Diagnoza problemów dotyczących zjawiska spożywania alkoholu, zażywania narkotyków, nikotynizmu oraz występowania przemocy wśród dzieci i młodzieży w

Transkrypt

1 Diagnoza problemów dotyczących zjawiska spożywania alkoholu, zażywania narkotyków, nikotynizmu oraz występowania przemocy wśród dzieci i młodzieży w Radomsku

2 Wrocław Radomsko, 2010 Spis treści Spis treści...2 Wstęp...2 Metoda i próba badawcza...3 Wyniki...3 Podsumowanie...59 Spis rysunków...61 Załączniki...63

3 Wstęp Na zlecenie Urzędu Miasta Radomska w ostatnim kwartale 2010 roku zostało zrealizowane badanie mające na celu zdiagnozowanie problemów dotyczących nadużywania alkoholu, nikotynizmu, zażywania narkotyków i dopalaczy oraz występowania przemocy wśród dzieci i młodzieży w wieku lat uczęszczających do szkół podstawowych, gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych na terenie miasta. Wyniki badań posłużą władzom miasta do zweryfikowania problemu, poznania skali zagrożenia oraz do dostosowania strategii działań profilaktycznych. Metoda i próba badawcza Zastosowaną metodą badawczą była ankieta on-line. Uczniowie logowali się na stronę internetową i następnie wypełniali kwestionariusz w wersji elektronicznej. Przeprowadzona wśród dzieci i młodzieży ankieta składała się z 67 pytań, z przeważającą liczbą pytań zamkniętych oraz 7 pytań metryczkowych. Metoda została dostosowana do złożonego charakteru badanego problemu oraz do wieku osób badanych. W badaniu wykorzystano następujące zmienne: płeć, klasa, wiek, rodzaj szkoły miejsce zamieszkania oraz wykształcenie ojca i matki. W badaniu efektywnie wypełniło ankiety 3000 uczniów z klasy VI szkoły podstawowej, wszystkich klas gimnazjalnych oraz szkół ponadgimnazjalnych.

4 Wyniki Struktura próby W badaniu udział wzięło nieco więcej dziewczynek 57% oraz 43% chłopców. Rysunek 1 Struktura grupy ze względu na płeć Poniższe trzy wykresy przedstawiają rozkład próby ze względu na wiek uczniów, rodzaj szkoły (podstawowa, gimnazjalna, ponadgimnazjalna) oraz na przynależność do poszczególnych klas z danej szkoły (VI klasa szkoły podstawowej; I, II, III klasa gimnazjum; I, II klasa ponadgimnazjalna). Rysunek 2 Struktura grupy ze względu na wiek

5 Rysunek 3 Struktura grupy ze względu na rodzaj szkoły Rysunek 4 Struktura grupy ze względu na klasę

6 Uczniowie zostali również poproszeni o podanie informacji dotyczącej wykształcenia rodziców. Z analizy danych wynika, iż matki badanych mają częściej niż ojcowie wykształcenie średnie oraz wyższe, rzadziej natomiast zawodowe lub podstawowe. Rysunek 5 Struktura grupy ze względu na wykształcenie rodziców Zainteresowania i wolny czas uczniów Zapytaliśmy uczniów jakie są ich zainteresowania. Najczęściej wskazywanymi były: muzyka 79%, sport 46%, filmy 45%. Najrzadziej natomiast: książki 19%, motoryzacja 20% oraz taniec 24%. Wśród innych odpowiedzi uczniów znalazły się następujące zainteresowania: anime, manga, Japonia, astronomia, balet, finanse, giełda, fotografia, grafika komputerowa, design, gra na instrumentach, szachy, jazda konna, harcerstwo, historia, iluzja, informatyka, języki obce, lotnictwo, malowanie, matematyka, moda, narty, nauka, piłka nożna, plastyka, polityka, poezja, programowanie, przeróbki mechaniczne, przyroda, jazda na rowerze, pływanie, rolnictwo, skateboarding, sporty walki, sztuka, śpiew, teatr, kultura, tworzenie stron www, wojna, uzbrojenie, wojsko, WOS, zjawiska paranormalne, zwierzęta.

7 Rysunek 6 Jakie są Twoje zainteresowania? Następnie uczniowie wskazali w jaki sposób spędzają czas wolny. Najczęściej wymieniane przez uczniów były: słuchanie muzyki 60%, spotkania z kolegami/znajomymi 60% oraz siedzenie przed komputerem 52%. Najrzadziej badani wskazywali na spędzanie czasu z najbliższą rodziną 20%, z dziewczyną/chłopakiem 23% oraz uprawianie sportów 27%. Ponadto wśród innych odpowiedzi znalazły się następujące: biorę udział w różnych przedstawieniach teatralnych, chodzę na harcerskie zbiórki, czytam książki, dyskoteki, gra na instrumentach, szachy, jazda konna, malowanie, praca, śpiewanie, tańczenie, jazda na rolkach, zajmowanie się zwierzętami, spacery, nauka.

8 Rysunek 7 Jak spędzasz czas wolny? Alkohol Poniższe wyniki pokazujące kolejno pięć badanych obszarów (nadużywania alkoholu, palenie papierosów, zażywanie narkotyków i dopalaczy, przemoc, profilaktyka) przedstawione zostały dwu wymiarowo. Wykresy pokazują różnice między poszczególnymi rodzajami szkół (podstawowa, gimnazjalna, ponadgimnazjalna) oraz ogólny uśredniony wynik dla wszystkich uczniów w badanej grupie wiekowej (11-19 lat). Pierwszym obszarem jaki został poruszony wśród uczniów był alkohol. Do jego spożywania ogólnie przyznało się 70% badanych uczniów. Analiza danych pokazuje, iż są zdecydowane różnice ze względu na typ szkoły, do której uczęszczają dzieci młodzież. W szkole podstawowej spożywanie alkoholu deklaruje 36% uczniów, w gimnazjum 62%, natomiast w szkołach ponadgimnazjalnych 85% badanych.

9 Rysunek 8 Czy kiedykolwiek spożywałeś alkohol? Poniższy wykres przedstawi wiek inicjacji alkoholowej badanej grupy uczniów: Rysunek 9 W jakim wieku zdarzyło Ci się świadomie spożyć alkohol po raz pierwszy? Z analizy wynika, iż najczęściej bez względu na grupę wiekową pierwsze spożycie alkoholu miało miejsce podczas uroczystości rodzinnych 22% wskazań ogółem. Kolejnym miejscem, na które wskazali badani jest podwórko. Ponadto uczniowie wymienili inne miejsca oraz sytuacje, w których po raz pierwszy spróbowali alkoholu: na lekcji, na ławce, na łące, na obozie, na ognisku, na polach, na rybach, na wagarach, na osiemnastce, pod sklepem, przy rodzicach, na rampie, w lasku, z rodzeństwem ciotecznym, na mieście. w restauracji z rodzicami, w wakacje,

10 Rysunek 10 Gdzie miało miejsce pierwsze spożycie alkoholu? Ze względu na rodzaj spożytego po raz pierwszy alkoholu najwięcej uczniów wskazało na piwo 33%, alkohol ten był wskazywany najczęściej w każdej z grup, zarówno przez uczniów szkół podstawowych, gimnazjalnych jak i ponadgimnazjalnych. Drugim co do częstości wskazań alkoholem spożywanym jako pierwszy przez uczniów jest szampan 17% ogółu. Ponadto wśród innych odpowiedzi wymienione zostały: koniak, likier, drink, bimber, Martini, whisky, spirytus.

11 Rysunek 11 Jaki rodzaj alkoholu piłeś/aś jako pierwszy? Badani zostali zapytani jak często zdarza im się spożywać alkohol. Uczniowie szkół podstawowych najczęściej deklarowali, iż sytuacja taka miała miejsce 1-2 razy w życiu. Wśród pozostałych dwóch grup (gimnazjaliści oraz ponadgimnazjaliści) najczęściej pojawiającą się odpowiedzią było rzadziej niż raz w miesiącu.

12 Rysunek 12 Jak często pijesz alkohol? Najczęściej obecnie spożywanym przez uczniów alkoholem jest piwo oraz wódka. Wyniki między poszczególnymi szkołami rozkładają się proporcjonalnie do deklarowanego spożycia alkoholu. Uczniowie każdej ze szkół najczęściej wskazywali na w/w alkohole natomiast w szkołach podstawowych 10% wskazań na piwo oraz 2% wskazań na wódkę, w gimnazjum analogicznie 27% i 7%, w szkołach ponadgimnazjalnych 49% oraz 10%.

13 Rysunek 13 Jaki rodzaj alkoholu obecnie spożywasz najczęściej? Spośród uczniów, którzy deklarują, iż ich kontakt z alkoholem nie był tylko jednorazowy zdecydowanie najwięcej wskazań, przy pytaniu dotyczącym ilości wydawanych pieniędzy na zakup tej używki, otrzymała odpowiedź, iż alkohol nie jest przez nich kupowany lecz, że są częstowani. Ponadto analizując dane dowiadujemy się, iż zdecydowana większość uczniów nie wydaje na zakup alkoholu więcej niż 50 zł miesięcznie.

14 Rysunek 14 Ile średnio pieniędzy wydajesz miesięcznie na napoje alkoholowe? Wśród uczniów szkół podstawowych miejscem, w którym najczęściej mają oni kontakt z alkoholem jest uroczystość rodzinna, wskazało tak 7% szóstoklasistów. Gimnazjaliści natomiast najczęściej spożywają alkohol ze znajomymi na podwórku 14% wskazań. Impreza, zabawa towarzyska to miejsce, które wskazane zostało przez największa liczę ponadgimnazjalistów 25%.

15 Rysunek 15 Gdzie najczęściej spożywasz alkohol? Jak wynika z analizy danych uczniowie sięgają po alkohol głównie z dwóch powodów bo lubią (18%) oraz by dobrze się bawić, mieć lepszy humor (19%). Wśród szóstoklasistów również wynika to z ciekawości (3%).

16 Rysunek 16 Dlaczego sięgasz po alkohol? Uczniowie zostali zapytani jaki wpływ ma na nich spożywanie alkoholu. Wśród odpowiedzi zdecydowanie jedna otrzymała najwięcej wskazań ze strony wszystkich uczniów mam lepszy nastrój, dobrze się bawię 21% ogółu.

17 Rysunek 17 Jaki wpływ ma na Ciebie spożywanie alkoholu? Zdecydowana większość uczniów deklaruje, iż nie popada w konflikty z innymi osobami przez alkohol. Na taką odpowiedź wskazało 13% uczniów szkół podstawowych, 36% gimnazjalistów oraz 56% ponadgimnazjalistów. Wśród pozostały odpowiedzi procent wskazań uczniów nie

18 różnił się istotnie zarówno ze względu na szkołę, do której uczęszczają czy osoby, z którymi popadli w konflikty. Rysunek 18 Czy popadłeś przez alkohol w konflikty z innymi, z kim najczęściej? Badani zostali poproszeni, aby wskazali jaki mają do siebie stosunek po spożyciu alkoholu. Zdecydowana większość uczniów wskazała na pozytywne konsekwencje takich działań jestem zadowolony, że dobrze się bawiłem 12% wskazań oraz nie mam problemu, piję przecież mało 31% wskazań. Powyższe odpowiedzi pojawiały się najczęściej wśród wszystkich uczniów bez względu na szkołę, do której uczęszczają. Warto zwrócić też uwagę na wyniki dotyczące odpowiedzi czuję się źle, podle, że nie potrafiłem odmówić na tą

19 odpowiedź wskazało najwięcej szóstoklasistów. Najprawdopodobniej mają oni największe wyrzuty sumienia, że sięgnęli po zabroniony w tym wieku trunek. Rysunek 19 Jaki masz stosunek do własnej osoby po spożyciu alkoholu? Kolejne pytanie miało pokazać jaka jest kultura picia wśród uczniów. Na pytanie czy zdarzyło Ci się upić zdecydowanie więcej osób w każdej z grup wiekowych odpowiada twierdząco. W szkole podstawowej do regularnego spożywania alkoholu przyznaje się 19% badanych spośród nich 11% upiło się a 5% zdarza się to często. Analogiczna sytuacja ma miejsce wśród gimnazjalistów. Spośród 43% - 26% upiło się a 8% zdarza się to często.

20 Zaskoczeniem nie jest, że na 57% regularnie spożywających alkohol uczniów szkół ponadgimnazjalnych 45% przyznaje się do upicia się a 15% zdarza się to często. Rysunek 20 Czy zdarza Ci się upić alkoholem? Wśród uczniów ogólnie 21% deklaruje, iż nigdy nie próbowało kupić alkoholu, 13% przyznało, iż nie ma problemu z jego kupnem choć nie jest pełnoletni, również 13% wskazało, iż czasami im się udaje czasami nie.

21 Rysunek 21 Czy udaje Ci się zakupić alkohol? Uczniowie najczęściej kupują alkohol w sklepikach osiedlowych wskazało tak 14% ogółu uczniów oraz w sklepach monopolowych 8% wskazań.

22 Rysunek 22 W jakim miejscu najczęściej kupujesz alkohol? Według badanych 63% ich koleżanek i kolegów pije alkohol. Wskazało tak 26% szóstoklasistów, 56% gimnazjalistów oraz 77% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Rysunek 23 Czy Twoi najbliżsi koledzy i koleżanki piją alkohol?

23 Papierosy Ogólnie 41% uczniów deklaruje, iż zdarzyło im się zapalić papierosa. Wyniki przedstawione na rysunku 28 pokazują, iż spośród tych 41% - 15% zapaliło tylko raz w życiu. Rysunek 24 Czy kiedykolwiek paliłeś papierosy? Do inicjacji nikotynowej dochodzi najczęściej między 13 a 15 rokiem życia, choć szóstoklasiści przyznają się do tego najczęściej między 10 a 12 rokiem życia.

24 Rysunek 25 W jakim wieku zdarzyło Ci się zapalić papierosa po raz pierwszy? Pierwszego papierosa zdecydowanie najczęściej uczniowie zapalili ze znajomymi na podwórku wyniki takie otrzymujemy w każdej ze szkół zarówno podstawowej, gimnazjalnej jak i ponadgimnazjalnej.

25 Rysunek 26 W jakim miejscu zapaliłeś pierwszego papierosa? Częstotliwość palenia papierosów bezpośrednio wpływa na oceną stopnia występowania problemu nikotynizmu wśród dzieci i młodzieży. Ogólnie wyniki pokazują, iż 58% badanych nie pali papierosów i nigdy tego nie robiło. 15% deklaruje, iż taka sytuacje miała miejsce

26 tylko raz w życiu jednakże aż 10% uczniów przyznaje się do regularnego codziennego palenia. (4% szóstoklasistów, 10% gimnazjalistów, 13% ponadgimnazjalistów). Sporadycznie (rzadziej niż raz w miesiącu) pali 7%. Rysunek 27 Jak często palisz papierosy?

27 Spośród uczniów, którzy deklarują palenie papierosów codzienne jak i od czasu do czasu zdecydowana większość deklaruje, iż sama ich nie kupuje 14% ogółu. Pozostali najczęściej nie wydają więcej na kupno papierosów niż 50 zł. Rysunek 28 Ile średnio, miesięcznie, wydajesz pieniędzy na papierosy? Uczniowie najczęściej palą papierosy na podwórku ze znajomymi oraz podczas imprez i dyskotek. Rysunek 29 Gdzie najczęściej palisz papierosy?

28 Jak wynika z analizy danych uczniowie nie maja większych problemów z kupnem papierosów. 10% z nich przyznało, iż nigdy nie kupowało papierosów, natomiast 8% udaje się to mimo braku ukończonych 18 lat, 4% badanych udaje się zakupić papierosy od czasu do czasu. Rysunek 30 Czy sam kupujesz papierosy dla siebie?

29 Uczniowie najczęściej kupują papierosy w sklepiku osiedlowym lub w kiosku. Rysunek 31 Gdzie najczęściej kupujesz papierosy?

30 Zdecydowana większość uczniów uważa, iż papierosy są szkodliwe 78% szóstoklasistów, 62% gimnazjalistów oraz 52% ponadgimnazjalistów. Ponadto uczniowie wskazywali, iż papierosy im nie smakują i dlatego nie palą. Do rzucania Palenia przyznało się 7% badanych a 4% chciałoby rzucić ale nie potrafi. Rysunek 32 Jaki jest Twój stosunek do palenia papierosów? Prawie 60% wszystkich uczniów uważa, że ich koledzy i koleżanki palą papierosy. Takich wiadomości nie ma 26% badanych którzy wskazali iż nie wiedzą jak jest.

31 Rysunek 33 Czy Twoi najbliżsi koledzy i koleżanki palą papierosy? Narkotyki Do prób zażycia narkotyków przyznało się 15% badanych uczniów jak wynika jednak z danych analizowanych na rysunku 40, 8% zdarzyło się to tylko raz w życiu. Rysunek 34 Czy kiedykolwiek próbowałeś zażyć środek odurzający, narkotyk? Z odpowiedzi badanych wiemy, że około 3% uczniów ma zamiar spróbować narkotyków, 12% nie podjęło jeszcze decyzji i się waha.

32 Rysunek 35 Czy zamierzasz spróbować narkotyków? Kontakt z narkotykami głównie przypada na okres między końcem szkoły podstawowej a początkiem gimnazjum (13-15 lat), oraz w przypadku obecnych ponadgimnazjalistów w obecnym momencie powyżej 15 roku życia. Rysunek 36 Czy pamiętasz, w jakim wieku spróbowałeś narkotyku po raz pierwszy?

33 Narkotyków dzieci i młodzież podobnie jak w przypadku papierosów spróbowała pierwszy raz najczęściej wraz ze znajomymi na podwórku, podczas imprezy lub w dyskotece. Część uczniów wskazała inne miejsca: w szkole, w wakacje, w parku, w piwnicy. Rysunek 37 W jakich okolicznościach sięgnęłaś/sięgnąłeś pierwszy raz po narkotyki? Ciekawość jest główną przyczyną, dla której uczniowie sięgnęli po narkotyki, wskazało tak 2% szóstoklasistów, 7% gimnazjalistów, 14% ponadgimnazjalistów.

34 Rysunek 38 Dlaczego sięgnąłeś po narkotyki? Uczniowie wymienili narkotyki, które zdarzyło im się zażyć lub zażywają go obecnie: marihuana, amfetamina, dopalacze, heroina, grzyby halucynogenne, kokaina, haszysz wśród wymienionych znajduje się większość znanych i dostępnych (jak wynika z odpowiedzi uczniów) narkotyków.

35 Większość uczniów deklarująca, iż miała kontakt z narkotykami przyznała, iż zdarzyło się to tylko raz w życiu 7% wskazań ogółu. Pozostałe odpowiedzi: rzadziej niż raz w miesiącu wskazało 4%, natomiast pozostałą kafeterią wybierał jedynie 1-2% badanych. Rysunek 39 Jak często bierzesz narkotyki/środki odurzające?

36 Poniższy wykres przedstawia ilość wydawanych pieniędzy w ciągu miesiąca na narkotyki: Rysunek 40 Ile średnio, miesięcznie, wydajesz pieniędzy na środki odurzające/ narkotyki?

37 Uczniowie zostali zapytani jakie jest ich samopoczucie po spożyciu narkotyku. Zdecydowana większość wskazał na dwie odpowiedzi: jestem zadowolony, że dobrze się bawiłem oraz nie widzę problemu, biorę przecież mało. Takie odpowiedzi mogą wskazywać, iż uczniowie nie zdają sobie sprawy z zagrożeń jakie niosą ze sobą narkotyki. Rysunek 41 Jakie jest/było Twoje samopoczucie po spożyciu narkotyku?

38 17% badanych uważa, iż ich koleżanki i koledzy zażywają narkotyki 39% nie ma zdania na ten temat i wskazało na nie wiem. Rysunek 42 Czy Twoi najbliżsi koledzy i koleżanki zażywają narkotyki? 18% uczniów uważa, iż na terenie szkoły można nabyć narkotyki 41% wskazało przeciwnie:

39 Rysunek 43 Czy Twoim zdaniem na terenie szkoły można nabyć narkotyki? Aż 22% badanych uważa, iż narkotyki sprzedawane są przez uczniów 43% nie ma zdania natomiast według 34% uczniowie ich nie sprzedają. Rysunek 44 Czy Twoim zdaniem narkotyki są sprzedawane przez uczniów? 24% uczniów wskazało, iż zna osoby, do których mogłoby się zwrócić z zamiarem kupna narkotyków. Ponadto 20% uczniów przyznało, iż nie zna takich osób ale mogłoby się

40 dowiedzieć zdobyć taki kontakt. Deklaracje dotyczące tych odpowiedzi w zależności od szkoły (podstawowa, gimnazjalna, ponadgimnazjalna) wzrasta im starszy uczeń tym większa świadomość dotycząca możliwości załatwienia narkotyków. Rysunek 45 Czy wiesz, do kogo mógłbyś zwrócić się z prośbą o załatwienie narkotyków? Ponad połowa uczniów (62%) deklaruje, iż wie gdzie można zaopatrzyć się w narkotyki. Najczęściej wskazywana była dyskoteka 44% wskazań na ta odpowiedź. Ponadto uczniowie wymienili inne miejsca w których można zakupić towar : w opuszczonych domach, na mieście, u kolegi, w Holandii, w Zorzy, wszędzie.

41 Rysunek 46 Gdzie, według Ciebie najłatwiej zaopatrzyć się w narkotyki? Ponad połowa uczniów (57%) zapytana o stosunek do narkotyków uważa, że nie należy ich nawet próbować, jednakże pozostali nie są już tak stanowczy 19% wskazało, że jeżeli ktoś chce brać to jego sprawa, 13% twierdzi, że trzeba uważać, 9% że wszystko jest dla ludzi. Wśród odpowiedzi 2% badanych wskazało, iż warto spróbować narkotyków. Rysunek 47 Jakie jest Twoje zdanie na temat zażywania narkotyków? Dopalacze Kolejnym obszarem, który został poddany analizie są dopalacze. Wśród uczniów 12% wskazało, iż nie wie czym są dopalacze, 74% wie czym one są ale ich nigdy nie próbowało,

42 natomiast 14% badanych deklaruje, iż próbowało tych substancji psychoaktywnych. Wskazało tak 7% uczniów szkół podstawowych, 12% gimnazjalistów oraz 15% ponadgimnazjalistów. Rysunek 48 Czy kiedykolwiek próbowałeś dopalaczy? Zdecydowana większość uczniów deklarujących kontakt z dopalaczami wskazała, iż spróbowało ich jedynie raz w życiu. Jak wynika z wykresu 2% szóstoklasistów wskazało, iż

43 zażywa ich codziennie. Tak wysoki wynik pojawiający się wśród tak młodej grupie wiekowej wynika najprawdopodobniej z niewiedzy tych uczniów, za dopalacze bowiem uważane są napoje energetyczne a czasem również Coca-Cola czy cukierki z kofeiną. Rysunek 49 Jak często używasz dopalaczy?

44 Poniższy wykres przedstawia ilość wydawanych pieniędzy w miesiącu na dopalacze: Rysunek 50 Ile średnio wydajesz miesięcznie na dopalacze? Jak wynika z analizy danych uczniowie dobrze orientują się gdzie można kupić dopalacze. 40% uczniów zna takie miejsca na terenie Radomska, 14% deklaruje, iż mogłoby się dowiedzieć. Rysunek 51 Czy wiesz, gdzie można zakupić dopalacze?

45 Zdecydowana większość uczniów - 71% uważa, iż dopalacze są równie szkodliwe jak narkotyki. 10% wskazało, iż nie używa dopalaczy bo im nie smakują. Grupa ryzyka to 2% badanych, którzy deklarują, iż chętnie by spróbowali dopalaczy ale nie potrafią ich kupić. Rysunek 52 Które z poniższych zdań najlepiej opisuje Twój stosunek do dopalaczy?

46 Przemoc Przemoc jest kolejnym bardzo istotnym obszarem społecznym, który został poddany analizie. 44% badanych deklaruje, iż miało kontakt z przemocą w szkole. 46% szóstoklasistów, 53% gimnazjalistów oraz 37% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. Rysunek 53 Czy miałeś/łaś kontakt z przemocą w szkole? Zapytaliśmy uczniów czy gdy mieli kontakt z przemocą to czy występowali w roli świadka, sprawcy czy ofiary. Wyniki badań istotnie różnią się ze względu na rodzaj szkoły, do której uczęszczają badani. Aż 54% szóstoklasistów wskazało, iż są ofiarami przemocy, w szkole w której się uczą. Na taką odpowiedź wskazało jedynie 9% gimnazjalistów oraz 5% uczniów szkół ponadgimnazjalnych. W roli świadka natomiast zdecydowanie więcej wskazań uzyskaliśmy od starszych uczniów. Ponadto sprawcami przemocy są również proporcjonalnie częściej młodsi uczniowie.

47 Rysunek 54 Gdy miałeś kontakt z przemocą w szkole to w jakiej roli najczęściej występowałeś/ łaś: Jak deklarują uczniowie częściej na terenie szkoły dochodzi do przemocy fizycznej (27%) niż psychicznej (17%). Rysunek 55 Jaki to był rodzaj przemocy? Większość uczniów, która miała kontakt z przemocą uważa, iż to zjawisko występuje często w środowisku szkolnym 33% wskazań na tak oraz 11% wskazań na nie.

48 Rysunek 56 Czy uważasz, że w środowisku szkolnym często występuje zjawisko przemocy? Zapytaliśmy uczniów w jaki sposób reagują gdy są świadkami przemocy w szkole. Odpowiedzi uczniów rozłożyły się porównywalnie. Analiza danych nie wykazuje istotnych różnic część badanych wskazała, iż próbuje rozładować sytuację, załagodzić konflikt i obrócić sprawę w żart 13%, również tyle samo uczniów stara się pomóc ofierze. Inni z kolei nie widzą potrzeby interweniowania w takich sytuacjach 11% cześć uczniów wskazało, iż boi się zareagować 7%.

49 Rysunek 57 Gdy jesteś świadkiem przemocy w szkole w jaki sposób reagujesz? Uczniowie w razie zagrożenia związanego z przemocą zwróciliby się o pomoc przede wszystkim do nauczyciela, wychowawcy 29%, następnie również chętnie o taka pomoc poprosiliby pedagoga szkolnego 19%. Wśród innych odpowiedzi znalazły się: rodzice, wujek, babcia, dyrekcja szkoły, policja.

50 Rysunek 58 Do kogo zwróciłbyś/łaś się o pomoc w razie zagrożenia przemocą w szkole? Zapytaliśmy uczniów czy są ofiarami przemocy w domu. 10% badanych wskazało, iż taka sytuacja ma miejsce. 3% badanych wskazało, iż jest molestowanych seksualnie, 7% jest obiektem przemocy psychicznej, 4% jest obiektem przemocy fizycznej.

51 Rysunek 59 Czy jesteś ofiarą przemocy fizycznej lub psychicznej w domu? 9% badanych uczniów również wskazało, iż jest świadkiem przemocy w domu. Rysunek 60 Czy jesteś świadkiem przemocy fizycznej lub psychicznej w domu? Świadomość dzieci dotycząca przyczyn przemocy w domu jest porównywalna dla wszystkich odpowiedzi. Uczniowie wskazali: trudny charakter członka rodziny 11%, naużywanie

52 alkoholu przez członka rodziny 9%, moje złe zachowanie, złe oceny 7% oraz problemy w pracy lub finansowe rodziców 6%. Rysunek 61 Z jakich powodów według Ciebie dochodzi do przemocy w Twoim domu?

53 Badanym uczniom zadaliśmy pytanie czy zetknęli się z przemocą po spożyciu alkoholu lub innych środków odurzających. Większość spośród odpowiadających wskazała, iż nie miała takie sytuacji 65%. Pozostali uczniowie wskazali, iż byli świadkami ataku ze strony osoby nietrzeźwej 17%, zostali zaatakowani prze nietrzeźwego lub pod ich adresem padały epitety 9%. W bójce zainicjowanej przez nietrzeźwego udział brało 7% badanych. Wśród uczniów 8% przyznało, iż to oni byli agresorem pod wpływem alkoholu wygrażali innym osoba lub używali siły. Rysunek 62 Czy zetknąłeś się z przemocą po spożyciu alkoholu lub środków odurzających?

54 Według badanych uczniów są trzy główne miejsca, w których można się spotkać z przemocą: na korytarzu w szkole 29%, na dyskotece w mieście - 26% oraz za garażami 22%. Miejscem, w którym najrzadziej można spotkać się z przemocą według badanych jest: dom, dyskoteka szkolna po 4% wskazań. Rysunek 63 Gdzie według Ciebie najczęściej można się spotkać z przemocą?

55 Profilaktyka Bardzo ważnym elementem mającym wpływ na rozwój dziecka oraz na kształtowanie się wartości w jego życiu ma jego relacja z rodzicami. Poprosiliśmy uczniów, aby określili swoje relacje z rodzicami. W analizy danych wynika, iż zdecydowana większość uczniów ma raczej dobre lub bardzo dobre relacje ze swoimi rodzicami 87%. Rysunek 64 Jak określiłbyś swoje relacje z rodzicami?

56 Uczniowie najchętniej o pomoc związaną z uzależnieniem zwróciliby się do przyjaciela 52%, rodziców 44% oraz do specjalisty ds. uzależnień-36%. Rysunek 65 Gdzie szukałbyś/szukałabyś pomocy w przypadku kłopotów z nadużywaniem alkoholu i narkotyków?

57 19% badanych uczniów uważa, iż w szkole nie ma osoby, która mogłaby pomóc im w sprawie problemów związanych z nadużywaniem alkoholu i narkotyków. Rysunek 66 Czy w szkole jest osoba, która potrafi pomóc w sprawie problemów z nadużywaniem alkoholu i narkotyków? 66% badanych uczniów brało udział z zajęciach profilaktycznych. 50% szóstoklasistów, 65% gimnazjalistów oraz 72% uczniów szkół ponadgimnazjalnych.

58 Rysunek 67 Czy brałeś udział w zajęciach profilaktycznych? Jedynie 34% badanych uważa, iż zajęcia profilaktyczne zniechęcają do picia alkoholu, palenia papierosów czy zażywania narkotyków. 15% uczniów ponadto wskazało, iż takie zajęcia tylko i wyłącznie rozbudzają ciekawość (17% wskazań na tą odpowiedź wśród uczniów najmłodszych). 51% deklaruje, iż nie maja one większego wpływu na podejmowanie decyzji dotyczących picia alkoholu czy zażywania innych niedozwolonych substancji psychoaktywnych. Rysunek 68 Czy uważasz, że zajęcia profilaktyczne zniechęcają do picia alkoholu, spożywania narkotyków? Dla uczniów najciekawszą formą zajęć profilaktycznych byłyby: rozmowy z osobami, którym udało się przezwyciężyć nałóg -32%, oraz filmy akcentujące skutki nałogu 25%.

59 Rysunek 69 Jaka forma zajęć profilaktycznych przemawia/ przemawiałaby do Ciebie najbardziej? Podsumowanie Uczniowie w Radomsku interesują się głównie muzyką, sportem oraz filmami. Swój wolny czas spędzają wraz ze znajomymi lub przed komputerem. 70% uczniów przyznało się, iż miało kontakt z alkoholem. Najczęściej pierwsze próby zasmakowania alkoholu odbywają się pod okiem rodziców za ich przyzwoleniem podczas uroczystości rodzinny. Alkoholem jaki dzieci i młodzież po raz pierwszy próbowały to głównie piwo i szampan. Uczniowie piją alkohol z dwóch powodów bo lubią oraz by dobrze się bawić, mieć lepszy humor. Ponadto 34% uczniów deklaruję, iż upiło się przynajmniej raz w życiu. Dzieci i młodzież najczęściej kupują alkohol w sklepikach osiedlowych oraz w sklepach monopolowych.

60 W Radomsku około 40% uczniów w wieku lat ma za sobą pierwsze próby palenia papierosów, jednakże spośród nich 15% zapaliło tylko raz w życiu. Uczniowie zbierają takie doświadczenia głównie na podwórku ze znajomymi. Do regularnego codziennego palenia (uzależnienia od nikotyny) przyznaje się 10% badanych. Papierosy zazwyczaj kupowane są przez uczniów w sklepiku osiedlowym lub w kiosku. Do prób zażycia narkotyków przyznało się 15% badanych uczniów, kolejne 3% uczniów ma zamiar ich spróbować. Najczęściej uczniowie próbowali zażywać narkotyki po raz pierwszy ze znajomymi na podwórku, podczas imprezy lub w dyskotece. Ciekawość jest główną przyczyną sięgania po te substancje psychoaktywne. 18% uczniów uważa, iż na terenie szkoły można nabyć narkotyki, aż 22%, iż narkotyki sprzedawane są przez uczniów a 24% wskazało, iż zna osoby, do których mogłoby się zwrócić z zamiarem kupna narkotyków. 62% badanych deklaruje, iż wie gdzie można zaopatrzyć się w narkotyki. 14% badanych deklaruje również, iż próbowało dopalaczy. 40% uczniów zna miejsca na terenie Radomska gdzie można je kupić. Przemoc w szkole jest znanym zjawiskiem dla 44% badanych, uczniowie ogólnie uważają, iż jest to zjawisko, które występuje często na terenie ich szkół. W opinii badanych najczęściej jest to przemoc fizyczna. Według badanych z przemocą najczęściej ogólnie można spotkać się na korytarzy w szkole, w mieście na dyskotece oraz za garażami. Ponadto 10% uczniów przyznało, iż jest ofiarą przemocy domowej. Zdecydowana większość odpowiadających deklaruje, iż nie spotkała się z przemocą po spożyciu alkoholu. Zdecydowana większość uczniów ma dobre relacje ze swoimi rodzicami. Uczniowie najchętniej o pomoc związaną z uzależnieniem zwróciliby się do przyjaciela i rodziców. 66% badanych uczniów brało udział z zajęciach profilaktycznych. 15% z nich wskazało, iż takie zajęcia tylko i wyłącznie rozbudzają ciekawość. Uczniowie najchętniej uczestniczyliby w zajęciach profilaktycznych podczas których byłyby organizowane rozmowy z osobami, którym udało się przezwyciężyć nałóg oraz odtwarzane filmy akcentujące skutki nałogu.

61 Spis rysunków Rysunek 1 Struktura grupy ze względu na płeć...4 Rysunek 2 Struktura grupy ze względu na wiek...4 Rysunek 3 Struktura grupy ze względu na rodzaj szkoły...5 Rysunek 4 Struktura grupy ze względu na klasę...5 Rysunek 5 Struktura grupy ze względu na wykształcenie rodziców...6 Rysunek 6 Jakie są Twoje zainteresowania?...7 Rysunek 7 Jak spędzasz czas wolny?...8 Rysunek 8 Czy kiedykolwiek spożywałeś alkohol?...9 Rysunek 9 W jakim wieku zdarzyło Ci się świadomie spożyć alkohol po raz pierwszy?...9 Rysunek 10 Gdzie miało miejsce pierwsze spożycie alkoholu?...10 Rysunek 11 Jaki rodzaj alkoholu piłeś/aś jako pierwszy?...11 Rysunek 12 Jak często pijesz alkohol?...12 Rysunek 13 Jaki rodzaj alkoholu obecnie spożywasz najczęściej?...13 Rysunek 14 Ile średnio pieniędzy wydajesz miesięcznie na napoje alkoholowe?...14 Rysunek 15 Gdzie najczęściej spożywasz alkohol?...15 Rysunek 16 Dlaczego sięgasz po alkohol?...16 Rysunek 17 Jaki wpływ ma na Ciebie spożywanie alkoholu?...17 Rysunek 18 Czy popadłeś przez alkohol w konflikty z innymi, z kim najczęściej?...18 Rysunek 19 Jaki masz stosunek do własnej osoby po spożyciu alkoholu?...19 Rysunek 20 Czy zdarza Ci się upić alkoholem?...20 Rysunek 21 Czy udaje Ci się zakupić alkohol?...21 Rysunek 22 W jakim miejscu najczęściej kupujesz alkohol?...22 Rysunek 23 Czy Twoi najbliżsi koledzy i koleżanki piją alkohol?...22 Rysunek 24 Czy kiedykolwiek paliłeś papierosy?...23

62 Rysunek 25 W jakim wieku zdarzyło Ci się zapalić papierosa po raz pierwszy?...24 Rysunek 26 W jakim miejscu zapaliłeś pierwszego papierosa?...25 Rysunek 27 Jak często palisz papierosy?...26 Rysunek 28 Ile średnio, miesięcznie, wydajesz pieniędzy na papierosy?...27 Rysunek 29 Gdzie najczęściej palisz papierosy?...27 Rysunek 30 Czy sam kupujesz papierosy dla siebie?...28 Rysunek 31 Gdzie najczęściej kupujesz papierosy?...29 Rysunek 32 Jaki jest Twój stosunek do palenia papierosów?...30 Rysunek 33 Czy Twoi najbliżsi koledzy i koleżanki palą papierosy?...31 Rysunek 34 Czy kiedykolwiek próbowałeś zażyć środek odurzający, narkotyk?...31 Rysunek 35 Czy zamierzasz spróbować narkotyków?...32 Rysunek 36 Czy pamiętasz, w jakim wieku spróbowałeś narkotyku po raz pierwszy?...32 Rysunek 37 W jakich okolicznościach sięgnęłaś/sięgnąłeś pierwszy raz po narkotyki?...33 Rysunek 38 Dlaczego sięgnąłeś po narkotyki?...34 Rysunek 39 Jak często bierzesz narkotyki/środki odurzające?...35 Rysunek 40 Ile średnio, miesięcznie, wydajesz pieniędzy na środki odurzające/ narkotyki?...36 Rysunek 41 Jakie jest/było Twoje samopoczucie po spożyciu narkotyku?...37 Rysunek 42 Czy Twoi najbliżsi koledzy i koleżanki zażywają narkotyki?...38 Rysunek 43 Czy Twoim zdaniem na terenie szkoły można nabyć narkotyki?...39 Rysunek 44 Czy Twoim zdaniem narkotyki są sprzedawane przez uczniów?...39 Rysunek 45 Czy wiesz, do kogo mógłbyś zwrócić się z prośbą o załatwienie narkotyków?...40 Rysunek 46 Gdzie, według Ciebie najłatwiej zaopatrzyć się w narkotyki?...41 Rysunek 47 Jakie jest Twoje zdanie na temat zażywania narkotyków?...41 Rysunek 48 Czy kiedykolwiek próbowałeś dopalaczy?...42 Rysunek 49 Jak często używasz dopalaczy?...43 Rysunek 50 Ile średnio wydajesz miesięcznie na dopalacze?...44 Rysunek 51 Czy wiesz, gdzie można zakupić dopalacze?...44 Rysunek 52 Które z poniższych zdań najlepiej opisuje Twój stosunek do dopalaczy?...45 Rysunek 53 Czy miałeś/łaś kontakt z przemocą w szkole?...46 Rysunek 54 Gdy miałeś kontakt z przemocą w szkole to w jakiej roli najczęściej występowałeś/ łaś:...47 Rysunek 55 Jaki to był rodzaj przemocy?...47 Rysunek 56 Czy uważasz, że w środowisku szkolnym często występuje zjawisko przemocy?...48 Rysunek 57 Gdy jesteś świadkiem przemocy w szkole w jaki sposób reagujesz?...49 Rysunek 58 Do kogo zwróciłbyś/łaś się o pomoc w razie zagrożenia przemocą w szkole?...50

63 Rysunek 59 Czy jesteś ofiarą przemocy fizycznej lub psychicznej w domu?...51 Rysunek 60 Czy jesteś świadkiem przemocy fizycznej lub psychicznej w domu?...51 Rysunek 61 Z jakich powodów według Ciebie dochodzi do przemocy w Twoim domu?...52 Rysunek 62 Czy zetknąłeś się z przemocą po spożyciu alkoholu lub środków odurzających?...53 Rysunek 63 Gdzie według Ciebie najczęściej można się spotkać z przemocą?...54 Rysunek 64 Jak określiłbyś swoje relacje z rodzicami?...55 Rysunek 65 Gdzie szukałbyś/szukałabyś pomocy w przypadku kłopotów z nadużywaniem alkoholu i narkotyków?...56 Rysunek 66 Czy w szkole jest osoba, która potrafi pomóc w sprawie problemów z nadużywaniem alkoholu i narkotyków?...57 Rysunek 67 Czy brałeś udział w zajęciach profilaktycznych?...58 Rysunek 68 Czy uważasz, że zajęcia profilaktyczne zniechęcają do picia alkoholu, spożywania narkotyków?...58 Rysunek 69 Jaka forma zajęć profilaktycznych przemawia/ przemawiałaby do Ciebie najbardziej?...59 Załączniki Drodzy Uczniowie, przeprowadzamy badanie na temat spożywania alkoholu, występowania nikotynizmu, używania środków odurzających oraz występowania przemocy. Prosimy o szczere odpowiedzi - ankieta jest anonimowa. Zebrane dane opracowane będą poprzez zestawienia statystyczne. Odpowiedzi należy udzielać poprzez zakreślenie jednej właściwej odpowiedzi. 1. Jakie są Twoje zainteresowania? Muzyka Sport Gry komputerowe Książki 5) Filmy 6) Internet 7) Taniec 8) Motoryzacja 9) Inne /napisz jakie/ 10) 2. Jak spędzasz czas wolny? 5) Oglądam telewizję Siedzę przed komputerem Spotykam się z kolegami/ znajomymi Spędzam czas z najbliższą rodziną Uprawiam sport

64 6) 7) 8) Słucham muzyki Spędzam czas z dziewczyną/ chłopakiem Inne / napisz jakie/.. 3. Jak określiłbyś swoje relacje z rodzicami? 5) Bardzo dobre Raczej dobre Trudno powiedzieć Raczej złe Bardzo złe I.ALKOHOL 4. Czy kiedykolwiek spożywałeś alkohol? Tak Nie (Proszę przejść do pyt. nr 19) 5. W jakim wieku zdarzyło Ci się świadomie spożyć alkohol po raz pierwszy? 5) Do 7 lat Od 7 do 9 lat Od 10 do 12 lat 13 lat do 15 lat Powyżej 15 lat 6. Gdzie miało miejsce pierwsze spożycie alkoholu? 5) 6) 7) 8) Uroczystość rodzinna Ze znajomymi na podwórku Pod nieobecność rodziców w domu Dyskoteka Wycieczka szkolna Zabawa szkolna Impreza, zabawa towarzyska Inne /proszę napisać/ Jaki rodzaj alkoholu piłeś/aś jako pierwszy? 5) Piwo Wino Szampan Wódka Nalewka

65 6) Inny /proszę napisać/ Jak często pijesz alkohol? 5) Tylko raz czy dwa razy w życiu (przejdź do pyt. nr 19 ) Rzadziej niż raz w miesiącu Kilka razy w miesiącu Kilka razy w tygodniu Codziennie 9. Ile średnio pieniędzy wydajesz miesięcznie na napoje alkoholowe? Nie kupuję alkoholu, inni mnie częstują Do 50 zł zł Powyżej 100 zł 10. Jaki rodzaj alkoholu obecnie spożywasz najczęściej? 5) 6) Piwo Wino Szampan Wódka Nalewka Inny /proszę napisać/ Gdzie najczęściej spożywasz alkohol? 5) 6) 7) 8) Uroczystość rodzinna Ze znajomymi na podwórku Pod nieobecność rodziców w domu Dyskoteka Wycieczka szkolna Zabawa szkolna Impreza, zabawa towarzyska Inne /proszę napisać/ Dlaczego sięgasz po alkohol? 5) 6) 7) Ponieważ znajomi piją By zapomnieć o kłopotach By się dobrze bawić, mieć lepszy humor By nabrać odwagi Z nudy Bo lubię Z ciekawości

66 13. Jaki wpływ ma na Ciebie spożywanie alkoholu? 5) 6) 7) Nie odczuwam żadnego wpływu Mam lepszy nastrój, dobrze się bawię Jestem bardziej towarzyski Staję się odważniejszy Jestem agresywny, wpadam w konflikty Nie kontroluję się, używam przemocy Jestem samotny i załamany 8) Inne /proszę napisać/ Czy popadłeś przez alkohol w konflikty z innymi, z kim najczęściej? Tak, z rodzicami, rodzeństwem Tak, ze znajomymi Tak, z obcymi ludźmi Nie, nie popadłem w konflikt z nikim osoby po spożyciu alkoholu? 5) 6) Czuję się źle, podle, że nie potrafiłem odmówić Wstydzę się swojego zachowania Obiecuję sobie, że to był ostatni raz Nie mam problemu, piję przecież mało Jestem zadowolony, że dobrze się bawiłem Boję się, że narozrabiałem 16. Czy zdarza Ci się upić alkoholem? Nie, nigdy nie miałem takiej sytuacji Tak, raz mi się zdarzyło Zdarza mi się to sporadycznie Tak, często mi się to zdarza 17. Czy udaje Ci się zakupić alkohol? 5) Nigdy nie próbowałem kupić alkoholu (proszę przejść do pyt. nr 19 ) Próbowałem, ale zawsze odmawiano Czasami mi się udaje, czasami nie Nie mam problemu z kupnem, choć jestem niepełnoletni Zawsze mogę kupić - jestem pełnoletni 18. W jakim miejscu najczęściej kupujesz alkohol? 15. Jaki masz stosunek do własnej

67 5) 6) W sklepie osiedlowym W sklepie monopolowym W supermarkecie/markecie Na dyskotece W pubie Inne proszę napisać Czy Twoi najbliżsi koledzy i koleżanki piją alkohol? Tak Nie Nie wiem II. PAPIEROSY 20. Czy kiedykolwiek paliłeś papierosy? Tak Nie (przejdź do pyt. nr 28) 21. W jakim wieku zdarzyło Ci się zapalić papierosa po raz pierwszy? 5) Do 7 lat Od 7 do 9 lat Od 10 do 12 lat 13 lat do 15 lat Powyżej 15 lat 22. W jakim miejscu zapaliłeś pierwszego papierosa? 5) 6) 7) 8) Uroczystość rodzinna Ze znajomymi na podwórku Pod nieobecność rodziców w domu Dyskoteka Wycieczka szkolna Zabawa szkolna Impreza, zabawa towarzyska Inne /proszę napisać/ Jak często palisz papierosy? Zapaliłem tylko raz w życiu /proszę przejść do pyt. 28/ Rzadziej niż raz w miesiącu Kilka razy w miesiącu

68 Raz na tydzień 5) Kilka razy w tygodniu 6) Codziennie 24. Ile średnio, miesięcznie, wydajesz pieniędzy na papierosy? Nie kupuję papierosów, inni mnie częstują Do 50 zł zł Powyżej 100 zł 25. Gdzie najczęściej palisz papierosy? 5) 6) 7) 8) Uroczystość rodzinna Ze znajomymi na podwórku Pod nieobecność rodziców w domu Dyskoteka Wycieczka szkolna Zabawa szkolna Impreza, zabawa towarzyska Inne /proszę napisać/ Czy sam kupujesz papierosy dla siebie? Nigdy nie kupowałem (przejdź do pyt. 28) 5) 6) Próbowałem, ale zawsze odmawiano Czasami mi się udaje, czasami nie Nie mam problemu z kupnem, choć jestem niepełnoletni Zawsze mogę kupić - jestem pełnoletni Nie, proszę o to pełnoletnie osoby 27. Gdzie najczęściej kupujesz papierosy? 5) 6) W kiosku W sklepie osiedlowym W markecie / supermarkecie Na dyskotece/ w pubie Na targowisku/ bazarze Inne/ proszę napisać/ Jaki jest Twój stosunek do palenia papierosów? Nie palę, bo są szkodliwe

69 5) 6) 7) Nie palę, bo mi to nie smakuje Nie pale, bo mi rodzice zabraniają Ograniczam/rzucam palenie Palę, bo nie potrafię rzucić, a chciałbym Palę, bo lubię Palę, bo koledzy palą 29. Czy Twoi najbliżsi koledzy i koleżanki palą papierosy? Tak Nie Nie wiem III. NARKOTYKI 30. Czy kiedykolwiek próbowałeś zażyć środek odurzający, narkotyk? Tak (przejdź do pyt. nr 3 Nie Nie (przejdź do pyt. nr 40) Nie wiem (przejdź do pyt. nr 40) 32. Czy pamiętasz, w jakim wieku spróbowałeś narkotyku po raz pierwszy? 5) Do 7 lat Od 7 do 9 lat Od 10 do 12 lat 13 lat do 15 lat Powyżej 15 lat 33. W jakich okolicznościach sięgnęłaś/sięgnąłeś pierwszy raz po narkotyki? 5) 6) 7) 8) Uroczystość rodzinna Ze znajomymi na podwórku Pod nieobecność rodziców w domu Dyskoteka Wycieczka szkolna Zabawa szkolna Impreza, zabawa towarzyska Inne /proszę napisać/ Dlaczego sięgnąłeś po narkotyki? Z ciekawości Bo chciałem/chciałam się dobrze zabawić

70 5) 6) 7) 8) Bo się nudziłem Znajomi używali i mnie namówili Z powodu kłopotów w domu Z powodu kłopotów w szkole Bo byłem/byłam zdenerwowany/ zdenerwowana Bo chciałem mieć lepsze wyniki w nauce 9) Inna przyczyna /proszę napisać/ 35. Po jaki narkotyk/środek odurzający sięgnąłeś? 36. Jakie środki/narkotyki obecnie zdarza Ci się zażywać? Nie zażywam żadnych Zażywam /proszę napisać rodzaj/ 37. Jak często bierzesz narkotyki/środki odurzające? 5) 6) Tylko raz w życiu brałem/brałam /przejdź do pyt. 40/ Rzadziej niż raz w miesiącu Kilka razy w miesiącu Raz na tydzień Kilka razy w tygodniu Codziennie 38. Ile średnio, miesięcznie, wydajesz pieniędzy na środki odurzające/ narkotyki? Nie kupuję narkotyków, inni mnie częstują Do 50 zł zł Powyżej 100 zł 39. Jakie jest/było Twoje samopoczucie po spożyciu narkotyku? 5) 6) 7) Czuję się źle, że nie potrafiłem odmówić Wstydzę się swojego zachowania Obiecuję sobie, że to był ostatni raz Nie widzę problemu, biorę przecież rzadko Jestem zadowolony, że dobrze się bawiłem Boję się, że narozrabiałem Bardziej się kłócę z rodzicami

71 40. Czy Twoi najbliżsi koledzy i koleżanki zażywają narkotyki? Tak Nie Nie wiem 41. Czy Twoim zdaniem na terenie szkoły można nabyć narkotyki? Tak Nie Nie wiem 42. Czy Twoim zdaniem narkotyki są sprzedawane przez uczniów? Tak Nie Nie wiem 43. Czy wiesz, do kogo mógłbyś zwrócić się z prośbą o załatwienie narkotyków? Tak, znam takie osoby Nie, nie znam takich osób Nie wiem, ale mógłbym/mogłabym się dowiedzieć 44. Gdzie, według Ciebie najłatwiej zaopatrzyć się w narkotyki? 5) Na podwórku Na dyskotece W szkole Nie wiem Inne /jakie/. 45. Jakie jest Twoje zdanie na temat zażywania narkotyków? 5) Nie należy ich nawet próbować Trzeba uważać, bo narkotyki uzależniają Wszystko jest dla ludzi Warto spróbować Jak ktoś chce brać, to jego sprawa 46. Czy kiedykolwiek próbowałeś dopalaczy? Tak Nie, ale wiem co to jest (Przejdź do pyt. nr 49) Nie nie wiem, co to jest (Przejdź do pyt. nr 5

72 47. Jak często używasz dopalaczy? 5) Tylko raz czy dwa razy w życiu /przejdź do pyt. 49/ Rzadziej niż raz w miesiącu Kilka razy w miesiącu Kilka razy w tygodniu Codziennie 48. Ile średnio wydajesz miesięcznie na dopalacze? Nie kupuję dopalaczy, inni mnie częstują Do 50 zł zł Powyżej 100 zł 49. Jakie znasz dopalacze? Czy wiesz, gdzie można zakupić dopalacze? Nie wiem, czy w ogóle można je kupić w naszym mieście Nie wiem, ale zawsze mogę się dowiedzieć Wiem, znam takie miejsca na terenie miasta Inne /jakie?/. 51. Które z poniższych zdań najlepiej opisuje Twój stosunek do dopalaczy? 5) Nie używam, bo są tak samo szkodliwe jak narkotyki Nie używam, bo mi to nie smakuje Nie używam, bo nie wiem, gdzie je kupić, ale chętnie bym spróbował Używam, bo są bezpieczniejsze niż narkotyki Używam, bo lubię 52. Gdzie szukałbyś/szukałabyś pomocy w przypadku kłopotów z nadużywaniem alkoholu i narkotyków? (zaznacz wszystkie odpowiedzi, które Ciebie dotyczą) U przyjaciela Nigdzie, sam/a sobie poradzę z problemami

73 5) 6) 7) 8) U rodziców U specjalisty ds. uzależnień U psychologa U pedagoga U nauczyciela Inne, proszę podać 53. Czy w szkole jest osoba, która potrafi pomóc w sprawie problemów z nadużywaniem alkoholu i narkotyków? Tak Nie Nie wiem 54. Czy brałeś udział w zajęciach profilaktycznych (pogadankach nt. narkotyków, alkoholów, spotkania z byłymi narkomanami/alkoholikami, koncertach poświeconych tej tematyce, czy oglądałeś filmy na temat skutków nałogów itp.)? Tak Nie 55. Czy uważasz, że zajęcia profilaktyczne zniechęcają do picia alkoholu, spożywania narkotyków? Tak, zniechęcają Nie mają większego wpływu Tylko i wyłącznie rozbudzają ciekawość 56. Jaka forma zajęć profilaktycznych przemawia/ przemawiałaby do Ciebie najbardziej? Pogadanki z wychowawcą Filmy, akcentujące skutki nałogu Warsztaty i zajęcia z terapeutami ds. uzależnień Rozmowy z osobami, którym udało się przezwyciężyć nałóg 5) Wizyta w ośrodku leczenia uzależnień 6) Inna forma jaka?... IV PRZEMOC 57. Czy miałeś/łaś kontakt z przemocą w szkole?

74 Tak Nie /(przejdź do pyt. 62/ 58. Gdy miałeś kontakt z przemocą w szkole to w jakiej roli najczęściej występowałeś/ łaś: Sprawcy Ofiary Świadka 59. Jaki to był rodzaj przemocy? Fizyczna Psychiczna 60. Czy uważasz, że w środowisku szkolnym często występuje zjawisko przemocy? Tak Nie 61. Gdy jesteś światkiem przemocy w szkole w jaki sposób reagujesz? 5) Nic nie robię nie widzę potrzeby interwencji Boję się zareagować Pomagam Ofierze Próbuje rozładować sytuacje, załagodzić konflikt, obrócić sprawę w żart 62. Do kogo zwróciłbyś/łaś się o pomoc w razie zagrożenia przemocą w szkole? 5) 6) Do wychowawcy, nauczyciela Do szkolnego pedagoga Do przyjaciela, kolegi Do rodziców Do nikogo / sam chciałbym to rozwiązać Do innej osoby 63. Czy jesteś ofiarą przemocy fizycznej lub psychicznej w domu? (zaznacz wszystkie odpowiedzi, które Ciebie dotyczą) Tak, jestem obiektem przemocy fizycznej Tak, jestem obiektem przemocy psychicznej Tak, jestem ofiara molestowania seksualnego W moim domu nie ma przemocy

75 64. Czy jesteś świadkiem przemocy fizycznej lub psychicznej w domu? Tak Nie 65. Z jakich powodów według Ciebie dochodzi do przemocy w Twoim domu? (zaznacz wszystkie odpowiedzi, które Ciebie dotyczą) 5) Nadużywanie alkoholu przez członka rodziny Trudny charakter członka rodziny Problemy w pracy lub finansowe rodziców Moje złe zachowanie, złe oceny Nie ma przemocy w moim domu 66. Czy zetknąłeś się z przemocą po spożyciu alkoholu lub środków odurzających? (zaznacz wszystkie odpowiedzi, które Ciebie dotyczą) Zostałem/Zostałam zaatakowany przez pijanego/ osobę pod wpływem środka odurzającego Sam użyłem/użyłam siły będąc pod wpływem alkoholu/ środków odurzających Brałem/brałam udział w sporze/bójce zainicjowanej przez osobę nietrzeźwą/ będącą pod wpływem środka odurzającego Byłem/byłam świadkiem ataku ze strony nietrzeźwej osoby / będącej pod wpływem środka odurzającego 5) Byłem/byłam adresatem epitetów/ wyzwisk padających z ust nietrzeźwego/ osoby pod wpływem środka odurzającego 6) Sam wygrażałem/wygrażałam innym osobom, będąc nietrzeźwym/ będąc pod wpływem środka odurzającego 7) Nie zetknąłem się/nie zetknęłam się 8) Inna niż wymienione forma kontaktu z przemocą związaną ze spożyciem alkoholu, środka odurzającego /proszę napisać jaka/ Gdzie według Ciebie najczęściej można się spotkać z przemocą? (zaznacz do trzech odpowiedzi, które Ciebie dotyczą): 5) 6) 7) 8) 9) 10) Na korytarzu w szkole np. podczas przerwy Na boisku Przed szkołą Za garażami Na podwórku W szatni W klasie np. na przerwie lub podczas lekcji w stosunku do nauczyciele Na dyskotece szkolnej Na dyskotece w mieście W domu

76 METRYCZKA M1. Płeć Dziewczyna Chłopak M2. Wiek 11 lat 12 lat 13 lat 14 lat 5) 15 lat 6) 16 lat 7) 17 lat 8) 18 lat 9) 19 lat M3. Rodzaj szkoły Szkoła podstawowa Gimnazjum Szkoła ponadgimnazjalna M4. Klasa: VI podstawowa I gimnazjum II gimnazjum III gimnazjum II ponadgimnazjalna M5. Miejsce zamieszkania Wieś i miasto do 5 tys. mieszkańców Miasto do 30 tys. Mieszkańców Miasto powyżej 30 tys. Mieszkańców M6. Wykształcenie ojca Podstawowe Zawodowe Średnie Wyższe M7. Wykształcenie matki Podstawowe Zawodowe

77 Średnie Wyższe