Leasing jako alternatywne źródło finansowania inwestycji w nieruchomości

Transkrypt

1 Jerzy Gwizdała * Leasing jako alternatywne źródło finansowania inwestycji w nieruchomości Wstęp Wraz z rozwojem gospodarki wzrasta zarówno liczba jak i poziom inwestycji w nieruchomości podejmowanych przez podmioty gospodarcze. Każda inwestycja wymaga nakładów kapitałowych, które są niezbędne w celu jej realizacji. Podmioty gospodarcze, które nie posiadają odpowiedniego potencjału kapitałów własnych poszukują źródeł inwestowania w kapitale obcym. Jedną z form finansowania inwestycji jest leasing, który stanowi alternatywę dla kredytów bankowych i zakupów gotówkowych. Jest to obecnie ważna forma realizowania inwestycji, zwłaszcza w tych jednostkach, które wykazują niedobór kapitału, zaś wykorzystanie kredytu jest z różnych względów utrudnione lub wręcz nieopłacalne. Coraz większa liczba przedsiębiorców w Polsce podejmuje próby skorzystania z usług firm leasingowych. Zachęcają ich oferty bądź opinie płynące z rynku. Leasing może być znakomitym sposobem na rozwój rynku nieruchomości w Polsce, jednak pod warunkiem dokładnego poznania jego specyfiki, w relacji do innych możliwości finansowania inwestycji. Z roku na rok dynamika rozwoju rynku usług leasingowych jest wyższa. Popularność transakcji leasingowych zawdzięcza się m.in. wzrostowi świadomości przedsiębiorców na temat korzyści wynikających z tego rodzaju formy finansowania inwestycji. Celem niniejszej artykułu jest przedstawienie leasingu, jako alternatywnej formy finansowania inwestycji w nieruchomości oraz zaprezentowanie uwarunkowań rozwoju polskiego rynku leasingowego. Leasing stanowi jedną z form finansowania inwestycji w gospodarce i ma coraz większe znaczenie w procesie finansowania inwestycji w Polsce. 1. Prawne uwarunkowania rozwoju leasingu Warto zauważyć, że obowiązujące w Polsce uregulowania dotyczące leasingu, zawarte w Kodeksie Cywilnym, były inspirowane prawem międzynarodowym. Chodzi przede wszystkim o konwencję UNIDROIT (Międzynarodowy Instytut Weryfikacji Prawa Prywatnego z siedzibą w Rzymie), przyjętą w Ottawie 28 maja 1988 r. Konwencja regulowała zagadnienia dotyczące międzynarodowego leasingu finansowego w zakresie prawa cywilnego, zaś jej celem było ujednolicenie zasad oraz możliwości prowadzenia międzynarodowej działalności leasingowej podmiotom z różnych systemów prawnych. Doprowadzono do usunięcie barier w rozwoju leasingu międzynarodowego, polegających na od- * Prof. UG, dr hab., Katedra Bankowości, Wydział Zarządzania, Uniwersytet Gdański, jgwizdala1@wp.pl

2 328 Jerzy Gwizdała miennym traktowaniu operacji leasingowych w systemach prawnych poszczególnych państw [Grzywacz, Burłacka Majcher, 2007, s. 89]. Wprowadzenie umowy leasingu do Kodeksu Cywilnego pozwoliło na polskim gruncie usystematyzować jego problematykę i uniknąć dysproporcji w prawach i obowiązkach między finansującym i korzystającym. Ma to duże znaczenie w obrocie gospodarczym, obowiązujące bowiem przepisy normują zachowania podmiotów uczestniczących w transakcjach leasingowych i chociaż szereg kwestii nadal wymaga pilnych rozwiązań, stworzone ramy prawne dają gwarancję określonego ładu gospodarczego w tym zakresie. Fakt znalezienia się umowy leasingu w Kodeksie Cywilnym nabiera szczególnego znaczenia, gdy realizują się związane z nią ryzyka lub gdy dochodzi do nieporozumień między stronami umowy, dotyczących ponoszenia różnego rodzaju kosztów, takich jak ubezpieczenie umowy leasingu czy podatek od środków transportu [Grzywacz, Majcher, 2007, s. 106]. Praktyka gospodarcza wielokrotnie notowała w Polsce przypadki sprowadzania umów leasingu do umów najmu, dzierżawy, kredytu czy sprzedaży ratalnej. Celem tego rodzaju praktyk była niekiedy próba udaremnienia stronom umowy leasingowej wykorzystania tej formy finansowania jako legalnego i powszechnego sposobu na obniżenie podatków. Warto pamiętać, że wszystkie wymienione rodzaje umów mają swoją specyfikę, istotnie wpływającą na możliwości korzystania z określonych dóbr i wysokość ponoszonych obciążeń finansowych. Obowiązujące obecnie przepisy nie wyróżniają wprost pojęć leasingu operacyjnego i finansowego. Charakter konkretnej umowy zależy natomiast od przyjętych w jej treści rozwiązań, wśród których szczególne znaczenie ma kwestia odpisów amortyzacyjnych. Należy przy tym zauważyć, że nadal w praktyce gospodarczej oraz w literaturze funkcjonuje w/w nazewnictwo, co bez wątpienia, ułatwia rozróżnianie istotnych cech charakterystycznych dla poszczególnych typów umów. Kluczowe znaczenie w rozwoju rynku leasingu w Polsce mają przepisy regulujące zasady naliczania podatku VAT. Nowelizacja obowiązującej ustawy istotnie wpływa na wzrost przejrzystości zasad podatkowych, chociaż nadal przepisy te są przedmiotem szeregu polemik i kontrowersji. Dotyczy to, np. wysokości odliczonego przez leasingobiorców podatku VAT. Wprowadzone zmiany zbliżyły polskie ustawodawstwo, w tym zakresie, do norm unijnych, chociaż nadal istnieją rozbieżności, wymagające prac legislacyjnych. Porównując przepisy prawa podatkowego i bilansowego stwierdza się podstawowe różnice, w myśl ustawy o VAT leasing finansowy stanowi dostawę towarów, zaś operacyjny usługę fakturowaną ratami. Umowy dotyczące gruntu traktowane są jako umowy o leasing finansowy, gdy dla celów bilansowych jako umowy o leasing operacyjny, o ile umowa nie zapewnia przeniesienia własności na korzystającego. Umowy, których przedmiotem są budynki lub budowle, mogą być odmiennie kwalifikowane dla celów podatkowych (tzn. podatku

3 Leasing jako alternatywne źródło finansowania inwestycji dochodowego, a w ślad za nim VAT) i bilansowych (stosownie do warunków umów). Podsumowując należy zauważyć, że leasing ma w większym stopniu charakter inwestycyjny, ponieważ przedmiot umowy wybierany jest przez korzystającego, a więc dokładniej odwzorowuje jego potrzeby. Z uwagi na fakt, że znaczna część klientów decyduje się na wykup przedmiotu leasingu po zakończeniu umowy, można stwierdzić, że leasing stanowi formę finansowania inwestycji, nie zaś jedynie okresowego pozyskiwania środków rzeczowych do prowadzenia działalności. 2. Bariery rozwoju leasingu w warunkach kryzysu gospodarczego Kryzys gospodarczy uderza najczęściej we wszystkie gałęzie rozwoju gospodarki, nie szczędząc też prywatnych przedsiębiorców, jednakże najczęściej cały proces zaczyna się od nieprawidłowości bądź błędów w systemie obrotu w sektorze finansowym. Polska gospodarka została dotknięta skutkami światowego kryzysu finansowego i gospodarczego w znacznie mniejszym stopniu niż inne gospodarki Unii Europejskiej. Otwarcie Polski na świat powoduje jednak spadek eksportu, a powiązania ze światowym systemem finansowym prowadzą do ostrożnych zachowań banków na rynku kredytowym. Osłabienie złotego wobec euro i dolara nastąpiło bardziej pod wpływem sytuacji w gospodarkach wschodzących niż w wyniku procesów gospodarczych w Polsce. Stąd też aktualna i przyszła sytuacja polskiej gospodarki jest znacząco uzależniona od trudnego do przewidzenia rozwoju gospodarki świata i Europy. Pogorszenie koniunktury gospodarczej na świecie wpłynęło również na spadek wartości oddanych w leasing nieruchomości w okresie kryzysu. W Polsce niewiele instytucji posiada doświadczenie w finansowaniu nieruchomości. Część z nich z różnych względów została zmuszona ograniczyć skalę swojego działania i rynek został zdominowany przez największych zagranicznych uczestników rynku leasingowego. Wiele czynników determinuje atrakcyjność leasingu w kontekście obecnych uwarunkowań prawno ekonomicznych w Polsce. Kryzys gospodarczy w istotny sposób wpływa na transakcje w zakresie leasingu zwrotnego nieruchomości. Wynika to z dwóch przyczyn. Po pierwsze z faktu, iż część firm wykazuje zwiększone zapotrzebowanie na środki obrotowe i zmianę profilu zadłużenia z krótko- na długoterminowe. Po drugie z tego, iż duża część projektów planowanych do realizacji w zakresie nieruchomości handlowych i biurowych z naturalnych przyczyn została wstrzymana lub ograniczona do niezbędnego minimum. Sytuacja na rynku międzybankowym spowodowała pogorszenie warunków, na jakich finansowane są nieruchomości komercyjne. Pierwszą kwestią jest wzrost marż ze względu na wyższe koszty pozyskiwanego finansowania przez leasingodawców. W okresie hossy oscylowały one w granicach 1,5 2 proc., podczas gdy w najgorszym okresie kształtują się one na poziomie od 3

4 330 Jerzy Gwizdała proc. wzwyż. Wyeliminowane zostały projekty o niskich zakładanych stopach zwrotu. Kolejną konsekwencją jest zaostrzenie procedur oceny ryzyka. Przejawia się to m.in. w podwyższeniu wskaźnika zdolności do obsługi zadłużenia. Istotną konsekwencją zaostrzenia procedur kredytowych jest również zmniejszenie wskaźnika LTV [Antosik, 2009]. Wszystkie wymienione uwarunkowania spowodowały, że na finansowanie mogą liczyć jedynie bezpieczne projekty charakteryzujące się stabilną sytuacją finansową leasingobiorcy lub wysoką jakością oddawanej w leasing nieruchomości. Projekty balansujące na krawędzi wszelkich akceptowalnych wcześniej wskaźników oceny ryzyka muszą poczekać na zakończenie wahań na rynkach finansowych i poprawę ogólnego klimatu gospodarczego. Leasing, mimo stosunkowo krótkiej historii na polskim rynku, jest jedną z najpopularniejszych form finansowania aktywów przedsiębiorstw. Dzięki elastyczności umowy, różnorodności form oraz możliwości wykupu przedmiotu, rynek leasingu sięga kilku miliardów złotych. Po wielu latach dynamicznego wzrostu obrotów firm leasingowych rok 2000 odnotował znaczące spadki, kontynuowane także w roku następnym, zapisując się w historii polskiego leasingu jako etap załamania i kryzysu. Taka sytuacja powtórzyła się również w roku 2009, odnotowując 29% spadek w porównaniu z rokiem poprzednim. Niewypłacalność wielu polskich firm leasingowych wywołała swoistą panikę na rynku bankowym. Banki, największe, a dla niektórych firm leasingowych jedyne, dotychczasowe źródło finansowania, masowo zaczęły wycofywać się z kredytowania działalności leasingowej. Instytucje te zaostrzyły kryteria, podniosły stawki, a niekiedy decydowały się na całkowite wstrzymanie finansowania branży. Wiele kolejnych spółek leasingowych postawiło to w sytuacji zagrożenia kontynuacji prowadzenia dalszej działalności. Za pośrednią przyczynę kryzysu branży uznać również można osłabienie kondycji gospodarki w ogóle. Obawa o utratę zdolności do spłacania rat leasingowych przełożyła się, z jednej strony na zmniejszone zainteresowanie tą formą finansowania inwestycji. Z drugiej spowodowały dalsze zaostrzenie polityki w zakresie kredytowania firm leasingowych przez banki. W latach wartość rynku dynamicznie wzrastała, kiedy to uzyskano ponad 33 miliardową wartość rynku. Niestety, w wyniku globalnego kryzysu, który również dotyczy polskich przedsiębiorców, w 2009 roku wartość ta spadła o ponad 30%. Szczególnemu pogorszeniu uległy wyniki za pierwsze kwartały 2009 roku, natomiast już w czwartym kwartale wartość sprzedaży zaczęła powoli rosnąć, osiągając łączną wartość 23 mld złotych [ Spadek można wytłumaczyć sytuacją niepewności na skutek światowego kryzysu gospodarczego. Na początku roku przedsiębiorcy nie byli w stanie przewidzieć, jak kryzys będzie miał wpływ na polski rynek leasingowy. Kiedy tylko sytuacja stała się bardziej klarowna i inwestorzy odnaleźli się w nowym położeniu, wyniki zaczęły się poprawiać, choć przedsiębior-

5 Leasing jako alternatywne źródło finansowania inwestycji stwa wprowadziły praktykę oszczędności np. poprzez cięcia kosztów i wydłużanie terminów płatności. Z danych GUS i Lewiatana wynika że firmy leasingowe w 2010 roku osiągnęły najlepszy rezultat w ostatniej dekadzie. Szacuje się, że 78% dużych firm uzyskało w 2010 roku zysk netto. Ostatnie dwa kryzysy pokazują, że wyniki polskiej gospodarki w większym stopniu zależą od kondycji przedsiębiorstw i ich odpowiedzialnej postawy niż od skali załamania globalnej gospodarki. Kryzys z lat , który nie był dla świata tak destrukcyjny, zastał polskie przedsiębiorstwa mocno przeinwestowane, z konsumpcją na rynku wewnętrznym schładzaną przez wysokie stopy procentowe. Wówczas przedsiębiorstwa bardzo radykalnie się restrukturyzowały (mocno tnąc wynagrodzenia bezrobocie wzrosło do 20%), szukały zbytu na rynkach zewnętrznych oraz ograniczały regulowanie swoich zobowiązań handlowych, tworząc zatory płatnicze i często niszcząc relacje handlowe. Obecny kryzys firmy rozpoczęły w bardzo dobrej kondycji finansowej, zmodernizowane po wcześniejszym kryzysie. Skala redukcji zatrudnienia była stosunkowo niewielka, bo firmy miały w pamięci problemy ze znalezieniem pracowników w latach Zamiast zwalniać pracowników i ograniczać w ten sposób konsumpcję krajową, firmy decydowały się na elastyczne kształtowanie wynagrodzeń. Starały się też bieżąco regulować swoje zobowiązania, dzięki czemu zatory płatnicze nie są już problemem [ 3. Perspektywy rozwoju rynku leasingu w Polsce Prognozy dla rozwoju rynku leasingu napawają sporym optymizmem. Obserwowany wysoki wzrost sprzedaży samochodów, rozwój eksportu i inwestycji, napływ środków unijnych oraz długofalowe programy inwestycyjne pozwalają myśleć z optymizmem o przyszłości branży. Nie ulega wątpliwości, że rynek usług leasingowych w Polsce ma trwałe podstawy do dalszej ekspansji. W warunkach ciągłego braku kapitału w tysiącach przedsiębiorstw, ta forma finansowania musi cieszyć się stale rosnącym zainteresowaniem pomimo pewnych cech negatywnych, które posiada. Trudno jest wyobrazić sobie dzisiaj rozwój sektora MSP pozbawiony wsparcia ze strony firm leasingowych, które zdołały już odbudować zaufanie do całej branży po serii bankructw przedsiębiorstw leasingowych, mających miejsce po roku Należy dodać, że została już usunięta część istotnych barier legislacyjnych, hamujących rozwój transakcji leasingowych [Gwizdała, 2008a, s. 205]. Segment leasingu nieruchomości można podzielić na lokale użytkowe i budynki. Do tych pierwszych zaliczamy przede wszystkim lokale biurowe, handlowe oraz usługowe takie jak np. kancelarie, gabinety lekarskie, a nawet przychodnie. Budynki są brane w leasing przez przedsiębiorców, którzy przeznaczają je w całości na budynki handlowe (markety itp.), usługowe, biurowce, hale magazynowe i centra logistyczne, budynki użyteczności publicznych, infrastrukturalne oraz przemysłowe.

6 332 Jerzy Gwizdała Po 1 maja 2004 roku wzrosło zainteresowanie firm zagranicznych inwestycjami w Polsce. Dotyczy to zarówno podmiotów z terenu Unii Europejskiej, jak i firm spoza UE, głównie Stanów Zjednoczonych i Japonii. Polska postrzegana jest jako kraj stabilny, oferujący interesujące warunki inwestycyjne, a przede wszystkim relatywnie niskie koszty zatrudnienia. Przystąpienie Polski do UE skutkuje zwiększeniem zaufania inwestorów do stabilności systemu politycznego, podatkowego oraz sądowego. Otwarcie rynków unijnych i ożywienie gospodarcze to czynniki, które dają dobre perspektywy rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw, prowadzące do rozwoju rynku leasingu nieruchomości. Dotychczasowe zainteresowanie leasingiem nieruchomości w Polsce jest stosunkowo niewielkie, głównie ze względu niewiedzy przedsiębiorców na temat korzyści mogących wypływać z tej formy finansowania. Z reguły siedziby firm, magazyny, hale produkcyjne stanowią własność korzystających z nich firm, mimo iż bardziej opłacalne byłoby ich leasingowanie. Stąd firmy leasingowe nie zawsze znajdują klientów na swoje usługi. Ważnym czynnikiem wzrostu ilości zawieranych umów leasingu nieruchomości może okazać się rozszerzenie oferty dla mniejszych podmiotów. Do tej pory firmy leasingowe współpracowały prawie wyłącznie z wielkimi korporacjami. Podpisywały umowy na leasing hoteli, centrów handlowych i hipermarketów, a także biurowców. Zainteresowanie koncentrowało się na transakcjach powyżej 10 mln euro. Oczekuje się, że obecnie firmy będą coraz częściej interesowały się mniejszymi klientami i transakcjami wahającymi się w przedziale 1 10 euro [Rubrycka Dettlaff, 2006, s ]. W przyszłości można spodziewać się także rozwoju usług finansowania inwestycji komunalnych, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, tj. gminy, powiaty i województwa, przy wykorzystaniu leasingu. Instytucje leasingowe mogą zaoferować nabycie poprzez leasing takich nieruchomości jak budynek szkoły gminnej, budynek ośrodka kultury czy przychodnia zdrowia. Firma leasingowa finansuje w całości budowę tych nieruchomości i w wyniku postanowień umowy np. zarząd gminy płaci leasingodawcy co miesiąc lub co kwartał tzw. czynsz leasingowy. Jednostki te mogą więc prowadzić inwestycje bez konieczności angażowania w całości własnych środków finansowych. Ponadto rosnące wskaźniki zadłużenia jednostek samorządu terytorialnego sprawiają, że nie mogą już zaciągnąć nowych zobowiązań. Szczególnie atrakcyjny może okazać się leasing zwrotny np. zadłużonych szpitali. Pozwoliłby on na uregulowanie zobowiązań z uwolnionych środków pieniężnych, a ponadto zmniejszyłby koszty administrowania budynkami. Finansowanie jakiejkolwiek inwestycji w ramach leasingu komunalnego to przede wszystkim rozłożenie kosztów na co najmniej kilka lat. Jest to szczególnie korzystne przy inwestycjach infrastrukturalnych. Leasing jest sposobem finansowania przedsięwzięć, zaspokajających istotne potrzeby mieszkańców gminy, miasta lub powiatu. Również dla leasingodawcy istnieją pozytywne aspekty podobnych transakcji. Otóż samorząd jest najbardziej wiarygodnym klientem dla firm leasingowych, także z tego powodu, że jego dokumentacja,

7 Leasing jako alternatywne źródło finansowania inwestycji zanim trafi do leasingodawcy, najpierw podlega analizie Regionalnej Izby Obrachunkowej. Od pewnego czasu Ministerstwo Budownictwa wraz ze Związkiem Przedsiębiorstw Leasingowych przymierza się do wprowadzenia w życie możliwości leasingowania mieszkań. Ceny nieruchomości od kilku lat są tak wysokie, że Polacy zadłużają się na całe życie. Średni okres spłacania kredytu wynosi 30 lat. Jednak dla wielu, głównie młodych ludzi, kredyty te są niedostępne, gdyż nie posiadają odpowiedniej zdolności kredytowej. Procedura leasingu mieszkań nie różniłaby się od tradycyjnej umowy leasingu. Lokator płaciłby co miesiąc raty leasingowe. Bardziej zamożni spłacaliby odsetki i cześć kapitałową, a wraz z ostatnią ratą od razu stawaliby się właścicielami mieszkania. Natomiast mniej zamożni opłacaliby jedynie niskie raty odsetkowe, ale na koniec musieliby jeszcze zapłacić jednorazowo większą cześć kapitałową. Leasing mieszkań stanowi doskonałą alternatywę dla kredytu, i choć na razie jest jedynie projektem, ma spore szanse powodzenia. Z uwagi na specyfikę rynku leasingu nieruchomości, prognoza jego rozwoju jest trudna, jednakże niektóre fakty wydają się być oczywiste. Z całą pewnością będzie postępowała specjalizacja firm leasingowych, gdyż finansowanie nieruchomości w wielu płaszczyznach zasadniczo różni się od finansowania wyposażenia przemysłowego i środków transportu. Jej przejawem jest budowa osobnych firm zajmujących się nieruchomościami lub tworzenie oddzielnych departamentów. Co więcej, na rynku niemieckim dalsze etapy specjalizacji przejawiały się rozwojem ofert firm leasingowych o różne profesjonalne usługi związane z nieruchomościami i organizacją procesów budowlanych np.: organizację zamkniętych funduszy inwestycyjnych, nadzór budowlany, doradztwo w zakresie restrukturyzacji projektów, zarządzanie strategiczne portfelami nieruchomości itp. Można podejrzewać, że w tym kierunku będą się również rozwijać firmy leasingowe w Polsce. Zainteresowanie przedsiębiorstw finansowaniem nieruchomości poprzez struktury leasingowe powinno wzrastać dzięki napływowi inwestorów zagranicznych, dla których tego typu finansowanie jest niejako naturalne (np. inwestorów niemieckich). Za inwestorami będą podążały ich banki, dla których finansowanie inwestycji poprzez leasing również jest dość oczywiste. Przeprowadzone analizy i prognozy przez Związek Przedsiębiorstw Leasingowych są optymistyczne dla rynku leasingu nieruchomości, ale nie przewiduje się w następnych kilku latach gwałtownego przyspieszenia, które zrównałoby tempo wzrostu tego segmentu z leasingiem ruchomości. Dla nieruchomości stopień wzrostu wynosi ok. 20% rocznie. Rosnąca konkurencja i malejące marże spowodują dalszy rozwój nowych, dopasowanych do potrzeb klientów rozwiązań produktowych, wpłyną na poszukiwanie nowych możliwości rynkowych oraz wzmożoną aktywność marketingową. Firmy, które chcą utrzymać pozycję w ścisłej czołówce, zmuszone będą do stałego usprawniania posiadanych i ciągłego poszukiwania nowych technik i narzędzi dotarcia do klientów [Gurak, 2006, s. 20].

8 334 Jerzy Gwizdała Na podstawie doświadczeń europejskich oraz naszych krajowych, można wskazać dwie podstawowe tendencje rozwoju: stopniowe wydłużanie okresów umów również dzięki większej skłonności banków do finansowania tego typu rozwiązań oraz tworzenie coraz to bardziej skomplikowanych struktur finansowania, w których typowa umowa leasingu będzie stanowiła małą część większego projektu. Odwołując się do Małgorzaty Okręglickiej można prognozować, że nowe przepisy prawne, regulujące tego rodzaju transakcje, zdobywane doświadczenia oraz konsolidacja w polskiej branży leasingowej, pozwalająca na umocnienie firm i powiększenie ich kapitałów, spowodują prawdopodobnie, że w przyszłości leasing nieruchomości stanie się uznaną formą finansowania nieruchomości w Polsce [Okręglicka, 2006, s. 60]. Zakończenie Leasing nieruchomości w Polsce do niedawna funkcjonował w niewielkim zakresie i dotyczył małej ilości zawieranych umów. Jednak liczne uwarunkowania gospodarcze oraz zmiany polegające na dostosowaniu przepisów prawa polskiego do prawa obowiązującego w UE spowodowały szereg zmian na rynku leasingu. W treści artykułu potwierdzono postawioną wcześniej tezę, że leasing jest dynamicznie rozwijająca się i efektywną formą finansowania nieruchomości dla polskich przedsiębiorstw [Gwizdała, 2008b, s. 123]. Rynek leasingu nieruchomości jest wysoce specyficzny, głównie ze względu na wysoką wartość transakcji oraz długi okres amortyzacji. Z punktu widzenia firm leasingowych, podjęcie działalności w danej branży stanowi decyzję strategiczną i wymaga pozyskania unikalnej wiedzy i umiejętności. Obecnie udział leasingu nieruchomości w całości polskiego rynku leasingowego nadal odbiega od sytuacji występujących w krajach wysoko rozwiniętych. Jednak zainteresowanie tą formą finansowania wśród przedsiębiorców sukcesywnie wzrasta. Dla nowo powstałych firm, nie posiadających dużego kapitału, leasing stał się szansą na szybki rozwój. W okresie lat nastąpił ponad pięciokrotny wzrost wartości leasingowych nieruchomości. Na wzrost ten, z pewnością pozytywnie wpłynęła wciąż powiększająca się świadomość przedsiębiorców w zakresie alternatywnych form finansowania nieruchomości, dobra koniunktura gospodarcza, związana z nią rosnąca konsumpcja, postęp techniczny, a także stabilność polskiego rynku nieruchomości. Zainteresowanie przedsiębiorstw finansowaniem nieruchomości poprzez leasing powinno wzrastać dzięki napływowi inwestorów zagranicznych, dla których tego typu finansowanie jest niejako naturalne. Za inwestorami będą podążały banki, dla których finansowanie inwestycji poprzez leasing również jest dosyć oczywiste. Literatura 1. Antosik A. (2009), Nieruchomość w leasingu, Gazeta Bankowa, nr Grzywacz J., Burłacka Majcher M. (2007), Leasing w przedsiębiorstwie, SGH, Warszawa.

9 Leasing jako alternatywne źródło finansowania inwestycji Gurak A. (2006), Polski Rynek Leasingu 4. Gwizdała J. (2008a), Leasing nieruchomości alternatywą dla kredytu w finansowaniu, w: Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa w warunkach zakłóceń na rynkach finansowych, red. J. Bieliński, M. Czerwińska, Fundacja Rozwoju Uniwersytetu Gdańskiego, Sopot. 5. Gwizdała J. (2008b), Perspektywy i szanse rozwoju leasingu nieruchomości komercyjnych w Polsce, w: Innowacje finansowe, red. S. Antkiewicz, M. Kalinowski, CeDeWu, Warszawa Okręglicka M. (2006), Leasing nieruchomości w Europie Środkowo Wschodniej, Finansowanie Nieruchomości, Nr 3(8) 8. Rubrycka Dettlaff A. (2006), Leasing nieruchomości w Polsce i perspektywy jego rozwoju, w: Instrumentalne, instytucjonalne i organizacyjne problemy funkcjonowania gospodarki rynkowej, red. W. Przybylska, Wyd. Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań Streszczenie Rynek leasingu nieruchomości funkcjonuje w Polsce od 1997 roku, jest młodą usługą i znajduje się dopiero w fazie rozwoju. W ciągu ostatnich lat wartość leasingu nieruchomości znacznie wzrasta, rok 2007 potwierdził, że Polska stała się obszarem dużego zainteresowania instytucji lokujących swój kapitał w nieruchomości. Leasing stał się popularną formą finansowania w Polsce dużych centrów handlowych, hal produkcyjnych, powierzchni magazynowych i obiektów biurowych. Zainteresowanie przedsiębiorstw finansowaniem nieruchomości przez leasing powinno nadal wzrastać dzięki napływowi inwestorów zagranicznych, dla których tego typu finansowanie jest bardzo przyjazne. Za inwestorami będą podążały banki, dla których finansowanie inwestycji poprzez leasing jest dosyć oczywiste. Słowa kluczowe leasing nieruchomości, finansowanie, rynek nieruchomości Leasing as an alternative source of financing real estate investment (Summary) Real estate leasing market has been functioning in Poland since 1997, it is a young service in development phase only. In recent years the value of real estate leasing has been significantly increasing. The 2007 year confirmed that Poland had become the area of big interest from institutions allocating its capital in real estate. In Poland leasing became popular form of financing shopping centers, storage areas, production halls and office buildings. Enterprise s interest in financing real estate through leasing should still increase thanks to foreign investors inflow for whom this type of financing is very friendly. After investors, the banks will follow, for which investment financing through leasing is quite apparent. Key words leasing, financing, real estate market