ODPOWIEDZI KOMISJI NA SPRAWOZDANIE SPECJALNE TRYBUNAŁU OBRACHUNKOWEGO

Transkrypt

1 KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia r. COM(2015) 31 final ODPOWIEDZI KOMISJI NA SPRAWOZDANIE SPECJALNE TRYBUNAŁU OBRACHUNKOWEGO UZYSKIWANIE OSZCZĘDNOŚCI: UTRZYMYWANIE POD KONTROLĄ KOSZTÓW DOTACJI PRZEZNACZONYCH NA FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW UE PROJEKTY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH PL PL

2 ODPOWIEDZI KOMISJI NA SPRAWOZDANIE SPECJALNE TRYBUNAŁU OBRACHUNKOWEGO UZYSKIWANIE OSZCZĘDNOŚCI: UTRZYMYWANIE POD KONTROLĄ KOSZTÓW DOTACJI PRZEZNACZONYCH NA FINANSOWANE ZE ŚRODKÓW UE PROJEKTY ROZWOJU OBSZARÓW WIEJSKICH STRESZCZENIE II. Komisja angażuje się w pełni w zapewnienie lepszego gospodarowania środkami wydatkowanymi na rozwój obszarów wiejskich i lepszej efektywności tych wydatków. Dba o to w szczególności przy przyznawaniu beneficjentom prywatnym i publicznym dotacji na operacje inwestycyjne (racjonalność kosztów). W tym celu Komisja przyjęła bardziej aktywne i skoordynowane podejście, w większym stopniu skupiając się na oszczędnościach, co jej zdaniem przyczyni się do lepszego zarządzania finansami w okresie objętym następnymi wieloletnimi ramami finansowymi (WRF), jak wskazano w odpowiedziach zamieszczonych poniżej. III. Komisja przeprowadza kontrole zgodności w państwach członkowskich, aby sprawdzić, czy wydatki są dokonywane zgodnie z przepisami. W toku tych kontroli Komisja także stwierdziła uchybienia w zakresie racjonalności kosztów. W związku z tym zastosowano już korekty finansowe oraz wszczęto kilka procedur kontroli zgodności rozliczeń, które są obecnie w toku i powinny doprowadzić do dalszych korekt finansowych. IV. Zanim będzie można dokonać jakichkolwiek płatności, agencje płatnicze muszą spełnić kryteria akredytacji określone w załączniku I do rozporządzenia 907/2014 (program na lata ). Artykuł 24 ust. 2 lit. d) rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/2011 zawiera wymóg, aby państwa członkowskie oceniały racjonalność kosztów podczas kontroli administracyjnych, korzystając z odpowiedniego systemu oceny, takiego jak koszty referencyjne, porównanie różnych ofert lub komitet oceniający. Przepis ten utrzymano w mocy na okres V. Pierwotnie przepisy dotyczące oceny racjonalności zadeklarowanych kosztów traktowano jako niewymagające uzasadnienia 1. W istocie, w czasie prac nad przekształceniem poprzednich ram prawnych, co miało miejsce wiosną 2010 r. 2, nie zgłoszono Komisji żadnych większych trudności w tym względzie. W czasie zatwierdzania wersji przekształconej zadano tylko jedno pytanie (czy metoda kosztów maksymalnych byłaby odpowiednia), na które udzielono odpowiedzi. VI. Odpowiedź na pkt VI a)-d) Podczas prowadzonych przez siebie kontroli Komisja stwierdziła uchybienia podobne do tych, o których wspomina Trybunał, i w celu zabezpieczenia funduszu przed ryzykiem zastosowano korekty finansowe. Pewne procedury kontroli zgodności rozliczeń są jeszcze w toku i powinny one doprowadzić do dalszych korekt finansowych. Plany działania opracowane przez państwa członkowskie w celu ograniczenia błędów we wdrażaniu działań w zakresie rozwoju obszarów wiejskich obejmują ulepszone metody oceny racjonalności kosztów. 1 Artykuł 24 ust. 2 lit. d) rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/ Rozporządzenie (WE) nr 1975/

3 W odniesieniu do okresu programowania lepsze wykorzystanie kosztów standardowych powinno obniżyć ryzyko błędów w tym względzie. VIII. ENRD przyczyni się do upowszechniania dobrych praktyk poprzez przygotowanie specjalnych seminariów i stron internetowych. IX. Komisja przyjmuje zalecenie Trybunału, aby państwa członkowskie na samym początku dysponowały sprawnym i skutecznym systemem kontroli. Zachęci to państwa członkowskie do korzystania z listy kontrolnej i kryteriów opracowanych przez Trybunał, które są zawarte w załączniku I. Do stycznia 2015 r. Komisja przekaże także wskazówki dotyczące kontroli i kar w ramach rozwoju obszarów wiejskich, w tym szczegółowe wskazówki dotyczące racjonalności kosztów oraz listę kontrolną dla instytucji zarządzających załączoną do sprawozdania specjalnego. Ponadto w okresie działania w ramach Europejskiej Sieci na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (ENRD) obejmą szkolenia i wymianę doświadczeń. WSTĘP 3. Jak wspomina Trybunał, Komisja przeprowadza kontrole zgodności w państwach członkowskich, aby sprawdzić, czy wydatki są dokonywane zgodnie z przepisami. W toku tych kontroli Komisja także stwierdziła niedociągnięcia w zakresie racjonalności kosztów. W związku z tym zastosowano już korekty finansowe (np. w przypadku Bułgarii opiewały one na kwotę 19 mln euro) oraz wszczęto kilka procedur kontroli zgodności rozliczeń, które są obecnie w toku i powinny doprowadzić do dalszych korekt finansowych. Dnia 19 grudnia 2013 r. Komisja przyjęła wytyczne dotyczące określania korekt finansowych dokonywanych przez Komisję w odniesieniu do wydatków finansowanych przez Unię w ramach zarządzania dzielonego, w związku z nieprzestrzeganiem przepisów dotyczących zamówień publicznych. Zgodnie z tymi wytycznymi nieprzestrzeganie przepisów dotyczących zamówień publicznych będzie oceniane w oparciu o zasadę proporcjonalności. 4. Komisja zgadza się, że można by osiągnąć dodatkowe oszczędności i weźmie pod uwagę spostrzeżenia Trybunału. 5. W odniesieniu do okresu programowania możliwość korzystania z kosztów standardowych będzie upowszechniana i propagowana. Powinno to ograniczyć ryzyko dla funduszu, a także zmniejszyć obciążenie administracyjne państw członkowskich. 15. W toku prowadzonych przez siebie kontroli Komisja zawsze ocenia racjonalność kosztów w przypadku działań inwestycyjnych oraz przestrzeganie zasad postępowań o udzielenie zamówienia. W toku niemal wszystkich kontroli przeprowadzonych przez Komisję stwierdzono uchybienia w odniesieniu do racjonalności kosztów. W związku z tymi uchybieniami państwa członkowskie powinny podjąć odpowiednie działania, które zostaną ocenione w toku następnych kontroli. W systemie stosowanym przez DG AGRI oraz jej strategii kontroli opartej na ryzyku uwzględnia się ustalenia z poprzednich kontroli przeprowadzonych przez DG AGRI oraz ustalenia Trybunału Obrachunkowego, OLAF-u i krajowych jednostek certyfikujących, aby określić obszary, które są obarczone największym ryzykiem i na których należy skoncentrować kontrole w przyszłości. Ponadto strategia kontroli na lata zapewni lepsze objęcie zakresem kontroli ogółu wydatków, a intensywne działania kontrolne będą kontynuowane w obszarach obarczonych największym ryzykiem. 3

4 Plany działania dotyczące poziomu błędów obejmują działania zapobiegawcze i naprawcze w odniesieniu do uchybień związanych z racjonalnością kosztów, jeżeli takie uchybienia stwierdzono w toku kontroli Komisji lub Trybunału Obrachunkowego. Nowe rozporządzenie (UE) nr 1306/2013 dotyczące wspólnej polityki rolnej stanowi, że Komisja może ograniczyć lub zawiesić płatności okresowe na rzecz państw członkowskich, jeżeli systemy kontroli nie są skuteczne lub w przypadku gdy nie podjęto działań naprawczych. Środkiem do szybkiego zastosowania będzie możliwość wstrzymania płatności okresowych w przypadku obaw o legalność i prawidłowość płatności. W związku z powyższym Komisja jest pewna, że braki będą wykrywane wcześniej i że pomoże to bardziej ograniczać ryzyko i szybciej podejmować niezbędne działania naprawcze. 21. EFRROW jest wdrażany w ramach zarządzania dzielonego. Komisja wykonuje budżet, a zadaniami w zakresie wdrażania dzieli się z państwami członkowskimi. To ostatnie wymaga podejmowania niezbędnych środków, aby zapewnić prawidłowe i zgodne z przepisami UE finansowanie działań. Wprawdzie DG AGRI przyjmuje na siebie pełną odpowiedzialność, ale wykrywanie i korygowanie błędów leży przede wszystkim w gestii państw członkowskich. Komisja przeprowadza kontrole zgodności w państwach członkowskich, aby sprawdzić, czy wydatki są dokonywane zgodnie z przepisami. W efekcie tych kontroli zgodności mogą zostać przeprowadzone korekty finansowe i może zostać opracowana lista zaleceń dotyczących ulepszenia systemu zarządzania i kontroli. W przypadku gdy państwa członkowskie nie podejmują proponowanych działań, może dojść do zawieszenia płatności i korekt finansowych. 22. Ponadto Komisja ma także prawo zawiesić płatności w niektórych sytuacjach, np. jeżeli występują poważne braki w sprawnym funkcjonowaniu systemu zarządzania i kontroli, a państwo członkowskie nie podjęło niezbędnych działań w celu zaradzenia tej sytuacji. 24. Łączna odpowiedź na pkt 24-28: W związku z tym zastosowano już korekty finansowe oraz wszczęto kilka procedur kontroli zgodności rozliczeń, które są obecnie w toku i powinny doprowadzić do dalszych korekt finansowych. W niemal żadnej z przeprowadzonych przez Komisję kontroli nie można było stwierdzić, że racjonalność kosztów jest całkowicie zadowalająca. Kiedy stwierdzano takie uchybienia, oprócz wyciągania konsekwencji finansowych wydawano zalecenia. W niektórych przypadkach prowadziło to do działań naprawczych. W swoim sprawozdaniu rocznym za 2013 r. Trybunał Obrachunkowy zauważył, że państwa członkowskie miały wystarczające informacje, aby wykryć i skorygować większość błędów stwierdzonych w dziedzinie rozwoju obszarów wiejskich. W odniesieniu do działań inwestycyjnych Trybunał uznał, że państwa członkowskie miały możliwość wykrycia i skorygowania wszystkich błędów kwantyfikowalnych w skontrolowanych transakcjach 3. Należy zauważyć, że w stosunku do uchybień stwierdzonych przez Trybunał w toku kontroli przeprowadzanych na potrzeby sprawozdania rocznego Komisja lub jednostka certyfikująca podejmuje działania następcze w postaci kontroli dokumentacji lub kontroli zgodności. 3 Sprawozdanie roczne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego za 2013 r., pkt

5 29. Jak opisuje Trybunał w pkt 33, po przeprowadzeniu analizy zorganizowano cztery seminaria z udziałem władz państw członkowskich. W trakcie tych seminariów omówiono kwestie związane z racjonalnością kosztów oraz zamówieniami publicznymi i wymieniono dobre praktyki. Państwa członkowskie realizują również plany działania dotyczące poziomów błędów, które w niektórych wypadkach obejmują działania mające na celu udoskonalenie oceny racjonalności kosztów. W odniesieniu do szczególnych przypadków, jakie stanowią zamówienia publiczne, państwom członkowskim przekazano już dokument ze wskazówkami dotyczącymi najczęściej występujących nieprawidłowości w zarządzaniu europejskimi funduszami strukturalnymi i inwestycyjnymi (4. seminarium dotyczące poziomu błędów, październik 2014 r.). 30. W odniesieniu do nowego okresu programowania Komisja zaproponowała uproszczone opcje kosztów (finansowanie w oparciu o stawki ryczałtowe, standardowe stawki jednostkowe, kwoty ryczałtowe) jako skuteczny sposób zapewnienia racjonalności kosztów. W rozporządzeniu (UE) nr 1303/2013 dla europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych przewidziano warianty obliczania wydatków kwalifikowalnych w związku z dotacjami i pomocą zwrotną na podstawie kosztów rzeczywistych, ale także na podstawie finansowania w oparciu o stawki ryczałtowe, standardowych stawek jednostkowych oraz kwot ryczałtowych. Komisja przygotowała wytyczne na temat uproszczonych opcji kosztów, aby zapewnić wskazówki techniczne dotyczące trzech rodzajów obowiązujących kosztów uproszczonych oraz upowszechnić najlepsze praktyki celem zachęcenia państw członkowskich do stosowania opcji kosztów uproszczonych. Jednak decyzja o tym, czy korzystać z opcji kosztów uproszczonych leży w gestii państw członkowskich. Na seminarium poświęconym tematyce poziomu błędów zorganizowanym w październiku 2014 r. instytucjom zarządzającym i agencjom płatniczym wszystkich państw członkowskich przedstawiono wskazówki dotyczące sposobów zapobiegania nieprawidłowościom w ramach postępowań o udzielenie zamówienia. Ponadto przed końcem 2014 r. udostępnione zostaną wskazówki dotyczące kontroli i kar w ramach rozwoju obszarów wiejskich. Ponadto, dnia 19 grudnia 2013 r. Komisja przyjęła wytyczne dotyczące określania korekt finansowych dokonywanych przez Komisję w odniesieniu do wydatków finansowanych przez Unię w ramach zarządzania dzielonego, w związku z nieprzestrzeganiem przepisów dotyczących zamówień publicznych. Jeżeli chodzi o ocenę istniejących systemów kontroli, Komisja uznała, że dobrze opracowane systemy kontroli nie zawsze skutecznie wprowadzono w życie. 32. W następstwie ustaleń Trybunału zawartych w sprawozdaniu rocznym za 2011 r. wprowadzono plany działania. Było to znaczące zadanie dla państw członkowskich. Komisja opracowała szczegółowe narzędzia w celu poprawy jakości planów działania, aby wyeliminować pierwotne przyczyny błędów. Przygotowała w związku z tym między innymi wskazówki dotyczące takich zagadnień, jak koszty uproszczone, zamówienia publiczne, możliwość weryfikacji i kontroli środków w ramach rozwoju obszarów wiejskich, oraz opracowała szczegółowe strategie zwalczania nadużyć finansowych. W ostatniej aktualizacji planów działania (z września 2014 r.) państwa członkowskie musiały uwzględnić ustalenia kontroli Trybunału i Komisji w znacznie większym zakresie. W praktyce 46% działań przedstawionych przez państwa członkowskie odnosiło się do konkretnych ustaleń kontroli, z których 50% pochodziło ze sprawozdań Trybunału. 5

6 Należy zauważyć, że uprawnienia Komisji zwiększono przepisami nowego rozporządzenia (UE) nr 1306/2013 w sprawie WPR. Artykuł 41 ust. 2 stanowi, że Komisja może ograniczyć lub zawiesić płatności okresowe na rzecz państw członkowskich, jeżeli kluczowe elementy krajowych systemów kontroli nie są skuteczne lub w przypadku gdy nie podjęto działań naprawczych. W artykule 36 ust. 7 przewidziano wstrzymanie płatności okresowych jako pierwsze narzędzie do szybkiego zastosowania w przypadku obaw o legalność i prawidłowość płatności. Ponadto, aby uniknąć korekt finansowych każda agencja płatnicza, której dotyczyły zastrzeżenia zawarte w rocznym sprawozdaniu z działalności DG AGRI, będzie musiała podjąć niezwłoczne działania. 33. Oprócz tego Komisja zapewnia agencjom płatniczym w państwach członkowskich (i krajach kandydujących) możliwość uczestnictwa w seminariach poświęconych przeciwdziałaniu nadużyciom finansowym. Seminaria służą wymianie informacji na temat obszarów, w których występuje wysokie ryzyko nadużyć finansowych, a także sposobów wykrywania nadużyć oraz zapobiegania temu zjawisku. Do końca 2014 r. przeprowadzone będą seminaria w następujących państwach członkowskich: Austria, Belgia (Flandria), Cypr, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Irlandia, Łotwa, Niderlandy, Niemcy, Polska, Portugalia, Republika Czeska, Republika Słowacka, Rumunia, Słowenia i Szwecja. Seminaria w pozostałych państwach członkowskich są w przygotowaniu. 34. W okresie w przypadku większości działań inwestycyjnych w ramach rozwoju obszarów wiejskich nie istniała wyraźna podstawa prawna do korzystania z opcji kosztów uproszczonych. W rozporządzeniu (UE) nr 1303/2013 (art ) dla wszystkich europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych przewidziano możliwość wykorzystania tych opcji i w związku z tym oczekuje się, że dzięki lepszym i dokładniejszym wskazówkom Komisji w nowym okresie programowania uda się zwiększyć udział wydatków opartych na opcjach kosztów uproszczonych. Oczywiście decyzja o skorzystaniu z opcji kosztów uproszczonych należy ostatecznie do państw członkowskich. 35. W planach działania skoncentrowano się na określeniu i korygowaniu głównych źródeł nieprawidłowości w wydatkach, w tym uchybień w zakresie kontroli racjonalności kosztów. W dokumencie roboczym służb Komisji przedstawionym przez Komisję w czerwcu 2013 r. 4 wskazano niezadowalającą ocenę racjonalności kosztów jako jedną z głównych pierwotnych przyczyn błędów (RC10). Odtąd państwa członkowskie stopniowo określają niedociągnięcia w tej dziedzinie, a także podejmują działania zapobiegawcze i naprawcze. 42. Zob. odpowiedź na pkt 34. Odpowiedzi na pkt 44-49: Systemy monitorowania i oceny opracowane przez państwa członkowskie zgodnie z załącznikiem IV do rozporządzenia 808/2014 (akt wykonawczy w dziedzinie rozwoju obszarów wiejskich) mogłyby być przydatnym narzędziem do oceny racjonalności kosztów w świetle osiągniętych lub planowanych produktów, rezultatów oraz oddziaływań. Komisja zaleci państwom członkowskim ulepszenie oceny indywidualnych projektów lub operacji pod kątem oszczędności kosztowej i opłacalności. 4 Dokument roboczy służb Komisji na temat oceny pierwotnych przyczyn błędów oraz działań zapobiegawczych i naprawczych w polityce na rzecz rozwoju obszarów wiejskich (SWD(2013) 244 final). 6

7 52. DG AGRI zorganizowała w prawie wszystkich państwach członkowskich specjalne warsztaty na temat strategii zwalczania nadużyć finansowych. Bardziej szczegółowe informacje znajdują się w odpowiedzi na pkt W okresie nastąpi wymiana dobrych praktyk w tej dziedzinie za pośrednictwem ENRD. 61. Różne metody, które można stosować, aby określić opcje kosztów uproszczonych, zostały opisane w art. 67 ust. 5 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013. Ponadto zgodnie z art. 62 ust. 2 rozporządzenia (UE) nr 1305/2013 instytucje zarządzające mają obowiązek uwzględnić w swoich programach rozwoju obszarów wiejskich oświadczenie potwierdzające adekwatność i dokładność obliczeń. Oświadczenie to musi sporządzić funkcjonalnie niezależny podmiot. 62. Na mocy obowiązujących obecnie ram prawnych Komisja nie może zobowiązać państw członkowskich do aktualizowania lub przeprowadzania okresowego przeglądu metody opcji kosztów uproszczonych wprowadzonej przez instytucje zarządzające zgodnie z art. 67 rozporządzenia (UE) nr 1303/2013, ale zachęca do tego, aby istniejące systemy odzwierciedlały zmiany cen rynkowych w czasie. Ramka 7 - Standardowe koszty jednostkowe oparte na obliczeniach teoretycznych mogą przewyższać poziom dostępnych cen rynkowych, czego skutkiem są zawyżone płatności Dla nadchodzącego okresu taki system powinien opierać się na rzetelnej, sprawiedliwej i weryfikowalnej metodzie obliczania, z uwzględnieniem m.in. danych statystycznych, danych historycznych lub zwykłej praktyki księgowania kosztów. Szczególnie w odniesieniu do działań inwestycyjnych: Komisja będzie zachęcać państwa członkowskie do okresowego przeglądu metod opcji kosztów uproszczonych, tak by odpowiadały one zmianom na rynku. 71. Komisja zachęca państwa członkowskie, aby zadbały o to, by istniejące systemy odzwierciedlały zmiany cen rynkowych w czasie. Wspólna odpowiedź Komisji na pkt 78 i 79 Mogą istnieć okoliczności, w których korzystanie z droższego dostawcy może być uzasadnione, jak opisuje Trybunał w pkt 47-52, ale Komisja zgadza się, że manipulacje są niedopuszczalne. 80. Przypadki ekstremalne to rzeczywiście te, którymi często zajmował się Europejski Urząd ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) w swoich dochodzeniach. 81. Wdrożenie rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 907/2014 ułatwi zapobieganie nadużyciom finansowym i ich wykrywanie. Załącznik 1 do rozporządzenia stanowi, że agencja płatnicza ma obowiązek zapewnić szkolenie personelu obejmujące podnoszenie świadomości na temat nadużyć finansowych. Na mocy nowego rozporządzenia (UE) nr 1306/2013, rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 907/2014 oraz rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 908/2014 państwa członkowskie mają obowiązek bardziej szczegółowo zająć się kwestią nadużyć finansowych jako czynnika ryzyka dla funduszy. Ta kwestia jest także szczegółowo omawiana na seminariach poświęconych przeciwdziałaniu nadużyciom finansowym (por. odpowiedź na pkt 33). 86. W okresie nastąpi wymiana dobrych praktyk w tej dziedzinie za pośrednictwem ENRD. 7

8 90. Przepisy art. 48 ust. 3 rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) nr 809/2014 nakładają na państwa członkowskie obowiązek weryfikacji zakończonych operacji w porównaniu z operacjami, dla których złożono wniosek o wsparcie i którym zostało ono przyznane. Przepis ten powinien umożliwić państwom członkowskim wykrywanie spraw, w których ostateczne produkty nie są tożsame z tymi, do których beneficjent pierwotnie się zobowiązał Pierwotnie przepisy dotyczące oceny racjonalności zadeklarowanych kosztów traktowano jako niewymagające uzasadnienia 5. W istocie, w czasie prac nad przekształceniem poprzednich ram prawnych, co miało miejsce wiosną 2010 r. 6, nie zgłoszono Komisji żadnych większych trudności w tym względzie. W czasie zatwierdzania wersji przekształconej zadano tylko jedno pytanie (czy metoda kosztów maksymalnych byłaby odpowiednia), na które udzielono odpowiedzi. Komisja przygotowała tymczasem wytyczne na temat uproszczonych opcji kosztów, aby zapewnić wskazówki techniczne dotyczące trzech rodzajów obowiązujących kosztów uproszczonych oraz upowszechnić najlepsze praktyki celem zachęcenia państw członkowskich do korzystania z kosztów uproszczonych. Jednak decyzja o tym, czy korzystać z opcji kosztów uproszczonych leży w gestii państw członkowskich. Na seminarium poświęconym tematyce poziomu błędów zorganizowanym w październiku 2014 r. instytucjom zarządzającym i agencjom płatniczym wszystkich państw członkowskich przedstawiono wskazówki dotyczące sposobów zapobiegania nieprawidłowościom w ramach postępowań o udzielenie zamówienia. Ponadto przed końcem 2014 r. udostępnione zostaną wskazówki dotyczące kontroli i kar w ramach rozwoju obszarów wiejskich. Poza tym, dnia 19 grudnia 2013 r. Komisja przyjęła wytyczne dotyczące określania korekt finansowych dokonywanych przez Komisję w odniesieniu do wydatków finansowanych przez Unię w ramach zarządzania dzielonego, w związku z nieprzestrzeganiem przepisów dotyczących zamówień publicznych. W odniesieniu do programu na lata Komisja zaproponowała uproszczone opcje kosztów (finansowanie w oparciu o stawki ryczałtowe, standardowe stawki jednostkowe, kwoty ryczałtowe) jako skuteczny sposób zapewnienia racjonalności kosztów. W rozporządzeniu (UE) nr 1303/2013 dla europejskich funduszy strukturalnych i inwestycyjnych przewidziano warianty obliczania wydatków kwalifikowalnych w związku z dotacjami i pomocą zwrotną na podstawie kosztów rzeczywistych, ale także na podstawie finansowania w oparciu o stawki ryczałtowe, standardowych stawek jednostkowych oraz kwot ryczałtowych. Jeżeli chodzi o ocenę istniejących systemów kontroli, Komisja uznała, że dobrze opracowane systemy kontroli nie zawsze skutecznie wprowadzono w życie Komisja przyjmuje to zalecenie. Państwa członkowskie powinny zadbać o to, by na samym początku dysponować skutecznymi systemami kontroli. Komisja zachęci państwa członkowskie do korzystania z listy kontrolnej i kryteriów opracowanych przez Trybunał, które są zawarte w załączniku I. 5 Artykuł 24 ust. 2 lit. d) rozporządzenia Komisji (UE) nr 65/ Rozporządzenie (WE) nr 1975/

9 Do stycznia 2015 r. Komisja przekaże także wskazówki dotyczące kontroli i kar w ramach rozwoju obszarów wiejskich, w tym szczegółowe wskazówki dotyczące racjonalności kosztów oraz listę kontrolną dla instytucji zarządzających załączoną do sprawozdania specjalnego. Ponadto w okresie działania w ramach Europejskiej Sieci na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (ENRD) obejmą szkolenia i wymianę doświadczeń Komisja przyjmuje to zalecenie i będzie wraz z państwami członkowskimi śledzić podejmowane działania. Jeżeli chodzi o ryzyko związane z prawidłowym funkcjonowaniem, Komisja zachęci państwa członkowskie w ramach regularnych spotkań do wymiany doświadczeń i dobrych praktyk. W odniesieniu do ryzyka w zakresie zgodności DG AGRI przyjęła w marcu 2014 r. nową wieloletnią strategię kontroli na okres Strategia ta jest w dalszym ciągu oparta na ryzyku; aby osiągnąć optymalny zasięg kontroli, obejmuje ona obecnie trzyletni kroczący program kontroli obowiązujący od lipca 2014 r. Opiera się on na centralnej analizie ryzyka i będzie podlegał rocznym przeglądom. Korekty finansowe wynikające z tych kontroli opierają się na stwierdzonych uchybieniach we wdrażaniu systemów kontroli oraz na szacunkach ryzyka finansowego dla budżetu UE, jakie wiąże się z tymi uchybieniami. Na podstawie przeprowadzonych przez siebie kontroli Komisja może także określić faktyczne źródła i przyczyny stwierdzonych błędów oraz zwrócić się do państw członkowskich o opracowanie szczegółowych i odpowiednio ukierunkowanych działań zaradczych. 9