Badania marketingowe popytu jako podstawa rozliczeń w ramach umów o powierzenie organizacji komunikacji miejskiej. dr hab.

Transkrypt

1 Badania marketingowe popytu jako podstawa rozliczeń w ramach umów o powierzenie organizacji komunikacji miejskiej dr hab. Krzysztof Grzelec

2 Pozyskiwanie danych o popycie i jego strukturze dane statystyczne publikowane w opracowaniach dotyczących komunikacji miejskiej; instrumenty pomiarowe wykorzystywane w pojazdach (wagi, bramki liczące, systemy biletu elektronicznego); badania marketingowe, wykorzystujące klasyczne i nowoczesne instrumenty pomiarowe.

3 Dane statystyczne jako źródło informacji o popycie i jego strukturze (1/2) Korzystanie z danych statystycznych lub wyników badań popytu z innych miast (metoda porównawcza) Obliczanie popytu na podstawie wskaźników; liczba pasażerów na 1 wozokm, przychód na 1 wozokm, przychód na 1 pasażera. Określanie struktury popytu na podstawie danych z innych miast (liczba i udział podróżujących na podstawie biletów normalnych, ulgowych, jednoprzejazdowych, okresowych, bezpłatnie i tzw. gapowiczów). Korzystanie wyłącznie z danych statystycznych publikowanych w opracowaniach poświęconych problematyce komunikacji miejskiej może być źródłem istotnych błędów, w rezultacie których obliczona kwota dopłaty budżetowej może być nie adekwatna do rzeczywistej sytuacji ekonomicznoeksploatacyjnej komunikacji miejskiej w danej gminie.

4 Dane statystyczne jako źródło informacji o popycie i jego strukturze (2/2) Błędy w obliczaniu liczby pasażerów przy częściowym wykorzystaniu danych statystycznych (2004 r.) Gmina Liczba pasażerów określona na podstawie badań marketingowych metoda obserwacji (błąd pomiaru +/- 3%) 1 Liczba pasażerów określona na podstawie sprzedaży i wskaźników GUS 2 Relacje danych z kolumn: 2 do 1 Kosakowo % Rumia % Sopot % Żukowo %

5 Zapisy nowoczesnych instrumentów pomiarowych jako źródło danych o popycie i jego strukturze Pomiar za pomocą wag i bramek liczących, jak wskazują przykłady z różnych miast w Polsce, jest mniej dokładny niż uzyskiwany metodami klasycznymi. Ponadto bramki i wagi liczące mogą służyć do określania wyłącznie wielkości popytu (bez określania struktury). Systemy biletu elektronicznego umożliwiają obliczenie wielkości i struktury popytu pod warunkiem rejestrowania przez system wszystkich przejazdów, w tym.: na podstawie biletów papierowych; na podstawie biletów okresowych; uprawnień do przejazdów bezpłatnych. Pełną informację o popycie i jego strukturze może zapewnić system check in check out. System biletu elektronicznego nie pozwala na uzyskanie danych o przejazdach tzw. gapowiczów.

6 Wyniki badań marketingowych jako źródło danych o popycie i jego strukturze W badaniach marketingowych wykorzystuje się zasady statystyki, pozwalające na określenie na podstawie próby badawczej charakterystyki całej badanej populacji. Błąd obliczonych parametrów ekonomiczno-finansowych nie przekracza +/3%, najczęściej wynosi około 0,5-1,8%. W miastach, w których funkcjonują systemy biletu elektronicznego można łączyć wykorzystanie klasycznych i elektronicznych instrumentów pomiarowych. Wyniki badań marketingowych pozwalają nie tylko na obliczenie parametrów ekonomiczno-eksploatacyjnych potrzebnych do rozliczeń pomiędzy gminami, ale umożliwiają także planowanie oferty przewozowej uwzględniające wielkość popytu i poziom odpłatności poszczególnych kursów, linii, obszarów obsługi.

7 Wyniki badań marketingowych jako źródło danych o popycie i jego strukturze. Metody i instrumenty badań. Wielkość popytu Metoda: obserwacja. Instrument pomiarowy: karta obserwacji (kamery wewnątrz pojazdów). Zakres pomiaru: wszyscy pasażerowie korzystający z danej linii (nie jest badana próba, ponieważ dane są także wykorzystywane do planowania rozkładów jazdy). Zakres uzyskanych danych: liczba osób korzystająca z danego kursu, liczba osób wsiadających i wysiadających na danym przystanku.

8 Roczna liczba przewiezionych pasażerów w gminach obsługiwanych przez ZKM w Gdyni (2012 r.)

9 Liczba przewiezionych pasażerów na 1 wozokm w gminach obsługiwanych przez ZKM w Gdyni (2012 r.)

10 Badania marketingowe jako źródło danych o popycie i jego strukturze. Metody i instrumenty badań. Struktura popytu Metoda: rejestracja. Instrument pomiarowy: karta rejestracji, czytnik kart elektronicznych. Zakres pomiaru: wszyscy pasażerowie w losowo wybranych kursach. Zakres danych: struktura pasażerów w danym kursie, na danej linii (dane dotyczą wszystkich pasażerów, także podróżujących nieodpłatnie bez stosowanych uprawnień, tzw. gapowiczów).

11 Struktura popytu w gminach obsługiwanych przez ZKM w Gdyni [%] (2012 r.)

12 Udział pasażerów z biletami okresowymi w gminach obsługiwanych przez ZKM w Gdyni [%] (2012 r.)

13 Przychody na 1 wozokm w gminach obsługiwanych przez ZKM w Gdyni [zł/wozokm] (2012 r.)

14 Przychody na 1 pasażera w gminach obsługiwanych przez ZKM w Gdyni [zł/pas.] (2012 r.)

15 Badania marketingowe jako źródło danych o popycie i jego strukturze. Metody i instrumenty badań. Wykorzystanie biletów okresowych Metoda: wywiad Instrument pomiarowy: kwestionariusz Zakres pomiaru: pasażerowie posiadający bilet okresowy na danej linii (dobór wygodny). Zakres danych: liczba przejazdów zrealizowana na podstawie biletu okresowego w dniu poprzedzającym badanie.

16 Realizacja badań marketingowych Opracowanie metodologii badań, nadzór i kontrola nad realizacją badań, przetworzenie wyników, przygotowanie raportu ZKM w Gdyni. Realizacja badań firma wyłoniona w ramach procedury przetargowej. Termin realizacji badań: marzec maj (opcjonalnie: październik listopad). Częstotliwość realizacji badań: raz w roku.

17 Wskaźniki odpłatności w przekroju gmin obsługiwanych przez ZKM w Gdyni [%] (2012 r.)

18 Dopłata do 1 wozokm w przekroju gmin obsługiwanych przez ZKM w Gdyni (2012 r.)