Rozdział II KWALIFIKACJE OFICERSKIE. DZIAŁ POKŁADOWY W EGLUDZE MIDZYNARODOWEJ

Transkrypt

1 Rozdział II KWALIFIKACJE OFICERSKIE. DZIAŁ POKŁADOWY W EGLUDZE MIDZYNARODOWEJ.1 PROGRAM SZKOLENIA I WYMAGANIA EGZAMINACYJNE NA DYPLOM KAPITANA EGLUGI WIELKIEJ NA STATKACH O POJEMNOCI BRUTTO I POWYEJ Tabela.1 PRZEDMIOT Egzamin/ zaliczenie VI. VII. 1. Bezpieczestwo nawigacji E. Manewrowanie statkiem E 3. Prawo morskie E 4. Zarzdzanie statkiem i załog E 5. Ochrona eglugi Z RAZEM: Osoba koczca szkolenie powinna posiada wiedz teoretyczn i umiejtnoci praktyczne okrelon programem nauczania na dyplom kapitana eglugi wielkiej oraz wykaza si umiejtnociami zawodowymi okrelonymi w wymaganiach egzaminacyjnych na dyplom kapitana eglugi wielkiej..1.1 BEZPIECZESTWO NAWIGACJI Tabela Wejcie statku na mielizn, postpowanie kapitana statku po wejciu na mielizn: a) pozycja statku oraz warunki hydrometeorologiczne - stan pływu i stan wody; b) zanurzenia statku przed i po wejciu na mielizn; c) prognoza stanu pływu i wysokoci wody; d) rodzaje gruntu; e) stan ruby, steru, silników i moliwoci ich uycia; f) okrelenie ruchu statku i przechyłu na mielinie oraz tendencje do spychania statku przez wiatr i prd; g) okrelenie zakresu uszkodze statku, kadłuba, przecieków, ilo wody przedostajcej si do wntrza, statek ugity i wygity; h) stan ładunku, ogólnie i w miejscu awarii, przesztauowanie ładunku dla potrzeb zejcia z mielizny; i) obliczenia dla samodzielnego zejcia z mielizny, obliczenia ucigu ruby i nacisku na dno; 1 40

2 j) stwierdzenie wycieku paliwa, ładunków niebezpiecznych lub zanieczyszczajcych, rodków zapobiegawczych; k) powiadomienie armatora, czarterujcego oraz statków znajdujcych si w pobliu; l) podejmownie decyzji o skorzystaniu z pomocy ratownika na warunkach no cure no pay ; m) ogldziny podwodnej czci kadłuba przez nurków oraz protokół nurka.. Zderzenie statków: a) Konwencja o ujednostajnieniu niektórych przepisów dotyczcych zderze, podpisana w Brukseli dnia 3 wrzenia 1910 r. (Dz. U. z 1938r. Nr 101, poz. 670); b) Konwencja COLREG; c) Midzynarodowa konwencja o ujednoliceniu niektórych zasad dotyczcych jurysdykcji cywilnej w sprawach zderze, sporzdzona w Brukseli dnia 10 maja 195 r. (Dz. U. z 1994 r. Nr 110, poz. 53); d) Rodzaje kolizji: zderzenie statków w drodze, statek z pilotem lub na wodach o duym nateniu ruchu, kolizja ze statkiem zacumowanym lub zakotwiczonym. e) Postpowanie pokolizyjne gdy: oba statki mog kontynuowa podró, jeden statek został unieruchomiony, jeden ze statków zatonł. f) Postpowanie dowodowe kapitana statku po zderzeniu: zabezpieczenie map trasowych i ksiek manewrów oraz dziennika okrtowego, wymiana informacji midzy statkami co do tosamoci, portu macierzystego, bandery, nazwiska kapitana i złoenie protestu obciajcego win za kolizj statek przeciwny, kompletowanie danych nawigacyjnych i manewrowych statku z ostatnich 4 godzin, obsada mostku przed kolizj i w czasie kolizji, sposób prowadzenia obserwacji i wykorzystania urzdze nawigacyjnych i łcznoci dla uniknicia zderzenia, zeznania wiadków zderzenia, stan pokolizyjny statku, zasig uszkodze kadłuba, zagroenia dla pływalnoci i statecznoci statku oraz ładunku, stan napdu głównego, steru, pomp i agregatorów, zagroenie statku dla ycia ludzi, wypadki z ludmi oraz rodzaj potrzebnej statkowi pomocy; dokładny opis akcji ratowniczej udzielonej statkowi lub załodze, powiadomienie armatora i/lub czarterujcego o 1 41

3 kolizji i przewidywanych nastpstwach dla eksploatacji statku. 3. Poar lub wybuch na statku, postpowanie dowodowe kapitana w przypadku poaru lub wybuchu: a) miejsca powstania poaru, jego zabezpieczenie i rozmiar uszkodze; b) usuwanie materiałów łatwopalnych znajdujcych si w bezporednim ssiedztwie poaru; c) oszacowanie czy istniało niebezpieczestwo wybuchu; d) kierowanie załog w celu opanowania poaru przy uyciu własnych rodków ganiczych, pomp, poprzez odcicie dopływu powietrza, zalanie wod/pian ródła ognia; e) na zbiornikowcach- ustalenie czy zbiorniki s odgazowane lub wypełnione gazem obojtnym; f) opis akcji ratowniczej prowadzonej z zewntrz np. przez statek holowniczy lub poarniczy: - nazwy jednostek zaangaowanych, - pozycja akcji ganiczej, - wynik przeprowadzonej akcji, - czas trwania akcji ganiczej; g) ocena moliwoci kontynuowania podróy po akcji ganiczej; h) ocena stanu przewoonego ładunku; i) okrelenie i ustalenie przyczyn poaru; j) powiadomienie armatora, czarterujcego o poarze i jego skutkach dla eksploatacji statku; k) zabezpieczenie dokumentacji i dowodów. 4. Awaria napdu, steru, silników pomocniczych. Postpowanie dowodowe kapitana w przypadku awarii powyszych urzdze: a) okrelenie daty, czasu i pozycji statku w chwili awarii; b) ustalenie warunków pogodowych w momencie awarii i prognozowane; c) okrelenie rozmiaru uszkodzenia; d) dryfowanie statku kierunek, szybko oraz czy istnieje zagroenie wejcia na mielizn; e) ocena moliwoci wykonania naprawy własnymi siłami załogi na morzu; f) czy istnieje potrzeba skierowania statku do portu dla dokonania naprawy lub remontu w przypadku istnienia bezporedniego niebezpieczestwa; g) czy statek mógł bezpiecznie zakotwiczy dla dokonania naprawy; h) czy statek musiał by holowany na zasadzie umowy o ratownictwo, czas trwania holowania, odległo i port schronienia; i) gromadzenie dokumentacji z przeprowadzonej akcji, rodków dowodowych i zezna wiadków;

4 j) powiadomienie armatora, czarterujcego o awarii i jej skutkach dla eksploatacji statku. 5. Ratownictwo morskie: 4 1 a) Konwencja SAR; b) słuba SAR w pastwach nadbrzenych i w Rzeczypospolitej Polskiej; c) planowanie akcji poszukiwania i ratowania, koordynacja z orodków ldowych i na miejscu akcji, postpowanie statków udzielajcych pomocy, poradnik poszukiwania ratowania dla statków handlowych - MERSAR, Midzynarodowy lotniczy i morski poradnik poszukiwania i ratowania - IAMSAR. RAZEM: MANEWROWANIE STATKIEM Tabela Manewrowanie statkiem w warunkach sztormowych: 4 a) okrelenie parametrów i elementów fali w warunkach statkowych (długoci, wysokoci, kierunku, prdkoci i okresu fali) w oparciu o pomiary własne, mapki synoptyczne, atlasy itp.; b) rezonans poprzeczny i wzdłuny, slemming dziobowy i rufowy, zalewanie; c) kryteria wyboru momentu przystpienia do sztormowania (metoda czstotliwoci wchodzenia wody na pokład dziobowy, metoda przyrostu polizgu ruby, urzdzenia pomiarowe); d) metody sztormowania statkiem, dobór kursu i prdkoci w stosunku do fali: - sztormowanie dziobem pod wiatr, - sztormowanie z wiatrem i fal, - sztormowanie ruf pod wiatr, - sztormowanie bokiem do fali (dryfowanie); e) podstawowe zasady wykonywania zwrotów w czasie sztormowania, operowanie sterem i szybkoci statku, wybór momentu niskiego falowania; - unikanie w czasie sztormowania eglugi na grzbiecie fali, na dwóch grzbietach, z prdkoci fali, doganiania przez fal nadajc, któw kursowych baksztagowych, - warunki, jakie naley spełni celem bezpiecznego postawienia statku w dryf w warunkach sztormowych, - wykorzystanie pomocy i nakresów w sztormowaniu statkiem.. Holowanie morskie przez statki nieprofesjonalne: 3 43

5 a) ocena moliwoci holowniczych statku holujcego (moc napdu, ucig ruby, wyposaenie holownicze); b) ocena statku holowanego (rodzaj uszkodzenia, moliwo holowania za dziób lub za ruf, stan steru zablokowany lub luny, moliwo przetrymowania statku); c) obliczenie mocy potrzebnych lin holowniczych, łacuchów, ich długoci i sposobu łczenia zestawu; d) przygotowanie statków do holowania; e) manewry podchodzenia statku do podania holu (ocena kierunku i szybkoci dryfu statku unieruchomionego, zachowania si na fali); f) kolejno podawania holu; g) napinanie holu, regulacja szybkoci i kierunku zwrotu; h) technika holowania (dobór prdkoci bezpiecznej i kierunku holowania); i) lina holownicza jako amortyzator napre; j) odpadanie od kursu oraz myszkowanie statku holowanego; k) sterowanie na statku holujcym i holowanym; l) sztormowanie zespołu holowniczego; m) utrzymanie łcznoci i sygnalizacji midzy statkami. 3. Osiadanie statku: a) w kanałach; b) na płytkowodziu; c) statku zakotwiczonego na rzece; d) metody oceny wielkoci i tendencji osiadania statków rónych typów; e) postpowanie w celu przeciwdziałania nadmiernemu osiadaniu przy przejciu z wody głbokiej na płytkowodzie; f) zapas wody pod stpk kryteria bezpieczestwa. 4. Kotwiczenie duych statków typu VLCC: a) kotwiczenie dla potrzeb bezpieczestwa; b) kotwiczenie dla potrzeb eksploatacyjnych (transferu ładunków); c) zasady rzucania kotwicy i kotwiczenia dobór prdkoci podejcia do kotwiczenia, kierunku kotwiczenia w stosunku do prdu i wiatru; d) stawanie na jednej kotwicy; e) stawanie na dwóch kotwicach; f) kotwiczenie w systemie ródziemnomorskim; g) obliczanie długoci i siły trzymania kotwic dla długoterminowego postoju, dla dragowania kotwicy w celach manewrowych; h) technika postpowania z zapltanymi łacuchami kotwicznymi. 5. Podstawowe zasady i techniki dobijania do statku niezacumowanego: a) do statku lecego w dryfie i na kotwicy; 44

6 b) dobijanie statku do statku w ruchu burtami operacje STS; c) manewry tankowania statku w ruchu. 6. Manewry podchodzenia i cumowania statku do SPM. 7. Wybrane manewry do wicze na symulatorze: 10 a) manewry ratownicze człowieka za burt ; b) manewry antykolizyjne i awaryjne; c) manewry zatrzymania statku na torze wodnym i etapowego zatrzymywania duych statków; d) prowadzenie statku nurtami rzek, uj rzecznych, pokonywanie zakrtów; e) manewry portowe i cumownicze, zasady i techniki dobijania do nabrzea rónymi burtami o własnych siłach w rónych warunkach hydrometeorologicznych, z uyciem i bez uycia holowników, sterów strumieniowych, kotwic, statkiem jednorubowym i wielorubowym, o rubie stałej i nastawnej. RAZEM: PRAWO MORSKIE Tabela Przegld midzynarodowych konwencji w zakresie 10 bezpieczestwa eglugi, ycia ludzkiego na morzu i ochrony rodowiska repetytorium: a) SOLAS wraz z kodami: - przewozu ładunków chemicznych luzem, - przewozu gazów, - przewozu ładunków niebezpiecznych; c) STCW; d) LL; e) CSC; f) MARPOL; g) HELCOM; h) DUMPING.. Morskie prawo transportowe: 14 a) charakter prawny, eksploatacyjny i dowodowy konosamentu w wietle przepisów Midzynarodowej konwencji o ujednolicaniu niektórych zasad prawnych dotyczcych konosamentów, Bruksela 194r. ( Dz. U. Nr 33 poz. 58 z pón. zm.) oraz kodeksu morskiego: - znaczenie reguł Hasko Visbijskich oraz Reguł Hamburskich, - rodzaje konosamentów wystpujcych w praktyce eglugowej, 45

7 - konosament a tzw. datafreight receipt, - znaczenie klauzul ogólnych, specjalnych i restrykcyjnych konosamentu, - konosament czysty i nieczysty (znaczenie uwag i klauzul powodujcych tzw. zanieczyszczenie handlowe konosamentu), - przyjcie i postpowanie z Listem Gwarancyjnym, - postpowanie kapitana z ładunkiem w przypadku niezgłoszenia si legitymowanego odbiorcy lub zgłoszenia si dwóch odbiorców; b) organizacja i dokumentacja przewozów w egludze liniowej: - lista ładunkowa, kwit kontrolny, kwit sternika, konosament, manifest ładunkowy ładunków zwykłych i niebezpiecznych, list gwarancyjny i inne dokumenty, - prawa i obowizki stron w czasie załadowania, przewozu i wyładowania, - współpraca z portem i usługodawcami; c) organizacja i dokumentacja przewozów trampowych: rodzaje czarterów, notisy, nota gotowoci, zestawienie faktów, tama czasu, rozliczenie czasu dozwolonego, laydays, laytime, pozostałe dokumenty, formularze i konosamenty czarterowe; d) obieg dokumentów; e) czarter na czas; wybrane problemy prawno-eksploatacyjne, umowy czarteru na czas; formularze czarteru na czas lub na podró, postpowanie z tytułu niedotrzymania załoonych osigów (szybkoci) i nadmiernego zuycia paliwa, prawa i obowizki stron umowy czarteru, obowizek czarterujcego wyznaczenia bezpiecznego portu dla statku w czarterze na czas i w czarterze na podró, istotne elementy bezpieczestwa portu, dokumentacja wymagana od kapitana w zakresie rzeczowo-dowodowym, współpraca kapitana z czarterujcym i armatorem; f) granice odpowiedzialnoci kapitana jako ustawowego przedstawiciela przewonika wobec włacicieli ładunków i czarterujcego z tytułu wykonywania umowy przewozu za szkody wynikłe z działania lub zaniechania po stronie statku w rozumieniu przepisów kodeksu morskiego, prawa cywilnego, reguł midzynarodowych i orzecznictwa sdowego: pojcia: zwykły zarzd, dobra praktyka morska, naleyta staranno, pojcie winy umylnej i nieumylnej (lekkomylno, niedbalstwo, race niedbalstwo), 46

8 wina w wyborze i wina w nadzorze, pojcie błdu, ciar dowodu, rodki dowodowe, warunki uwolnienia si kapitana statku od odpowiedzialnoci (ekskulpacja) z mocy prawa i w postpowaniu sdowym, Protest Morski, forma i tryb składania w kraju i za granic, instytucje uprawnione do przyjmowania, skutki prawne; g) postpowanie kapitana statku w stanach zagroenia bezpieczestwa statku i ładunku (awaria wspólna i poszczególna, reguły Yorku Antwerpii): uprawnienia kapitana, skutki prawne podjtej decyzji i jej formalno-prawne uzasadnienie wobec armatora, osób zainteresowanych ładunkiem i ubezpieczyciela; h) umowa przewozu pasaera morzem i jego bagau w wietle Konwencji PAL i przepisów Kodeksu Morskiego; i) znaczenie formalno-prawne Rezolucji IMO Nr A.443/XI Decyzje kapitana statku w sprawach bezpieczestwa i ochrony rodowiska na morzu ( Decisions of the shipmaster with regard to maritime safety and marine environment protection ) dla statusu prawnego kapitana wobec armatora, czarterujcego i osób trzecich. 3. Konwencja UNCLOS: a) morze terytorialne - repetytorium: - status prawny i granice morza terytorialnego, jurysdykcja pastwa nadbrzenego, - prawo nieszkodliwego przepływu, - prawo przejcia tranzytowego przez cieniny midzynarodowe; b) wody archipelagowe status prawny; c) morska strefa przyległa pojcie, status prawny; d) strefy rybołówstwa; e) wyłczna strefa ekonomiczna: status i charakter wyłcznej strefy ekonomicznej, uprawnienia pastwa nadbrzenego; f) morze pełne: status i wolnoci morza pełnego, wolno eglugi zasada zwierzchnictwa okrtowego, ograniczenie zwierzchnictwa okrtowego, prawo wizyty i rewizji przyczyny: uprawianie piractwa, uprawianie handlu niewolnikami, podnoszenie obcej bandery lub odmawianie pokazania własnej bandery, uprawianie handlu 5 47

9 narkotykami, nadawanie nielegalnych audycji radiowych, brak okrelonej przynalenoci pastwowej statku, prawo pocigu tryb postpowania i wykonania, przestpstwa popełnione na statku na morzu pełnym zagadnienie jurysdykcji karnej; g) status prawny wód polskich w wietle ustawy z dnia 1 marca 1991r. o obszarach morskich Rzeczpospolitej Polskiej i administracji morskiej (Dz. U. z 003 r. Nr 153, poz. 150, z pón. zm.); h) lokalne konflikty zbrojne: embargo, blokada morska, kontrabanda, strefa wojenna a strefa bezporednich działa zbrojnych, sytuacja prawna statku w porcie konfliktu zbrojnego oraz pozostawanie statku w strefie działa wojennych ze wzgldów eksploatacyjnych zakres obowizków i postpowanie kapitana statku, pomoc humanitarna w czasie działa wojennych; i) Konwencja SUA: - zwalczane terroryzmu, przemocy i sabotau, - niszczenie bd uszkadzanie morskich urzdze nawigacyjnych, - przekazywanie fałszywych informacji powodujcych zagroenie dla bezpieczestwa eglugi, - inne przestpstwa kryminalne, - postpowanie kapitana statku z przestpcami; j) Konwencja w sprawie zajcia (aresztu) statków morskich, (Dz. U. z 1976 r. Nr 39, poz. 9) : - charakter formalno-prawny zajcia statku morskiego; - postpowanie kapitana w przypadku zajcia statku, prawa i obowizki; l) postpowanie kapitana statku w przypadku nielegalnych pasaerów na statku: - w celu niedopuszczenia nielegalnych pasaerów na statek, - odkrycie pobytu nielegalnych pasaerów na statku, - traktowanie nielegalnych pasaerów na statku, - identyfikacja tosamoci, narodowoci i portu wejcia na statek, dokumenty, koszty pobytu nielegalnych pasaerów; m) postpowanie kapitana statku w przypadku uchodców politycznych: - gdy uchodcy bezpiecznie dostali si na statek w porcie, - gdy uchodców wyłowiono z morza, - kolejno postpowania w sprawie uchodców z armatorem i Wysokim Komisarzem do Spraw 48

10 Uchodców (UNHCR), - przygotowanie danych dla armatora w sprawie roszczenia o rekompensat; n) postpowanie kapitana statku w przypadkach szczególnych: - urodziny na statku, - sporzdzenie testamentu, - wystawienie aktu zgonu. 4. Jurysdykcja w sprawach morskich: 4 a) podstawy odpowiedzialnoci prawnej kapitana statku (zawodowej, cywilnej, karnej i administracyjnej) za wypadki morskie (zatonicie, wejcie na mielizn, zderzenie statków, uderzenie o inne obiekty, poar lub wybuch, mier człowieka lub uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, zanieczyszczenie rodowiska morskiego, nie udzielenie pomocy w niebezpieczestwie) w wietle przepisów: - ustawy o Izbach Morskich, - Kodeksu morskiego, - Kodeksu cywilnego, - Kodeksu karnego, - Kodeksu postpowania administracyjnego, - konwencji midzynarodowych; b) izby morskie w Polsce: - kompetencje, ustrój, zakres przedmiotowy, podmiotowy i terytorialny, - kategorie wypadków morskich rozpatrywanych przez Izby Morskie w trybie obligatoryjnym, - tryb postpowania i stosowana procedura, - sankcje i orzecznictwo, - znaczenie prawno-procesowe orzecze Izb Morskich dla sdów powszechnych i zainteresowanych stron; c) prawa i obowizki procesowe kapitana statku jako: - zainteresowanego, - wiadka, - oskaronego w zakresie: - składania zezna i udzielania wyjanie, - przedstawiania dowodów i wiadków, - posiadania pełnomocnika procesowego, - wnioskowania o wyłczenie sdziego lub ławnika, - wnoszenia odwoła i apelacji od wyroków bd decyzji administracyjnych. RAZEM:

11 .1.4 ZARZDZANIE STATKIEM I ZAŁOG Tabela Kodeks ISM : 10 a) wymagania funkcjonalne dotyczce Systemu Zarzdzania Bezpieczestwem - SMS przez armatora: - polityka bezpieczestwa i ochrony rodowiska, - instrukcje i procedury zapewniajce bezpieczn eksploatacj statków i ochron rodowiska zgodnie z uregulowaniami prawnymi midzynarodowymi oraz pastwa bandery, - okrelone zakresy uprawnie i drogi porozumiewania si pomidzy personelem, a take midzy personelem ldowym i załog statku, - procedury zapewniajce zgłaszanie wypadków jak równie niezgodnoci z wymaganiami Kodeksu, - procedury audytów wewntrznych oraz przegldów systemu zarzdzania bezpieczestwem; b) odpowiedzialno i uprawnienia armatora; c) odpowiedzialno i uprawnienia kapitana: - realizacja okrelonej przez armatora polityki bezpieczestwa i ochrony rodowiska, - motywacja załogi do przestrzegania tej polityki, - wydawanie odpowiednich polece i instrukcji w sposób zrozumiały i prosty, - nadzór stosowania okrelonych wymaga w zakresie polityki bezpieczestwa i zapobieganiu zanieczyszczeniu, - przegld systemu SMS i pisemne zgłaszanie niezgodnoci kierownictwu na ldzie; d) system wspomagania decyzji kapitana statku; e) ISM Kodeks a normy jakoci ISO serii Inspekcje bezpieczestwa: 4 a) Inspekcja statku w kraju i zagranic: - rodzaje inspekcji, - przedstawienie statku do inspekcji, - uprawnienia organów inspekcyjnych, - odpowiedzialno armatora i kapitana w wietle przepisów Konwencji Midzynarodowej Organizacji Pracy Nr 147 przyjtej w Genewie dnia 9 padziernika 1976 r. dotyczcej minimalnych norm na statkach handlowych (Dz.U. z 1997r. Nr.7, poz. 454); b) PSC i FSC. 3. Odprawy portowe: a) odprawy statku na wejciu i wyjciu uczestnicy, tryb przeprowadzania, dokumentacja odpraw; 8 50

12 b) odprawy statku na wejciu i wyjciu w wietle przepisów: - Konwencji FAL, - Midzynarodowej Organizacji Zdrowia WHO 1969 (International Health Regulations, 1969, as amended), - przepisów polskich, w tym ustawy o obszarach morskich Rzeczpospolitej Polskiej i administracji morskiej; c) planowanie i rozliczanie budetu statku: - zamówienia materiałowo-techniczne i remontowe, - rozliczenia kosztów, - prowadzenie kasy na statku, - rozliczenia radiowe, - współpraca z armatorem, agentem, i czarterujcym w zakresie realizacji budetu statku. 4. Kierowanie załog: a) podstawowe zasady kierowania załog mieszan, zrónicowan rasowo, narodowociowo, religijnie, kulturowo, obyczajowo i jzykowo; b) unikanie dyskryminacji na tle rasowym, narodowociowym, religijnym itp. Tolerancja; c) grupy formalne i nieformalne, przywódcy grup formalnych i nieformalnych, ich znaczenie i sposób postpowania; d) metody i rodki rozwizywania konfliktów załogowych i statkowych: spory z tytułu zatrudnienia: spory zbiorowe na statku, strajki robotników portowych, spory z ITF, postpowanie dyscyplinarne w myl przepisów brytyjskich (Kodeks Postpowania Marynarki Handlowej) oraz polskich ( Ustawa o pracy na morskich statkach handlowych): rodzaje stosowanych kar, tryb przeprowadzania postpowania dyscyplinarnego, skutki prawne kar dyscyplinarnych dla pracownika; e) odpowiedzialno członków załogi za przemyt narkotyków, alkoholu i innych rodków odurzajcych; wypadki z ludmi: szczególne obowizki kapitana statku oraz tryb postpowania powypadkowego w zakresie gromadzenia i zabezpieczania dowodów, ustalania przyczyn i okolicznoci wypadku, zezna wiadków oraz zgłaszania wypadków w wietle Konwencji Midzynarodowej Organizacji Pracy Nr 134 dotyczcej zapobiegania wypadkom marynarzy przy pracy, przyjtej w Genewie dnia 30 padziernika 1970r. (Dz. U. z 1980 r. Nr 8, poz. 117) wraz z Zaleceniem Nr 14 ILO do ww. konwencji oraz przepisów polskich (ustaw: o pracy na morskich statkach handlowych, Prawo o aktach stanu cywilnego, Kodeksu pracy) w 9 51

13 zakresie: uszkodzenia ciała członków załogi, uszkodzenia ciała dokerów i osoby spoza załogi oraz pasaera, mierci człowieka na statku, zaginicia człowieka na morzu. RAZEM: OCHRONA EGLUGI Tabela Wybrane problemy prawa konfliktów zbrojnych: a) pojcie i ródła prawa konfliktów zbrojnych; b) uczestnicy konfliktu zbrojnego w wojnie ldowej i morskiej; c) metody i rodki walki w wojnie morskiej; d) uprawnienia okrtów wojennych w stosunku do statków w czasie pokoju i wojny; e) prawne zasady eglugi handlowej w czasie narastania sytuacji kryzysowej.. Wojskowe przewozy morskie: 1 a) rola transportu morskiego w pokojowych operacjach wojskowych NATO; b) rodzaje przewozów wojskowych; c) charakterystyka ładunków wojskowych i warunki ich przewozu; d) organizacja załadunku i wyładunku. 3. Sytuacje kryzysowe dla eglugi: a) charakterystyka współczesnych niemilitarnych zagroe dla eglugi (sabota, terroryzm, piractwo, skaenia toksycznymi rodkami przemysłowymi - chemicznymi, biologicznymi, promieniotwórczymi i rozlewami ropopochodnymi); b) przeciwdziałanie skutkom zagroe, współdziałanie z narodowymi władzami eglugowymi. 4. Ochrona cywilna statku: 1 a) cel szkolenia OC; b) wyposaenie statku i załogi w sprzt OC; c) rozkład alarmu obronnego. 5. Wojskowa kontrola i ochrona eglugi morskiej: 3 a) cele kontroli eglugi morskiej organizowanej przez siły morskie NATO; b) zasady, procedury i wymogi regionalnej kontroli eglugi; organizacja łcznoci, stosowne sformalizowane komunikaty oraz instrukcje eglugowe; c) postpowanie kapitana statku w przypadku wpłynicia 5

14 w rejon objty regionaln kontrol eglugi przez siły morskie NATO; d) formy ochrony. 6. Zasady biernej ochrony statku w warunkach zagroe i wojny: a) przygotowanie statku i załogi do pływania w warunkach zagroenia wojennego; b) charakterystyka rodków napadu (zagroenia); c) wybór terenu przejcia zagroenia: minowe, okrtami podwodnymi, lotnictwem; uchylenie si jednostki pływajcej od miny oraz od ataku lotniczego, nawodnego i podwodnego; przejcie za trałowcem oraz w konwoju. 7. Gra decyzyjna na temat: Przejcie statku przez rejon objty 3 regionaln kontrol eglugi morskiej przez siły morskie NATO. RAZEM: PROGRAM SZKOLENIA I WYMAGANIA EGZAMINACYJNE NA POZIOMIE ZARZDZANIA W DZIALE POKŁADOWYM Tabela. PRZEDMIOT Egzamin/ zaliczenie VI. VII. 1. Nawigacja i planowanie podróy Z. Astronawigacja Z 3. Urzdzenia nawigacyjne Z 4. Meteorologia i oceanografia 18 4 E 5. Bezpieczestwo nawigacji i E ratownictwo morskie 6. Jzyk angielski E(p+u) 7. Łczno morska 4 4 Z 8. Manewrowanie statkiem E 9. Siłownie okrtowe Z 10. Przewozy morskie E 11. Ochrona rodowiska 6 6 E 1. Budowa kadłuba, stateczno i E (p+u) niezatapialno statku 13. Bezpieczestwo statku, Z pasaerów i załogi 14. Prawo i ubezpieczenia morskie E 15. Zarzdzanie statkiem E 16. Informatyka 0 0 Z RAZEM: zajcia praktyczne na symulatorze Osoba koczca szkolenie powinna posiada wiedz teoretyczn i praktyczn okrelon programami nauczania poszczególnych przedmiotów oraz wykaza si umiejtnociami 53

15 zawodowymi okrelonymi w wymaganiach egzaminacyjnych na poziomie zarzdzania w dziale pokładowym...1 NAWIGACJA I PLANOWANIE PODRÓY Tabela Dzienniki okrtowe 1. Wybór trasy pogodowej, korzystanie z wydawnictwa Drogi 4 Oceanicznych wiata, map pilotowych, locji i innych wydawnictw 3. Planowanie podróy Systemy meldunkowe 1 5. Kartografia nawigacyjna: 8 5 a) odwzorowania kartograficzne: - walcowe (Merkatora, Gaussa-Krugera), - azymutalne: (gnomoniczne) normalne i ukone oraz stereograficzne, - stokowe; b) powikszona szeroko. 6. Dokładnoci linii pozycyjnych i pozycji (teoria błdów) Ortodroma: 6 4 a) obliczanie elementów ortodromy wzorami i tablicami; b) zmiana kta drogi o 1 0 ; c) zbieno południków; d) wykrelanie ortodromy na mapie Merkatora; e) wykorzystanie mapy gnomonicznej do okrelania elementów ortodromy; f) egluga mieszana. 8. Pływy: metody obliczeniowe, dokładnoci przepowiedni 4 6 pływowych 9. Automatyzacja oblicze nawigacyjnych RAZEM: ASTRONAWIGACJA Tabela.. 1. Podstawowe pojcia zwizane z ruchem ciał niebieskich, 0,5 wschód i zachód ciała niebieskiego, wit i zmierzch.. Identyfikacja gwiazd i planet oraz ich dobór do okrelania 1,5 1 pozycji 3. Obliczanie momentów, azymutów i miejscowych któw 0,5 0,5 godzinnych wschodów i zachodów ciała niebieskiego 4. Okrelanie któw godzinnych i deklinacji planet 0,5 0,5 54

16 5. Poprawianie wysokoci zmierzonych gwiazd i planet 0,5 0,5 6. Okrelanie czasu kulminacji gwiazd i planet 0,5 0,5 7. Zaleno midzy czasem i długoci oraz ktem godzinnym 1 8. Okrelanie linii pozycyjnej dowoln metod 1 5 RAZEM: URZDZENIA NAWIGACYJNE Tabela Elektronawigacja i radionawigacja: a) hiperboliczny naziemny system radionawigacyjny Loran-C; b) satelitarne systemy nawigacyjne; c) ECDIS i zintegrowane systemy nawigacyjne; 4 d) systemy bliskiego zasigu i radionamierzanie pasma 1 UKF dokładnoci; e) yrokompas, błdy i ich korekta, kompas elektroniczny; 4 4 f) logi budowa, błdy, korekta; 1 1 g) echosonda dokładno, interpretacja wskaza; 1 h) autopiloty testowanie, ustawianie parametrów; 1 1 i) AIS, VDR.. Dewiacja kompasu magnetycznego: 0,5 a) własnoci magnetyczne stali okrtowej, rodzaje magnetyzmu statkowego, typy stali mikkiej w kadłubie statku; b) składowe P, Q i R natenia pola magnetyzmu 0,5 statkowego; c) dewiacja półokrna, wierokrna i stała; 1 d) wzór Archibalda Smitha, współczynniki dewiacji statku 1 nieprzechylonego: A, B, C, D i E; e) dewiacja przechyłowa; 1 f) metody okrelania dewiacji kompasu, tabela dewiacji; 1 g) kompensacja dewiacji kompasu; 1,5 3 h) usytuowanie kompasu na statku, wymagania dla 0,5 kompasu. RAZEM: METEOROLOGIA I OCEANOGRAFIA Tabela Mapy synoptyczne i prognozowanie pogody: 9 a) ogólna cyrkulacja atmosfery; b) główne masy powietrza pogoda; 55

17 c) mapy synoptyczne; d) faksymile rodzaje map, symbole; e) zjawiska lodowe.. Fronty atmosferyczne, układy baryczne: 5 a) fronty atmosferyczne; b) nie; c) wye; d) sztormy tropikalne. 3. Prdy oceaniczne: 3 a) prdy powierzchniowe; b) falowanie wiatrowe i martwe; c) uwzgldnianie warunków meteorologicznych i falowania przy planowaniu podróy. 4. Wpływ warunków meteorologicznych na zjawisko pływów 1 RAZEM: BEZPIECZESTWO NAWIGACJI I RATOWNICTWO MORSKIE Tabela Odpowiedzialno za zaniedbanie przestrzegania prawideł 6 MPDM, zwykła praktyka morska, uwzgldnienie szczególnych okolicznoci danej sytuacji i moliwoci manewrowych statków, odstpstwa od prawideł.. Przepisy miejscowe, znaczenie, znajomo i konieczno 1 przestrzegania, ródła informacji. 3. Zasady pełnienia wachty nawigacyjnej. 4. Kierowanie wacht nawigacyjn, procedury wachtowe rodki ostronoci przy osadzaniu statku na mielinie Postpowanie po wejciu na mielizn, zejcie z mielizny Postpowanie bezporednio przed i po zderzeniu. 8. Damage Control Plan Sterowanie awaryjne Holowanie w sytuacji awaryjnej, ratownictwo mienia - metody, umowa o ratownictwo 11. Prawidło 10 rozdz. V SOLAS Konwencji Wzywanie pomocy 4 w niebezpieczestwie. Obowizki i sposób postpowania, organizacja i koordynacja akcji poszukiwawczo - ratowniczej, MERSAR, IAMSAR. 1. Orzecznictwo Izb Morskich, działania prewencyjne. 13. Organizacja i koordynacja akcji poszukiwawczo - ratowniczej, 6 MERSAR, IAMSAR. RAZEM:

18 ..6 JZYK ANGIELSKI Tabela Ładunki i operacje ładunkowe 10. Konosament Umowy czarteru Standardowe zwroty wzywania pomocy, wiadomo pilna i 10 bezpieczestwa. 5. Korespondencja biznesowa Problemy VTS 6 RAZEM: ŁCZNO MORSKA Tabela Łczno medyczna, wykorzystanie MKS. Łczno eksploatacyjna RAZEM: MANEWROWANIE STATKIEM Tabela Współpraca kadłub, ruba, ster.. Charakterystyki napdowe i manewrowe, standardy manewrowe 4 1 i informacyjne IMO, zatrzymywanie statku, cyrkulacja, próba wowa. 3. Obliczanie przyblionych parametrów cyrkulacji oraz hamowania swobodnego i wymuszonego statku. 4. Zwrot ze stał prdkoci ktow Płytkowodzie, efekt kanałowy, siły działajce midzy dwoma jednostkami. 6. Manewrowanie przy podejmowaniu pilota Manewrowanie celem opuszczenia rodków ratunkowych, podejmowanie rozbitków ze rodków ratunkowych. 8. Manewrowanie na akwenie ograniczonym. 1 57

19 9. Manewrowanie na płytkowodziu Manewrowanie w sytuacjach ekstremalnych Manewr człowiek za burt Cumowanie i odcumowywanie, uycie kotwic i szpringów Kotwiczenie Dokowanie Manewrowanie w warunkach sztormowych, instrukcje sztormowania. 16. Manewry w sytuacjach prowadzenia asysty i akcji ratowniczych egluga w lodach i w ich pobliu. 18. egluga w systemach rozgraniczenia ruchu i VTS Holowanie morskie i portowe, wykorzystanie holowników w manewrach portowych. 0. Obliczanie elementów przestrzeni manewrowej i osiadania, 3 obliczenia kotwiczne, cumownicze i holownicze. RAZEM: zajcia praktyczne na symulatorze..8 SIŁOWNIE OKRTOWE Tabela Systemy napdowe: 5 a) silnik spalinowy; b) turbina parowa; c) ruba i wał rubowy; d) sterowanie SG z mostka nawigacyjnego.. Urzdzenia i mechanizmy pomocnicze Mechanizmy pokładowe 1 4. Systemy okrtowe:,5 1 a) balastowy; b) wody słodkiej i sanitarnej; c) zzowy; d) paliwowy, plan bunkrowania. 5. Ksika zapisów olejowych 0,5 6. Stery strumieniowe 1 7. Pdniki 1 8. Elektrotechnika okrtowa: 3 1 a) wytwarzanie i dystrybucja energii elektrycznej na statku; b) zasilanie awaryjne, uruchamianie agregatu awaryjnego. RAZEM:

20 ..9 PRZEWOZY MORSKIE Tabela Zastosowanie przepisów midzynarodowych: a) Konwencji LL; b) Kodeksu CSS; c) zatwierdzonego poradnika mocowania ładunku; d) dokumentów wymaganych przez PSC.. Wykresy statecznociowe i przegłbie oraz urzdzenia 1 5 obliczajce naprenia kadłuba: a) obliczanie statecznoci, przegłbienia, momentów gncych i skrcajcych oraz sił tncych; b) okrelanie minimalnej wartoci wolnej burty; c) uycie wykresów do okrelania obcienia urzdze przeładunkowych. 3. Załadunek i mocowanie ładunku, urzdzenia i sprzt 16 1 przeładunkowy i mocujcy, zalecenia: a) pokładowy ładunek drewna; b) przeładunek i mocowanie sztuk cikich; c) procedury dostawy, kontroli ilociowej i jakociowej oraz odbioru ładunku, dokumentacja ładunkowa; d) opieka nad ładunkiem; e) wymagania dotyczce urzdze i sprztu przeładunkowego oraz ich obsługi; f) utrzymanie i kontrola urzdze i sprztu przeładunkowego; g) utrzymanie i kontrola pokryw lukowych; h) rodki ostronoci przy fumigacji ładowni. 4. Eksploatacja chemikaliowców, gazowców i zbiornikowców: 9 a) definicje; b) zawarto i zastosowanie midzynarodowego podrcznika bezpieczestwa na zbiornikowcach olejowych i terminalach przeładunkowych ISGOTT; c) eksploatacja zbiornikowców, przepisy o ochronie rodowiska; d) eksploatacja chemikaliowców; e) czyszczenie zbiorników i zapobieganie zanieczyszczeniom na chemikaliowcach; f) eksploatacja gazowców; g) operacje ładunkowe na gazowcach. 5. Przewóz ładunków niebezpiecznych: 7 a) przepisy midzynarodowe, IMDG i BC kodeksy; b) ładunki niebezpieczne w opakowaniach; c) ładunki masowe suche; d) przewóz ziarna wg wymaga IMO. 6. Kontenerowy system transportowy. Plan ładunkowy kontenerowca 4 59

21 kontenerowca 7. System poziomego ładowania statku ro-ro, plan ładunkowy 4 statku ro-ro 8. Plan ładunkowy drobnicowca 1 4 RAZEM: OCHRONA RODOWISKA Tabela rodki i sposoby zwalczania zanieczyszcze 1. Statkowe urzdzenia ochronne 1 3. Przepisy dotyczce zanieczyszczenia morza: 3 a) Konwencja MARPOL z załcznikami I-VI; b) Konwencja LC; c) Konwencja INTERVENTION.; d) Konwencja CLC; e) przepisy krajowe, akty prawa miejscowego oraz przepisy portowe. 4. Inspekcje, dokumentacja na statku 1 RAZEM: BUDOWA KADŁUBA, STATECZNO I NIEZATAPIALNO STATKU Tabela..1 Konstrukcja kadłuba: 1. Materiały stosowane przy budowie statku: a) zasady uycia stali, aluminium i eliwa; b) rodzaje stali; c) wpływ rodzaju stali na ciar i wytrzymało konstrukcji; d) zasady nadzoru towarzystw klasyfikacyjnych.. Prace spawalnicze: a) przygotowanie stali do spawania; b) rodzaje spawów; c) wadliwe spawy; d) nadzór towarzystw klasyfikacyjnych; e) gazowe cicie metalu. 3. Grodzie 4. Drzwi wodoszczelne i strugoszczelne 1 5. Korozja i jej zapobieganie 3 60

22 6. Inspekcje wymagane przez LL Konwencj i dokowanie statku 1 Stateczno: 7. Metody całkowania przyblionego 1 8. Uwzgldnianie gstoci wody zaburtowej w obliczeniach 0,5 wypornociowych i statecznociowych 9. Zasady obliczania i czynniki wpływajce na wielko poprawki 1 na swobodne powierzchnie 10. Krzywe hydrostatyczne, pantokareny, krzywe ramion prostujcych 11. Informacja o statecznoci dla kapitana statku i jej wykorzystanie 1 1. Krzywe dopuszczalnych wzniesie rodków masy, uproszczone 1 dane statecznociowe 13. Pocztkowa wysoko metacentryczna Obliczanie krzywej statecznoci statycznej, wpływ przechyłu i przegłbienia statku na kształt krzywej ramion prostujcych 15. Wielkoci opisujce połoenie równowagi statku 0,5 16. Obliczanie przechyłu i przegłbienia statku, wpływ przechyłu i przegłbienia na dokładno oblicze wypornociowych, wzór Nemoto 17. Wpływ operacji przeładunkowych, balastowych i paliwowych na 4 przechył i przegłbienie statku, kt przechyłu przy pracy bomem cikim 18. Obliczanie zanurze dziobu i rufy w planowanym stanie załadowania 19. Stateczno dynamiczna statku 4 0. Uwzgldnianie oblodzenia w obliczeniach statecznociowych 1 1. Próba przechyłów 0,5. Metody kontroli statecznoci stosowane w eksploatacji statku, 0,5 1 okrelanie poprzecznej wysokoci metacentrycznej (GM) z okresu kołysa 3. Kryteria statecznoci statku nieuszkodzonego wg PRS i IMO 3 4. Siły tnce, momenty gnce i skrcajce obliczanie Urzdzenie i programy wykorzystywane do oblicze 1 statecznociowych i do kontroli statecznoci, wykorzystanie programów komputerowych do planowania, oceny i optymalizacji stanu załadowania 6. Stateczno przy przewozie ziarna Stateczno statku podpartego, dokowanie i mielizna 1 8. Ruch statku na fali i jego wpływ na stateczno statku oraz 1 wytrzymało kadłuba i mocowa ładunku: - zjawiska towarzyszce kołysaniu; - rezonans i warunki jego wystpienia; - obliczanie amplitudy kołysa i przypiesze kadłuba; - sposoby zapobiegania nadmiernym kołysaniom. 9. Stabilizacja kołysa Stateczno statku na fali nadajcej, obliczanie krzywej ramion prostujcych na fali nadajcej 61

23 31. Planowanie stanu załadowania statku z uwzgldnieniem: 4 - współczynnika sztauerskiego ładunku; - kryteriów statecznoci; - wytycznych w informacji o statecznoci; - długoci podróy; - ogranicze zanurzeniowych oraz gstoci wody w porcie wyjcia i w porcie docelowym. 3. Wpływ stanu załadowania i prdkoci statku oraz stanu morza i kta kursowego fali na stateczno statku analiza z wykorzystaniem programu komputerowego 33. Okrelanie masy ładunku na podstawie pomiaru zanurze Niezatapialno: 34. Pojcie niezatapialnoci statku: - klasa niezatapialnoci, stopie zatapialnoci, linia graniczna, pokład grodziowy, współczynnik podziału grodziowego, standardowe rozmiary uszkodze; - wymagania Konwencji SOLAS i LL. 35. Zastosowanie twierdzenia Steinera do obliczania momentu 1 bezwładnoci wodnicy uszkodzonej, obliczanie wzdłunego i poprzecznego momentu bezwładnoci 36. Metoda stałego wyporu, obliczanie statecznoci pocztkowej i 3 połoenia równowagi statku po zalaniu przedziału wodoszczelnego 37. Kryteria statecznoci statku z zatopionym przedziałem wodoszczelnym, informacja o niezatapialnoci dla kapitana statku, plan zabezpieczenia pływalnoci RAZEM: BEZPIECZESTWO STATKU, PASAERÓW I ZAŁOGI Tabela Wymagania zawarte w rozdziale III Konwencji SOLAS dotyczce sprztu ratunkowego oraz Kodeksu LSA - Midzynarodowego Kodeksu rodków Ratunkowych.. Ochrona ycia ludzkiego: 1 a) opieka nad pasaerami w sytuacjach zagroenia; b) ratowanie osób ze statku w niebezpieczestwie i z wraku; c) człowiek za burt. 3. Postpowanie w przypadku zagroenia bezpieczestwa statku (poar, eksplozja, zalanie przedziału wodoszczelnego), opuszczenie statku 4. Plan postpowania w sytuacjach zagroenia, obowizki alarmowe członków załogi 5. Prawidło 9 rozdziału III Konwencji SOLAS System wspomagania decyzyjnego kapitana statku pasaerskiego 1 6

24 6. Szkolenia na statku: metody szkolenia, alarmy wiczebne 1 7. Bezpieczna obsada załogowa, Safe Manning, Rezolucja IMO A (1) 8. Wymagania Kodeksu ISM i Konwencji STCW 1 9. Opieka medyczna: 1 a) midzynarodowy przewodnik medyczny dla statków, b) sygnały medyczne MKS, c) MFAG 10. Zmczenie członka załogi a bezpieczestwo statku i eglugi 3 RAZEM: PRAWO I UBEZPIECZENIA MORSKIE Tabela Odpowiedzialno wynikajca z postanowie Midzynarodowych 1 konwencji: - LL; - SOLAS.. Midzynarodowe Przepisy Zdrowotne (IHR), procedury i 1 dokumenty odprawowe 3. Konwencja FAL 0,5 4. Protest morski 1 5. Wymagania wynikajce z midzynarodowych konwencji i 4 zalece dotyczcych załogi, jej kwalifikacji zawodowych, minimalnego wieku, wymaga zdrowotnych, czasu pracy, warunków: zatrudnienia, wyywienia, socjalnych pracy, leczenia, repatriacji, itp. 6. Konwencja o ujednoliceniu niektórych przepisów dotyczcych 0,5 zderze, Bruksela 1910r. (Dz. U. z 1938r. Nr 101 poz. 670) 7. Konwencja SALVAGE, formularz umowy o ratownictwo 8. Konwencja LLMC 0,5 9. Działalno towarzystw klasyfikacyjnych 0,5 10. Przepisy dotyczce ładunku: a) Reguły Haga-Visby; b) Reguły Hamburskie; c) Reguły York-Antwerpia; d) umowa czarterowa. 11. Kontrola bezpieczestwa eglugi przez władze wojskowe, 1 postpowanie w przypadku konfliktu zbrojnego 1. Przepisy krajowe: 5 a) ustawy: - o bezpieczestwie eglugi, - obszarów morskich RP i administracji morskiej, - o pracy na morskich statkach handlowych, 63

25 - o Izbach Morskich; b) rozporzdzenia ministra oraz zarzdzenia dyrektorów urzdów morskich. 13. Przedmiot i zakres ubezpiecze Prawa i obowizki stron umowy ubezpieczenia Rodzaje ubezpiecze morskich Polisa morska i jej rodzaje 17. Umowa ubezpieczenia w kodeksie morskim 0,5 18. Instytucje pomocnicze na rynku ubezpiecze morskich 0,5 19. Awaria wspólna 1 0. Dokumentacja szkodowa RAZEM: ZARZDZANIE STATKIEM Tabela Certyfikaty i inne dokumenty, które musz by na statku 1 zgodnie z wymaganiami konwencji midzynarodowych. Dokumentacja przewozów w egludze liniowej: 4 a) lista ładunkowa; b) kwit kontrolny; c) kwit sternika; d) konosament; e) manifest; f) pozostałe dokumenty. 3. Dokumentacja przewozów trampowych: 4 a) rodzaje czarterów; b) nota gotowoci; c) zestawienie faktów; d) tama czasu; e) rozliczenie czasu dozwolonego; f) laydays; g) laytime; h) pozostałe dokumenty. 4. Odprawy portowe, inspekcje, współpraca w porcie 5. Kierowanie załog: a) zasady kontroli dyscypliny i utrzymywania dobrych stosunków midzyludzkich; b) cechy załogi; c) autorytet; d) zachowanie si w grupie; e) warunki zatrudnienia. 6. Organizacja załogi 1 7. Ekonomika statku 4 64

26 RAZEM: INFORMATYKA Tabela rodowisko programowe: 0 a) sieci komputerowe; oprogramowanie sieciowe; internet; b) edytor tekstów operacje zaawansowane zastosowania; c) arkusz kalkulacyjny zastosowania w nawigacji; d) bazy danych, program obsługi baz danych, projektowanie i realizacja baz danych; e) projekt z wykorzystaniem wybranych narzdzi programowych; f) oprogramowanie specjalistyczne. RAZEM: 0 0 Kady uczestnik szkolenia po jego ukoczeniu powinien: zna moliwoci sprztu komputerowego w zakresie zaawansowanego wykorzystania programów uytkowych na statku, moliwoci komputerów pracujcych w sieci i podstawy wykorzystania sieci Internet oraz umie sprawnie posługiwa si sprztem komputerowym, zwłaszcza w zakresie wykorzystania edytorów tekstu, baz danych i arkusza kalkulacyjnego, a take zainstalowa i uruchomi wybrane oprogramowanie specjalistyczne zwizane z zarzdzaniem statkiem. 65

27 .3 PROGRAM SZKOLENIA I WYMAGANIA EGZAMINACYJNE NA POZIOMIE OPERACYJNYM W DZIALE POKŁADOWYM Tabela.3 PRZEDMIOT Egzamin/ zaliczenie VI. VII. 1. Planowanie i realizacja podróy E(p+u) oraz okrelanie pozycji statku. Bezpieczestwo nawigacji i ) 90 E ratownictwo morskie 3. Jzyk angielski E 4. Łczno morska 4 18 E 5. Manewrowanie statkiem 1-1 Z 6. Przewozy morskie Z 7. Ochrona rodowiska morskiego E 8. Budowa i stateczno statku Z 9. Prawo morskie 0-0 Z 10. Trygonometria sferyczna Z 11. Elektronika Z 1. Informatyka 0 0 Z RAZEM: Osoba koczca szkolenie powinna posiada wiedz teoretyczn i praktyczn okrelon programami nauczania poszczególnych przedmiotów oraz wykaza si umiejtnociami zawodowymi okrelonymi w wymaganiach egzaminacyjnych na poziomie operacyjnym w dziale pokładowym..3.1 PLANOWANIE I REALIZACJA PODRÓY ORAZ OKRELANIE POZYCJI STATKU Tabela Astronawigacja: 3 a) sfera niebieska i równikowy układ współrzdnych, kty godzinne; b) horyzontalny układ współrzdnych, identyfikacja ciał niebieskich, ruch dobowy; c) sekstant, poprawianie wartoci kta zmierzonego; d) czas i równanie czasu; 3 e) rocznik astronomiczny, wykorzystanie, obliczanie momentów wschodów i zachodów; 8 f) okrelanie pozycji, w tym szerokoci z kulminacji i z gwiazdy polarnej, dokładnoci pozycji;

28 g) horyzontalny układ współrzdnych, identyfikacja ciał 6 niebieskich, ruch dobowy; h) pomiar wysokoci sekstantem, poprawianie wartoci kta 6 zmierzonego; Nawigacja terestryczna: a) kształt i wymiary ziemi. układy odniesienia i 3 współrzdnych, horyzont i widnokrg; b) okrelanie kierunku. kurs, namiar i kt kursowy; 3 1 c) okrelanie odległoci; 1 d) odwzorowania kartograficzne, mapy papierowe i 6 elektroniczne; e) linia pozycyjna i pozycja; 4 f) egluga po loksodromie i ortodromie, nawigacja 8 zliczeniowa; g) korzystanie z map, spisu wiateł i innych wydawnictw, 4 1 oznakowanie nawigacyjne, poprawianie map i wydawnictw; h) pływy z uwzgldnieniem metody harmonicznej; 8 16 i) prowadzenie dokumentacji wachtowej; 1 1 j) egluga po loksodromie i ortodromie, nawigacja 14 zliczeniowa, uycie kalkulatora, tablic i map gnomonicznych do okrelania elementów ortodromy; k) praca na mapie papierowej i elektronicznej wiczenia 76 kompleksowe. Urzdzenia nawigacyjne - hydroakustyka i elektronawigacja: 5 a) hydroakustyka, echosonda; b) pomiar prdkoci, logi elektromagnetyczne, cinieniowe i 6 dopplerowskie; c) autopilot; 3 d) echosonda; 4 e) logi elektromagnetyczne, cinieniowe i dopplerowskie. Urzdzenia nawigacyjne - radionawigacja: 1 a) pasma czstotliwoci stosowane w nawigacji, parametry fal i propagacja fal; b) podstawy systemów hiperbolicznych; c) system Loran-C; 4 4 d) nawigacyjne systemy satelitarne; 4 e) GPS, DGPS; 6 6 f) radionamierzanie w pamie UKF; 1 1 g) systemy bliskiego zasigu; 1 h) systemy nawigacji zintegrowanej, ECDIS. Kompasy: 4 a) magnetyzm Ziemi i statku, deklinacja, dewiacja; b) kompas magnetyczny, krzywa dewiacji; 4 4 c) yrokompas; 6 6 d) zamiana kierunków kompasowych i yrokompasowych na 1 rzeczywiste; e) okrelanie: deklinacji oraz całkowitej poprawki kompasu 4 6 magnetycznego i yroskopowego; f) kompasy elektroniczne (fluxgate compas). 1 67

29 6. Meteorologia: 3 a) statkowe urzdzenia meteorologiczne; b) atmosfera ziemska; c) wiatr; 3 d) chmury i opady atmosferyczne; 4 e) widzialno; f) układy wiatrów i cinienia nad oceanami; 4 g) fronty atmosferyczne i układy baryczne, cyklony tropikalne; 10 h) słuba pogody dla eglugi, odbiór informacji meteorologicznej na statku; i) sporzdzanie i zgłaszanie statkowych obserwacji 6 hydrometeorologicznych; j) interpretacja i wykorzystanie informacji meteorologicznej na 8 statku, prognozowanie pogody; k) prdy morskie; 1 l) zmiany poziomu morza, falowanie wiatrowe; 1 m) zjawiska lodowe. 1 RAZEM: BEZPIECZESTWO NAWIGACJI I RATOWNICTWO MORSKIE Tabela Prawidła MPDM ). Zasady pełnienia wachty nawigacyjnej: 3 1) a) zasady pełnienia wachty morskiej; b) zasady pełnienia wachty portowej. 3. Efektywne procedury wachtowe 4 4. Trasy pogodowe 1) 5. Zmczenie członka załogi a bezpieczestwo eglugi 6. Wymagania rozdziału III Konwencji SOLAS dotyczce sprztu 7 ratunkowego i Midzynarodowy Kodeks rodków Ratunkowych (Kodeksu LSA) 7. Postpowanie w sytuacjach zagroenia, opieka nad pasaerami: 3 1) a) plan postpowania w sytuacjach zagroenia, rozkłady alarmowe, obowizki alarmowe członków załogi; b) opieka nad pasaerami w sytuacjach zagroenia. 8. Postpowanie w niebezpieczestwie i ratownictwo morskie: a) osadzenie statku na brzegu lub mielinie; b) wejcie na mielizn; c) zderzenie; d) poar i eksplozja; e) opuszczenie statku; 14 f) awaryjne sterowanie; g) przygotowanie do holowania statku własnego lub obcego; h) człowiek za burt; 68

30 i) zbrojne napady rabunkowe na statki (Rezolucja IMO A.738(18)); j) ratowanie ludzi ze statku w niebezpieczestwie; k) sytuacje zagroenia w porcie; l) pomoc statkowi w niebezpieczestwie; m) MERSAR, IAMSAR. 9. Organizacja akcji poszukiwawczo-ratowniczej : MERSAR, 1) IAMSAR 10. Ratownictwo morskie: a) podstawy prawne; b) system meldunkowy AMVER; c) COSPAS-SARSAT; d) GMDSS i Navtex; e) krajowe organizacje SAR; f) współdziałanie midzynarodowe w zakresie SAR. RAZEM: ) 1) Zajcia praktyczne na symulatorze.3.3 JZYK ANGIELSKI Tabela Podró, rodki transportu. Problemy ekologiczne 3. Standardowe wiadomoci: pilna i bezpieczestwa Raporty i prognozy meteorologiczne 4 5. Budowa statku, sprzt nawigacyjny i bezpieczestwa 6 6. Standardowe zwroty wzywania pomocy 4 7. Człowiek za burt, wzywanie pomocy medycznej 8. Symbole i skróty stosowane na mapach brytyjskich 8 9. Zawarto wydawnictwa Notices to Mariners Zawarto wydawnictw Admiralty List of Lights oraz 4 Admiralty List of Radio Signals Pilota (wzywanie pilota, przyjmowanie i zdawanie pilota), standardowe zwroty w porozumiewaniu si z słubami kontroli i regulacji ruchu (VTS) 1. Zwroty porozumiewania si na statku (standardowe komendy 6 na ster, obowizki wachtowe etc.) 13. Bezpieczestwo na statku Zawarto locji Sailing Directions 4 RAZEM: ŁCZNO MORSKA Tabela

31 1. Odbiór i nadawanie alfabetem Morse a MKS, sygnalizacja flagami, uycie sygnałów literowych 8 3. Systemy meldunkowe 1 RAZEM: MANEWROWANIE STATKIEM Tabela Cechy manewrowe statków, standardy i wymogi IMO 1. Cyrkulacja, hamowanie swobodne i wymuszone 1 3. Wpływ czynników eksploatacyjnych, wiatru i prdu na cechy 3 manewrowe statku 4. Manewry w czasie alarmu człowiek za burt 1 5. Zapas wody pod stpk, osiadanie statku 1 6. Procedury kotwiczenia i cumowania 7. Sytuacje spotkaniowe statków, ruch tranzytowy, mijanie i 1 wyprzedzanie 8. Współdziałanie kadłub, ruba, ster 1 9. Sterowanie silnikiem głównym 1 RAZEM: PRZEWOZY MORSKIE Tabela Mocowanie ładunku na statku. Zasady przewozu i mocowania ładunków pokładowych (w tym drewna) 3. Kontenery: a) rodzaje; b) planowanie przeładunku; c) mocowanie. 4. Ładunki masowe suche: 3 a) Kodeks BC; b) przygotowanie ładowni do załadunku; c) zagroenia dla ycia, zasady wchodzenia do ładowni; d) przeładunek i przewóz wgla. 5. Zasady załadunku i przewozu ziarna luzem 1 6. Opieka nad ładunkiem: 6 70

32 a) przygotowanie ładowni do operacji przeładunkowych i kontrola po ich zakoczeniu; b) separacja ładunkowa; c) zasady wentylacji ładowni, mikroklimat ładowni; d) ładunki chłodzone. 7. Ładunki niebezpieczne: 6 a) Kodeks IMDG: - budowa i zasady korzystania; - podział ładunków niebezpiecznych na klasy; - opakowania i oznakowanie ładunków niebezpiecznych poszczególnych klas; - zasady separacji; b) rodki ostronoci przy przeładunku i przewozie; c) Ems, MFAG, kod IMDG 8. Statkowe urzdzenia i osprzt przeładunkowy: 6 a) rodzaje i przeznaczenie; b) obsługa, utrzymanie, kontrola, instrukcje, BHP prac przeładunkowych. 9. Dokumentacja ładunkowa, elementy Konwencji FAL 10. Zbiornikowce i chemikaliowce: 3 a) rodzaje zbiorników, kofferdamy, przepompownia; b) rurocigi ładunkowe; c) pompy ładunkowe. 11. rodki ostronoci przy wchodzeniu do pomieszcze 1 zamknitych lub zanieczyszczonych 1. Wpływ ładunku i operacji przeładunkowych na zanurzenie, 4 przegłbienie i stateczno statku, obliczanie iloci ładunku na podstawie zanurzenia 13. Planowanie załadunku i sporzdzanie sztauplanu Szkody ładunkowe 1 RAZEM: OCHRONA RODOWISKA MORSKIEGO Tabela Wszechocean jako strefa ycia 1. Bałtyk jako specyficzne rodowisko morskie, Konwencja 1 HELCOM 3. Konwencja MARPOL z Aneksami I-VI 3,5 4. Konwencja LDC 0,5 5. Konwencja o interwencji na morzu pełnym 0,5 6. Konwencja CLC 0,5 7. Okrtowy plan zapobiegania rozlewom, SOPEP (Pr. 6 Aneks 1 MARPOL) 8. Sprzt do zapobiegania rozlewom i ich zwalczania 71

33 RAZEM: BUDOWA I STATECZNO STATKU Tabela Konstrukcja kadłuba: a) instytucje klasyfikacyjne, klasa statku, wymagania klasyfikacyjne; b) wymiary główne i podstawowe charakterystyki i 4 parametry eksploatacyjne oraz plany ogólne rónych typów statków; c) konstrukcja kadłuba, wybrane wzły konstrukcyjne, 11 podział grodziowy; d) wytrzymało kadłuba, siły tnce, momenty gnce, ugicie 6 6 kadłuba; e) konstrukcja dziobu i rufy; f) wyposaenie kadłuba: 8 zamknicia ładowni i midzypokładów, wyposaenie cumownicze: polery, kluzy, przewłoki zwykłe i rolkowe, wcigarki, urzdzenia kotwiczne, komora łacucha kotwicznego, zabezpieczanie kotwic, stopowanie lin, masztówki, maszty, bomy i dwigi pokładowe, systemy: balastowy, zzowy, odpowietrzajce, sondaowe. g) urzdzenie sterowe i ruba napdowa; h) linie ładunkowe, znak wolnej burty, skale zanurzenia, 1 odczytywanie zanurze; i) korozja kadłuba, metody zapobiegawcze. 1 Stateczno statku: a) równowaga statku pływajcego swobodnie, wyporno i pływalno; b) metody obliczania wyporu i współrzdnych rodka masy statku; c) zmiana wyporu i współrzdnych rodka masy po przyjciu, zdjciu lub przesuniciu ładunku; d) pocztkowa wysoko metacentryczna, pojcie metacentrum, interpretacja geometryczna, procedura obliczania; e) linia działania sił wyporu i cikoci, ramiona statecznoci kształtu i ciaru oraz prostujce, wykrelanie krzywej ramion prostujcych, pantokareny; f) przechył statyczny i jego korekta; g) wpływ swobodnych powierzchni na stateczno; 1 1 7