SPOTKANIE BRANŻOWE Termomodernizacja jako inteligentny sposób planowania energetycznego

Transkrypt

1 SPOTKANIE BRANŻOWE Termomodernizacja jako inteligentny sposób planowania energetycznego Oszczędność energii i poprawa efektywności energetycznej w budownictwie i przemyśle dr inż. Tomasz Fiszer Projekt Perspektywy RSI Świętokrzyskie - IV Etap jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Kielce,

2 PRZEDSIĘWZIĘCIA DLA POPRAWY EFEKTYWNOŚCI ENERGETYCZNEJ CO TO JEST AUDYT ENERGETYCZNY? CZYM JEST ŚWIADECTWO CHARAKTERYSTYKI ENERGETYCZNEJ TROCHĘ PRAWA KONCEPCJA - AUDYT ENERGETYCZNY PROJEKT WYKONANIE PRZYKŁADY CO DALEJ?

3 PRZEDSIĘWZIĘCIA DLA POPRAWY EFEKTYWNOSCI ENERGETYCZNEJ Termomodernizacja budynków Modernizacja procesu technologicznego/produkcyjnego Modernizacja oświetlenia Poprawa efektywności wykorzystania energii elektrycznej Modernizacja źródeł ciepła Modernizacja sieci ciepłowniczej

4 Termomodernizacja Audyt energetyczny / świadectwo Audyt energetyczny to rodzaj biznesplanu. Świadectwo charakterystyki energetycznej jest dokumentem, który określa wielkość zapotrzebowania na energię niezbędną do zaspokojenia potrzeb związanych z użytkowaniem budynku lub lokalu, czyli energii na potrzeby ogrzewania, przygotowania ciepłej wody, wentylacji i klimatyzacji, a w przypadku budynków użyteczności publicznej również oświetlenia. Audyt wykonują audytorzy energetyczni, a świadectwami zajmują się audytorzy, jednak mający inne uprawnienia. Świadectwo energetyczne budynku na podobne działania nie będzie pozwalało, jednak niewątpliwie wskaże rzeczywisty stan budynku i może być podstawą do podjęcia różnego rodzaju prac budowlanych ograniczających zużycie energii które analizuje się w audycie enrgetycznym

5 Koncepcja - audyt energetyczny Obiektywna ocena jakości cieplnej budynku; Obiektywna ocena stanu i sprawności źródeł ciepła i instalacji c.o. o c.w.u. oraz wentylacji, klimatyzacji i oświetlenia; Obliczenia sezonowego zapotrzebowania na ciepło; Wskazanie możliwości usprawnień dywersyfikacja źródeł energii, analiza ekonomiczna.

6 Podstawy prawne Ustawa z 21 listopada 2008 r o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz.U. 223, poz. 1459). ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie szczegółowego sposobu weryfikacji audytu energetycznego i części audytu remontowego oraz szczegółowych warunków, jakie powinny spełniać podmioty, którym Bank Gospodarstwa Krajowego może zlecać wykonanie weryfikacji audytów

7 Ustawa z 21 listopada 2008 r o wspieraniu termomodernizacji i remontów (Dz.U. 223, poz. 1459). Tak jak dotychczas pomoc Państwa udzielana będzie w formie premii termomodernizacyjnej, która jest przeznaczona na spłatę części zaciągniętego i wykorzystanego kredytu.zmianie ulegają warunki przyznawania premii i określania jej wielkości. Nie obowiązują dotychczasowe warunki ograniczające wielkość kredytu do 80% kosztów przedsięwzięcia, a także okres 10 lat jako maksymalny okres spłaty kredytu. Udział kredytu w całości kosztów, jak i okres spłaty pozostawia się do negocjacji pomiędzy inwestorem i bankiem kredytującym. Istnieje więc możliwość zaciągnięcia kredytu nawet na 100% kosztów czyli realizacja przedsięwzięcia w całości z kredytu. Nie obowiązuje także warunek badania możliwości spłaty rat kredytowych z uzyskanych oszczędności. Obowiązuje nowa zasada, że niedopuszczalne jest łączenie kredytu udzielanego w trybie ustawy i wsparcia środkami z budżetu Unii Europejskiej.

8 Przedsięwzięcie termomodernizacyjne Zamiast dotychczasowej wysokości premii jako 25 % kredytu, obowiązują następujące zasady: premia stanowi 20 % kredytu, ale jednocześnie musi spełniać dwa dodatkowe warunki: nie może wynosić więcej niż 16% kosztów całkowitych przedsięwzięcia. nie może wynosić więcej niż przewidywana wartość 2-letnich oszczędności ustalonych na podstawie audytu energetycznego. Wymagane jest tak jak dotychczas wykazanie w audycie, że w wyniku modernizacji uzyskane będzie procentowe zmniejszenia rocznego zapotrzebowania energii, co najmniej następującej wielkości i: 10% gdy modernizuje się tylko system grzewczy, 25% przy kompleksowej termomodernizacji. 15% gdy po 1984 r. przeprowadzono modernizacje systemu grzewczego. Wprowadzenie OZE jako źródło ciepła

9 METODYKA WYKONANIA AUDYTU ENERGETYCZNEGO Audyt energetyczny powinien zawierać w szczególności: dane identyfikacyjne budynku, lokalnego źródła ciepła, lokalnej sieci ciepłowniczej oraz ich właściciela, ocenę stanu technicznego budynku, lokalnego źródła ciepła, lokalnej sieci ciepłowniczej, opis możliwych wariantów realizacji przedsięwzięcia termomodernizacyjnego, wskazanie optymalnego wariantu przedsięwzięcia termomodernizacyjnego.

10 METODYKA WYKONANIA AUDYTU ENERGETYCZNEGO Etapy wykonywania audytu energetycznego dla budynku: Etap I. Analiza aktualnego stanu budynku. Określenie sprawności systemu ogrzewania Określenie zużycia ciepła w standardowym sezonie grzewczym Ocena stanu technicznego i eksploatacji obiektu Etap II. Weryfikacja przyjętych parametrów. Etap III. Przegląd możliwych usprawnień (OZE!) Etap IV. Określenie nakładów inwestycyjnych (OZE!) Etap V. Obliczenie oszczędności z przedsięwzięć (OZE!) Etap VI. Analiza ekonomiczna (określenie opłacalności) (OZE!) Etap VII. Określenie zalecanego zakresu prac (OZE!) Etap VIII. Pomoc w uzyskaniu wsparcia finansowego (OZE!)

11 METODYKA WYKONANIA AUDYTU ENERGETYCZNEGO Nakłady inwestycyjne Inwestycje zalecane w audycie to te, które spełniają poniższe warunki określone w Ustawie o Wspieraniu Przedsięwzięć Termomodernizacyjnych, w zakresie dotyczącym budynków mieszkalnych. Uzyskanie oszczędności zużycia energii: 10% gdy modernizuje się tylko system grzewczy, 25% przy kompleksowej termomodernizacji. 15% gdy po 1984 r. przeprowadzono modernizacje systemu grzewczego. Wprowadzenie OZE

12 Usprawnienia termomodernizacyjne rozpatrywane w audycie Usprawnienia zmniejszające straty ciepła przez przenikanie, Usprawnienia polegające na wymianie okien lub drzwi oraz zmniejszeniu zapotrzebowania ciepła na ogrzanie powietrza w systemie wentylacji. Usprawnienia prowadzące do zmniejszenia zapotrzebowania na ciepło na przygotowanie ciepłej wody użytkowej. Usprawnienia poprawiające sprawność cieplną systemu ogrzewania, a więc są to usprawnienia, które dotyczą sprawności wytwarzania, przesyłania, regulacji i wykorzystania ciepła.

13 Usprawnienia termomodernizacyjne rozpatrywane w audycie

14 Zapotrzebowanie na ciepło a normy Wskaźnik sezonowego zapotrzebowania ciepła E jest to zapotrzebowanie energii do ogrzewania w standardowym sezonie grzewczym, w odniesieniu do 1 m2 powierzchni ogrzewanej [kwh/m2*rok]. Zapotrzebowanie, na którym opiera się wskaźnik E określa ile rzeczywiście będzie zużywał energii budynek w trakcie eksploatacji.

15 Wymagania cieplne budynków mieszkalnych

16 Efekty termomodernizacji (1)

17 Efekty termomodernizacji (2)

18 Efekty termomodernizacji (3) * Oszczędności nie sumują się wprost

19 Premia termomodernizacyjna

20 Warunki uzyskania premii

21 Przykłady certyfikatów i audytów energetycznych

22 ŚWIADECTWO ENERGETYCZNE BUDYNKU NR 04/2007 Rodzaj budynku: Szkoła Podstawowa Specjalna dla Dzieci Niewidomych w Rabce Zdroju Adres: Rabka Zdrój, ul. Słoneczna 11 Wartość zintegrowanego wskaźnika charakterystyki energetycznej: ` WZE = 1,55 KLASA ENERGETYCZNA BUDYNKU WZE Stan po modernizacji WZE= 0,67 Linia budynku referencyjnego WZE=1 Opracował: dr inż. Tomasz Fiszer Stan istniejący WZE= 1,55 Opracował: dr inż. Tomasz Fiszer Adres: Kraków Uprawnienia: audytor energetyczny Podpis: Data wystawienia: Data ważności: świadectwo próbne przed wprowadzeniem rozwiązań prawnych

23

24 GŁÓWNE ZADANIA DO ZREALIZOWANIA PODYKTOWANE WDROŻENIEM NOWEJ DYREKTYWY 2010/31/UE Budynki nowe Budynki istniejące Systemy techniczne budynku 24

25 GŁÓWNE ZADANIA DO ZREALIZOWANIA PODYKTOWANE WDROŻENIEM NOWEJ DYREKTYWY 2010/31/UE SSystemy techniczne budynku - ustanowienie nowych wymagań odnoszących się do instalacji technicznych w budynkach zarówno nowych jak i poddawanych modernizacji. Kraje członkowskie zostały zobligowane do ustalenia wymagań systemowych (dla nowych, wymienianych i modernizowanych) == w zakresie systemów ogrzewania, ciepłej wody użytkowej, klimatyzacji i wentylacji mechanicznej oraz ich kombinacji.

26 GŁÓWNE ZADANIA DO ZREALIZOWANIA PODYKTOWANE WDROŻENIEM NOWEJ DYREKTYWY 2010/31/UE Wprowadzenie obowiązku ujmowania i uwzględniania w nowo projektowanych budynkach energii ze źródeł odnawialnych. ==

27 Art. 9. Budynki o niemal zerowym zużyciu energii Państwa członkowskie zapewniają, aby: a) do dnia 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki były budynkami o niemal zerowym zużyciu energii; oraz b) po dniu 31 grudnia 2018 r. nowe budynki zajmowane przez władze publiczne oraz będące ich własnością były budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Komisja do dnia 31 grudnia 2012 r., a następnie co 3 lata, publikuje sprawozdanie z postępów państw członkowskich w zwiększaniu liczby budynków o niemal zerowym zużyciu energii.

28 Budynek o niemal zerowym zużyciu energii?! Niemal zerowa lub bardzo niska ilość wymaganej energii powinna pochodzić w bardzo wysokim stopniu ze źródeł OZE wytwarzanej na miejscu lub w pobliżu. Określenie ile to jest: 10? 15? 20? 25 40?czy więcej

29 GŁÓWNE ZADANIA DO ZREALIZOWANIA PODYKTOWANE WDROŻENIEM NOWEJ DYREKTYWY 2010/31/UE Artykuł 11 Świadectwa charakterystyki energetycznej Dokonanie zmian w zakresie obecnie obowiązujących świadectw Świadectwo zawiera oprócz aktualnej wielkości zużycia energii również wymagania minimalne, które umożliwią właścicielom lub nabywcom dokonanie porównania i oceny jego charakterystyki energetycznej. Świadectwo zawiera optymalne rekomendacje efektywne ekonomicznie. 29

30 GŁÓWNE ZADANIA DO ZREALIZOWANIA PODYKTOWANE WDROŻENIEM NOWEJ DYREKTYWY 2010/31/UE Artykuł 16 Sprawozdania z przeglądu systemów ogrzewania i klimatyzacji Państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić wdrożenie systemu regularnych i niezależnych przeglądów systemów ogrzewania i klimatyzacji oraz obowiązek udostępniania sprawozdań z tych przeglądów właściwym władzom lub organom na ich wniosek. 30

31 GŁÓWNE ZADANIA DO ZREALIZOWANIA PODYKTOWANE WDROŻENIEM NOWEJ DYREKTYWY 2010/31/UE Artykuł 18 Niezależny system kontroli Państwa członkowskie mają obowiązek zapewnić niezależny systemu kontroli świadectw charakterystyki energetycznej budynków oraz wprowadzić obowiązek udostępnienia świadectwa charakterystyki energetycznej właściwym władzom lub organom na ich wniosek.

32 Prawo (źródło: KAPE, analiza wlasna) Prawo Energetyczne (1997) Standardy minimalnej efektywności energetycznej Ustawa termomoderinzacyjna (1998) Ustawa termomodernizacyjna i remontowa (2008) Ustawa o efektywności energetycznej (2011) Kary za niespełnienie wymogów ee Audyty energetyczne dla budownictwa Wsparcie dla CHP Wsparcie dla OŹE System szkolenia audytorów dla budownictwa Premia termomodernizacyjna Narodowy cel oszczędzania Wzorcowa rola sektora publicznego System Białych Certyfikatów System monitorowania wyników Szkolenie audytorów dla przemysłu Fundusz Efektywności Energetycznej (?) Krajowy Plan Działań Dotyczący Efektywności Energetycznej

33 Elementy rynkowe wzrostu efektywności energetycznej (źródło: KAPE, analiza własna) Stan prawa Element rynkowy Realizacja w Polsce Prawo Energetyczne (1997). Nieskuteczne Ustawa termomodernizacyjna (1998). Dobre wyniki. Ustawa o remontach (2009). Obawa o termomodernizację. Ustawa o efektywności energetycznej (2011). Weszła w życie Pro-aktywnościowa regulacja sektora energetycznego Polityka podatkowa Rozwój rynku usług energetycznych (ESCO) System Handlu Emisjami (EU ETS) Postęp technologiczny Normalizacja w zakresie efektywności energetycznej Finansowanie inwestycji energooszczędnych (TPF, EPF) Pomoc publiczna Wykorzystanie przetargów publicznych Udział w międzynarodowych programach RTD Brak działań po stronie popytowej. Nieskuteczna w zakresie obniżenia strat sieciowych. Praktycznie niestosowana. Bardzo słabo rozwinięty. Słabe oddziaływanie w zakresie wzrostu efektywności energetycznej. Słabo ukierunkowany na technologie efektywne energetycznie. Słabe oddziaływanie. Rosnące wymagania międzynarodowe. Słabo funkcjonujący rynek usług bankowych. Bardzo słabo rozwinięte zaawansowane mechanizmy finansowania. Ustawa o PPP. Słabo funkcjonująca. Niewykorzystywane. Dość dobre rezultaty Statystyka zużycia i kosztów energii Niepełne dane na temat zużycia energii Brak systemu zbierania danych o oszczędności energii na potrzeby ESD

34 Ustawa o efektywności energetycznej. Nowe obszary działania Ustawa o efektywności energetycznej powinna stwarzać ramy prawne w zakresie: Rozwoju rynku usług energetycznych Opracowania nowych efektywnych ekonomicznie metod pomiaru i weryfikacji oszczędności energii Rozwoju systemów zarządzania energią Opracowania podstaw naukowych przeprowadzania audytów energetycznych Kształcenia, certyfikacji i akredytacji audytorów efektywności energetycznej Nowych mechanizmów finansowania inwestycji energooszczędnych Rozwoju statystyki energetycznej Prowadzenia prac RTD nad technologiami energooszczędnymi

35 Ocena ustawy o ee Ustawa o efektywności energetycznej stworzy podstawy prawne do prowadzenia racjonalnej gospodarki energetycznej. Podmioty gospodarcze i społeczeństwo są nieprzygotowane do realizacji ustawy pomimo znacznego wzrostu świadomości co do potrzeby wzrostu efektywności energetycznej. Beneficjentami ustawy będą podmioty najbardziej aktywne w obszarze nowych technologii i usług energetycznych. Wdrożenie ustawy wymaga działań organizacyjnych i środków finansowych ze strony państwa. Sukces ustawy zależy również od stopnia zaangażowania podmiotów gospodarczych.

36 Drugi Krajowy plan dotyczący efektywności energetycznej Przegląd celów w zakresie oszczędności energii i uzyskanych oszczędności (w sektorach końcowego wykorzystania energii) Cel w zakresie oszczędności energii finalnej W wartościach Procentowo do absolutnych średniego zużycia (GWh) z lat (% ) Oszczędności energii finalnej uzyskane i oszacowane (2016) W wartościach Procentowo- do absolutnych średniego (GWh) zużycia z lat ( % ) Zestawienie oszczędności energii finalnej w podziale na sektory Źródło: Drugi Krajowy plan dotyczący efektywności energetycznej, wersja z sierpnia 2011 Sektor Uzyskane oszczędności energii (GWh) Sektor mieszkalnictwa (gospodarstwa domowe) Usługi - Przemysł Transport Razem: GWh

37 Działania priorytetowe Działania w sektorze budownictwa Fundusz Termomodernizacyjny (kontynuacja). Działania w sektorze publicznym System zielonych inwestycji. Część 1 - zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej (nowy). Działania w sektorze przemysłu i MŚP Efektywne zarządzanie energią w celu zmniejszenia jej zużycia w przedsiębiorstwach (nowy), Program Priorytetowy Inteligentne sieci energetyczne (nowy), System zielonych inwestycji. Część 2 Modernizacja i rozwój ciepłownictwa (nowy). Działania w sektorze transportu Systemy zarządzania ruchem i optymalizacja przewozu towarów, Wymiana floty w zakładach komunikacji miejskiej oraz promocja ekojazdy Środki w innych sektorach Program dostępu do instrumentów finansowych dla sektora MŚP (usługi). Środki horyzontalne System białych certyfikatów (nowy), Źródło: Drugi Krajowy plan dotyczący efektywności energetycznej, wersja z sierpnia 2011 Kampanie informacyjne, szkolenia i edukacja w zakresie poprawy efektywności energetycznej (kontynuacja).

38 Modernizacja procesu technologicznego/produkcyjnego Oszczędzanie energii w kotłach przemysłowych wykorzystanie ciepła spalin do podgrzewania wody zasilającej Wykorzystanie ciepła odpadowego do podgrzania powietrza do spalania Ograniczenie współczynnika nadmiaru powietrza Odpowiednia izolacja termiczna Własciwe przygotowania wody zasilającej (kamień kotłowy) Zapobieganie niecałkowitemu spalaniu (nalot sadzy) Zastosowanie napędów o regulowanej prędkości obrotowej Unikanie pracy kotła w warunkach małego obciązenia Właściwa obsługa i utrzymanie kotła w dorym stanie technicznym

39 Modernizacja procesu technologicznego/produkcyjnego Oszczędzanie energii w pompach (oszczędność 30-50% energii elektrycznej) dostosowanie wydajności i wysokości podnoszenia pompy do układu stosowania Zastosowanie pomp o najwyzszej sprawności Ograniczenie nadmiernej wydajności Użycie kilku mniejszych pomp zamiast jednej dużej Unikanie strat dławieniowych i upustowych przez użycie napdów zmienno obrotowych Unikanie strat sprawności dzięki dobrej eksploatacji i konserwacji

40 Modernizacja procesu technologicznego/produkcyjnego Oszczędzanie energii w sprężarkach (oszczędność 20-25%) odpowiednia identyfikacja zapotrzebowania w sprężone powietrze i dobór sprężarki, Odpowiedni dobór ciśnienia roboczego Zmiana prędkości obrotowej sprężarek Zapobieganie nieszcelnościom i stratom przesyłu Zastosowanie właściwych urządzeń odbiorczych Stosowanie energooszczędnych dysz, Wykorzystanie ciepła z wody chłodzącej

41 Modernizacja procesu technologicznego/produkcyjnego Oszczędzanie energii w wentylatorach Zespołowa pracy kilku wentylatorów, Zmniejszenie zewnętrznej średnicy wirnika lub jego wymiana Wymiana wentylatora Zastosowanie układu regulacji wydajności wentylatora, dmuchawy

42 Modernizacja procesu technologicznego/produkcyjnego Modernizacja oświetlenia Zastosowanie bardziej oszczędnych źródeł światła lub opraw Zastosowanie systemów automatycznego sterowania oświetleniem Optymalizacja czasu włączenia oświetlenia Podział obiektu na sekcje oświetleniowe

43 Modernizacja procesu technologicznego/produkcyjnego Poprawa efektywności wykorzystania energii elektrycznej Ograniczenie strat w transformatorach Modernizacja lub wymiana napędu elektrycznego Ograniczenie przepływów mocy biernej Wprowadzenie układów kogeneracyjnych

44 Modernizacja procesu technologicznego/produkcyjnego Modernizacja źródeł ciepła Modernizacja sieci ciepłowniczej możliwości poprawy izolacji cieplnej rurociągu i armatury przesyłowej Zmiany trasy rurociągu Zamiany rurociągów napowietrznych na podziemne preizolowane

45 PRZEPISY Ustawa z dnia o efektywności energetycznej (Dz.U. Nr 94, poz.551) Rozporządzenie Ministra Gospodarki w sprawie szczegółowego zakresu i sposobu sporządzeniania audytu efektywności energetycznej (Dz.U. z , poz. 962) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie szczegółowego zakresu i formy audytu energetycznego i remonotowego (Dz.Unr 43, poz. 346) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia r. w sprawie metodologii obliczania charakterystyki energetycznej (Dz.U. poz.888) Rozporządzenie Ministra infrastruktury zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie Norma PN-EN ISO Enenrgetyczne właściwości użytkowe budynków. Oblcizanie zużycia energii do ogrzewania i chłodzenia Norma PN-EN Instalacje ogrzewcze w budynkach. Metoda obliczania projektowego obciążenia cieplnego