbiorów rzepaku i zbóż w ciągu ostatnich 10 lat oraz rzeczywiste wielkości zbiorów w tym samym okresie
Warszawa, 10 stycznia 2017 r. BAS- WASGiPU - 2404/16 Pan Poseł Jarosław Sachajko Przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi Prognozy zbiorów rzepaku i zbóż w ciągu ostatnich 10 lat oraz rzeczywiste
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoOCENA SUSZY METEOROLOGICZNEJ I ROLNICZEJ NA UŻYTKACH ZIELONYCH W POLSCE W 2015 r.
OCENA SUSZY METEOROLOGICZNEJ I ROLNICZEJ NA UŻYTKACH ZIELONYCH W POLSCE W 2015 r. prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki l.labedzki@itp.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek
Bardziej szczegółowoMONITORING NIEDOBORU I NADMIARU WODY W ROLNICTWIE NA OBSZARZE POLSKI
MONITORING NIEDOBORU I NADMIARU WODY W ROLNICTWIE NA OBSZARZE POLSKI dr inż. Bogdan Bąk prof. dr hab. inż. Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoPrognoza temperatury i opadów w rejonie Bydgoszczy do połowy XXI wieku. Bogdan Bąk, Leszek Łabędzki
Prognoza temperatury i opadów w rejonie Bydgoszczy do połowy XXI wieku Bogdan Bąk, Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy www.itp.edu.pl Aktualne
Bardziej szczegółowoKomunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2018; okres: 03 (11.IV - 10.VI) IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski
Bardziej szczegółowoMonitoring i prognoza deficytu i nadmiaru wody na obszarach wiejskich
Monitoring i prognoza deficytu i nadmiaru wody na obszarach wiejskich Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy Kujawsko-Pomorski Ośrodek Badawczy w Bydgoszczy www.itp.edu.pl Program Wieloletni
Bardziej szczegółowoZmiana klimatu konsekwencje dla rolnictwa. Jerzy Kozyra Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach
SZKOLENIE CENTRALNE Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Gospodarowanie wodą w rolnictwie w obliczu ekstremalnych zjawisk pogodowych Zmiana klimatu konsekwencje dla
Bardziej szczegółowoSystem Monitoringu Suszy Rolniczej
System Monitoringu Suszy Rolniczej Andrzej Doroszewski Zakrzów, 20 luty 2019 roku Indeksy suszy (wg expertów WMO) 1. Światowa Organizacja Meteorologiczna - World Meteorological Organization - WMO (2010
Bardziej szczegółowoKomunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Rok: 2015; okres: 09 (21.VI - 20.VIII) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
Bardziej szczegółowood 1 kwietnia do 31 maja 2018 roku, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoReakcja zbóż jarych i ozimych na stres suszy w zależności od kategorii gleby. mgr inż. Beata Bartosiewicz, mgr Ludwika Poręba
Reakcja zbóż jarych i ozimych na stres suszy w zależności od kategorii gleby mgr inż. Beata Bartosiewicz, mgr Ludwika Poręba Istotnym problemem gospodarczym Polski jest coraz częściej występujące zjawisko
Bardziej szczegółowoza okres od 11 czerwca do 10 sierpnia 2018 roku.
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2478 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia
Bardziej szczegółowoSkutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji
Zmiany klimatyczne a rolnictwo w Polsce ocena zagrożeń i sposoby adaptacji Warszawa, 30.09.2009 r. Skutki zmian klimatycznych dla rolnictwa w Polsce sposoby adaptacji Katarzyna Mizak Instytut Uprawy Nawożenia
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 42/2016 (17-23 PAŹDZIERNIKA 2016)
Strona 1 z 5 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 17 października 2016 23:12 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 42/2016 TYDZIEŃ
Bardziej szczegółowoSusza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia
Susza meteorologiczna w 2015 roku na tle wielolecia Irena Otop IMGW-PIB Warszawa, 24.02.2016 r. Seminarium PK GWP PLAN PREZENTACJI 1. Wprowadzenia: definicja suszy i fazy rozwoju suszy 2. Czynniki cyrkulacyjne
Bardziej szczegółowoKomunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce
Komunikat odnośnie wystąpienia warunków suszy w Polsce Raport III (21.IV - 20.VI.2015) Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy w Puławach, zgodnie z wymogami Obwieszczenia
Bardziej szczegółowoWarunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke
Warunki meteorologiczne w Bydgoszczy oraz prognozowane zmiany dr inż. Wiesława Kasperska Wołowicz, dr inż. Ewa Kanecka-Geszke XI KLIMATYCZNE FORUM METROPOLITALNE Adaptacja do zmian klimatu: rozwiązania
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 10/2017 (6-12 MARCA 2017) "W
Strona 1 z 8 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 7 marca 2017 01:37 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 10/2017 + lutowe mapy
Bardziej szczegółowo3. Warunki hydrometeorologiczne
3. WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE Monitoring zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych jest jednym z najważniejszych zadań realizowanych w ramach ZMŚP. Właściwe rozpoznanie warunków hydrometeorologicznych
Bardziej szczegółowoPotrzeby, efekty i perspektywy nawadniania roślin na obszarach szczególnie deficytowych w wodę
Potrzeby, efekty i perspektywy nawadniania roślin na obszarach szczególnie deficytowych w wodę Czesław Rzekanowski, Jacek Żarski, Stanisław Rolbiecki Katedra Melioracji i Agrometeorologii Wydział Rolniczy
Bardziej szczegółowoZimna wiosna dała plantatorom po kieszeni
https://www. Zimna wiosna dała plantatorom po kieszeni Autor: Ewa Ploplis Data: 27 maja 2017 Uprawy ozime przezimowały w bieżącym roku zdecydowanie lepiej niż w ubiegłym, bez większych strat. Stan większości
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich gmin Polski (2478 gmin) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych gminach aktualny stan zagrożenia
Bardziej szczegółowoNr Informacja. Przewidywana produkcja głównych upraw rolniczych i ogrodniczych w 2004 r. KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ
KANCELARIA SEJMU BIURO STUDIÓW I EKSPERTYZ WYDZIAŁ ANALIZ EKONOMICZNYCH I SPOŁECZNYCH Przewidywana produkcja głównych upraw rolniczych i ogrodniczych w 2004 r. Wrzesień 2004 Dorota Stankiewicz Informacja
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoW dwunastym okresie raportowania tj. od 11 lipca do 10 września 2018 roku, stwierdzamy wystąpienie suszy rolniczej na obszarze Polski.
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowomapę wartości klimatycznego bilansu wodnego (załącznik 2), zestawienie statystyczne zagrożenia suszą dla upraw (załącznik 3),
IUNG-PIB zgodnie z wymogami Obwieszczenia opracował wartości klimatycznego bilansu wodnego dla wszystkich Polski (2478 ) oraz w oparciu o kategorie gleb określił w tych ach aktualny stan zagrożenia suszą
Bardziej szczegółowoCechy klimatu Polski. Cechy klimatu Polski. Wstęp
Cechy klimatu Polski Cechy klimatu Polski Wstęp Klimat to przeciętne, powtarzające się corocznie stany atmosfery występujące na danym obszarze, określone na podstawie wieloletnich obserwacji i pomiarów
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Informacja sygnalna Wyniki wstępne B A D A N I E P R O D U K C J I R O Ś L I N N E J Warszawa, 25.04.2008 WSTĘPNA OCENA PRZEZIMOWANIA
Bardziej szczegółowoSusza rolnicza w Polsce w 2015 roku Andrzej Doroszewski
Susza rolnicza w Polsce w 2015 roku Andrzej Doroszewski Warszawa, 24 luty 2016 r. Indeksy suszy (wg expertów WMO) 1. Standaryzowany indeks opadu, Standarized Precipitation Index (SPI) powinien być wykorzystywany
Bardziej szczegółowoZmiany klimatu a rolnictwo
Zmiany klimatu a rolnictwo Jerzy Kozyra IUNG-PIB Bratoszewice, 07.06.2013 Referat opracowano w ramach Programu Wieloletniego IUNG-PIB Zadanie 1.1. System informacji o wpływie zmian klimatycznych na rolnictwo
Bardziej szczegółowoWSTĘPNY SZACUNEK GŁÓWNYCH ZIEMIOPŁODÓW ROLNYCH I OGRODNICZYCH W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM
1/ WSTĘPNY SZACUNEK GŁÓWNYCH ZIEMIOPŁODÓW ROLNYCH I OGRODNICZYCH W WOJEWÓDZTWIE ŁÓDZKIM 93-176 Łódź ul. Suwalska 29 tel. 42 6839-100, 6839-101 URZĄD STATYSTYCZNY W ŁODZI Informacja sygnalna http://www.stat.gov.pl/urzedy/lodz/index.htm
Bardziej szczegółowoDOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ (1971-1995)
Słupskie Prace Geograficzne 2 2005 Dariusz Baranowski Instytut Geografii Pomorska Akademia Pedagogiczna Słupsk DOBOWE AMPLITUDY TEMPERATURY POWIETRZA W POLSCE I ICH ZALEŻNOŚĆ OD TYPÓW CYRKULACJI ATMOSFERYCZNEJ
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 2/2017 (9-15 STYCZNIA 2017)
Strona 1 z 8 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 10 stycznia 2017 11:38 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 2/2017 + grudniowe
Bardziej szczegółowoKondycja upraw i przebieg prac polowych w Polsce
Strona 1 z 5 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Do: "Sparks Polska" Wysłano: 13 września 2016 00:27 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw
Bardziej szczegółowoRuszyły dopłaty do ubezpieczeń upraw rolnych
https://www. Ruszyły dopłaty do ubezpieczeń upraw rolnych Autor: Anna Mokrzycka Data: 2 października 2017 Jesteśmy już w tym momencie roku, w którym znów możemy starać się o dopłaty do ubezpieczeń upraw
Bardziej szczegółowoREGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA KARPACKI BANK GENÓW RAPORT ROCZNY 2016
REGIONALNY SYSTEM OSŁONY METEOROLOGICZNEJ LEŚNICTWA KARPACKI BANK GENÓW RAPORT ROCZNY 2016 Katowice-Kraków 2017 Warunki meteorologiczne w Leśnictwie Wyrchczadeczka w 2015 W 2016 roku pogodę w Beskidzie
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 9/2017 (27 LUTEGO - 5 MARCA 2017)
Strona 1 z 6 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 28 lutego 2017 01:30 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 9/2017 TYDZIEŃ 9/2017
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 39/2016 (26 WRZEŚNIA - 2 PAŹDZIERNIKA 2016)
Strona 1 z 5 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 26 września 2016 23:27 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 39/2016 TYDZIEŃ 39/2016
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 52/2016 (26-31 GRUDNIA 2016)
Strona 1 z 6 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 27 grudnia 2016 11:16 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 52/2016 TYDZIEŃ 52/2016
Bardziej szczegółowoWYNIKI MONITORINGU SUSZY ROLNICZEJ W UPRAWACH PSZENICY OZIMEJ W POLSCE W LATACH
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2011: t. 11 z. 2 (34) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS s. 95 107 www.itep.edu.pl Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2011 WYNIKI MONITORINGU SUSZY ROLNICZEJ
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 6/2017 (6-12 LUTEGO 2017)
Strona 1 z 7 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 7 lutego 2017 00:58 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 6/2017 + styczniowe mapy
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 40/2016 (3-9 PAŹDZIERNIKA 2016)
Strona 1 z 8 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 4 października 2016 00:41 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 40/2016 + wrześniowe
Bardziej szczegółowo2. CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W ROKU 2006
Powietrze 17 2. CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W WOJEWÓDZTWIE MAŁOPOLSKIM W ROKU 2006 Charakterystykę warunków meteorologicznych województwa małopolskiego w roku 2006 przedstawiono na podstawie
Bardziej szczegółowoWARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE
WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE METEOROLOGIA Warunki hydrometeorologiczne stanowią podstawę rozpoznania uwarunkowań funkcjonowania i przemian geoekosystemów. Dlatego jednym z podstawowych zadań realizowanych
Bardziej szczegółowo2012 w Europie - temperatura wg E-OBS (1)
2012 w Europie - temperatura wg E-OBS (1) Dziś sprawdzimy, jaki był pod względem temperatury rok 2012 w całej Europie, nie tylko w jej środkowej części. Dane pochodzą z bazy E-OBS, o której szerzej pisałem
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 44/2016 (31 PAŹDZIERNIKA - 6 LISTOPADA 2016)
Strona 1 z 5 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 2 listopada 2016 01:34 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 44/2016 TYDZIEŃ 44/2016
Bardziej szczegółowoPodjęte środki, zabezpieczenia i działania w zapewnieniu dostawy materiału siewnego na najbliższe zasiewy przez przemysł nasienny
Podjęte środki, zabezpieczenia i działania w zapewnieniu dostawy materiału siewnego na najbliższe zasiewy przez przemysł nasienny Grzegorz Piechowiak Przewodniczący Zarządu Komitetu Firm Nasiennych PIN
Bardziej szczegółowoDoradca rolniczy - "To był całkiem niezły rok, niemniej pełny niespodzianek".
Doradca rolniczy - "To był całkiem niezły rok, niemniej pełny niespodzianek". Autor: Tomasz Kodłubański Data: 27 grudnia 2017 Niejeden doradca rolniczy oceniając tegoroczny sezon rolniczy najczęściej stwierdza,
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 45/2016 (7-13 LISTOPADA 2016)
Strona 1 z 8 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 8 listopada 2016 00:55 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 45/2016 + październikowe
Bardziej szczegółowoRozpoczęcie jesiennej sprzedaży ubezpieczeń upraw polowych
PZU Uprawy Zmiana OWU od 18.09.2015 wynikająca ze zmiany ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich Dz.U. z 2015 poz. 577 z późn.zm) Rozpoczęcie jesiennej sprzedaży ubezpieczeń upraw
Bardziej szczegółowoZbiory warzyw gruntowych - jesienią podobnie jak w zeszłym roku
.pl https://www..pl Zbiory warzyw gruntowych - jesienią podobnie jak w zeszłym roku Autor: Ewa Ploplis Data: 10 października 2017 Zbiory warzyw gruntowych tej jesieni są zbliżone do ubiegłorocznych zbiorów.
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 1/2017 (2-8 STYCZNIA 2017)
Strona 1 z 6 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 3 stycznia 2017 10:59 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 1/2017 TYDZIEŃ 1/2017
Bardziej szczegółowo2
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Średnia liczba dni z opadem 30 mm w województwie pomorskim wynosi w półroczu ciepłym od 0,5 w części południowej i wschodniej województwa do 1,5 w części zachodniej. Najwięcej takich
Bardziej szczegółowonr tel. kontaktowego Urząd Gminy w Osiecznej WNIOSEK
. Imię i nazwisko Nazwa producenta rolnego miejscowość, data. Adres i miejsce zamieszkania, Adres siedziby producenta rolnego. nr tel. kontaktowego Urząd Gminy w Osiecznej WNIOSEK ul. Powstańców Wielkopolskich
Bardziej szczegółowoFormy ozime strączkowych, czyli co nas wkrótce czeka
.pl https://www..pl Formy ozime strączkowych, czyli co nas wkrótce czeka Autor: prof. dr hab. inż. Marcin Kozak Data: 1 stycznia 2016 W Polsce problem ocieplenia klimatu, a co za tym idzie jego wpływu
Bardziej szczegółowoPodsumowanie 2011 Miejsce obserwacji: Czarny Dunajec
Podsumowanie 2011 Miejsce obserwacji: Czarny Dunajec 1. Temperatura Wartość Data Najwyższa temperatura: +31,5 C 24.08, 26.08 Najniższa temperatura: -23,0 C 06.01, 31.01 Nieoficjalne: -26,0 C 31.01 Amplituda
Bardziej szczegółowoInformacja o pomocy ze środków krajowych dla producentów rolnych poszkodowanych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w tym suszy
Informacja o pomocy ze środków krajowych dla producentów rolnych poszkodowanych w wyniku niekorzystnych zjawisk atmosferycznych w tym suszy Producenci rolni poszkodowani w wyniku niekorzystnych zjawisk
Bardziej szczegółowoDane satelitarne wsparciem w zarządzaniu produkcją rolniczą Serwis ASAP i doświadczenia Centrum Teledetekcji IGiK
Dane satelitarne wsparciem w zarządzaniu produkcją rolniczą Serwis ASAP i doświadczenia Centrum Teledetekcji IGiK Profesor dr hab. Katarzyna Dąbrowska-Zielińska Mgr Martyna Gatkowska Mgr inż. Karolina
Bardziej szczegółowoPrzyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy
Przyroda łagodzi zmiany klimatu cykl szkoleniowy Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego się klimatu Andrzej Ruszlewicz Retencja, sposób na susze i powodzie w warunkach zmieniającego
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 41/2016 (10-16 PAŹDZIERNIKA 2016)
Strona 1 z 5 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 11 października 2016 01:12 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 41/2016 TYDZIEŃ
Bardziej szczegółowoPODSTAWY SYSTEMU MONITORINGU SUSZY ROLNICZEJ
WODA-ŚRODOWISKO-OBSZARY WIEJSKIE 2012 (IV VI): t. 12 z. 2 (38) WATER-ENVIRONMENT-RURAL AREAS ISSN 1642-8145 s. 77 91 pdf: www.itep.edu.pl/wydawnictwo Instytut Technologiczno-Przyrodniczy w Falentach, 2012
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 30/2016 (25-31 LIPCA 2016)
Strona 1 z 6 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 26 lipca 2016 01:18 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 30/2016 TYDZIEŃ 30/2016
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia...2015 r. o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich
USTAWA z dnia....2015 r. Projekt o zmianie ustawy o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich Art. 1. W ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o ubezpieczeniach upraw rolnych i zwierząt gospodarskich
Bardziej szczegółowoWyniki monitoringu suszy rolniczej dla pszenicy ozimej w latach 2008 2010
Wyniki monitoringu suszy rolniczej dla pszenicy ozimej w latach 2008 2010 Katarzyna Mizak, Rafał Pudełko, Jerzy Kozyra, Andrzej Doroszewski, Anna Nieróbca 1 2 grudnia 2010, Falenty SYSTEM MONITORINGU SUSZY
Bardziej szczegółowoSusze i deficyty wody w rolnictwie w warunkach zmieniającego się kimatu. wybrane zagadnienia i perspektywy
Susze i deficyty wody w rolnictwie w warunkach zmieniającego się kimatu wybrane zagadnienia i perspektywy Prof. dr. hab. inż. Leszek Łabędzki Instytut Technologiczno-Przyrodniczy, Falenty, Polska Priorytety
Bardziej szczegółowoKiedy siać zboża ozime? Terminy wysiewu w Polsce
.pl https://www..pl Kiedy siać zboża ozime? Terminy wysiewu w Polsce Autor: Karol Bogacz Data: 29 lipca 2017 Termin siewu ma bardzo duże znaczenie nie tylko na początkowy rozwój rośliny, ale też na jej
Bardziej szczegółowoOzima 300 Pszenica Jara 650
INFORMACJA DOTYCZĄCA AKTUALNEJ SYTUACJI W ROLNICTWIE W GMINIE WIĘCBORK Stan na 21 sierpnia 2013r. I. Dane o UR na terenie gm. Więcbork: (Dane GUS, UM Więcbork). W gminie Więcbork jest 13 820 ha gruntów
Bardziej szczegółowoWpływ zmian klimatu na rolnictwo Polsce
Wpływ zmian klimatu na rolnictwo Polsce Nieróbca Anna PODR Lubań, 24.10.2018 r. . Syntetyczna ocena wpływu zmian klimatycznych na rolnictwo w Europie wykonana przez Międzynarodowy Panel do Spraw Zmian
Bardziej szczegółowoPrzybliżoną grubość pokrywy śnieżnej w Polsce według stanu na dzień 5 grudnia br. przedstawia poniższa mapa (cm):
Strona 1 z 9 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Do: Wysłano: 6 grudnia 2016 00:45 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na
Bardziej szczegółowoOcena potencjału biomasy stałej z rolnictwa
Ocena potencjału biomasy stałej z rolnictwa dr Zuzanna Jarosz Inżynieria rolnicza w ochronie i kształtowaniu środowiska Lublin, 23-24 września 2015 Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także Polski,
Bardziej szczegółowoBiomasa uboczna z produkcji rolniczej
Biomasa uboczna z produkcji rolniczej dr Zuzanna Jarosz Warsztaty Systemy informacji o wpływie zmian klimatu i zasobach biomasy Puławy, 01 grudnia 2015 r. Głównym postulatem Unii Europejskiej, a także
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 5/2017 (30 STYCZNIA - 5 LUTEGO 2017)
Strona 1 z 5 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Do: Wysłano: 31 stycznia 2017 00:15 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na
Bardziej szczegółowoUbezpieczenie rzepaku - czy to się opłaca?
Ubezpieczenie rzepaku - czy to się opłaca? Autor: Anna Sokół Data: 4 października 2017 Wśród roślin oleistych uprawianych w Polsce króluje rzepak. Mamy już jesień prawidłowy rozwój rzepaku w tym okresie
Bardziej szczegółowoUbezpieczenie upraw z uwzględnieniem ryzyka suszy. Ekspert AGRO Szymon Małaczyński
1 Ubezpieczenie upraw z uwzględnieniem ryzyka suszy Ekspert AGRO Szymon Małaczyński Najważniejsze informacje Obowiązek ubezpieczenia upraw rolnych 3 Rolnik, który uzyskał płatności bezpośrednie w rozumieniu
Bardziej szczegółowoCechy klimatu Europy. Czynniki kształtujące klimat Europy
Czynniki kształtujące klimat Europy Cechy klimatu Europy położenie geograficzne kontynentu Zszerokością geograficzną związane jest nasłonecznienie powierzchni lądu, długość dnia i nocy, a pośrednio rozkład
Bardziej szczegółowoWydział Gospodarki Nieruchomościami Oddział Rolnictwa i Rozwoju Wsi
Województwo lubuskie zajmuje powierzchnię 13,9 tys. km 2, co stanowi 4,5% powierzchni Kraju. Zamieszkuje w nim niewiele ponad milion mieszkańców, z tego około 368 tys. osób na wsi. Użytki rolne stanowią
Bardziej szczegółowoZmiany klimatu a zagrożenie suszą w Polsce
Zmiany klimatu a zagrożenie suszą w Polsce Warszawa, r. Nr Projektu: POIS.02.01.00-00-0015/16 1 WPROWADZENIE W Polsce od zawsze występowały ekstremalne zjawiska meteorologiczne i hydrologiczne. W ostatnich
Bardziej szczegółowoOBIEKTY DEMONSTRACYJNE NA KUJAWACH
OBIEKTY DEMONSTRACYJNE NA KUJAWACH Badania polowe w ramach projektu nawodnieniowego Operacjonalizacja zwiększenia efektywności zużycia wody i elastyczności w nawodnieniach (OPERA) prowadzone są w środkowej
Bardziej szczegółowoKiedy siać zboża ozime? Terminy wysiewu w Polsce
https://www. Kiedy siać zboża ozime? Terminy wysiewu w Polsce Autor: Karol Bogacz Data: 29 lipca 2017 Termin siewu ma bardzo duże znaczenie nie tylko na początkowy rozwój rośliny, ale też na jej plonowanie.
Bardziej szczegółowoTYDZIEŃ 51/2016 (19-25 GRUDNIA 2016)
Strona 1 z 8 Sparks Polska Od: "Sparks Polska" Wysłano: 20 grudnia 2016 00:39 Temat: Raport pogodowy Sparks Polska i kondycja upraw w Polsce i na świecie - 51/2016 TYDZIEŃ 51/2016
Bardziej szczegółowoPAWEŁ SZOŁTYSEK WYDZIAŁ NAUK EKONOMICZNYCH
PROGNOZA WIELKOŚCI ZUŻYCIA CIEPŁA DOSTARCZANEGO PRZEZ FIRMĘ FORTUM DLA CELÓW CENTRALNEGO OGRZEWANIA W ROKU 2013 DLA BUDYNKÓW WSPÓLNOTY MIESZKANIOWEJ PRZY UL. GAJOWEJ 14-16, 20-24 WE WROCŁAWIU PAWEŁ SZOŁTYSEK
Bardziej szczegółowoKlimat polityka -praktyka
Klimat polityka -praktyka CZAS UCIEKA! MUSIMY ZACZĄĆ DZIAŁAĆ ŻEBY OCALIĆ NASZ KLIMAT ALE DLACZEGO? CO SIĘ STAŁO Z NASZYM KLIMATEM? JAK GO MOŻEMY OCALIĆ I PRZED KIM? Źródło: WMO 2001-2010 najcieplejsza
Bardziej szczegółowoWstępna ocena przezimowania zbóż i rzepaku z dnia 1 marca 2012 r. Wielkopolska i Polska Centralna
Wstępna ocena przezimowania zbóż i rzepaku z dnia 1 marca 2012 r. Wielkopolska i Polska Centralna BASF Polska Sp. z o.o., infolinia: (22) 570 99 90, www.agro.basf.pl Sezon wegetacyjny 2011/2012 jak na
Bardziej szczegółowoInstytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy. Stanisław Krasowicz. Puławy, 2008
Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa - Państwowy Instytut Badawczy GŁÓWNE UWARUNKOWANIA KONKURENCYJNOŚCI POLSKIEGO ROLNICTWA Stanisław Krasowicz Puławy, 2008 Polska to kraj: o stosunkowo dużym potencjale
Bardziej szczegółowoModele ochrony zbóż jako element integrowanej produkcji
Anna Nieróbca Zakład Agrometeorologii i Zastosowań Informatyki Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Modele ochrony zbóż jako element integrowanej produkcji Bratoszewice
Bardziej szczegółowoWymarzanie zbóż i rzepaku może być realnym zagrożeniem
.pl https://www..pl Wymarzanie zbóż i rzepaku może być realnym zagrożeniem Autor: Małgorzata Srebro Data: 24 stycznia 2018 Zasiewy ozimin są mniejsze. Bezśnieżna i ciepła zima buduje niepokój, gdyż rośliny
Bardziej szczegółowoPierwszy dzień wiosny i pory roku
Pierwszy dzień wiosny i pory roku W ostatnim czasie przygotowałem kilka skryptów GrADS, których zadaniem było obliczenie średnich wieloletnich wartości danego parametru. Głównie chodziło tu o średnie wieloletnie
Bardziej szczegółowo3. Warunki hydrometeorologiczne
3. WARUNKI HYDROMETEOROLOGICZNE Monitoring zjawisk meteorologicznych i hydrologicznych jest jednym z najważniejszych zadań realizowanych w ramach ZMŚP. Właściwe rozpoznanie warunków hydrometeorologicznych
Bardziej szczegółowoZawartość składników pokarmowych w roślinach
Zawartość składników pokarmowych w roślinach Poszczególne rośliny różnią się zawartością składników pokarmowych zarówno w organach wegetatywnych, jak i generatywnych. Wynika to z różnych funkcji, jakie
Bardziej szczegółowoSoja: odmiany najlepsze do Twojego gospodarstwa
.pl https://www..pl Soja: odmiany najlepsze do Twojego gospodarstwa Autor: mgr inż. Dorota Kolasińska Data: 23 marca 2017 Klasa gleby, regularnie przeprowadzane zabiegi agrotechniczne, ochrona roślin przed
Bardziej szczegółowoSzacowanie szkód w gospodarstwach rolnych SUSZA 2018
Szacowanie szkód w gospodarstwach rolnych SUSZA 2018 Szczegółowe wartości Klimatycznego Bilansu Wodnego (KBW) dla powiatów i gmin danego województwa. Mapa kategorii glebowych - Podgląd rozmieszczenia kategorii
Bardziej szczegółowoCena zboża - jakiej można się spodziewać po zbiorach?
.pl https://www..pl Cena zboża - jakiej można się spodziewać po zbiorach? Autor: Ewa Ploplis Data: 17 września 2017 W br. zostało zebrane więcej ziarna niż w roku ubiegłym. Więcej będzie: pszenicy, jęczmienia
Bardziej szczegółowo