Edukacja leśna a założenia nowej podstawy programowej. Zimowa Szkoła Leśna 14 marca 2018 r.

Transkrypt

1 Edukacja leśna a założenia nowej podstawy programowej Zimowa Szkoła Leśna 14 marca 2018 r.

2 Nowa podstawa programowa Nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego w roku szkolnym 2017/2018 obowiązuje w: klasach I, IV i VII szkoły podstawowej, I klasie szkół branżowych i w I semestrze szkoły policealnej. Przedmioty przyrodnicze: w klasie IV przyroda w klasie VII: biologia, chemia, fizyka i geografia Pozostali uczniowie realizują dotychczasową podstawę programową. W roku szkolnym 2017/2018 uczniowie klasy V i VI szkoły podstawowej nadal uczą się przyrody. 2

3 Czym jest podstawa programowa? Podstawa programowa to rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej, które określa, czego szkoła jest zobowiązana nauczyć ucznia o przeciętnych uzdolnieniach. 3

4 Konstrukcja podstawy programowej Podstawa programowa zawiera: 1. Cele ogólne kształcenia dla każdego etapu edukacyjnego. 2. Zadania placówki oświatowej. 3. Cele oraz treści nauczania dla każdego przedmiotu. 4. Warunki i sposoby realizacji podstawy programowej. Szkoła jest zobowiązana do bezwzględnej realizacji zapisów podstawy programowej! 4

5 Odniesienia nowej podstawy programowej do edukacji leśnej 5

6 Preambuła podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej Szkoła ( ) kształtuje postawę szacunku dla środowiska przyrodniczego, w tym upowszechnia wiedzę o zasadach zrównoważonego rozwoju ( ) Źródło: 6

7 I etap edukacyjny: klasy I III Edukacja wczesnoszkolna III. Edukacja przyrodnicza. 1.Osiągnięcia w zakresie rozumienia środowiska przyrodniczego. Uczeń: 1) rozpoznaje w swoim otoczeniu popularne gatunki roślin i zwierząt,, a także gatunki objęte ochroną; 2) rozpoznaje i wyróżnia cechy ekosystemów, takich jak: łąka, jezioro, rzeka, morze, pole, staw, las, las gospodarczy; określa składowe i funkcje ekosystemu na wybranym przykładzie, np. las, warstwy lasu, polany, torfowiska, martwe drzewo w lesie; ( ) 7

8 I etap edukacyjny: klasy I III Edukacja wczesnoszkolna 2. Osiągnięcia w zakresie funkcji życiowych człowieka, ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i odpoczynku. Uczeń: 1) przedstawia charakterystykę wybranych zajęć i zawodów ludzi znanych miejsca zamieszkania oraz zawodów użyteczności publicznej: nauczyciel, żołnierz, policjant, strażak, lekarz, pielęgniarz czy leśnik, a ponadto rozumie istotę pracy w służbach mundurowych i medycznych; ( ) 8

9 II etap edukacyjny Szkoła podstawowa: klasa IV Przyroda Treści szczegółowe VI. Środowisko przyrodnicze najbliższej okolicy. Uczeń: 8) podaje nazwy warstw lasu, porównuje warunki abiotyczne w nich panujące; rozpoznaje podstawowe gatunki roślin i zwierząt żyjących w lesie oraz przyporządkowuje je do odpowiednich warstw lasu; wymienia zasady właściwego zachowania się w lesie; ( ) 10) rozpoznaje pospolite grzyby jadalne i trujące, opisuje znaczenie grzybów w przyrodzie i życiu człowieka; ( ) 9

10 II etap edukacyjny Szkoła podstawowa: klasa IV Przyroda Warunki i sposób realizacji Nauczyciel przyrody powinien w programie nauczania zaplanować zajęcia terenowe Na zajęciach terenowych, proponuje się następujące działania praktyczne: 4) wycieczka, np. na pole, łąkę, do lasu lub parku, rozpoznawanie pospolitych gatunków roślin i zwierząt; obserwacja organizmów samożywnych i cudzożywnych, wskazywanie przystosowań w budowie organizmów do zdobywania pokarmu; obserwacja warstw lasu i rozpoznawanie tworzących je roślin; 5) rozpoznawanie (w miarę możliwości w terenie ) grzybów i roślin trujących ( ) 10

11 II etap edukacyjny Szkoła podstawowa: klasa IV Przyroda Uwaga! Po raz pierwszy w podstawie programowej kształcenia ogólnego znalazł się zapis odnoszący się do edukacji leśnej prowadzonej przez Lasy Państwowe: Zajęcia terenowe można przeprowadzić w oparciu o obiekty edukacyjne (izby/sale edukacyjne lub ośrodki edukacji leśnej) Lasów Państwowych. Mogą to być także zajęcia terenowe na leśnej ścieżce dydaktycznej lub zajęcia terenowe w lesie z leśnikiem. 11

12 II etap edukacyjny Szkoła podstawowa: klasy V VIII Biologia VII. Ekologia i ochrona środowiska. Uczeń: 9) przedstawia odnawialne i nieodnawialne zasoby przyrody oraz propozycje racjonalnego gospodarowania tymi zasobami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. VIII. Zagrożenia różnorodności biologicznej. Uczeń: 1) przedstawia istotę różnorodności biologicznej; 2) podaje przykłady gospodarczego użytkowania ekosystemów; 3) analizuje wpływ człowieka na różnorodność biologiczną; 4) uzasadnia konieczność ochrony różnorodności biologicznej; 5) przedstawia formy ochrony przyrody w Polsce oraz uzasadnia konieczność ich stosowania dla zachowania gatunków i ekosystemów. 12

13 II etap edukacyjny Szkoła podstawowa: klasy V VIII Biologia Warunki i sposób realizacji W ramach przedmiotu biologia powinny odbywać się zajęcia terenowe (umożliwiające realizację treści z zakresu ekologii i różnorodności organizmów), wycieczki do ogrodu botanicznego, ogrodu zoologicznego, do lasu, na łąkę lub pole. Podczas tych zajęć uczniowie powinni obserwować i rozpoznawać rośliny, zwierzęta, grzyby typowe dla danego regionu oraz zjawiska zachodzące w określonym ekosystemie. Należy wskazać uczniom przykłady widocznego w terenie procesu sukcesji ekologicznej, rozumianym jako następstwo biocenoz, którego skutkiem jest wymiana (następstwo) gatunków roślin, zwierząt, grzybów czy innych organizmów.( ) 13

14 II etap edukacyjny Szkoła podstawowa: klasy V VIII Geografia Założenia ogólne Geografia, w tym szczególnie zajęcia prowadzone w terenie, powinny przyczyniać się do zrozumienia sensu i warunków realizacji zasady zrównoważonego rozwoju, m.in. poprzez poznawanie przykładów racjonalnego gospodarowania, oceny zamieszkiwanego środowiska, poczucie odpowiedzialności za tworzenie ładu i piękna w miejscach swego życia. ( ) 14

15 II etap edukacyjny Szkoła podstawowa: klasy V VIII Geografia Treści nauczania wymagania szczegółowe IX. Środowisko przyrodnicze Polski na tle Europy: główne typy gleb w Polsce; lasy w Polsce; dziedzictwo przyrodnicze Polski, ( ) Uczeń: 12) rozróżnia rodzaje lasów w Polsce (na podstawie filmu, ilustracji lub w terenie) oraz wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości Polski; ( ) XVI. Wybrane problemy i regiony geograficzne Ameryki Północnej i Południowej: Uczeń: 4) identyfikuje konflikt interesów między gospodarczym wykorzystaniem Amazonii a ekologicznymi skutkami jej wylesiania; ( ) 15

16 II etap edukacyjny Szkoła podstawowa: klasy V VIII Technika Treści nauczania wymagania szczegółowe III. Inżynieria materiałowa. Uczeń: 1) rozpoznaje materiały konstrukcyjne (papier, drewno i materiały drewnopochodne ) 2) określa właściwości materiałów konstrukcyjnych ; 3) charakteryzuje materiały konstrukcyjne ; 4) stosuje odpowiednie metody konserwacji materiałów ; 5) dokonuje wyboru materiału w zależności od charakteru pracy; 6) dobiera zamienniki materiałowe, uwzględniając ich właściwości; 7) racjonalnie gospodaruje różnorodnymi materiałami; 8) rozróżnia i stosuje zasady segregowania i przetwarzania odpadów z różnych materiałów ( ) 16

17 Szkoła ponadpodstawowa Zajęcia w ogrodzie dendrologicznym 17 Ośrodek Edukacji Przyrodniczo-Leśnej w Jeziorach Wysokich

18 III etap edukacyjny Szkoła ponadpodstawowa Nowa podstawa programowa dla szkół ponadpodstawowych obowiązywać będzie od roku szkolnego 2019/2020 w klasie pierwszej: 4-letniego liceum ogólnokształcącego, 5-letniego technikum, 3-letniej branżowej szkoły I stopnia, do której od roku szkolnego 2019/2020 uczęszczać będą pierwsi absolwenci 8-letniej szkoły podstawowej. 18

19 III etap edukacyjny Szkoła ponadpodstawowa Geografia zakres podstawowy Treści nauczania wymagania szczegółowe: X. Rolnictwo, leśnictwo i rybactwo: czynniki rozwoju rolnictwa, struktura użytków rolnych, obszary upraw i chów zwierząt, zrównoważona gospodarka leśna (w projekcie było: leśnictwo), rybactwo ( ) Uczeń: 4) wyjaśnia zróżnicowanie przestrzenne wskaźnika lesistości na świecie i w Polsce, przedstawia wielorakie wartości lasu oraz uzasadnia konieczność racjonalnego gospodarowania zasobami leśnymi; 5) wykazuje znaczenie przyrodnicze, społeczne i gospodarcze lasów. ( ) (w projekcie nie było tego zagadnienia). 19

20 Jak leśnik z nauczycielem Zajęcia w ramach projektu Drewno jest wspaniałe dla uczniów szkół zielonogórskich w Centrum Przyrodniczym w Zielonej Górze 20

21 Gra dydaktyczna Super surowiec przykład połączenia założeń edukacji leśnej i zapisów podstawy programowej 21

22 22 Warsztaty dla nauczycieli z Lubska, Żar, Zielonej Góry i okolic

23 Warsztaty w Nadleśnictwie Wymiarki i Nadleśnictwie Cybinka Fot.: Jerzy Szczygieł 23

24 Dziękuję za uwagę! Ilona Mrowińska Spec. ds. edukacji przyrodniczo-leśnej LKP Bory Lubuskie Fot.: Paweł Mrowiński, Ewelina Fabiańczyk