Podstawy genetyki III. Biologia molekularna genu, replikacja, mutageneza, naprawa DNA
|
|
- Sylwia Kwiecień
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Podstawy genetyki III Biologia molekularna genu, replikacja, mutageneza, naprawa DNA
2 Zarys biologii molekularnej genu
3 Funkcje informacji genetycznej Replikacja powielanie genomu, utrzymywanie stabilności genomu Ekspresja Odczytywanie informacji, niezbędne do funkcjonowania komórki Regulowana
4 Materiał genetyczny Bakterie zawierają czynnik transformujący, zdolny do przekazania informacji z martwych bakterii do żywych Frederick Griffiths, 1928
5 DNA Czynnikiem transformującym jest DNA Oswald Avery, Colin MacLeod, Maclyn McCarty, 1943
6 Materiał genetyczny Materiałem genetycznym są kwasy nukleinowe Materiałem genetycznym organizmów komórkowych jest kwas deoksyrybonukleinowy (DNA)
7 DNA zbudowany jest z nukleotydów Budowa DNA
8 Zasada komplementarności Na podstawie sekwencji jednej nici można jednoznacznie odtworzyć sekwencję nici komplementarnej 5 GATGTACTGATGACATA3 3 CTACATGACTACTGTAT5 5 GATGTACTGATGACATA3 3 CTACATGACTACTGTAT5
9 Model semikonserwatywny replikacji
10 Centralna hipoteza ( dogmat ) DNA RNA BIAŁKO
11 Centralna hipoteza ( dogmat ) DNA RNA BIAŁKO
12 Droga od DNA do białka
13 Ekspresja genów prokariotycznych dominuje regulacja na poziomie transkrypcji policistronowe jednostki transkrypcyjne o wspólnej regulacji transkrypcyjnej operony mrna szybko degradowane, translacja zachodzi zasadniczo równocześnie z transkrypcją
14 Ekspresja genów prokariotycznych i eukariotycznych Eukaryota Procesy transkrypcji i translacji są rozdzielone w przestrzeni i czasie Każdy gen ma własny promotor, nie występują operony Proces ekspresji genu składa się z wielu etapów Na każdym z etapów możliwe działanie regulacyjne Informacja kierująca syntezą białka może być modyfikowana po transkrypcji (alternatywne składanie, redagowanie) złożoność proteomu przekracza złożoność genomu
15 Transkrypcja U eukariontów występują 3 wyspecjalizowane polimerazy RNA. Za transkrypcję genów kodujących białka odpowiada polii
16 Losy mrna w komórce eukariotycznej Transkrypcja Dodanie czapeczki na końcu 5 Składanie (splicing) Poliadenylacja na końcu 3 Transport do cytoplazmy Translacja Degradacja
17 Etapy ekspresji/poziomy regulacji u Eukaryota struktura chromatyny transkrypcja obróbka i kontrola jakości RNA transport RNA degradacja RNA translacja modyfikacje post-translacyjne degradacja białka
18 Elementy systemów regulacji Elementy cis Znajdują się w obrębie tej samej cząsteczki, co element podlegający regulacji Elementy cis w obrębie DNA np. promotory, operatory, enhancery Elementy cis w obrębie RNA sekwencje wiążące białka regulujące translację, splicing, degradację itp.
19 Elementy systemów regulacji Elementy trans Odrębne cząsteczki oddziałujące z elementami cis i modulujące ekspresję Białka regulujące transkrypcję (czynniki transkrypcyjne), aktywatory, represory itp. Białka regulujące inne etapy ekspresji (aktywatory/represory translacji, splicingu itp.) RNA regulatorowe (sirna, mirna itp.)
20 Podstawy regulacji genu Regulacja pozytywna czynnik trans jest aktywatorem zwiększa ekspresję Regulacja negatywna czynnik trans jest represorem osłabia ekspresję
21 Podstawy regulacji genu Regulacja indukowalna Sygnał zwiększa (indukuje) ekspresję Regulacja reprymowalna Sygnał zmniejsza (reprymuje) ekspresję Możliwe są różne układy, np. regulacja negatywna indukowalna Nie należy mylić pojęć: pozytywna/negatywna dotyczy aktywności czynnika trans a indukowalna/reprymowalna odpowiedzi na sygnał
22 Przykład operon lac W. S Klug, M.R Cummings Concepts of Genetics 8th edition, Prentice Hall, 2005
23 Operony Typowy dla bakteri i archeonów system ekspresji Policistronowy transkrypt wspólna ekspresja wielu genów z jednego promotora Przeważnie geny związane funkcją, ale są wyjątki Figure 8.8 Genomes 3 ( Garland Science 2007)
24 Kod genetyczny Trójkowy 20 aminokwasów kodony po 3 nukleotydy: 4 3 =64 możliwości Dowody: badanie mutantów insercyjnych i delecyjnych (3 kolejne insercje lub delecje przywracały funkcje)
25 Kod genetyczny Nienakładający się Dowody: załóżmy sekwencję GTACA: jeden kodon: TAC, pozostałe: GTA i ACA (nakładanie 2 nukleotydów). Przy danym kodonie centralnym, możliwe tylko 4 2 = 16 różnych kombinacji trzyaminokwasowych. W naturze natomiast występują wszystkie możliwe kombinacje (20 2 =400). Pojedyncza zmiana nukleotydowa w sekwencji kodującej zmienia tylko jeden aminokwas, a nie dwa sąsiednie
26 Kod genetyczny Bezprzecinkowy Zdegenerowany 3 kodony STOP, pozostałe 61 kodonów koduje 20 aminokwasów
27 Kod genetyczny Kod jest jednoznaczny Dany kodon zawsze koduje jeden i tylko jeden aminokwas Degeneracja oznacza, że jeden aminokwas może być kodowany przez więcej kodonów
28 Kod genetyczny
29 Uniwersalność kodu Kod genetyczny jest zasadniczo taki sam u wszystkich organizmów na Ziemi Nieznaczne odstępstwa przez ewolujcję pojedynczych trna kody organellarne (np. UGA - Trp a nie stop w mitochondriach) niektore orzęski nieliczne grzyby (CUG Ser a nie Leu u Candida)
30 Regularności w kodzie Trzecia pozycja kodonu najmniej znacząca (np. UCx Ser) Aminokwasy o podobnych właściwościach często z podobnymi kodonami Np. AAA, AAG: lizyna; AGA, AGG: arginina UCx: seryna; ACx: treonina
31 Parowanie wobble W 3 pozycji kodonu (1 antykodonu) dozwolone parowanie G-U oraz I-U/A/A (I inozyna) tzw. zasada tolerancji Cricka
32 Translacja
33 Nobel chemia
34
35 Sekwencja białka zawiera sygnały sortowania do przedziałów komórki Kierowanie do ER i szlaku wydzielniczego zachodzi równocześnie z translacją Kierowanie do mitochondrium zachodzi po translacji
36 Białka podlegają złożonym modyfikacjom Fałdowanie wspomagane przez białka opiekuńcze Białka opiekuńcze odgrywają ważną rolę w patogenezie wielu chorób (nowotwory, choroba Huntingtona i inne choroby agregacyjne, choroba Parkinsona i Alzheimera, mukowiscydoza) Modyfikacje chemiczne (fosforylacja, glikozylacja itp.) Ubikwitynacja i degradacja Zaburzenia w ubikwitynacji i degradacji białek stwierdzono w rodzinnej postaci choroby Parkinsona, zespole Angelmana, anemiach Fanconiego, zespole von Hippel-Landau i innych
37 Replikacja DNA
38 Replikacja Model semikonserwatywny: w każdej cząsteczce potomnej jedna nić rodzicielska i jedna nowa
39 Teoretycznie możliwe modele replikacji Rozproszony Semikonserwatywny Konserwatywny
40 Doświadczenie Meselsona i Stahla
41 Doświadczenie Meselsona i Stahla
42 Etapy replikacji Inicjacja Elongacja Terminacja
43 Inicjacja u bakterii Replikacja rozpoczyna się w miejscu ori Rozplecenie (topnienie) podwójnej helisy DNA
44 Inicjacja u Eukaryota
45 Elongacja
46 Replikacja małego genomu kolistego pętla D
47 Replikacja małego genomu kolistego rolling circle
48 Problem topologiczny Replikacja DNA postępując będzie generować naprężenia (superskręty) W DNA liniowym praktycznie nierozwiązywalne ze względu na upakowanie w komórce W DNA kolistym absolutnie nierozwiązywalne ze względu na brak wolnych końców
49 Problem topologiczny - topoizomerazy Topoizomeraza typu I wprowadza nacięcie w jednej z nici, przesuwa drugą nić przez przerwę i łączy końce Topoizomerazy typu II nacinają obie nici
50 Synteza DNA - polimeraza Synteza DNA (i RNA też) zawsze zachodzi przez dołączanie nowych nukleotydów do grupy OH na końcu 3 syntetyzowanej cząsteczki Substratem są trójfosforany nukleotydów, enzymem polimeraza (zależna od DNA polimeraza DNA) Polimeraza DNA potrafi dobudowywać nukleotydy do istniejącego łańcucha, nie potrafi rozpocząć syntezy
51 Startery
52 Prymaza U Eukaryota: kompleks pol α: podjednostki prymazy i polimerazy DNA Prymaza (polimeraza RNA zależna od DNA) syntetyzuje starter (RNA) dla polimerazy DNA, która go wydłuża.
53 Aktywności polimeraz DNA Synteza DNA Egzonukleaza 3-5 korekcja błędów Egzonukleaza 5-3 naprawa uszkodzeń, usuwanie starterów
54 Problem nici nieciągłej Na nici nieciągłej trzeba co pewien odcinek ponawiać syntezę startera fragmenty Okazaki
55 Maszyneria replikacyjna
56 Maszyneria replikacyjna Topoizomeraza - usuwa naprężenia Helikaza (DnaB) - rozdziela nici SSB stabilizuje jednoniciowy DNA Prymaza syntetyzuje startery Polimeraza (-y) Ligaza skleja fragmenty
57 Widełki replikacyjne - topologia
58
59 PCNA (Eukaryota) Proliferating Cell Nuclear Antigen Kompleks białkowy w formie pierścienia przesuwającego się po nici DNA w czasie replikacji Koordynuje różne etapy replikacji i syntezy DNA
60 Inne kompleksy białkowe MCM Mini Chromosome Maintenance pierścień przesuwający się razem z widełkami replikacyjnymi GINS (Go, Ichi, Ni, San; 5,1,2,3) pierścień współdziałający z MCM, przejście z fazy inicjacji do elongacji i utrzymanie elongacji GINS
61 Polimerazy bakteryjne PolIII (PolC) główny enzym replikacyjny, ma aktywność Exo 3-5 (korekta błędów), synteza do 1000 nt/s PolIII nie ma aktywności Exo5-3 PolI (PolA) ma dodatkowo aktywność Exo 5-3, usuwa startery i dokańcza syntezę, do 20 nt/s Ligaza łączy zsyntetyzowane fragmenty (nie jest polimerazą)
62 Polimerazy bakteryjne c.d. PolII (PolB) naprawa uszkodzonego DNA w fazie stacjonarnej PolIV i polv synteza DNA w fazie stacjonarnej (poliv) i przy znacznych uszkodzeniach genomu (polv)
63 Polimerazy Eukaryota Pol α prymaza, wydłuża startery Pol β naprawa DNA Pol δ główny enzym replikacyjny Pol ε replikacja, kontrola cyklu kom., naprawa DNA Pol γ replikacja DNA w mitochondriach Polimerazy eukariotyczne nie mają aktywności Exo 5-3, startery RNA usuwają nukleazy FEN1, RnazaH i inne białka
64 Dwie klasy polimeraz O dużej wierności mało błędów, ale wrażliwe na uszkodzenia w matrycy zatrzymują się w miejscu uszkodzenia standardowe enzymy replikacyjne O niskiej wierności więcej błędów, ale mniej wrażliwe na uszkodzenia matrycy są w stanie kontynuować syntezę mimo uszkodzeń matrycy TLS (trans-lesion synthesis) mechanizm umożliwiający dokończenie replikacji uszkodzonego DNA (zapobiega rearanżacjom genomu)
65 Rola PCNA Ubikwitynacja i deubikwitynacja PCNA przełącza między replikacją TLS i wierną
66 Więcej o replikacji (u Eukaryota)
67 Trochę zamieszania Synteza DNA rozpoczyna się zawsze od startera RNA Replikacja DNA rozpoczyna się od miejsca ori
68 Synteza DNA rozpoczyna się zawsze od startera RNA? Odkryty w 2013 enzym PrimPol, aktywny w mitochondriach ssaków Jest polimerazą DNA typu TLS Jest w stanie zainicjować syntezę DNA od startera z DNA!!
69 Replikacja DNA rozpoczyna się od miejsca ori? Szczep Haloferax volcanii (Archaea) pozbawiony wszystkich miejsc ori Rośnie nawet szybciej od dzikiego Inicjacja replikacji przez rekombinację
70 Problem nici nieciągłej Na nici nieciągłej trzeba co pewien odcinek ponawiać syntezę startera fragmenty Okazaki
71 Problem zakończenia replikacji DNA liniowego Na końcu cząsteczki nie ma skąd zacząc nowego fragmentu Okazaki na nici opóźnionej Cząsteczka potomna będzie skrócona
72 Telomery Końce chromosomów Sekwencje powtórzone (TTAGGG) Skracają się przy każdym podziale komórki W niektórych komórkach mogą jednak być odtwarzane Aubert & Lansdorp, Physiol Rev vol 88
73 Telomery i telomeraza Telomeraza może wydłużać telomery wykorzystując fragment RNA Skracanie telomerów ogranicza liczbę podziałów niektórych komórek Aktywacja telomerazy związana jest z unieśmiertelnianiem komórek nowotworowych
74 Kompleks chroniący końce chromosomów Shelterin (ang. shelter = schronienie) Pozbawienie telomerów białek indukuje odpowiedź naprawy uszkodzeń DNA Denchi, DNA Repair 8 (2009)
75 Telomery a starzenie Komórki somatyczne mają ograniczoną liczbę możliwych podziałów granica Hayflicka Komórki linii płciowej (i macierzyste) dzielą się bez orgraniczeń Granica Hayflicka związana jest ze skracaniem się telomerów Aktywacja telomerazy wystarcza do unieśmiertelnienia i umożliwienia nieograniczonych podziałów
76 Los komórki, która utraciła telomery Aktywacja szlaków odpowiedzi na uszkodzenia DNA Sygnał uszkodzeń genomowych zastopowanie cyklu komórkowego (tzw. kryzys replikacyjny) Ograniczenie zdolności podziałowej jest ważnym mechanizmem ochronnym Zapobieganie nowotworom Utrzymywanie zróżnicowania klonalnego populacji komórek macierzystych
77 Telomery a odpowiedź na uszkodzenia DNA Denchi, DNA Repair 8 (2009)
78 Telomery a nowotwory W komórkach z defektywnym szlakiem odpowiedzi na uszkodzenia DNA (np. defekty p53) komórki ze skróconymi (lub uszkodzonymi) telomerami wciąż się dzielą Efektem są rearanżacje chromosomów (fuzje, translokacje) W komórkach nowotworowych ponowna aktywacja telomerazy Denchi, DNA Repair 8 (2009)
79 Dwa oblicza telomerów Telomery chronią przed uszkodzeniami DNA i zaburzeniami chromosomów, które mogą prowadzić do nowotworzenia, ale... Aktywność telomerazy unieśmiertelnia komórki (aktywna w 90% nowotworów)
80 Telomery a starzenie U drożdży defekt telomerazy ustanie podziałów po kilku pokoleniach U roślin, bezkręgowców i myszy podobnie (defekt po kilku pokoleniach) U człowieka nawet częściowa utrata telomerazy (heterozygota) powoduje poważne defekty: niedokrwistość defekty układu odpornościowego Aubert & Lansdorp, Physiol Rev vol 88 zwłóknienie płuc
81 Co nam może dać telomeraza Wieczna młodość?? Leki przeciwnowotworowe?
82 Wieczna młodość? Starzenie się komórek somatycznych, nie dzielących się (np. układ nerwowy) nie zależy od telomerów Telomery odgrywają rolę w starzeniu się komórek macierzystych i komórek układu odpornościowego Skracenie telomerów jest ważnym mechanizmem przeciwnowotworowym Systemy podtrzymujące stabilność DNA komórek somatycznych nie są lepsze, niż jest to absolutnie niezbędne ( disposable soma )
83 Magiczna moc telomerazy
84 Magiczna moc telomerazy c.d.
85 Terapie przeciwnowotworowe Telomeraza jest aktywna w >90% nowotworów Inhibitory telomerazy chemiczne sirna przeciwciała (szczepienia)
86
87 Mutageneza i naprawa DNA
88 Zmiany genomu Wielkoskalowe Zmiany liczby i formy chromosomów, duplikacje całych genomów Rearanżacje chromosomowe Dotyczą dużej liczby genów, fenotyp plejotropowy Mutacje Dotyczą jednego, bądź niewielkiej liczby genów
89 Mutacja Trwała, przekazywana przy replikacji zmiana sekwencji nukleotydowej w materiale genetycznym Nie każde uszkodzenie DNA jest mutacją staje się nią dopiero po utrwaleniu i przekazaniu do cząsteczki (lub cząsteczek) potomnych
90 Mutacja i naprawa
91 Replikacja utrwala zmianę
92 Przyczyny mutacji Mutacje spontaniczne Nieuniknione błędy podczas replikacji Mutacje indukowane Błędy w wyniku działania czynników uszkadzających DNA lub zaburzających replikację mutagenów Podział nie jest ścisły mechanizmy nieraz są podobne, wiele mutagenów zwiększa częstość błędów o mechanizmie takim, jak przy mutacjach spontanicznych
93 Dokładność replikacji Specyficzność parowania nukleotydów nie jest zbyt wysoka (~5%) Mechanizm selekcji nukleotydów polimerazy: na 3 etapach: wiązanie nukleotydu z polimerazą przenoszenie do centrum aktywnego dołączanie do 3 końca syntetyzowanego łańcucha Mechanizm korekcji błędów: Aktywność egzonukleazy 3-5 Usuwanie niewłaściwie wstawionego nukleotydu Zasada konkurencji między aktywnością polimerazy a egzonukleazy
94 Dokładność replikacji Ostatecznie polimeraza jest bardzo dokładnym enzymem U E. coli częstość błędów 1:10 7 wstawianych nukleotydów Częstość błędów na nici opóźnionej 20x wyższa niż na wiodącej PolI mniej dokładna niż PolIII
95 Mutacje spontaniczne tautomeria zasad Zasady azotowe występują w fomach tautomerycznych keto i enol (T, G, U) oraz amino i imino (A, C) Dominuje forma ketonowa (lub aminowa) i ona daje właściwe parowanie Rzadszy tautomer enolowy/iminowy może dać niewłaściwe parowanie
96 Poślizg replikacji Częsty w sekwencjach powtórzonych, powoduje insercje i delecje Zmienne sekwencje mikrosatelitarne Wykorzystywane jako markery w badaniach populacyjnych, kryminalistycznych itp. Niestabilność mikrosatelitów jest jednym z fenotypów komórek nowotworowych Ekspansje powtórzeń trójnukleotydowych mutacje dynamiczne
97 Poślizg replikacji Przesunięcie nici matrycowej i potomnej o jedną (lub więcej) jednostkę (zachowane parowanie)
98 Ekspansje trójkowe Wydłużanie serii powtórzeń trójnukleotydowych Mechanizm złożony: możliwe zaburzenia syntezy nici opóźnionej, efekt struktury DNA Przyczyna szeregu chorób genetycznych Niekiedy efekt antycypacji: liczba powtórzeń rośnie z pokolenia na pokolenie, aż osiągnie wartość krytyczną fenotyp w każdym kolejnym pokoleniu coraz cięższy
99 Przykłady chorób Zespół kruchego chromosomu X norma (CAG) 6-35, chorzy (CAG) >60 w sekwencji liderowej genu Choroba Huntingtona norma (CAG )6-35, chorzy (CAG) w sekwencji kodującej, trakt poliglutaminowy cecha dominująca, agregacja białka Ataksja Friedreicha norma (CTG )5-37, chorzy (CTG) w intronie, zaburza splicing, obniżony poziom białka
100 Mutageny Chemiczne analogi zasad błędnie wykorzystywane jako substraty reagujące bezpośrednio z DNA np. czynniki alkilujące, deaminujące, interkalujące, tworzące addukty działające pośrednio np. zwiększające produkcję reaktywnych form tlenu (nadtlenki, rodniki) w komórce działające na polimerazę np. jony Mn2+ (zamiast Mg2+) jako kofaktory polimerazy γ powodują wzrost częstości błędów Fizyczne Np. UV, promieniowanie jonizujące, temperatura Biologiczne Wirusy i ruchome elementy genetyczne integrujące się do genomu
101 Mutagen chemiczny - przykład 5-bromouracyl analog tyminy, ale równowaga przesunięta w stronę formy enolowej, tworzącej pary z G
102 Mutageny chemiczne EMS (metanosulfonian etylu) alkiluje zasady azotowe Czynniki deaminujące (kwas azotawy, dwusiarczyn sodowy) Deaminacja adeniny daje hipoksantynę: paruje z C zamiast T
103 Czynniki interkalujące Płaskie cząsteczki, wciskają się między pary zasad, zmieniają skok helisy najczęściej insercje np. bromek etydyny, akryflawiny silniejsze działanie na niewielkie cząsteczki koliste
104 Działanie temperatury Hydroliza wiązania β-n-glikozydowego, powstaje miejsce AP (apurynowe/apirymidynowe) i luka Zwykle wydajnie naprawiane, ale w sytuacjach przeciążenia systemów naprawczych może być mutagenne W ludzkich komórkach powstaje miejsc AP dziennie
105 Działanie UV Powstają fotoprodukty np. dimery cyklobutylowe sąsiadujących zasad (najczęściej T-T), uszkodzenia 6-4
106 Naprawa DNA U E. coli częstość błędów polimerazy 1:10 7 wstawianych nukleotydów Ogólna częstość błędów przy replikacji: 1: :10 11 wstawianych nukleotydów genom ~4, bp, czyli błąd raz na ~ podziałów Za zmniejszenie częstości błędów replikacji o 3-4 rzędy wielkości odpowiadają systemy naprawy DNA
Biologia molekularna genu - replikacja
Biologia molekularna genu - replikacja Funkcje informacji genetycznej Replikacja powielanie genomu, utrzymywanie stabilności genomu Ekspresja Odczytywanie informacji, niezbędne do funkcjonowania komórki
Bardziej szczegółowoZarys biologii molekularnej genu. Replikacja i stabilność genomu
Zarys biologii molekularnej genu Replikacja i stabilność genomu 1 Pionierskie doświadczenia Griffiths Bakterie zawerają czynnik transformujący, zdolny do przekazania informacji z żywych bakterii do martwych
Bardziej szczegółowoBiologia molekularna genu. Replikacja i stabilność genomu
Biologia molekularna genu Replikacja i stabilność genomu Lektura Allison, rozdziały 2 i 6 Brown, rozdział 15 Replikacja Model semikonserwatywny: w każdej cząsteczce potomnej jedna nić rodzicielska i jedna
Bardziej szczegółowoZarys biologii molekularnej genu Replikacja DNA
1 Zarys biologii molekularnej genu Replikacja DNA Pionierskie doświadczenia Griffiths Bakterie zawerają czynnik transformujący, zdolny do przekazania informacji z żywych bakterii do martwych Avery, McLeod,
Bardziej szczegółowoBiologia molekularna genu. Replikacja i stabilność genomu c. d.
Biologia molekularna genu Replikacja i stabilność genomu c. d. Replikacja Model semikonserwatywny: w każdej cząsteczce potomnej jedna nić rodzicielska i jedna nowa doświadczenie Meselsona i Stahla (Brown,
Bardziej szczegółowoPodstawy genetyki III. Biologia molekularna genu, replikacja, mutageneza, naprawa DNA
Podstawy genetyki III Biologia molekularna genu, replikacja, mutageneza, naprawa DNA 2 Zarys biologii molekularnej genu Pionierskie doświadczenia Griffiths Bakterie zawerają czynnik transformujący, zdolny
Bardziej szczegółowoPodstawy genetyki III. Biologia molekularna genu, replikacja, mutageneza, naprawa DNA
Podstawy genetyki III Biologia molekularna genu, replikacja, mutageneza, naprawa DNA 2 Zarys biologii molekularnej genu Pionierskie doświadczenia Griffiths Bakterie zawerają czynnik transformujący, zdolny
Bardziej szczegółowoPodstawy genetyki III. Biologia molekularna genu, replikacja, mutageneza
Podstawy genetyki III Biologia molekularna genu, replikacja, mutageneza 2 Zarys biologii molekularnej genu Pionierskie doświadczenia Griffiths Bakterie zawerają czynnik transformujący, zdolny do przekazania
Bardziej szczegółowoStabilność genomu. Telomery. Mutageneza i naprawa DNA. Rekombinacja.
Stabilność genomu Telomery. Mutageneza i naprawa DNA. Rekombinacja. 1 Problem nici nieciągłej Na nici nieciągłej trzeba co pewien odcinek ponawiać syntezę startera fragmenty Okazaki 2 Problem zakończenia
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Ekspresja genów jest regulowana
Bardziej szczegółowoMutageneza i naprawa DNA Rekombinacja
1 Mutageneza i naprawa DNA Rekombinacja Zmiany genomu } Wielkoskalowe } Zmiany liczby i formy chromosomów, duplikacje całych genomów } Rearanżacje chromosomowe } Dotyczą dużej liczby genów, fenotyp plejotropowy
Bardziej szczegółowoMutageneza i naprawa DNA Rekombinacja
1 Mutageneza i naprawa DNA Rekombinacja Zmiany genomu Wielkoskalowe Zmiany liczby i formy chromosomów, duplikacje całych genomów Rearanżacje chromosomowe Dotyczą dużej liczby genów, fenotyp plejotropowy
Bardziej szczegółowoPodstawowe strategie i narzędzia genetyki molekularnej
Podstawowe strategie i narzędzia genetyki molekularnej Czym jest inżynieria genetyczna? Ang. recombinant DNA manipulacje DNA in vitro izolacja i amplifikacja DNA i cdna mapowanie i sekwencjonowanie DNA
Bardziej szczegółowoJak działają geny. Podstawy biologii molekularnej genu
Jak działają geny Podstawy biologii molekularnej genu Uniwersalność życia Podstawowe mechanizmy są takie same u wszystkich znanych organizmów budowa DNA i RNA kod genetyczny repertuar aminokwasów budujących
Bardziej szczegółowoZarys biologii molekularnej genu. Replikacja i stabilność genomu
Zarys biologii molekularnej genu Replikacja i stabilność genomu 1 Podstawowe strategie i narzędzia genetyki molekularnej Czym jest inżynieria genetyczna? Ang. recombinant DNA manipulacje DNA in vitro }
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Wykład 5 Droga od genu do
Bardziej szczegółowoWykład 14 Biosynteza białek
BIOCHEMIA Kierunek: Technologia Żywności i Żywienie Człowieka semestr III Wykład 14 Biosynteza białek WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA CENTRUM BIOIMMOBILIZACJI I INNOWACYJNYCH MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH
Bardziej szczegółowoGenetyka molekularna Prokaryota
1 Genetyka molekularna Prokaryota Genomy bakterii i archeonów Od 0,5 (mykoplazmy) do ~ 5 Mb Wyjątkowo 9 Mb (Bradyrhizobium japonicum) 13 Mb (Sorangium cellulosum) archeony z reguły 1,5-2,5 Mb Gęste upakowanie
Bardziej szczegółowoPodstawy genetyki molekularnej
Podstawy genetyki molekularnej Materiał genetyczny Materiałem genetycznym są kwasy nukleinowe Materiałem genetycznym organizmów komórkowych jest kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) 5 DNA zbudowany jest z nukleotydów
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ
WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ Replikacja organizacja widełek replikacyjnych Transkrypcja i biosynteza białek Operon regulacja ekspresji genów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk REPLIKACJA
Bardziej szczegółowoWPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ
WPROWADZENIE DO GENETYKI MOLEKULARNEJ Replikacja organizacja widełek replikacyjnych Transkrypcja i biosynteza białek Operon regulacja ekspresji genów Prowadzący wykład: prof. dr hab. Jarosław Burczyk REPLIKACJA
Bardziej szczegółowoEkspresja genu. Podstawowe mechanizmy i pojęcia
Ekspresja genu Podstawowe mechanizmy i pojęcia Ekspresja Ekspresja (wyrażanie) genu jest regulowana na wielu etapach Regulacja ekspresji jest podstawowym mechanizmem dla: adaptacji do zmiennych warunków
Bardziej szczegółowoEkspresja genu. Podstawowe mechanizmy i pojęcia
Ekspresja genu Podstawowe mechanizmy i pojęcia Ekspresja genu - obraz bardzo uproszczony www.khanacademy.org Regulacja działania genów Każdy gen ulega ekspresji na innym poziomie Komórki z tym samym DNA
Bardziej szczegółowoProkariota i Eukariota
Prokariota i Eukariota W komórkach organizmów żywych ilość DNA jest zazwyczaj stała i charakterystyczna dla danego gatunku. ILOŚĆ DNA PRZYPADAJĄCA NA APARAT GENETYCZNY WZRASTA WRAZ Z BARDZIEJ FILOGENETYCZNIE
Bardziej szczegółowoDr. habil. Anna Salek International Bio-Consulting 1 Germany
1 2 3 Drożdże są najprostszymi Eukariontami 4 Eucaryota Procaryota 5 6 Informacja genetyczna dla każdej komórki drożdży jest identyczna A zatem każda komórka koduje w DNA wszystkie swoje substancje 7 Przy
Bardziej szczegółowoPOLIMERAZY DNA- PROCARYOTA
Enzymy DNA-zależne, katalizujące syntezę DNA wykazują aktywność polimerazy zawsze w kierunku 5 3 wykazują aktywność polimerazy zawsze wobec jednoniciowej cząsteczki DNA do utworzenia kompleksu z ssdna
Bardziej szczegółowopaździernika 2013: Elementarz biologii molekularnej. Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II
10 października 2013: Elementarz biologii molekularnej www.bioalgorithms.info Wykład nr 2 BIOINFORMATYKA rok II Komórka: strukturalna i funkcjonalne jednostka organizmu żywego Jądro komórkowe: chroniona
Bardziej szczegółowoStabilność genomu. Mutageneza i naprawa DNA. Rekombinacja.
Stabilność genomu Mutageneza i naprawa DNA. Rekombinacja. Literatura Brown, rozdział 16 Allison, rozdział 7 Dokładność replikacji Systemy replikacyjne współczesnych organizmów są bardzo dokładne Żadna
Bardziej szczegółowoProkaryota. Genetyka molekularna i genomika
Prokaryota Genetyka molekularna i genomika Prokaryota nie są jedną grupą Carl Woese 2 Genomy bakterii i archeonów } Od 0,5 (mykoplazmy) do ~ 5 Mb } Wyjątkowo 9 Mb (Bradyrhizobium japonicum) 13 Mb (Sorangium
Bardziej szczegółowoREPLIKACJA, NAPRAWA i REKOMBINACJA DNA
REPLIKACJA, NAPRAWA i REKOMBINACJA DNA 1) Replikacja DNA 2) Replikacja całych chromosomów 3) Replikacja telomerów 4) Naprawa DNA przy jego syntezie 5) Naprawa DNA poza jego syntezą 6) Naprawa DNA system
Bardziej szczegółowoTATA box. Enhancery. CGCG ekson intron ekson intron ekson CZĘŚĆ KODUJĄCA GENU TERMINATOR. Elementy regulatorowe
Promotory genu Promotor bliski leży w odległości do 40 pz od miejsca startu transkrypcji, zawiera kasetę TATA. Kaseta TATA to silnie konserwowana sekwencja TATAAAA, występująca w większości promotorów
Bardziej szczegółowoWYKŁAD: Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Klasyczny przepływ informacji. Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach
WYKŁAD: Ekspresja genów realizacja informacji zawartej w genach Prof. hab. n. med. Małgorzata Milkiewicz Zakład Biologii Medycznej Klasyczny przepływ informacji ( Dogmat) Białka Retrowirusy Białka Klasyczny
Bardziej szczegółowoProkaryota. Genetyka molekularna i genomika
Prokaryota Genetyka molekularna i genomika Literatura Allison, rozdziały 5.3, 10 Brown, rozdziały 8, 11.2, 11.3.1, 12.1, 13, Prokaryota nie są jedną grupą Carl Woese (1928-2012) Genomy bakterii i archeonów
Bardziej szczegółowoNumer pytania Numer pytania
KONKURS BIOLOGICZNY ZMAGANIA Z GENETYKĄ 2016/2017 ELIMINACJE SZKOLNE I SESJA GENETYKA MOLEKULARNA KOD UCZNIA. IMIĘ i NAZWISKO. DATA... GODZINA.. Test, który otrzymałeś zawiera 20 pytań zamkniętych. W każdym
Bardziej szczegółowoGeny i działania na nich
Metody bioinformatyki Geny i działania na nich prof. dr hab. Jan Mulawka Trzy królestwa w biologii Prokaryota organizmy, których komórki nie zawierają jądra, np. bakterie Eukaryota - organizmy, których
Bardziej szczegółowoTRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów
Eksparesja genów TRANSKRYPCJA - I etap ekspresji genów Przepisywanie informacji genetycznej z makrocząsteczki DNA na mniejsze i bardziej funkcjonalne cząsteczki pre-mrna Polimeraza RNA ETAP I Inicjacja
Bardziej szczegółowoNośnikiem informacji genetycznej są bardzo długie cząsteczki DNA, w których jest ona zakodowana w liniowej sekwencji nukleotydów A, T, G i C
MATERIAŁ GENETYCZNY KOMÓRKI BIOSYNTEZA BIAŁEK MATERIAŁ GENETYCZNY KOMÓRKI Informacja genetyczna - instrukcje kierujące wszystkimi funkcjami komórki lub organizmu zapisane jako określone, swoiste sekwencje
Bardziej szczegółowoPodstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.
Podstawy biologii Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Zarys biologii molekularnej genu Podstawowe procesy genetyczne Replikacja powielanie informacji Ekspresja wyrażanie (realizowanie funkcji)
Bardziej szczegółowoPodstawy biologii. Podstawy biologii molekularnej
Podstawy biologii Podstawy biologii molekularnej Trochę historii - XX wiek Początek - wejście teorii Mendla do dyskursu naukowego Lata 40. - DNA jest nośnikiem genów Lata 50. - wiemy jak wygląda DNA (Franklin,
Bardziej szczegółowoPOLIMERAZY DNA- PROCARYOTA
Enzymy DNA-zależne, katalizujące syntezę DNA wykazują aktywność polimerazy zawsze w kierunku 5 3 wykazują aktywność polimerazy zawsze wobec jednoniciowej cząsteczki DNA do utworzenia kompleksu z ssdna
Bardziej szczegółowoKwasy nukleinowe. Replikacja
Kwasy nukleinowe Replikacja Białko Helikaza Prymaza SSB Funkcja w replikacji DNA Rozplata podwójną helisę Syntetyzuje starterowy odcinek RNA Stabilizuje regiony jednoniciowe Gyraza DNA Wprowadza ujemne
Bardziej szczegółowoBiologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.
Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Historia } Selekcja w hodowli zwierząt, co najmniej 10 000 lat temu } Sztuczne zapłodnienie (np. drzewa daktylowe) 1000 lat temu
Bardziej szczegółowoReplikacja DNA. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Replikacja DNA Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Replikacja DNA jest bardzo złożonym procesem, w którym biorą udział setki
Bardziej szczegółowoZarówno u organizmów eukariotycznych, jak i prokariotycznych proces replikacji ma charakter semikonserwatywny.
HIPTEZY WYJAŚIAJĄCE MECHAIZM REPLIKACJI C. Model replikacji semikonserwatywnej zakłada on, że obie nici macierzystej cząsteczki DA są matrycą dla nowych, dosyntetyzowywanych nici REPLIKACJA każda z dwóch
Bardziej szczegółowoPodstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.
Podstawy biologii Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Historia } Selekcja w hodowli zwierząt, co najmniej 10 000 lat temu } Sztuczne zapłodnienie (np. drzewa daktylowe) 1000 lat temu } Podobne
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ 1. Gen to odcinek DNA odpowiedzialny
Bardziej szczegółowoProkaryota. Genetyka molekularna i genomika
Prokaryota Genetyka molekularna i genomika Prokaryota nie są jedną grupą Carl Woese (1928-2012) Genomy bakterii i archeonów Od 0,5 (mykoplazmy) do ~ 5 Mb Wyjątkowo 9 Mb (Bradyrhizobium japonicum) 13 Mb
Bardziej szczegółowoDr hab. Anna Bębenek Warszawa,
Dr hab. Anna Bębenek Warszawa, 14.01. 2018 Instytut Biochemii i Biofizyki PAN Ul. Pawińskiego 5a 02-106 Warszawa Recenzja pracy doktorskiej Pana mgr Michała Płachty Pod Tytułem Regulacja funkcjonowania
Bardziej szczegółowoPodstawy biologii. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.
Podstawy biologii Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Materiał genetyczny Materiałem genetycznym są kwasy nukleinowe Materiałem genetycznym organizmów komórkowych jest kwas deoksyrybonukleinowy
Bardziej szczegółowoDominika Stelmach Gr. 10B2
Dominika Stelmach Gr. 10B2 Czym jest DNA? Wielkocząsteczkowy organiczny związek chemiczny z grupy kwasów nukleinowych Zawiera kwas deoksyrybonukleoinowy U organizmów eukariotycznych zlokalizowany w jądrze
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Transkrypcja RNA
SCENARIUSZ LEKCJI BIOLOGII Z WYKORZYSTANIEM FILMU Transkrypcja RNA SPIS TREŚCI: I. Wprowadzenie. II. Części lekcji. 1. Część wstępna. 2. Część realizacji. 3. Część podsumowująca. III. Karty pracy. 1. Karta
Bardziej szczegółowoKonspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej
Seminarium 1 część 1 Konspekt do zajęć z przedmiotu Genetyka dla kierunku Położnictwo dr Anna Skorczyk-Werner Katedra i Zakład Genetyki Medycznej Genom człowieka Genomem nazywamy całkowitą ilość DNA jaka
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Budowa rybosomu Translacja
Bardziej szczegółowoTranslacja i proteom komórki
Translacja i proteom komórki 1. Kod genetyczny 2. Budowa rybosomów 3. Inicjacja translacji 4. Elongacja translacji 5. Terminacja translacji 6. Potranslacyjne zmiany polipeptydów 7. Translacja a retikulum
Bardziej szczegółowoInformacje dotyczące pracy kontrolnej
Informacje dotyczące pracy kontrolnej Słuchacze, którzy z przyczyn usprawiedliwionych nie przystąpili do pracy kontrolnej lub otrzymali z niej ocenę negatywną zobowiązani są do dnia 06 grudnia 2015 r.
Bardziej szczegółowoBiologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja.
Biologiczne podstawy ewolucji. Informacja genetyczna. Co to jest ewolucja. Historia } Selekcja w hodowli zwierząt, co najmniej 10 000 lat temu } Sztuczne zapłodnienie (np. drzewa daktylowe) 1000 lat temu
Bardziej szczegółowoTRANSLACJA II etap ekspresji genów
TRANSLACJA II etap ekspresji genów Tłumaczenie informacji genetycznej zawartej w mrna (po transkrypcji z DNA) na aminokwasy budujące konkretne białko. trna Operon (wg. Jacob i Monod) Zgrupowane w jednym
Bardziej szczegółowoWprowadzenie. DNA i białka. W uproszczeniu: program działania żywego organizmu zapisany jest w nici DNA i wykonuje się na maszynie białkowej.
Wprowadzenie DNA i białka W uproszczeniu: program działania żywego organizmu zapisany jest w nici DNA i wykonuje się na maszynie białkowej. Białka: łańcuchy złożone z aminokwasów (kilkadziesiąt kilkadziesiąt
Bardziej szczegółowoDNA superhelikalny eukariota DNA kolisty bakterie plazmidy mitochondria DNA liniowy wirusy otrzymywany in vitro
DNA- kwas deoksyrybonukleinowy: DNA superhelikalny eukariota DNA kolisty bakterie plazmidy mitochondria DNA liniowy wirusy otrzymywany in vitro RNA- kwasy rybonukleinowe: RNA matrycowy (mrna) transkrybowany
Bardziej szczegółowoBiologia molekularna genu. Replikacja i stabilność genomu c. d.
Biologia molekularna genu Replikacja i stabilność genomu c. d. Dokładność replikacji Ostatecznie polimeraza jest bardzo dokładnym enzymem U E. coli częstość błędów 1:10 7 wstawianych nukleotydów Częstość
Bardziej szczegółowoWARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU- 5 ECTS
WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU- 5 ECTS KOLOKWIA; 15% KOLOKWIA-MIN; 21% WEJŚCIÓWKI; 6% WEJŚCIÓWKI-MIN; 5% EGZAMIN; 27% EGZAMIN-MIN; 26% WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU- 5 ECTS kolokwium I 12% poprawa kolokwium
Bardziej szczegółowoEkspresja informacji genetycznej
Ekspresja informacji genetycznej Informacja o budowie i funkcjonowaniu organizmu jest zakodowana w sekwencji nukleotydów cząsteczek DNA i podzielona na dużą liczbę genów. Gen jest odcinkiem DNA kodującym
Bardziej szczegółowoKwasy Nukleinowe. Rys. 1 Struktura typowego dinukleotydu
Kwasy Nukleinowe Kwasy nukleinowe są biopolimerami występującymi w komórkach wszystkich organizmów. Wyróżnia się dwa główne typy kwasów nukleinowych: Kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) Kwasy rybonukleinowe
Bardziej szczegółowowykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki
Genetyka ogólna wykład dla studentów II roku biotechnologii Andrzej Wierzbicki Uniwersytet Warszawski Wydział Biologii andw@ibb.waw.pl http://arete.ibb.waw.pl/private/genetyka/ Wykład 4 Jak działają geny?
Bardziej szczegółowoAnalizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych???
Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Alfabet kwasów nukleinowych jest stosunkowo ubogi!!! Dla sekwencji DNA (RNA) stosuje się zasadniczo*
Bardziej szczegółowoMUTACJE GENOWE- SUBSTYTUCJE MUTACJE GENOWE- INSERCJE I DELECJE PRZYCZYNY POWSTAWANIA MUTACJI
MUTACJE GENOWE- SUBSTYTUCJE Substytucja- zmiana jednego nukleotydu na inny tranzycja- zmiana jednej zasady purynowej na drugą purynową (A G), lub pirymidynowej na pirymidynową (T C) transwersja- zamiana
Bardziej szczegółowoWykład 12 Kwasy nukleinowe: budowa, synteza i ich rola w syntezie białek
BIOCHEMIA Kierunek: Technologia Żywności i Żywienie Człowieka semestr III Wykład 12 Kwasy nukleinowe: budowa, synteza i ich rola w syntezie białek WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI I RYBACTWA CENTRUM BIOIMMOBILIZACJI
Bardziej szczegółowoSpis treści. Księgarnia PWN: Terry A. Brown - Genomy. Część 1 Jak bada się genomy 1 Rozdział 1 Genomy, transkryptomy i proteomy 3
Księgarnia PWN: Terry A. Brown - Genomy Przedmowa Przedmowa do drugiego wydania polskiego Wstęp Spis rozdziałów Skróty V VI VII XI XIX Część 1 Jak bada się genomy 1 Rozdział 1 Genomy, transkryptomy i proteomy
Bardziej szczegółowoTranskrypcja i obróbka RNA. Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.
Transkrypcja i obróbka RNA Materiały dydaktyczne współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Centralny dogmat biologii molekularnej: sekwencja DNA zostaje
Bardziej szczegółowoGENETYKA. Budowa i rola kwasów nukleinowych Geny i genomy Replikacja DNA NM G
GENETYKA Budowa i rola kwasów nukleinowych Geny i genomy Replikacja DNA 1 Podręcznik Biologia na czasie 3 Maturalne karty pracy 3 Vademecum 2 Zadanie domowe Na podstawie różnych źródeł opisz historię badań
Bardziej szczegółowoRegulacja Ekspresji Genów
Regulacja Ekspresji Genów Wprowadzenie o Ekspresja genu jest to złożony proces jego transkrypcji do mrna, o Obróbki tego mrna, a następnie o Translacji do białka. 4/17/2019 2 4/17/2019 3 E 1 GEN 3 Promotor
Bardziej szczegółowoPodstawy genetyki. Dziedziczenie wieloczynnikowe na przykładzie człowieka. Asocjacje.
Podstawy genetyki Dziedziczenie wieloczynnikowe na przykładzie człowieka. Asocjacje. Cechy wieloczynnikowe Choroby jednogenowe są rzadkie lub bardzo rzadkie Jednogenowych cech zmienności prawidłowej jest
Bardziej szczegółowo1. Na podanej sekwencji przeprowadź proces replikacji, oraz do obu nici proces transkrypcji i translacji, podaj zapis antykodonów.
mrna 1. Na podanej sekwencji przeprowadź proces replikacji, oraz do obu nici proces transkrypcji i translacji, podaj zapis antykodonów. GGA CGC GCT replikacja CCT GCG CGA transkrypcja aminokwasy trna antykodony
Bardziej szczegółowoThe Role of Maf1 Protein in trna Processing and Stabilization / Rola białka Maf1 w dojrzewaniu i kontroli stabilności trna
Streszczenie rozprawy doktorskiej pt. The Role of Maf1 Protein in trna Processing and Stabilization / Rola białka Maf1 w dojrzewaniu i kontroli stabilności trna mgr Tomasz Turowski, promotor prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoKsięgarnia PWN: B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter Podstawy biologii komórki. Cz.
Księgarnia PWN: B. Alberts, D. Bray, K. Hopkin, A. Johnson, J. Lewis, M. Raff, K. Roberts, P. Walter Podstawy biologii komórki. Cz. 1 ROZDZIAŁ 1. KOMÓRKI WPROWADZENIE 1 Jedność i różnorodność komórek 1
Bardziej szczegółowoSkładniki diety a stabilność struktury DNA
Składniki diety a stabilność struktury DNA 1 DNA jedyna makrocząsteczka, której synteza jest ściśle kontrolowana, a powstałe błędy są naprawiane DNA jedyna makrocząsteczka naprawiana in vivo Replikacja
Bardziej szczegółowoRegulacja transkrypcji genów eukariotycznych
Regulacja transkrypcji genów eukariotycznych Dr hab. Marta Koblowska, prof. UW Zakład Biologii Systemów, Wydział Biologii UW Pracownia Analiz Mikromacierzy i Sekwencjonowania UW/IBB PAN Klasyczne wyobrażenie
Bardziej szczegółowoNowoczesne systemy ekspresji genów
Nowoczesne systemy ekspresji genów Ekspresja genów w organizmach żywych GEN - pojęcia podstawowe promotor sekwencja kodująca RNA terminator gen Gen - odcinek DNA zawierający zakodowaną informację wystarczającą
Bardziej szczegółowoGen eukariotyczny. Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne
Gen eukariotyczny Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne Definicja genu Region DNA, który określa dziedziczoną cechę organizmu; zwykle koduje pojedyncze białko lub RNA. Zawiera całą funkcjonalną
Bardziej szczegółowoPamiętając o komplementarności zasad azotowych, dopisz sekwencję nukleotydów brakującej nici DNA. A C C G T G C C A A T C G A...
1. Zadanie (0 2 p. ) Porównaj mitozę i mejozę, wpisując do tabeli podane określenia oraz cyfry. ta sama co w komórce macierzystej, o połowę mniejsza niż w komórce macierzystej, gamety, komórki budujące
Bardziej szczegółowoAnalizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych???
Analizy DNA in silico - czyli czego można szukać i co można znaleźć w sekwencjach nukleotydowych??? Alfabet kwasów nukleinowych jest stosunkowo ubogi!!! Dla sekwencji DNA (RNA) stosuje się zasadniczo*
Bardziej szczegółowoGenerator testów 1.3.1 Biochemia wer. 1.0.5 / 14883078 Strona: 1
Przedmiot: Biochemia Nazwa testu: Biochemia wer. 1.0.5 Nr testu 14883078 Klasa: zaoczni_2007 IBOS Odpowiedzi zaznaczamy TYLKO w tabeli! 1. Do aminokwasów aromatycznych zalicza się A) G, P oraz S B) L,
Bardziej szczegółowoDNA musi współdziałać z białkami!
DNA musi współdziałać z białkami! Specyficzność oddziaływań między DNA a białkami wiążącymi DNA zależy od: zmian konformacyjnych wzdłuż cząsteczki DNA zróżnicowania struktury DNA wynikającego z sekwencji
Bardziej szczegółowoPodstawowe metody i podejścia badawcze genetyki. Genomika funkcjonalna, biologia systemów, biologia syntetyczna
Podstawowe metody i podejścia badawcze genetyki Genomika funkcjonalna, biologia systemów, biologia syntetyczna Co to znaczy? TCACAATTTAGACATCTAGTCTTCCACTTAAGCATATTTAGATTGTTTCCAGTTTTCAGCTTTTATGACTAAATCTTCTAAAATTGTTTTTCCCTAAATGTATATTTTAATTTG
Bardziej szczegółowoZaoczne Liceum Ogólnokształcące Pegaz
WYMAGANIA EGZAMINACYJNE ROK SZKOLNY 2015/2016 Semestr jesienny TYP SZKOŁY: liceum ogólnokształcące PRZEDMIOT: biologia SEMESTR: II LICZBA GODZIN W SEMESTRZE: 15 PROGRAM NAUCZANIA: Program nauczania biologii
Bardziej szczegółowoMożliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii
Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii 1. Transgeneza - genetycznie zmodyfikowane oraganizmy 2. Medycyna i ochrona zdrowia 3. Genomika poznawanie genomów Przełom XX i
Bardziej szczegółowoRegulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ ( , III edycja)
1. Organizatorzy konkursu. Regulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ (2018-2019, III edycja) Iwona Paprzycka nauczyciel biologii
Bardziej szczegółowoMożliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii
Możliwości współczesnej inżynierii genetycznej w obszarze biotechnologii 1. Technologia rekombinowanego DNA jest podstawą uzyskiwania genetycznie zmodyfikowanych organizmów 2. Medycyna i ochrona zdrowia
Bardziej szczegółowoRegulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ [2017/2018]
Regulamin Wojewódzkiego Konkursu Biologicznego dla uczniów pierwszych klas liceum ogólnokształcącego ZMAGANIA Z GENETYKĄ [2017/2018] 1. Organizatorzy konkursu. Iwona Paprzycka nauczyciel biologii VI Liceum
Bardziej szczegółowoGen eukariotyczny. Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne
Gen eukariotyczny Działanie i regulacja etapy posttranskrypcyjne Literatura Allison, r. 13 Brown, r. 12.2 Definicja genu Region DNA, który określa dziedziczoną cechę organizmu; zwykle koduje pojedyncze
Bardziej szczegółowoZawartość. Wstęp 1. Historia wirusologii. 2. Klasyfikacja wirusów
Zawartość 139585 Wstęp 1. Historia wirusologii 2. Klasyfikacja wirusów 3. Struktura cząstek wirusowych 3.1. Metody określania struktury cząstek wirusowych 3.2. Budowa cząstek wirusowych o strukturze helikalnej
Bardziej szczegółowoPODSTAWY GENETYKI ... Zadanie 7 (2 pkt.). Antykodon wskazuje strzałka oznaczona literą... Opisz funkcję pełnioną przez antykodon w trna.
Zadanie 1. (2 pkt.) W tabeli przedstawiono kodony kodu genetycznego. Poniżej przedstawiono dwie sekwencje nukleotydów w mrna. Ustal czy koduja takie same czy inne odcinki polipeptydów. Uzasadnij jednym
Bardziej szczegółowoPROGRAM NAUCZANIA rok III Wydział Lekarski, semestr letni GENETYKA MOLEKULARNA
PROGRAM NAUCZANIA rok III Wydział Lekarski, semestr letni GENETYKA MOLEKULARNA L.p. TEMAT ZAKRES TREŚCI 1. Wstęp do genetyki (11-15.02) -znajomość pojęć: kwas nukleinowy (DNA i RNA), gen (jednostka transkrypcyjna,
Bardziej szczegółowoInżynieria genetyczna- 6 ECTS. Inżynieria genetyczna. Podstawowe pojęcia Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka
Inżynieria genetyczna- 6 ECTS Część I Badanie ekspresji genów Podstawy klonowania i różnicowania transformantów Kolokwium (14pkt) Część II Klonowanie ekspresyjne Od genu do białka Kolokwium (26pkt) EGZAMIN
Bardziej szczegółowo2. Enzymy pozwalające na manipulację DNA a. Polimerazy DNA b. Nukleazy c. Ligazy
Metody analizy DNA 1. Budowa DNA. 2. Enzymy pozwalające na manipulację DNA a. Polimerazy DNA b. Nukleazy c. Ligazy 3. Klonowanie in vivo a. w bakteriach, wektory plazmidowe b. w fagach, kosmidy c. w drożdżach,
Bardziej szczegółowoZmienność genomu. Przyczyny, skutki i sposoby kontroli
Zmienność genomu Przyczyny, skutki i sposoby kontroli Zmienność genomu Przez zmienność genomu (polimorfizm) rozumiemy różnice w sekwencji DNA genomowego pomiędzy osobnikami jednego gatunku. Wyróżniamy:
Bardziej szczegółowoBiologia medyczna II, materiały dla studentów kierunku lekarskiego
Przepływ informacji genetycznej Centralny dogmat biologii molekularnej opisuje przepływ informacji genetycznej pomiędzy biopolimerami (kwasy nukleinowe, białka). Wersja I Wersja II F. Crick, 1958 Gdy informacja
Bardziej szczegółowo... Zadanie 7 (2 pkt.). Antykodon wskazuje strzałka oznaczona literą... Opisz funkcję pełnioną przez antykodon w trna.
Zadanie 1. (2 pkt.) W tabeli przedstawiono kodony kodu genetycznego. Poniżej przedstawiono dwie sekwencje nukleotydów w mrna. Ustal czy koduja takie same czy inne odcinki polipeptydów. Uzasadnij jednym
Bardziej szczegółowo