Karta informacji dla klientów bez przedstawiciela Prawo stałego pobytu

Transkrypt

1 Karta informacji dla klientów bez przedstawiciela Prawo stałego pobytu 1. Uzyskanie prawa stałego pobytu po pięciu latach pobytu 1.1 Obywatele państw EOG1 automatycznie otrzymują prawo stałego pobytu w Zjednoczonym Królestwie, jeżeli mogą udowodnić, że przebywali w Zjednoczonym Królestwie zgodnie z prawem przez stały okres pięciu lat Zgodnie z prawem oznacza również sytuacje, gdy dana osoba przebywała jako kwalifikująca się osoba. Kwalifikująca się osoba to obywatel kraju EOG, który przebywa w Zjednoczonym Królestwie w charakterze: pracownika, osoby samozatrudnionej, studenta posiadającego właściwe środki finansowe i ubezpieczenie zdrowotne, samowystarczalnej osoby posiadającej ubezpieczenie zdrowotne lub osoby poszukującej pracy. Obywatel kraju EOG korzysta z praw traktatów UE, gdy wykonuje takie czynności. 1.3 Członek rodziny obywatela kraju EOG (bez względu na obywatelstwo takiego członka rodziny) również będzie posiadał prawo do pobytu, o ile jego członek rodziny będący obywatelem kraju EOG korzystał z praw traktatów UE przez okres pełnych pięciu lat i/lub ma już prawo do stałego pobytu Członek rodziny to małżonek/-ka, partner cywilny (pary tej samej płci w zarejestrowanym związku partnerskim) i dzieci do 21 roku życia. Tacy członkowie rodzin nie musieli mieszkać z członkiem rodziny będącym obywatelem kraju EOG lub utrzymywać z nim kontaktu. Zależne dzieci powyżej 21 roku życia (w tym pasierby i wnuki), a także zależni wstępni w linii prostej (na przykład rodzice, dziadkowie lub teściowie) również są objęci tą definicją. Zależność nie musi mieć formy finansowej, ale musi mieć charakter materialny, co oznacza, że musi zaspokajać podstawowe potrzeby życiowe (np. żywność, ubrania czy schronienie) Jeżeli członek rodziny będący obywatelem kraju EOG umrze, opuści Zjednoczone Królestwo lub przestanie być członkiem rodziny osoby niebędącej obywatelem kraju EOG na mocy rozwodu lub rozwiązania Ta kategoria obejmuje obywateli państw członkowskich UE, a także obywateli Islandii, Liechtensteinu i Norwegii. Obywatele Szwajcarii i członkowie ich rodzin również mają takie same prawa jak obywatele EOG i ich rodziny. Artykuł 16 Dyrektywy 2004/38/WE ( Dyrektywa ), która została transponowana do prawa krajowego za pośrednictwem Rozporządzenia o imigracji z 2016 (Europejski Obszar Gospodarczy). 1

2 związku partnerskiego, jego członek rodziny niebędący obywatelem kraju EOG może zachować prawo pobytu w niektórych okolicznościach, jednak przepisy w takich sytuacjach są skomplikowane i należy zasięgnąć w tej sprawie porady. 1.4 Stały pobyt oznacza, że dana osoba, nie opuściła Zjednoczonego Królestwa na okres dłuższy niż sześć miesięcy w ciągu roku w okresie pięciu lat. Mimo to, dozwolony jest jeden wyjazd ze Zjednoczonego Królestwa na okres do 12 miesięcy, jeżeli jest to umotywowane ważnymi powodami, takimi jak ciąża i poród, poważna choroba, studia, szkolenie zawodowe lub oddelegowanie do pracy za granicę. Obowiązkowa służba wojskowa również nie wpływa na długość stałego pobytu danej osoby. 1.5 Okres pięciu stałych lat może być połączeniem kwalifikujących się działań, które stanowią korzystanie z praw traktatów. Na przykład, w okresie pięciu lat, dana osoba może być najpierw pracownikiem, następnie może być bezrobotna przez kilka tygodni, następnie może być samozatrudniona, następnie może być studentem i ciągle kwalifikować się do prawa stałego pobytu. Pobytu nie uznaje się za stały, jeżeli jest on przerwany okresami pozbawienia wolności. 1.6 W niektórych okolicznościach obywatele Bułgarii i Rumunii mogą uwzględnić czas spędzony w Zjednoczonym Królestwie zanim ich kraj przystąpił do UE i po tym czasie, o ile ich pobyt był zgodny z prawem Zjednoczonego Królestwa i spełniał wymogi stosownych praw UE. 1.7 W niektórych okolicznościach obywatele Chorwacji mogą uwzględnić czas spędzony w Zjednoczonym Królestwie zanim ich kraj przystąpił do UE i po tym czasie3, o ile ich pobyt był zgodny z prawem Zjednoczonego Królestwa i spełniał wymogi stosownych praw UE. 1.8 Prawo stałego pobytu jest statusem osoby osiedlonej w Zjednoczonym Królestwie i oznacza, że obywatel kraju EOG nie musi być już gospodarczo aktywny, by pozostać w Zjednoczonym Królestwie. Należy jednak pamiętać, że nabyte prawo stałego pobytu można utracić, jeżeli dana osoba wyjechała ze Zjednoczonego Królestwa na stały okres dwóch lat lub więcej. 2. Procedura składania wniosku o przyznanie prawa stałego pobytu 3 Chorwacja dołączyła do UE 1 lipca Aby obywatele Chorwacji mogli korzystać z prawa do swobodnego przemieszczania się jako pracownicy, muszą uzyskać pozwolenie na mocy Rozporządzenia o przystąpieniu Chorwacji z 2013 roku (Imigracja i upoważnienia pracowników). 2

3 2.1 Ponieważ prawo stałego pobytu nadawane jest automatycznie, obywatele krajów EOG i członkowie ich rodzin nie potrzebują dokumentu z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (Home Office), który potwierdza prawo do stałego pobytu, lub karty stałego pobytu, by kwalifikować się jako osoba o stałym miejscu zamieszkania Jednak niektóre osoby mogą zażyczyć sobie takiego dokumentu jako dowodu swojego statusu w Zjednoczonym Królestwie i mogą złożyć wniosek w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, korzystając z gotowego formularza i wnosząc odpowiednią opłatę5. Biorąc pod uwagę Brexit, obywatele krajów EOG i członkowie ich rodzin powinni rozważyć złożenie wniosku i uzyskanie dokumentów, które potwierdzą ich status w Zjednoczonym Królestwie jako osób z prawem stałego pobytu. 2.3 Ministerstwo Spraw Wewnętrznych ma prawny obowiązek wydania dokumentu potwierdzającego pozwolenie na pobyt zgodnego z prawem UE w ciągu sześciu miesięcy od dnia złożenia wniosku6. Poważne opóźnienia w wydawaniu dokumentów upoważniają do złożenia wniosku o odszkodowanie, jeżeli doprowadziły one do utraty zarobków lub spowodowały znaczne utrudnienia. Ponieważ postępowania sądowe są kosztowne, warto rozważyć przekazanie sprawy żądania odszkodowania Rzecznikowi Parlamentu. Jednak jest to również długotrwały proces, w ramach którego Członek Parlamentu (MP) musi przekazać skargę Rzecznikowi. Członek Parlamentu nie ma jednak takiego obowiązku. 2.4 Należy więc zapewnić wystarczająco czasu, biorąc pod uwagę możliwe opóźnienia ze strony Ministerstwa Spraw Wewnętrznych lub wszelkie problemy spowodowane nagłym odrzuceniem wniosku. 3. Uzyskanie prawa stałego pobytu zanim upłynie okres pięciu lat pobytu 3.1 Niektórzy obywatele krajów EOG i ich członkowie rodzin mogą uzyskać prawo stałego pobytu zanim upłynie okres pięciu lat Stała niezdolność do pracy: Pracownicy lub osoby samozatrudnione, które przestały pracować na stałe z powodu stałej niezdolności do pracy natychmiast nabywają prawo stałego pobytu, jeżeli (i) są małżonkiem/małżonką lub cywilnym partnerem obywatela brytyjskiego i byli mieszkańcami Zjednoczonego Królestwa zanim zaprzestali pracę; lub (ii) Artykuł 25 Dyrektywy. Obecny formularz Ministerstwa Spraw Wewnętrznych to EOG (PR). Aby uzyskać dalsze informacje i mieć dostęp do najnowszych danych dotyczących obowiązujących formularzy i opłat, należy wejść na stronę Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Na dzień 11 sierpnia 2017 opłata wynosi 65 GBP. Patrz sekcje 18(3) i 19(2) Rozporządzenia o imigracji z 2016 (Europejski Obszar Gospodarczy). Patrz Artykuł 17 Dyrektywy. 3

4 mieszkali stale w Zjednoczonym Królestwie przez ponad dwa lata zanim zaprzestali pracy; lub (iii) niezdolność jest wynikiem wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, które upoważniają pracownika lub osobę samozatrudnioną do renty w Zjednoczonym Królestwie (np. Świadczenia z tytułu obrażeń przemysłowych) Emerytura: Pracownicy lub osoby samozatrudnione, które, w momencie, gdy przestały pracować osiągnęły albo krajowy wiek emerytalny albo zrezygnowały z płatnego zatrudnienia, by przejść na wcześniejszą emeryturę, pracowały w Zjednoczonym Królestwie przez 12 miesięcy i przebywały w Zjednoczonym Królestwie zgodnie z prawem przez ponad trzy lata, automatycznie otrzymują prawo stałego pobytu. Obowiązek trzyletniego pobytu w Zjednoczonym Królestwie nie obowiązuje, jeżeli takie osoby są w związku małżeńskim lub weszły w związek partnerski z obywatelem brytyjskim Pracownicy strefy przygranicznej: Obywatele krajów EOG którzy, po trzech latach stałego zatrudnienia lub samozatrudnienia w Zjednoczonym Królestwie, pozostają mieszkańcami Zjednoczonego Królestwa, ale pracują w innym kraju EOG i wracają do Zjednoczonego Królestwa co najmniej raz w tygodniu, nabywają prawo stałego pobytu w Zjednoczonym Królestwie. 3.2 Jeżeli obywatel kraju EOG nabył prawo do stałego pobytu dzięki jednej z tych metod, jego członkowie rodziny (bez względu na ich narodowość) również mogą uzyskać prawo stałego pobytu w Zjednoczonym Królestwie, bez względu na to, ile taki członek spędził czasu w Zjednoczonym Królestwie, jeżeli zostaną spełnione pewne warunki. Warunki, o których mowa to wymóg, by osoba ta była członkiem rodziny obywatela kraju EOG w chwili, gdy obywatel kraju EOG (jako pracownik lub osoba samozatrudniona) zarzucił działalność z powyższych powodów oraz by, w chwili gdy obywatel kraju EOG zarzucił działalność, członek rodziny korzystał z prawa pobytu, jako członek rodziny obywatela kraju EOG. Jeżeli członek kraju EOG, który korzystał z praw Traktatów jako pracownik lub osoba samozatrudniona zmarł zanim otrzymał prawo stałego pobytu, każdy członek rodziny, który mieszkał z obywatelem kraju EOG nabywa prawo stałego pobytu, pod warunkiem, że obywatel kraju EOG przebywał stale przez dwa lata w Zjednoczonym Królestwie lub pod warunkiem, że śmierć nastąpiła w wyniku wypadku przy pracy lub z powodu choroby zawodowej. 4. Brexit 4.1 Zjednoczone Królestwo jest pełnoprawnym członkiem UE do czasu jego wystąpienia z UE. Zjednoczone Królestwo poinformowało Komisję Europejską o swojej decyzji o 4

5 wystąpieniu z UE w dniu 29 marca 2017 i ma dwa lata od tej daty, w trakcie których musi wynegocjować warunki wyjścia z UE (o ile kraje członkowskie UE nie zadecydują jednogłośnie, by przedłużyć ten termin). Do chwili, gdy Zjednoczone Królestwo wyjdzie z UE, wszystkie prawa i obowiązki dotyczące obywateli krajów EOG pozostają w mocy. 4.2 Obywatele krajów EOG mogą (i powinni) zbierać i zatrzymać dowody dotyczące swojego pobytu w Zjednoczonym Królestwie i powinni korzystać z praw Traktatów (np. jako pracownicy lub studenci). Jeżeli w odniesieniu do obywatela kraju EOG, który jest kwalifikującą się osobą nie został jeszcze spełniony obowiązek stałego pięcioletniego pobytu, zaleca się, by taka osoba (i członkowie jej rodziny) złożyła podanie o certyfikat rejestracyjny lub kartę pobytową. 5. Status osoby osiedlonej 19 marca 2018 r. Unia Europejska i Zjednoczone Królestwo opublikowały projekt traktatu (z dnia 28 lutego 2018) o wystąpieniu Zjednoczonego Królestwa z Unii Europejskiej. Zawiera on postanowienia dotyczące praw obywateli UE mieszkających w Zjednoczonym Królestwie oraz obywateli Zjednoczonego Królestwa mieszkających w UE. Według projektu traktatu, obywatele UE, którzy legalnie przebywali w Zjednoczonym Królestwie zgodnie z warunkami oraz przez okres uprawniający do nabycia prawa stałego pobytu (zwykle okres oczekiwania wynosi pięć lat, chociaż w niektórych przypadkach wystarczy krótszy) przed 31 grudnia 2020 r., będą uprawnieni do statusu "osoby osiedlonej" w celu zabezpieczenia ich dalszego prawa do pobytu w Zjednoczonym Królestwie (może to dotyczyć również niektórych członków rodziny przybyłych po tym czasie). W celu uzyskania statusu "osoby osiedlonej" obywatele UE (posiadający lub nieposiadający dokumentów stałego pobytu) będą musieli dokonać odpowiedniego zgłoszenia do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Zgodnie z planami Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, osoby, które nie mieszkały w Zjednoczonym Królestwie przez wymagany okres przed datą 31 grudnia 2020 r., będą mogły ubiegać się o status osoby tymczasowo osiedlonej, a po 5-letnim pobycie będą uprawnione do wystąpienia o przyznanie statusu osoby osiedlonej. Projekt traktatu przewiduje, że osoby ubiegające się o status osoby osiedlonej lub tymczasowo osiedlonej mają od dnia 31 grudnia 2020 r. co najmniej dwa lata na złożenie wniosku o dokumenty stałego pobytu. Projekt traktatu potwierdza również, że członkowie rodzin obywateli UE, o których mowa, będą mogli wystąpić o dokument potwierdzający ich status, jeżeli legalnie mieszkali w Zjednoczonym Królestwie przed dniem 31 grudnia 2020 r., aczkolwiek 5

6 przewiduje się również uwzględnienie określonych klas członków rodziny, którzy przybyli po tej dacie (np. określone dzieci urodzone po tej dacie oraz określeni członkowie rodziny w istniejących już stosunkach rodzinnych). Tacy członkowie rodziny będą mogli dołączyć do obywatela UE w Zjednoczonym Królestwie, pod warunkiem, że dany stosunek rodzinny istniał przed wskazaną datą i mogą dostarczyć dowód na potwierdzenie. Według projektu traktatu, postępowanie osób (np. wyroki skazujące lub kwestie mające wpływ na ich charakter) po 31 grudnia 2020 r. będzie rozpatrywane zgodnie z prawem krajowym Zjednoczonego Królestwa, nie zaś zgodnie z przepisami UE. Będzie istniał niższy próg dla uzasadnienia unieważnienia dokumentów stałego pobytu oraz wydalenia ze Zjednoczonego Królestwa w porównaniu z warunkami określanymi obecnie w przepisach UE, według których obywatele UE muszą stanowić rzeczywiste, aktualne i wystarczająco poważne zagrożenie, aby można było ich wydalić. Obywatelom UE oraz członkom ich rodzin, którzy są uprawnieni do wystąpienia o dokumenty stałego pobytu, zaleca się dokonanie tego teraz. Po wejściu w życie nowych przepisów uzyskany dokument stałego pobytu można będzie bezpłatnie wymienić na dokument potwierdzający status osoby osiedlonej, aczkolwiek nadal przeprowadzana będzie weryfikacja karalności i kontrola bezpieczeństwa, a osoby ubiegające się będą musiały przedstawić dowód swojego nieprzerwanego pobytu w Zjednoczonym Królestwie. Mimo to wydaje się, że jest to korzystniejsze niż zwlekanie ze złożeniem wniosku po 31 grudnia 2020 r., kiedy każdy wniosek o uzyskanie statusu osoby osiedlonej będzie rozpatrywany zgodnie z nowymi przepisami. 6. Czy Centrum AIRE może mi pomóc? 6.1 Centrum AIRE świadczy bezpłatne porady prawne dla obywateli państw EOG, członków ich rodzin i osób z sektora pozarządowego, którzy im pomagają. Centrum AIRE dysponuje ograniczonymi środkami i nie jest w stanie pomóc wszystkim. Co najważniejsze, nie jesteśmy w stanie zwykle odpowiedzieć na pilne prośby o pomoc. Jeśli potrzebujesz porady Centrum AIRE, najlepiej jest skontaktować się z nami drogą mailową: info@airecentre.org. Jeśli potrzebujesz szybszej odpowiedzi, skorzystaj z serwisu Twoja Europa: Jeśli masz określony problem z władzami Zjednoczonego Królestwa, który można szybko rozwiązać (np. władze zwlekają z oddaniem dokumentów), możesz skorzystać z usług centrum Solvit: 6

7 Z kim się skontaktować Jeśli w dalszym ciągu masz wątpliwości lub potrzebujesz dokładniejszego objaśnienia którejś z kwestii lub jakichkolwiek informacji zawartych w niniejszym dokumencie, możesz się z nami skontaktować pisząc na adres info@airecentre.org lub dzwoniąc pod numer +44 (0) Jeśli z jakiegoś powodu nie będziemy mogli Ci pomóc, skierujemy Cię do innej organizacji, która będzie w stanie Ci pomóc. Należy pamiętać, iż informacje podane w niniejszym dokumencie są aktualne na dzień piątek, 11 sierpnia 2017 r. 7