Foliofagi sosny i świerka metody oceny nasilenia ich występowania na Ukrainie

Transkrypt

1 Aktualne problemy ochrony lasu Ustron-Jaszowiec, X.2014 r. Foliofagi sosny i świerka metody oceny nasilenia ich występowania na Ukrainie Volodymyr Kramarets Narodowy Uniwersytet Leśno-techniczny Ukrainy Ivan Yasinovskyy Przedsiębiorstwo Państwowe "Lvivlisozachyst" 1

2 Skład gatunkowy lasów na Ukrainie 2

3 Foliofagi świerka Nie stwierdzono masowego występowania foliofagów w drzewostanach świerkowych. Czasami Cephalcia sp. Pristiphora abietina 3

4 Foliofagi sosny 4

5 Lata, w ktoryсh notowano gradacje foliofagów sosny 5

6 Area, thous. ha Średnia powierzchnia występowania szkodników liściożernych sosny (first column) and (second column) Pine defoliators Diprion pini Neodiprion sertifer Dendrolimus pini Panolis flammea Bupalus piniarius Species (Meshkova, 2008, 2012)

7 Częstość występowania ognisk najważniejszych foliofagów sosny na Ukrainie Gatunki owadów Częstość, % Korelacja z długością r t Diprion pini 29.9± ± Neodiprion sertifer 45.6± ± Bupalus piniarius 13.2± ± Panolis flammea 16.4± ± Dendrolimus pini 13.8± ± t = 3.77; t 0.01 = 2.81; t 0.05 = 2.07 (Meshkova, 2008, 2012) 7

8 Okres międzygradacjyny głównych foliofagów sosny na Ukrainie Gatunki owadów Okres, lata t Diprion pini 8.6± ± Neodiprion sertifer 7.8± ± Panolis flammea 10.9± ± Bupalus piniarius 10.1± ± Dendrolimus pini 10.7± ± t = 3.77; t 0.01 = 2.81; t 0.05 = 2.07; t 0.1 = 1.68 (Meshkova, 2008, 2012) 8

9 Obszary masowej gradacji foliofagów sosny Strefa stałych gradacji lub ognisk pierwotnych (lasy sosnowy w stepie i lesostepie, Wschodnie Polesie) Strefa okresowych gradacji (Polesie Kijowsko- Żytomierske) Strefa lokalnych gradacji (Polesie Zachodnie) 9

10 Nadzór lotniczy Przedsiębiorstwo Państwowe "Ukraińska Baza Lotniczej ochrony lasów" Gatunki, które są łatwe do wykrycia (boreczniki sosnowe); Gatunki, które są trudne do wykrycia (brudnica mniszka, barczatka sosnówka, poproch cetyniak, strzygonia choinówka, osnuje). 10

11 Wstępne metody oceny występowania foliofagów sosny polegają na: ocenie defoliacji koron drzew, obserwacji rójki imagines (ocena wizualna, rzadko przy użyciu pułapek feromonowych) 11

12 Szczegółowe obserwacje Liczba jaj na pniach drzew (średnia liczba na 1 pniu) brudnica mniszka; Poszukiwanie zimujących stadiów w ściółce (średnia liczba na 1 m 2 ) barczatka sosnówka; poproch cetyniak; strzygonia choinówka; boreczniki sosnowe 12

13 Poszukiwanie zimujących stadiów w ściółce określenie średniej liczby gąsienic barczatki sosnówki, kokonów boreczników, poczwarek strzygoni choinówki i poprocha cetyniaka na poletkach 1 1 m zakładanie pod drzewami sektorowych powierzchni próbnych 13

14 Tabela A. Il inskego dla oceny zagrożenia 100% defoliacji igieł lub liści (1964) 14

15 Andrij G. IL INSKIj ( ) 15

16 Hydrotermiczny współczynnik (coefficient) G. Selaninowa r GTK = 0,1 t r suma opadów, mm; t suma średnich dziennych temperatur powietrza, о С GTK 1 okres suszy 16

17 Barczatka sosnówka Dendrolimus pini Obserwacje wstępne: Uszkodzenia igieł i opad ekskrementów. Imagines w okresie rójki (VII- początek VIII) Obserwacje szczegółowe: X-XI poszukiwanie gąsienic w sciółce; wiosną opaski lepowe na pniach drzew 17

18 Brudnica mniszka Lymantria monacha Obserwacje wstępne: VI-VII opad ekskrementów, ogryzionych igieł/liści, defoliacja oraz obecność. Koniec VII początek VIII liczenie poczwarek i/lub egziuwii, obserwacje motyli w czasie rójki. Feromon płciowy. Obserwacje szczegółowe: Jesień-zima liczenie jaj na pniach 18 drzew

19 Strzygonia choinówka Panolis flammea Obserwacje wstępne: VI pocz. VII uszkodzenia igieł na pędach majowych, opad ekskrementów Obserwacje szczegółowe: jesienią liczenie poczwarek w sciółce 19

20 Poproch cetyniak Bupalus piniarius Obserwacje wstępne: IX-X charakterystyczne uszkodzenia igieł gąsienicami L1 i L2. Opad ekskrementów. Obserwacje szczegółowe: Późną jesienią poszukiwanie poczwarek w sciółce. 20

21 Borecznik sosnowiec - Diprion pini Obserwacje wstępne: Połowa V i koniec VIII charakterystyczne uszkodzenia igieł Druga połowa V i połowa ІХ zgrupowania larw na galązkach oraz opad ekskrementów. Obserwacje szczegółowe: Jesienią poszukiwanie kokonów w sciółce 21

22 Borecznik rudy - Neodiprion sertifer Obserwacje wstępne: charakterystyczne uszkodzenia igieł w połowie V, opad ekskrementów oraz obecność larw w koronach koniec VI - początek VII Obserwacje szczegółowe: Pierwsza połowa VII liczenie kokonów 22

23 Zwiększenie powierzchni zagrożenia drzewostanów W ciągu ostatnich czterech lat: Diprion pini (54,2 tys. ha w 2011 r.), Neodiprion sertifer (z 22 tys. ha w 2010 r. do 41,1 tys. ha w 2012 r.) Dendrolimus pini (6 tys. ha w 2013 r.) 23

24 Serdecznie dziękuję za uwagę! Щиро дякую за увагу! 24