Otoczenie prawne biblioteki cyfrowej

Transkrypt

1 Otoczenie prawne biblioteki cyfrowej Barbara Szczepańska kierownik biblioteki i zasobów informacyjnych kancelaria prawna Lovells H. Seisler sp. kom.

2 Typy bibliotek biblioteka (tradycyjna) biblioteka wirtualna biblioteka cyfrowa (elektroniczna) biblioteka hybrydowa repozytorium konferencja 2

3 Regulacje prawne mające zastosowanie w procesie tworzenia bibliotek cyfrowych ustawa o bibliotekach (Dz.U ze zmianami) ustawa o ochronie baz danych (Dz.U ze zmianami) ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U ze zmianami) konferencja 3

4 Biblioteka cyfrowa w ustawie o bibliotekach brak definicji bibliotek cyfrowych ale biblioteka gromadzi materiały niezależnie od nośnika fizycznego, w tym elektroniczne zatem przepisy dotyczące bibliotek tradycyjnych mają zastosowanie przy tworzeniu bibliotek cyfrowych konferencja 4

5 Biblioteka cyfrowa jako baza danych biblioteka cyfrowa jest bazą danych biblioteka cyfrowa jako baza jest chroniona raczej prawem sui generis a nie prawem autorskim producentom biblioteki cyfrowej przysługuje prawo do ochrony bazy i uprawnienie do zakazu pobierania i wtórnego wykorzystania (w innych bazach) jej fragmentów lub całości konferencja 5

6 Biblioteka cyfrowa a ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych utwór pola eksploatacji treść prawa autorskiego autorskie prawa osobiste autorskie prawa majątkowe czas trwania autorskich praw majątkowych dozwolony użytek chronionych utworów umowy prawa autorskiego konferencja 6

7 Definicja utworu Utwory, czyli przejawy działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalone w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia. Nie stanowią przedmiotu prawa autorskiego: akty normatywne lub ich urzędowe projekty, urzędowe dokumenty, materiały, znaki i symbole, opublikowane opisy patentowe lub ochronne, proste informacje prasowe konferencja 7

8 Pola eksploatacji utrwalanie i zwielokrotnianie utworu - wytwarzanie określoną techniką (drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego, cyfrową) egzemplarzy utworu obrót oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono (wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo jego egzemplarzy) rozpowszechnianie utworu (publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym) konferencja 8

9 Treść prawa autorskiego prawa osobiste (niezbywalne) prawo do autorstwa utworu, oznaczania utworu imieniem, nazwiskiem, pseudonimem lub do udostępniania go anonimowo prawo do nienaruszalności treści i formy utworu do jego rzetelnego wykorzystania prawo do decydowania o jego pierwszym udostępnianiu publiczności prawo do nadzoru nad sposobem korzystania z utworu prawa majątkowe (mogą być przenoszone) prawo do otrzymywania wynagrodzenia za eksploatację utworu na różnych polach konferencja 9

10 Czas trwania autorskich praw majątkowych 70 lat od śmierci twórcy lub najpóźniej zmarłego współautora od daty pierwszego rozpowszechnienia - w odniesieniu do utworu, którego twórca nie jest znany od daty rozpowszechnienia utworu - w odniesieniu do utworu, do którego autorskie prawa majątkowe przysługują z mocy ustawy innej osobie niż twórca - a gdy utwór nie został rozpowszechniony - od daty jego ustalenia w odniesieniu do utworu audiowizualnego - od śmierci najpóźniej zmarłej z wymienionych osób: głównego reżysera, autora scenariusza, autora dialogów, kompozytora muzyki skomponowanej do utworu audiowizualnego konferencja 10

11 Dozwolony użytek chronionych utworów dozwolony użytek prywatny dozwolony użytek publiczny (licencja ustawowa) licencje na rzecz bibliotek, archiwów, szkół i ośrodków dokumentacji licencja na rzecz osób niepełnosprawnych antologie i wypisy prawo cytatu przedruk konferencja 11

12 Dozwolony użytek chronionych utworów licencja dla bibliotek Biblioteki mogą: udostępniać nieodpłatnie, w zakresie swoich zadań statutowych, egzemplarze utworów rozpowszechnionych, sporządzać lub zlecać sporządzanie egzemplarzy rozpowszechnionych utworów w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony własnych zbiorów, udostępniać zbiory dla celów badawczych lub poznawczych za pośrednictwem końcówek systemu informatycznego (terminali) znajdujących się na terenie tych jednostek konferencja 12

13 Umowy prawa autorskiego umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych umowa licencyjna licencja wyłączna licencja niewyłączna Creative Commons konferencja 13

14 Scenariusz pierwszy - dzieła w domenie publicznej W zbiorach biblioteki cyfrowej udostępnia się bez ograniczeń: utwory, które zostały stworzone kiedy prawo autorskie nie istniało utwory, które w momencie powstania nie były chronione prawem autorskim utwory, które nie są z mocy ustawy chronione prawem autorskim utwory, do których prawa autorskie wygasły utwory, które nie noszą charakteru twórczego i indywidualnego a zatem nie mają ochrony prawnoautorskiej konferencja 14

15 Scenariusz drugi dzieła chronione prawem autorskim tworzenie kolekcji cyfrowych bez możliwości udostępniania udostępnianie na miejscu udostępnianie on-line na podstawie umów licencyjnych udostępnianie on-line na rzecz osób niepełnosprawnych konferencja 15

16 Scenariusz drugi - dzieła ochronione prawem autorskim - dzieła osierocone i dzieła o wyczerpanych nakładach dzieła osierocone pojedyncze obiekty stosowanie diligent search masowa digitalizacja??? (zbiorowe licencje, wprowadzenie licencji ustawowej, ograniczenie bądź wyłączenie odpowiedzialności za naruszenie praw autorskich w przypadku wykorzystania dzieła osieroconego) dzieła o wyczerpanych nakładach umowy licencyjne konferencja 16

17 Pola eksploatacji w umowach licencyjnych zawieranych przez twórców bibliotek cyfrowych(repozytoriów) umieszczenie utworu w bibliotece cyfrowej zwielokrotnienie techniką cyfrową wprowadzanie do pamięci ogólnie dostępnego komputera lub wprowadzanie do pamięci komputera dostępnego w bibliotece (na terenie kampusu) zezwolenie na przeglądanie treści lub udostępnianie w sieciach komputerowych (Internecie) lub rozpowszechnianie on-line: dla wszystkich tylko dla studentów tylko dla studentów uczelni należących do konsorcjum a także zezwolenie na wydruk w ramach dozwolonego użytku (dyskusyjne jest czy jest to pole eksploatacji, czy raczej zgodne z prawem wykorzystanie tekstu) konferencja 17

18 dziękuję za uwagę Barbara Szczepańska