PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE

Transkrypt

1 PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA Z WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE Przedmiotowy System Oceniania z wiedzy o społeczeństwie jest zgodny z Wewnątrzszkolnym Systemem Oceniania w Gimnazjum nr 6 we Wrocławiu. I. Cele oceniania Zapoznanie ucznia z jego osiągnięciami edukacyjnymi i postępami w nauce. Pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju. Motywowanie ucznia do dalszej pracy. Dostarczanie rodzicom, opiekunom i nauczycielom informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia II. Formy sprawdzania i oceniania bieżącego wiedzy i umiejętności uczniów. 1. Nauczyciel na lekcjach wiedzy o społeczeństwie może stosować następujące formy sprawdzania wiedzy i umiejętności ucznia: sprawdziany (zapowiadane są tydzień wcześniej), kartkówki (nie muszą być zapowiadane), odpowiedzi ustne, prace domowe, praca na lekcji, prace długoterminowa (projekty), prace dodatkowe. III. Zasady oceniania 1. Na lekcji nauczyciel stosuje oceny sumujące oraz elementy oceniania kształtującego. 2. Sprawdziany są zapowiadane, z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem i podawany jest zakres sprawdzanych umiejętności i wiedzy. 3. Kartkówki nie musza być zapowiadane i obejmują materiał z trzech ostatnich lekcji. 4., który nie pisał sprawdzianu lub karkówki z powodu usprawiedliwionej nieobecności, zobowiązany jest do napisania tego sprawdzianu lub kartkówki w ciągu 2 tygodni od dnia powrotu do szkoły. 5. W przypadku nieobecności nauczyciela w dniu zapowiedzianego sprawdzianu lub uzasadnionej nieobecności klasy, termin zostanie uzgodniony ponownie ale nie obowiązuje wtedy konieczność tygodniowego wyprzedzenia. 6. Każdy sprawdzian i kartkówkę, napisaną na ocenę niesatysfakcjonującą ucznia, można poprawić. Poprawa odbywa się przed/po lekcjach w ciągu 2 tygodni od dnia podania informacji o ocenach. 7. Ocena otrzymana z poprawy jest wpisywana do dziennika obok wcześniej otrzymanej oceny. 8. Jeżeli nieobecność ucznia w szkole była dłuższa spowodowana np. chorobą termin pisania prac wydłuża się. 1

2 9. Jeżeli uczeń nie napisze prac w przeciągu ww. terminów nauczyciel ma prawo wstawić ocenę niedostateczną. 10. może otrzymać plus (+) za udzielanie na lekcji poprawnych odpowiedzi, rozwiązywanie zadań dodatkowych w czasie lekcji, aktywną pracę w grupach, krótką pracę domową itp. Za trzy zgromadzone plusy uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą. 11. może otrzymać minus (-) za brak zaangażowania w pracy na lekcji,) odmawianie odpowiedzi, za nieudzielanie odpowiedzi z zakresu zadania domowego. Za trzy zgromadzone minusy uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną. 12. Wszystkie oceny cząstkowe mają przypisane wagi. 13. Punkty uzyskane ze sprawdzianów i kartkówek są przeliczane na stopnie według następującej skali: bardzo dobra...100% - 90% dobra...89% - 75% dostateczna...74% - 50% dopuszczająca...49% - 30% niedostateczna...29% - 0% Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który Opanował materiał na ocenę bardzo dobrą oraz spełnił co najmniej jeden z wymogów: Reprezentuje szkołę w konkursach i akcjach obywatelskich pozaszkolnych. Potrafi korzystać z różnych źródeł, skąd samodzielnie zdobywa nowe wiadomości. Wychodzi z samodzielnymi inicjatywami rozwiązania konkretnych problemów zarówno w czasie lekcji, jak i przy pracy pozalekcyjnej. Bierze aktywny udział w pracach obywatelskich instytucji młodzieżowych (np. Samorząd Uczniowski, Parlament Młodzieży Wrocławia, Sejm Dzieci i Młodzieży). Wyraża samodzielny, krytyczny stosunek do określonych zagadnień politycznych, potrafi poprzeć swoje zdanie konkretnymi argumentami będącymi skutkiem nabytej samodzielnie wiedzy. 14. Raz w ciągu semestru uczeń ma prawo zgłosić nieprzygotowanie do zajęć, lub brak zadania domowego bez podania przyczyny (jest to odnotowane w dzienniku lekcyjnym symbolem np.).nieprzygotowanie nie będzie uwzględniane, jeśli którakolwiek z form sprawdzania wiadomości była wcześniej zapowiedziana. Nieprzygotowanie do lekcji oraz brak pracy domowej zgłasza się przed rozpoczęciem lekcji w trakcie sprawdzania obecności. 15. Roczna ocena klasyfikacyjna, wyższa niż ocena niedostateczna, którą uczeń otrzymał zgodnie z obowiązującymi kryteriami oceniania, może zostać podwyższona co najwyżej o jeden stopień w przypadku, gdy: uczeń aktywnie uczestniczył w dodatkowych zajęciach o tematyce obywatelskiej odniósł sukcesy w zewnętrznych konkursach z wiedzy o społeczeństwie realizował projekty o tematyce obywatelskiej, gospodarczej i politycznej. 2

3 16. mający kłopoty w nauce mają obowiązek uczestniczenia w zajęciach wspierających, oferowanych przez nauczyciela. IV. Kryteria oceniania w dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. 1. Uczniowie posiadający pisemną opinię Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się oraz uczniowie posiadający orzeczenie o potrzebie nauczania indywidualnego są oceniani z uwzględnieniem zaleceń poradni. 2. psychofizycznych i edukacyjnych ucznia posiadającego opinię poradni psychologicznopedagogicznej o specyficznych trudnościach w uczeniu się. 3. Dostosowanie polega na modyfikacji procesu edukacyjnego, umożliwiającej uczniom sprostanie wymaganiom szkolnym. V. Informacja zwrotna. Nauczyciel uczeń: informuje uczniów o wymaganiach i kryteriach oceniania, pomaga w samodzielnym planowaniu rozwoju, motywuje do dalszej pracy. Nauczyciel rodzice: informuje o wymaganiach i kryteriach oceniania, informuje o aktualnym stanie rozwoju i postępów w nauce, dostarcza informacji o trudnościach ucznia w nauce, dostarcza informacji o uzdolnieniach ucznia, daje wskazówki do pracy z uczniem. VI. VII. VIII. IX. TRYB PODNOSZENIA PROPONOWANEJ OCENY OKREŚLA STATUT SZKOŁY. TRYB WYSTAWIANIA OCEN KLASYFIKACYJNYCH OKREŚLA STATUT SZKOŁY. TRYB ODWOŁANIA SIĘ OD WYSTAWIONEJ OCENY OKREŚLA STATUT SZKOŁY. Wymagania edukacyjne i kryteria oceniania. 1. Kryteria oceniania w zakresie treści programowych klasa 1 [załącznik nr 1]. 2. Kryteria oceniania w zakresie treści programowych klasa 2 [załącznik nr 2]. 3. Kryteria oceniania w zakresie treści programowych klasa 3 [załącznik nr 3]. 3

4 Zał. 1 KLASA PIERWSZA Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra 1. Oto jest człowiek człowiek i jego najważniejsze umiejętności. sporządza spis swoich uzdolnień i umiejętności potrafi określić najważniejsze elementy osobowości człowieka potrafi określić wymagane umiejętności do wykonywania określonych zawodów potrafi opisać człowieka ze względu na jego specyficzne cechy i potrzeby Człowiek wśród innych. wie dlaczego człowiek jest istotą społeczną wie, czym są role społeczne wymienia kilka ról społecznych, które sam pełni potrafi wskazać przykłady potwierdzające, że człowiek jest istotą społeczną Być w grupie społecznej. wie, czym są grupy społeczne, zna podział grup społecznych wie, jaką rolę pełnią grupy społeczne potrafi scharakteryzować różne grupy społeczne, wskazując ich specyficzne cechy Razem, mości panowie! Czyli nie ma jak w grupie. wie, jakie role można pełnić w grupie, zna różne sposoby podejmowania decyzji w grupie oraz wskazuje ich dodatnie i ujemne strony potrafi opisać różne typy przywództwa, potrafi wskazywać dobre i złe strony różnych typów przywództwa Wszystko zaczyna się w rodzinie zna podstawowe funkcje pełnione przez rodzinę, potrafi opisać rodzinę jako małą grupę społeczną, wyjaśnia pojęcia: zbiorowość, społeczność i społeczeństwo wyjaśnia, na czym polegają różnice między zbiorowością, społecznością i społeczeństwem Podziały, zróżnicowanie wie, na czym polega zróżnicowanie omawia problemy i perspektywy życiowe potrafi scharakteryzować wybrane warstwy społeczne potrafi zidentyfikować problemy społeczne

5 i problemy społeczeństwa społeczeństwa młodych Polaków w swojej najbliższej okolicy Walczyć, odejść, negocjować... wymienia najważniejsze rodzaje konfliktów, zna najważniejsze zasady prowadzenia negocjacji wskazuje przyczyny powstawania konfliktów, potrafi podjąć próbę rozwiązania na drodze negocjacji prostego konfliktu interpersonalnego II. Być uczniem, być obywatelem. 8. Jestem uczniem, czyli lekcja o szkole. wie, jakie funkcje pełni w szkole: dyrektor, rada rodziców, rada pedagogiczna, wie, jaką rolę w życiu społeczności szkolnej odgrywa kodeks ucznia charakteryzuje życie szkolnej społeczności, jej reguły i problemy, potrafi wskazać co najmniej kilka ważnych funkcji, jakie pełni szkoła wyjaśnia na przykładach, jak można zachować dystans wobec nieaprobowanych przez siebie zachowań grupy lub jak im się przeciwstawić Ile zależy od nas samych, czyli słów kilka o samorządzie szkolnym. wskazuje najważniejsze funkcje, jakie pełni samorząd szkolny, zna najważniejsze zasady wyboru samorządu szkolnego potrafi zaangażować się w działania mające na celu usprawnienie pracy samorządu szkolnego opracowuje indywidualnie lub w zespole projekt uczniowski dotyczący rozwiązania jednego z problemów społeczności szkolnej lub lokalnej i w miarę możliwości go realizuje (np. jako wolontariusz),

6 10. Umiejętności i cnoty obywatelskie. wymienia podstawowe cnoty i umiejętności obywatelskie potrafi określić znaczenie cnót i umiejętności obywatelskich wskazuje cechy dobrego obywatela, odwołując się do przykładów współczesnych i historycznych wskazuje znaczenie cech obywatelskich we współczesnym świecie Społeczeństwo obywatelskie. wie, czym jest społeczeństwo, wie, jak można aktywnie uczestniczyć w życiu publicznym potrafi wskazać, jakie działania podejmuje społeczeństwo obywatelskie określa, podając przykłady, jak obywatele mogą wpływać na decyzje władz na poziomie lokalnym, krajowym, europejskim i światowym przedstawia główne podmioty życia publicznego (obywatele, zrzeszenia obywatelskie, media, politycy i partie, władza, instytucje publiczne, biznes itp.) i pokazuje, jak współdziałają i konkurują one ze sobą w życiu III. W świecie mediów i informacji. 12. Środki masowego przekazu we współczesnym świecie. zna różne rodzaje mediów, potrafi opisać różne sposoby interaktywnej komunikacji charakteryzuje prasę, telewizję, radio, Internet jako środki masowej komunikacji i omawia wybrany tytuł, stację czy portal ze względu na specyfikę przekazu potrafi wyjaśnić, dlaczego media nazywane są czwartą władzą

7 i odbiorców 13. Jak korzystać ze środków masowego przekazu? wie, jak odróżniać informację od komentarza, potrafi w sposób krytyczny odbierać przekaz reklamowy potrafi odczytać i dokonać interpretacji sondażu opinii publicznej wie, jakie jest znaczenie badań opinii publicznej wyszukuje w mediach wiadomości na wskazany temat; wskazuje różnice między przekazami i odróżnia informacje od komentarzy, krytycznie analizuje przekaz reklamowy, uzasadnia na przykładach znaczenie opinii publicznej we współczesnym świecie, odczytuje i interpretuje wyniki wybranego sondażu opinii publicznej Jak zdobywać, przetwarzać i prezentować informacje? wie, jak odróżniać opinie od faktów, rozumie i stosuje zasady współpracy w ramach grupy wyszukuje w środkach masowego przekazu i analizuje przykłady patologii życia publicznego w Polsce potrafi przygotować samodzielnie prezentację i publicznie ją przedstawić omawia i stosuje zasady komunikowania się i współpracy w grupie. (np. prowadzi dyskusję, przewodniczy zebraniu, przeprowadza wybory),

8 IV. Samorząd terytorialny 15. Nic o nas bez nas Kilka słów o samorządzie terytorialnym. wie, czym jest samorząd terytorialny, potrafi wskazać nazwę gminy, powiatu i województwa, w którym mieszka potrafi opisać strukturę i wymienić najważniejsze zadania samorządu terytorialnego, przedstawia sposób wybierania i działania władz gminy, w tym podejmowania decyzji w sprawie budżetu, zna sposób powoływania władz samorządu terytorialnego Społeczność lokalna i sposoby jej organizowania się. wie, w jaki sposób obywatele mogą wpływać na decyzje władz samorządowych, przedstawia podstawowe informacje o swojej gminie, wydarzenia i postaci z jej dziejów, wyjaśnia, na czym polegają zasady decentralizacji i pomocniczości; odnosi je do przykładów z życia własnego regionu, potrafi napisać petycję lub list otwarty skierowany do władz samorządu lokalnego potrafi sformułować kilka najważniejszych problemów, którymi powinien zająć się samorząd terytorialny na obszarze zamieszkania ucznia

9 17. Jak funkcjonują urzędy samorządu terytorialnego? wie, jakie sprawy można załatwić w urzędach samorządu terytorialnego, potrafi sporządzić pismo urzędowe zna najważniejsze sposoby postępowania przy załatwianiu różnych spraw w urzędach odwiedza urząd gminy i dowiaduje się, w jakim wydziale można załatwić wybrane sprawy To, co najbliżej mała ojczyzna. wie, czym są mała ojczyzna i region, potrafi wskazać cechy charakterystyczne regionu, w którym mieszka, wie, czym jest patriotyzm obywatelski wymienia pozytywne strony patriotyzmu obywatelskiego potrafi wymienić czynniki kształtujące odrębność regionalną, V. Państwo i władza demokratyczna. 19. Na początku było państwo. zna najważniejsze teorie powstania państwa potrafi wymienić funkcje państwa wyjaśnia, czym jest władza państwowa zna genezę współczesnych narodów wie, jak kształtuje się poczucie tożsamości narodowej Polak czy polski obywatel? potrafi wyjaśnić, czym różni się obywatelstwo od narodowości, wie, w jaki sposób można nabyć obywatelstwo na zasadach ziemi i krwi, ziemi i naturalizacji potrafi wymienić prawa i obowiązki obywatelskie wynikające z konstytucji, wie, czym jest i jak funkcjonuje stereotyp, rozważa, odwołując się do historycznych i współczesnych przykładów w jaki sposób stereotypy i uprzedzenia utrudniają dziś

10 relacje między narodami 21. Trudna sztuka patriotyzmu. wie, jak powstały polskie symbole narodowe, odwołując się do różnych przykładów, wyjaśnia, czym jest patriotyzm, potrafi wskazać różnice pomiędzy patriotyzmem a nacjonalizmem, szowinizmem, kosmopolityzmem potrafi określić znaczenie patriotyzmu w dziejach narodów i społeczeństw, odwołując się do wydarzeń historycznych i współczesnych, wskazuje rolę patriotyzmu, nacjonalizmu i szowinizmu Inni u nas, my u innych o mniejszościach narodowych, etnicznych i Polonii. wymienia mniejszości narodowe i etniczne żyjące obecnie w Polsce i potrafi przedstawić ich prawa, wyjaśnia, co to jest Polonia, i wskazuje najważniejsze skupiska Polonii na świecie potrafi odróżnić mniejszości narodowe od mniejszości etnicznych, wyjaśnia, w jaki sposób Polacy żyjący za granicą podtrzymują swoją więź z ojczyzną potrafi określić rolę, jaką pełnią mniejszości narodowe i etniczne w społeczeństwie polskim, O najważniejszych zasadach demokracji. potrafi określić najważniejsze zasady nowożytnej demokracji, wskazuje mocne i słabe strony demokracji zna najważniejsze etapy w dziejach demokracji, określa znaczenie demokracji we współczesnym świecie

11 24. Systemy autorytarne i totalitarne. wie, czym są systemy totalitarne i autorytarne, potrafi wskazać najważniejsze różnice pomiędzy totalitaryzmem a autorytaryzmem wskazuje różnice w sytuacji obywatela w ustroju demokratyczny, autorytarnym i totalitarnym odwołując się do odpowiednich przykładów, potrafi określić, na czym polega negatywna rola systemów totalitarnych i autorytarnych Polskie tradycje demokratyczne. wie, co to była demokracja szlachecka wie, jak powstała III Rzeczpospolita potrafi wskazać najważniejsze tradycje demokracji, potrafi wymienić najważniejsze sukcesy III Rzeczypospolitej VI. Aktywność polityczna 26. Wyborcy i wybory. wymienia najważniejsze zasady demokratycznych wyborów wskazuje argumenty za udziałem w wyborach, potrafi wymienić najważniejsze z punktu widzenia wyborcy cechy kandydata, krytycznie ocenia plakaty i hasła wyborcze Współczesne systemy partyjne. zna najważniejsze systemy partyjne, potrafi scharakteryzować polski system partyjny. charakteryzuje wybrany system partyjny i wskazuje jego wady i zalety potrafi wskazać różnice pomiędzy różnymi systemami partyjnymi

12 28. Partyjny, bezpartyjny, a może związkowiec? zna najważniejsze funkcje partii politycznych omawia najważniejsze funkcje związków zawodowych charakteryzuje partie polityczne obecne w sejmie, wskazując, które należą do koalicji rządzącej, a które do opozycji omawia programy największych partii politycznych Blaski i cienie życia politycznego. określa cechy, jakie powinien posiadać dobry polityk wie, na czym polega kultura polityczna potrafi sporządzić oficjalny list lub petycję podaje przykłady zachowań etycznych w polityce a także sytuacje, gdy etyka nie jest przestrzegana,

13 Zał.2 KLASA DRUGA Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra 1. Integracja w Europie. 2. Jak funkcjonuje Unia Europejska? 3. Miejsce Polski integrującej się Europie. przedstawia na mapie członków UE Unia Europejska wie, jakie symbole występują w UE, żelazna kurtyna, traktat akcesyjny, strefa Schengen, fundusz strukturalny. VIII. Wspólna Europa zna i potrafi przedstawić chronologicznie kolejne etapy integracji Europy, ojcowie założyciele, EWWiS EWG, Euratom. zna i rozróżnia, czym zajmują się najważniejsze instytucje UE, instytucje (Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Parlament Europejski, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy). wie, jakie zmiany zaszły w Polsce na początku lat 90. XX w., przedstawia Polską drogę do Unii Europejskiej, wyjaśnia, jaki jest cel integracji Europy, - uzasadnia opinię na temat dalszej integracji. zna system prawny UE (zasada pomocniczości, prymatu, solidarności i jednolitości), Pojęcia zasada subsydiarności, solidarności, prawo pierwotne i wtórne zna i wie, w jaki sposób Polska może korzystać ze środków unijnych. przedstawia prawa i obowiązki wynikające z obywatelstwa UE, zna i potrafi przedstawić wcześniejsze historyczne metody jednoczenia się Europy. wyjaśnia, skąd pochodzą środki finansowe w budżecie unijnym i na co są przeznaczane. przedstawia własną ocenę korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w UE XX. Integracja Europejska XX. Integracja Europejska XXI. Polska w Unii Europ. IX. Miejsce Polski na arenie międzynarodowej 13

14 4. Polityka zagraniczna. NATO jako filar polskiej polityki obronnej. wyjaśnia, czym zajmują się konsulaty i ambasady, wyjaśnia, czym zajmuje się MSZ, Północnoatlantyckiego, zna zasady działania tej organizacji, zna cele polityki zagranicznej, zna najważniejsze organy NATO. wie, w jakich operacjach NATO uczestniczy Polska, zna genezę NATO, zna etapy poszerzania Paktu charakteryzuje i ocenia udział Polski w misjach pokojowych, charakteryzuje politykę obronną Polski, XIX. Relacje Polski z Innymi państwami racja stanu, ambasada, konsulat, MSZ, NATO. 5. Uniwersalny system bezpieczeństwa i współpracy na świecie. Karta Narodów Zjednoczonych, Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa. zna genezę ONZ, zna strukturę ONZ, wie, czym zajmują się wyspecjalizowane organizacje ONZ, wskazuje na mapie najważniejsze regiony konfliktów i misje pokojowe ONZ, ocenia skuteczność działań ONZ wyjaśnia, jaką rolę pełnią Polacy w misjach pokojowych. XXII. Współpraca i konflikty międzynarodowe X. Świat XXI wieku zagrożenia i nadzieje 14

15 6. Globalizacja. Terroryzm. globalizacja, globalna wioska, antyglobaliści, alterglobaliści, terror, terroryzm. wie, czym jest proces globalizacji, wyjaśnia, kim są antyglobaliści i alterglobaliści, wyjaśnia genezę, cele i źródła terroryzmu, zna ważniejsze akcje terrorystyczne, zna typy globalizacji wyjaśnia, jak można zwalczać terroryzm. potrafi wskazać i omówić korzyści i zagrożenia płynące z tego procesu, XXIII. Problemy współczesnego świata 7. Konflikty i zagrożenia we współczesnym świecie. wymienia główne problemy krajów biednych, wyjaśnia, jakie są najważniejsze problemy ekologiczne na świecie i czym są spowodowane. umie wskazać na mapie ważniejsze współczesne konflikty i podać ich przyczynę, wie, co to jest kryzys wzrostu, konflikt Północ Południe, kryzys wzrostu. wie, jaki ma charakter konflikt Północ Południe i na czym polega, wyjaśnia, jak można zapobiegać konfliktom oraz jak poprawić sytuację krajów biednych oraz chronić środowisko naturalne XXII. Współpraca i konflikty miedzynarodowe XXIII. Problemy współczesnego świata 8. Gospodarstwo domowe. wie, jakie funkcje pełni XI. Człowiek i gospodarka zna rodzaje podmiotów zna pojęcie i zasady wyjaśnia, jakie związki XXVI. Gospodarstwo 15

16 zasady racjonalnego gospodarowania. gospodarstwo domowe, zna źródła dochodów w gospodarstwie domowym, wyjaśnia, czym jest domowy budżet i co się na niego składa, gospodarczych, podaje przykłady racjonalnego i nieracjonalnego gospodarowania oraz stosuje zasady racjonalnego gospodarowania w odniesieniu do własnych zasobów np. czasu, pieniędzy, podmioty gospodarcze, budżet domowy, racjonalne i nieracjonalne gospodarowanie, rachunek ekonomiczny. rachunku ekonomicznego zna cel gospodarowania, zachodzą między podmiotami gospodarki. domowe 9. Rynek i gospodarka rynkowa. Własność i jej formy. rynek, popyt, podaż, cena, konsument, własność prywatna i publiczna. zna pojęcie własności, wyjaśnia zależności między własnością prywatną i publiczną. wyjaśnia działanie prawa popytu i podaży oraz ceny jako regulatora rynku charakteryzuje gospodarkę rynkową, zna znaczenie i funkcje rynku, analizuje rynek wybranego produktu i usługi. XXV. Gospodarka rynkowa XII. Działalność gospodarcza 10. Czynniki produkcji. Przedsiębiorstwo formy i zna termin produkcja zna i opisuje czynniki rozpoznaje i rozróżnia XXIX. Przedsiębiorst 16

17 rodzaje. Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra produkcja, przedsiębiorstwo; spółka: cywilna, kapitałowa, handlowa, osobowa, kapitałowa, z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna. produkcji, wyjaśnia termin konsumpcja, wyjaśnia, kto może zostać przedsiębiorcą, zna formy działalności gospodarczej, rodzaje spółek na rynku polskim, wyjaśnia, na czym polega działalność rolnicza. wo i działalność gospodarcza 11. Zostań przedsiębiorcą. Zna pojęcia: dochód brutto i netto. upadłość, indywidualna działalność gospodarcza, przychód, wyjaśnia, na czym polega marketing i jakie są jego narzędzia. wyjaśnia, na czym polega prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej, XXIX. Przedsiębiorstwo i działalność gospodarcza 12. Od gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej. XIII. Gospodarka państwa gospodarka centralnie sterowana, transformacja gospodarcza, plan Balcerowicza. wyjaśnia, czym charakteryzowała się gospodarka PRL, zna przyczyny upadku gospodarki centralnie sterowanej, wie, na czym polegały zmiany ustroju gospodarczego w Polsce po 1989 r. wyjaśnia, do czego miała służyć gospodarka centralnie sterowana, wyjaśnia, jaki wpływ na gospodarkę miał system komunistyczny, wyjaśnia, jakie cele miało RWPG. : XXV. Gospodarka rynkowa 13 Polityka gospodarcza państwa. Polska w systemie współpracy gospodarczej. wie, na co państwo wydaje pieniądze, wyjaśnia, co składa się na budżet państwa, zna rolę państwa w gospodarce, zna najważniejsze międzynarodowe XXVIII. Gospodarka w skali państwa 17

18 14. Praca i przedsiębiorczość. wyjaśnia, czym jest praca dla człowieka, zna pojęcia pracownik i pracodawca, praca, pracownik, pracodawca. 15. Wybór szkoły i zawodu. zainteresowania, zdolności, użyteczność zawodowa. wie, jakie są rodzaje podatków, wyjaśnia, co to jest PKB, podatki bezpośrednie, pośrednie, PKB. XIV. Moja praca zna cechy człowieka przedsiębiorczego, wyjaśnia, co to jest rynek pracy. zna etapy wyboru zawodu, wie, gdzie i jak szukać porady związanej z wyborem zawodu. wyjaśnia, co to jest eksport i import, wyjaśnia, na czym polega integracja gospodarcza. stosuje w praktyce podstawowe zasady organizacji pracy (ustalenie celu, planowanie, podział zadań, harmonogram, ocena efektów). wyjaśnia, czym się różnią zainteresowania od zdolności organizacje o charakterze gospodarczym, XXIV. Praca i Przedsiębiorcz ość XXX. Wybór szkoły i zawodu 16. Poszukiwanie pracy. wie, co to jest CV i jak je napisać CV, list motywacyjny. 17. Bezrobocie przyczyny i zna pojęcie bezrobocia, zna o rodzaje CV, wie, gdzie i jak szukać pracy. wie, jak napisać list motywacyjny, próbuje podać możliwe ocenia sytuację na : XXX. Wybór szkoły i zawodu XXX. Wybór szkoły i zawodu 18

19 skutki. Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra bezrobocie, - stopa bezrobocia. zna przyczyny bezrobocia, wie, jak go uniknąć. rozwiązania, które poprawiłyby sytuację bezrobocia rynku pracy w Polsce, wskazuje przyczyny bezrobocia w swoim regionie, miejscowości i podaje możliwe rozwiązania tego problemu. 18. Pieniądze. płacidła, pieniądze, depozyt, weksel. XV. Pieniądz i banki zna historię pieniądza, zna inne środki płatnicze, zna i rozumie funkcje i cechy pieniądza. przedstawia na przykładach funkcje i formy pieniądza w gospodarce rynkowej. XXVII. Pieniądze i banki 19. Banki, kredyty, giełda. wie, czym zajmuje się bank centralny, wyjaśnia, co to są papiery wartościowe, zna rodzaje kredytów, zna typy kart płatniczych. inflacja, deflacja, akcje, obligacje, bank centralny, banki komercyjne. wyjaśnia, na czym polega inflacja i deflacja wyszukuje i zestawia ze sobą oferty różnych banków (konta, lokaty, kredyty, fundusze inwestycyjne), wyjaśnia, na czym polega oszczędzanie i inwestowanie. XXVII. Pieniądze i banki 19

20 XVI. Etyka życia gospodarczego 20. Etyka w miejscu pracy. zna cechy dobrego pracownika i pracodawcy, zna prawa i obowiązki pracowników, ZUS, KRUS, etyka zawodowa, Kodeks Pracy, mobbing. wie i rozumie, co to jest mobbing i jak z nim walczyć. wie i rozumie, czemu służą ubezpieczenia społeczne, XXXI. Etyka w życiu gospodarczym 21. Etyka w biznesie. biznes, korupcja. wyjaśnia, co to jest biznes, wie, dlaczego warto być uczciwym. wie, na czym polega uczciwy i nieuczciwy biznes, wyjaśnia, na czym polega zjawisko korupcji, ocenia skutki korupcji dla gospodarki, podaje przykłady zjawisk szarej strefy w gospodarce i poddaje je ocenie. XXXI. Etyka w życiu gospodarczym 20

21 Zał. 3 KLASA TRZECIA Temat lekcji Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra 1. Współpraca i konflikty w grupie. zna metody rozwiązywania konfliktów: negocjacje, mediacje, arbitraż, proces sądowy i głosowanie. I Społeczeństwo i my zapoznaje się z zasadami bycia w grupie i rozwiązywania problemów za pomocą różnych metod, np. burzy mózgów, - zna pojęcia: więź w grupie, moderator, negocjacje, mediacje, arbitraż. - zapoznaje się z podejmowaniem decyzji w grupie za pomocą konsensusu. zna metody przewodniczenia w zebraniach bądź w spotkaniach grupowych. I. Podstawowe umiejętności życia w grupie. 2. Współczesne społeczeństwo polskie. Problemy polskiego społeczeństwa. - zna pojęcia: struktura: społeczna, demograficzna, zawodowa, klasy społeczne, warstwa społeczna, społeczeństwo, stopa bezrobocia, minimum egzystencji, minimum socjalne. zna i rozróżnia klasy społeczne zapoznaje się z pojęciem struktury społecznej oraz jej elementami, zapoznaje się z problemami ówczesnego społeczeństwa polskiego, umie rozróżnić i podać przyczyny i skutki tych problemów. potrafi zdefiniować warstwę społeczną i podać przykłady. III. Współczesne społeczeństwo polskie. 21

22 II. Naród. Patriotyzm. Mniejszości narodowe 3. Naród. Tożsamość narodowa. Mniejszości narodowe i etniczne. - zna pojęcia naród, państwo wielonarodowe. zna i rozumie pojęcie naród, wskazuje, jakie czynniki integrują naród, występujących w kraju,, mniejszość etniczna i narodowa. zna różnicę między mniejszością narodową a etniczną i podaje przykłady tych - pojęcia: imigranci, dyskryminacja, uchodźcy mniejszości. rozróżnia pojęcia państwo wielonarodowe i naród bez państwa i podaje przykłady, wskazuje największe skupiska mniejszości, podaje sposoby wspierania mniejszości przez państwo umie wskazać problemy mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, wskazuje i wyjaśnia, jakie problemy mają państwa wielonarodowe i odnosi je do wydarzeń historycznych (np. przyczyny wybuchu I wojny światowej) wyjaśnia, jakie problemy mają narody nieposiadające własnego państwa. VIII. Naród i mniejszości narodowe 4. Patriotyzm. Postawy wobec narodu. Symbole Rzeczypospolitej Polskiej. - zna pojęcie patriotyzm, mała ojczyzna zna historię polskich symboli narodowych, rozumie pojęcie patriotyzmu, wyjaśnia i rozumie różnice między wyjaśnia, co łączy człowieka z wielką i małą ojczyzną, przedstawia to na własnym przykładzie. wyjaśnia i wskazuje, w jaki sposób stereotypy i uprzedzenia utrudniają dziś relacje między narodami, IX. Patriotyzm dzisiaj 22

23 5. Polska poza Polską nasi rodacy na świecie. wyjaśnia znaczenie polskich symboli narodowych. zna pojęcia emigracji, Polonii. patriotyzmem a innymi postawami: nacjonalizmem szowinizmem, rasizmem i ksenofobią oraz wyjaśnia, do czego mogą one doprowadzić (Holokaust, zbrodnie przeciwko ludzkości), ksenofobia, nacjonalizm, rasizm, szowinizm, stereotyp zapoznaje się z historią polskiej emigracji, wie gdzie znajdują się największe skupiska Polonii. wyjaśnia, dlaczego Polacy opuszczają swój kraj. odwołuje się do przykładów historycznych i współczesnych. ocenia wpływ emigracji na społeczeństwo polskie, pokazuje dodatnie i ujemne skutki tego zjawiska. VIII. Naród i mniejszości narodowe. III. Władza. Państwo. Demokracja 6. Kto tu rządzi? Czy władza jest potrzebna? Systemy autorytarne i totalitarne wczoraj i dziś. - zna pojęcia: państwo, monarchia, republika. zna pojęcie i rodzaje władzy, zna i rozumie definicję państwa oraz jego funkcje, rozróżnia i zna formy państwa, system totalitarny autorytarny, inwigilacja. zna i potrafi scharakteryzować państwa autorytarne oraz totalitarne; potrafi poprzeć to przykładami odnoszącymi się do wydarzeń historycznych i współczesnych. porównuje, jak w systemach autorytarnych i totalitarnych traktowani są ludzie; potrafi poprzeć to przykładami z historii oraz współczesnych wydarzeń. X. Państwo i władza demokratyczna 23

24 7. Państwa demokratyczne i prawa człowieka. - zna pojęcia :demokracja, prawa człowieka zna najważniejsze dokumenty o prawach człowieka, instytucje zajmujące się prawami jednostki. zna formy i zasady demokracji, przedstawia krótko historię praw człowieka, zna generacje praw człowieka, demokracja bezpośrednia, demokracja przedstawicielska, referendum, inicjatywa ludowa, suwerenność. potrafi przedstawić historię kształtowania się demokracji, potrafi uzasadnić znaczenie praw człowieka we współczesnej demokracji. - zna pojęcia: pluralizm polityczny, veto ludowe. przedstawia zalety i wady demokracji, wskazuje przyczyny łamania praw człowieka na świecie. X. Państwo i władza demokratyczna. 8. Konstytucja RP. - zna pojęcie konstytucja IV. Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej wie, co oznacza termin zna i rozumie konstytucja podstawowe zasady współcześnie i co ustrojowe RP zawarte w oznaczał kiedyś, konstytucji: suwerenność zna historię polskich narodu, państwo prawa, konstytucji, pluralizm polityczny i społeczny. państwo prawa. porównuje ustrój konstytucji RP z 1997 roku z ustrojem w 1921 bądź w 1935 roku, umie dostrzec rozwój polskiego konstytucjonalizmu na tle wydarzeń w Europie i na świecie. XI. Rzeczpospolita Polska jako demokracja konstytucyjna. 24

25 9. Władza ustawodawcza, wykonawcza, sądownicza. zna pojęcie parlamentu i jego rodzaje, zna pojęcie Zgromadzenia Narodowego, parlament dwuizbowy i jednoizbowy, przymiotniki wyborcze, system proporcjonalny i większościowy, immunitet parlamentarny. - zna pojęcia: władza wykonawcza, prezydent, premier zapoznaje się z krótką historią prezydentów Polski - prawo, apelacja, Sądy i Trybunały za i rozumie zasadę wyborów w Polsce, zna zadnia polskiego parlamentu. zna sposób wyboru i funkcję Prezydenta RP, administracja publiczna, służba cywilna - zna i rozumie pojęcie człowiek podmiotem prawa, zna zadania sądów i trybunałów zna zadania organów kontroli i ochrony prawa. podmiotowość prawna, kasacja, instancyjność sądów. zna i rozróżnia poszczególne elementy struktury polskiego Sejmu i Senatu. wie i rozumie, w jaki sposób tworzy się rząd, - wie, jakie ma zadania administracja publiczna i na jakie sektory się dzieli, zapoznaje się z kompetencjami służby cywilnej. porównuje uprawnienia polskiego Sejmu i Senatu, zna proces legislacyjny ustawy - wie, w jaki sposób powołuje się Radę Ministrów. VII. Wyborcy i wybory XII. System wyborczy i partyjny XIII. Władza ustawodawcza w Polsce. 25

26 V. Samorząd terytorialny 10. Władza blisko obywateli. Władze gminy i ich zadania. Powiat i województwo. - zna pojęcie samorząd lokalny/terytorialny, powiat, województwo zna zasady działania samorządów, zna zasady podziału terytorialnego Polski, zasady: pomocniczości, decentralizacji władzy, samodzielności, demokracji przedstawicielskiej i wolności zrzeszania się, rada gminy. - powiat ziemski i grodzki, sejmik województwa, zarząd województwa, wojewoda. VI. Udział obywateli w życiu publicznym zna i rozróżnia strukturę i kompetencje gmin w samorządzie. - odróżnia powiat grodzki od ziemskiego. - rozumie na czym polega zasada centralizacji i decentralizacji władzy - zna i rozróżnia strukturę oraz kompetencje władz powiatu i województwa.. XVI. Samorządy i ich znaczenie XVII. Gmina jako wspólnota mieszkańców. 11. Być obywatelem. Prawa i obowiązki obywatelskie. - zna pojęcia: polityka. wie, kto to jest VIP. ideologia, doktryna polityczna, immunitet. wskazuje i przedstawia na wybranych przykładach dobre i złe strony bycia politykiem, zna i rozróżnia cechy charakterystyczne głównych ideologii i doktryn politycznych (konserwatyzm, liberalizm, socjaldemokracja, chrześcijańska demokracja, IV. Być obywatelem VII. Wyborcy i wybory 26

27 12. Partie, stowarzyszenia i związki zawodowe. 13. Etyka i kultura w życiu publicznym. Media jako narzędzie komunikacji. - zna pojęcia: partia polityczna, stowarzyszenie, związek zawodowy, fundacja, wolontariat. umie wyjaśnić, co to jest kultura zna pojęcie mass media, rozumie pojęcie podmioty życia politycznego, zna nazwy partii, przywódców oraz ideologię partii politycznych działających obecnie w Polsce, umie podać, czym różnią się między sobą stowarzyszenia, fundacje i ruchy społeczne, systemy partyjne, wolontariat, społeczny. VII. Etyka w polityce. Media. zna dwie koncepcje polityki (polityka moralna i polityka skuteczna) i ich zastosowanie, rozróżnia niską i wysoką kulturę polityczną, wyjaśnia, jaką rolę spełniają obyczaje w polityce, zna i wyjaśnia funkcję mediów, zna systemy partyjne występujące na świecie i umie podać, gdzie występują i czym się charakteryzują, wyjaśnia rolę i funkcję związków zawodowych w Polsce. zapoznaje się z pojęciami związanymi z Internetem, które weszły do języka polskiego, zna różne formy komunikatów występujące w mediach i potrafi się nimi posłużyć. nacjonalizm). wyjaśnia różnice między programami współczesnych partii politycznych działających w kraju, wie, co to jest system jednopartyjny i gdzie występował lub występuje współcześnie (np. na Kubie), wie, w jaki sposób można założyć stowarzyszenie bądź fundację, potrafi wyjaśnić rolę, jaką związek Solidarność odegrał w budowaniu wolnej i niepodległej Polski. umie wyjaśnić pozytywny i negatywny wpływ mediów na jednostkę w społeczeństwie, wyjaśnia, na czym polegają niebezpieczeństwa z wiązane z korzystaniem z Internetu. V. Udział obywateli w życiu publicznym V. Udział obywateli w życiu publicznym VI. Środki masowego przekazu. 27

28 14. Informacje, reklama, manipulacje. - zna pojęcia: reklama, manipulacja, wolność słowa, cenzura niska i wysoka kultura polityczna, społeczeństwo informacyjne, publicystyka. wyjaśnia, na czym polega władza nad informacją, potrafi odczytać i zinterpretować wyniki sondażu opinii publicznej, wyjaśnia, jak działa reklama i jaki ma wpływ na człowieka. wyjaśnia, na czym polega propaganda, odwołując się do wydarzeń historycznych i współczesnych, wyjaśnia, na jakiej podstawie działa i funkcjonuje opinia publiczna, charakteryzuje mass media jako środki masowego przekazu i omawia je ze względu na specyfikę przekazu i odbiorców VI. Środki masowego przekazu 15. Integracja w Europie. przedstawia na mapie członków UE Unia Europejska propaganda, opinia publiczna, manipulacja. VIII. Wspólna Europa zna i potrafi przedstawić chronologicznie kolejne etapy integracji Europy, ojcowie założyciele, EWWiS EWG, Euratom. wyjaśnia, jaki jest cel integracji Europy, - uzasadnia opinię na temat dalszej integracji. zna i potrafi przedstawić wcześniejsze historyczne metody jednoczenia się Europy. XX. Integracja Europejska 16. Jak funkcjonuje Unia Europejska wie, jakie symbole występują w UE, zna i rozróżnia, czym zajmują się najważniejsze instytucje UE, zna system prawny UE (zasada pomocniczości, prymatu, solidarności i wyjaśnia, skąd pochodzą środki finansowe w budżecie unijnym i na co są XX. Integracja Europejska 28

29 17. Miejsce Polski integrującej się Europie. żelazna kurtyna, traktat akcesyjny, strefa Schengen, fundusz strukturalny. instytucje (Rada Europejska, Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska, Parlament Europejski, Europejski Trybunał Sprawiedliwości, Trybunał Obrachunkowy). wie, jakie zmiany zaszły w Polsce na początku lat 90. XX w., przedstawia Polską drogę do Unii Europejskiej jednolitości), Pojęcia zasada subsydiarności, solidarności, prawo pierwotne i wtórne zna i wie, w jaki sposób Polska może korzystać ze środków unijnych. przedstawia prawa i obowiązki wynikające z obywatelstwa UE, IX. Miejsce Polski na arenie międzynarodowej przeznaczane. przedstawia własną ocenę korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w UE XXI. Polska w Unii Europ. 18. Polityka zagraniczna. NATO jako filar polskiej polityki obronnej. wyjaśnia, czym zajmują się konsulaty i ambasady, wyjaśnia, czym zajmuje się MSZ, Północnoatlantyckiego, zna zasady działania tej organizacji, zna cele polityki zagranicznej, zna najważniejsze organy NATO. wie, w jakich operacjach NATO uczestniczy Polska, zna genezę NATO, zna etapy poszerzania Paktu charakteryzuje i ocenia udział Polski w misjach pokojowych, charakteryzuje politykę obronną Polski, XIX. Relacje Polski z Innymi państwami racja stanu, ambasada, 29

30 konsulat, MSZ, NATO. 19. Uniwersalny system bezpieczeństwa i współpracy na świecie. Karta Narodów Zjednoczonych, Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa. zna genezę ONZ, zna strukturę ONZ, wie, czym zajmują się wyspecjalizowane organizacje ONZ, wskazuje na mapie najważniejsze regiony konfliktów i misje pokojowe ONZ, ocenia skuteczność działań ONZ wyjaśnia, jaką rolę pełnią Polacy w misjach pokojowych. XXII. Współpraca i konflikty międzynarodowe X. Świat XXI wieku zagrożenia i nadzieje 20. Globalizacja. Terroryzm. globalizacja, globalna wioska, antyglobaliści, alterglobaliści, terror, terroryzm. wie, czym jest proces globalizacji, wyjaśnia, kim są antyglobaliści i alterglobaliści, wyjaśnia genezę, cele i źródła terroryzmu, zna ważniejsze akcje terrorystyczne, zna typy globalizacji wyjaśnia, jak można zwalczać terroryzm. potrafi wskazać i omówić korzyści i zagrożenia płynące z tego procesu, XXIII. Problemy współczesnego świata 30

31 21. Rynek i gospodarka rynkowa. Własność i jej formy. rynek, popyt, podaż, cena, konsument, własność prywatna i publiczna. XI. Człowiek i gospodarka zna pojęcie własności, wyjaśnia zależności między własnością prywatną i publiczną. wyjaśnia działanie prawa popytu i podaży oraz ceny jako regulatora rynku charakteryzuje gospodarkę rynkową, zna znaczenie i funkcje rynku, analizuje rynek wybranego produktu i usługi. XXV. Gospodarka rynkowa XII. Działalność gospodarcza 22. Zostań przedsiębiorcą. Zna pojęcia: dochód brutto i netto. upadłość, indywidualna działalność gospodarcza, przychód, wyjaśnia, na czym polega marketing i jakie są jego narzędzia. wyjaśnia, na czym polega prowadzenie indywidualnej działalności gospodarczej, XXIX. Przedsiębiorstwo i działalność gospodarcza 23. Od gospodarki centralnie planowanej do gospodarki rynkowej. XIII. Gospodarka państwa gospodarka centralnie sterowana, transformacja gospodarcza, plan Balcerowicza. wyjaśnia, czym charakteryzowała się gospodarka PRL, zna przyczyny upadku gospodarki centralnie wyjaśnia, do czego miała służyć gospodarka centralnie sterowana, wyjaśnia, jaki wpływ na gospodarkę miał system : XXV. Gospodarka rynkowa 31

32 sterowanej, wie, na czym polegały zmiany ustroju gospodarczego w Polsce po 1989 r. komunistyczny, wyjaśnia, jakie cele miało RWPG. 24. Polityka gospodarcza państwa. Polska w systemie współpracy gospodarczej. wie, na co państwo wydaje pieniądze, 25. Praca i przedsiębiorczość. wyjaśnia, czym jest praca dla człowieka, zna pojęcia pracownik i pracodawca, 26. Bezrobocie przyczyny i skutki. praca, pracownik, pracodawca. zna pojęcie bezrobocia, bezrobocie, wyjaśnia, co składa się na budżet państwa, wie, jakie są rodzaje podatków, wyjaśnia, co to jest PKB, podatki bezpośrednie, pośrednie, PKB. XIV. Moja praca wyjaśnia, co to jest rynek pracy. - stopa bezrobocia. zna przyczyny bezrobocia, zna rolę państwa w gospodarce, wyjaśnia, co to jest eksport i import, wyjaśnia, na czym polega integracja gospodarcza. zna cechy człowieka przedsiębiorczego, próbuje podać możliwe rozwiązania, które poprawiłyby sytuację bezrobocia zna najważniejsze międzynarodowe organizacje o charakterze gospodarczym, stosuje w praktyce podstawowe zasady organizacji pracy (ustalenie celu, planowanie, podział zadań, harmonogram, ocena efektów). ocenia sytuację na rynku pracy w Polsce, wskazuje przyczyny bezrobocia w swoim XXVIII. Gospodarka w skali państwa XXIV. Praca i Przedsiębiorczość XXX. Wybór szkoły i zawodu 32

33 wie, jak go uniknąć. regionie, miejscowości i podaje możliwe rozwiązania tego problemu. 27. Banki, kredyty, giełda. wie, czym zajmuje się bank centralny, XV. Pieniądz i banki wyjaśnia, co to są papiery wartościowe, zna rodzaje kredytów, zna typy kart płatniczych. inflacja, deflacja, akcje, obligacje, bank centralny, banki komercyjne. wyjaśnia, na czym polega inflacja i deflacja wyszukuje i zestawia ze sobą oferty różnych banków (konta, lokaty, kredyty, fundusze inwestycyjne), wyjaśnia, na czym polega oszczędzanie i inwestowanie. XXVII. Pieniądze i banki 33