Prawne aspekty działalności przedsiębiorstwa. Wojciech Rogowski, Szkoła Główna Handlowa, Instytut Ekonomiczny NBP

Transkrypt

1 Prawne aspekty działalności przedsiębiorstwa Wojciech Rogowski, Szkoła Główna Handlowa, Instytut Ekonomiczny NBP Niestacjonarne Studia Doktoranckie IX edycja 2010

2 Prawne aspekty działalności gospodarczej 1. Prawo jako element otoczenia instytucjonalnego przedsiębiorstwa Przedsiębiorstwo jako byt prawny Cykl życia przedsiębiorstwa Powstanie Rozwój Kryzys/restrukturyzacja Przejęcie/Likwidacja/upadłośd 2. Kształt i kondycja systemu prawnego Reforma regulacji Prawo zastane Prawo poprawiane Prawo dodawane Prawo dostosowywane 3. Regulacja instytucji finansowych Odpowiedz na kryzys nowy system instytucjonalny

3 ( ) Żyjemy wśród prawa i dzięki niemu. Czyni ono nas tym, kim jesteśmy: obywatelami, pracownikami, lekarzami, małżonkami i właścicielami rzeczy. Jest mieczem, tarczą i groźbą: żądamy naszej płacy, odmawiamy zapłaty czynszu, jesteśmy zmuszeni zapłacid grzywnę, czy zamykani w więzieniu w imię rozporządzeo naszego abstrakcyjnego i eterycznego suwerena, prawa ( ) Jesteśmy poddanymi imperium prawa, lennikami jego metod i ideałów, w debacie, co musimy robid, wiąże nas jego duch ( ) Ronald Dworkin, Imperium prawa, 1986, 2006

4 Czynniki wzrostu gospodarczego gdzie: Y = f (K, L, A(.)) A = f (T, H, Inst, Gov) Y - PKB K - kapitał L - praca A - łączna produktywność czynników (TFP) T - technologia H - kapitał ludzki Inst - instytucje Gov - polityka gospodarcza 4

5 Diagnoza: negatywna ocena obecnej rzeczywistości, wielokrotnie potwierdzana przez: 1) środowiska biznesowe w Polsce 2) badania ankietowe przeprowadzane w Polsce 3) międzynarodowe badania porównawcze 4) Trybunał Konstytucyjny, Rzecznika Praw Obywatelskich, Radę Legislacyjną 5) badania reglamentacji i kosztów przepisów w NBP

6 Polska Diagnoza: potrzebuje prawo w oczach reformy przedsiębiorców regulacji! 1. Stanowiska środowisk biznesowych w Polsce: 1) PKPP Lewiatan: słabość tworzenia prawa przejawia się w niedoskonałości funkcjonowania prawa podatkowego, dużej uznaniowości, rozległej reglamentacji wolności gospodarczej, 2) KIG: zła jakość prawa, inflacja prawa, wieloznaczność umożliwiająca korupcję to bariery dla rozwoju przedsiębiorczości. Bariery legislacyjne spowodowane niewłaściwymi praktykami legislacyjnymi, prowadzą do naruszania praw przedsiębiorcy, 3) KPP: system tworzenia prawa w Polsce nie odpowiada aspiracjom i oczekiwaniom społeczeństwa obywatelskiego. Największe bariery stawiane rozwojowi polskiej przedsiębiorczości tkwią w aktach prawnych regulujących fundamentalne dla rozwoju gospodarczego kwestie. 2. Wyniki badań ankietowych w Polsce: Największe przeszkody w prowadzeniu firmy (Rzeczpospolita, r.): 1 zagmatwane przepisy, 2 biurokracja i sprawozdawczość, 3 szybko zmieniające się przepisy.

7 Ale: real GDP Growth NBP (2010)

8 Ale: GDP growth in EU10 countries, percent, year-on-year not seasonally adjusted and quarter-on-quarter seasonally adjusted 1Q 08 2Q 08 3Q 08 4Q 08 1Q 09 2Q 09 3Q 09 4Q 09 1Q 10 2Q BG CZ EE LV LT HU PL RO SI SK Source: Eurostat, World Bank staff calculations

9 Diagnoza: najgorsza jakośd regulacji Litwa Estonia Łotwa Węgry Słowacja Czechy Polska NAJLEPSZE Pozycja w rankingu jakości regulacji NAJGORSZE Indeks jakości regulacji (składowa indeksu wolności gospodarczej) (Heritage Foundation 2007, badaniem objęto 157 paostw)

10 Diagnoza: najgorsza konkurencyjnośd Estonia Czechy Łotwa Słowacja Litwa Węgry Polska NAJLEPSZE Pozycja w rankingu konkurencyjności NAJGORSZE Indeks Indeks globalnej globalnej konkurencyjności konkurencyjności (World (World Economic Economic Forum, Forum, badaniem 2007, objęto badaniem 125 paostw) objęto 125 paostw)

11 Diagnoza: w ogonie OECD Węgry Słowacja Czechy Polska NAJLEPSZE Pozycja w rankingu poziomu regulacji NAJGORSZE Ranking poziomu reglamentacji rynku produktów (OECD, 2005, badaniem objęto 30 paostw członkowskich)

12 Diagnoza: lawina ustaw 350 Liczba uchwalonych ustaw Źródło danych: Źródło opracowanie danych: opracowanie własne na własne podstawie na podstawie Dz.U. i Lex Lex

13 Diagnoza: pośpiech (szczególnie na finiszu kadencji) Liczba stron Dziennika Ustaw Źródło danych: opracowanie własne na podstawie Dz.U. i Lex Źródło danych: opracowanie własne na podstawie Dz.U. i Lex

14 Diagnoza: nadprodukcja krajowa Liczba projektów i ustaw Kadencja: b.d. b.d. b.d. b.d. SK+I. ( ) II ( ) III ( ) IV ( ) V ( ) projekty ustaw uchwalone ustawy ustawy dostosowawcze do prawa unijnego Źródło danych: opracowanie własne na podstawie Dz.U. i Lex Źródło danych: opracowanie własne na podstawie Lex

15 Polska Diagnoza: potrzebuje Mur berlioski reformy reglamentacji regulacji! gospodarki A. Koncesje B1.Zezwolenia na działalnośd gospodarczą B2. Dopuszczenia wyrobów do obrotu B3. Dopuszczenia urządzeo do eksploatacji B4. Limitowanie produkcji i obrotu B5. Licencje na działalnośd gospodarczą B6. Dopuszczenia do wykonywania zawodu Monopol paostwa C. Zgłoszenia działalności gospodarczej D. Rejestracja działalności regulowanej Wolnośd gospodarcza

16 Polska potrzebuje reformy regulacji! Diagnoza: Schody berlioskie reglamentacji Wszystkie 608 rodzaje 600 reglamentacji Liczba zezwoleń Liczba koncesji 1989 r r r r r r.

17 Polska potrzebuje reformy regulacji! Diagnoza: samoocena prawodawcy Podstawową przyczyną podjęcia prac legislacyjnych nad nową ustawą był zatem całkowity brak efektów funkcjonowania ustawy obowiązującej. (z uzasadnienia do projektu nowej ustawy o partnerstwie publiczno-prywatnym z ) Dotychczasowy okres funkcjonowania programu (trzy edycje składania wniosków) nie przyniósł zatem efektów prognozowanych na etapie opracowywania regulacji ustawy (z uzasadnienia do projektu nowelizacji ustawy o finansowym wsparciu tworzenia lokali socjalnych, mieszkań chronionych, noclegowni i domów dla bezdomnych, z )