Biuletyn. fot. Krzysztof Moczulski. Wydanie nr 11/ specjalne

Transkrypt

1 Biuletyn fot. Krzysztof Moczulski Wydanie nr 11/ specjalne

2 Historia Dreamlinera w PLL LOT siêęga wiosny 2005 roku, kiedy ówczesny prezes Marek Grabarek podpisa³ł zamówienie na Boeinga 787 Dreamliner. W y b ó r t e n z o s t a ³ł m o c n o skrytykowany przez szefów rz¹ądów, w³łaœścicieli Airbusa, czyli Niemiec i Francji, którzy chcieli wymóc na Marku Belce zmianêę tej decyzji. Jednak premier pozostawi³ł woln¹ą rêękêę prezesowi PLL LOT, dziêęki czemu zamiast dalej czekaæć na model A350, Dreamliner - spóÿźniony o cztery lata - przylecia³ł do Polski. Zanim jednak pierwszy egzemplarz pojawi³ł siêę w Warszawie, w Seattle od kilku tygodni odbywa³ły siêę loty próbne i odbiory techniczne samolotu. Musiano sprawdziæć absolutnie wszystko pod k¹ątem zgodnoœści z zamówieniem od wózków serwisowych, a ż po system IFE w kabinie, nie wspominaj¹ąc ju ż o aspektach technicznych. Za projekt Dreamliner by³ło odpowiedzialnych w sumie we wszelkich aspektach kilkaset osób! To niebywa³ła iloœśæć pracy i o g r o m n e z a a n g a ż o w a n i e, a b y wszystko odby³ło siêę zgodnie z harmonogramem. Ukoronowaniem tej ciêę żkiej pracy by³ła uroczystoœśæć s y m b o l i c z n e g o p r z e k a z a n i a kluczyków do pierwszego B788 dla LOT. Warto zauwa żyæć, że prezes Boeinga te ż otrzyma³ł od LOTu samolot bardzo wyj¹ątkowy model RWD 5 o znakach SP-AJU, którym 27 kwietnia 1933 roku Stanis³ław Skar żyñński rozpocz¹ą³ł swoj¹ą wyprawêę za Atlantyk, ustanawiaj¹ąc rekord d³ługoœści lotu w klasie samolotów turystycznych. I tak oto bardzo symboliczn¹ą klamr¹ą spiêę³ły siêę te dwa przeloty przez Atlantyk. Samolot wystartowa³ł w swój pierwszy miêędzykontynentalny rejs 14 listopada o godzinie 16:11 PST. Mimo tego, że w Polsce by³ła ju ż godzina 1 w Prezentacja nowego malowania samolotów PLL LOT foto. Tomasz Tomkowiak Powitanie pierwszego LOTowskiego Boeinga 787 Dreamliner nocy, to wszystkie popularne strony internetowe, na których mo żna by³ło œśledziæć start i sam lot SP-LRA, poddawa³ły siêę czasem pod naporem iloœści odwiedzin. Na naszym forum w momencie startu, dzia³ł PLL LOT œśledzi³ło ponad 700 osób. Samolot p o l e c i a ³ł d o œś æć w y s o k o, p o n a d pó³łnocnymi trakami, aby skróciæć jak najbardziej czas przelotu. W tym numerze: Powitanie Dreamlinera 2 Elite fleet - przewodnik 5 Szkolenie pilotów Kabina Dreamlinera 8 Delivery flight 10 Porównanie modeli w s³łu żbie LOTu 11 Krótka historia LOTu 12 LOTNICTWO.NET.PL to: Najwiêększe forum lotnicze w Polsce Ponad aktywnych u żytkowników Ponad 600 nowych tematów w miesi¹ącu Ponad postów miesiêęcznie Najbardziej aktualne dyskusje Najszybciej rozwijaj¹ąca siêę galeria zdjêęæć lotniczych Najlepsza platforma merytorycznej dyskusji z pasa żerami/klientami Miejsce spotkañń pasjonatów i profesjonalistów Brak jakichkolwiek reklam Polub nas na portalu Facebook

3 foto. materiały prasowe PLL LOT Ju ż nad Norwegi¹ą Dreamliner wzbi³ł siêę na pu³łap FL430, który jest u żywany praktycznie tylko dla odrzutowców dyspozycyjnych, i u j a w n i³ł s w o j¹ą w i e l k¹ą z a l e têę, z w ³ł a s z c z a n a z a t ³ł o c z o n y m europejskim i amerykañńskim niebie. Ca³ły lot trwa³ł 9 godzin i 29 minut. M i m o p o c h m u r n e g o n i e b a kapitanowie wykonali niski przelot nad pasem, po czym przelecieli nad miastem i wyl¹ądowali na pasie 33 warszawskiego lotniska Okêęcie witani przez t³łumy spotterów i mi³łoœśników lotnictwa. Patrz¹ąc równie ż na liczbêę osób przed terminalem, mam wra żenie, że ca³łe lotnisko na te kilka m i n u t d o s ³ł o w n i e z a m a r ³ł o w bezruchu, podziwiaj¹ąc najnowszy nabytek Lotu. Od 14:30 biurowiec PLL LOT przekszta³łci³ł siêę w halêę odpraw. Ka żdy goœśæć musia³ł podejœśæć do s t a n o w i s k a c h e c k - i n, g d z i e otrzymywa³ł kartêę pok³ładow¹ą, która upowa żnia³ła do wejœścia na pok³ład, a przy okazji stanowi³ła mi³ł¹ą pami¹ątkêę tego wydarzenia. Spod terminala autobusy lotniskowe zabiera³ły nas do hangaru, gdzie odbywa³ła siêę impreza. Ka żdy z goœści otrzyma³ł równie ż pami¹ątkowy szalik. Hangar zosta³ł zaaran żowany jak lotnisko. By³ła strefa duty-free, gate, z którego odbywa³ł siêę boarding, salonik VIP, a przede wszystkim scena. Czêęœśæć oficjalna rozpoczêę³ła siêę o godzinie 16. Mistrzem ceremonii by³ł H u b e r t U r b a ñń s k i. O f i c j a l n e przemówienia rozpocz¹ą³ł prezes P i r ó g, k t ó r y n i e m ó g³ł u k r yæć wzruszenia t¹ą chwil¹ą. Przyznam szczerze, że i mnie siêę ten nastrój udzieli³ł. Wœśród goœści specjalnych by³ła Pierwsza Dama oraz nowy ambasador USA w Polsce Stephen D. Mull, który wzbudzi³ł niek³łamany p o d z i w p r z e m ó w i e n i e m wyg³łoszonym po polsku. Pan ambasador ma bardzo silne zwi¹ązki z Po l s k¹ą, p o n i e w a ż b y³ł j u ż w Warszawie wczeœśniej na placówce. Po wszystkich przemówieniach nadszed³ł moment, na który czeka³ło tysi¹ąc piêęæćset zgromadzonych osób drzwi do hangaru siêę otworzy³ły i oczom wszystkich ukaza³ł siêę ten pierwszy, najwa żniejszy Boeing 787. Zwiedzanie odbywa³ło siêę w grupach, dziêęki czemu mo żna by³ło spokojnie p r z y j r z e æć s i êę s a m o l o t o w i w najdrobniejszych szczegó³łach. Samolot posiada osiem toalet: dwie przy przednim bufecie, cztery - w tym jedna przystosowana dla wózków inwalidzkich - w czêęœści œśrodkowej o r a z d w i e z t y ³ł u. M i e j s c a w y p o c z y n k o w e d l a z a ³ł ó g kokpitowych znajduj¹ą siêę nad klas¹ą biznes, a dla personelu pok³ładowego nad tyln¹ą czêęœści¹ą pok³ładu. Piloci m a j¹ą d o d y s p o z y c j i d w i e, a stewardesy szeœśæć le żanek. Prawdêę mówi¹ąc, patrz¹ąc na nie, chêętnie zamieni³łbym miejsce w ka żdej klasie za mo żliwoœśæć podró żowania na piêętrze... Przestrzeñń do pracy dla p e r s o n e l u p o k³ładowego j e s t olbrzymia. Zw³łaszcza tylny bufet ma mnóstwo przestrzeni i wygl¹ąda na to, że wszystko siêę tam spokojnie zmieœści. Uwagêę te ż zwracaj¹ą drzwi s ¹ą t o b a r d z o n o w o c z e s n e konstrukcje, okienka s¹ą naprawdêę du że, a status uzbrojenia pokazuje dioda, dziêęki czemu praktycznie niemo żliwe bêędzie do³ł¹ączenie do klubu trapera. fot. Krzysztof Moczulski Miejsce odpoczynku dla załogi fot. Krzysztof Moczulski Kuchnia fot. Krzysztof Moczulski

4 Pasa żerom polecamy: W Elite Club miejsca 3A i 3F s¹ą œś w i e t n i e u m i e j s c o w i o n e. W przeciwieñństwie do 767 znajduje siêę za nimi bufet, wiêęc wed³ług mnie zapewniaj¹ą maksymalny komfort i prywatnoœśæć. W Premium Club rz¹ąd 4. Dziêęki temu, że siedzenia siêę bardzo mocno odchylaj¹ą, w zasadzie jest to jedyny rz¹ąd, z którego, nie siedz¹ąc przy k o r y t a r z u, m o żna w y jœśæć, n i e przeszkadzaj¹ąc wspó³łprasa żerom. W economy 20A i 20J. Miejsca jest naprawdêę bardzo du żo i jest to zdecydowanie najlepsze miejsce w Dreamlinerze. Wybieraj¹ąc te miejsca, pamiêętajmy jednak, że znajduj¹ą siêę przy toaletach i pasa żerowie podró żuj¹ący tutaj s¹ą nara żeni na kontakty z innymi pasa żerami. Za to nale ży unikaæć rzêędu 27, który nie ma okien. Kabina Elite Club fot. Krzysztof Moczulski Życzymy wielu doskona³łych w r a żeñń p o d c z a s p o d r ó ży n a pok³ładzie Dreamlinera i tradycyjnie czekamy na Wasze relacje z podró ży. Tekst: Krzysztof Moczulski Kabina Premium Club fot. Krzysztof Moczulski Kuchnia fot. Krzysztof Moczulski Kabina Ekonomiczna fot. Krzysztof Moczulski Zapamietaj ten adres:

5 Kabina Elite Club fot. Krzysztof Moczulski Elite Fleet, czyli czego siêę mo żna spodziewaæć w klasie biznes? Standard obs³ługi w klasie b i z n e s z m i e n i ³ł s i êę o d kwietnia.s p e c j a l n i e p r z e s z k o l o n a g r u p a stewardes ma za zadanie s p r a w i æć, ż e b y p o d r ó ż up³łynêę³ła w jak najlepszych warunkach. Mia³łem okazjêę w k w i e t n i u, t u ż p o w p r o w a d z e n i u t e g o programu sprawdziæć, co nowego pojawi³ło siêę na pok³ładach PLL LOT. Od razu po wejœściu do samolotu uwagêę zwraca krajka. Ten motyw zaprezentowany przy okazji otwarcia biura w Krakowie obecny jest praktycznie we wszystkich elementach serwisu: na poduszce, klapkach na oczy, czy menu. Stewardessy bior¹ące udzia³ł w programie Elite Fleet maj¹ą równie ż inne apaszki. Zmieni³ła siêę kosmetyczka, a tak że koce. Przypominaj¹ą mi jako żywo te obecne na pok³ładach klasy biznes Lufthansy (granatowy wierzch, bia³ły spód (w krajkêę oczywiœście ). Punktualnie wyje żd żamy spod gate, w miêędzyczasie kapitan informuje, że rejs bêędzie trwa³ł 9 godzin i 40 minut. Po osi¹ągniêęciu wysokoœści przelotowej rozpoczyna siêę serwis. I teraz doskonale widaæć, na czym polegaj¹ą zmiany w serwisie. Na pocz¹ątek pojawiaj¹ą siêę orzeszki i pierwszy serwis z napojami. Wszystko serwowane jest z rêęki. Jest to tzw. serwis kelnerski - bardzo przypomina to, co mo żna zobaczyæć w klasie biznes Austrian, czy Thai. Zmianie uleg³ł asortyment win i alkoholi. Pojawi³ł siêę Jim Beam, bia³ła żubrówka oraz nowe wina. Na szczêęœście zosta³ła w karcie moja ulubiona Esmeralda. Zdecydowan¹ą zmianêę widaæć równie ż w menu. Na przystawkêę jest polêędwica wo³łowa w cieœście francuskim, do tego pasztet z gêęsi, pikle, marynowana papryka i du ża porcja sa³łaty z pestkami s³łonecznika i sosem pesto. W daniach g³łównych widaæć zgodnie z obietnic¹ą powrót do korzeni kuchni polskiej. Jest schabowy z ziemniakami i fasol¹ą s z p a r a g o w ¹ą, ³ł o s o œś i p o l êę d w i c a wieprzowa. Porcje s¹ą zdecydowanie wiêększe ni ż poprzednio i chwalêę moment, w którym stwierdzi³łem, że przed lotem nic oprócz œśniadania nie jem. Po daniach g³łównych kolej na sery - s¹ą dwa kawa³łki camembert podane z marynowan¹ą gruszk¹ą i konfitur¹ą porzeczkow¹ą. A na koniec tradycyjnie sernik, kawa w du żym kubku i Bailey's. Serwis kelnerski jest zdecydowanie fajniejszy z punktu widzenia pasa żera. Nie s³łychaæć blokowania i odblokowywania hamulców wózków i jest zdecydowanie lepszy kontakt ze stewardessami. Pasa żerowie mog¹ą wybraæć spoœśród trzech rodzajów serwisu: klasyczny, ekspresowy (wybrane elementy na jednej tacy) oraz na życzenie, czyli w dowolnej dla pasa żera porze. Po serwisie stewardessy pytaj¹ą siêę jak ma wygl¹ądaæć serwis podczas drugiej czêęœści lotu i przyklejaj¹ą na zag³łówku odpowiedni¹ą naklejkêę: obudziæć na duty free, obudziæć na serwis, nie budziæć do l¹ądowania. Jest to œświetna opcja, zw³łaszcza w nocnych rejsach powrotnych do Polski. Po serwisie czas na drzemkêę. Na dwie godziny przed l¹ądowaniem rozpoczyna siêę drugi serwis, czyli kolacja. Podobnie jak wczeœśniej, podana jest na jednej tacy. Na zimno jest ³łosoœś, do tego schab z kopytkami na ciep³ło, a na deser s¹ą œświe że owoce. P o d c h o d z i m y d o l ¹ą d o w a n i a klasycznie znad jeziora Michigan. W œświetle zachodz¹ącego s³łoñńca widaæć charakterystyczn¹ą panoramêę miasta. O'Hare wita nas lekko pochmurn¹ą pogod¹ą. Wra żenia? Zdecydowanie pozytywne. Widaæć, że celem LO jest doszusowanie do linii 4* w rankingu Skytrax. Ten progam jest œświetnym treningiem przed 787. Ale o ile przy 50-60% LF w C personel pok³ładowy spokojnie siêę wyrabia z prac¹ą, to mam wra żenie, że przy pe³łnej kabinie przyda³łaby siêę dodatkowa osoba. Po wyl¹ądowaniu pozwoli³łem sobie zaczepiæć pana, który mia³ł równie ż przywieszkêę SEN przy baga żu, z pytaniem, jak mu siêę podoba³ł lot. Powiedzia³ł, że po przejœściu na 787 bêędzie to dla niego linia pierwszego wyboru ze wzglêędu na komfort po³ł¹ączenia i jakoœśæć obs³ługi na pok³ładzie. Tekst: Krzysztof Moczulski

6 Centrum szkoleniowe Boeinga w podlondyńskim Gatwick foto. Krzysztof Moczulski Za sterami 787, czyli szkolenie pilotów PLL LOT z bliska Liniowiec marzeñń, czyli Boeing 787 Dreamliner. Pierwszy egzemplarz we flocie PLL LOT zadebiutuje 15 listopada. Nasz przewoÿźnik bêędzie pierwszym w Europie u żytkownikiem tego samolotu, a p i e r w s z y l o t k o m e r c y j n y zaplanowany jest na 14 grudnia bêędzie to rejs LO523/524 do Pragi. Ale aby ten lot móg³ł siêę odbyæć ca³ły sztab ludzi pracuje ju ż od d³łu ższego czasu wprowadzenie do s³łu żby liniowej nowego typu samolotu to nie lada wyzwanie. Dziœś zapraszam Was do centrum szkolenia Boeinga w podlondyñńskim Gatwick, gdzie piloci przechodz¹ą szkolenie symulatorowe. Gatwick to jedno z piêęciu miejsc przygotowanych do szkolenia pilotów Dreamlinera. Pozosta³łe miejsca to Seattle, czyli siedziba producenta, Tokyo, Szanghaj i Singapur. PLL LOT skierowa³ło na szkolenia prawie stu pilotów, a w tym dwie panie kapitan. Łatwo wiêęc obliczyæć, że na jeden samolot przypada 20 osób personelu lotniczego. Liczba ta mo że wydaæć siêę wysoka, ale bior¹ąc pod uwagêę przepisy dotycz¹ące czasów wypoczynku, maksymalnej liczby wylatanych godzin jest to wartoœśæć nieodbiegaj¹ąca od tego, co mo żemy zaobserwowaæć u innych przewoÿźników. tych, którzy maj¹ą uprawnienia na inne modele amerykañńskiego producenta, i 21 dni dla lataj¹ących na maszynach innych producentów. W PLL LOT na 787 szkol¹ą siêę g³łównie piloci lataj¹ący wczeœśniej na Boeingach 767, 737 oraz czêęœśæć lataj¹ących dotychczas na Embraerach. Pod koniec roku 2013 flota przewoÿźnika bêędzie dosyæć jednolita i bêędzie sk³ładaæć siêę z 29 Embraerów E70/75/95, 3 samolotów t y p u B o e i n g o r a z 5 Dreamilnerów. Do tego równie ż trzeba doliczyæć kolejne osiem samolotów typu Dash Q-400, którymi Eurolot bêędzie obs³ługiwa³ł po³ł¹ączenia krajowe i czêęœśæć po³ł¹ączeñń regionalnych PLL LOT. Szkolenie zaczyna siêę jak zwykle od teorii. Piloci zapoznaj¹ą siêę ze specyfik¹ą modelu, na którym bêęd¹ą lataæć. Musz¹ą poznaæć podstawowe informacje na temat 787. Zajêęcia odbywaj¹ą siêę w pomieszczeniu, w którym znajduj¹ą siêę w charakterze pomocy naukowych plansze z odwzorowanymi panelami sterowania oraz zwyk³łe komputery, na których piloci poznaj¹ą podstawowe funkcje samolotu. Takie szkolenie to nawet ponad 30 bardzo intensywnych godzin. S z k o l e n i e p i l o t ó w t r w a w zale żnoœści od posiadanych uprawnieñń odpowiednio 5 dni dla pilotów lataj¹ących na Boeingu 777, 13 dni dla foto. Krzysztof Moczulski

7 Kolejnym etapem jest statyczny symulator. Tutaj wyœświetlacze i panel sterowania zast¹ąpiony jest przez ekrany dotykowe. Ten podstawowy trena żer s³łu ży przede wszystkim do zapoznania siêę z logik¹ą kabiny, r o z m i e s z c z e n i e m p r z y r z¹ądów i podstawow¹ą symulacj¹ą prostych scenariuszy t³łumaczy John Hurley, instruktor. Piloci w g³łównej mierze ucz¹ą siêę przygotowania samolotu do startu od wejœścia do samolotu, a ż do doko³łowania do progu pasa. Ten etap foto. Krzysztof Moczulski trwa 10 albo 18 godzin. Po tych zajêęciach na sucho jest ju ż w³łaœściwy symulator w jednym pomieszczeniu znajduj¹ą siêę dwa symulatory Boeinga i w³łaœśnie Dreamlinera. Oba urz¹ądzenia wyprodukowane s¹ą przez firmêę Thales i zmieniæć pogodêę, lokalizacjêę, czy stan dowolnego urz¹ądzenia w samolocie. W oczy rzuca siêę przede wszystkim du żo mniejsza liczba przyciskologii kabina w porównaniu do 767 wydaje siêę wrêęcz ascetyczna. Do tego, oprócz QRH, odejdzie praktycznie ca³ła papierologia. Karty podejœścia, diagramy lotnisk wszystko to znajduje siêę w postaci elektronicznej tu ż pod rêęk¹ą pilota. Kolejnym bardzo du żym u³łatwieniem s¹ą wyœświetlacze, które da siêę niemal dowolnie konfigurowaæć. P r z e d o c z a m i natomiast zobaczymy H U D ( H e a d - u p Display). Dziêęki temu urz¹ądzeniu (po raz pierwszy dostêępny by³ł jako opcja dla rodziny B / 9 ), n i e odwracaj¹ąc wzroku, w i d a æć w s z y s t k i e p o d s t a w o w e p a r a m e t r y l o t u (kierunek, wysokoœśæć, prêędkoœśæć, œście żka podejœścia itp.). Jack Mawhinney, pilot instruktor Boeinga twierdzi, że piloci PLL LOT radz¹ą sobie znakomicie ze szkoleniem na nowy typ samolotu. Podkreœśla przede wszystkim bardzo du że doœświadczenie na dotychczasowych m o d e l a c h o r a z zaanga żowanie, z jakim podchodz¹ą do szkolenia. systemu hydraulicznego czy zasilania. Co warte podkreœślenia, przy ca³łkowitej utracie zasilania system RAT jest w stanie wygenerowaæć wystarczaj¹ąco du żo energii, aby pilot móg³ł skorzystaæć z podstawowego wyœświetlacza, a tak że foto. Krzysztof Moczulski Na zdjęciu: Kapitanowie PLL LOT Sławomir Majcher i Stanisław Radzio wykonaæć podejœście ILS. W przypadku zaœś utraty wszystkich trzech pitotów, samolot jest równie ż w stanie podaæć przybli żon¹ą prêędkoœśæć, uniemo żliwiaj¹ąc doprowadzenie do sytuacji, która zgubi³ła pilotów Airbusa Air France. Tak przygotowani piloci mog¹ą rozpocz¹ąæć loty szkoleniowe na prawdziwym samolocie. Pierwsze loty rozpoczn¹ą siêę tu ż po przylocie Dreamlinera do Polski. Przez pierwszy miesi¹ąc bêęd¹ą wykonywane loty na pusto z towarzyszeniem instruktora Boeinga, a od 14 grudnia ju ż z pasa żerami w ramach dalszego ci¹ągu szkolenia i skoñńczenia procesu Widok przez HUD - foto. Krzysztof Moczulski foto. Krzysztof Moczulski jeœśli wierzyæć plotkom, kosztuj¹ą oko³ło 80 milionów dolarów. W œśrodku znajduje siêę 5 foteli dwa dla p i l o t ó w, d w a d l a obserwatorów i jedno miejsce dla instruktora, który w tym miejscu p e ³ł n i n i e m a l r o l êę Boga. Ma bowiem p o d r êę k ¹ą d w a d o t y k o w e e k r a n y, które w dowolnym m o m e n c i e m o g ¹ą foto. Krzysztof Moczulski Typowe szkolenie o b e j m u j e o p r ó c z z a s y m u l o w a n i a zwyk³łych sytuacji r ó w n i e ż s y t u a c j e niespotykane, które w c o d z i e n n e j eksploatacji zdarzaj¹ą siêę niezwykle rzadko na przyk³ład awariêę jednego z silników podczas startu, utratêę laszowania. W sumie w rejsach rozk³ładowych Dreamliner wykona ponad 50 rotacji. Wszystko po to, aby 1 6 s t y c z n i a w y s t a r t o w a æć w inauguracyjnym rejsie nr. LO3 na lotnisko O Hare w Chicago. Tekst i zdjêęcia: Krzysztof Moczulski

8 Boeing 787 Dreamliner SP-LRA Pojawi³ł siêę pierwszy, d³ługo wyczekiwany Dreamliner w barwach PLL LOT. Pierwsz¹ą rzecz¹ą, któr¹ą zauwa życie Pañństwo po wejœściu na pok³ład to oœświetlenie kabiny. Nie ma tu ju ż œświetlówek jest specjalne oœświetlenie LED, które zmienia siêę w zale żnoœści od pory dnia, aby lepiej dostosowaæć nasze organizmy do szybkiej zmiany stref czasowych. Drug¹ą rzecz¹ą, która rzuca siêę od razu w oczy, s¹ą okna. W porównaniu do starszych samolotów s¹ą wrêęcz ogromne, a przyciemnia siêę je za pomoc¹ą specjalnych przycisków umieszczonych tu ż pod nimi. Zaj¹ąwszy ju ż miejsce w fotelu, mo żemy siêę spokojnie oddaæć rozrywce. O ni¹ą zadba sterowany dotykowo lub za pomoc¹ą pilota system IFE. W Dreamlinerach PLL LOT zainstalowany jest najwy ższy model uznanego producenta Thales i8000. Pasa żerowie podczas lotu bêęd¹ą mieli dostêęp do filmów na ż¹ądanie, ksi¹ą żek w wersji audio, repertuaru muzycznego, jak równie ż do czytnika, dziêęki któremu bêędzie mo żna przejrzeæć aktualne wydania czasopism czy magazynów. Ciekawym rozwi¹ązaniem jest równie ż port USB, dziêęki któremu bêędzie mo żna pobraæć na nasze lorem ipsum dolor met set quam nunc parum urz¹ądzenie przenoœśne materia³ły dostarczone przez przewoÿźnika. M³łodsi z pewnoœści¹ą doceni¹ą gry w wersji dla pojedynczych 2009 lub kilku graczy, a najm³łodsi pasa żerowie bêęd¹ą mieli do swojej dyspozycji ksi¹ą żeczki do kolorowania i kredki. Ka żdy ma³ły Kabina Dreamlinera p a s a ż e r d o s t a n i e r ó w n i e ż o d stewardesy specjalny certyfikat ma³łego podniebnego podró żnika. Oczywiœście wszyscy mi³łoœśnicy lotnictwa bêęd¹ą mieli mo żliwoœśæć sprawdzenia bie ż¹ącego p o ³ł o ż e n i a s a m o l o t u. C e c h ¹ą wyró żniaj¹ąc¹ą Dreamlinera spoœśród innych samolotów jest wiêększa wilgotnoœśæć powietrza oraz wy ższe ciœśnienie na pok³ładzie. Mo że siêę to wydawaæć ma³ło istotne, ale dziêęki temu dotrzemy do miejsca przeznaczenia mniej zmêęczeni. Dla pasa żerów ceni¹ących sobie komfort PLL LOT przygotowa³ły dwie kabiny premium. Najwy ższy standard to Elite Club - bardzo kameralna sekcja sk³ładaj¹ąca siêę z 18 foteli o szerokoœści 54 cm rozk³ładaj¹ących siêę do pozycji le ż¹ącej. Po roz³ło żeniu d³ługoœśæć ³łó żka wynosi 190 centymetrów. Prywatnoœśæć zapewnia nam ruchoma zas³łonka, któr¹ą mo żemy oddzieliæć siêę od s¹ąsiada. Rozrywkêę zapewnia 15-calowy monitor, a obok portu USB mamy równie ż do naszej dyspozycji Kabina Ekonomiczna g n i a z d k o elektryczne. Na n a j w y ż s z y m p o z i o m i e j e s t równie ż kelnerski serwis pok³ładowy - wzorowany na n a j l e p s z y c h restauracjach - d o s k o n a l e j u ż znany pasa żerom klasy biznes w rejsach dalekodystansowych. Posi³łki serwowane s¹ą na obrusach, danie g³łówne poprzedzaj¹ą przystawki, a na koniec podawany jest deser. Dla zapracowanych dostêępny jest szybki serwis wybrane pozycje pojawi¹ą siêę na jednej tacy. Dostêępny jest równie ż serwis indywidualny w dogodnej dla pasa żera porze. Po boardingu na swoim fotelu zastan¹ą Pañństwo koce, poduszki i zestawy toaletowe, jak równie ż s³łuchawki z systemem redukcji szumów. Pasa żerów ceni¹ących sobie komfort w rozs¹ądnej cenie z pewnoœści¹ą zainteresuje oferta kabiny Premium Club. Szerokie na 50 cm fotele rozmieszczone s¹ą w trzech rzêędach w konfiguracji Ka żdy pasa żer bêędzie mia³ł do dyspozycji 12,4-calowy monitor i równie ż dostêęp do portu USB i gniazdka elektrycznego.

9 Po roz³ło żeniu oparcia fotela wysuwa siêę równie ż podnó żek, co sprawia, że podró ż minie komfortowo. Ka żdy fotel ma regulowany zag³łówek. Do dyspozycji pasa żera jest równie ż poduszka i koc, a tak że dostêępne s³łuchawki redukuj¹ące szumy. Jest to idealna propozycja dla osób czêęsto podró żuj¹ących s³łu żbowo. Klasa ekonomiczna to 213 foteli rozmieszczonych w konfiguracji Ka żdy fotel jest odchylany i posiada regulowany zag³łówek. Pasa żerowie maj¹ą do dyspozycji 8 9 calowe monitory indywidualnego systemu rozrywki, jak równie ż, s³łuchawki, gniazdko elektryczne i port USB. W ramach serwisu pok³ładowego bêęd¹ą dostêępne dania z akcentami kuchni polskiej. Pasa żerowie bêęd¹ą mieli do wyboru posi³łki tradycyjne, a tak że w e g e t a r i a ñń s k i e l u b s p e c j a l n e, spe³łniaj¹ące wymagania religijne. Oferta napojów, oprócz soków i napojów gazowanych, obejmowaæć bêędzie wybór alkoholi, w tym piwo, wino czy whisky. Nasi milusiñńscy znajd¹ą w menu specjalnie skomponowane dla siebie propozycje podane w nowych, kolorowych opakowaniach. Dla najm³łodszych równie ż bêęd¹ą dostêępne œśliniaki. Dreamliner to równie ż samolot przyjazny niepe³łnosprawnym w klasie Premium Club i Economy Club, dziêęki podnoszonym pod³łokietnikom, ³łatwiej bêędzie zaj¹ąæć miejsce w fotelu. Ka żda toaleta jest wyposa żona w uchwyty u³łatwiaj¹ące korzystanie z niej osobom z ograniczeniami ruchowymi, a toaleta w œśrodkowej czêęœści samolotu bêędzie dostêępna równie ż dla wózków inwalidzkich, które s¹ą w wyposa żeniu samolotu. Kabina Elite Club Kabina Premium Club P a t r z ¹ą c p r z e z p r y z m a t dotychczasowych podró ży poczciwym 767, mogêę œśmia³ło stwierdziæć, że Dreamliner to olbrzymia zmiana z punktu widzenia pasa żera. I ju ż nie mogêę siêę doczekaæć, kiedy lec¹ąc do mojego ukochanego Nowego Jorku, us³łyszêę: W imieniu kapitana i ca³łej za³łogi witam Pañństwa na pok³ładzie Boeinga 787. Tekst: Krzysztof Moczulski Zdjêęcia: Tomasz Tomkowiak Piotr Lipiñński Kabina Ekonomiczna

10 Boeing 787 Dreamliner SP-LRA kołuje na lotnisku w Everett. Zdjęcie wykonane z kamery lotniskowej. PLL LOT Boeing 787 Dreamliner SP-LRA Delivery Flight KPAE-EPWA Lot naszego pierwszego l i n i o w c a m a r z e ñń obserwowa³ło wiele osób. To by³ła istna gor¹ączka œśrodowej nocy. Niezaprzeczalnym faktem jest waga wydarzenia jakim by³ła dostawa Boeinga 787 Dreamliner dla PLL LOT. Ca³ła masa mi³łoœśników lotnictwa œśledzi³ła poczynania za³łogi od momentu zg³łoszenia siêę przez radio z proœśb¹ą o z g o dêę n a u r u c h o m i e n i e, p r z e z ko³łowanie, lot i finalnie l¹ądowanie. Kamera internetowa na lotnisku w Everett zosta³ła jednym s³łowem zajechana przez klikaj¹ących przycisk o d œś w i e ż a n i a. P o r t a l LOTNICTWO.NET.PL o godzinie 01:11 obs³ługiwa³ł ponad 700 osób. Jak przebiega³ł rejs? Z relacji Kapitana Piotra Lipiñńskiego, który by³ł na pok³ładzie 787, ca³ły rejs odby³ł siêę bez problemów, a maszyna a ż wyrywa³ła siêę do pokonania trasy. Podczas lotu uda³ło siêę uzyskaæć gratulacje wys³łane za pomoc¹ą ACARS od innej za³łogi LO, Kanada w uprzejmoœści zaproponowa³ła 10 minutowy skrót, a ka żdorazowa zmiana czêęstotliwoœści okraszona by³ła dobrym s³łowem od kontrolera. Jak widaæć na wykresie obok, prezentuj¹ącym prêędkoœśæć i pu³łap lotu w pewnym momencie pojawia siêę znaczny skok prêędkoœści w górêę, a nastêępnie w dó³ł. Za³łoga lecia³ła z prêędkoœści¹ą 0.85 macha. Sprawdzono jak zmienia siêę czas przelotu i zu życie paliwa przy 0.87 i 0.83 macha. Ró żnica o 0.02 macha w górêę da³ła szybszy przylot o 10 minut oraz wiêększe zu życie paliwa o a ż 1 tonêę! Ró żnica o 0.02 m a c h a w d ó ³ł p o w o d o w a ³ł a oszczêędnoœśæć 100 kg na paliwie oraz stratêę zaledwie 5 minut czasu. Wychodzi na to, że latanie z 0.85 macha bedzie standardem dla naszego Boeinga 787 Dreamliner. L¹ądowanie w Warszawie mia³ło siêę odbyæć w asyœście naszych F-16 z podpoznañńskich Krzesin. Niestety, pogoda w Poznaniu nie by³ła tak ³łaskawa jak we Warszawie i plan asysty siêę nie uda³ł. W sumie to mo że i dobrze. Przecie ż gwiazd¹ą dnia by³ł Boeing 787 Dreamliner :). Ca³ły rejs trwa³ł 9 godzin i 29 minut. Jak relacjonuje za³łoga (4 pilotów LOTu, 2 instruktorów z Boeing-a oraz 1 kapitan z ramienia ULC) lot o numerze LO9787 zostanie na d³ługo w pamiêęci ka żdego mi³łoœśnika lotnictwa oraz ka żdego cz³łonka za³łogi. Tekst: Tomasz Tomkowiak Zagadka: W czym portal LOTNICTWO.NET.PL by³ł lepszy od Boeinga 787 Dreamliner SP-LRA w trakcie Delivery Flight z KPAE do EPWA? Na LOTNICTWO.NET.PL by³ło wiêęcej osób on-board :)

11 Porównujemy szerokokad³łubowe modele Boeinga Porównanie modeli ER ER D³ługoœśæć 57,0 m 54,9 m 63,7 m Wysokoœśæć 17,0 m 15,8 m 18,5 m Rozpiêętoœśæć 60,0 m 47,6 m 60,9 m ŒŚrednica kad³łuba 5,74 m 5,03 m 6,19 m Maksymalna masa startowa MTOW kg kg kg Liczba miejsc * (*jedna klasa) * (*jedna klasa) Silniki GE GEnx lub RR Trent 1000 GE CF6-80C2B7F lub P&W PW4062 lub RR RR P&W 4090 lub RR Trent 895 lub GE GE90-94B Prêędkoœśæć przelotowa 0,85 macha 0,80 macha 0,84 macha Zasiêęg km km km Maksimum paliwa l l l Pu³łap operacyjny m m m Rok rozpoczêęcia s³łu żby w s³łu żbie LOTu W kwietniu 1989 roku pozyskano dla floty LOTu maszyny Boeing ER. Chwilêę póÿźniej, w 1990 roku pojawi³ł siêę pierwszy Boeing ER. Przez te parêę lat LOT u żywa³ł w swojej flocie 10 maszyn typu szt B762 oraz 7 szt B763. Typ LN Rejestracja ER DER ER ER ERF DER 767-3P6ER 113 ZK-NBJ 261 SP-LOA 266 SP-LOB 592 SP-LPG 413 SP-LPF 314 SP-LPE 322 SP-LPA 577 SP-LPB 659 SP-LPC 260 SP-LPD Przez ostatnie 23 lata LOT nie mia³ł wiêększych problemów z u żytkowaniem maszyn typu 767. Dwa samoloty zwróci³ły jednak uwagêę publicznoœści. Pierwszy z nich to B ERF o rejestracji SP-LPE potocznie w k r êę g a c h m i ³ł o œś n i k ó w l o t n i c t w a nazywany Papa Error, który ma na sobie specjalne malowanie sojuszu Star Alliance. Drugi to B767-35DER nazwany Poznañń o rejestracji SP-LPC, który 1 listopada 2011 roku l¹ądowa³ł bez podwozia na warszawskim lotnisku im. Fryderyka Chopina. Przyczyn¹ą by³ła awaria systemu hydraulicznego oraz wypiêęty bezpiecznik, który odpowiada³ł za poprawne funkcjonowanie systemu awaryjnego otwarcia podwozia. Niemniej jednak kapitan Tadeusz W r o n a w y k o n a ³ł t o l ¹ą d o w a n i e perfekcyjnie i za ten czyn nale ż¹ą mu siêę s³łowa pe³łnego uznania. Teraz przychodzi czas na nowe m a s z y n y. 8 s z t B o e i n g a Dreamliner zast¹ąpi ostatnie 4 aktywne B767 s³łu ż¹ące w PLL LOT. Tekst: Tomasz Tomkowiak Jak widaæć na powy ższej ilustracji, nowy Boeing jest o niewiele d³łu ższy od Boeinga wszed³ł do s³łu żby 22 lata przed rozpoczêęciêęm s³łu żby przez 787. To ju ż nie jest przepaœśæć. To wrêęcz lata œświetlne. U ż y c i e z u p e ³ł n i e i n n y c h materia³łów do produkcji nowej maszyny Boeinga przyczyni³ło siêę miêędzy innymi do polepszenia osi¹ągów, zmniejszenia zu życia paliwa oraz zdecydowanie polepszenia komfortu zarówno dla za³łogi jak i dla pasa żerów.

12 Krótka historia LOTu Pocz¹ątki Polskie Linie Lotnicze LOT (PLL LOT) powsta³ły 1 stycznia 1929 roku, z po³ł¹ączenia wszystkich dzia³łaj¹ących w kraju linii lotniczych. Jest to polska spó³łka, bêęd¹ąca w³łasnoœści¹ą skarbu pañństwa. LOT nale ży do aliansu StarAlliance. Pierwszymi stosowanymi samolotami by³ły Junkers F 13 (15 szt.) i Fokker F.VIIa/1m (6 szt.). Przyjêęte do IATA PLL LOT otrzyma³ły kod LO. Pierwsze miêędzynarodowe loty (do Bukaresztu) uruchomiono 1 kwietnia 1930 roku z lotniska mokotowskiego. Kolejnymi kierunkami by³ły Ateny, Bejrut, Helsinki. W latach 1935 i 1936 do floty do³ł¹ączono samoloty Douglas DC-2, Lockheed L-10-A Electra i Junkers Ju 52/3m. W latach zakupiono samoloty Lockheed L-14-H Super Electra. Pierwszymi samolotami polskiej produkcji eksploatowanymi przez LOT by³ły PWS-24 i PWS-24 bis. Po II wojnie œświatowej Dzia³łalnoœśæć LOT-u zosta³ła zawieszona w czasie II wojny œświatowej. W 1945 roku linia wznowi³ła dzia³łalnoœśæć po otrzymaniu 9 samolotów Douglas DC-3 i 10 Lisunow Li-2. Loty krajowe wznowiono 1 kwietnia 1945 roku, a miêędzynarodowe 11 maja W lipcu 1947 w sk³ład floty w³ł¹ączono kolejne 5 samolotów typu SNCASE SE.161 Languedoc. Nastêępnie we flocie LOT-u znalaz³ły siêę modele: Iljuszyn I³ł-12B w kwietniu 1949, Iljuszyn I³ł-14 w 1955, Convair CV-240, Vickers Viscount w 10/1957 i 11/ 1962, Iljuszyn I³ł-18 w maju 1961, Antonowy An-24 w kwietniu 1966, Tupolew Tu-134 listopad 1968, Iljuszyn I³ł-62 w kwietniu 1973, Tupolew Tu-154 od 9 maja 1985, 14 maszyn. Wprowadzenie samolotów Iljuszyna typu I³ł-62 i I³ł-62M, p o z w o l i ³ł o n a u r u c h o m i e n i e p i e r w s z y c h l o t ó w transatlantyckich do Montrealu i Nowego Jorku. Po 1989 roku W ymiana floty z samolotów radzieckich na amerykañńskie rozpoczêę³ła siêę w póÿźnych latach 80. XX wieku, ostatnie dwa zamówione wczeœśniej samoloty Tupolewa Tu-154M wcielono do floty w 1990 i 1991 roku. W kwietniu 1989 roku zakupiono amerykañńskie samoloty firmy Boeing. By³ły to Boeingi ER, a w 1990 Boeing ER. Nastêępnie w sierpniu 1991 roku zakupiono samoloty francusko-w³łoskiej firmy ATR typu ATR i kolejne samoloty Boeinga: Boeing w grudniu 1992 i Boeing w kwietniu 1993 roku. W listopadzie 1992 roku LOT sta³ł siêę spó³łk¹ą akcyjn¹ą. W 1999 roku LOT rozpocz¹ą³ł eksploatacjêę brazylijskich samolotów Embraer 145, w marcu 2004 Embraer 170, a w maju 2006 Embraer 175, 8 czerwca 2010 r. Ministerstwo Obrony Narodowej wyczarterowa³ło od PLL LOT dwa Embraery 175 do obs³ługi lotów najwa żniejszych osób w pañństwie. Umowa ma obowi¹ązywaæć do koñńca roku 2013 z mo żliwoœści¹ą przed³łu żenia lub skrócenia. 26 paÿździernika 2003 roku, LOT do³ł¹ączy³ł do sojuszu lotniczego Star Alliance, staj¹ąc siêę jego 14. cz³łonkiem. LOT jest w³łaœścicielem 38% akcji EuroLOTu (kod linii IATA: K2 / kod linii ICAO: ELO), która powsta³ła 1 lipca 1997 roku. Wiêększoœściowym udzia³łowcem EuroLOTu jest Ministerstwo Skarbu Pañństwa. Flota EuroLOT-u to: 8 ATR oraz 4 ATR Do PLL LOT nale ża³ł polski przewoÿźnik niskobud żetowy Centralwings (kod linii IATA: C0 / kod linii ICAO: CLW), za³ło żony w 2004 roku. Premierowy lot linii lotniczych Centralwings odby³ł siêę 1 lutego 2005 roku na trasie Warszawa-Londyn a ju ż we wrzeœśniu linie obs³łu ży³ły pó³łmilionowego pasa żera. W kolejnych latach ze wzglêędu na nisk¹ą rentownoœśæć tanich po³ł¹ączeñń regularnych, które przy obecnej sytuacji na rynku mog³łyby w przysz³łoœści zagroziæć stabilnoœści firmy, zarz¹ąd spó³łki podj¹ą³ł decyzje o zawieszeniu do odwo³łania realizacji nierentownych, tanich po³ł¹ączeñń regularnych. Tym samym oznacza to koniec dzia³łalnoœści spó³łki w modelu low cost. 26 marca 2009 roku spó³łka zakoñńczy³ła dzia³łalnoœśæć, a 9 czerwca S¹ąd Rejonowy dla m. st. Warszawy og³łosi³ł upad³łoœśæć spó³łki obejmuj¹ąc¹ą likwidacjêę maj¹ątku. Wiêększoœśæć u żytkowanych samolotów przez CentralWings nale ży do PLL LOT. W dniu 15 kwietnia 2011 roku LOT wycofa³ł z eksploatacji samoloty Embraer czerwca 2011 roku LOT zaprezentowa³ł model samolotu Boeing 787 w nowym malowaniu. Malowanie zosta³ło zaprojektowane przez Jacka Bonczka. Obecnie spó³łka zatrudnia 2100 osób i operuje na ponad 60 trasach z Polski. Źród³ło i przedruk: Polskie_Linie_Lotnicze_LOT Redakcja biuletynu Wydawca: LOTNICTWO.NET.PL Poznañń os. Lotnictwa Polskiego 16A/38 KRS: Redaktor naczelny: Witold Ło żyñński Sk³ład: Tomasz Tomkowiak Korekta: Barbara Ło żyñńska Miros³ława Tomkowiak Krzysztof Moczulski Autorzy tekstów: Krzysztof Moczulski Tomasz Tomkowiak Zdjêęcia: Piotr Lipiñński Krzysztof Moczulski Tomasz Tomkowiak