Eksport polskiego wêgla w latach
|
|
- Marek Nowacki
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 14 Zeszyt PL ISSN Tadeusz OLKUSKI* Eksport polskiego wêgla w latach 21 STRESZCZENIE. W artykule przedstawiono jak kszta³towa³ siê eksport polskiego wêgla w latach 21. Pokazano eksport ogó³em do dziesiêciu pañstw, do których w analizowanym okresie by³ on najwiêkszy. Pañstwa te to Niemcy, Ukraina, Czechy, Finlandia, Austria, Dania, Wlk. Brytania, Francja, S³owacja i Szwecja. Szczegó³owo omówiono piêæ pierwszych. Zwrócono uwagê na zmniejszaj¹c¹ siê rolê wêgla w gospodarce Unii Europejskiej oraz pewnych szansach na odrodzenie siê górnictwa wêglowego w zwi¹zku z planami niektórych krajów likwidacji energetyki j¹drowej. Na podstawie przedstawionych w artykule danych mo na zauwa yæ, e eksport polskiego wêgla systematycznie spada. Od roku do roku 29 sprzeda zmniejszy³a siê o 23,5 mln ton, czyli o ponad 73%. Ca³kowicie utracono rynki wschodnie. Od 24 roku nie eksportujemy ju wêgla na Ukrainê, nie licz¹c œladowych iloœci w 26 i 28 roku. Równie do Rosji nie trafia ju polski wêgiel. Ostatni transport wêgla do tego kraju mia³ miejsce w 2 roku. Niewielki wzrost eksportu w 21 roku mo e dawaæ pewn¹ nadziejê na odwrócenie siê niekorzystnego trendu w handlu polskim wêglem, chocia jest to ma³o prawdopodobne. S OWA KLUCZOWE: eksport, wywóz, wêgiel kamienny, polityka energetyczna Wprowadzenie Przez wiele lat Polska by³a jednym z g³ównych eksporterów wêgla w œwiecie. W 1984 roku eksport wyniós³ 42,9 mln ton, co jest najwiêksz¹ wartoœci¹ w historii. Polska nale a³a * Dr in. Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi PAN, Kraków. 35
2 do pierwszej dziesi¹tki pañstw eksportuj¹cych ten surowiec, obok takich potêg wêglowych jak Australia, Republika Po³udniowej Afryki, Stany Zjednoczone Ameryki Pó³nocnej, Kanada, czy Rosja. Polityka reform gospodarczych zapocz¹tkowanych w latach okaza³a siê bardzo niekorzystna dla górnictwa. Stopniowo ograniczano wydobycie, likwidowano nierentowne kopalnie, zmniejszano zatrudnienie, zamykano szko³y zawodowe. Pomimo wzrostu cen w ca³ej gospodarce, ceny wêgla by³y utrzymywane na niskim poziomie, aby nie dopuœciæ do nakrêcania spirali inflacji. Taka polityka doprowadzi³a w krótkim czasie do kryzysu w górnictwie, przejawiaj¹cego siê niedoinwestowaniem i tym samym zmniejszeniem zdolnoœci wytwórczych. Polska stawa³a siê z roku na rok krajem coraz mniej licz¹cym siê na rynkach œwiatowych i z eksportera wêgla sta³a siê w koñcu jego importerem. Nawet w po³owie pierwszej dekady XXI wieku, gdy na œwiatowych rynkach pojawi³a siê wyj¹tkowo korzystna koniunktura, a ceny wêgla osi¹ga³y rekordowe wartoœci, górnictwo polskie nie by³o w stanie zwiêkszyæ wydobycia ze wzglêdu na nieodwracalne straty jakie spowodowa³a, prowadzona przez kilkanaœcie lat, reforma. Nie podlega dyskusji fakt, e koszty eksploatacji podziemnej s¹ wysokie i bêd¹ w nastêpnych latach jeszcze wy sze ze wzglêdu na eksploatacjê pok³adów coraz ni ej po³o onych i, co siê z tym wi¹ e, coraz trudniejszymi warunkami górniczo-geologicznymi. Wiadomym jest tak e, e eksploatacja podziemna jest dro sza od eksploatacji odkrywkowej. Niemniej jednak polski wêgiel powinien byæ konkurencyjny, przynajmniej w Europie, ze wzglêdu na rentê geograficzn¹. Wraz ze wzrostem cen wêgla wzros³y równie ceny frachtów. Powinno to sk³oniæ kraje europejskie, importuj¹ce wêgiel z innych kontynentów, do skorzystania z polskiej oferty. Problem polega nie tylko na tym, e Polska zosta³a wyeliminowana ze œwiatowych rynków przez konkurencjê, ale równie z powodu braku wêgla o wymaganych parametrach. Gdyby porównaæ jedynie wartoœæ opa³ow¹, który to parametr najlepiej charakteryzuje wartoœæ u ytkow¹ wêgla, to ³atwo zauwa yæ, e wêgiel importowany ma wartoœæ opa³ow¹ oko³o 25 MJ/kg, podczas gdy wêgiel krajowy oko³o 22 MJ/kg (Lorenz 21). Mo na oczywiœcie wytworzyæ wêgiel o lepszych parametrach poprzez odpowiednie procesy wzbogacania lub selektywn¹ eksploatacjê pok³adów, ale powoduje to dodatkowe koszty, co na konkurencyjnym rynku jest czynnikiem niezwykle wa nym, jeœli nie najwa niejszym. Polski sektor energetyczny jest ju w znacznej czêœci sprywatyzowany, a prywatny w³aœciciel kieruje siê rachunkiem ekonomicznym, a nie tradycj¹ kupowania surowca u lokalnego wytwórcy. Ka dy u ytkownik kupuje wêgiel tam, gdzie jest on najtañszy przy zachowaniu wymaganych parametrów jakoœciowych. Dlatego kraje Unii Europejskiej sprowadzaj¹ wêgiel z RPA lub z Australii. Niemniej jednak w 2 roku Unia Europejska opracowa³a tzw. Zielon¹ Ksiêgê Ku Europejskiej Strategii Bezpieczeñstwa Energetycznego, w której podkreœlono znaczenie zagwarantowania dostêpu do w³asnych zasobów wêgla kamiennego (Blaschke i in. 24). Polska jest najwiêkszym producentem wêgla kamiennego w Unii Europejskiej i mo e byæ gwarantem bezpieczeñstwa energetycznego ca³ej Unii (Blaschke 25a, b, c). Perspektywy wêgla zarówno w Polsce jak i w œwiecie nie s¹ z³e. Wskazuj¹ na to prognozy International Energy Agency (IEA 21) mówi¹ce o wzroœcie produkcji i zu ycia tego surowca w œwiecie do roku 235. Wzrost dotyczy wprawdzie krajów rozwijaj¹cych siê, ale ma decyduj¹cy wp³yw na trend œwiatowy. Wêgiel jest bezpiecznym surowcem wystêpuj¹cym niemal na ca³ej kuli ziemskiej. Mo e w³aœnie wzglêdy bezpieczeñstwa ener- 36
3 getycznego Unii Europejskiej oraz obawy opinii publicznej przed rozwojem energetyki j¹drowej, doprowadz¹ do odrodzenia siê eksportu polskiego wêgla. 1. Eksport i wywóz polskiego wêgla Do dnia 1 maja 24 roku sprzeda polskiego wêgla do wszystkich krajów œwiata nazywana by³a eksportem. Po tym dniu, dniu wst¹pienia Polski do Unii Europejskiej, sprzeda do krajów Wspólnoty nazwano wywozem. Niezale nie od kierunku wywozu lub eksportu przez wiele lat poziom tej sprzeda y zdecydowanie przekracza³ import i nikt nie podejrzewa³, e kiedyœ mo e byæ inaczej. W po³owie lat dziewiêædziesi¹tych ubieg³ego wieku eksport zacz¹³ jednak drastycznie spadaæ. Od roku, gdy wyniós³ tys. ton, ca³y czas mala³, a do roku 29, gdy wyniós³ tys. ton. Jak ³atwo zauwa yæ, pomiêdzy rokiem a 29, nast¹pi³o zmniejszenie eksportu o prawie 23,5 mln ton, czyli o 73,66%. Trend spadkowy wyraÿnie widaæ na rysunku 1. W 21 roku zanotowano doœæ znaczny wzrost do poziomu tys. ton. Trudno powiedzieæ, czy trend ten utrzyma siê w kolejnych latach. Nale y mieæ nadziejê, e tak. Poprawi³oby to sytuacjê polskiego górnictwa, które musi konkurowaæ z wêglem sprowadzanym zza granicy, g³ównie z Rosji. 35 Œwiat ogó³em [tys. ton] Rys. 1. Sprzeda polskiego wêgla w latach 21 Fig. 1. Polish hard coal sales in the period
4 2. Najwiêksi odbiorcy polskiego wêgla W analizowanym okresie czyli w latach 21 Polska sprzeda³a za granicê ponad 326 mln ton wêgla. Najwiêksza sprzeda ,97 ton przypad³a na Niemcy. Sprzeda do tego kraju stanowi³a 26,41% ca³kowitej sprzeda y w tym okresie. Drugim w kolejnoœci krajem, do którego wyeksportowano najwiêcej wêgla, by³a Ukraina. Eksport do tego kraju w latach 21 wyniós³ ,13 tys. ton, co stanowi³o 8,81% ca³kowitego polskiego eksportu i wywozu w tym okresie. Kolejne kraje to Czechy ,51 tys. ton (8,21%), Finlandia ,3 tys. ton (8,1%), Austria ,61 tys. ton (8,1%) i Dania 25 74,98 tys. ton (7,67%). Nastêpnym krajem, któremu sprzedawano polski wêgiel, jest Wielka Brytania. Sprzeda ta by³a jednak o oko³o 1 mln ton mniejsza ni do piêciu wy ej wymienionych krajów, z wyj¹tkiem Niemiec, i wynios³a ,18 tys. ton (4,76%). Na podobnym poziomie kszta³towa³a siê sprzeda do Francji ,58 tys. ton (4,63%) i na S³owacjê ,3 tys. ton (4,51%). Szwecja zakupi³a w tym okresie o po³owê mniej wêgla ni S³owacja, konkretnie 7 996,81 tys. ton (2,45%). Spoœród dziesiêciu wymienionych krajów mo na zauwa yæ dwie grupy pañstw wyró niaj¹cych siê podobnym importem polskiego wêgla oraz dwa pañstwa ca³kowicie odbiegaj¹ce swoim importem od pozosta³ych. Do pierwszej grupy, importuj¹cej od 25 do 29 mln ton zaliczaj¹ siê: Ukraina, Czechy, Finlandia, Austria i Dania. Druga grupa, to pañstwa importuj¹ce mln ton. Nale ¹ do nich: Wielka Brytania, Francja i S³owacja. Krajem o najni szym imporcie by³a Szwecja, natomiast krajem o najwy szym imporcie Niemcy. Wielkoœæ sprzeda y oraz udzia³ procentowy w ca³kowitej sprzeda polskiego wêgla zosta³y przedstawione w tabeli 1. Wielkoœæ sprzeda y zilustrowano te na rysunku 2. TABELA 1. Wielkoœæ sprzeda y polskiego wêgla za granicê w latach 21 TABLE 1. Sales abroad of Polish hard coal in the period 21 Lp. Kraj Wielkoœæ sprzeda y [tys. ton] Udzia³ w ca³oœci sprzeda y [%] 1 Niemcy ,97 26,41 2 Ukraina ,13 8,81 3 Czechy ,51 8,21 4 Finlandia ,3 8,1 5 Austria ,61 8,1 6 Dania 25 74,98 7,67 7 Wlk. Brytania ,18 4,76 8 Francja ,58 4,63 9 S³owacja ,3 4,51 1 Szwecja 7 996,81 2,45 ród³o: Bilans 21; Informacja
5 [mln ton] Niemcy Sprzeda w latach - 21 Ukraina Czechy Finlandia Austria Dania Wlk. Brytan ia Francja S³owacja Szwecja Rys. 2. Sumaryczna sprzeda polskiego wêgla do dziesiêciu krajów importuj¹cych najwiêksze iloœci polskiego wêgla w latach 21 Fig. 2. Total Polish hard coal sales to ten countries importing Polish hard coal in the period 21 Od 1952 roku najwiêkszym eksporterem polskiego wêgla jest firma Wêglokoks. Nie jest ju ona monopolist¹ na polskim rynku, ale jej udzia³ w sprzeda y polskiego wêgla utrzymuje siê na poziomie oko³o 9% (Sobel 25). W dalszej czêœci artyku³u zostanie omówiona sprzeda polskiego wêgla do piêciu najwiêkszych odbiorców. 3. Wielkoœæ sprzeda y Tradycyjnie, od wielu lat, najwiêkszym odbiorc¹ polskiego wêgla pozostaj¹ Niemcy. Kraj ten, chocia posiada w³asne zasoby wêgla jak równie czynne kopalnie, w ostatnich latach drastycznie zredukowa³ swoje wydobycie. Zgodnie z ustaw¹ górnictwo wêglowe w Niemczech zakoñczy dzia³alnoœæ wydobywcz¹ w 218 roku. Brak w³asnych dostaw rekompensuje importem, równie z Polski. W roku eksport polskiego wêgla do Niemiec wynosi³ oko³o 3 mln ton, aby przez kolejne lata, a do 21 roku, stale rosn¹æ do poziomu 7,3 mln ton. By³ to najwiêkszy eksport polskiego wêgla w latach dziewiêædziesi¹tych do tego kraju. Identyczny poziom uzyskano jeszcze w roku 24. Od tamtej pory wywóz polskiego wêgla do Niemiec, w ramach handlu wewn¹trzwspólnotowego, drastycznie spada³. W ostatnim roku nast¹pi³ jednak wzrost wywozu i to prawie dwukrotny w stosunku do roku 29, bo a o 1,6 mln ton. Niemcy pozostaj¹ wiêc nadal najwiêkszym odbiorc¹ polskiego wêgla. Wielkoœæ sprzeda y wêgla do Niemiec przedstawiono na rysunku 3. 39
6 Drugim najwiêkszym importerem polskiego wêgla w latach 21 by³a Ukraina. W roku wyeksportowano tam prawie 9 mln ton. PóŸniej eksport zmniejszy³ siê do 5 mln ton, a od 2 roku, przez kolejne piêæ lat, utrzymywa³ siê na poziomie oko³o 1 mln ton. Ostatni transport wêgla do tego kraju mia³ miejsce w 23 roku i wyniós³ 1,3 mln ton. Pocz¹wszy od 24 roku Polska nie eksportuje ju swojego wêgla na Ukrainê. Co wiêcej, ukraiñski wêgiel coraz czêœciej sprowadzany jest do Polski. Problemy zwi¹zane z eksportem i importem wêgla kamiennego by³y przedmiotem wielu publikacji (Olkuski 21a,b; Stala- -Szlugaj 21). Eksport polskiego wêgla na Ukrainê w latach 23 przedstawiono na rysunku [t ys. t on] [tys. ton] Niemcy Rys. 3. Sprzeda polskiego wêgla do Niemiec w latach Fig. 3. Sales of Polish hard coal to Germany in the period Ukraina Rys. 4. Sprzeda polskiego wêgla na Ukrainê w latach Fig. 4. Sales of Polish hard coal to Ukraine in the period 21
7 Trzecim co do wielkoœci pod wzglêdem eksportu krajem, do którego tradycyjnie wysy³any jest polski wêgiel, s¹ Czechy. W tym przypadku mo na zauwa yæ dwa maksima. Pierwsze przypada na po³owê lat dziewiêædziesi¹tych ubieg³ego wieku. Zanotowano wtedy, w roku, najwy sz¹ wartoœæ w historii wynosz¹c¹ 3,2 mln ton. Drugie maksimum przypad³o na rok 27. Wywieziono wtedy do Czech 2,4 mln ton wêgla. Najwiêksz¹ stabilnoœæ sprzeda y na poziomie 1, 1,2 mln odnotowano w latach 25. Od 27 roku sprzeda systematycznie spada³a, aby w 21 roku wynieœæ 1,2 mln ton. Nale y zaznaczyæ, e do Czech wysy³any jest g³ównie wêgiel koksowy. Sprzeda wêgla do Czech przedstawiono na rysunku Czechy [t ys. t on] Rys. 5. Sprzeda polskiego wêgla do Czech w latach Fig. 5. Sales of Polish hard coal to Czech Republic in the period 21 Kolejnym krajem, do którego eksportowany jest polski wêgiel, jest Finlandia. W drugiej po³owie ostatniej dekady XX wieku eksport ten by³ bardzo du y i w szczytowym okresie, to jest w roku, wyniós³ 4,3 mln ton. W latach i te by³ du y i wynosi³ odpowiednio 3, i 3,7 mln ton. W kolejnych latach eksport do tego kraju by³ ju o po³owê mniejszy, ale nadal wysoki, na poziomie 1,5 2, mln ton. Jedynie w roku przekroczy³ 2,5 mln ton. Pocz¹wszy od roku 25 eksport zmala³ drastycznie i w ostatnim roku wyniós³ jedynie 225 tys. ton. Eksport polskiego wêgla do Finlandii w latach 21 przedstawiono na rysunku 6. Zupe³nie inaczej przedstawia siê wykres charakteryzuj¹cy sprzeda polskiego wêgla do Austrii. Austria to pi¹ty co do wielkoœci sprzeda y polskiego wêgla kraj, jeœli chodzi o lata 21. W tym okresie wys³ano 26,5 mln ton tego surowca. Charakterystyka sprzeda y wêgla do Austrii ma rozk³ad zbli ony do rozk³adu Gausa i przypomina nieco charakterystykê sprzeda y wêgla do Niemiec. Od roku, gdy sprzeda wynios³a 838 tys. ton, systematycznie ros³a, a do 22, gdy osi¹gnê³a wartoœæ 2,2 mln ton. Niewielkie za³amanie eksportu zanotowano tylko w roku, ale ró nica w stosunku do s¹siednich lat nie by³a du a i wynios³a oko³o 2 tys. ton. W latach 23 i 24 sprzeda nadal prze- 311
8 [t ys. t on] Finlandia Rys. 6. Sprzeda polskiego wêgla do Finlandii w latach 21 Fig. 6. Sales of Polish hard coal to Finland in the period kracza³a 2, mln ton, a nastêpnie systematycznie spada³a, aby w 21 roku wynieœæ 816 tys. ton. Nietypowym rokiem by³ jedynie rok 25, w którym sprzeda by³a o oko³o 2 tys. ton ni sza ni w latach s¹siednich. Sprzeda polskiego wêgla do Austrii zaprezentowano na rysunku Austria 2 [tys. ton] Rys. 7. Sprzeda polskiego wêgla do Austrii w latach 21 Fig. 7. Sales of Polish hard coal to Austria in the period 21 Wszystkie wy ej wymienione pañstwa to tradycyjni odbiorcy polskiego wêgla. Wielkoœæ importu wêgla z Polski jest oczywiœcie ró na dla poszczególnych pañstw i zale y g³ównie od si³y gospodarki danego kraju, modelu systemu energetycznego oraz liczby 312
9 ludnoœci. W zwi¹zku z tym nie mo e dziwiæ fakt, e najwiêcej wêgla wysy³amy do Niemiec, gdy jest to kraj najsilniejszy w Europie pod wzglêdem rozwoju gospodarczego i jednoczeœnie najbardziej zaludniony. Podsumowanie Z przedstawionych w artykule danych wyraÿnie widaæ, e eksport polskiego wêgla systematycznie spada. Od roku do roku 29 sprzeda zmniejszy³a siê o 23,5 mln ton, czyli o ponad 73%. Wzrost sprzeda y w 21 roku nie oznacza jeszcze trwa³ego odwrócenia siê trendu spadkowego. Unia Europejska odstêpuje od tradycyjnego modelu wykorzystywania wêgla do celów energetycznych i nic nie wskazuje na to, aby sytuacja ta w najbli szym czasie mia³a siê zmieniæ. Pewne nadzieje dla górnictwa stworzy³a panika wywo³ana katastrof¹ w Japoñskiej elektrowni j¹drowej Fukushima. Efektem tego zdarzenia by³o zamkniêcie siedmiu elektrowni j¹drowych w Niemczech oraz zapowiedÿ Kanclerz Niemiec Angeli Merkel szczegó³owych kontroli w pozosta³ych elektrowniach, co mo e œwiadczyæ o stopniowym wycofywaniu siê Niemiec z energetyki j¹drowej. Stwarza to szanse na wiêkszy udzia³ wêgla w strukturze produkcji energii elektrycznej. Bêdzie to jednak tzw. czysta energia oparta na nowoczesnych technikach wytwarzania na przyk³ad CCS (Carbon Capture and Storage). Mo na te stosowaæ metody konwersji wêgla takie jak odgazowanie (piroliza), zgazowanie, uwodornienie, czy te ogniwa paliwowe (Gawlik i in. 21). Kolejnym problemem eksportu wêgla jest trwa³a utrata rynków wschodnich. Od 24 roku nie eksportujemy ju wêgla na Ukrainê, nie licz¹c œladowych iloœci w 26 i 28 roku. Równie do Rosji nie trafia ju polski wêgiel. Ostatni transport wêgla do tego kraju mia³ miejsce w 2 roku i wyniós³ 3 tys. ton. Obecnie wêgiel sprowadzany jest z Rosji i z Ukrainy, a import z roku na rok wzrasta. Nale y wspomnieæ, e najwiêkszym eksporterem polskiego wêgla jest firma Wêglokoks S.A. W 21 roku sprzeda do wy ej wymienionych krajów wynios³a odpowiednio: Niemcy 4 246,5 tys. ton, Czechy 828,2 tys. ton, w tym 227,8 tys. ton wêgla koksowego, Austria 428,3 tys. ton i Finlandia 225,1 tys. ton (Wêglokoks 211). Analizuj¹c sytuacjê polskiego górnictwa nale y stwierdziæ, e Polska z czo³owego eksportera wêgla kamiennego staje siê w szybkim tempie importerem tego surowca. Jest to zreszt¹ zgodne z Polityk¹ energetyczn¹ Polski do 23 roku, która zak³ada zmniejszenie zarówno eksportu wêgla jak i samej jego produkcji (Polityka 29), jak i ze Strategi¹ górnictwa wêgla kamiennego na lata Ograniczanie eksportu polskiego wêgla jest dzia³aniem id¹cym na przekór tendencjom œwiatowym. Iloœæ wêgla dostêpnego na rynkach œwiatowych stale roœnie. W latach 2 29 poda zwiêkszy³a siê o jedn¹ trzeci¹, a w stosunku do roku 199 dwukrotnie (Bia³as, Zêbala 21). Nale y mieæ nadziejê, e prawdziwa restrukturyzacja, a nie likwidacja bran y, doprowadzi do poprawienia rentownoœci kopalñ i lepszych perspektyw zarówno produkcji jak i eksportu polskiego wêgla. 313
10 Literatura [1] BIA AS M., ZÊBALA J., 21 Przegl¹d sytuacji na rynku wêglowym na œwiecie bie ¹ce wydarzenia, aktualne trendy, prognoza. Zeszyty Naukowe Instytutu GSMiE PAN, Kraków, s [2] Bilans zasobów kopalin i wód podziemnych w Polsce wg stanu na 31 XII 29 r. Ministerstwo Œrodowiska. Pañstwowy Instytut Geologiczny. Warszawa 21. [3] BLASCHKE W., 25a Nowy Kurier. Polish Canadian Independent Courier. Numery 1, 2, 3, 4, 5, 6, 1, 11, 12, 14. [4] BLASCHKE W., 25b Perspektywy wêgla w gospodarce œwiata i Polski szanse polskiego wêgla w Unii Europejskiej. Polityka Energetyczna t. 8, z. spec., Wyd. Instytut GSMiE PAN, Kraków, s [5] BLASCHKE W., 25 Wêgiel kamienny energetyczny jego przysz³oœæ w kraju i na œwiecie. Gospodarka Surowcami Mineralnymi z. spec., Kraków. [6] BLASCHKE W., BLASCHKE S.A., GAWLIK L., GRUDZIÑSKI Z., MOKRZYCKI E., OLKUSKI T., OZGA-BLASCHKE U., 24 Mo liwoœci funkcjonowania kopalñ wêgla kamiennego w Polsce w œwietle przepisów UE dotycz¹cych œwiadczenia pomocy pañstwa dla górnictwa w latach Studia, Rozprawy, Monografie nr 123, Wyd. Instytut GSMiE PAN, Kraków. [7] GAWLIK L., MAJCHRZAK H., MOKRZYCKI E., ULIASZ-BOCHEÑCZYK A., 21 Perspektywy wêgla kamiennego i brunatnego w Polsce i w Unii Europejskiej. Przegl¹d Górniczy nr 3 4, s [8] Informacja o funkcjonowaniu górnictwa wêgla kamiennego w 21 roku. Ministerstwo Gospodarki. Warszawa luty 211. [9] International Energy Outlook 21. [1] LORENZ U., 21 Rynki miêdzynarodowe jako punkt odniesienia dla cen wêgla energetycznego w kraju. Polityka energetyczna t. 13, z. 2, Wyd. Instytut GSMiE PAN, Kraków, s [11] OLKUSKI T., 21a Mo liwoœci prze³adunkowe portów polskich w aspekcie zwiêkszaj¹cego siê importu wêgla. Przegl¹d Górniczy nr 3 4, s , Wyd. ZG SITG Katowice. [12] OLKUSKI T., 21b Zmiana trendu w handlu polskim wêglem. Polityka Energetyczna t. 13, z. 2, Wyd. Instytutu GSMiE PAN, Kraków, s , PL ISSN [13] Polityka energetyczna Polski do 23 roku. Dokument przyjêty przez Radê Ministrów w dniu 1 listopada 29 roku. Ministerstwo Gospodarki. Warszawa. [14] SOBEL M., 25 Tradycyjne i perspektywiczne kierunki eksportu polskiego wêgla. Polityka energetyczna t. 8, z. spec., Wyd. Instytut GSMiE PAN, Kraków, s [15] STALA-SZLUGAJ K., 21 Import wêgla kolej¹ zza wschodniej granicy uwarunkowania logistyczne. Przegl¹d Górniczy Nr 3 4, s Wyd. ZG SITG Katowice. [16] Strategia dzia³alnoœci górnictwa wêgla kamiennego w Polsce w latach Dokument przyjêty przez Radê Ministrów w 31 lipca 27 roku. Warszawa. [17] Wêglokoks S.A. ( 314
11 Tadeusz OLKUSKI Export of Polish hard coal in the period 21 Abstract History of Polish hard coal export in the period 21 has been presented in this study. Total export to ten countries to which the export was highest in the mentioned period has been discussed. These states are: Germany, Ukraine, Czech Republic, Finland, Austria, Denmark, Great Britain, France, Slovakia and Sweden. The first five have been discussed in details. Attention was paid to declining role of hard coal in UE economy, as well as to some chances of hard coal rebirth in connection of plans of chosen countries aimed at liquidation of nuclear power plants. On the basis of data presented in the present study it can be noted that Polish hard coal export is steadily declining. In the period from to 29 the hard coal sales decreased by 23,5 million tons, i.e. by over 73%. The eastern markets have been completely lost. Since 24 the hard coal export to Ukraine is stopped, with the exception of trace amounts in the years 26 and 28. Polish hard coal is no longer sent to Russia. The last transport of hard coal to Russia took place in the year 2. Slight increase of export in the year 21 may give some hope for reversing the negative trend in Polish hard coal trade, however it is rather unlikely. KEY WORDS: export, expedition, hard coal, energy policy
Sytuacja na rynkach zbytu wêgla oraz polityka cenowo-kosztowa szans¹ na poprawê efektywnoœci w polskim górnictwie
Materia³y XXVIII Konferencji z cyklu Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej Zakopane, 12 15.10.2014 r. ISBN 978-83-62922-37-6 Waldemar BEUCH*, Robert MARZEC* Sytuacja na rynkach
Bardziej szczegółowoImport wêgla kamiennego do Polski w latach i jego znaczenie dla polskiego rynku zbytu wêgla kamiennego
SYMPOZJA I KONFERENCJE nr 73 Materia³y XXII Konferencji z cyklu Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej Ustroñ, 19 22.10.2008 r. Robert MARZEC*, Jerzy WRZEŒNIEWSKI** Import
Bardziej szczegółowo3.2 Warunki meteorologiczne
Fundacja ARMAAG Raport 1999 3.2 Warunki meteorologiczne Pomiary podstawowych elementów meteorologicznych prowadzono we wszystkich stacjach lokalnych sieci ARMAAG, równolegle z pomiarami stê eñ substancji
Bardziej szczegółowoZMIANY NASTROJÓW GOSPODARCZYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM W III KWARTALE 2006 R.
51 ZMIANY NASTROJÓW GOSPODARCZYCH W WOJEWÓDZTWIE LUBELSKIM W III KWARTALE 2006 R. Mieczys³aw Kowerski 1, Dawid D³ugosz 1, Jaros³aw Bielak 1 1. Wprowadzenie Zgodnie z przyjêtymi za³o eniami w III kwartale
Bardziej szczegółowoZmiana trendu w handlu polskim wêglem
POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 13 Zeszyt 2 2010 PL ISSN 1429-6675 Tadeusz OLKUSKI* Zmiana trendu w handlu polskim wêglem STRESZCZENIE. W ostatnich latach mo na zaobserwowaæ gwa³towny spadek eksportu polskiego
Bardziej szczegółowoSytuacja poda owo-popytowa polskich producentów wêgla w relacjach z energetyk¹ zawodow¹ kluczem do rehabilitacji polskiego górnictwa
Materia³y XXVIII Konferencji z cyklu Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej Zakopane, 12 15.10.2014 r. ISBN 978-83-62922-37-6 Henryk PASZCZA*, Robert MARZEC* Sytuacja poda
Bardziej szczegółowoKrótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy
Agnieszka Miler Departament Rynku Pracy Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Spo³ecznej Krótka informacja o instytucjonalnej obs³udze rynku pracy W 2000 roku, zosta³o wprowadzone rozporz¹dzeniem Prezesa
Bardziej szczegółowoPRODUKCJA BURAKÓW CUKROWYCH W POLSCE PO WEJŒCIU DO UE NA TLE POZOSTA YCH KRAJÓW CZ ONKOWSKICH
STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe l tom XII l zeszyt 4 9 Arkadiusz Artyszak Szko³a G³ówna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie PRODUKCJA BURAKÓW CUKROWYCH W POLSCE PO WEJŒCIU
Bardziej szczegółowoPozycja wêgla kamiennego w bilansie paliw i energii w kraju
POLITYKA ENERGETYCZNA ENERGY POLICY JOURNAL 2014 Tom 17 Zeszyt 3 49 66 ISSN 1429-6675 Zbigniew GRUDZIÑSKI*, Katarzyna STALA-SZLUGAJ** Pozycja wêgla kamiennego w bilansie paliw i energii w kraju STRESZCZENIE.
Bardziej szczegółowoRozdzia³ IX ANALIZA ZMIAN CEN PODSTAWOWYCH RÓDE ENERGII W LATACH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLÊDNIENIEM DREWNA OPA OWEGO
Krzysztof Adamowicz Wy sza Szko³a Zarz¹dzania Œrodowiskiem w Tucholi Rozdzia³ IX ANALIZA ZMIAN CEN PODSTAWOWYCH RÓDE ENERGII W LATACH 1995-2005 ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLÊDNIENIEM DREWNA OPA OWEGO Praca powsta³a
Bardziej szczegółowo4. Przegl¹d sytuacji gospodarczej w wybranych sekcjach PKD
4. Przegl¹d sytuacji gospodarczej w wybranych sekcjach PKD 4.1. Przemys³ 4.1.1. Podmioty gospodarcze w przemyœle Wed³ug stanu na koniec 26 r. w opolskim przemyœle funkcjonowa³y 8683 podmioty gospodarcze
Bardziej szczegółowoDOCHODY I EFEKTYWNOŒÆ GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC 1. Bogdan Klepacki, Tomasz Rokicki
ROCZNIKI NAUK ROLNICZYCH, SERIA G, T., Z. 1, 1 DOCHODY I EFEKTYWNOŒÆ GOSPODARSTW ZAJMUJ CYCH SIÊ HODOWL OWIEC 1 Bogdan Klepacki, Tomasz Rokicki Katedra Ekonomiki i Organizacji Gospodarstw Rolniczych SGGW
Bardziej szczegółowoCo kupić, a co sprzedać 2015-06-09 14:09:44
Co kupić, a co sprzedać 2015-06-09 14:09:44 2 Austria jest krajem uprzemysłowionym, z małym rynkiem wewnętrznym, stąd też handel zagraniczny odgrywa ważną rolę w gospodarce narodowej. Do najważniejszych
Bardziej szczegółowoZale noœæ Polski w zakresie importu wêgla kamiennego
GOSPODARKA SUROWCAMI MINERALNYMI Tom 29 2013 Zeszyt 3 DOI 10.2478/gospo-2013-0033 TADEUSZ OLKUSKI* Zale noœæ Polski w zakresie importu wêgla kamiennego Wprowadzenie Górnictwo wêgla kamiennego na Œl¹sku
Bardziej szczegółowoKto poniesie koszty redukcji emisji CO2?
Kto poniesie koszty redukcji emisji CO2? Autor: prof. dr hab. inŝ. Władysław Mielczarski, W zasadzie kaŝdy dziennikarz powtarza znaną formułę, Ŝe nie ma darmowych obiadów 1. Co oznacza, Ŝe kaŝde podejmowane
Bardziej szczegółowoDebata: www.kgo.agh.edu.pl. Węgiel skarb czy przekleństwo dla gospodarki Polski? Aktualna sytuacja na międzynarodowych rynkach węgla kamiennego
Kraków, 11 czerwca 212 Debata: Węgiel skarb czy przekleństwo dla gospodarki Polski? Aktualna sytuacja na międzynarodowych rynkach węgla kamiennego Prof. dr hab. inż. Wiesław Blaschke dr inż. Zbigniew Grudziński
Bardziej szczegółowoPotrzeba dalszych zmian w zatrudnieniu w bran y wêgla brunatnego w Polsce
POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 9 Zeszyt specjalny 2006 PL ISSN 1429-6675 Zbigniew KASZTELEWICZ* Potrzeba dalszych zmian w zatrudnieniu w bran y wêgla brunatnego w Polsce STRESZCZENIE. W artykule przedstawiono
Bardziej szczegółowoPRZYSZŁOŚĆ ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII NA TLE WYZWAŃ ENERGETYCZNYCH POLSKI. Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki
PRZYSZŁOŚĆ ODNAWIALNYCH ŹRÓDEŁ ENERGII NA TLE WYZWAŃ ENERGETYCZNYCH POLSKI Prof. dr hab. inż. Maciej Nowicki ENERGIA WARUNKIEM WZROSTU GOSPODARCZEGO W XX wieku liczba ludności świata wzrosła 4-krotnie,
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny Polski w 2013 r.
Handel zagraniczny Polski w 2013 r. Zespó G ównego Ekonomisty Warszawa 08.09.2014 Raport o handlu zagranicznym Polski w 2013 r. Wst p KUKE S.A. jest instytucj finansow zajmuj c si ubezpieczeniem nale no
Bardziej szczegółowoDynamika wzrostu cen nośników energetycznych
AKTUALIZACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ DO PLANU ZAOPATRZENIA W CIEPŁO, ENERGIĘ ELEKTRYCZNĄ I PALIWA GAZOWE DLA MIASTA KATOWICE Część 13 Dynamika wzrostu cen nośników energetycznych W 880.13 2/24 SPIS TREŚCI 13.1
Bardziej szczegółowoWP YW INTEGRACJI Z UE NA ZMIANY W HANDLU ZAGRANICZNYM W KRAJACH EŒIW
STOWARZYSZENIE Wp³yw integracji EKONOMISTÓW z UE na zmiany w handlu ROLNICTWA zagranicznym I AGROBIZNESU w karajach EŒiW Roczniki Naukowe tom VIII zeszyt 3 Anna Fabisiak Akademia Rolnicza w Poznaniu WP
Bardziej szczegółowoPowszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym
Z PRAC INSTYTUTÓW Jadwiga Zarębska Warszawa, CODN Powszechność nauczania języków obcych w roku szkolnym 2000 2001 Ö I. Powszechność nauczania języków obcych w różnych typach szkół Dane przedstawione w
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r.
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004 2014 Wprowadzenie Prezentowane dane dotyczą szacunkowej
Bardziej szczegółowoUzbekistański rynek kosmetyków do pielęgnacji skóry i włosów 2016-03-24 08:51:38
Uzbekistański rynek kosmetyków do pielęgnacji skóry i włosów 2016-03-24 08:51:38 2 Analiz rynku Około 50% rynku kosmetycznego Uzbekistanu stanowią kosmetyki dekoracyjne i wyroby perfumeryjne. Reszta to
Bardziej szczegółowoCONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q3 2015
CONSUMER CONFIDENCE WSKAŹNIK ZADOWOLENIA KONSUMENTÓW W POLSCE Q3 2015 Najwyższy wzrost od Q2 2005 Poziom zadowolenia polskich konsumentów w Q3 15 wyniósł 80 punktów, tym samym wzrósł o 10 punktów względem
Bardziej szczegółowoREGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011
REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011 Cel zadania: Zaplanować 20-letni plan rozwoju energetyki elektrycznej w Polsce uwzględniając obecny
Bardziej szczegółowoU S T AWA. z dnia 2015 r. Art. 1.
Projekt U S T AWA z dnia 2015 r. o zmianie ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę Art. 1. W ustawie z dnia 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2002 r., Nr 200, poz.
Bardziej szczegółowoZMNIEJSZANIE BARIER NA DRODZE DO WZROSTU I DOBROBYTU EMILIA SKROK EKONOMISTA
ZMNIEJSZANIE BARIER NA DRODZE DO WZROSTU I DOBROBYTU EMILIA SKROK EKONOMISTA KONTEKST EKONOMICZNY W POLSCE IMPONUJĄCE WYNIKI W ZAKRESIE WZROSTU Wzrost PKB per capita w Polsce w ciągu ostatnich 15 lat wyniósł
Bardziej szczegółowoWynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów
Wynagrodzenia i świadczenia pozapłacowe specjalistów Wynagrodzenia i podwyżki w poszczególnych województwach Średnie podwyżki dla specjalistów zrealizowane w 2010 roku ukształtowały się na poziomie 4,63%.
Bardziej szczegółowoWarszawska Giełda Towarowa S.A.
KONTRAKT FUTURES Poprzez kontrakt futures rozumiemy umowę zawartą pomiędzy dwoma stronami transakcji. Jedna z nich zobowiązuje się do kupna, a przeciwna do sprzedaży, w ściśle określonym terminie w przyszłości
Bardziej szczegółowoHandel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r.
BIURO ANALIZ I PROGRAMOWANIA Warszawa, 2014-09-26 Handel zagraniczny towarami rolno-spoŝywczymi Polski z Norwegią w latach 2009 2013 i w okresie I VII 2014 r. Norwegia jest państwem zbliŝonym pod względem
Bardziej szczegółowoInformacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r.
Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r. Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Fundusze własne... 4 2.1 Informacje podstawowe... 4 2.2 Struktura funduszy własnych....5
Bardziej szczegółowoKONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEGO WĘGLA NA RYNKU SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH
KONKURENCYJNOŚĆ POLSKIEGO WĘGLA NA RYNKU SUROWCÓW ENERGETYCZNYCH Dr inż. LEON KURCZABINSKI Katowice, czerwiec, 2013 POZYCJA WĘGLA NA KRAJOWYM RYNKU ENERGII WĘGIEL = NIEZALEŻNO NOŚC ENERGETYCZNA ZALEŻNO
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE
WOJEWÓDZKI URZĄD PRACY W SZCZECINIE Powierzenie pracy cudzoziemcom na podstawie oświadczenia pracodawcy bez konieczności uzyskania zezwolenia na pracę w województwie zachodniopomorskim w 2013 roku Opracowanie:
Bardziej szczegółowoOferty portalu. Statystyki wejść w oferty wózków widłowych na tle ofert portalu w latach 2011-2014 oraz I kw.2015 r. 2011 2012 2013 2014 I kw.
1 kwartał 215 rok Oferty portalu Dane na przedstawionym wykresie pokazują kolejne etapy wzrostu zainteresowania ofertami, które publikowane są na portalu. W 214 roku, w stosunku do pierwszego roku działalności
Bardziej szczegółowoMo liwoœci rozwoju podziemnych magazynów gazu w Polsce
POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 11 Zeszyt 2 2008 PL ISSN 1429-6675 Bogdan FILAR*, Tadeusz KWILOSZ** Mo liwoœci rozwoju podziemnych magazynów gazu w Polsce STRESZCZENIE. Artyku³ przedstawia przyczyny wzrostu
Bardziej szczegółowoNasz kochany drogi BIK Nasz kochany drogi BIK
https://www.obserwatorfinansowy.pl/tematyka/bankowosc/biuro-informacji-kredytowej-bik-koszty-za r Biznes Pulpit Debata Biuro Informacji Kredytowej jest jedyną w swoim rodzaju instytucją na polskim rynku
Bardziej szczegółowoUchwała Nr.. /.../.. Rady Miasta Nowego Sącza z dnia.. listopada 2011 roku
Projekt Uchwała Nr / / Rady Miasta Nowego Sącza z dnia listopada 2011 roku w sprawie określenia wysokości stawek podatku od środków transportowych Na podstawie art 18 ust 2 pkt 8 i art 40 ust 1 ustawy
Bardziej szczegółowoKrajowe górnictwo węgla kamiennego w 2015 r. wybrane aspekty
Materiały XXIX Konferencji z cyklu Zagadnienie surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej Zakopane, 11 14.10.2015 r. ISBN 978-83-62922-51-2 Henryk Paszcza* Krajowe górnictwo węgla kamiennego
Bardziej szczegółowoDANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja V
DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja V Inflacja (CPI, PPI) Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie i rozpowszechnianie ca ci lub fragmentu niniejszej publikacji w
Bardziej szczegółowoRynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego.
Rynek surowców strategicznych w Unii Europejskiej na przykładzie węgla kamiennego. dr Tomasz Heryszek Uniwersytet Śląski w Katowicach Wiceprezes Zarządu ds. Handlowych WĘGLOKOKS S.A. Unia Europejska (EU-28)
Bardziej szczegółowoOdbiorcy polskiego wêgla energetycznego weksporcie
POLITYKA ENERGETYCZNA Tom 15 Zeszyt 4 2012 ISSN 1429-6675 Tadeusz OLKUSKI*, Katarzyna STALA-SZLUGAJ* Odbiorcy polskiego wêgla energetycznego weksporcie STRESZCZENIE. W latach 2000 2010 g³ównymi odbiorcami
Bardziej szczegółowopilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach
pilotażowe staże dla nauczycieli i instruktorów kształcenia zawodowego w przedsiębiorstwach ROLA BIUR PODRÓŻY W OBSŁUDZE RUCHU TURYSTYCZNEGO DOROTA NAMIROWSKA-SZNYCER Szkolenia poprzedzające staż Moduł
Bardziej szczegółowoRaport z realizacji Planu działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP) dla Miasta Bydgoszczy na lata 2012 2020
Raport z realizacji Planu działań na rzecz zrównoważonej energii (SEAP) dla Miasta Bydgoszczy na lata 2012 2020 FORUM Bydgoskie Dni Energii Roman Adrych Główny specjalista ds. zarządzania energią Energetyk
Bardziej szczegółowoObjaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Nowa Ruda
Załącznik Nr 3 do Uchwały nr 106/XIII/15 Rady Gminy Nowa Ruda z dnia 29 grudnia 2015 roku Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Nowa Ruda Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 roku o finansach
Bardziej szczegółowoDANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja IV
DANE MAKROEKONOMICZNE (TraderTeam.pl: Rafa Jaworski, Marek Matuszek) Lekcja IV Stopa procentowa Wszelkie prawa zastrze one. Kopiowanie i rozpowszechnianie ca ci lub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek
Bardziej szczegółowoStan i prognoza koniunktury gospodarczej
222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia dziewięćdziesiąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (I kwartał 2016 r.) oraz prognozy na lata 2016 2017 KWARTALNE
Bardziej szczegółowoBiuro Ruchu Drogowego
KOMENDA GŁÓWNA G POLICJI Biuro Ruchu Drogowego Kampania pod hasłem ODBLASKI ŻYCIA W okresie od stycznia do października 2008 roku miało miejsce: 40 725 wypadków drogowych, w wyniku których 51 987 osób
Bardziej szczegółowoCopyright 2010 Państwowy Instytut Geologiczny Państwowy Instytut Badawczy
10. R U D Y C Y N K U I O Ł O W I U Tradycyjnym obszarem występowania złóŝ rud cynku i ołowiu o znaczeniu przemysłowym jest północne i północno-wschodnie obrzeŝenie Górnośląskiego Zagłębia Węglowego. Występujące
Bardziej szczegółowoPrezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)
Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny
Bardziej szczegółowoSegment detaliczny. Strategia
P K N O R L E N R A P O R T R O C Z N Y 2 0 0 6 Segment detaliczny Dzia alnoêç detaliczna Grupy ORLEN obejmowa a rynki Polski, Niemiec oraz Republiki Czeskiej. Wraz z przej ciem AB Mažeikiu Nafta pod koniec
Bardziej szczegółowo4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA W AGLOMERACJI GDAÑSKIEJ
4. OCENA JAKOŒCI POWIETRZA 4.1. Ocena jakoœci powietrza w odniesieniu do norm dyspozycyjnych O jakoœci powietrza na danym obszarze decyduje œredni poziom stê eñ zanieczyszczeñ w okresie doby, sezonu, roku.
Bardziej szczegółowoRAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA. Spis Treści ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2015 R. DO 31 GRUDNIA 2015 R.
RAPORT ROCZNY GO TOWARZYSTWO FUNDUSZY INWESTYCYJNYCH SA ZA OKRES OD 1 STYCZNIA 2015 R. DO 31 GRUDNIA 2015 R. Spis Treści I. List Prezesa Zarządu GO Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych Spółka Akcyjna II.
Bardziej szczegółowoJacek Mrzyg³ód, Tomasz Rostkowski* Rozwi¹zania systemowe zarz¹dzania kapita³em ludzkim (zkl) w bran y energetycznej
Komunikaty 99 Jacek Mrzyg³ód, Tomasz Rostkowski* Rozwi¹zania systemowe zarz¹dzania kapita³em ludzkim (zkl) w bran y energetycznej Artyku³ przedstawi skrócony raport z wyników badania popularnoœci rozwi¹zañ
Bardziej szczegółowoMechanizm samonaliczania w VAT - półprodukty z metali nieżelaznych
Mechanizm samonaliczania w VAT - półprodukty z metali nieżelaznych Senat Komisja Gospodarki Narodowej Komisja Budżetu i Finansów Publicznych 18 listopada 2014, Warszawa 1 sty-10 lut-10 mar-10 kwi-10 maj-10
Bardziej szczegółowoGÓRNICTWO WĘGLA KAMIENNEGO. W POLSCE wyniki za okres I-IX. 2015r. 03.11. 2015r
GÓRNICTWO WĘGLA KAMIENNEGO W POLSCE wyniki za okres I-IX. 2015r. 03.11. 2015r Zasoby bilansowe w polach zagospodarowanych 20,3 mld ton Zasoby przemysłowe 6,02 mld ton Zasoby operatywne w złożach zakładów
Bardziej szczegółowoWêglowy Indeks Cenowy: metodologia, rola, wykorzystanie, korzyœci, rynkowe obowi¹zki informacyjne
Materia³y XXVIII Konferencji z cyklu Zagadnienia surowców energetycznych i energii w gospodarce krajowej Zakopane, 12 15.10.2014 r. ISBN 978-83-62922-37-6 Henryk PASZCZA*, Maciej OLEJNICZAK** Wêglowy Indeks
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 19 września 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w I półroczu 2014 r. 1 W końcu czerwca 2014 r. działalność
Bardziej szczegółowoKoszty produkcji wêgla w procesach restrukturyzacji górnictwa wêgla kamiennego
GOSPODARKA SUROWCAMI MINERALNYMI Tom 22 2006 Zeszyt specjalny nr 1 LIDIA GAWLIK* Koszty produkcji wêgla w procesach restrukturyzacji górnictwa wêgla kamiennego S³owa kluczowe Koszt produkcji wêgla, restrukturyzacja,
Bardziej szczegółowoFinansowy Barometr ING
Finansowy Barometr ING Międzynarodowe badanie ING na temat postaw i zachowań konsumentów wobec bankowości mobilnej Wybrane wyniki badania przeprowadzonego dla Grupy ING przez IPSOS O badaniu Finansowy
Bardziej szczegółowoKWIECIEŃ 2008 RYNEK WTÓRNY I RYNEK NAJMU MIESZKAŃ W WYBRANYCH MIASTACH POLSKI RYNEK WTÓRNY I RYNEK NAJMU MIESZKAŃ W WYBRANYCH MIASTACH POLSKI
RYNEK WTÓRNY I RYNEK NAJMU MIESZKAŃ RYNEK WTÓRNY I RYNEK NAJMU MIESZKAŃ KWIECIEŃ 2008 ANALIZA DANYCH OFERTOWYCH Z SERWISU GAZETADOM.PL Miesięczny przegląd rynku mieszkaniowego w wybranych miastach Polski
Bardziej szczegółowoRynek wina Raport miesięczny Wine Advisors
Rynek wina Raport miesięczny Wine Advisors 30 września 2012 2 Streszczenie Sygnalizowana w poprzednim raporcie poprawa nastrojów na rynku przełożyła się na zachowanie indeksu Liv-ex Fine Wine 50 trzykrotnie
Bardziej szczegółowoFORUM ZWIĄZKÓW ZAWODOWYCH
L.Dz.FZZ/VI/912/04/01/13 Bydgoszcz, 4 stycznia 2013 r. Szanowny Pan WŁADYSŁAW KOSINIAK - KAMYSZ MINISTER PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ Uwagi Forum Związków Zawodowych do projektu ustawy z dnia 14 grudnia
Bardziej szczegółowoINFORMACJA. o stanie i strukturze bezrobocia. rejestrowanego
POWIATOWY URZĄD 1 PRACY 16-300 Augustów, ul. Mickiewicza 2, tel. (0-87) 6446890, 6447708, 6435802; fax. 6435803 e-mail: biau@praca.gov.pl; www.pup.augustow.pl INFORMACJA o stanie i strukturze bezrobocia
Bardziej szczegółowoWyniki badania PISA 2009
Wyniki badania PISA 2009 Matematyka Warszawa, 7 grudnia 2010 r. Badanie OECD PISA 2009 w liczbach Próba 475.460 uczniów z 17.145 szkół z 65 krajów, reprezentująca populację ponad 26 milionów piętnastolatków
Bardziej szczegółowoMagurski Park Narodowy
Magurski Park Narodowy Lokalizacja punktów pomiarowych i wyniki badań. Na terenie Magurskiego Parku Narodowego zlokalizowano 3 punkty pomiarowe. Pomiary prowadzono od stycznia do grudnia 2005 roku. 32.
Bardziej szczegółowoWyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2011 roku 1
Warszawa, 26 czerwca 2012 r. Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2011 roku 1 W końcu 2011 r. na polskim rynku finansowym funkcjonowały 484 fundusze inwestycyjne
Bardziej szczegółowoRYNEK MIĘSA. Biuro Analiz i Programowania ARR Nr 48/2013
RYNEK MIĘSA TENDENCJE CENOWE Zbliżające się święta sprzyjają wzrostowi cen skupu żywca oraz zbytu mięsa wieprzowego i wołowego. W pierwszym tygodniu grudnia br. wzrosły także ceny skupu gęsi. Ceny skupu
Bardziej szczegółowoEksperyment,,efekt przełomu roku
Eksperyment,,efekt przełomu roku Zapowiedź Kluczowe pytanie: czy średnia procentowa zmiana kursów akcji wybranych 11 spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie (i umieszczonych już
Bardziej szczegółowoFINANSOWANIE KULTURY W WIELKOPOLSCE
CZ OWIEK I SPO ECZE STWO T. XXXII 2011 PIOTR LANDSBERG FINANSOWANIE KULTURY W WIELKOPOLSCE W skali Polski w roku 2008 udzia wydatków z bud etów samorz dów terytorialnych na kultur i ochron dziedzictwa
Bardziej szczegółowoKoszty obciążenia społeczeństwa. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012
Koszty obciążenia społeczeństwa chorobami układu krążenia. Ewa Oćwieja Marta Ryczko Koło Naukowe Ekonomiki Zdrowia IZP UJ CM 2012 Badania kosztów chorób (COI Costof illnessstudies) Ekonomiczny ciężar choroby;
Bardziej szczegółowoKIERUNKI EKSPORTU / EXPORT DIRECTIONS Belgia / Belgium Białoruś / Byelarussia Bułgaria / Bulgaria Dania / Denmark Estonia / Estonia Francja / France Hiszpania / Spain Holandia / Holland Litwa / Lithuania
Bardziej szczegółowoProjektowanie procesów logistycznych w systemach wytwarzania
GABRIELA MAZUR ZYGMUNT MAZUR MAREK DUDEK Projektowanie procesów logistycznych w systemach wytwarzania 1. Wprowadzenie Badania struktury kosztów logistycznych w wielu krajach wykaza³y, e podstawowym ich
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ
WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy
Bardziej szczegółowoZMIANY STRUKTURY POLSKIEGO EKSPORTU ROLNO- SPO YWCZEGO W LATACH CHANGES IN THE STRUCTURE OF POLISH AGRICULTURAL EXPORT IN
Zmiany struktury polskiego eksportu rolno-spo ywczego w latach - STOWARZYSZENIE EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe l tom IX l zeszyt Marcin Krzemiñski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki
Bardziej szczegółowoUdzia dochodów z dzia alno ci rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z u ytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r.
UWAGI ANALITYCZNE Udzia dochodów z dzia alno ci rolniczej w dochodach gospodarstw domowych z u ytkownikiem gospodarstwa rolnego w 2002 r. W maju 2002 r. spisano 76,4 tys. gospodarstw domowych z u ytkownikiem
Bardziej szczegółowo5. Sytuacja na rynku pracy
5. Sytuacja na rynku pracy Obserwuje siê systematyczn¹ poprawê na rynku pracy. W roku 2006 w regionie, podobnie jak w ca³ym kraju, notowano dalszy wzrost liczby pracuj¹cych. Jednoczeœnie zwiêkszy³o siê
Bardziej szczegółowoPRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc
PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych
Bardziej szczegółowoIII. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE
III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE 1. GOSPODARSTWA DOMOWE I RODZINY W województwie łódzkim w maju 2002 r. w skład gospodarstw domowych wchodziło 2587,9 tys. osób. Stanowiły one 99,0%
Bardziej szczegółowoXLII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA
-2/1- XLII OLIMPIADA GEOGRAFICZNA pieczątka Komitetu Okręgowego Zawody II stopnia pisemne podejście 2 Zadanie 6. Poniżej przedstawiono schematyczny przekrój geologiczny przez konwencjonalne złoże gazu
Bardziej szczegółowoCiepło systemowe na rynku energii w przyszłości skutki pakietu energetyczno-klimatycznego
Ciepło systemowe na rynku energii w przyszłości skutki pakietu energetyczno-klimatycznego Bogusław Regulski Wiceprezes Zarządu IGCP Sosnowiec 17 listopada 2009 Zawartość prezentacji 1. Implikacje pakietowe
Bardziej szczegółowoPodstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.
Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.
Bardziej szczegółowoZMIANA SPECYFIKACJI ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA I OGŁOSZENIA O ZAMÓWIENIU
Katowice, dnia 02.12.2015 r. Do wszystkich wykonawców Dotyczy: Postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę składu i druku materiałów promocyjnych.
Bardziej szczegółowoROZDZIA XII WP YW SYSTEMÓW WYNAGRADZANIA NA KOSZTY POZYSKANIA DREWNA
Hubert Szramka Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Wy sza Szko³a Zarz¹dzania Œrodowiskiem w Tucholi ROZDZIA XII WP YW SYSTEMÓW WYNAGRADZANIA NA KOSZTY POZYSKANIA DREWNA WSTÊP Koszty pozyskania drewna stanowi¹
Bardziej szczegółowo1. Wstêp. 2. Metodyka i zakres badañ WP YW DODATKÓW MODYFIKUJ CYCH NA PODSTAWOWE W AŒCIWOŒCI ZAWIESIN Z POPIO ÓW LOTNYCH Z ELEKTROWNI X
Górnictwo i Geoin ynieria Rok 29 Zeszyt 4 2005 Jan Palarski*, Franciszek Plewa*, Piotr Pierzyna* WP YW DODATKÓW MODYFIKUJ CYCH NA PODSTAWOWE W AŒCIWOŒCI ZAWIESIN Z POPIO ÓW LOTNYCH Z ELEKTROWNI X 1. Wstêp
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe nr 3
I. ZAMAWIAJĄCY STUDIUM JĘZYKÓW OBCYCH M. WAWRZONEK I SPÓŁKA s.c. ul. Kopernika 2 90-509 Łódź NIP: 727-104-57-16, REGON: 470944478 Zapytanie ofertowe nr 3 II. OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia
Bardziej szczegółowoKrótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42
Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży 42 Anna Salata 0 1. Zaproponowanie strategii zarządzania środkami pieniężnymi. Celem zarządzania środkami pieniężnymi jest wyznaczenie
Bardziej szczegółowoBezrobocie w Małopolsce
III 21 IV 21 V 21 VI 21 VII 21 VIII 21 IX 21 X 21 XI 21 XII 21 I 211 II 211 III 211 IV 211 V 211 VI 211 VII 211 VIII 211 IX 211 X 211 XI 211 XII 211 I 212 II 212 III 212 IV 212 V 212 VI 212 VII 212 VIII
Bardziej szczegółowoOrganizacja rynku Białorusi 2015-06-09 15:07:53
Organizacja rynku Białorusi 2015-06-09 15:07:53 2 Zagraniczni eksporterzy mają na Białorusi do dyspozycji różne formy dystrybucji i sprzedaży towarów. Największym centrum handlowym jest stolica kraju Mińsk.
Bardziej szczegółowoGŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej Warszawa, 15.05.2009 r. Informacja sygnalna WYNIKI BADAŃ GUS POGŁOWIE TRZODY CHLEWNEJ WEDŁUG STANU W KOŃCU MARCA 2009 ROKU 1 W
Bardziej szczegółowonewss.pl Expander: Bilans kredytów we frankach
Listopadowi kredytobiorcy mogą już cieszyć się spadkiem raty, najwięcej tracą osoby, które zadłużyły się w sierpniu 2008 r. Rata kredytu we frankach na kwotę 300 tys. zł zaciągniętego w sierpniu 2008 r.
Bardziej szczegółowoDCT GDAŃSK BRAMA DLA EUROPY CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ WRZESIEŃ 2011
DCT GDAŃSK BRAMA DLA EUROPY CENTRALNEJ I WSCHODNIEJ WRZESIEŃ 2011 Konteneryzacja w Polsce Około 90% ładunków niemasowych na świecie jest przewoŝonych w kontenerach, trend ten będzie utrzymany: 1) Konteneryzacja
Bardziej szczegółowoMaj 2013 pierwszym miesiącem obrotów na rynku carbon wyłącznie na poczet trzeciego okresu rozliczeniowego
Toruń, 6 czerwca 2013 r. Maj 2013 pierwszym miesiącem obrotów na rynku carbon wyłącznie na poczet trzeciego okresu rozliczeniowego Po tym jak uczestnicy rynku carbon byli zobowiązani do umorzenia jednostek
Bardziej szczegółowoSPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA. na obsługę bankową realizowaną na rzecz Gminy Solec nad Wisłą
SPECYFIKACJA ISTOTNYCH WARUNKÓW ZAMÓWIENIA na obsługę bankową realizowaną na rzecz Gminy Solec nad Wisłą P r z e t a r g n i e o g r a n i c z o n y (do 60 000 EURO) Zawartość: Informacja ogólna Instrukcja
Bardziej szczegółowoKRYSTIAN ZAWADZKI. Praktyczna wycena przedsiębiorstw i ich składników majątkowych na podstawie podmiotów sektora bankowego
KRYSTIAN ZAWADZKI Praktyczna wycena przedsiębiorstw i ich składników majątkowych na podstawie podmiotów sektora bankowego Niniejsza analiza wybranych metod wyceny wartości przedsiębiorstw opiera się na
Bardziej szczegółowoZadania powtórzeniowe I. Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300?
Zadania powtórzeniowe I Adam Narkiewicz Makroekonomia I Zadanie 1 (5 punktów) Ile wynosi eksport netto w gospodarce, w której oszczędności równają się inwestycjom, a deficyt budżetowy wynosi 300? Przypominamy
Bardziej szczegółowoAnaliza zróżnicowania cen noclegów wybranych sieci hotelowych Europy
Tadeusz Studnicki Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych w Katowicach Katedra Turystyki i Hotelarstwa Analiza zróżnicowania cen noclegów wybranych sieci hotelowych Europy Celem opracowania
Bardziej szczegółowo4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach
4.3. Struktura bazy noclegowej oraz jej wykorzystanie w Bieszczadach Baza noclegowa stanowi podstawową bazę turystyczną, warunkującą w zasadzie ruch turystyczny. Dlatego projektując nowy szlak należy ją
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"
Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:
Bardziej szczegółowoKIERUNKI ZMIAN W POLSKIM PRZEMYŒLE MIÊSNYM DIRECTIONS OF CHANGES IN POLISH MEAT INDUSTRY
124. Menart, STOWARZYSZENIE M. Juchniewicz EKONOMISTÓW ROLNICTWA I AGROBIZNESU Roczniki Naukowe tom VIII zeszyt 2 ukasz Menart, Ma³gorzata Juchniewicz Uniwersytet Warmiñsko-Mazurski w Olsztynie KIERUNKI
Bardziej szczegółowo