Opracowała: K.Warś. Świnoujście 2003

Transkrypt

1 Świnoujście 2003 Opracowała: K.Warś 1

2 Cele edukacyjne: Zadania szkoły: Treści: Osiągnięcia: EDUKACJA EKOLOGICZNA II etap edukacyjny kl.,, Szkoły Podstawowej. 1. Dostrzeganie zmian w środowisku oraz ich wartościowanie. 2. Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska. 1.Ukazanie zależności stanu środowiska od działalności człowieka. 2. Ukazanie mechanizmów i skutków niepożądanych zmian. 1. Wpływ codziennych zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego. 2. Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych. 3. Przykłady miejsc /w najbliższym otoczeniu/, w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym. 4. Degradacja środowiska- przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi. 5.Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej, zasady zachowania się na obszarach chronionych. 1. Prowadzenie obserwacji w najbliższej okolicy. 2. Wskazywanie pozytywnych i negatywnych aspektów ingerencji człowieka w środowisko. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dn w sprawie Podstawy Programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół. 2

3 AUTOR ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ: KATARZYNA WARŚ /nauczyciel mianowany/ OD 1996 PRACUJE JAKO NAUCZYCIEL W SZKOLE PODSTAWOWEJ PRZY SOSW W ŚWINOUJŚCIU. OBECNIE NAUCZYCIEL PRZEDMIOTÓW MATEMATYCZNO- PRZYRODNICZYCH W NAUCZANIU BLOKOWYM. 3

4 ,,Piękno tej ziemi skłania mnie do wołania o jej zachowanie dla przyszłych pokoleń. Jeśli kochacie tę ziemię, niech to wołanie nie pozostanie bez odpowiedzi! Zwracam się w szczególny sposób do tych, którym powierzona została odpowiedzialność za ten kraj i za jego rozwój, aby nie zapominali o obowiązku chronienia go przed ekologicznym zniszczeniem! Niech tworzą programy ochrony środowiska i czuwają nad skutecznym wprowadzeniem ich w życie. Niech kształtują nade wszystko postawy poszanowania dobra wspólnego, praw natury i życia. Jan Paweł II Zamość, 12 czerwca 1999 roku I. WPROWADZENIE Przepisy oświatowe zobowiązują nauczycieli szkół specjalnych dla dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim do realizacji treści edukacji ekologicznej. Wprowadzenie zagadnień dotyczących ekologii podyktowane jest rosnącym zagrożeniem związanym z katastrofami ekologicznymi i koniecznością zmiany sposobu życia i myślenia o otaczającym nas środowisku. W procesie dydaktyczno- wychowawczym, obok działań rehabilitacyjnych, prowadzących do wzbogacania wiedzy i doświadczeń uczniów, nauczyciele powinni tworzyć system działań profilaktycznych, zmierzających do kształtowania umiejętności myślenia proekologicznego i nawyków warunkujących w przyszłości poszanowanie środowiska w życiu codziennym. 4

5 II. SZCZEGÓŁOWE CELE KSZTAŁCENIA Podstawa programowa kształcenia ogólnego zakłada realizację dwóch celów ogólnych edukacji ekologicznej w szkole podstawowej: -dostrzeganie zmian zachodzących w środowisku oraz ich wartościowanie, -rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska. Cele te realizowane będą w ramach poszczególnych przedmiotów / bloków przedmiotowych/. Celom ogólnym zostały przyporządkowane treści, które mają zostać zrealizowane podczas trzech lat II etapu edukacji uczniów w szkole podstawowej: -wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego, -style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych, -przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym, -degradacja środowiska- przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi, -obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej; zasady zachowania się na obszarach chronionych. Powyższe treści pozwalają nam uszczegółowić dla potrzeb tej ścieżki wymienione już wcześniej dwa cele ogólne kształcenia i wyodrębnić następujące cele szczegółowe: Uświadomienie różnorodności biologicznej w środowisku i roli jaką różnorodność biologiczna spełnia. Ukazanie korzystnych i niekorzystnych zmian w najbliższym środowisku i na obszarze Polski wynikłych wskutek ingerencji ludzi. Ukazanie wpływu naszych codziennych czynności na stan najbliższego środowiska. Dostrzeganie wpływu różnych form wypoczynku ludzi na stan środowiska. Kształtowanie wrażliwości na problemy środowiska. Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za stan najbliższej okolicy. Kształtowanie postaw aktywnych związanych z pozytywnymi działaniami wobec środowiska. 5

6 III. TREŚCI ŚCIEŻKI EKOLOGICZNEJ W SZKOLE PODSTAWOWEJ TREŚĆ 1 Wpływ codziennych czynności i zachowań w domu, szkole, miejscu zabawy i pracy na stan środowiska naturalnego. Przedmiot Klasa Tematy lekcji PRZYRODA 1. Ja i moje środowisko. 2. Co możemy zrobić dla przyrody? 3. Projektujemy zieleń w najbliższym otoczeniu. 1.Jak gospodarować wodą? 1.Dlaczego należy oszczędzać energię elektryczną? 2.Odpady jako surowce wtórne. JĘZYK POLSKI 1.Jak należy dbać o zieleń wokół nas? 1.Żyjmy ekologicznie! HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO 1.Życie i zajęcia ludzi pierwotnych a współczesność. 1.Rozwój naukowo- techniczny-czy za wszelką cenę? 6

7 Przedmiot Klasa Tematy lekcji LEKCJA WYCHOWAWCZA 1.Bądź dobry dla swojego środowiska!- - urządzamy happening. 1.Gospodarowanie wodą. 2.Środki chemiczne i ich wpływ na środowisko. 3.Wycieczka do oczyszczalni ścieków. 4.Wycieczka do ciepłowni miejskiej. 1.Skąd się biorą śmieci? MATEMATYKA 1.Waga wytwarzanych śmieci. - zamiana jednostek wagi. TECHNIKA WYCHOWANIE FIZYCZNE,, 1.Gazetowe kreacje. 1.Ekologiczna choinka. 1.Coś z niczego- czyli wykorzystanie odpadków. 2.Ekologiczny świat- plakat. 1.Dydaktyczne zabawy ruchowe w terenie o charakterze proekologicznym. 7

8 TREŚĆ 2 Style życia i ich związek z wyczerpywaniem się zasobów naturalnych. Przedmiot Klasa Tematy lekcji PRZYRODA 1. Żyjemy wśród roślin i zwierząt. 2.Konsumpcyjny styl życia a stan zasobów przyrody. 3.Dla dobra lasów- wybór drzewka świątecznego. 4.Rozsądne zakupy. 5.Kłusownictwo. 1.Zmiana wiejskiego stylu życia na miejski. 2.Przyczyny degradacji gleb. 3.Rolnictwo ekologiczne. 4.Przekształcenia środowiska spowodowane rozwojem rolnictwa i przemysłu. 1.Wpływ współczesnych środków transportu na środowisko. 2.Rekultywacja terenów przemysłowych. JĘZYK POLSKI 1.Człowiek to cząstka przyrody. 1.Czy musimy niszczyć środowisko, by wygodniej żyć?/rozprawka/ HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO 1.Czy można cofnąć czas- naprawić krzywdy wyrządzone środowisku? 8

9 Przedmiot Klasa Tematy lekcji LEKCJA WYCHOWAWCZA 1.Ekologiczne zakupy. 1.Ekologia w naszym domu. 2.Segregujemy śmieci. 1.Czyste środowisko czy rozwój przemysłu?- -trudne wybory. MATEMATYKA 1.Zmarnowana woda- mnożenie pisemne. 2.Rodzaje odpadów- odczytywanie danych z diagramów. TECHNIKA 1.Konsumpcyjny styl życia- kolorowy zawrót głowy. 1.Jak powstaje papier? WYCHOWANIE FIZYCZNE,, 1.Aktywny wypoczynek dla dobra przyrody. /np. sadzenie lasu/ 9

10 TREŚĆ 3 Przykłady miejsc w najbliższym otoczeniu, w których obserwuje się korzystne i niekorzystne zmiany zachodzące w środowisku przyrodniczym. Przedmiot Klasa Tematy lekcji PRZYRODA JĘZYK POLSKI 1.Tropem człowieka- mały obserwator przyrody. 1.Parki miejskie- płuca naszych miast. 2.Dzikie wysypiska śmieci. 1.Mieszkamy nad Morzem Bałtyckim. 2.Rozbudowa miast potrzebna człowiekowi a przyrodzie? 3.Wpływ wysypiska śmieci na okoliczne środowisko. 1.Przewodnik po mojej okolicy. 1.Zapraszam Cię do Wolińskiego Parku Narodowego. 2.Nasz wpływ na środowisko- sprawozdanie z wycieczki. 1.Co zagraża naszemu morzu? HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO 1.Świnoujście wczoraj i dziś- zmiany zachodzące w środowisku. 1.Pomniki przyrody- ślady przeszłości. 1. Dziedzictwo przyrodnicze Świnoujścia. LEKCJA WYCHOWAWCZA,, 1.Wycieczki: -po terenie miasta Świnoujścia, -do parków miejskich, -nad Morze Bałtyckie. 10

11 Przedmiot Klasa Tematy lekcji MATEMATYKA 1. Tereny zielone wokół szkoły./plan i skala/ TECHNIKA 1.Pocztówka ze Świnoujścia. 1. Miasto ekologiczne- moja wizja. 1.Tutaj chciałbym zamieszkać. WYCHOWANIE FIZYCZNE,, 1.Ekologiczny bieg terenowy- poznajemy stan najbliższego środowiska. 2.Uprawiamy sport wśród terenów zielonych. 11

12 TREŚĆ 4. Degradacja środowiska- przyczyny, wpływ na zdrowie człowieka oraz jej związek z formami działalności ludzi. Przedmiot Klasa Tematy lekcji PRZYRODA 1.Dlaczego musimy chronić lasy? 2.Wpływ zanieczyszczeń powietrza na lasy. 3.Niszcząca siła pożarów w lasach 4.Nie! wypalaniu traw. JĘZYK POLSKI 1.Chemizacja rolnictwa i jej skutki. 2.Skutki melioracji. 3.Powstawanie zanieczyszczeń wód i ich skutki. 4.Sposoby ochrony wód przed zanieczyszczeniami. 5.Co się dzieje ze ściekami? 6.Przyczyny zanieczyszczeń powietrza i ich wpływ na środowisko naturalne. 7.Podstawowe sposoby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami. 1.Wpływ współczesnych środków transportu na stan środowiska. 2.Groźne zjawisko- dziura ozonowa. 3.Kwaśne deszcze. 4.Uwaga smog! 5.Wpływ turystyki na stan środowiska naturalnego. 6.Agroturystyka- co to takiego? 1.Na betonie kwiaty nie rosną... WYCHOWANIE FIZYCZNE,, 1.Bieg po zdrowie w mieście? 12

13 Przedmiot Klasa Tematy lekcji HISTORIA I SPOŁECZEŃSTWO 1.Nasza wieś dawniej i dziś. 2.Przemiany gospodarcze początku XIX wieku. 1.Rozwój miast na przestrzeni wieków. 2.Skutki rewolucji przemysłowej. LEKCJA WYCHOWAWCZA,, 1.Kataklizmy i katastrofy ekologiczne. TECHNIKA 1.Las rośnie wolno, a ginie szybko! 1.Ginąca planeta. 13

14 TREŚĆ 5. Obszary chronione oraz ich znaczenie w zachowaniu różnorodności biologicznej; zasady zachowania się na obszarach chronionych. Przedmiot Klasa Tematy lekcji PRZYRODA 1.Równowaga w przyrodzie. 2.Człowiek jako cząstka przyrody. 1.Ocalić od zapomnienia- sposoby ochrony przyrody. 3.Ochrona przyrody nadmorskiej. 1.Pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej. 2.Rezerwaty przyrody w Polsce. 3.Parki krajobrazowe. JĘZYK POLSKI 1.Dbajmy o naszą planetę! 1. Piękno pomników przyrody. HISTORIA I SPOLECZEŃSTWO 1.Orły w niebezpieczeństwie! /ochrona orła bielika/ 1.Parki narodowe- dziedzictwo przyszłych pokoleń. 14

15 Przedmiot Klasa Tematy lekcji LEKCJA WYCHOWAWCZA 1.Wycieczka do Wolińskiego Parku Narodowego. 1.Co to jest ekologia? Inscenizacja o tematyce ekologicznej. 1.Wycieczka do ogrodu botanicznego w Przybiernowie./w zależności od możliwości finansowych / TECHNIKA 1.Bajkowy świat kwiatów. 1.Projektujemy tabliczki informacyjne dla terenów zielonych. WYCHOWANIE FIZYCZNE,, 1.Dzień Ziemi /Sprzątanie Świata/ 2.Ćwiczenia fizyczne w środowisku naturalnym. 15

16 Klasa TREŚĆ 1. 1.Ja i moje środowisko. 2.Co możemy zrobić dla przyrody? 3.Projektujemy zieleń w najbliższym otoczeniu. TREŚĆ 2. 1.Żyjemy wśród roślin i zwierząt. 2.Konsumpcyjny styl życia a zasoby przyrody. 3.Dla dobra lasów- wybór drzewka świątecznego. 4.Rozsądne zakupy. 5.Kłusownictwo. 1.Tropem człowieka- mały obserwator przyrody. TREŚĆ 4. 1.Dlaczego musimy chronić lasy? 2.Wpływ zanieczyszczeń powietrza na lasy. 3.Niszcząca siła pożarów w lasach. 4.Nie!- wypalaniu traw. TREŚĆ 5. 1.Równowaga ekologiczna. 2.Człowiek jako cząstka przyrody. 16

17 Klasa TREŚĆ 1. 1.Jak gospodarować wodą? TREŚĆ 2. TREŚĆ 4. TREŚĆ 5. 1.Zmiana wiejskiego stylu życia na miejski. 2.Przyczyny degradacji gleb. 3.Rolnictwo ekologiczne. 4.Przekształcenia środowiska spowodowane rozwojem rolnictwa i przemysłu. 1.Parki miejskie- płuca naszych miast. 2.Dzikie wysypiska śmieci. 1.Chemizacja rolnictwa i jej skutki. 2.Skutki melioracji. 3.Powstawanie zanieczyszczeń wód i ich skutki. 4. Sposoby ochrony wód przed zanieczyszczeniami. 5.Co się dzieje ze ściekami? 6.Przyczyny zanieczyszczeń powietrza i ich wpływ na środowisko naturalne. 7.Podstawowe sposoby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami. 1.Ocalić od zapomnienia- sposoby ochrony przyrody. 2.Ochrona przyrody nadmorskiej. 17

18 Klasa TREŚĆ 1. 1.Dlaczego należy oszczędzać energię elektryczną? 2.Odpady jako surowce wtórne. TREŚĆ 2. 1.Rekultywacja terenów przemysłowych. TREŚĆ 4. TREŚĆ 5. 1.Mieszkamy nad Morzem Bałtyckim. 2.Rozbudowa miast potrzebna człowiekowi a przyrodzie? 3.Wpływ wysypiska śmieci na okoliczne środowisko. 1.Wpływ współczesnych środków transportu na środowisko. 2.Groźne zjawisko- dziura ozonowa. 3.Kwaśne deszcze. 4.Uwaga smog! 5.Wpływ turystyki na stan środowiska naturalnego. 6.Agroturystyka- co to takiego? 7.Mapa turystyczna regionu. 1.Pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej. 2.Rezerwaty przyrody w Polsce. 3.Parki krajobrazowe. 18

19 Klasa TREŚĆ 1. 1.Jak należy dbać o zieleń wokół nas? 1.Przewodnik po mojej okolicy. TREŚĆ 5. 1.Dbajmy o naszą planetę! Klasa TREŚĆ 2. 1.Człowiek to cząstka przyrody. 1.Zapraszam Cię do Wolińskiego Parku Narodowego. 2.Nasz wpływ na środowisko- sprawozdanie z wycieczki. 19

20 Klasa TREŚĆ 1. 1.Żyjmy ekologicznie! TREŚĆ 2. 1.Czy musimy niszczyć środowisko chcąc wygodniej żyć? /rozprawka/ 1.Co zagraża naszemu morzu? TREŚĆ 4. 1.Na betonie kwiaty nie rosną... TREŚĆ 5. 1.Piękno pomników przyrody. /opis/ 20

21 Klasa TREŚĆ 1. 1.Życie i zajęcia ludzi pierwotnych a współczesność. 1.Świnoujście wczoraj i dziś- zmiany zachodzące w środowisku. Klasa TREŚĆ 2. 1.Czy można cofnąć czas- naprawić krzywdy wyrządzone środowisku? 1.Pomniki przyrody- ślady przeszłości. TREŚĆ 4. TREŚĆ 5. 1.Nasza wieś dawniej i dziś. 2.Przemiany gospodarcze początku XIX wieku. 1.Orły w niebezpieczeństwie. /ochrona orła bielika/ 21

22 Klasa TREŚĆ 1. 1.Rozwój naukowo- techniczny - czy za wszelką cenę? TREŚĆ 4. 1.Dziedzictwo przyrodnicze Świnoujścia. 1.Rozwój miast na przestrzeni wieków. 2.Skutki rewolucji przemysłowej. TREŚĆ 5. 1.Parki narodowe- dziedzictwo przyszłych pokoleń. 22

23 Klasa TREŚĆ 1. 1.Bądź dobry dla swojego środowiska! -urządzamy happening.. TREŚĆ 2. 1.Ekologiczne zakupy. 1.Wycieczki: -po terenie miasta Świnoujścia. TREŚĆ 4. 1.Kataklizmy i katastrofy ekologiczne. TREŚĆ 5. 1.Wycieczka do Wolińskiego Parku Narodowego. Klasa TREŚĆ 1. 1.Gospodarowanie wodą. 2.Środki chemiczne i ich wpływ na środowisko. 3.Wycieczka do oczyszczalni ścieków. 4.Wycieczka do ciepłowni miejskiej. TREŚĆ 2. 1.Ekologia w naszym domu. 2.Segregujemy śmieci. 1.Wycieczki: -do parków miejskich, TREŚĆ 4. 1.Kataklizmy i katastrofy ekologiczne. TREŚĆ 5. 1.Co to jest ekologia? Inscenizacja o tematyce ekologicznej. 23

24 Klasa TREŚĆ 1. 1.Skąd się biorą śmieci? TREŚĆ 2. 1.Czyste środowisko czy rozwój przemysłu?-trudne wybory. 1.Wycieczki: -nad Morze Bałtyckie. TREŚĆ 4. 1.Kataklizmy i katastrofy ekologiczne. TREŚĆ 5 1.Wycieczka do ogrodu botanicznego w Przybiernowie. /w zależności od możliwości finansowych/ 24

25 Klasa TREŚĆ 1. 1.Waga wytwarzanych śmieci- zamiana jednostek wagi. TREŚĆ 2. 1.Zmarnowana woda- mnożenie pisemne. 2.Rodzaje odpadów- odczytywanie danych z diagramów. 1.Tereny zielone wokół nas- plan i skala. 25

26 Klasa TREŚĆ 1. 1.Gazetowe kreacje. TREŚĆ 2. 1.Konsumpcyjny styl życia- kolorowy zawrót głowy. 1.Pocztówka ze Świnoujścia. TREŚĆ 4. 1.Las rośnie wolno, a ginie szybko! TREŚĆ 5. 1.Bajkowy świat kwiatów. Klasa TREŚĆ 1. 1.Ekologiczna choinka. TREŚĆ 2. 1.Jak powstaje papier? 1.Miasto ekologiczne- moja wizja. TREŚĆ 4. 1.Ginąca planeta. 26

27 Klasa TREŚĆ 1. 1.Coś z niczego- czyli wykorzystanie odpadków. 2.Ekologiczny świat- plakat. 1.Tutaj chciałbym zamieszkać. TREŚĆ 5. 1.Projektujemy tabliczki informacyjne dla terenów zielonych. 27

28 Klasy,, TREŚĆ 1. 1.Dydaktyczne zabawy ruchowe w terenie o charakterze proekologicznym. TREŚĆ 2. 1.Aktywny wypoczynek dla dobra przyrody. /np. sadzenie lasu/ 1.Ekologiczny bieg terenowy- poznajemy stan najbliższego środowiska. 2.Uprawiamy sport wśród terenów zielonych. TREŚĆ 4. 1.Bieg po zdrowie w mieście? TREŚĆ 5. 1.Dzień Ziemi /Sprzątanie Świata/ 2.Ćwiczenia fizyczne w środowisku naturalnym. 28

29 . ZAŁOŻONE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW Podstawa programowa zakłada pewne osiągnięcia uczniów wynikające z realizacji wymienionych treści programowych: -prowadzenie obserwacji w najbliższej okolicy, - wskazywanie pozytywnych i negatywnych aspektów ingerencji człowieka w środowisko. Te główne osiągnięcia można uściślić i poszerzyć o inne bardziej uszczegółowione. Dziecko powinno posiąść umiejętności: - prowadzenia obserwacji i prostych badań w środowisku najbliższej okolicy, -dostrzegania korzystnych i niekorzystnych zmian w środowisku, -określania przyczyn degradacji środowiska w skali mikro- i makro- regionu, -dostrzegania wpływu stylu własnego życia na zmiany zachodzące w środowisku, -umiejętność refleksji nad własnym postępowaniem wobec środowiska, -rozumienia wartości jaką stanowi różnorodność biologiczna, -działania na rzecz ochrony różnorodności biologicznej w najbliższej okolicy, w Polsce i na świecie. 29

30 . PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW KSZTAŁCENIA Do realizacji założonych celów niezbędne staje się: prowadzenie obserwacji i prostych badań w terenie, preferowanie metod aktywizujących uczniów, takich jak: praca z mapą w terenie, zbieranie danych i ich opracowanie, dyskusje, wywiady, podejmowanie decyzji, tworzenie,,banku pomysłów, inscenizacje, drama itp. stosowanie różnorodnych metod pracy w klasie i w terenie, uczenie przez działanie, głównie w najbliższym środowisku, uczenie na przykładach pokazujących pozytywna działalność człowieka w środowisku, głoszenie idei, haseł proekologicznych, które są zgodne z własnymi czynami, integrowanie i korelowanie treści nauczania w obrębie różnych przedmiotów i bloków przedmiotowych. 30

31 WIADOMOŚCI I UMIEJĘTNOŚCI CELE OPERACYJNE: KLASA : UCZEŃ POTRAFI: - Wymienić pozytywne i negatywne skutki oddziaływań ludzi na środowisko, w którym żyją. - Określić sposoby naprawy szkód wyrządzonych przyrodzie. - Omówić bogactwo flory i fauny na kuli ziemskiej. - Dokonać oceny współżycia ludzi ze światem roślin i zwierząt. - Wskazać negatywne skutki dla przyrody konsumpcyjnego stylu życia ludzi. - Planować zakupy kierując się myśleniem pro ekologicznym. - Wyjaśnić znaczenie lasów dla życia na kuli ziemskiej. - Wymienić zagrożenia dla istnienia lasów na ziemi. - Dokonywać obserwacji przyrody w najbliższym otoczeniu. KLASA : UCZEŃ POTRAFI: - Wymienić przyczyny zanieczyszczeń wód. - Określić skutki tych zanieczyszczeń dla środowiska. - Podać sposoby ochrony wód przed zanieczyszczeniami. - Wyliczyć przyczyny zanieczyszczeń powietrza i ich wpływ na środowisko naturalne. - Wymienić sposoby ochrony powietrza przed zanieczyszczeniami. - Omówić przyczyny degradacji gleb. - Wyjaśnić na czym polega rolnictwo ekologiczne. - Określić w jaki sposób rolnictwo i przemysł przekształcają środowisko. - Określić skutki melioracji i chemizacji rolnictwa. - Podać sposoby ochrony przyrody, zwł. przyrody nadmorskiej. 31

32 KLASA : UCZEŃ POTRAFI: - Umotywować konieczność oszczędzania energii elektrycznej. - Wyjaśnić w jaki sposób można wykorzystać śmieci. - Określić negatywny wpływ wysypisk śmieci na środowisko. - Wymienić wpływ współczesnych środków transportu na przyrodę. - Podać przykłady rekultywacji terenów przemysłowych. - Omówić wpływ rozbudowy miast na przyrodę. - Podać przykłady groźnych zjawisk związanych z zanieczyszczeniami środowiska: dziura ozonowa, kwaśne deszcze, smog. - Określić w jaki sposób rozwój turystyki wpływa na niszczenie przyrody. - Omówić czym jest agroturystyka. - Wymienić pomniki przyrody ożywionej i nieożywionej w najbliższej okolicy. - Wymienić rezerwaty przyrody i parki krajobrazowe w Polsce. 32

33 LITERATURA: Angiel J. Program ścieżki edukacyjnej: Edukacja ekologiczna Szkoła Podstawowa, II etap kształcenia kl. -, Wyd. NOWA ERA,Warszawa 2000 Iwnicka- Okońska A., Walenta B. Jak stworzyć szkolny plan realizacji ścieżek międzyprzedmiotowych Wyd. DIALOG, Piotrków Trybunalski 2000 Grygier U.,Spotkania ekologiczne. Ścieżka ekologiczna w kl. -O. Materiały pomocnicze, Wydawnictwo Edukacyjne, Kraków 1999 Iwnicka- Okońska A., Walenta B. Oswoić ścieżki...,,,wszystko dla Szk nr 7-8 Kicińska B.,Atlas zagrożeń i ochrony środowiska geograficznego Polski, Wyd. KRAM i Wyd.SEERUS, Warszawa 1997 Olaczek R., Przyroda Polski pod ochroną, Wydawnictwo LOP 1998 Poruba M. I in., Przewodnik. Las, MULTIKO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1993 Przewodnik do rozpoznawania roślin i zwierząt na wycieczce, MULTIKO Oficyna Wydawnicza 1993 Przewodnik po przyrodzie, Ars Polona, Warszawa 1993 Ratujmy naszą planetę, t.1i2, /odpady niebezpieczne, zanieczyszczenia powietrza, zagrożenia środowiska; dziura ozonowa, efekt cieplarniany, kwaśne opady/, Oficyna Wydawnicza,,Alma- Press, Warszawa 1999 Stankiewicz M., Wawrzyniak-Kulczyk M., Poznaj, zbadaj, chroń środowisko, w którym żyjesz, WSiP, Warszawa 1997 Stichman W., Kretzchmar E., Spotkania z przyrodą. Zwierzęta, MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa 1998 Szwedler I., Sobkowiak M., Spotkania z przyrodą. Rośliny. MULTICO Oficyna Wydawnicza Warszawa 1998 Umiński T., Ekologia- środowisko-przyroda, WSiP, Warszawa 1996 Umiński T., Życie naszej Ziemi, WSiP, Warszawa 1998 Zieloną ścieżką..., przewodnik dla nauczycieli, WSiP