Format MARC 21 rekordu bibliograficznego dla dokumentu ikonograficznego

Transkrypt

1 Beata Górecka Anna Graff Krystyna Sanetra Biblioteka Jagiellońska Format MARC 21 rekordu bibliograficznego dla dokumentu ikonograficznego Spotkanie pt. Katalogowanie dokumentów ikonograficznych w NUKAT Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie, r.

2 Plan prezentacji informacje wstępne, definicja, źródła, zakres instrukcji, trudności.. jednostka opisu, dla której tworzy się rekord bibliograficzny, wewnętrzna struktura rekordu bibliograficznego, grupy pól w rekordzie bibliograficznym, powiązania między polami, etykieta rekordu, pola stałej długości, rekord analityczny i macierzysty, dobór pól zmiennej długości w zależności od typu jednostki opisu, tytuł dokumentu w 245 i ważne informacje w 500, oznaczenie odpowiedzialności, udokumentowanie w 500, podstawa reprodukcji, kopia cyfrowa, ikonograficzny dokument elektroniczny.

3 Włączanie do katalogów komputerowych informacji o zbiorach specjalnych, nieksiążkowych Informacja o dokumencie w katalogu komputerowym nadaje mu pełne prawa dokumentu bibliotecznego, umożliwia funkcjonowanie w bibliotece, Brak informacji w katalogu komputerowym o jakimkolwiek dokumencie, zwłaszcza w dużej bibliotece, to skazanie takiego dokumentu na niebyt. Istotnym warunkiem zaistnienia opisów w katalogach jest dostępność przepisów sporządzania opisów bibliograficznych tych dokumentów.

4 Dokument ikonograficzny - dwuwymiarowy, nieruchomy, nieprzeznaczony do projekcji obraz, utrwalony jakąkolwiek techniką na przenośnym podłożu - obraz głównym elementem, - tekst pełni rolę pomocniczą, - treść tekstu wtórna w stosunku do obrazu, - tekst bywa jednym z elementów kompozycyjnych przedstawienia.

5 Format MARC 21 rekordu bibliograficznego dla dokumentu ikonograficznego przedstawia zasady obejmujące: - dokumenty ikonograficzne wytworzone w jednym egzemplarzu, - dokumenty ikonograficzne zwielokrotnione, - dokumenty ikonograficzne opublikowane, - dokumenty ikonograficzne nieopublikowane, - dokumenty ikonograficzne dawne (np. stare ryciny), - dokumenty ikonograficzne współczesne, - dokumenty ikonograficzne oryginalnie cyfrowe (born digital), - kopie cyfrowe dokumentów ikonograficznych (digital counterparts).

6 Katalogowanie dokumentów ikonograficznych - trudności - zagadnienie opisu w MARC 21 stosunkowo nowe --> niezbyt duże doświadczenie bibliotekarzy, - różnorodność typów dokumentów, - dokumenty opublikowane, dokumenty wytworzone w jednym egzemplarzu, - różnorodność technik, - źródła danych do opisu: - mało tekstu, wydobywanie informacji ze źródeł zewnętrznych, spoza dokumentu, z kontekstu dokumentu, z jego wizualnej zawartości, - przetwarzanie na słowny opis informacji wizualnych, - częsty brak tytułu - konieczność jego ustalenia/utworzenia.

7 Źródła danych do opisu - podstawowe - tekst na dokumencie umieszczony przez autora rękopiśmienny lub uzyskany z matrycy graficznej, drukarskiej, negatywu, - tekst na dokumencie umieszczony przez inną osobę, - źródła spoza dokumentu inne egzemplarze, stany, wersje, źródła publikowane i niepublikowane, - obraz utrwalony na dokumencie.

8 Jednostka opisu --> rekord bibliograficzny Dokumenty ikonograficzne pojedynczy, jednoczęściowy zespół dokumentów niesamoistny wydawniczo wieloczęściowy części pozostają oddzielne

9 Struktura rekordu bibliograficznego powiązania/zależności między polami

10 Etykieta i pola danych kontrolnych Etykieta rekordu 006 Dane kontrolne, dodatkowa charakterystyka dokumentu 007 Forma fizyczna dokumentu ikonograficznego 008 Dane kontrolne Numery i kody 001 Numer systemowy rekordu 003 Kod instytucji - identyfikacja numeru systemowego, 005 Data i czas ostatniej modyfikacji 035 Numer kontrolny rekordu w NUKAT i bazach lokalnych, 040 Instytucja sporządzająca/modyfikująca opis 041 Język dokumentu 044 Kraj miejsca powstania/opublikowania

11 Opis bibliograficzny 245 Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności 250 Strefa wydania 260 Strefa adresu wydawniczego 300 Strefa opisu fizycznego 490 Strefa serii i dokumentu ikonograficznego wieloczęściowego forma nie do wyszukiwania 5XX Strefa uwag stosowane w NUKAT: 500,501,505,507,510,520,521,530,534,536,538,540,546,586 stosowane lokalnie: 561, 563, 59X

12 Hasło główne, hasła dodatkowe, punkty dostępu Główne: 100 Nazwa osobowa Dodatkowe: 700 Nazwa osobowa 710 Nazwa ciała zbiorowego 711 Nazwa imprezy 730 Tytuł ujednolicony 752 Nazwa miejsca powstania/publikacji 800 Nazwa osobowa i tytuł dok. ikonograf. wieloczęściowego 830 Tytuł serii, tytuł dok. ikonograf. wieloczęściowego Punkty dostępu 246 Wariant tytułu 740 Tytuł 773 Dane dot. dokumentu macierzystego 856 Adres elektroniczny dokumentu elektronicznego

13 Pola stałej długości - etykieta rekordu Etykieta/07 Poziom bibliograficzny m dokument samoistny wydawniczo, pojedynczy jedna część wieloczęściowego, wieloczęściowy opisywany w całości Etykieta/06 Typ rekordu k dokument ikonograficzny a - dokument niesamoistny wydawniczo c zespół dokumentów d podzespół, grupa lub pojedynczy, część zespołu

14 Dokument pojedynczy Etykieta/07 poziom bibliograficzny Etykieta/06 typ rekordu

15 zęść wieloczęściowego Etykieta/07 poziom bibliograficzny Etykieta/06 typ rekordu

16 Wieloczęściowy opisany w całości Etykieta/07 poziom bibliograficzny Etykieta/06 typ rekordu

17 Zespół Etykieta/07 poziom bibliograficzny Etykieta/06 typ rekordu

18 Podzespół Etykieta/07 poziom bibliograficzny Etykieta/06 typ rekordu

19 Niesamoistna część dokumentu. Rekord analityczny Etykieta/07 poziom bibliograficzny 245 tytuł dokumentu niesamoistnego 773 odesłanie do rekordu macierzystego Etykieta/06 typ rekordu numer kontrolny

20 Rekord macierzysty numer kontrolny

21 Dokument niesamoistny, rekord analityczny

22 Niesamoistna część dokumentu. Rekord analityczny

23 Etykieta/19 poziom wieloczęściowości Rodzaj dokumentu a b c nieokreślony/brak zastosowania zestaw część o tytule wyróżniającym część o tytule niewyróżniającym

24 Rodzaj dokumentu wieloczęściowego

25 Rodzaj dokumentu wieloczęściowego

26 Rodzaj dokumentu wieloczęściowego

27 008 informacje o rekordzie i o cechach katalogowanego dokumentu w postaci kodów Obecne w każdym rekordzie Kody wspólne dla wszystkich typów dokumentów 008/00-05 data wprowadzenia rekordu automatycznie 008/06 kod typu daty publikacji związany z 008/ /07-14 daty publikacji związany z 260 \c 008/15-17 kod kraju publikacji związany z 260 \a 008/35-37 kod języka dokumentu związany z 041 \a 008/35-37 kod zmiany formy zapisu związany z 245 \a 008/39 kod źródła opisu zewn.

28 008/06 kod typu daty publikacji - zależy od daty/dat w pozycjach 008/07-14 i w polu 260 \c Typ daty: s pojedyncza, znana lub prawdopodobna Data 1: 1907 Data \a Podwórze normandzkie \h [Dokument ikonograficzny] / \c Pankiewicz. 260 \a [S. l. : \b s. n., \c 1907]. Typ daty: m dwie daty, rozpoczęcie/zakończenie publikacji dok. wieloczęśc. Data 1: 1933 Data 2: \a Cykl drzewa polskie. \n [1-10] \h [Dokument ikonograficzny] / \c BG Krasnodębska Gardowska. 260 \a [Warszawa : \b nakł. autora], \c 1933-[19]34. Typ daty: q niepewna, dwie daty, najwcześniejsza/najpóźniejsza z możliwych Data 1: 1825 Data 2: \a [Hetman Stanisław Jabłonowski na koniu] \h [Dokument ikonograficzny] / \c [Piotr Michałowski]. 260 [\c ca ].

29 008/06 kod typu daty publikacji - zależy od daty/dat w pozycjach 008/07-14 i w polu 260 \c Typ daty: r data reprodukcji, data pierwotna wydania/powstania Data 1: 1998 Data 2: \a Widok z Rynku Krosna \h [Dokument ikonograficzny]. 260 \a Krosno : \b Wydawnictwo Ruthenus, \c \p Reprint pocztówki, oryg.: \c Nakł. Bernard Fischbeln, Typ daty: i dwie daty, najwcześniejsza/najpóźniejsza dokumentu z zespołu Data 1: 1963 Data 2: \a [Zespół dokumentów związanych z Oficyną Stanisława Gliwy] \h [Dokument ikonograficzny]. 260 \a London : \b Oficyna Stanisława Gliwy, \c [ca ]. Typ daty: k dwie daty, początkowa i końcowa największej grupy zespołu Data 1: 1965 Data 2: \a [Grafiki z życzeniami świątecznymi z Zespołu dokumentów związanych z Oficyną Stanisława Gliwy] \h [Dokument ikonograficzny]. 260 \a London : \b Oficyna Stanisława Gliwy, \c [ca ].

30 008/15-17 kod kraju publikacji/powstania dokumentu - związany z danymi w polu 044, 260, 752 Miejsce wydania/powstania: pl@ Polska \a Stefan Jaracz \h [Dokument ikonograficzny] / \c [rys. z natury Zb. Pronaszki. 260 \a Kraków, \c [19]30. Miejsce wydania/powstania: it@ Włochy \a [Saint Auxentius] \h [Dokument ikonograficzny] / \c Io Sadeler fecit et exccud. Vos in. 260 \a [Venetijs] : \b lo Sadeler excud., \c [1600]. 752 \a Włochy \d Wenecja Miejsce wydania/powstania: xx@ nieznane \a [Karty do gry typu włosko-hiszpańskiego] \h [Dokument ikonograficzny]. 260 \a [S. l. : \b s. n., \c ca ]. Miejsce wydania/powstania: fr@ 2 miejsca wydania pole \a fr \a xxu 260 \a Paris [etc.] : \b Goupil & Cie ; \a New-York : \b M. Knedler, \c ca ].

31 008/35-37 kod języka dokumentu - związany z danymi w polu 041, 546 Kod języka: ger \a Hall in Schwaben] \h [Dokument ikonograficzny]. Kod języka: pol 041 0@ \a pol \a fre \a Brama Grodzka \h [Dokument ikonograficzny] = \b La porte de Grod. Kod języka: pol 041 0@ \a pol \a lat \a prawdziwy wizerunek Najświętszego Oblicza P. N. Jezusa Chrystusa \h [Dokument ikonograficzny] : \b wyrażonego na chuście św. Weroniki, które [ ] przechowuje się w Arcybazylice św. Piotra w Rzymie. 546 \a Pozwolenie na druk w jęz. łac.

32 008/38 kod zmiany formy zapisu w stosunku do występującej na dokumencie - może być związany z polem 534 \b Zmiana dane nietransliterowane o dane transliterowane

33 008/39 kod źródła opisu Źródło opisu c program współkatalogowania NUKAT

34 008 kody charakterystyczne dla typu dokumentu zestaw zależny od wartości w pozycji /06 etykiety rekordu 008/18-20 kod czasu odtwarzania brak zastosowania 008/22 kod przeznaczenia dla użytkownika związany z 521 \a 008/28 kod publikacji urzędowej brak zamiaru kodowania 008/29 kod formy zapisu do określenia 008/33 kod typu dok. ikonogr. do określenia, związany z /34 kod techniki brak zastosowania

35 008/22 kod przeznaczenia dla a b c d e f g j nieznany lub nieokreślony przedszkole klasa 1-3 szkoły podstawowej klasa 4-6 szkoły podstawowej i gimnazjum liceum dorośli odbiorca wyspecjalizowany odbiorca ogólny młodzież

36 008/29 kod formy zapisu dokumentu inna niż następne r o q s wierna reprodukcja (bez zmiany nośnika i rodzaju druku, np. fotokopia) online - dokument elektroniczny o dostępie zdalnym dokument elektroniczny o dostępie lokalnym (na nośniku fizycznym) elektroniczna ogólnie, nieistotne na nośniku fizycznym (DVD, CD-ROM), czy dostępny online

37 008/33 kod typu dokumentu ikonograficznego a b c d g i k l n o w z dzieło oryginalne zestaw dokumentów różnego typu reprodukcja dzieła diorama gra obraz grafika rysunek techniczny schemat, tablica, tabela, wykres, plansza karty, fiszki edukacyjne zabawka inny

38 008/33 kod typu dokumentu ikonograficznego

39 007 forma fizyczna dokumentu ikonograficznego Obecne w każdym rekordzie 007/00 typ dokumentu k 007/01 postać fizyczna związany z 300 \a 007/02 zawartość nieokreślona 007/03 kolor związany z 300 \b 007/04 podłoże związany z 300 \b 007/05 materiał ochronny, oprawa związany z 500 \a, 563 \a

40 007/01 postać fizyczna dokumentu ikonograficznego a c d e f g h i j k l n o p q r s u v z karty do ćwiczeń, gier, zabaw kolaż rysunek obraz (dzieło malarskie) reprodukcja fotomechaniczna negatyw fotograficzny pozytyw obraz (przedstawienie graficzne) grafika plakat rysunek techniczny schemat, tablica, tabela, wykres, plansza karty, fiszki edukacyjne karta pocztowa ikona radiograf, zdjęcie rentgenowskie odbitka próbna nieokreślona fotografia (typ nieokreślony), inna (także będąca rezultatem zastosowania techniki mieszanej)

41 007/01 postać fizyczna dokumentu ikonograficznego

42 007/03 kolor dokumentu ikonograficznego a b c h m u z jednobarwny (jeden kolor, inny niż czarny) czarno-biały wielokolorowy kolorowany ręcznie mieszany nieznany inny

43 007/04 podłoże a płótno b brystol, karton c tektura d szkło e tworzywo sztuczne (nie tkaniny z włókien syntetycznych) f skóra zwierzęca surowa (niewyprawiona, skórka, łupina) g tkanina (z włókien syntetycznych i naturalnych, z wyj. płótna) h metal i plastik l winyl m podłoże mieszane (zespół dokumentów na różnych podłożach) n welin o papier p gips q płyta wiórowa r porcelan s kamień t drewno u podłoże nieznane v skóra zwierzęca wyprawiona (garbowana) w pergamin z inne

44 007/05 materiał ochronny, a b c d e f g h i l m n o p q r s t u v w z brak oprawy płótno brystol, karton tektura szkło tworzywo sztuczne (nie tkaniny z włókien syntetycznych) skóra zwierzęca surowa (niewyprawiona, skórka, łupina) tkanina (z włókien syntetycznych i naturalnych, z wyj. płótna) metal plastik winyl podłoże mieszane (zespół dokumentów na różnych podłożach) welin papier gips płyta wiórowa porcelan kamień drewno podłoże nieznane skóra zwierzęca wyprawiona (garbowana) pergamin inne

45 Struktura rekordu bibliograficznego zależy od: - typu dokumentu, jednostki opisu - sposobu zaistnienia dokumentu wytworzony w 1 egz., opublikowany - czasu powstania/opublikowania dokumentu,

46 Jednostka opisu struktura rekordu bibliograficznego pole jednoczęściowy wieloczęściowy niesamoistny lub pojedyn. z zespołu 245 tytuł dok. pojedyn. tytuł wspólny prac współwydanych tytuł jednej części dok.wieloczęściow. lub tytuł całości tytuł dokumentu niesamoistnego zespół tytuł nadany zespołowi 300 jedno jedno jedno jedno lub kilka 490 tytuł serii tyt.całości dok. wielocz.- w 245 tyt. części 501 tyt.pracy wspólwyd. 505 tyt.prac wpółwyd. o wspólnym tytule tyt. poszczeg. części --- tyt. części zespołu informacja o powiązaniu dane dot. dok. macierzystego 800 autor. tytuł całości 830 tytuł serii tytuł całości

47 Sposób zaistnienia dokumentu struktura rekordu bibliograficznego pole wytworzony w jednym egzemplarzu opublikowany zespół 260 \c data powstania \a miejsce powstania gdy wiadome \b pomija się \c data publikacji \a miejsce publikacji lub S. l. \b nazwa wydawcy lub s. n. \c daty wydania/powstania najwcześn.-najpóźn. \a i \b jeżeli wspólne

48 Czas powstania/opublikowania dokumentu struktura rekordu bibliograficznego pole powstały/opublikowany przed 1801 r. 700, 710 hasło dodatkowe dla nazwy wydawcy, drukarza, oficyn podanych w \b \f w polu \a Nazwa państwa \d nazwa miasta

49 Tytuł dokumentu ikonograficznego struktura rekordu bibliograficznego 245 tytuł przejmuje się ze: źródła podstawowego (tekst umieszczony na dokumencie na awersie, rewersie, oryginalnej oprawie, opakowaniu) ze źródeł spoza dokumentu lub tworzy określając zwięźle rodzaj i formę dokumentu i/lub temat obrazu utrwalonego na dokumencie, jeżeli występuje tekst - po skrócie Inc.: przytacza się pierwsze jego wyrazy.

50 Tytuł dokumentu ikonograficznego Na próbce 70 rekordów bibliograficznych stwierdzono: tytuł oryginalny przejęty z dokumentu 18 % tytuł ustalony na podst. źródeł zewnętrznych 26 % tytuł nadany przez katalogującego 56 %

51 Tytuł oryginalny przejęty z dokumentu, informacja w polu 500 gdzie umieszczony, informacja skąd oznaczenie odpowiedzialności 520 uwaga o zawartości kompozycji

52 Tytuł ustalony na podstawie źródeł zewnętrznych dokument opublikowany 500 informacja o źródle tytułu skąd oznaczenie odpowiedzialności 580 czy to właściwe miejsce na tę informację

53 Tytuł ustalony na podstawie źródeł zewnętrznych dokument niepublikowany 500 informacja o źródle tytułu brak jasnej informacji skąd oznacz. odpowiedz.

54 Tytuł nadany przez katalogującego 500 tytuł utworzony przez katalogującego na podst. zawartości kompozycji

55 Tytuł nadany przez katalogującego??? 510 podano informacje o źródle ale 500 tytuł nadany przez katalogującego gdyby tytuł był przejęty ze źródła, źródło byłoby cytowane w polu 500

56 Oznaczenie odpowiedzialności Konieczna uwaga skąd pochodzi 500 źródło oznaczenia odpowiedzialności

57 Oznaczenie odpowiedzialności Konieczna uwaga skąd pochodzi 500 brak sygn. artysty Skąd wzięto oznaczenie odpowiedzialności?

58 Rekord dla podstawy reprodukcji cyfrowej = dokumentu ikonograficznego pola charakterystyczne reprodukcja cyfrowa

59 Grafika cyfrowa, born digital k - jpg

60 Rekord dla grafiki cyfrowej etykieta x \h k - jpg

61 Rekord dla grafiki cyfrowej etykieta x \h k - jpg

62 Dziękujemy za uwagę