Metody diagnozowania uzdolnień uczniów

Transkrypt

1 Metody diagnozowania uzdolnień uczniów Krzysztof T. Piotrowski

2 Definicje Zdolności, uzdolnienia, talent Pietrasiński/Szmidt Gagné Eurydice terminy potoczne

3 Definicje Z. Pietrasiński/ K.J. Szmidt Zdolności: Różnice indywidualne, które sprawiają, że przy jednakowej motywacji i uprzednim przygotowaniu poszczególni ludzie osiągają w porównywalnych warunkach zewnętrznych niejednakowe rezultaty w uczeniu się i działaniu

4 Definicje Z. Pietrasiński/ K.J. Szmidt Uzdolnienia (zdolności specjalne): Zdolności kierunkowe, specjalne, odpowiednio ukierunkowane, które warunkują ponadprzeciętny poziom wykonania jakiegoś rodzaju działalności, na przykład naukowej, artystycznej, fizycznej, technicznej itp. Zdolności specjalne: poznawcze, językowe, literackie, matematyczne, techniczne, muzyczne, plastyczne, pedagogiczne, społeczne i in.

5 Definicje Z. Pietrasiński/ K.J. Szmidt Talent: Specyficzny kompleks cech indywidualnych, ujawniających się już w okresie wczesnego dzieciństwa u niewielu osób, prowadzący do szczególnego mistrzostwa w jakiejś dziedzinie. Inaczej bardzo wysoki poziom określonej zdolności specjalnej lub wiązki uzdolnień, które przejawiają się w ponadprzeciętnej łatwości nabywania wiedzy lub sprawności w jakiejś dziedzinie (talent muzyczny, plastyczny, aktorski, literacki itp.).

6 Definicje K.J. Szmidt geniusz

7 Definicje R. Gagné Zdolność/uzdolnienie: Potencjał, jakim charakteryzuje się uczeń. Talent: Rozwinięte uzdolnienia, przejawiające się w dokonanych dziełach, potwierdzone osiągnięciami

8 Definicje R. Gagné Uczniowie zdolni/uzdolnieni (gifted): - ci, którzy potencjalnie mogą osiągać lepsze wyniki niż ich rówieśnicy. Uczniowie utalentowani (talented): - ci, którzy mają udokumentowane osiągnięcia

9 Definicje Eurydice: Specific educational measures to promote all forms of giftedness at school in Europe TERMINY: A. Zdolny/bardzo zdolny B. Utalentowany C. Inny termin A + B A + C B + C Brak terminu

10 Definicje Szabos, 1989; Kingore, 2004: Uczeń dobry, zdolny, twórczy Reakcja na zadanie Reakcja na pytanie

11 Definicje Definicja edukacyjna dzieci uzdolnionych i utalentowanych wg Marlanda : Takie, które osiągają dobre wyniki w przynajmniej jednej z następujących dziedzin: ogólne zdolności intelektualne specyficzne uzdolnienia akademickie zdolności artystyczne i sceniczne umiejętności psychomotoryczne twórczy i produktywny sposób myślenia umiejętności przywódcze

12 Podejście psychologiczne (psychometryczne) miara potencjalnych zdolności ucznia: - zdolności poznawcze: inteligencja, twórczość Podejście psychopedagogiczne w oparciu o osiągnięcia ucznia: - uzdolnienia i talent w dziedzinach kierunkowych

13 Podejście psychometryczne: pomiar inteligencji. LO 68% 14% 2% IQ

14 Podejście psychometryczne: pomiar inteligencji. Najczęściej stosowane testy inteligencji: -Test Wechslera -Testy słowne: wiadomości, powtarzania cyfr, słownikowe, arytmetyka, rozumienie i podobieństwa. -Testy bezsłowne: braki w obrazkach, porządkowanie obrazków, klocki, układanki i symbole cyfr. -Test Ravena

15 Podejście psychometryczne: pomiar twórczości. Najczęściej stosowane testy twórczości: -Test Urbana-Jellena -Testy Torrance a - oceniana jest płynność, giętkość i oryginalność -Inne testy: - metaforyczność - wykorzystanie nietypowych elementów - odległe skojarzenia

16 Podejście pedagogiczne: Pomiar osiągnięć - Sprawdziany wiadomości - konkursy Obserwacje - Nominacje nauczycielskie - inne nominacje: rodzicielskie, rówieśnicze, eksperckie

17 Nominacje nauczycielskie: - ukierunkowanie nominacji zależy od przyjętych kryteriów najczęściej są to: - cechy ucznia - zachowania ucznia - pomocne są kwestionariusze

18 Nominacje nauczycielskie: Najczęściej brane pod uwagę cechy ucznia (Żołyńska-Głuszak): - sprawności językowe na wysokim poziomie; - wyjątkowa umiejętność wnioskowania; - bogata wyobraźnia; - znakomita pamięć; - zainteresowanie prowadzeniem obserwacji; - niezwykła zdolność koncentracji uwagi; - ciekawość; - umiejętność dostrzegania i rozwiązywania problemów; - szeroki zakres zainteresowań czytelniczych; - brak wytrwałości w wykonywaniu zadań rutynowych

19 Nominacje nauczycielskie: Zachowania - Obserwując zachowania musimy dokonać wyboru tych najbardziej reprezentatywnych. Nauczycielski formularz oceny talentu (oparty na modelu Renzullego)

20 - Model rozwoju talentu J. Renzullego: Zdolności specjalne Zaan- talent gażo- wanie w zadanie Twórczość

21 Nauczycielski formularz oceny talentu (Eby i Smutny)

22 Cele twórcze kryteria diagnozy zachowań twórczych Poziom A: Poziom B: Poziom C: Poziom D: Otwartość - wyobraźnia, tolerancja na różnorodność, otwartość na nowości, płynność i giętkość myślenia Łączenie odległych idei - skojarzenia, metafory, synteza pojęciowa Odwaga tworzenia - podtrzymywanie cudzych pomysłów i oddawanie swoich pomysłów grupie Świadome stosowanie technik twórczego rozwiązywania problemów

23 Źródło: Eurydice

24 Nominacje nauczycielskie: Zachowania - Obserwując zachowania musimy dokonać wyboru tych najbardziej reprezentatywnych. Nauczycielski formularz oceny talentu (oparty na modelu Renzullego)

25 W prezentacji wykorzystano: Dziękuję za uwagę slajdy z kursu Jak pracować z dzieckiem zdolnym, Krzysztof Piotrowski, Małopolski Niepubliczny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli slajdy z wystąpienia Uczeń zdolny fakty i mity, Krzysztof Szmidt, Polskie Stowarzyszenie Kreatywności fragmenty raportu Eurydice: Wspieranie rozwoju uczniów zdolnych: specjalne rozwiązania stosowane w szkołach w Europie. grafikę z tekstu Kingore, B. (2004). High Achiever, Gifted Learner, Creative Thinker.