Llywodraeth Cynulliad Cymru Welsh Assembly Government. Zrozumieć WALIĘ

Transkrypt

1 Llywodraeth Cynulliad Cymru Welsh Assembly Government Zrozumieć WALIĘ

2 ISBN Crown copyright, Marzec 2010 CMK E

3 Ministerialne Słowo Wstępne Zgromadzenie Walijskie pragnie aby byli Państwo zadowoleni z życia i pracy w Walii bez względu na to, czy przyjechali Państwo tu na krótki czas czy też na stałe. Przeprowadzka do innego kraju do pracy lub w celu rozpoczęcia nowego życia jest poważnym krokiem, nie tylko jeżeli chodzi o różnice w systemie prawnym ale także o prawa i obowiązki, które uważamy za istotne. Walia jest wielokulturowym, wielowyznaniowym krajem, w którym każdy jest częścią społeczeństwa. Chętnie akceptujemy tu różnorodność jaką wnoszą osoby przyjeżdżające do pracy, uchodźcy oraz osoby ubiegające się o azyl. Rozumiemy również, że wszyscy oni mają za sobą podobne doświadczenia ale daleko im do bycia jednolitym środowiskiem. Ta wielka różnorodność przejawia się w różnicach ze względu na płeć, wiek, narodowość, przynależność do grupy etnicznej, język, religię i orientację seksualną. Walia jest krajem różnorodnym pod względem kulturowym i etnicznym to sprawia że jesteśmy tym, kim jesteśmy. Cenimy sobie tę różnorodność i dbamy o to, aby osoby mieszkające w Walii mogły tu prowadzić pełne i bogate życie. Wysoko cenimy ludzi razem mieszkających, razem pracujących oraz pozostających ze sobą w dobrych stosunkach; szanujemy te różnice i uważamy, że odgrywają one pozytywną rolę w budowaniu spójnego społeczeństwa dla wszystkich jego członków. Zgromadzenie Walijskie jest oddane promowaniu dobrych stosunków między społecznościami, a także przeciwdziałaniu dyskryminacji i rozpowszechnionym nieporozumieniom oraz przezwyciężaniu negatywnego obrazu imigrantów w mediach. Pracujemy w partnerstwie z lokalnym samorządem, partiami politycznymi, organizacjami charytatywnymi, wyznaniowymi i naukowymi aby podnieść poziom świadomości w kwestiach dotyczących tworzenia otwartego społeczeństwa, poprzez zapewnianie stałego i pozytywnego obrazu imigrantów, jak również zapewnienie dostępnych i dokładnych informacji. Równość szans musi mieć kluczowe znaczenie w życiu wszystkich obywateli w Walii, a równość i różnorodność zostały włączone do polityki i działań 1

4 Zgromadzenia Walijskiego. Podjęliśmy już cały szereg działań aby upewnić się, że Walia jest krajem dla wszystkich, którzy tu mieszkają. Walia ma swój własny język, z którego słusznie jesteśmy dumni. Walijski jest używany w całej Walii, znajdą też Państwo walijskie programy radiowe i telewizyjne, oraz publikacje i znaki zarówno po walijsku jak i angielsku. Zachęcamy do nauki walijskiego, tak jak i angielskiego. Pierwszy dokument Witamy w Walii został zaprojektowany aby zapewnić informacje dla osób przyjeżdżających do pracy; poprawiona wersja zawiera informacje dla osób przyjeżdżających do pracy, starających się o azyl, uchodźców oraz ich rodzin. Celem publikacji Zrozumieć Walię jest upewnienie się, że posiadają Państwo wiedzę potrzebną do korzystania z dostępnej pomocy. Dokument zawiera wskazówki dotyczące dostępu do edukacji, szkoleń, służby zdrowia i zakwaterowania dla Państwa i Waszych rodzin. Zawiera także informacje dotyczące tego, gdzie można otrzymać pomoc w nagłych wypadkach lub poradę w przypadku kłopotów. Krótko mówiąc, jeżeli nie są Państwo czegoś pewni, ten przewodnik został napisany po to, żeby można było znaleźć w nim dane kontaktowe miejsca oferującego pomoc. Niniejszy dokument zawiera jedynie wskazówki; w przypadku niepewności, zawsze należy uzyskać poradę. Szczególnie prawo dotyczące legalnego pozostania w tym kraju ciągle się zmienia i wskazane jest, aby zawsze sprawdzać przepisy dotyczące Państwa sytuacji. Carl Sargeant Minister sprawiedliwości społecznej i samorządu lokalnego 2

5 Spis treści 1 Zrozumieć Walię 2 Przed przyjazdem do Zjednoczonego Królestwa 3 Sprowadzenie rodziny do Zjednoczonego Królestwa 4 Informacje ogólne 5 Informacje ogólne o życiu w Walii 6 Region i atrakcje 7 Bezpieczeństwo lokalnej społeczności 8 Informacje lokalne 9 Zasiłki opieki społecznej 10 Jazda samochodem 11 Edukacja 12 Praca 13 Pomoc w nagłych wypadkach 14 Finanse 15 Zdrowie 16 Sprawy mieszkaniowe 17 Nauka języka angielskiego 18 Egzamin na temat życia w UK 19 Religia / Wyznanie / Wiara 20 Informacje Osobiste Zrozumieć Walię Aby łatwiej było Państwu korzystać z tego dokumentu, niektóre jego części zostały wydrukowane w następujących kolorach: Niebieski Czerwony Zielony informacje istotne dla osób ubiegających się o azyl informacje istotne dla uchodźców informacje istotne dla obywateli Unii i imigrantów spoza Unii Europejskiej 3

6 Glosariusz UK Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej EU Unia Europejska UKBA ECHR DWP Agencja Ochrony Granic Zjednoczonego Królestwa (United Kingdom Border Agency) Europejska Konwencja Praw Człowieka (European Convention of Human Rights) Ministerstwo Pracy i Systemu Emerytalnego (Department of Work and Pensions) HMRC EEA LAS LEAS CAB Urząd Skarbowy (Her Majesty s Revenue and Customs) Europejska Strefa Ekonomiczna (European Economic Area) Lokalne władze samorządowe Kuratoria Oświaty (Local Education Authorities) Biuro Porad Obywatelskich (Citizens Advice Bureau) DVLA Agencja licencjonowania pojazdów i kierowców (Driver and Vehicle Licensing Agency) NHS Narodowa Służba Zdrowia (National Health Service) Civil Partnership Cywilne Partnerstwo związek podobny do małżeństwa dwóch osób tej samej płci 4

7 Wstęp Zrozumieć Walię Zrozumieć Walię North Pembrokeshire Coast Zgromadzenie Walijskie wita Państwa w Walii. Celem tego dokumentu jest przekazanie niezbędnych informacji, które będą Państwu potrzebne po przyjeździe do Walii i pomogą w zintegrowaniu się z nową społecznością. Dokument nie zawiera wszystkiego, o czym powinni Państwo wiedzieć ale jest opracowany tak, by dostarczyć podstawowych informacji. Tam gdzie uznaliśmy za stosowne, załączone są adresy stron internetowych oraz inne dane po to, aby mogli Państwo znaleźć szczegółowe informacjie odnośnie konkretnych spraw przez internet w swoim własnym czasie. Miejscowe biblioteki zapewniają nieodpłatny dostęp do internetu. Wiele informacji podanych w tym dokumencie podlega zmianom, zawarte informacje są zgodne ze stanem faktycznym w dniu publikacji a dokument będzie regularnie aktualizowany. Pomimo tego powinni Państwo zaglądać na stronę internetową lub korzystać z innych podanych form kontaktu aby upewnić się, że posiadają Państwo pełne, aktualne i poprawne informacje. Odpowiedzialność za to spoczywa na Was Podziękowania Dziękujemy organizacjom i osobom prywatnym, które przyczyniły się do powstania tego dokumentu zarówno jego szaty graficznej i jak treści. 5

8 Walia autostrady szosa główna tory kolejowe Port lotnisko rzeki Crown copyright 2009 Na podstawie informacji dostarczonych przez cyfrowe Lovell Johns Ltd. Oxford Cartographics: Walijski Assembly Government: ML/34/03.04/general 6

9 Przed przyjazdem do Zjednoczonego Królestwa (UK) Wiza Osoby posiadające paszport brytyjski, paszport Unii Europejskiej lub kraju Europejskiej Strefy Ekonomicznej nie potrzebują wizy; jeżeli nie posiada się żadnego z wyżej wymienionych paszportów, możliwe że potrzebna będzie wiza aby wjechać do Zjedoczonego Królestwa. Należy odwiedzić strony internetowe Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Home Office) i Ministerstwa Spraw Zagranicznych (Foreign and Commonwealth Office) celem uzyskania dalszych informacji o rodzajach wiz. Unia Europejska (EU) składa się z następujących państw: Austria, Belgia, Bułgaria, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Irlandia, Włochy, Łotwa, Litwa, Luxemburg, Malta, Holandia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Hiszpania, Szwecja i Wielka Brytania Europejska Strefa Ekonomiczna (EEA) składa się z następujących państw: Wszystkie powyższe państwa plus Islandia, Liechtenstein i Norwegia. Portmeirion, North Wales 7

10 8

11 Sprowadzenie rodziny do Zjednoczonego Królestwa Zrozumieć Walię Jeżeli mają Państwo prawo do mieszkania w Zjednoczonym Królestwie, Wasza rodzina może przyjechać i zamieszkać z Wami. W celu uzyskania dalszych informacji należy przeczytać rozdział Sprowadzenie Rodziny do Walii. Przedłużenie wizy Osoby, które przyjechały do tego kraju jako turyści, mogą zostać tylko na maksymalnie sześć miesięcy. Aby nadal przebywać w Zjednoczonym Królestwie po przekroczeniu tego okresu, należy ubiegać się o przedłużenie wizy. W celu uzyskania dalszych informacji na powyższy temat należy odwiedzić stronę internetową Agencji Ochrony Granic Zjednoczonego Królestwa (UKBA). Powys Castle, North Wales 9

12 Osoby ubiegające się o azyl Ubieganie się o azyl w UK oznacza, że dana osoba zwraca się z prośbą do rządu brytyjskiego o nadanie statusu uchodźcy. Ayzl jest udzielany na mocy Konwencji ONZ dotyczącej Statusu Uchodźcy z 1951 roku. Rząd brytyjski stosuje się również do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, która nie pozwala na wydalenie osoby do kraju, w którym istnieje realne ryzyko, że osoba ta zostanie poddana torturom lub innemu nieludzkiemu bądź upadlającemu traktowaniu lub karze. Rząd brytyjski zdecyduje czy dana osoba podlega ochronie jako uchodźca. Żeby uzyskać status uchodźcy rząd brytyjski musi zdecydować czy ta osoba ma powód aby we własnym kraju obawiać się prześladowań na tle rasowym, religijnym, narodowościowym, lub z powodu przynależności do określonej grupy społecznej czy też z powodu poglądów politycznych. Jeżeli rząd uzna, że dana osoba nie kwalifikuje się na przyznanie statusu uchodźcy ale istnieją odmienne, humanitarne lub inne powody, dla których powinno się pozwolić takiej osobie pozostać w tym kraju, możliwe jest otrzymanie tymczasowej zgody na pobyt. Osoby przebywające już w Zjednoczonym Królestwie mogą ubiegać się o azyl w jednostce sprawdzającej (asylum screening unit). Należy wtedy złożyć paszport lub inny dokument uprawniający do przekraczania granicy, w celu ustalenia tożsamości i obywatelstwa, a także w celu poparcia wniosku. Zwykle otrzymuje się wtedy kartę rejestracyjną, zwaną ARC, która potwierdza złożenie podania o azyl. Dana osoba zostanie poproszona o stawienie się na przesłuchanie, na które należy się stawić, gdyż w przeciwnym wypadku podanie może zostać odrzucone. W czasie przesłuchania dana osoba jest pytana o powody starania się o azyl. Podanie będzie rozpatrywane przez urzędnika prowadzącego daną sprawę (case owner) i należy jemu/ jej przekazać wszystkie informacje, które mają znaleźć się w podaniu. Na wszystkie pytania należy odpowiedzieć zgodnie z prawdą, podając jak najwięcej szczegółów. Konieczne jest również poinformowanie urzędnika, jeżeli dana osoba starała się już o azyl w Zjednoczonym Królestwie lub w innym kraju. 10

13 Cardiff Bay Pomoc dla osób ubiegających się azyl Podczas gdy podanie o azyl jest rozpatrywane, można ubiegać się w UKBA o pomoc pieniężną i zakwaterowanie, jeżeli dana osoba nie jest w stanie zapewnić bytu sobie i swojej rodzinie oraz nie ma gdzie mieszkać. Nazywa się to wsparciem dla osób ubiegających się o azyl. Aczkolwiek, jeżeli podanie o azyl nie zostało złożone przed upływem określonego czasu od przyjazdu do Zjednoczonego Królestwa, istnieje możliwość, że UKBA nie będzie w stanie pomóc, chyba że będzie to konieczne w celu zapobiegania łamania praw danej osoby wynikających z Europejskiej Konwencji Praw Człowieka (ECHR). W przypadku zakwalifikowania się na pomoc z UKBA przyznawane jest odpowiednie zakwaterowanie oraz możliwość odbioru pieniędzy z urzędu pocztowego na zakup niezbędnych produktów, takich jak żywność i ubranie. Przyznana kwota będzie uzależniona od sytuacji danej osoby. W przypadku prośby o zakwaterowanie, nie ma możliwości wyboru miejsca zamieszkania; zakwaterowanie przyznawane jest tam, gdzie akurat dostępne jest odpowiednie miejsce. Wymagane będzie podpisanie umowy (asylum support agreement), określającej warunki, jakie należy spełniać aby dalej otrzymywać wsparcie. W przypadku złamania tych warunków, pomoc może zostać wstrzymana tymczasowo lub na stałe. 11

14 Jeżeli podanie o azyl zostanie odrzucone, istnieje możliwość przyznania krótkoterminowej pomocy na czas oczekiwania na powrót do swojego kraju. Jest to określane jako pomoc z paragrafu 4, ponieważ pomoc ta jest udzielana na mocy paragrafu 4 Ustawy o Imigracji i Azylu z 1999 roku. Aby zakwalifikować się na pomoc z paragrafu 4 należy spełnić surowe wymagania; pomoc ta nie jest zapewniana w taki sam sposób jak inne rodzaje wsparcia dla azylantów. Pomoc w powrocie do własnego kraju W każdej chwili, w trakcie ubiegania się o azyl, można zdecydować się na powrót do swojego kraju. W przypadku podjęcia takiej decyzji należy poinformować o niej urzędnika prowadzącego daną sprawę. Powrót może być zorganizowany we własnym zakresie lub można złożyć wniosek o udział w jednym z programów pomocy w dobrowolnym powrocie. Programy te są prowadzone przez Międzynarodową Organizację d/s Migracji (International Organisation for Migration -IOM), która jest niezależna i może udzielić porady czy zaoferować konkretną pomoc w powrocie do własnego kraju. Program Dobrowolnego Wspomaganego Powrotu i Reintegracji Program Dobrowolnego Wspomaganego Powrotu i Reintegracji (VARRP) jest otwarty dla wszystkich osób ubiegających się o azyl; nie jest jednak otwarty dla osób posiadających status uchodźcy, pozwolenie na pobyt w UK ani osób przebywających w UK nielegalnie, które nie złożyły wniosków o azyl. Jeżeli spełni się warunki udziału w programie, otrzyma się pomoc w powrocie do własnego kraju i rozpoczęcia tam nowego życia. Będzie to pakiet dostosowany do indywidualnych potrzeb i specyficznych warunków kraju, do którego dana osoba wraca. Taka sama pomoc jest również dostępna dla każdego członka rodziny, króry wraca z daną osobą. Oczekuje się, że osoba której aplikacja została przyjęta do Harlech Castle, North Wales 12

15 Brecon Beacons programu, opuści Zjednoczone Królestwo w ciągu trzech miesięcy od daty przyjęcia do programu. Program Dobrowolnego Wspomaganego Powrotu Nielegalnych Imigrantów Ten program jest dla osób przebywających w UK nielegalnie, wliczając tych, którym skończył się termin ważności wizy oraz osoby przemycone do kraju. W przypadku zaakceptowania do tego programu, IOM może zapewnić: Bilety na powrót do kraju; Pomoc w zorganizowaniu podróży Pomoc w uzyskaniu dokumentów na podróż Nie można ubiegać się o udział w tym programie jeśli chce się wrócić do kraju należącego do Unii Europejskiej. W celu uzyskania pełnych informacji odnośnie powyższych spraw należy udać się na stronę internetową UKBA: unsuccessfulapplications/voluntaryreturn/ 13

16 Uchodźcy Jeżeli rząd brytyjski uznał Twój status uchodźcy lub udzielił pozwolenia na pozostanie w tym kraju z powodów humanitarnych, dostaniesz początkowo zgodę na pozostanie w UK przez 5 lat. (Nazywa się to leave to enter lub leave to remain.) Jeżeli rząd brytyjski nie uzna Twojego statusu uchodźcy ani nie zakwalifikuje Cię jako osoby, którą należy objąć opieką humanitarną, istnieje możliwość uzyskania innego rodzaju krótkoterminowego pozwolenia na pobyt w Zjednoczonym Królestwie, zwanego uznaniowym pozwoleniem na pozostanie (discretionary leave to remain). W celu uzyskania dalszych informacji należy udać się na stronę internetową UKBA Puffin on Skomer Island 14

17 Swansea Waterfront Obywatele Unii Europejskiej Obywatele EEA i Szwajcarii Mają prawo mieszkać i pracować w Zjednoczonym Królestwie. Jest to prawo do osiedlenia się. To prawo obowiązuje tylko wtedy jeżeli: jesteś obywatelm EEA lub Szwajcarii i pracujesz w Zjednoczonym Królestwie lub jesteś w stanie utrzymywać siebie i swoją rodzinę w Zjednoczonym Królestwie bez nadmiernego obciążania funduszy publicznych Po przybyciu do Zjednoczonego Królestwa, trzeba będzie okazać się paszportem lub dowodem osobistym, które to dokumenty zostaną sprawdzone przez urzędnika imigracyjnego celem upewnienia się, że dokument jest ważny i należy do okaziciela. Należy wejść przez oddzielną część oznaczoną EEA/EU jeżeli jest taka wydzielona. Zarówno Ty jak i członkowie Twojej rodziny możecie: 15

18 przyjmować oferty pracy; pracować (jako pracownik lub osoba samo-zatrudniona); zakładać firmę; zarządzać firmą; lub zakładać oddział firmy Nie jest konieczne składanie wniosku o pozwolenie na pracę ale może być wymagane zarejestrowanie się w systemie rejestracji pracowniczej (Workers Registration Scheme). W celu uzyskania dalszych informacji należy odwiedzić stronę internetową UKBA. Obywatele Bułgarii i Rumunii (A2) Obywatele kraju z grupy A2 mogą zamieszkać w Zjednoczonym Królestwie ale muszą być w stanie utrzymać siebie i swoją rodzinę bez nadmiernego obciążania funduszy publicznych, nie powinni również rozpoczynać pracy przed otrzymaniem na nią pozwolenia. Po przepracowaniu legalnie 12 miesięcy bez przerwy jako pracownik, nabywają oni pełnię praw do swobodnego przemieszczania się i nie potrzebują więcej pozwolenia na podjęcie pracy. Celem uzyskania dalszych informacji należy odwiedzić poniższą stronę UKBA. Imigranci spoza Unii Europejskiej Imigranci spoza Unii Europejskiej muszą ubiegać się w systemie opartym na punktacji (Points Based System), system ten ma 5 poziomów. Te poziomy to: Poziom 1 Osoby wysoko wykwalifikowane mające przyczynić się do wzrostu i podniesienia produktywności Poziom 2 Wykwalifikowani pracownicy, którzy otrzymali oferty pracy aby wypełnić luki w miejscach pracy w Zjednoczonym Królestwie. Poziom 3 Ograniczona ilość nisko wykwalifikowanych pracowników, którzy są potrzebni aby wypełnić tymczasowe luki w sile roboczej. Poziom 4 - Studenci 16

19 Poziom 5 Młodzież i pracownicy sezonowi, którym pozwala się pracować w Zjednoczonym Królestwie przez krótki okres czasu i głównie w celach innych niż zarobkowe Niezależnie od poziomu, na podstawie którego składana jest aplikacja, należy uzyskać wystarczającą liczbę punktów aby otrzymać zgodę na wjazd lub pozostanie w Zjednoczonym Królestwie. Na stronie internetowej UKBA znajduje się narzędzie pozwalające na wstępne oszacowanie ilości punktów, jest to kalkulator liczący punkty (points-based calculator), którego można użyć do obliczenia czy posiada się wystarczającą liczbę punktów aby zakwalifikować się na przyjazd, zanim wniesie się opłatę administracyjną. Niektóre części systemu opartego na punktach podlegają zmianom, należy więc odwiedzić stronę internetową UKBA w celu upewnienia się, że posiadane informacje są poprawne na chwilę obecną. Waterfall, Brecon Beacons National Park 17

20 Museum of Welsh Life, Cardiff Ważna wskazówka Należy uważać na to, komu daje się swój paszport. Jest to bardzo ważny dokument, który powinien być przechowywany w bezpiecznym miejscu. Pracodawca może zrobić kopię paszportu i zatrzymać ją w swoich aktach; nie ma jednak prawa zatrzymać paszportu ani innych dokumentów tożsamości, takie dokumenty muszą być zwrócone. Użyteczne może być przywiezienie ze sobą następujących dokumentów, najlepiej przetłumaczonych na język angielski: Kopię swojej karty pacjenta; Świadectwa pracy; Umowy wynajmu mieszkania. Użyteczne będzie również sporządzenie kserokopii ważnych dokumentów i schowanie oryginałów w bezpiecznym miejscu. 18

21 Sprowadzenie rodziny do Walii Po osiedleniu się w Walii można ubiegać się o dołączenie rodziny. Mają tu zastosowanie różne przepisy, które podlegają częstym zmianom ale poniższe części tego dokumentu podają podstawowe informacje, które są zgodne ze stanem faktycznym w dniu oddania do druku. W celu uzyskania pełnych bieżących informacji należy odwiedzić stronę internetową agencji ochrony granic. Adres strony podany jest poniżej. Członkowie rodzin, którzy są obywatelami EEA lub Szwajcarii Jeżeli członkowie Twojej rodziny są obywatelami krajów EEA lub Szwajcarii nie podlegają oni kontroli imigracyjnej i mają prawo swobodnie poruszać się w obrębie EEA, wliczając Zjednoczone Królestwo. Mogą przyjeżdżać i pozostawać tutaj zgodnie z Przepisami o Imigracji (EEA) z 2006 roku. Członkowie rodzin, którzy nie są obywatelami krajów EEA Jeżeli członkowie Twojej rodziny nie są obywatelami krajów EEA powinni ubiegać się o pozwolenie na wjazd dla członków rodzin (Family Permit) przed przyjazdem do Zjednoczonego Królestwa. Takie pozwolenie jest dokumentem podobnym do wizy i wydawanym przez obsługę wizową, można o nie wystąpić w najbliższej brytyjskiej jednostce dyplomatycznej. Rodzina jest zdefiniowana jako: Współmałżonek lub partner cywilny Twoje dzieci lub wnuki, wnuki i dzieci Twojego współmałżonka/-ki lub cywilnego partnera/-ki, które nie mają ukończone 21 lat lub które są na waszym utrzymaniu; Twoi rodzice lub dziadkowie, rodzice i dziadkowie Twojego współmałżonka/- ki lub cywilnego partnera/-ki Inni krewni nie mają automatycznie prawa aby osiedlić się z Tobą w UK. W przypadku związków nieformalnych, trzeba będzie udowodnić, że dany związek jest stabilny. 19

22 20 Snowdon, Snowdonia National Park Partnerzy obywateli brytyjskich i osób osiedlonych w UK Jeżeli osiedliłeś/-łaś się, lub ubiegasz się o osiedlenie w tym kraju, Twój małżonek/-ka, cywilny partner/-ka, narzeczony/-a, osoba tej samej płci, z którą chcesz wziąć ślub lub partner/-ka z którą żyjesz w konkubinacie mogą ubiegać się o wjazd lub pozostanie w UK z zamiarem osiedlenia się. W przypadku, gdy jedno z małżonków/partnerów nie ma ukończonych 21 lat w dniu proponowanego przybycia do Zjednoczonego Królestwa czy w dniu kiedy pozwolenie na wjazd i pozostanie byłoby przyznane, takie pozwolenie nie będzie wydane. Obcokrajowcy podlegający kontroli imigracyjnej Jeżeli Twój partner/-ka jest obcokrajowcem podlegającym kontroli imigracyjnej, musi on (ona) uzyskać zgodę na wjazd, zanim przyjedzie do Zjednoczonego Królestwa. W celu uyzskania dalszych informacji należy odwiedzić stronę internetową UKBA. Dzieci na utrzymaniu Osoby, które mieszkają w Zjednoczonym Królestwie na stałe lub które otrzymały pozwolenie na pobyt stały ( tak zwane indefinite leave to remain ), mogą ubiegać się o to aby ich dzieci dołączyły do nich. Dziecko

23 takiej osoby musi otrzymać pozwolenie na wjazd do Zjednoczonego Królestwa w postaci wizy lub zgody na wjazd (entry clearance certificate), zanim tu przyjedzie. O powyższe dokumenty można ubiegać się w brytyjskich jednostkach dyplomatycznych w kraju zamieszkania. W celu uzyskania pełnych informacji prosimy udać się na stronę internetową UKBA. Krewni Jeżeli mieszkasz obecnie w Zjednoczonym Królestwie i osiedliłeś/-łaś się tu bez ograniczeń czasowych na swój pobyt, następujący krewni mogą ubiegać się o zamieszkanie z Tobą: owdowiałe matki i owdowiali ojcowie w wieku 65 lat lub powyżej; oraz Rodzice lub dziadkowie, który przyjeżdżają razem, jeżeli jedno z nich ma ukończone 65 lat Krewny musi najpierw uzyskać pozwolenie w postaci wizy lub zgody na wjazd, zanim przyjedzie do Zjednoczonego Królestwa. Aby uzyskać taki dokument, trzeba ubiegać się o niego w brytyjskiej placówce dyplomatycznej kraju zamieszkania. National Botanic Garden, near Carmarthen 21

24 Tintern Abbey, Wye Valley W niektórych przypadkach następujący krewni mogą uzyskać pozwolenie na dołączenie do Ciebie w tym kraju: Synowie, córki, siostry, bracia, wujowie i ciotki mający ukończone 18 lat; oraz Rodzice i dziadkowie nie mający jeszcze 65 lat. Należy udać się na stronę internetową UKBA w celu uzyskania pełnych informacji na ten temat. Przywóz zwierząt do UK Jeżeli chcesz przywieźć swoje zwierzątko do UK, należy podjąć kilka niezbędnych kroków przed przyjazdem. Ministerstwo Środowiska, Żywności i Rolnictwa (DEFRA) posiada potrzebne informacje. Należy udać się na stronę internetową DEFRA w celu uzyskania informacji odnośnie przywozu zwierząt do UK. 22

25 Ogólne Informacje o Walii Zrozumieć Walię Zjednoczone Królestwo składa się z Wielkiej Brytanii (Anglii, Walii i Szkocji) oraz Irlandii Północnej. Liczba ludności Walii to około 2.9 miliona (spis ludności z 2001 roku). Walia jest dumna ze swojej historii przyjmowania osób z innych krajów. Walia jest krajem zróżnicowanym, jej ludność należy do różnych grup etnicznych. Większość populacji stanowią biali Brytyjczycy ale mieszka tutaj też pewna ilość imigrantów i uchodźców, którzy przybyli z całego świata. Zgomadzenie Walijskie Rząd Walii (Welsh Assembly Government) Zgromadzenie Walijskie jest odpowiedzialne za większość spraw życia codziennego dotyczących mieszkańców Walii, wliczając w to sprawy ekonomiczne, zdrowie, edukację i samorząd. Zgromadzenie Walijskie składa się z: Pierwszego Ministra Walii Zastępcy Pierwszego Ministra Walii Ministrów Walii Prawnika Generalnego Zastępców Ministrów Walii. Walijskie Zgromadzenie Narodowe Zgromadzenie Narodowe Walii zostało powołane do życia Ustawą o Rządzie Walii z 1998 roku. Przekazanie władzy centralnej władzom lokalnym oznacza że Zgromadzenie Walijskie jest odpowiedzialne za niektóre decyzje i świadczenia dotyczące imigrantów przyjeżdżających do Walii, np. edukację, zdrowie, opiekę socjalną i sprawy mieszkaniowe oraz w ograniczonym stopniu sprawy dotyczące spójności społecznej. Sprawy imigracyjne nie zostały przekazane samorządowi i nadal są odpowiedzialnością rządu brytyjskiego. 23

26 Wybory do Zgromadzenia odbywają się co cztery lata, a pierwsze Zgromadzenie zostało wybrane w 1999 roku. Zgromadzenie Narodowe składa się z 60 wybieranych członków, którzy reprezentują konkretne obszary Walii jako członkowie partii politycznych lub jako członkowie niezależni (nie należący do żadnej z czterech głównych partii politycznych). Cztery główne partie polityczne to Konserwatyści, Partia Pracy, Liberalni Demokraci i Plaid Cymru (Partia Walii). 24 Senedd, Cardiff Bay Członkowie Zgromadzenia spotykają się każdego tygodnia, gdy Zgromadzenie obraduje, żeby przedyskutować sprawy ważne dla Walii i jej mieszkańców. Zgromadzenie odbywa się w Senedd. Senedd jest głównym państwowym budynkiem Zgromadzenia, głównym centrum demokracji i władzy lokalnej w Walii. Jest to budynek otwarty taki do którego można wejść i udać się do miejsc przeznaczonych dla publiczności. W Seneddzie często występują aktorzy, piosenkarze, odbywają się wystawy i inne imprezy, gdyż jest to budynek publiczny. Kilka innych faktów Stolica: Cardiff Obszar: 20,779 km kw. (8,022 mil kw.) Języki: angielski, walijski

27 Główna religia: Chrześcijaństwo Jednostka monetarna: 1 funt szterling ( ) = 100 pensów Język walijski Walijski jest językiem celtyckim, blisko spokrewnionym z kornwalijskim i bretońskim. Dzisiejszy walijski wywodzi się z języka używanego w szóstym wieku i jest jednym z najstarszych, żywych języków w Europie. Walijski jest szeroko używany w Walii i dla wielu jej mieszkańców, szczególnie na zachodzie i północy kraju, jest ich pierwszym językiem. Krajowa telewizja i radio nadają w języku walijskim, znaki drogowe są po angielsku i walijsku, istnieją szkoły uczące za pośrednictwem języka walijskiego, książki, gazety i czasopisma oraz strony internetowe. Podstawowe zwroty walijskie Poniżej kilka słów i zwrotów na początek: Bore da (wymowa: Boh-reh dah): Dzień dobry (rano) Prynhawn da (Prin-houn dah): Dzień dobry (po południu) Nos da (nohs dah): Dobranoc Croeso i Gymru (Croesoh ee Gum-reeh): Witamy w Walii Iechyd da! (Yeh-chid dah): Na zdrowie! Tafarn (Tav-arn): Pub Diolch (Dee-olch): Dzięki Da iawn (Dah ee-aw-n): Bardzo dobrze. Narodowym dniem Walii jest dzień świętego Dawida, który jest patronem Walii. Uroczyste obchody ku jego czci odbywają się 1-go marca każdego roku. 25

28 To jest flaga Walii: Inne narodowe symbole to: Hymn My Hen Wlad fy Nhadau (Ziemia moich ojców). Hymn ten jest śpiewany podczas ważnych wydarzeń kulturalnych w Walii i poza nią, jeżeli Walijczycy biorą w nich udział. Przykładem mogą być zawody sportowe z udziałem Walijskiej drużyny. Por i żonkil Związek między Walią i porem jest niejasny ale kilka legend wskazuje na to, że por był używany przez Walijczyków jako odznaka na czapce w czasie bitwy aby odróżnić przyjaciół od wrogów. W każdym razie por do dzisiaj mocno kojarzy się z Walijczykami. Pory noszone są w dzień świętego Dawida. Przetrwała też tradycja jedzenia surowych porów przez żołnierzy pułków walijskich w dzień świętego Dawida. Jednym z możliwych powodów, dla których żonkile uważa się za narodowy symbol jest to, że słowa żonkil i por są takie same w języku walijskim (Cenhinen = por, Cenhinen Pedr = żonkil). Mętlik z tymi słowami spowodował, że obydwa przyjęły się jako symbole narodowe i obydwu używa się w dzień świętego Dawida. 26

29 Ogólne Informacje o życiu w Walii Kultura Brytyjczycy / Walijczycy są zwykle powściągliwi i mają dobre maniery. Sąsiedzi grzecznie się witają, mówiąc Good Morning / Good Afternoon lub Bore Da / Prynhawn Da (Dzień Dobry po angielsku i walijsku) i często podają sobie ręce na przywitanie. W Zjednoczonym Królestwie ludzie mówią proszę, dziękuję, przepraszam, itd. w miejscach publicznych kiedy są obsługiwani lub płacą za usługi. Stanie w kolejce (czekanie na swoją kolej) Jest to ogólnie przyjęty zwyczaj w Zjednoczonym Królestwie. Ludzie czekają w kolejce na poczcie, w supermarketach i innych sklepach, w bankach, przed bankomatami i na przystankach autobusowych; faktycznie wszędzie gdzie trzeba poczekać. Przyjęte jest, że czeka się cierpliwie na swoją kolej. W wielu miejscach publicznych takich jak banki, poczta i sklepy są znaki Queue Here Please ( proszę tutaj stanąć w kolejce ) z barierkami, które prowadzą do okienka lub lady, przy której obsługiwani są interesanci. Przyjęte jest, że staje się za ostatnią osobą w kolejce i czeka na swoją kolej. Umówione spotkania Jeżeli masz umówione spotkanie lub wizytę, ważne jest aby przyjść na czas. Dobrze jest przyjść na umówione spotkanie 10 minut wcześniej. Jeżeli wiesz, że się spóźnisz, lub że w ogóle nie będziesz w stanie przyjść, powinno się zawiadomić osobę, z którą jest spotkanie. Wzajemne traktowanie W Zjednoczonym Królestwie każdy jest traktowany tak samo, bez względu na rasę, pochodzenie etniczne, niepełnosprawność, orientację sexualną, wiek i religię. Maniery w miejscu publicznym Nie należy rzucać śmieci na ziemię ani pluć w miejscach publicznych. Należy użyć chusteczki do nosa przy kichaniu czy wydmuchiwaniu nosa. 27

30 28 Sąsiedztwo Społeczność, w której żyjesz pragnie żebyś był/-ła szczęśliwy/-a mieszkając w Walii, w zamian inni też powinni być zadowoleni z tego, że mieszkasz obok. Można to osiągnąć przez uprzejmość i kurtuazję w sosunku do swoich sąsiadów, np. nie hałasując, zwracając uwagę aby Twoje dzieci nie robiły im na złość i nie dokuczały oraz poprzez kontrolowanie swoich zwierząt. Religia/Wiara/Kultura Walia jest krajem wielowyznaniowym, można tu znaleźć wiele kościołów, meczetów, synagog i świątyń hinduskich. Zarówno w Walii jak i w całym Zjednoczonym Królestwie można praktykować swoją kulturę, dotyczy to też sposobu ubierania się. Palenie papierosów Palenie w jakimkolwiek miejscu publicznym w Walii jest niezgodne z prawem; dotyczy to przystanków autobusowych, sklepów, restauracji, pubów, dyskotek, autobusów, pociągów, peronów, biur i fabryk. Palenie powoduje wiele chorób i problemów zdrowotnych. Z tego powodu istnieją przepisy prawne odnoszące się do palenia: Należy mieć ukończone 18 lat aby móc kupić papierosy i inne produkty tytoniowe, wliczając tytoń i bibułę do robienia papierosów. Sprzedawcy mogą poprosić o dokument potwierdzający wiek przed sprzedażą papierosów. Za palenie w miejscu niedozwolonym można zostać ukaranym grzywną do 200 funtów. Palenie jest dozwolone we własnym domu, prywatnym samochodzie i innych nieosłoniętych, specjalnie wydzielonych miejscach. Korzystając z hotelu Bed & Breakfast należy zawsze ustalić z właścicielem czy i gdzie można palić. Jeżeli chciałbyś/chciałabyś uzyskać pomoc i poradę jak rzucić palenie, istnieje wiele organizacji do których można się zwrócić. Oto kilka z nich. Free NHS Smoking Helpline Darmowa Infolinia Narodowej Służby Zdrowia (7 dni w tygodniu 7rano do 11 wieczoerm) Tel:

31 Smokers Helpline Wales (Walijska Infolinia dla Palaczy) Tel: Darmowe i poufne porady Strona internetowa: All Wales Smoking Cessation Service (Ogólnowalijska Pomoc w Zaprzestaniu Palenia) Tel: Picie alkoholu Alkohol jest społecznie akceptowany i można się nim cieszyć jeśli jest spożywany z umiarem, ale może również powodować wiele zdrowotnych/społecznych problemów jeżeli jest spożywany nierozsądnie. Istnieje ograniczenie wiekowe dotyczące alkoholu, trzeba mieć przynajmniej 18 lat aby kupować napoje alkoholowe. Picie w miejscach publicznych Picie w miejscach publicznych nie jest technicznie niezgodne z prawem, ale w miejscach gdzie stanowi to problem, lokalne władze mogą wydać zarządzenie o wyznaczonych miejscach publicznych (DPPOs) po to, by rozwiązać problem aspołecznego picia alkoholu w miejscach publicznych. Na mocy takiego zarządzenia policja może użyć swojej władzy aby zakazać picia alkoholu. Prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu Obowiązują ścisłe ograniczenia ilości alkoholu, jaki można wypić jeżeli ma się zamiar prowadzić samochód. W celu uzyskania dalszych informacji należy zapoznać się z paragrafem w niniejszej broszurze, poświęconym jeździe samochodem. Święta bankowe (Bank Holidays) Te dni uznawane są za dni świąteczne, jako że banki, urzędy i szkoły są wtedy zamknięte. Daty niektórych świąt zmieniają się co roku, a niektóre są zawsze takie same. 29

32 Następujące dni zaliczane są do świąt bankowych w Anglii i Walii: Nowy Rok (zawsze 1-szy stycznia) Wielki Piątek Lany Poniedziałek Święto Majowe (zawsze 1-szy poniedziałek maja) Święto Wiosenne (zawsze ostatni poniedziałek maja) Letnie Święto (zawsze ostatni poniedziałek sierpnia) Boże Narodzenie (zawsze 25 grudnia) Drugi Dzień Świąt Bożego Narodzenia (zawsze 26 grudnia) Brytyjski czas letni Brytyjski czas letni następuje wtedy, gdy przesuwamy zegarki do przodu i do tyłu o 1 godzinę. Czas letni zaczyna się w ostatnią niedzielę marca a kończy się w ostatnią niedzielę października o 1:00 w nocy czasu uniwersalnego (Greenwich Mean Time-GMT). Wiosną zegarki przesuwane są do przodu tracąc godzinę - o 1:00 w nocy przestawia się zegarek na 2:00. Jesienią zegarki przesuwane są do tyłu o 1:00 w nocy przestawiamy zegarki na 12:00. Rządy w UK i polityka kraju Władzę w UK sprawuje Królowa, Premier i Parlament. Królowa ma pewne obowiązki i funkcje wliczając w to cotygodniowe spotkania z Premierem i otwieranie nowej sesji Parlamentu, kiedy to podaje zarys proponowanej polityki i ustawodawstwa. System polityczny w UK jest oparty na partiach politycznych, które prowadzą swoją politykę i rywalizują o poparcie społeczeństwa aby sprawować władzę. Społeczeństwo ma możliwość głosowania w wyborach powszechnych na partię, którą popiera. W Parlamencie dwie partie z największą ilością posłów tworzą rząd i opozycję. 30

33 Palace of Westminster Premier jest liderem partii, która ma większość posłów w parlamencie. Parlament składa się z Izby Lordów i Izby Gmin, stanowią one prawo UK, finansują prace rządu, przyglądają się polityce rządu i administracji i debatują nad najważniejszymi sprawami kraju. Biblioteki Oprócz książek, biblioteki oferują szeroką gamę usług wliczając: Darmowy dostęp do internetu Wypożyczanie filmów, DVD Możliwość przeczytania wszystkich krajowych i lokalnych gazet Fax Ksero Informacje o usługach dla społeczności loklanej i edukacji dla dorosłych Możliwość otrzymania informacji na temat okolicy i klubów społecznych 31

34 Banki Aby otworzyć konto w banku należy spodziewać się konieczności wypełnienia formularza, okazania dowodu tożsamości oraz potwierdzenia adresu zamieszkania. Otwarcie konta najszybciej jak to możliwe jest istotne, gdyż większość pracodawców wypłaca zarobki bezpośrednio na konto. Dalsze informacje są zawarte w rozdziale Finanse. Poczta Oprócz usług pocztowych takich jak wysyłanie listów i paczek, poczta świadczy wiele innych usług, np. są tam formulrze do pobrania, urzędnicy sprawdzają dokumenty potrzebne do ubiegania się o paszport czy prawo jazdy oraz formularze podatku drogowego. Najbliższy urząd pocztowy można znaleźć na stronie: Lokalne władze samorządowe (LA s) UK jest podzielone na strefy geograficzne znane jako hrabstwa i gminy. Są one rządzone przez lokalne władze samorządowe lub rady miejskie. Lokalny samorząd jest odpowiedzialny za pewne sprawy, takie jak zapewnienie dostępu do nauki, zakwaterowania, wywóz śmieci, recykling, utrzymanie parków i otwartych przestrzeni, centra rekreacji, ściąganie podatku od Lake Vyrnwy, Mid Wales 32

35 nieruchomości, itd. Dane kontaktowe miejscowej władzy samorządowej można znaleźć na stronie: Podatek od nieruchomości Podatek od nieruchomości jest lokalnym systemem opodatkowania płaconym w Walii, Anglii i Szkocji. Dochody z niego płynące pokrywają częściowo usługi świadczone przez lokalny samorząd. Zaliczają się do nich: wywóz śmieci, utrzymanie i konserwacja dróg, biblioteki publiczne, policja i opieka społeczna. Prawie wszystkie budynki mieszkalne są objęte podatkiem od nieruchomości. Odpowiedzialność za jego płacenie spoczywa na właścicielach lub na lokatorach jeżeli nieruchomość jest wynajmowana. Pary mieszakjące razem mogą wspólnie odpowiadać za jego płacenie, bez względu na to czyje nazwisko jest na rachunku. Niepłacenie podatku może prowadzić do stawiennictwa przed sądem. Konieczne jest zgłoszenie w miejscowym samorządzie, że odpowiada się za płacenie tego podatku. Rachunki za usługi komunalne i inne Wszyscy obywatele Zjednoczonego Królestwa są odpowiedzialni za płacenie swoich rachunków za elektryczność, gaz i ryczałtu za wodę. Są to tak zwane rachunki za usługi komunalne (utility bills). Dodatkowo w przypadku posiadania telewizji [TV] należy opłacać abonament oraz posiadacze telefonu stacjonarnego będą otrzymywać rachunki z firmy telekomunikacyjnej. Elektryczność Jest wielu dostawców prądu w UK. Po wprowadzeniu się się do nowego miejsca zamieszkania należy jak najszybciej skontaktować się z dostawcą energii aby zakończyć kontrakt poprzedniego lokatora i przepisać kontrakt na własne nazwisko. Dzięki temu będzie obowiązywać opłata za elektryczność od momentu wprowadzenia się. Aby sprawdzić, która firma dostarcza energię elektryczną do danego domu należy zadzwonić pod nr lub poprosić właściciela domu o informację. Korzystając z internetu można sprawdzić, jakie firmy dostarczają energię elektryczną i jakie są ich obecne stawki; można wtedy zdecydować o zmianie dostawcy. 33

36 Gaz Tak jak w przypadku energii elektrycznej można sprawdzić kto dostarcza gaz do danej nieruchomości dzwoniąc pod numer lub pytając właściciela domu. Następnie należy skontaktować się z dostawcą i przepisać kontrakt na swoje nazwisko od daty wprowadzenia się. W ten sam sposób można skorzystać z internetu aby znaleźć dane firm dostarczających gaz i zmienić dostawcę wedle życzenia. Płacenie rachunków za gaz i prąd Ta sama firma może zaopatrywać daną nieruchomość w gaz i prąd lub można mieć dwóch różnych dostawców. Niektóre domy mają liczniki na doładowanie. Jeżeli tam gdzie mieszkasz jest taki licznik to należy płacić za gaz/prąd z góry ładując klucz, kartę lub żeton. Żetony można kupić na poczcie oraz w różnych innych sklepach. Mimo że tego typu liczniki istnieją po to, by pomóc ludziom kontrolować ile wydają na gaz i prąd i nie wpędzać się w długi, jest to zwykle jedna z najdroższych metod płacenia. Inne domy mogą mieć zwykłe liczniki, czyli takie których się nie doładowuje i rachunki za prąd/gaz płaci się za prąd/gaz już zużyty. Istnieją różne sposoby płacenia: można otrzymywać rachunki kwartalne, które płaci się w banku, na poczcie lub można dokonywać płatności co miesiąc ze swojego konta bankowego. W celu uzyskania dalszych informacji należy udać się na poniższą stronę internetową: Rachunki za wodę Welsh Water jest głównym dostawcą wody do domów w Walii, rachunek za wodę przychodzi raz w roku, w marcu. Większość osób płaci ryczałt ale można ubiegać się o zainstalowanie w swoim domu licznika. Oznacza to, że płaci się wtedy tylko za ilość wody, którą się zużyje. Jeżeli mieszka się samemu lub zużywa się mało wody może to zmniejszyć rachunki. Osoby wynajmujące powinny uzyskać zgodę właściciela domu zanim zainstalują licznik. W celu uzyskania dalszych informacji należy udać się na poniższą stronę internetową: 34

37 Wales Millenium Centre, Cardiff Niepłacenie rachunków Jeżeli nie ma się wystarczającej ilości pieniędzy na opłacenie rachunku, dobrze jest zasięgnąć porady, odnośnie najlepszego sposobu działania, u dostawcy energii lub w biurze porad obywatelskich. Abonament telewizyjny Korzystając z telewizji należy opłacić abonament nawet wtedy, jeśli telewizor używany jest do oglądania filmów na DVD czy do gier. Abonament musi być opłacony w UK, abonament z innego kraju nie uprawnia do oglądania telewizji w tym kraju. Opłata zależy od tego czy jest to odbiornik kolorowy czy czarno-biały. Abonament za telewizor kolorowy wynosi obecnie , a za czarnobiały Opłatę można rozłożyć na raty, płacąc ze swojego konta przez Direct Debit miesięcznie lub kwartalnie; można też ustanowić gotówkowy plan płatniczy, płacąc gotówką co tydzień. Płacenie abonamentu jest ważne gdyż grzywna za niepłacenie wynosi do 1000 plus koszty sądowe. Dalsze informacje dostępne na stronie: 35

38 Telefony Komórkowe Telefony komórkowe w UK są dostępne na kontrakt lub doładowanie. W przypadku telefonów na doładowanie trzeba kupić telefon i doładować go przed użyciem. Jeśli chodzi o kontrakt to zwykle otrzymuje się telefon za darmo ale trzeba podpisać umowę i płacić co miesiąc pewną sumę przez określony czas. Istnieje wiele opcji odnośnie umów, a miesięczne opłaty są uzależnione od wybranego rodzaju usług. Wywóz śmieci Lokalne samorządy są odpowiedzialne za odbiór i wywóz śmieci z gospodarstw domowych, mają również obowiązek zmniejszania ilości odpadów wysyłanych na wysypisko. Robią to poprzez zapewnianie dodatkowej zbiórki odpadów na recykling przy wywozie zwykłych śmieci. Wymaga się od mieszkańców aby oddzielali pewne materiały od zwykłych odpadów, te materiały są zabierane i odzyskiwane. Lokalny samorząd poda szczegóły odnośnie materiałów, króre odzyskują i zapewni odpowiedni pojemnik. Pojemniki na śmieci są zwykle opróżniane cotygodniowo lub raz na dwa tygodnie. Różne samorządy mają odmienne przepisy, regulujące wywóz śmieci. W celu uzyskania informacji o dniu wywozu śmieci oraz aby uzyskać pełniejsze informacje należy skontaktować się ze swoim samorządem lub zapoznać się z ich stroną internetową. 36 Pontcysyllte Aqueduct, North Wales Odpady niestandartowe powinny być zabierane na komunalne wysypisko (Civic Amenity Site) celem odzysku lub usunięcia. Lokalny samorząd zapewnia informacje o najbliższym wysypisku.

39 Dodatkowo większość samorządów odbiera z domów nieporęczne, pokaźnych rozmiarów przedmioty za drobną opłatą. Wykroczeniem jest wyrzucanie śmieci w miejscu do tego nie przeznaczonym, jest to nazywane Fly Tipping i lokalny samorząd może ukarać za to grzywną. Dunraven Bay, South Wales Dalsze informacje, odnośnie różnych aspektów recyklingu, są dostępne na stronie: Rejestr wyborców Rejestr wyborców jest publikowany 1-go grudnia każdego roku. Zgodnie z prawem należy podać wymagane informacjie do Biura Rejestru Wyborców. Nie możesz głosować jeżeli Twoje nazwisko nie widnieje w rejestrze. Zgodnie z prawem agencje sprawdzające zdolność kredytową są upoważnione do korzystania z rejestru, więc osoby nie zarejestrowane mogą mieć trudności z otrzymaniem kredytu, pożyczki lub pożyczki hipotecznej a także z otworzeniem konta bankowego. Kto może się zarejestrować? Osobami spełniającymi warunki aby się zarejestrować są osoby osiedlone w danym hrabstwie będące Brytyjczykami, Irlandczykami, obywatelami Unii Europejskiej, lub Wspólnoty Brytyjskiej i mające ukończone 16 lat. Obywatele brytyjskich Terytoriów Zależnych również mogą się zarejestrować. Nie spełnia się warunków rejestracji jeśli jest się obcokrajowcem z innego kraju. W celu uzyskania dalszych informacji należy skontaktować się ze swoim samorządem lokalnym. DG_

40 Kupowanie w UK Przy dokonywaniu jakiegokolwiek zakupu w UK takiego jak samochód, telefon czy urządzenia elektryczne, można uzyskać poradę odnośnie praw konsumenckich oraz, czego można oczekiwać w przypadku problemów z zakupem, na niżej wymienionych stronach internetowych: Yourrightsandresponsibilities/DG_ Biura Porad Obywatelskich Citizens Advice Bureaux (CAB) Biuro zapewnia informacje, poradę i pomoc w różnorodnych sprawach, wliczając zasiłki, sprawy mieszkaniowe, zadłużenie, porady prawne, dyskryminację, pracę zarobkową, imigrację, prawa konsumenta i inne. Biuro jest niezależną organizacją, co oznacza że zawsze działa w interesie klientów i nikt nie ocenia ani nie ma określonego nastawienia wobec klienta. Sprawy w biurze załatwiane są w sposób poufny i pracownicy biura nie podadzą ani nie przekażą żadnych szczegółów ani informacji osobom trzecim bez Twojej zgody. Usługi biura są darmowe. Shelter Shelter Cymru jest organizacją pomagającą osobom bezdomnym i tym, którzy są zagrożeni bezdomnością. Shelter Cymru może udzielić pomocy lub porady odnośnie problemów np.z zadłużeniem, dodatkiem mieszkaniowym, naprawami. Może również zapewnić poradę lub pomoc w zakwaterowaniu w sytuacjach kryzysowych. W celu uzyskania dalszych informacji należy udać się na poniższą stronę internetową: Informacja telefoniczna W Zjednoczonym Królestwie istnieje pewna ilość firm oferujących informacje telefoniczne. Próbując uzyskać dany numer można skorzystać z ich usług. Firmy te pytają o ogólne informacje aby zlokalizować poprawny numer. Zwykle usługi tego typu są płatne. 38

41 lub tel nebo lub tel Można również skorzystać z książki telefonicznej zwanej Yellow Pages ; taką książkę można znaleźć w lokalnej bibliotece. Rejestracja Narodzin i Zgonu Rejestracja narodzin i zgonu jest prawnym obowiązkiem w Zjednoczonym Królestwie. Narodziny Narodziny muszą być zarejestrowane w ciągu 42 dni (6 tygodni) w okręgu, w którym urodziło się dziecko. Jeżeli rodzice nie są małżonkami to ojciec musi być obecny przy rejestracji, jeżeli chce aby jego dane znalazły się w metryce dziecka. Jeżeli rodzice są małżonkami to wystarczy, że jedno z nich dokona rejestracji. Zwykle potrzebne jest wcześniejsze umówienie wizyty w urzędzie rejestrującym (Registry Office) aby dokonać rejestracji. Jeżeli nie jest możliwe udanie się do najbliższego miejscu zamieszkania urzędu, rejestracji można dokonać w każdym innym urzędzie rejestrującym w Anglii lub Walii. Zgon Zgon musi być zarejestrowany w ciągu 5 dni w okręgu, w którym nastąpił. Prawo przewiduje, że rejestracja zgonu jest obowiązkiem krewnych; czynności, które muszą oni podjąć zależą od okoliczności, w jakich zgon nastąpił. Powinno się również zawiadomić Konsulat/Ambasadę kraju, w którym urodził się zmarły, jeżeli jest to kraj należący do Unii Europejskiej. Jeżeli zgon nastąpił w domu Jeśli przyczyna śmierci nie budzi wątpliwości i lekarz miał kontakt ze zmarłym podczas ostatniej choroby, wyda on/ona następujące dokumenty: Zaświadczenie lekarskie podające przyczynę śmierci, zaświadczenie jest bezpłatne. Druk, który potwierdza że lekarz podpisał zaświadczenie, druk zawiera informację jak zarejestrować zgon. 39

42 Jeżeli zgon nastąpił w szpitalu Jeżeli śmierć nastąpiła w szpitalu, pracownik szpitala skontaktuje się z osobą wymienioną w dokumentach jako najbliższy krewny (next of kin). Jeżeli jesteś tą osobą, zostaniesz umówiony/-a na wizytę w szpitalu i poproszny/-a o: Zidentyfikowanie ciała; Wyrażenie zgody na sekcję zwłok w przypadku, gdy nie jest to prawnie wymagane ale lekarze uważają, że jest to potrzebne aby ustalić przyczynę zgonu. Niespodziewana śmierć Jeżeli odkryjesz zwłoki lub jeżeli nastąpi nagła lub niespodziewana śmierć, należy skontaktować się z: Lekarzem zmarłego Najbliższym krewnym zmarłego Policją, która zapewni pomoc i poradę jeżeli będzie to potrzebne. Jeżeli śmierć nastąpiła w wyniku przemocy, wypadku lub niespotykanych okoliczności należy od razu zawiadomić policję. Nie wolno w takim przypadku dotykać ciała ani żadnych innych przedmiotów w otoczeniu, nie wolno też brać czegokolwiek z miejsca, w którym znajduje się ciało. Zakłady pogrzebowe Większość zakładów pogrzebowych ogłasza się w lokalnej prasie lub książce telefonicznej, można też poprosić znajomych lub krewnych aby zarekomendowali któryś z nich. Możliwość pochówku dla wyznawców poszczególnych religii może być różna na różnych cmentarzach, np. niektóre cmentarze mają części wydzielone dla wyznawców Islamu i społeczność muzułmańska jest zaangażwana w obsługę cmentarza. Pracownicy zakładu pogrzebowego będą wiedzieli jakie są możliwości pochówku i udzielą wszystkich potrzebnych informacji. Pogrzeb ekologiczny Pogrzeb ekologiczny może być przyjazną środowisku alterntywą dla konwencjonalnego pochówku. Centrum Śmierci Naturalnej (The Natural Death 40

43 Centre) publikuje listę miejsc, w których jest możliwe pochowanie w sposób ekologiczny. Martwe noworodki Wszystkie martwe noworodki, urodzone po 24 tygodniu ciąży muszą być zarejestrowane. Szpital lub zakład pogrzebowy udzieli pomocy lub porady w tej sprawie. Opieka społeczna Opieka społeczna dla dorosłych Opieka Społeczna dla Dorosłych jest wydziałem miejscowego samorządu, który zapewnia wsparcie dla osób dorosłych, mających szczególne potrzeby wynikające z: trudności w przyswajaniu wiedzy fizycznej niepełnosprawności problemów z czuciem/wzrokiem/słuchem/równowagą chorób psychicznych problemów wynikających z nadużywania alkoholu lub narkotyków Opieka Społeczna dla Dorosłych udziela również wsparcia dla osób sprawujących opiekę nad innymi. Wsparcie dla dzieci i młodzieży Opieka społeczna, wydział dla dzieci i młodzieży organizuje wsparcie dla dzieci, młodzieży i ich rodzin, które zostały ocenione jako potrzebujące wsparcia w sprawach takich jak: Umiejętności wychowawcze Opieka nad dziećmi z problemami zdrowotnymi, niepełnosprawnością fizyczną i potrzebami wynikającymi z problemów z czuciem, wzrokiem, słuchem i równowagą Trudności w przyswajaniu wiedzy 41