FORMAT MARC 21 DLA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO W KATALOGU DOLNOŚLĄSKIEGO ZASOBU BIBLIOTECZNEGO

Transkrypt

1 Dolnośląska Biblioteka Publiczna im. Tadeusza Mikulskiego we Wrocławiu FORMAT MARC 21 DLA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO W KATALOGU DOLNOŚLĄSKIEGO ZASOBU BIBLIOTECZNEGO Materiały Metodyczne Opracowała : Dorota Paras Wrocław

2 SPIS TREŚCI WSTĘP WYKAZ PÓL FORMATU MARC 21 DLA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO Etykieta rekordu i pola danych kontrolnych LDR ETYKIETA (NP) 006 DODATKOWE CECHY DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (NP) 007 FORMA FIZYCZNA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (P) 008 DANE KONTROLNE (NP) 015 NUMER BIBLIOGRAFII NARODOWEJ (NP) Pola informacyjne 020 ISBN (P) 040 INSTYTUCJA SPORZĄDZAJĄCA OPIS (NP) 041 JĘZYK DOKUMENTU (NP) 080 SYMBOL UKD (NP) 084 KLASYFIKACJA WŁASNA (P) Strefa haseł głównych dokumentu elektronicznego 100 HASŁO GŁÓWNE NAZWA OSOBOWA (NP) 110 HASŁO GŁÓWNE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (NP) 130 HASŁO GŁÓWNE TYTUŁ UJEDNOLICONY (NP) Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności, strefa publikacji, dystrybucji i produkcji, strefa opisu fizycznego 245 STREFA TYTUŁU I OZNACZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI (NP) 246 WARIANT TYTUŁU (P) 250 STREFA WYDANIA (NP) 256 CECHY PLIKU (NP) 260 STREFA PUBLIKACJI, DYSTRYBUCJI I PRODUKCJI (NP) 300 STREFA OPISU FIZYCZNEGO (NP) Strefa serii 490 STREFA SERII I WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO - FORMA NIE DO WYSZUKIWANIA (P) Strefa uwag 500 UWAGA OGÓLNA (P) 505 UWAGA DOTYCZĄCA ZAWARTOŚCI DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (P) 521 UWAGA DOTYCZĄCA PRZEZNACZENIA CZYTELNICZEGO (P) 538 UWAGA TECHNICZNA (NP) 546 UWAGA DOTYCZĄCA JĘZYKA (P) Pola haseł przedmiotowych 600 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OSOBOWA (P) 610 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P) 611 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA IMPREZY (P) 630 HASŁO PRZEDMIOTOWE - TYTUŁ UJEDNOLICONY (P) 650 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OGÓLNA LUB JEDNOSTKOWA (P) 2

3 651 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA GEOGRAFICZNA (P) 655 HASŁO PRZEDMIOTOWE - TEMAT FORMALNY (P) Pola słów kluczowych 695 POLE SŁÓW KLUCZOWYCH (P) Pola haseł dodatkowych 700 HASŁO DODATKOWE NAZWA OSOBOWA (P) 710 HASŁO DODATKOWE NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P) 711 HASŁO DODATKOWE NAZWA IMPREZY (P) 720 HASŁO DODATKOWE NAZWA W POSTACI NIEKONTROLOWANEJ (P) 730 HASŁO DODATKOWE TYTUŁ UJEDNOLICONY (P) 740 HASŁO DODATKOWE TYTUŁ (ZW. Z POLAMI 5XX LUB PRAC WSPÓŁWYDANYCH ) (P) 800 HASŁO DODATKOWE OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO NAZWA OSOBOWA (P) 830 HASŁO DODATKOWE SERII I OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO TYTUŁ (P) 920 NUMER ISBN - FORMA DO EDYCJI (P) Informacje uzupełniające WYKAZ SIGLÓW BIBLIOTEK W DZB WYKAZ MATERIAŁÓW ŹRÓDŁOWYCH 3

4 WSTĘP Instrukcja przedstawia zasady stosowania formatu MARC 21 rekordu bibliograficznego dla dokumentu elektronicznego w Dolnośląskim Zasobie Bibliotecznym. Opis bibliograficzny zawarty w instrukcji jest zgodny z normą PN-N :2000.Opis bibliograficzny - Dokumenty elektroniczne. Przyjęto zasadę II stopnia szczegółowości opisu. Rekord składa się z etykiety rekordu, tablicy adresów i pól danych. 24-znakowa etykieta zawiera dane niezbędne do właściwego przetwarzania rekordu. Dane wprowadzane przez katalogującego do rekordu zgrupowane są w polach identyfikowanych za pomocą trzycyfrowych etykiet (zapisanych w tablicy adresów). Pola dzielą się na pola danych kontrolnych (o stałej długości, bez wyodrębnionych podpól i bez wskaźników) oraz na pola zmiennej długości. Pole zmiennej długości zaczyna się dwoma jedno znakowymi wskaźnikami, którymi mogą być cyfra lub spacja (tu oznaczona Pole zmiennej długości składa się z podpól identyfikowanych za pomocą kodów literowych. Po nazwach pól i podpól w nawiasach okrągłych podano informacje o ich powtarzalności: P pole/podpole powtarzalne NP pole/podpole niepowtarzalne Pola oznaczone literą F są fakultatywne, tzn., że ich wypełnianie nie jest obowiązkowe i zależy od potrzeb biblioteki. D - Pole/podpole obowiązkowe w zależności od danych. Oznacza, że pole/podpole należy wypełnić jeśli operator dysponuje informacjami niezbędnymi do jego utworzenia. W razie ich braku pola/podpola nie wypełnia się informacją zastępującą N - Pole/podpole nieużywane (niezdefiniowane) O - Pole/podpole obowiązkowe bez względu na dane. Oznacza, że pole/podpole musi wystąpić w dokumencie bez względu na to czy operator dysponuje informacjami potrzebnymi do jego utworzenia. W razie ich braku podaje się ustalony kod zastępujący brak informacji. L - Lista kodów języka, krajów wg normy PN-ISO 639-2:2001 (kod bibliograficzny), UKD BN, JSHP BN. FORMAT REKORDU DLA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO - CF WYKAZ PÓL FORMATU MARC 21 DLA DOKUMENTU 4

5 ELEKTRONICZNEGO STOSOWANYCH W DOLNOŚLĄSKIM ZASOBIE BIBLIOTECZNYM LDR ETYKIETA REKORDU (NP/O/A) 006 DODATKOWE CECHY DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (NP/O/A) 007 FORMA FIZYCZNA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (P/O/A) 008 DANE KONTROLNE (NP/O/A) 015 NUMER BIBLIOGRAFII NARODOWEJ (NP/D/A) 020 ISBN (P/D/U) 040 INSTYTUCJA SPORZĄDZAJĄCA OPIS (NP/O/U) 041 JĘZYK DOKUMENTU (NP/O/L) 080 SYMBOL UKD (NP/O/U) 084 KLASYFIKACJA WŁASNA (P/F/U) 100 HASŁO GŁÓWNE NAZWA OSOBOWA (NP/D/U) 110 HASŁO GŁÓWNE NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (NP/D/U) 130 HASŁO GŁÓWNE TYTUŁ UJEDNOLICONY (NP/D/U) 245 STREFA TYTUŁU I OZNACZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI (NP/O/U) 246 WARIANT TYTUŁU (P/D/U) 250 STREFA WYDANIA (NP/D/U) 256 CECHY PLIKU (NP/O/U) 260 STREFA PUBLIKACJI, DYSTRYBUCJI I PRODUKCJI (NP/O/U) 300 STREFA OPISU FIZYCZNEGO (NP/O/U) 490 STREFA SERII I WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO - FORMA NIE DO WYSZUKIWANIA (P/D/U) 500 UWAGA OGÓLNA (P/F/U) 505 UWAGA DOTYCZĄCA ZAWARTOŚCI DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (P/D/U) 521 UWAGA DOTYCZĄCA PRZEZNACZENIA CZYTELNICZEGO (P/D/U) 538 UWAGA TECHNICZNA (NP/O/U) 546 UWAGA DOTYCZĄCA JĘZYKA (P/D/U) 600 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OSOBOWA (P/D/L) 610 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P/D/L) 611 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA IMPREZY (P/D/L) 630 HASŁO PRZEDMIOTOWE - TYTUŁ UJEDNOLICONY (P/D/L) 650 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OGÓLNA LUB JEDNOSTKOWA (P/D/L) 651 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA GEOGRAFICZNA (P/D/L) 655 HASŁO PRZEDMIOTOWE - TEMAT FORMALNY (P/D/L) 695 POLE SŁÓW KLUCZOWYCH (P/D/U) 700 HASŁO DODATKOWE - NAZWA OSOBOWA (P/D/U) 710 HASŁO DODATKOWE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P/D/U) 711 HASŁO DODATKOWE - NAZWA IMPREZY (P/D/U) 720 HASŁO DODATKOWE - NAZWA W POSTACI NIEKONTROLOWANEJ (P/D/U) 730 HASŁO DODATKOWE - TYTUŁ UJEDNOLICONY (P/D/U) 740 HASŁO DODATKOWE - TYTUŁ (ZW. Z POLAMI 5XX LUB PRAC WSPÓŁWYD. ) (P/D/U) 800 HASŁO DODATKOWE OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO NAZWA OSOBOWA (P/D/U) 830 HASŁO DODATKOWE SERII I OPISU WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO TYTUŁ (P/D/U) 5

6 920 NUMER ISBN - FORMA DO EDYCJI (P/D/U) Etykieta rekordu i pola danych kontrolnych LDR ETYKIETA REKORDU (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Etykieta rekordu składa się z 24. pozycji znakowych, w których zakodowane są elementy danych, zawierające informacje niezbędne do przetwarzania rekordu. Część z tych elementów danych (np. długość rekordu, długość wskaźnika, długość identyfikatora podpola, bazowy adres danych, mapa tablicy adresów) jest wspólna dla wszystkich formatów MARC i z założenia powinna być kodowana automatycznie. Część elementów danych może być kodowana wyłącznie przez osobę wprowadzającą.. Pozycje przeznaczone do wypełnienia przez użytkownika pogrubiono. Numer pozycji znakowej : Etykieta Wartość 00-04: długość rekordu wartość domyślna [@@@@@] (5 znaków spacji) 05: status rekordu wartość domyślna [n] wartość: c rekord zmodyfikowany wartość: n rekord nowy 06: typ rekordu wartość domyślna [m] wartość: m przy opisywaniu programów komputerowych, multimediów sterowanych przez komputer. 07: poziom bibliografii wartość domyślna [m] wartość: m rekord zawiera opis samoistnej wydawniczo jednostki, np. dysk optyczny (CD- ROM, DVD-ROM), dyskietka 08: oznaczenie dokumentu archiwalnego wartość domyślna [@] ( l znak spacji). dokument nie jest materiałem archiwalnym 09: kodowanie znaków wartość domyślna [@] ( l znak spacji) 10: długość wskaźnika wartość domyślna [2] wartość: 2 11: długość identyfikatora podpola wartość domyślna [2] 6

7 wartość: : bazowy adres danych wartość domyślna [@@@@@] (5 znaków spacji) 17: pochodzenie opisu wartość domyślna [@] - opis bibliograficzny utworzony z autopsji 18: forma opisu wartość domyślna [i] wartość: i - opis bibliograficzny zgodny z ISBD 19: powiązania wartość domyślna [@] ( l znak spacji) 20: mapa tablicy adresów wartość domyślna [4500], wartość: DODATKOWE CECHY DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole używane w opisie bibliograficznym dokumentów elektronicznych, określające dodatkowe cechy dokumentu. Pole elementów danych stałej długości, niektóre elementy kodowane automatycznie. Część elementów danych może być kodowana wyłącznie przez osobę wprowadzającą. Pozycje przeznaczone do wypełnienia przez użytkownika pogrubiono. Numer pozycji znakowej : Etykieta Wartość 00 typ materiału wartość domyślna [m] nieokreślone (4 znaki spacji) 05 przeznaczenie wartość [ ] lub wg - nieznany lub nieokreślony a przedszkolny b pierwsze klasy szkoły podstawowej c starsze klasy szkoły podstawowej d szkoła średnia e dorośli f grupa wyspecjalizowana g dla wszystkich j dla młodzieży nieokreślone (3 znaki spacji) 7

8 09 typ pliku komputerowego podajemy jedną z wartości: a dane cyfrowe b program c dane przedstawiające, tj. reprezentacja struktury obiektu, np. zdigitalizowany obraz powierzchni Ziemi d tekst e dane bibliograficzne f fonty g gry h - zapis dźwięku i multimedia interaktywne j usługa lub sytsem online m kombinacja (dokument zawiera połączone różne typy zawartości) u nieznany z inny 10 nieokreślone (1 znak spacji) 11 Goverment publication wartość [ ] [ znak wypełniacza] nieokreślone (6 znaków spacji) 007 FORMA FIZYCZNA DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole 007 składa się z 14 znaków ponumerowanych od 00 do 13 stanowiących kody cech fizycznych dokumentu elektronicznego oraz materiału towarzyszącego. Jest to pole obowiązkowe, dopuszcza się jednak konsekwentne pomijanie niektórych jego elementów. Na pozycji znaków przeznaczonych na te elementy umieszcza się znak wypełniacza. Niektóre pozycje znakowe pola 007 nie mają określonej zawartości. W miejscu tych pozycji zostawia się spacje. 00 Rodzaj dokumentu Podaje się wartość: c dokument elektroniczny 01 Postać fizyczna dokumentu Podaje się wartość: 8

9 j - dyskietka o dysk optyczny CD-ROM r dokumenty o dostępie zdalnym 02 Zawartość nieokreślona 03 Kolor obrazu wygenerowanego z dokumentu Podaje się wartość: c z opisywanego dokumentu można wygenerować kolor n z opisywanego dokumentu nie można wygenerować koloru u cechy kolorystyczne obrazu wygenerowanego z dokumentu są nieznane 04 Wymiary (nośnika) Podaje się wartość: a dokument na dyskietce o średnicy 3 ½ cala g dokument na CD-ROM o średnicy 4 ¾ cala (12 cm) n pliki o dostępie zdalnym (brak wymiarów nośnika) o dokument na dyskietce o średnicy 5 ¼ cala 05 Dźwięk (utrwalony na nośniku/oddzielony od nośnika) Podaje się wartość : a - dokument zawiera utrwalony cyfrowo zapis dźwięku lub jest przeznaczony do generowania dźwięku u nie wiadomo, czy z dokumentu można wygenerować - z dokumentu nie da się wygenerować dźwięku [ ] [ znak wypełniacza] (DZB) Głębokość obrazu Podaje się wartość: [ ] [ znak wypełniacza] 09 Formaty pliku Podaje się wartość: [ ] [ znak wypełniacza] 10 Cele związane z zapewnieniem jakości Podaje się wartość: [ ] [ znak wypełniacza] 11 Źródło Podaje się wartość: [ ] [ znak wypełniacza] 12 Poziom kompresji Podaje się wartość: a jeżeli nie uległ kompresji b jeżeli uległ kompresji bez strat d jeżeli uległ kompresji ze stratami m jeżeli uległ kompresji mieszanej u jeżeli charakter kompresji jest nieznany 13 Jakość reformatowania (przy opisywaniu dokumentów zdigitalizowanych, czy jakość kopii elektronicznej wystarcza do zastąpienia dokumentu oryginalnego) Podaje się wartość: a jeżeli udostępnienie kopii elektronicznej może czasem uzupełniać udostępnianie dokumentu oryginalnego 9

10 p jeżeli dokument jest kopią sporządzoną na potrzeby konserwacji dokumentu oryginalnego r jeżeli dokument może całkowicie zastąpić dokument oryginalny u jeżeli jakość opisywanej kopii cyfrowej jest nieznana 008 DANE KONTROLNE (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole 008 składa się z 40 znaków ponumerowanych od 00 do 39. Jest to pole obowiązkowe, dopuszcza się jednak konsekwentne pomijanie niektórych jego elementów. Na pozycji znaków przeznaczonych na te elementy umieszcza się znak wypełniacza. Niektóre pozycje znakowe pola 008 nie mają określonej zawartości. W miejscu tych pozycji zostawia się spacje Data wprowadzenia rekordu Data generowana jest przez system zgodnie z wzorcem: rrmmdd 06 Typ daty publikacji Podaje się jedną z poniższych wartości: s pojedyncza znana data, prawdopodobna data m pozycja 008/7-14 zawiera kolejno rok rozpoczęcia i zakończenia wydawania wieloczęściowego dokumentu elektronicznego p data dystrybucji/wydania i data produkcji/sesji nagraniowej, jeżeli są różne (Data 1 rok dystrybucji /wydania, Data 2 rok produkcji) r rok reprodukcji/wznowienia i oryginalnej publikacji/produkcji (Data 1 rok reprodukcji/wznowienia, Data 2 - rok oryginalnej publikacji/produkcji) t właściwa data i data copyrightu (Data 1 rok wydania, Data 2 rok copyrightu) q niepewna data wydania (Data 1 najwcześniejsza z możliwych dat rocznych wydania, Data 2 najpóźniejsza z możliwych dat rocznych wydania) Daty wydania Element o długości ośmiu znaków. Rok należy zapisać czterema cyframi, brakujące cyfry należy zastąpić literą u Kod miejsca publikacji Podaje się dwu- lub trzy znakowy kod miejsca publikacji dokumentu wg PN-ISO 3166:1998 Kody nazw krajów. Gdy miejsce publikacji nie zostało ustalone wpisuje się kod xx Zawartość nieokreślona 22 Zawartość nieokreślona : [ ] [ znak wypełniacza] Zawartość nieokreślona 26 Typ pliku komputerowego Podaje się wartość: 10

11 a dane cyfrowe b program c dane przedstawiające, tj. reprezentacja struktury obiektu, np. zdigitalizowany obraz powierzchni Ziemi d tekst e dane bibliograficzne f fonty g gry h - zapis dźwięku i multimedia interaktywne j usługa lub sytsem online m kombinacja (dokument zawiera połączone różne typy zawartości) u nieznany z inny 27 Zawartość nieokreślona 28 Zawartość nieokreślona : [ ] [ znak wypełniacza] Zawartość nieokreślona Język dokumentu Podaje się trzyliterowy kod języka tekstu (wg PN-ISO 639-2:2001 Kody nazw języków). Nie uwzględnia się języka informacji zawartej w materiale towarzyszącym. Jeżeli dokument jest wielojęzyczny, należy podać język pierwszy a informacje o wszystkich językach zapisać w polu 041 a. - Jeśli języków jest więcej niż sześć należy wprowadzić oznaczenie mul - Jeżeli nie można ustalić języka dokumentu, należy wprowadzić oznaczenie und - Jeżeli podstawowym środkiem przekazu treści w dokumencie jest język obrazkowy należy wprowadzić oznaczenie sgn 38 Zawartość nieokreślona : [ ] [ znak wypełniacza] 39 Źródło opisu Podajemy wartość: c (DZB) Biblioteka W nowych rekordach, a także w rekordach skopiowanych do DZB, podajemy wyłącznie wartość c. W opisach starszych poprawiamy wartość d na c. 015 NUMER BIBLIOGRAFII NARODOWEJ (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pole wypełniane przez system przy kopiowaniu rekordu bibliograficznego z zewnętrznej bazy danych 11

12 (BIBLIOTEKA NARODOWA). a Numer Bibliografii Narodowej (Przewodnika Bibliograficznego) (NP) Wypełniany przez Bibliotekę Narodową. Pola informacyjne 020 ISBN (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Jeśli występuje na dokumencie, podaje się ISBN poprawny i błędny. Jeśli jest więcej niż jeden ISBN, powtarzamy pole. a ISBN poprawny (NP) z ISBN błędny (P) Wpisujemy numer bez rozdzielających go myślników, pomijając akronim ISBN. ISBN do wydruku, z rozdzielającymi myślnikami, informacjami uzupełniającymi (w nawiasach okrągłych informacje o oprawie, tomie, itp.), bez akronimu ISBN, podaje się w polu 920. Dla każdego dokumentu z innym ISBN tworzy się odrębny rekord. Jeśli w dokumencie wymienionych jest kilka numerów ISBN identyfikujących warianty danego wydania, należy utworzyć jeden rekord bibliograficzny dla tego dokumentu i powtórzyć pole 020 dla każdego numeru. Przykłady : a/ a/ a/ a/ a/ (t. 1) 920 a/ (seria) 040 ŹRÓDŁO KATALOGOWANIA (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Zawiera symbol biblioteki (siglum), która sporządziła opis, bądź przetworzyła lub dokonała modyfikacji. a oryginalna agencja katalogująca (NP) Podaje się siglum biblioteki, która sporządziła oryginalny opis bibliograficzny. d agencja dokonująca zmian (P) Podaje się siglum biblioteki modyfikującej rekord z opisem bibliograficznym. W dokumentach kopiowanych z baz: NUKAT, LOC, BN występuje podpole c, które 12

13 zachowujemy. Podpole E, występujące w opisach bibliograficznych BN (zawiera skrót PNN), informuje, że rekord sporządzono według normy bibliograficznej. Nie jest wymagane w DZB. Biblioteki w DZB dopisują swoje Siglum wg kolejności nabycia egzemplarzy do swojej biblioteki. Siglum dla poszczególnych bibliotek Województwa Dolnośląskiego ustalane jest przez Dolnośląską Bibliotekę Publiczną we Wrocławiu. Wykaz Siglum bibliotek w DZB na końcu Instrukcji (stan na wrzesień 2011 r.). Przykłady : a/ WR M d/ KLO d/ BNR a/ WA N c/ WA N d/ LBN d/ SWD 041 JĘZYK DOKUMENTU (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Zawiera trzyliterowy kod języka według normy PN-ISO 639-2:2001 (kod bibliograficzny). Kody wpisujemy, stosując małe litery, bez kropek. Pierwszy : 0 dokument nie jest przekładem, nie zawiera przekładu 1 dokument jest przekładem lub zawiera przekład Drugi : niezdefiniowany a kod języka tekstu lub ścieżki dźwiękowej (P) Przy dokumentach wielojęzycznych podajemy kody wszystkich języków dokumentu, powtarzając podpola dla każdego kodu języka. Można powtórzyć do sześciu skrótów. Jeśli skrótów jest więcej piszemy mul. Jeśli nie można ustalić języka piszemy und b - kod języka streszczeń (P) h - kod języka oryginału lub przekładu pośredniego (P). Informacje o języku można podać również w formie słownej w polu 546. Przykłady : 13

14 a/ pol b/eng h/ eng a/ pol a/ ger 080 SYMBOL UKD według BIBLIOTEKI NARODOWEJ (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy sie kropką. Wpisujemy klasyfikację UKD według Biblioteki Narodowej. a Pełny symbol UKD (NP) Przy klasyfikacji podajemy na końcu poddział wspólny formy. Dla dokumentów elektronicznych: ( ) dokumenty elektroniczne, cyfrowe; ( ) - dyskietki. 084 KLASYFIKACJA WŁASNA (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pole przeznaczone do podawania klasyfikacji sformułowanych wg dowolnych systemów klasyfikacji. Pole wykorzystuje się w sytuacji, gdy biblioteka modyfikująca rekord tworzy symbol klasyfikacji niezgodny z symbolem podanym w polu 080 przez twórcę opisu. a symbol klasyfikacji (NP) 6 kod biblioteki (może to być więcej niż jedno siglum, jeśli kilka bibliotek akceptuje klasyfikację. Podajemy je wtedy, oddzielając przecinkiem) (NP) W polach 080 i 084 nie podajemy sygnatury znaku miejsca dokumentu na półce w danej bibliotece (podajemy ją w podpolu formularza egzemplarza). 14

15 Strefa haseł głównych dokumentu elektronicznego 100 HASŁO GŁÓWNE - NAZWA OSOBOWA (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pole 100 w opisie dokumentu elektronicznego zawiera : - nazwę autora tekstu lub twórcę treści intelektualnej dokumentu, - nazwę autora danych, - nazwę autora programu. Wybór i forma hasła autorskiego powinny być zgodne z postanowieniami PN-N i PrPN-N-1229 Wyd.2 Pierwszy - typ nazwy : 0 imię, kryptonim, nazwa w postaci wyrażenia 1 nazwisko - nazwy rozpoczynające się od nazwiska (także złożonego) Drugi : niezdefiniowany a nazwa osobowa (NP) Podaje się nazwę osobową, np. nazwisko i imię, przydomek, kryptonim. Przy nazwach z nazwiskiem imię oddziela się przecinkiem: nazwisko, imię. b numeracja związana z nazwą (NP) Stosuje się przy podawaniu nazw panujących i papieży. Liczbę wyrażamy cyfrą rzymską wraz z występującym po niej przydomkiem. c dopowiedzenie (P) Dodawane do nazwy osobowej zgodnie z PN-N-01229:1998 pkt b, 3.4.3, 3.5.1, np. określenia pokrewieństwa, godności, tytuł. d daty związane z nazwą (NP) Podaje się daty biograficzne. Zawartość podpól c i d ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe i oddziela od siebie odstępem i średnikiem. Zawartość podpola d, gdy podana jest tylko data narodzin, ujmuje się w nawiasy okrągłe, stosując po myślniku spację i odstęp, np. ( ), (1945- ). Jeżeli jest więcej niż trzech autorów, nie wypełnia się pola HASŁO GŁÓWNE NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pole zawiera nazwę ciała zbiorowego, stosowaną jako hasło główne według PN-N :2001 (Hasło opisu bibliograficznego. Hasło korporatywne), przy opisie dokumen-tów o charakterze administracyjnym lub informacyjnym dotyczących danego ciała i wy-danych przez to ciało. W polu podaje się nazwę : - jedynego ciała zbiorowego spełniającego obydwa warunki - ciała zbiorowego uznanego za najważniejsze (np. wyróżnionego typograficznie) - ciała zbiorowego wymienionego na pierwszym miejscu, jeśli liczba ciał nie przekracza 15

16 trzech (powyżej trzech nie wypełnia się tego pola). Pole można stosować także dla nazwy imprezy, kiedy nazwa imprezy jest nazwą niewyróżniającą i stanowi rezultat zbiorowej działalności ciał z nią związanych. Pierwszy - typ nazwy ciała zbiorowego : 1 nazwa geograficzna na początku 2 nazwa w naturalnej kolejności składników Drugi : niezdefiniowany a nazwa ciała zbiorowego (NP) Podaje się : - nazwę ciała zbiorowego - nazwę ciała nadrzędnego, jeśli nazwa ciała zbiorowego jest niewyróżniająca - nazwę geograficzną, jeśli we wskaźniku 1 występuje wartość 1 - nazwę wspólnoty wyznaniowej, jeśli hasło odnosi się do ciała zbiorowego podrzędnego Kościoła Katolickiego lub innej wspólnoty wyznaniowej. Nazwę podaje się wraz z dopowiedzeniami według PN-N-01230:2001 pkt b nazwa jednostki podrzędnej (P) Podaje się : - nazwę ciała podrzędnego - nazwę organu władzy, jeśli we wskaźniku 1 występuje wartość 1 - indywidualną nazwę ciała zbiorowego podrzędnego Kościoła Katolickiego lub innej wspólnoty wyznaniowej - indywidualną nazwę imprezy. Nazwę podaje się wraz z dopowiedzeniami według PN-N-01230:2001 pkt n numer imprezy (P) d data imprezy (P) c miejsce imprezy (NP) Podpola n, d, c wypełniamy wtedy, gdy pole 110 jest wykorzystywane do podawania nie wyróżniającej nazwy imprezy. Podpole b poprzedza się kropką. Zawartość c, d, i n ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe i oddziela odstępem i średnikiem. 130 HASŁO GŁÓWNE TYTUŁ UJEDNOLICONY (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Tytuł ujednolicony stosowany jest dla opisu anonimów klasycznych, ksiąg świętych oraz ksiąg liturgicznych. Pola 130 używamy przy opisie dzieła bez podanego autora. Nie używamy go, kiedy w opisie występuje pole 100, 110. Wykaz tytułów ujednoliconych ksiąg i zbiorów ksiąg Biblii - załącznik B do PN-N-01231:2001 (Hasło opisu bibliograficznego. Hasło tytułowe). Forma hasła głównego tytułu ujednoliconego powinna być zgodna z postanowieniami normy PN-N-01231:

17 Pierwszy - znaki pomijane przy szeregowaniu: 0-9 liczba znaków pomijanych przy szeregowaniu Drugi niezdefiniowany a tytuł ujednolicony (NP) n numer identyfikujący dzieło/numer części (P) p nazwa części (P) k sformalizowane określenie (P) np.: wybór, adaptacja l język tekstu (NP) s wersja (NP) Podpole n poprzedza się kropką. Podpole p poprzedza się przecinkiem, jeśli występuje po podpolu n lub kropką, jeśli brak podpola n. Zawartość podpól l, s ujmuje się w nawiasy okrągłe i oddziela od siebie odstępem i średnikiem. Strefa tytułu i oznaczenia odpowiedzialności, strefa publikacji, dystrybucji i produkcji, strefa opisu fizycznego 245 STREFA TYTUŁU I OZNACZENIA ODPOWIEDZIALNOŚCI (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pole 245 zawiera tytuł, określenie typu dokumentu, dodatki do tytułu, oznaczenie odpowiedzialności. Może także zawierać tytuł równoległy (nie uwzględnia się równoległych wersji innych elementów tej strefy). Dane przejmuje się do opisu w formie występującej w opisywanym dokumencie elektronicznym, przez odtworzenie danego dokumentu, lub z etykiety, materiału towarzyszącego, itp. Typ dokumentu dla dokumentu elektronicznego: [Dokument elektroniczny], podawany w podpolu h pól 245 i 740. Pierwszy : sporządzanie dodatkowej pozycji pod tytułem: 0 nie sporządza sie dodatkowej pozycji 1 należy utworzyć pozycję dodatkową Drugi znaki pomijane przy szeregowaniu: 0 brak znaków pomijanych przy szeregowaniu Znaki diakrytyczne oraz znaki specjalne (np. nawias, myślnik, cudzysłów, wielokropek) występujące na początku pola tytułu, który nie zaczyna się od rodzajnika, nie są traktowane jako znaki pomijane. 1-9 liczba znaków pomijanych przy szeregowaniu Znaki diakrytyczne oraz znaki specjalne związane z rodzajnikiem i poprzedzające pierwszy znak decydujący o szeregowaniu są włączane w liczbę znaków pomijanych. 17

18 a tytuł (NP) Przejmuje się tytuł właściwy dokumentu elektronicznego wraz z tytułem obocznym. Zachowuje się występujące w tytule akronimy i inne skróty oraz liczebniki pisane cyframi (dla tytułu z rozwiązaniem skrótu i słownym wyrażeniem liczebnika używa się pola 246).Opuszczenia zaznacza się wielokropkiem ujętym w nawiasy kwadratowe. h określenie typu dokumentu (NP) Wprowadzamy określenie [Dokument elektroniczny] bezpośrednio po tytule właściwym w opisie dokumentów jednoczęściowych, albo po oznaczeniu części i / lub tytule części w opisie jednej części dokumentu wieloczęściowego, po tytule w podpolu a. b ciąg dalszy tytułu (NP) Jeżeli w opisywanym dokumencie elektronicznym występuje kilka dodatków do tytułu, to podaje się je w formie, w jakiej występują w dokumencie, w jednym podpolu b, poprzedzając poszczególne dodatki dwukropkiem. Podpole b poprzedza się: średnikiem, jeżeli zaczyna się od tytułu utworu tego samego autora, co utwór wymieniony w podpolu a, znakiem równości, jeżeli zaczyna się od tytułu równoległego, dwukropkiem, jeżeli zaczyna się od dodatku do tytułu. n numer części (P) Numer podaje się cyframi arabskimi, towarzyszące mu określenie skraca się wg PN-85/N Oznaczenie części poprzedza się kropką. p nazwa części (P) Tytuł części poprzedza się przecinkiem, jeżeli występuje po podpolu n, lub kropką, jeżeli brak oznaczenia części. c pozostałe elementy strefy tytułu i oznaczenia odpowiedzialności (NP) Podpole c poprzedza się kreską ukośną, kolejne oznaczenia odpowiedzialności oddziela się średnikami. Uwzględnia się nazwy autora tekstu, treści intelektualnej dokumentu, autora danych, autora programu, instytucję sprawczą, spełniającą wymogi wyboru hasła korporatywnego z pola 110. Nazwy osób w hasłach dodatkowych, np. aut. grafiki, scenariusza, koncepcji, redaktora, opracowującego, itp. umieszcza się w polu 7XX. Dane dotyczące dokumentów współwydanych pod wspólnym tytułem w polu 245 podajemy w polu 505, wymieniając po tytule oznaczenia odpowiedzialności i wypełniając dodatkowo pola 7XX. W przypadku dokumentów współwydanych bez tytułu wspólnego przejmuje się do podpola c tytuły następnych dokumentów innego autorstwa (gdy jest ich nie więcej niż trzech) wraz z odpowiadającymi tym tytułom dodatkami do nich i oznaczeniami odpowiedzialności. Przykład: 18

19 a/ Bibliografia Wrocławia h/ [Dokument elektroniczny] / c/ red. Jan Kowalski ; oprac. graf. Maria Bielska ; Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu a/ Matematyka dla ekonomistów h/ [Dokument elektroniczny] : b/ podręcznik / c/ Jan Nowak. 246 WARIANT TYTUŁU (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pole 246 zawiera odmiany tytułu właściwego, zarówno występujące w opisywanym dokumencie, jak i spoza dokumentu. Przejmując tytuł obcojęzyczny pomija się początkowy rodzajnik. Pierwszy sporządzanie uwagi: 1 - sporządza się uwagę i dodatkową pozycję 3 nie sporządza się uwagi, sporządza się dodatkową pozycję Drugi rodzaj - bez określenia rodzaju wariantu tytułu Wskaźnik ten ma zastosowanie, jeżeli pole 246 zawiera tytuł oryginału, albo słowne rozwiązanie liczebnika występującego w tytule właściwym, albo tytuł właściwy poprawiony (jeżeli tytuł podany w polu 245 zawiera błąd oznaczony [!]). 0 odmienna forma tytułu właściwego, tytuł oboczny, dodatek do tytułu, część tytułu 1 tytuł równoległy Tytuł równoległy w polu 246 podaje się bez dodatków do tytułu 3 inny tytuł Pole 246 zawiera inny tytuł przejęty z opisywanego dokumentu 4 Tytuł okładkowy Tytuł przejęty z opakowania dokumentu 8 Tytuł grzbietowy Tytuł przejęty z grzbietu opakowania dokumentu a tytuł (NP) b ciąg dalszy tytułu (NP) Przejmuje się dodatek do tytułu zawartego w podpolu a. Dodatek do tytułu poprzedza się dwukropkiem. W przypadku tytułu równoległego nie podaje się w polu 246 dodatków do tytułu. i tekst wyrażenia wprowadzającego (NP) Podpole i zawiera tekst wprowadzony przez osobę katalogującą, jeżeli żadne określenie związane ze wskaźnikiem 3-8 nie ma zastosowania. Jeżeli to podpole występuje, drugi wskaźnik przyjmuje [spacja], a podpole i występuje na początku pola, poprzedzając podpole a. W DZB w dokumentach elektronicznych, kiedy jest konieczne wypełnienie pola 246, podajemy dla rozróżnienia formy dokumentów określenie typu dokumentu po tytule dokumentu, bez użycia podpola h. Przykłady: 246 1@ i Tyt. oryg.: a Sea inside [Dokument elektroniczny] 246 3@ a Sto lat Krakowskiej Szkoły Handlowej [Dokument elektroniczny] 19

20 250 STREFA WYDANIA (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pole ważne w opisie dokumentów elektronicznych. Oprócz oznaczenia wydania (bez wyd. 1 chyba że jest ono z informacją wyszczególniającą je, np. Wyd. 1 skróc.) podaje się informację o wersji wydania, oddzielając je przecinkiem. W pole 250 wprowadza się dane przejęte z opisywanego dokumentu. a oznaczenie wydania, wersji (NP) Przejmuje się określenie słowne charakteryzujące wydanie, np.: Wyd. 4, ed ; New version, Wyd. 2, wersja 3, CECHY PLIKU (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką. Podaje się informacje o typie pliku, liczbie rekordów, zawartości dokumentu elektronicznego. Pole jest obowiązkowe dla dokumentów elektronicznych. Jeśli określeń brak w podstawowym dokumencie, można po przebadaniu dokumentu wybrać odpowiednie wyrażenie. a cechy pliku (NP) Podajemy rodzaj i wielkość pliku zgodnie z PN-N :2000. Opis bibliograficzny - Dokumenty elektroniczne. Przykłady: a/ Dane tekstowe a/ Dane tekstowe i gra a/ Dane i Program (2 pliki, 2 Mb) a/ Dane graficzne (1 plik : 1,2 GB). 260 STREFA PUBLIKACJI, DYSTRYBUCJI I PRODUKCJI (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pole 260 zawiera informacje dotyczące opublikowania, dystrybucji i produkcji dokumentu elektronicznego powielonego, wydanego w liczbie egzemplarzy większej niż jeden oraz przeznaczonego do dalszej reprodukcji. a miejsce wydania (P) Należy podać miejsce wydania lub dystrybucji (jeśli brak miejsca wydania). W przypadku braku tych informacji, podaje się nazwę kraju wydawcy w języku polskim albo skrót [S.l.]. Podpole powtarza się dla każdego następnego miejsca wydania lub dystrybucji, do dwóch. Drugie podpole a poprzedza się średnikiem. 20

21 b - nazwa wydawcy (P) Jeśli brak nazwy wydawcy przejmuje się nazwę dystrybutora; w przypadku braku tych informacji podaje się skrót [s.n.]. Podpole powtarza się dla każdej następnej nazwy wydawcy (lub dystrybutora), poprzedzając je dwukropkiem, do dwóch. W przypadku różnych miejsc wydania każde podpole b poprzedza się podpolem a. c data wydania (NP) Datę wydania podaje się cyframi arabskimi, poprzedza się przecinkiem. Jeśli w dokumencie video brak daty wydania, to przejmuje się do opisu: - datę dystrybucji, - datę copyright dla kopii/produkcji poprzedzając ją skrótem p., - datę copyright (w przypadku, gdy jest ich kilka najpóźniejszą), poprzedzając ją skrótem cop., - rok wydania przybliżony lub przypuszczalny, ustalony przez katalogującego i zamieszczony w nawiasach kwadratowych, - rok produkcji. e miejsce produkcji (NP) Jeśli nie jest znane miejsce wydania ani dystrybucji, przejmuje się nazwę miejsca produkcji (wytłoczenia). Podpole e kończy się dwukropkiem. f nazwa producenta (NP) Jeśli nie jest znany wydawca ani dystrybutor dokumentu, przejmuje się nazwę producenta. Podpole f kończy się przecinkiem. g data produkcji (NP) Przejmuje się rok zakończenia produkcji, jeśli jest on potrzebny jako uzupełnienie daty wydania podanej w podpolu c. Jeśli rok produkcji został podany w podpolu c zamiast brakującej daty wydania, nie powtarza się tego roku w podpolu g. Zawartość podpól e, f, g ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe. 300 STREFA OPISU FIZYCZNEGO (NP-DZB) Pole niepowtarzalne (DZB). Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pole 300 zawiera informację o cechach fizycznych dokumentu. a - określenie postaci dokumentu video oraz czasu odtwarzania (NP) Podaje się szczegółowe określenie postaci dokumentu, używając ustalonych skrótów w języku polskim: dysk optyczny (CD-ROM) dysk optyczny (DVD-ROM) dyskietka Określenia te poprzedza się liczbą jednostek fizycznych, z których składa się dokument elektroniczny. Cechy fizyczne, jak dźwięk, kolor : dla dokumentów elektronicznych, jeśli występuje dźwięk skrót: dźw. ; kolor (bez kropki). Nie podaje się informacji o kolorze dla dokumentów wyświetlanych w jednym kolorze (np. czarno-białym). b inne cechy fizyczne (NP) Podaje się informacje o dźwięku, kolorze, jeśli są podane. Podpole b poprzedza się dwukropkiem. 21

22 c format (NP) Podajemy wymiary dokumentu elektronicznego w cm, np. CD-ROM 12 cm, dyskietka 9 cm. Pomija się format opakowania a uwzględnia tylko wymiary samego dokumentu. Podpole c poprzedza się średnikiem. e - oznaczenie dokumentu towarzyszącego (NP) Podaje się tytuł dokumentu towarzyszącego, a jeśli tytułu brak - określenie charakteryzujące dokument i liczbę jednostek wydawniczych, jeżeli jest ich więcej niż jedna.podpole e poprzedza się znakiem dodawania. Przykłady: 300 a/ 1 dysk optyczny (CD-ROM) : b/ dźw., kolor ; c/ 12 cm. 300 a/ 2 dyski optyczne (DVD-ROM) ; c/ 12 cm + e/ broszura. 300 a/ 1 dyskietka ; c/ 9 cm. Strefa serii 490 STREFA SERII I WIELOCZĘŚCIOWEGO DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO - FORMA NIE DO WYSZUKIWANIA (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy sie kropką. Pole 490 jest jedynym polem serii pole 440 zostało usunięte z Formatu MARC 21 w styczniu 2010 r. W starszych rekordach DZB należy zamienić pole 440 odpowiednio na pole lub Pola 490 używa się do podawania tytułu serii wydawniczej lub cyklu autorskiego. Zawiera formę tytułu serii nie przeznaczoną do wyszukiwania (może różnić się od hasła z kartoteki KHW). Jest ono powiązane z polami 800 i 830. W polach 800 i 830 obowiązuje forma tytułu serii z Kartoteki Haseł Wzorcowych (KHW), dostępnej na stronach Biblioteki Narodowej i NUKAT. Pierwszy - strefa serii jako czynnik wyszukiwawczy, gdzie : 0 seria nie jest czynnikiem wyszukiwania 1 seria jest czynnikiem wyszukiwania w innej formie stosowany w DZB Drugi : niezdefiniowany. a tytuł i oznaczenie odpowiedzialności serii (NP) Podpole kończy się odstępem - jeśli jest to jedyne podpole, średnikiem - jeśli występuje po nim v, przecinkiem - jeśli występuje x. x ISSN (NP) Pomijamy akronim. Podpole kończy się średnikiem, gdy występuje po nim v. v numeracja w obrębie serii (P). Podpola podajemy w kolejności: a, n, p, x, v. Nie stosujemy okrągłych nawiasów. W DZB dopuszcza się pominięcie ISSN. 22

23 Strefa uwag 5XX Strefa uwag W strefie tej podaje się dodatkowe informacje uznane za ważne, jeżeli przepisy nie pozwalają włączyć ich do innych stref opisu, lub dopuszczają przeniesienie do strefy uwag. Pola należy w zasadzie wypełniać w języku polskim. Wyjątek stanowią informacje przejmowane z opisywanego dokumentu i dane bibliograficzne dokumentów cytowanych. Dla dokumentów elektronicznych ważnymi i obowiązkowymi polami uwag są: 538 uwagi o wymaganiach systemowych oraz uwaga o źródle tytułu właściwego i oznaczenia wydania, gdy jest inne niż źródło tytułu (podawane w polu 500). 500 Uwaga ogólna (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką. a uwaga ogólna (NP) Zawiera informacje o charakterze ogólnym, dla których nie wyznacza się uwag szczegółowych, tj. poszczególnych pól 5XX. Uwaga może dotyczyć opisu bibliograficznego jako całości oraz poszczególnych stref opisu, zawierać informacje o tytule oryginału, materiale towarzyszącym, itp. Poszczególne informacje można oddzielać po kropce spacją i myślnikiem, lub powtarzać całe pole. Szczególną uwagą obowiązkową jest uwaga o źródle tytułu właściwego i oznaczenia wydania, gdy jest inne niż źródło tytułu, np.: 500 a/ Tyt. z ekranu tytułowego. 500 a/ Tyt. z pojemnika. 500 a/ Inf. o aut. i roku wyd., ISBN z ekranu tytułowego. 505 UWAGA DOTYCZĄCA ZAWARTOŚCI DOKUMENTU ELEKTRONICZNEGO (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pierwszy - wyrażenie wprowadzające, gdzie : 0 zawartość: Wartość 0 oznacza, że uwaga podaje pełną zawartość dokumentu, a na ekranie wyświetla się wyrażenie wprowadzające uwagę Zawiera: 2 zawartość niepełna (informacja dotycząca tylko części dokumentu) Tego wskaźnika używa się w celu uzyskania wyrażenia wprowadzającego uwagę Zawiera m.in.: 8 bez wyrażenia wprowadzającego Wartość 8 oznacza, że nie jest potrzebne wyrażenie wprowadzające uwagę. Tego wskaźnika używa się przy tworzeniu następnego pola 505, gdy nie wszystkie dane mieszczą się w jednym polu 505. Drugi - stopień oznaczenia - podstawowy (cała uwaga o zawartości zapisana jest w podpolu a) 0 - rozszerzony 23

24 a uwaga o zawartości dokumentu elektronicznego (NP) Dane bibliograficzne wszystkich utworów podaje się w jednym podpolu a zgodnie z kolejnością ich występowania w dokumencie. Dane mogą obejmować: tytuł, dodatki do tytułu, oznaczenie odpowiedzialności. Tytuły utworów w celu indeksowania podaje się również w polu 7XX. 521 UWAGA DOTYCZĄCA PRZEZNACZENIA CZYTELNICZEGO (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pole 521 zawiera przejętą z opisywanego dokumentu informację o jego przeznaczeniu dla określonego odbiorcy. Informacja ta może wystąpić w formie zakodowanej w polu 008/22. Pierwszy - wskazanie wyrażenia wprowadzającego uwagę: 8 - bez wyrażenia wprowadzającego uwagę Drugi niezdefiniowany a - uwaga dotycząca przeznaczenia czytelniczego (NP) Podpole a zawiera cały tekst uwagi. 538 UWAGA TECHNICZNA (NP) Pole niepowtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pole jest obowiązkowe dla opisu bibliograficznego dokumetu elektronicznego. Pole 546 zawiera informację o wymaganiach systemowych dokumentu, podaną zgodnie z PN-N :2000. Opis bibliograficzny - Dokumenty elektroniczne. a - uwaga o szczegółach technicznych (NP) Przykłady: 538 a/ Wymagania systemowe: Windows a/ Wymagania systemowe: IBM PC; Pentium IV 1,8 GHz; 500 MB wolnego miejsca na dysku; pamięć RAM 512 MB; Windows XP; karta graficzna 125 MB ze wsparciem DirectX; czytnik DVD. 546 UWAGA DOTYCZĄCA JĘZYKA (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole kończy się kropką. Pole 546 może zawierać dodatkową informację o języku dokumentu elektronicznego.. Nazwy języków zapisujemy w formie skróconej według PN-N-01158:1985. Zakodowaną informację, dotyczącą języków, zapisuje się w 008/35-37 i w polu

25 a uwaga dotycząca języka (NP) Pola haseł przedmiotowych POLA 6XX HASŁA PRZEDMIOTOWE Dla dokumentu elektronicznego oprócz haseł pól 6XX podajemy także hasło formalne w polu 655: Dokumenty elektroniczne. Kolejność podpól związanych z określnikami w polach 6XX, oprócz 695 : a - Temat x - określnik ogólny z - określnik geograficzny y - określnik chronologiczny Z pól 6XX usunięto określnik formalny (podpole v), zamieniając go w Temat formalny, stosowany w polu 655. Przykłady: a/ Matematyka x/ szkoły wyższe a/ Ćwiczenia i zadania 655 4a/ Dokumenty elektroniczne a/ Wrocław (woj. Dolnośląskie) x/ historia a/ Dokumenty elektroniczne 695 a/ regionalia 600 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OSOBOWA (P) Pole powtarzalne.wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pierwszy rodzaj nazwy osobowej : 0 nazwa w naturalnej kolejności składników 1 nazwa w szyku odwróconym (nazwisko, imię) 3 nazwa rodu, rodziny Drugi źródło pochodzenia nazwy : 4 Kartoteka BN 25

26 a nazwa osobowa (NP) b numeracja związana z nazwą (NP) c dopowiedzenie związane z nazwą (P) d daty biograficzne (NP) t tytuł dzieła (NP) x określnik rzeczowy - ogólny lub jednostkowy (P) y określnik chronologiczny (P) z określnik geograficzny (P) Podpola od a do d należy wypełniać zgodnie z opisem pola 100, podpola od t do z zgodnie z zasadami opracowania rzeczowego. Kreski poziome oddzielające tematy i określniki generowane są automatycznie przez system i nie trzeba wprowadzać ich do rekordu. 610 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P) Pole powtarzalne.wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pierwszy - rodzaj nazwy ciała zbiorowego : 2 nazwa w szyku naturalnym Drugi - źródło nazwy : 4 Kartoteka BN PODPOLA : a nazwa ciała zbiorowego (NP) b jednostka podrzędna (P) t tytuł dzieła (NP) x określnik ogólny (P) y określnik chronologiczny (P) z określnik geograficzny (P) Podpola a i b wypełniamy zgodnie z opisem pola 110, podpole t - zgodnie z opisem pola 710, od x do z zgodnie z zasadami opracowania rzeczowego. 611 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA IMPREZY (P) Pole powtarzalne.wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pierwszy - typ nazwy imprezy : 2 nazwa w szyku naturalnym (jak w polu 111) Drugi - źródło pochodzenia nazwy : 4 Kartoteka BN 26

27 PODPOLA : a nazwa imprezy (NP) c miejsce imprezy (NP) d data imprezy (NP) e jednostka podrzędna (P) t tytuł dzieła (NP) x określnik ogólny (P) y określnik chronologiczny (P) z określnik geograficzny (P) Podpola od a do e należy wypełniać zgodnie z opisem pola 111, podpole t - zgodnie z opisem pola 711, od x do z - zgodnie z zasadami opracowania rzeczowego. 630 HASŁO PRZEDMIOTOWE - TYTUŁ UJEDNOLICONY (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. WSKAŹNIKI : Pierwszy - znaki pomijane przy szeregowaniu : liczba znaków pomijanych (jak w polu 130) Drugi - źródło pochodzenia nazwy : 4 Kartoteka BN PODPOLA : a tytuł ujednolicony (NP) n oznaczenie części, sekcji dzieła (P) p nazwa części dzieła (P) x określnik rzeczowy - ogólny lub jednostkowy (P) y określnik chronologiczny (P) z określnik geograficzny (P). Podpola od a do p należy wypełniać zgodnie z opisem pola 130, od x do z - zgodnie z zasadami opracowania rzeczowego. 650 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA OGÓLNA LUB JEDNOSTKOWA (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pole zawiera temat ogólny lub jednostkowy (inny niż pozostałe opcje pól 6XX). Pierwszy : nieużywany Drugi - źródło pochodzenia hasła : 4 Kartoteka BN PODPOLA : 27

28 a nazwa ogólna lub jednostkowa - inna niż osobowa, geograficzna lub ciała zbiorowego (NP) x określnik rzeczowy - ogólny lub jednostkowy (P) y określnik chronologiczny (P) z określnik geograficzny (P) Kolejność podpól : a -Temat x określnik rzeczowy z określnik geograficznych y określnik chronologiczny 651 HASŁO PRZEDMIOTOWE - NAZWA GEOGRAFICZNA (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pole zawiera hasła przedmiotowe w postaci zgodnej z SJHP BN (Słownikiem Języka Haseł Przedmiotowych Biblioteki Narodowej). Pierwszy : niezdefiniowany Drugi - źródło pochodzenia nazwy : 4 Kartoteka BN a nazwa geograficzna (NP) x określnik rzeczowy (P) y określnik chronologiczny (P) z określnik geograficzny (P) Kolejność podpól : a -Temat x określnik rzeczowy z określnik geograficznych y określnik chronologiczny 655 HASŁO PRZEDMIOTOWE - TEMAT FORMALNY (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pole powstało z podpola v (określników formalnych), po decyzji Biblioteki Narodowej w styczniu 2010 r. Pierwszy : niezdefiniowany Drugi źródło pochodzenia nazwy: 28

29 4 Kartoteka BN a Temat (NP) x określnik rzeczowy (P) y określnik chronologiczny (NP) z- określnik geograficzny (NP) 695 POLE SŁÓW KLUCZOWYCH (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki niezdefiniowane. Pole nie kończy się kropką. Pole zawiera słowa kluczowe w postaci niekontrolowanej. a temat (NP) b- dopowiedzenie (P) Pola haseł dodatkowych 700 HASŁO DODATKOWE - NAZWA OSOBOWA (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką. Odpowiada danym z pola 100. W polach 700 podaje się hasła dodatkowe dla nazw osób wymienionych w polach 245, 5XX. Nie dotyczy to nazw osób wymienionych w polach 6XX i 8XX.. Dla autorów oryginałów lub sztuki inscenizowanej sporządza się hasło złożone typu: Nazwa autora. Tytuł. Hasła osobowe przejmuje się w formie ustalonej w kartotece haseł wzorcowych. Hasła dodatkowe sporządza się z określeniem rodzaju współpracy, np. Red., Oprac. Hasłem dodatkowym może być też nazwa ciała zbiorowego (hasło korporatywne) podawane w polu 710. Hasłem dodatkowym dla dokumentu elektronicznego może być: artysta grafik, autor adaptacji dzieła na postać elektroniczną, autor koncepcji, autor scenariusza, kierownik projektu, programista, projektant, reżyser. Pierwszy - typ nazwy osobowej : 0 nazwa osobowa w naturalnej kolejności elementów 1 nazwa w szyku odwróconym (nazwisko, imię) Drugi - typ hasła dodatkowego : 2 hasło pracy współwydanej Wartość używana w haśle typu nazwa - tytuł, dla prac współwydanych, gdzie pierwszym elementem hasła jest nazwa osobowa. Przy haśle pracy współwydanej na końcu pola 700 nie stawia się kropki (hasło typu autor/tytuł). 29

30 a nazwa osobowa (NP) b numeracja związana z nazwą (NP) c dopowiedzenie (P) d daty związane z nazwą (NP) e określenie funkcji (NP) t tytuł dzieła (NP ) Podpola e, t poprzedza sie kropką. Zawartość podpól c i d ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe i oddziela odstępem i średnikiem. Określenia rodzaju współpracy i ich skróty: Artysta grafik Autor adaptacji el. Autor koncepcji Autor scenariusza Kierownik projektu Opracowujący Programista Projektant Redaktor Reżyser Il. Adapt. Koncepcja Scen. Kier. Projektu Oprac. Program Projekt Red. Reż. 710 HASŁO DODATKOWE - NAZWA CIAŁA ZBIOROWEGO (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy się kropką. Odpowiada danym z pola 110. W polach 710 podaje się hasła korporatywne dodatkowe zawierające nazwy ciał zbiorowych i imprez wymienionych w polach 245, 5XX, ale nie w polach 610. Hasła korporatywne przejmuje się w formie ustalonej w kartotece haseł wzorcowych. Rodzajniki występujące na początku nazwy zwykle pomija się (z wyjątkiem przypadków, gdy decydują o szeregowaniu). WSKAŹNIKI : Pierwszy - typ nazwy ciała zbiorowego : 1 nazwa geograficzna na początku (wartość stosowana w języku KABA) 2 nazwa w szyku naturalnym Drugi - typ hasła dodatkowego : 2 hasło pracy współwydanej Wartość używana w haśle typu :nazwa - tytuł, dla prac współwydanych, gdzie pierwszym elementem hasła jest nazwa ciała zbiorowego. Przy haśle typu autor/tytuł (praca współwydana) nie stawia się kropki na końcu pola. a nazwa ciała zbiorowego lub nazwa geograficzna (NP) b nazwa jednostki podrzędnej (P) n numer imprezy (P) 30

31 d data imprezy (P) c miejsce imprezy (NP) Podpole b poprzedza się kropką. Zawartość podpól c, d, n ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe i oddziela od siebie średnikiem. 711 HASŁO DODATKOWE - NAZWA IMPREZY (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole kończy sie kropką. Odpowiada danym z pola 111. W polu 711 podaje się hasło korporatywne dodatkowe zawierające nazwę imprezy, jeżeli dokument może być poszukiwany pod tą nazwą. Są to nazwy imprez wymienionych w polach 245 i 5XX, ale nie w polach 611. Hasło zawierające nazwę imprezy przejmuje się w formie ustalonej w kartotece haseł wzorcowych. Pierwszy typ nazwy imprezy: 2 nazwa w naturalnej kolejności składników Drugi typ hasła -bez określenia funkcji hasła dodatkowego a nazwa imprezy (NP) n numer imprezy (P) d data imprezy (NP) c miejsce imprezy (NP) e nazwa jednostki podrzędnej (P) Zawartość podpól c, d i n ujmuje się łącznie w nawiasy okrągłe i oddziela od siebie średnikiem. Podpole e poprzedza się kropką. 720 HASŁO DODATKOWE - NAZWA W POSTACI NIEKONTROLOWANEJ (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Nie kończy się kropką. Ma charakter odsyłacza do formy prawidłowej hasła osobowego z pól 1XX, 7XX. Pole zawiera nazwę (osobową, korporatywną) w formie odmiennej od zapisanej w haśle głównym lub haśle dodatkowym. Podajemy tu nazwy spolszczone, właściwe, osoby z wieloczłonowym nazwiskiem (do wyszukiwania w indeksie), odmienne. 31

32 Po nazwie stosujemy dopowiedzenie [Odsyłacze] dla rozróżnienia formy haseł w indeksie osobowym, w nawiasie kwadratowym, zaczynając wielką literą. Dotyczy to nazw odrzuconych w kartotece osobowej KHW. Stosujemy dopowiedzenia [Odsyłacze] lub [Zob. też] przy nazwach różnych tej samej osoby (np. Benedykt XVI i Joseph Ratzinger). Pierwszy - typ nazwy : 1 nazwa osobowa w DZB stosujemy tylko wartość 1 2 inna Drugi - niezdefiniowany : a nazwa (NP) [Odsyłacze] Przykłady: @ a/ Dostojewski, Fiodor [Odsyłacze] W polu 100: a/ Dostoevskij, Fedor Mihajlovič d/ ( ) @ a/ Czarniawska, Elżbieta Cichla- [Odsyłacze] W polu 100: a/ Cichla-Czarniawska, Elżbieta d/ (1935- ). 730 HASŁO DODATKOWE - TYTUŁ UJEDNOLICONY (P) Pole powtarzalne. Wskaźniki zdefiniowane. Pole nie kończy sie kropką. Odpowiada danym z pola 130. Pole 730 zawiera tytuły utworów wymienionych w polach 245 lub 5XX, ale nie w polach 630 i 830. Pole 730 stosuje się, jeżeli dla zawartego w nim tytułu sporządza się rekord w kartotece haseł wzorcowych. Pierwszy - znaki pomijane przy szeregowaniu 0 brak znaków pomijanych przy szeregowaniu 1-9 liczba znaków pomijanych przy szeregowaniu Drugi - funkcji hasła bez określenia funkcji hasła dodatkowego 2 hasło opisu dokumentu niesamoistnego wydawniczo (pracy współwydanej). Wartość 2 oznacza, że pole zawiera tytuł ujednolicony dzieła zawartego w dokumencie opisanym w rekordzie. a tytuł ujednolicony (NP) m obsada (P) n numer identyfikujący dzieło/numer części (P) p nazwa części (NP) 32